บันทกึ ขอ้ ความ สว่ นราชการ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอชนแดน ที่ ศธ ๐๒๑๐.๕๔๐๓/ วันที่ ๗ มนี าคม ๒๕๖๕ เรือ่ ง สรปุ ผลการปฏบิ ตั งิ านโครงการห้องสมุดเคล่ือนท่สี ำหรับชาวตลาด ตามพระราชดำรขิ องสมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เรยี น ผู้อำนวยการศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอำเภอชนแดน ตามที่ ห้องสมุดประชาชนอำเภอชนแดนได้จัดทำโครงการห้องสมุดเคลื่อนที่สำหรับชาวตลาด ตามพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ระหว่างเดือนพฤศจิกายน ๒๕๖๔ - มีนาคม ๒๕๖๕ ณ ณ ตลาดนัดสถานีขนส่งเทศบาลตำบลชนแดน เพ่อื ให้ประชาชน ชมุ ชน ชาวตลาด ได้รบั บริการสง่ เสริมการอ่านเพือ่ การเรียนรทู้ หี่ ลากหลายให้มคี ุณภาพชีวิตท่ี ดีขึ้น สามารถใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ส่งเสริมให้มีนิสัยรักการอ่านและการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต บัดน้โี ครงการดังกล่าวได้ดำเนนิ การเสรจ็ สน้ิ เรยี บร้อยแลว้ ห้องสมดุ ประชาชนอำเภอชนแดน จงึ ขอสรุปผลการปฏิบัติงานโครงการดงั กล่าวรายละเอียดตาม เอกสารท่แี นบมาพร้อมน้ี จงึ เรียนมาเพื่อโปรดทราบ (นางวารี ชบู วั ) บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
คำนำ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอชนแดน มอบหมายให้ห้องสมุด ประชาชนอำเภอชนแดน ดำเนินการจัดทำกุมารี ระหว่างเดือนพฤศจิกายน ๒๕๖๔ - มีนาคม ๒๕๖๕ ณ ณ ตลาดนัดสถานีขนส่งเทศบาลตำบลชนแดน เพื่อให้ประชาชน ชุมชน ชาวตลาด ได้รับบริการส่งเสริมการอ่าน เพื่อการเรยี นรู้ท่หี ลากหลายใหม้ คี ุณภาพชวี ิตทด่ี ีขน้ึ สามารถใช้เวลาวา่ งให้เกดิ ประโยชน์ ส่งเสริมใหม้ ีนสิ ัยรักการ อ่านและการเรียนรู้อยา่ งต่อเน่ืองตลอดชีวติ น้นั ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอชนแดน หวังเป็นอย่างยิ่งว่า สรุปผลการปฏิบัติงานโครงการจัดการศึกษาตามอัธยาศัย เล่มนี้คงเป็นประโยชน์ในการใช้เป็นคู่มือในการ ดำเนินงานต่อไป หากมีข้อเสนอแนะประการใดโปรดแจ้งคณะผู้จัดทำเพื่อเป็นข้อมูลในการปรับปรุ งใน ครัง้ ตอ่ ไป ผจู้ ดั ทำ มนี าคม 2565
สารบญั หนา้ 1-8 บทที่ 1 บทนำ 9 - 28 บทที่ 2 เอกสารและงานวจิ ัยทเี่ ก่ยี วข้อง 29 - 34 บทท่ี 3 วิธีดำเนนิ การตามโครงการ 35 - 40 บทที่ 4 ผลการดำเนินการตามโครงการ 41 - 42 บทที่ 5 สรุปผลการดำเนินงานตามโครงการ ภาคผนวก รปู ภาพ รายชอื่ ผู้เข้าร่วมกจิ กรรม แบบประเมนิ ความพงึ พอใจ คำสง่ั โครงการ คณะผู้จัดทำ
1 บทที่ 1 บทนำ 1.ชือ่ โครงการ โครงการจดั การศึกษาตามอธั ยาศัย กจิ กรรมท่ี 4 โครงการห้องสมุดเคลื่อนท่สี ำหรับชาวตลาด 2. สอดคล้องกับยุทธศาสตรช์ าติ ยทุ ธศาสตรท์ ่ี 3 ด้านการพัฒนาและเสรมิ สร้างศกั ยภาพทรพั ยากรมนุษย์ ยุทธศาสตร์ชาติด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์มีเป้าหมายการพัฒนาที่สำคัญเพื่อ พัฒนาคนในทุกมิติและในทุกช่วงวัยให้เป็นคนดี เก่งและมีคุณภาพ โดยคนไทยมีความพร้อมทั้งกาย ใจ สติปัญญา มี พัฒนาการที่ดีรอบด้านและมีสุขภาวะที่ดีในทุกช่วงวัย มีจิตสาธารณะ รับผิดชอบต่อสังคมและผู้อื่น มัธยัสถ์อดออม โอบออ้ มอารี มวี ินัย รักษาศีลธรรม และเปน็ พลเมืองดขี องชาติ มีหลักคิดทถ่ี ูกต้อง มที กั ษะที่จา่ เปน็ ในศตวรรษท่ี 21 มี ทักษะสื่อสารภาษาอังกฤษและภาษาที่ 3และอนุรักษ์ภาษาท้องถ่ิน มีนิสัยรักการเรียนรู้และการพัฒนาตนเองอย่าง ตอ่ เนอื่ งตลอดชีวติ สูก่ ารเป็นคนไทยท่ีมีทักษะสูง เปน็ นวตั กร นักคิด ผ้ปู ระกอบการ เกษตรกรยคุ ใหมแ่ ละอื่น ๆ โดยมี สมั มาชพี ตามความถนดั ของตนเอง ประเด็นที่ 2 การพัฒนาศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต มุ่งเน้นการพัฒนาคนเชิงคุณภาพในทุกช่วงวัย ประกอบด้วย (1) ชว่ งการต้งั ครรภ์/ปฐมวัย เนน้ การเตรียมความพร้อมให้แก่พ่อแม่ก่อนการต้ังครรภ์ (2) ช่วงวัยเรียน/ วัยรุ่น ปลูกฝังความเป็นคนดี มีวินัยพัฒนาทักษะการเรียนรู้ที่สอดรับกับศตวรรษที่ 21 (3) ช่วงวัยแรงงาน ยกระดับ ศักยภาพ ทักษะและสมรรถนะแรงงานสอดคล้องกับความต้องการของตลาด และ (4) ช่วงวัยผู้สูงอายุ ส่งเสริมให้ ผูส้ งู อายเุ ป็นพลงั ในการขบั เคลอื่ นประเทศ ประเด็นที่ 6 การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ โดย (1) การสร้างความอยู่ดีมีสุขของครอบครัวไทย (2) การส่งเสริมบทบาทการมีส่วนร่วมของภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่น ครอบครัวและชุมชนในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (3) การปลูกฝังและพัฒนาทักษะนอก หอ้ งเรียน และ (4) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลเพอ่ื การพัฒนาทรัพยากรมนษุ ย์ สอดคลอ้ งกบั แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ ฉบับท่ี 12 ยุทธศาสตรท์ ี่ 1 การเสริมสร้างและพฒั นาศกั ยภาพทนุ มนุษย์ 3.1 ปรบั เปลี่ยนค่านยิ มคนไทยให้มีคุณธรรม จรยิ ธรรม มีวินัย จติ สาธารณะ และพฤตกิ รรม ที่พงึ ประสงค์ 3.1.2 ส่งเสริมให้มีกิจกรรมการเรียนการสอนทั้งในและนอกห้องเรียนที่สอดแทรกคุณธรรม จริยธรรม ความมีวินัย จิตสาธารณะ รวมทั้งเร่งสร้างสภาพแวดล้อมภายในและโดยรอบสถานศึกษาให้ปลอด จากอบายมุขอย่าง จรงิ จัง 3.2 พฒั นาศักยภาพคนให้มที กั ษะความรูแ้ ละความสามารถในการดำรงชีวติ อยา่ งมคี ุณคา่ 3.2.2 พัฒนาเด็กวัยเรยี นและวัยรุ่นให้มีทักษะการคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ มีความคิด สร้างสรรค์ มี ทกั ษะการทำงานและการใช้ชีวิตทพ่ี ร้อมเข้าสูต่ ลาดงาน
2 3.3 ยกระดบั คุณภาพการศกึ ษาและการเรียนรตู้ ลอดชวี ติ 3.3.6 จัดทำสื่อการเรียนร้ทู ่ีเป็นสอ่ื อิเลก็ ทรอนกิ สแ์ ละสามารถใชง้ านผา่ นระบบอปุ กรณส์ อื่ สารเคลื่อนท่ี ให้คนทุกกลุ่มสามารถเข้าถึงได้ง่าย สะดวก ทั่วถึง ไม่จากัดเวลาและสถานที่ และใช้มาตรการทางภาษีจูงใจให้ ภาคเอกชนผลิตหนงั สอื สอ่ื การอา่ นและการเรยี นรทู้ มี่ คี ณุ ภาพและราคาถูก 3.3.7 ปรับปรุงแหล่งเรียนรู้ในชุมชนให้เป็นแหล่งเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์และมีชีวิต อาทิพิพิธภัณฑ์ ห้องสมุด โบราณสถาน อุทยานประวัติศาสตร์ โรงเรียนผู้สูงอายุ รวมทั้งส่งเสริมให้มีระบบการจัดการความรู้ท่ีเป็นภมู ิ ปญั ญาท้องถิ่น สอดคลอ้ งกบั นโยบาลของรัฐบาล (กระทรวงศึกษาธกิ าร) 1. การพฒั นาและเสรมิ สรา้ งศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ 1.1 การจดั การศึกษาเพ่ือคณุ วุฒิ พฒั นาผู้เรียนใหม้ คี วามรอบรู้และทกั ษะชีวติ เพื่อเป็นเคร่ืองมือในการ ดำรงชีวติ และสรา้ งอาชีพ อาทิ การใชเ้ ทคโนโลยีดจิ ทิ ลั สุขภาวะและทศั นคติที่ดตี อ่ การดูแลสขุ ภาพ 1.2 การเรียนรูต้ ลอดชวี ติ - จัดการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับประชาชนทุกช่วงวัย เน้นส่งเสริมและยกระดับทักษะภาษาอังกฤษ (English for All) สอดคล้องกับนโยบายและจุดเน้นการดำเนนิ งาน กศน. จุดเน้นการดาํ เนินงานประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 2. ด้านการสรา้ งสมรรถนะและทกั ษะคณุ ภาพ 2.1 สง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวติ ทเ่ี น้นการพฒั นาทักษะท่ีจําเปน็ สำหรบั แต่ละช่วงวยั และ การจัดการศกึ ษาและการเรียนรทู้ ี่เหมาะสมกับแต่ละกลุม่ เปา้ หมายและบรบิ ทพื้นที่ สอดคล้องกบั ตวั ชี้วัดการประกนั คณุ ภาพภายในสถานศึกษา มาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศยั มาตรฐานท่ี 1 คุณภาพของผรู้ บั บรกิ ารการศกึ ษาตามอัธยาศัย ตวั บง่ ชที้ ่ี 1.1 ผูร้ บั บรกิ ารมคี วามรู้ หรอื ทักษะ หรอื ประสบการณ์ สอดคลอ้ งกับ วตั ถปุ ระสงค์ของโครงการ หรือกจิ กรรมการศึกษาตามอัธยาศยั มาตรฐานที่ 2 คณุ ภาพการจัดการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ตวั บง่ ชีท้ ี่ 2.1 การกำหนดโครงการหรือกิจกรรมการศึกษาตามอัธยาศัย ตวั บ่งชี้ที่ 2.2 ผ้จู ดั กจิ กรรมมคี วามรู้ ความสามารถในการจดั การศกึ ษาตามอธั ยาศัย ตัวบง่ ชี้ท่ี 2.3 สื่อหรอื นวัตกรรม และสภาพแวดล้อมท่ีเอ้ือต่อการจดั การศกึ ษาตาม อธั ยาศยั ตวั บ่งชท้ี ี่ 2.4 ผรู้ ับบริการมีความพึงพอใจต่อการจดั การศกึ ษาตามอัธยาศัย
3 มาตรฐานท่ี 3 คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การของสถานศกึ ษา ตวั บง่ ชี้ท่ี 3.1 การบรหิ ารจดั การของสถานศึกษาที่เน้นการมสี ว่ นร่วม ตวั บง่ ชท้ี ี่ 3.2 ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา ตวั บง่ ชที้ ี่ 3.5 การกำกับ นเิ ทศ ตดิ ตาม ประเมินผลการดำเนินงานของสถานศึกษา ตวั บง่ ชท้ี ่ี 3.7 การสง่ เสรมิ สนับสนนุ ภาคีเครือข่ายให้มีสว่ นร่วมในการจัดการศกึ ษา ตัวบง่ ชท้ี ี่ 3.8 การส่งเสรมิ สนบั สนนุ การสร้างสังคมแห่งการเรยี นรู้ ข้อเสนอแนะ ของ สมศ. ข้อที่ 1 ในการดำเนินแผนงาน/โครงการ สถานศึกษาควรมีการติดตามตรวจสอบการดำเนินงานทุก ระยะ ขั้นตอนของการดำเนินงาน เพื่อประเมินผลและนำผลการประเมินมาปรับปรุงและพัฒนาให้เป็นระบบครบ วงจร PDCA และในการประเมินความพึงพอใจ ควรเพิ่มข้อเหตุผล ข้อคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะวา่ เพราะเหตุใดขอ้ น้นั จงึ ใหค้ ะแนนมากหรอื นอ้ ย ข้อที่ 13 ในการบริหารจัดการการดำเนินโครงการ กิจกรรมต่างๆ สถานศึกษาควรดำเนินการให้ ครบถ้วนเป็นระบบครบวงจร PDCA และในโครงการกิจกรรมควรกำหนดวัตถุประสงค์เป็นรูปธรรม มีการออกแบบ ประเมินให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโครงการ มีการดำเนินการนิเทศ กำกับ ติดตาม และประเมินผลอย่าง ตอ่ เน่ืองและนำผลการประเมนิ ทไี่ ดไ้ ปวเิ คราะห์ถงึ อปุ สรรค และนำไปวางแผน ปรบั ปรุง พฒั นาในปีตอ่ ไป 3. หลกั การและเหตุผล ตามที่กระทรวงศึกษาธิการมีนโยบายให้สำนักงาน กศน.ดำเนินการ “ห้องสมุดเคลื่อนที่สำหรับชาวตลาด” ตามพระราชดำริของตามพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราช กุมารีเพื่อส่งเสริมการอ่านของประชาชน ชุมชน ชาวตลาด อันจะนำสู่การเรียนรู้ที่หลากหลายในการพัฒนาคุณภาพ ชีวติ นน้ั ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอชนแดน จึงได้มอบหมายให้ห้องสมุดประชาชน อำเภอชนแดนดำเนินการจัดทำโครงการ “ห้องสมุดเคลื่อนท่ีสำหรับชาวตลาด” ตามพระราชดำริของตามพระราชดำริ ของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ปีงบประมาณ 2565 โดยใช้ หลักการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง อันจะก่อให้เกิดพลังอันเข้มแข็งของชุมชนในการสร้างวัฒนธรรมการ อา่ นและสง่ เสรมิ ให้ชุมชนเป็นศนู ยก์ ลางการเรียนร้แู ละการพฒั นาโดยชมุ ชนเพอ่ื ชุมชนอยา่ งแทจ้ ริง 4. วัตถุประสงค์ 4.1 เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจ เร่ือง “ห้องสมุดเคลื่อนที่สำหรับชาวตลาด” ตามพระราชดำริของสมเด็จ พระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี 4.2 เพื่อดำเนินการ “ห้องสมุดเคลื่อนที่สำหรับชาวตลาด” ตามพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราช เจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี 4.3 เพื่อให้ประชาชน ชุมชน ชาวตลาด ได้รับบริการส่งเสริมการอ่านเพื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย ให้มี คุณภาพชวี ติ ท่ดี ขี น้ึ สามารถใช้เวลาว่างให้เกดิ ประโยชน์และไดแ้ ลกเปล่ียนประสบการณซ์ ง่ึ กนั และกัน
4 5. เป้าหมาย เชิงปรมิ าณ ๑. ดำเนินการ “ห้องสมุดเคลื่อนที่สำหรับชาวตลาด” ตามพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราช เจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในปงี บประมาณ 2565 จำนวน 1 แหง่ ๒. กล่มุ เป้าหมาย นักเรยี น นักศึกษา และประชาชนทว่ั ไป จำนวน 240 คน เชิงคุณภาพ ประชาชน ชุมชน ชาวตลาด ได้รับบริการส่งเสริมการอ่านเพื่อการเรียนรู้ที่หลากหลายให้มี คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น สามารถใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ส่งเสริมให้มีนิสัยรักการอ่านและการเรียนรู้อย่าง ตอ่ เน่อื งตลอดชวี ิต /6. วิธีดำเนินการ...
6. วธิ ีดำเนินการ กิจกรรมหลกั วัตถปุ ระสงค์ กลุ่มเป้าหมาย ก 1. ขั้นเตรียมการ ช เพื่อจัดประชุมครูและบคุ ลากรทางการ ครูและบุคลากร ว 2. ประชุมกรรมการ ดำเนนิ งาน ศึกษา กศน. อำเภอชนแดน ช 3. จัดเตรยี มเอกสาร ข วัสดุ อุปกรณใ์ นการ - ชแี้ จงทำความเขา้ ใจรายละเอยี ด จำนวน 21 คน จ ดำเนินโครงการ โครงการ - ช้ีแจงแนวทางในการดำเนนิ โครงการ - จัดทำโครงการและแผนการดำเนนิ การ เพ่อื อนมุ ัติ - แตง่ ตั้งกรรมการดำเนินงานตาม โครงการ เพื่อประชมุ ทำความเข้าใจกบั กรรมการ ครูและบุคลากร ดำเนินงานทกุ ฝ่ายในการจดั กิจกรรม กศน. อำเภอชนแดน โครงการและการดำเนนิ งาน จำนวน 21 คน เพ่ือดำเนินการจดั ทำ จดั ซ้อื วัสดุอุปกรณ์ กรรมการฝ่ายที่ได้รบั ทใ่ี ช้ในการดำเนนิ การ มอบหมาย
5 กลมุ่ เป้าหมาย พืน้ ท่ีดำเนนิ การ ระยะเวลา งบประมาณ เป้าหมาย (เชิงคณุ ภาพ) ต.ค.64 - กศน. อำเภอ ชแี้ จงทำความเข้าใจ รายละเอียดและ ชนแดน วตั ถปุ ระสงค์ของการจัดโครงการ ชี้แจงวตั ถุประสงค์ บทบาทหน้าที่ กศน. อำเภอ ต.ค.64 - ของกรรมการดำเนนิ งานโครงการ ชนแดน ต.ค.64 6,000.-บาท จดั ซือ้ วสั ดุอุปกรณ์ในการจดั โครงการ กศน. อำเภอ ชนแดน
กจิ กรรมหลกั วตั ถุประสงค์ กล่มุ เป้าหมาย ก นกั เรียน นักศึกษา 4. ดำเนินการจดั 1. รถห้องสมดุ เคลื่อนที่ และประชาชนทว่ั ไป ส กิจกรรม 2. อ่านผา่ นควิ อารโ์ ค้ด จำนวน 240 คน แ 3. กิจกรรมสง่ เสริมการอ่าน น 4. สาธิตอา่ นดีมอี าชีพ ช 5. สรปุ /ประเมินผล เพือ่ ให้กรรมการฝ่ายประเมินผลเกบ็ ตามกระบวนการ ส และรายงานผล รวบรวมขอ้ มลู และดำเนินการประเมินผล ประเมนิ โครงการ ต โครงการ การจดั กจิ กรรม 5 บท จำนวน 3 เลม่
6 กลมุ่ เปา้ หมาย พ้ืนทด่ี ำเนนิ การ ระยะเวลา งบประมาณ เปา้ หมาย (เชิงคณุ ภาพ) ตลาดนดั สถานขี นสง่ ต.ค.64 - สง่ เสริมสนบั สนุนให้นักเรยี น นักศกึ ษา เทศบาลตำบลชนแดน ถึง และประชาชนทั่วไปมนี สิ ยั รกั การอ่าน นำไปสู่ การเรียนรู้ และพฒั นาคุณภาพ ม.ี ค.65 ชวี ิตใหด้ ขี นึ้ สรปุ รายงานผลการดำเนนิ งาน กศน. อำเภอ ม.ี ค.65 - ตามระบบ PDCA ชนแดน
7 7. วงเงนิ งบประมาณ แผนงาน : พื้นฐานด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ ผลผลิตที่ 5 ผู้รับบริการ การศึกษาตามอัธยาศัย กิจกรรมจัดการศึกษาตามอัธยาศัย งบดำเนินงาน ค่าบริหาร/ล่วงเวลา (ตั้งแต่เดือน ตลุ าคม 2564 - มีนาคม 2565) รหัสงบประมาณ 36005 จำนวน 6,000 บาท (หกพันบาทถว้ น) รายละเอียด ดงั นี้คอื ค่าวัสดุ เปน็ เงนิ 6,000 บาท รวมเปน็ เงิน 6,000 บาท 8. แผนการใชจ้ ่ายงบประมาณ แผนการใชจ้ ่ายรายไตรมาส ไตรมาสท่ี 1 ไตรมาสท่ี 2 ไตรมาสที่ 3 ไตรมาสที่ 4 6,000 - - - 9. ผ้รู บั ผิดชอบโครงการ ตำแหนง่ : บรรณารักษ์ชำนาญการ ชือ่ - สกุล : นางวารี ชบู วั เบอรโ์ ทรศัพท์มือถือ : 056 – 761667 เบอร์โทรศัพทท์ ี่ทำงาน : 056 – 761667 อีเมลล์ : [email protected] ผรู้ ว่ มดำเนินการ ตำแหน่ง ครูอาสาสมคั รฯ นางสมบัติ มาเนตร์ ตำแหนง่ ครอู าสาสมคั รฯ นางสาวลาวัณย์ สิทธิกรวยแก้ว ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล นางลาวนิ สีเหลอื ง ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล นางสาวมจุ ลินท์ ภยู าธร ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล นางสาวนภารตั น์ สีสะอาด ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล นางสาวลดาวรรณ์ สุทธิพันธ์ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล นางผกาพรรณ มะหทิ ธิ ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล นางสาวพชั ราภรณ์ นริศชาติ ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล นางสุรัตน์ จันทะไพร ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล นายเกรยี งไกร ใหม่เทวินทร์ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล นางสาวณฐั ชา ทาแน่น ตำแหนง่ ครูประจำศูนยก์ ารเรียนชมุ ชน นางสาวอษุ า ยง่ิ สกุ ตำแหน่ง ครูประจำศนู ยก์ ารเรยี นชุมชน นางสาวกัญญาณัฐ จนั ปญั ญา
8 นายปณั ณวฒั น์ สขุ มา ตำแหน่ง ครูประจำศนู ย์การเรยี นชุมชน นางสาววรางคณา นอ้ ยจันทร์ ตำแหนง่ ครูประจำศูนยก์ ารเรยี นชุมชน นายศิวณัชญ์ อัศวสมั ฤทธิ์ ตำแหน่ง ครูประจำศนู ย์การเรียนชมุ ชน นางสาวเยาวดี โสดา ตำแหนง่ นกั จดั การงานทวั่ ไป นายอำพล เพชรสุข ตำแหน่ง พนกั งานบรกิ าร 10. เครือขา่ ย 10.1 เทศบาลตำบลชนแดน 10.2 สถานีขนส่งเทศบาลตำบลชนแดน 10.3 หน่วยงานภาครฐั และเอกชน 11.โครงการที่เกยี่ วข้อง 11.1 โครงการจดั การศกึ ษาตามอธั ยาศยั 11.2 โครงการพฒั นาคุณภาพผู้เรียน 11.3 โครงการประชาสมั พนั ธ์งาน กศน. 11.4 โครงการส่งเสริมและพัฒนาประสทิ ธิภาพการทำงานร่วมกบั เครือข่าย 11.5 โครงการประกันคุณภาพสถานศึกษา 12. ผลลัพธ์ “ห้องสมุดเคลื่อนที่สำหรับชาวตลาด” ตามพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี สามารถใหบ้ ริการความรู้ ความบนั เทงิ เป็นการส่งเสริมการอา่ น การ ใช้เวลาว่างใหเ้ กดิ ประโยชน์ ส่งเสริมใหม้ ีนิสยั รักการอ่านและการเรยี นรู้อยา่ งตอ่ เน่ืองตลอดชีวติ 13. ดชั นวี ัดผลสำเร็จของโครงการ 13.1 ตัวชี้วัดผลผลิต (output) กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมโครงการฯ 80 % มีความพึงพอใจในการเข้าร่วม กิจกรรม 13.2 ตวั ชว้ี ดั ผลลพั ธ์ ( outcome ) นักเรียน นักศึกษา และประชาชนท่ัวไปรักการอา่ น เพ่อื พัฒนาคุณภาพ ชีวิตทด่ี ขี ้นึ 14. การติดตามผลและประเมนิ ผลโครงการ 14.1 แบบประเมนิ ความพงึ พอใจผเู้ ข้าร่วมกจิ กรรม / โครงการ 14.2 สรปุ /รายงานผลการจัดกจิ กรรม
9 บทท่ี 2 เอกสารที่เก่ียวข้อง กจิ กรรมสง่ เสรมิ การอ่าน กิจกรรมส่งเสริมการอ่าน หมายถึง การกระทำต่าง ๆ เพ่ือให้เด็กเกิดความสนใจท่ีจะอ่าน เห็น ความสำคัญของการอ่าน เกิดความเพลิดเพลินท่ีจะอ่าน เกิดความมุ่งม่ันท่ีจะอ่าน และอ่านจนเป็นนิสัย ท้ังน้ี การอ่านหนังสือเป็นทักษะสำคัญทักษะหนง่ึ ในชีวิตประจำวัน เพราะการอ่านหนังสือจะพัฒนาคุณภาพชีวิตของ คนเราได้เปน็ อยา่ งดยี ิ่ง เมื่อคนเราอ่านหนังสอื จะเกิดความสามารถสร้างความรู้ อารมณ์ จินตนาการ และ ความ เพลิดเพลิน การท่ีเด็กจะเกิดทักษะการอ่านหนังสือได้นั้นจำเป็นจะต้องอาศัยความร่วมมือจากบุคคลหลายฝ่าย ท้ังครอบครวั โรงเรยี นและชมุ ชน ในการจดั กจิ กรรมสง่ เสรมิ การอ่านใหแ้ ก่เดก็
10 กจิ กรรมส่งเสริมการอ่านคอื การกระตุ้นด้วยวธิ ีการต่างๆ เพื่อให้ผู้อ่านสนใจการอ่านจนกระทั่งมีนิสัย รักการอ่าน และได้พัฒนาการอ่านจนกระท่ังมีความสามารถในการอ่าน นำประโยชน์จาการอ่านไปใช้ได้ตรง ตามวตั ถุประสงค์ของการอ่านทกุ ประเภท (ฉววี รรณ คหู าภินันทน์, 2542 : 93) กรมวิชาการ (อ้างถึงใน ฉวีวรรณ คูหาภินันทน์, 2542 : 93) ให้ความหมายว่า กิจกรรมส่งเสริมการ อ่านคอื การกระทำเพ่ือ 1. เร้าใจบุคคลหรือบุคคลท่ีเป็นเป้าหมายให้เกิดความอยากรู้ อยากอ่านหนังสือ โดยเฉพาะหนังสือท่ีมี คณุ ภาพ 2. เพื่อแนะนำชักชวนให้เกิดความพยายามที่จะอ่านให้แตกฉาน สามารถนำความรู้จากหนังสือไปใช้ ประโยชน์ เกดิ ความเข้าใจในเร่อื งต่างๆ ดีขึ้น 3. เพ่ือกระตุ้น แนะนำให้อยากรู้ อยากอ่านหนังสือหลายอย่าง เปิดความคิดให้กว้าง ให้มีการอ่าน ต่อเน่ืองจนเปน็ นิสยั พัฒนาการอา่ นจนถึงข้นั ทส่ี ามารถวเิ คราะห์เรื่องที่อา่ นได้ 4. เพ่ือสรา้ งบรรยากาศที่จูงใจให้อ่าน ดังนนั้ สามารถกล่าวได้วา่ กิจกรรมส่งเสรมิ การอา่ น หมายถึงกิจกรรมต่างๆที่หอ้ งสมดุ จัด ขึน้ เพอื่ ส่งเสริม ใหเ้ กดิ การอ่านอย่างต่อเน่ืองจนกระท่ังเปน็ นิสัยรักการอ่าน เช่น การเล่านิทาน การเชดิ หุ่น การแสดงละคร การ แนะนำหนังสอื ทีน่ า่ สนใจ เป็นตน้ ลกั ษณะของกิจกรรมสง่ เสรมิ การอา่ นทีด่ ี 1. เร้าความสนใจ เช่น การจัดนิทรรศการที่ดึงดูความสนใจ การตอบปัญหา มีรางวัลต่างๆ การใช้ส่ือ เทคโนโลยใี หม่ๆเข้ามาชว่ ย 2. จูงใจใหอ้ ยากอ่านและกระตุ้นใหอ้ ยากอ่าน เชน่ ข่าวท่กี ำลังเป็นทสี่ นใจ หรือหวั ขอ้ เร่อื งทเี่ ป็นที่สนใจ เช่น การวิจัย การเตรยี มตัวสอบ การสมคั รงาน เป็นตน้ 3. ไม่ใช้เวลานาน ความยากงา่ ยของกิจกรรมเหมาะสมกับเพศ ระดบั อายุ การศกึ ษา 4. เปน็ กจิ กรรมท่ีมงุ่ ไปสหู่ นงั สือ วสั ดกุ ารอา่ น โดยการนำหนังสือหรือวัสดุการอ่านมาแสดงทุกคร้ัง 5. ให้ความสนกุ สนานเพลิดเพลนิ แฝงการเรียนรู้ตามอธั ยาศัยจากการร่วมกจิ กรรมด้วย ความหมายและความสำคญั ของห้องสมดุ หอ้ งสมุดประชาชน หมายถงึ ห้องสมุดทีต่ งั้ ขึน้ เพอ่ื ให้บริการแก่ประชาชน โดยไมจ่ ำกดั เพศ วัย เชื้อชาติ ศาสนา และพื้นความรู้ ให้บริการสารสนเทศครบทุกหมวดวิชา และอาจมีการบริการบางเรื่องเป็น พเิ ศษตามความตอ้ งการของทอ้ งถ่ิน และจะจัดให้บริการแกป่ ระชาชนโดยไมค่ ิดมูลค่า บทบาทหนา้ ที่ของห้องสมดุ ประชาชน มี 3 ประเภท คือ 1. หน้าที่ทางการศึกษา ห้องสมุดประชาชนเป็นแหล่งให้การศึกษานอกระบบโรงเรียน มีหน้าที่ให้ การศึกษาแกป่ ระชาชนท่ัวไป ทุกระดับการศกึ ษา 2. หนา้ ที่ทางวัฒนธรรม ห้องสมุดปะชาชนเป็นแหลง่ สะสมมรดกทางปัญญาของมนษุ ย์ ท่ีถ่ายทอดเป็น วฒั นธรรมท้องถนิ่ ทีห่ อ้ งสมุดต้งั อยู่
11 3. หน้าที่ทางสังคม ห้องสมุดประชาชนเป็นสถาบันทางสังคมได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐบาลและท้องถิ่น มาดำเนินกจิ การ จึงมหี นา้ ท่ี แสวงหาข่าวสารขอ้ มูลทีม่ ปี ระโยชนม์ าบริการประชาชน ห้องสมดุ ประชาชนในประเทศไทยมหี นว่ ยงานต่างๆรับผิดชอบ ดงั น้ี 1. ห้องสมุดประชาชนสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ สังกัดกรมการศึกษานอกโรงเรียน ได้แก่ ห้องสมุด ประชาชนระดับจังหวัด และระดับอำเภอ นอกจากนี้กรมการศึกษานอกโรงเรียนยังได้จัดที่อ่านหนังสือประจำ หมบู่ ้าน ทอ่ี ่านหนงั สอื ในวดั และหอ้ งสมดุ เคลอื่ นที่ 2. หอ้ งสมุดประชาชน สังกัดกรงุ เทพมหานคร มีทง้ั หมด 12 แห่ง ได้แก่ ห้องสมุดประชาชนสวนลุมพนิ ี หอ้ งสมุดประชาชนซอยพระนาง ห้องสมุดประชาชนปทุมวัน หอ้ งสมุดประชาชนอนงคาราม หอ้ งสมุดประชาชน วัดสังข์กระจาย ห้องสมุดประชาชนบางเขน ห้องสมุดประชาชนบางขุนเทียน ห้องสมุดประชาชนวัดรัชฎาธิษ ฐานวรวิหารตล่ิงชัน ห้องสมุดประชาชนประเวช ห้องสมุดประชาชนวัดลาดปลาเค้า ห้องสมุดประชาชนภาษี เจริญ ห้องสมุดประชาชนวัดราชโอรส 3. ห้องสมุดประชาชนของธนาคารพาณิชย์ เป็นห้องสมุดท่ีธนาคารพาณิชย์เปิดข้ึนเพื่อบริการสังคม และเพ่ือประชาสัมพันธ์กจิ การของธนาคารให้เป็นทรี่ จู้ กั แพร่หลาย เช่น หอ้ งสมดุ ประชาชนของธนาคารกรงุ เทพ จำกัด 4. ห้องสมุดประชาชนของรัฐบาลต่างประเทศ โดยได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลต่างประเทศ เช่น ห้องสมุดบริติชเคาน์ซิล ของรัฐบาลสหราชอาณาจกั ร ทตี่ ้งั อยบู่ รเิ วณสยามสแควร์ กรงุ เทพมหานคร 5. ห้องสมุดประชาชนเสียค่าบำรุง ห้องสมุดประชาชนประเภทน้ีให้บริการเฉพาะสมาชิกเท่าน้ัน โดยผู้ ที่เป็นสมาชิกจะต้องเสียค่าบำรุงตามระเบียบของห้องสมุด ได้แก่ ห้องสมุดนีลสันเฮย์ ต้ังอยู่ท่ีถนนสุริวงศ์ กรงุ เทพมหานคร บทบาทและความสำคญั ของหอ้ งสมสดุ ตอ่ สงั คมในดา้ นตา่ ง ๆ 1. เป็นสถานท่ีเพ่ือสงวนรักษาและถา่ ยทอดวัฒนธรรม ห้องสมุดเปน็ แหล่งสะสมวิวัฒนาการของมนุษย์ ต้ังแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ถ้าไม่มีแหล่งค้นคว้าประเภทห้องสมุดเป็นศูนย์กลางแล้ว ความรู้ต่างๆ อาจสูญหาย หรือกระจัดกระจายไปตามทตี่ า่ งๆ ยากแก่คนรุน่ หลังจะตดิ ตาม 2. เป็นสถานท่ีเพื่อการศึกษา ค้นคว้าวิจัย ห้องสมุดทำหน้าที่ให้การศึกษาแก่ประชาชนทุกรูปแบบ ทั้ง ในและนอกระบบการศึกษา เรม่ิ จากการศึกษาขั้นพ้นื ฐานถงึ ระดบั สูง 3. เป็นสถานที่สร้างเสริมความคิดสร้างสรรค์และความจรรโลงใจ ห้องสมุดมีหน้าท่ีรวบรวมและ เลอื กสรรทรัพยากร สารสนเทศ เพอ่ื บริการแก่ผใู้ ช้ ซึ่งเปน็ ส่ิงที่มีคุณค่าผู้ใช้ได้ความคิดสร้างสรรค์ ความจรรโลง ใจนานาประการ เกิดประโยชนแ์ กต่ นเองและสังคมต่อไป 4. เป็นสถานที่ปลูกฝังนิสัยรกั การอ่านและการเรียนรูต้ ลอดชีวิต ห้องสมุดจะช่วยให้บุคคลสนใจในการ อา่ น และรักการอา่ นจนเป็นนสิ ัย
12 5. เป็นสถานที่ส่งเสริมการาใช้เวลาว่างในเป็นประโยชน์ ห้องสมุดเป็นสถานท่ีรวบรวมสารสนเทศทุก ประเภท เพื่อบริการแก่ผู้ใช้ตามความสนใจและอ่านเพื่อฆ่าเวลา อ่านเพ่ือความเพลิดเพลิน หรืออ่านเพ่ือ สาระบนั เทิงได้ทั้งส้ิน นบั ว่าเป็นการพกั ผอ่ นอยา่ งมคี วามหมายและใหป้ ระโยชน์ 6. เป็นสถานท่ีส่งเสริมความเป็นประชาธิปไตย ห้องสมุดเป็นสาธารณะสมบัติ มีส่วนส่งเสริมให้บุคคล รูจ้ กั สิทธแิ ละหนา้ ท่ีของพลเมือง กลา่ วคอื เมอื่ มสี ิทธิในการใช้ก็ย่อมมีสทิ ธิในการบำรงุ รักษารว่ มกนั และให้ความ ร่วมมอื กบั ห้องสมุดดว้ ยการปฏบิ ัตติ ามระเบยี บ แบบแผนของหอ้ งสมดุ ความหมายของสือ่ ส่ิงพิมพ์ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานได้ให้ความหมายคาที่เกี่ยวกับ“สื่อส่ิงพิมพ์”ไว้ว่า “ส่ิงพิมพ์ หมายถึง สมุด แผ่นกระดาษ หรอื วัตถุใด ๆ ทพ่ี มิ พ์ขึ้น รวมตลอดทั้งบทเพลง แผนท่ี แผนผงั แผนภาพ ภาพวาด ภาพระบายสี ใบประกาศ แผ่นเสยี ง หรือสิง่ อน่ื ใดอันมีลักษณะเช่นเดียวกัน” “สื่อ หมายถึง ก. ทาการติดต่อให้ ถึงกัน ชักนาให้รจู้ ักกัน น. ผหู้ รอื ส่ิงท่ีทาการตดิ ต่อให้ถึงกัน หรือชกั นาใหร้ ู้จกั กนั ” “พิมพ์ หมายถึง ก. ถ่ายแบบ , ใช้เคร่ืองจักรกดตัวหนังสือหรือภาพ เป็นต้นให้ติดบนวัตถุ เช่น แผ่นกระดาษ ผ้า ทาให้เป็นตัวหนังสือหรือรูป รอยอย่างใด ๆ โดยการกดหรือการใช้พิมพ์หิน เคร่ืองกล วิธีเคมี หรือวิธีอื่นใด อันอาจให้เกิดเป็นส่ิงพิมพ์ข้ึน หลายสาเนา น. รูป , รูปร่าง, ร่างกาย, แบบ” ดังน้ัน “สื่อส่ิงพิมพ์” จงึ มีความหมายวา่ “ส่ิงท่ีพิมพ์ขึ้น ไม่ว่าจะ เป็นแผ่นกระดาษหรือวัตถุใด ๆ ด้วยวิธีการต่าง ๆ อันเกิดเป็นช้ินงานท่ีมีลักษณะเหมือน ต้นฉบับข้ึนหลายสา เนาในปรมิ าณมากเพ่ือเปน็ ส่ิงท่ีทาการตดิ ต่อ หรือชักนาให้บคุ คลอน่ื ไดเ้ ห็นหรือทราบ ขอ้ ความต่าง ๆ” สิ่งพิมพ์เพื่อการศึกษา หมายถึง สิ่งท่ีพิมพ์ขึ้นในรูปแบบต่างๆ ทั้งหนังสือ ตารา เอกสาร วารสารต่างๆ ท่ีให้ความรู้ เนื้อหาสาระท่ีมีประโยชน์ เช่น หนังสือเรียนภาษาไทย ป. 6 หรืออาจเป็นชุดภาพประกอบ การศึกษา เช่น ภาพประกอบการศกึ ษาชดุ อาหารไทย เปน็ ต้น และสามารถนามาใช้ในการศึกษาได้ ความเปน็ มา ส่ิงพิมพ์ถือได้ว่าเป็นสิ่งท่ีความสำคัญย่ิงควบคู่มากับการพัฒนาการของมนุษยชาติ และจัดเป็น ส่ือมวลชนประเภทหนึ่งท่ีมีความสำคัญมาตลอดนับแต่อดีตจนถึงปัจจุบันในการถ่ายทอดความรู้วิชาการ และ
13 เพ่ือการติดต่อ ส่ือสารสาหรับมนุษยชาติ ดังคำจำกัดความของพจนี พลสิทธิ์ (2536 : 3) สรุปความเป็นมาและ ความสาคัญของ สิ่งพิมพ์ ว่า “ส่ิงพิมพ์” นับเป็นวัสดุที่แสดงถึงพัฒนา การความเจริญก้าวห น้าทางด้าน สติปัญญา ของมนุษย์ ความคิด จินตนาการ เจตคติ ความฝนั ชีวิต วฒั นธรรม สังคม เหตุการณ์ เร่ืองราวต่าง ๆ ของมนุษย์แต่ลายุคสมัย สามารถเก็บรักษาสืบทอดจาดชนรุ่นหน่ึงไปสู่ชนรุ่นหลัง ความคิดในเร่ืองการพิมพ์นี้ นอกเหนือจาก เพื่อเป็นเคร่ืองมือในการบันทึกความคิด จินตนาการ ความรู้ และเหตุการณ์ต่างๆ แล้วยังเป็น เครื่องแสดงให้เห็นว่าชนชาติต่าง ๆ ในโลกนี้ล้วนมีความพยายามท่ีจะพัฒนาความคิดของตนให้เจริญก้าวหน้า ทันสมัยอย่างตอ่ เนื่อง ความคดิ ในเร่ืองการพิมพ์ที่มีจุดประสงค์เร่ิมแรกก็คงเพ่ือให้มีการแพร่หลายเรื่องความคิด ความรู้ ไปสู่ชนรุ่นหลัง และเพ่ือให้มีหลาย ๆ สาเนาจะได้เก็บรักษาให้คงอยู่ได้นานปีน้ัน ในยุคปัจจุบันชนรุ่น หลังได้สานต่อความคิดเรื่องการพิมพ์จนกระทั่งกลายเป็นเทคโนโลยีท่ีทันสมัย และซับซ้อน สามารถผลิต ส่ิงพิมพ์ไดห้ ลากหลายชนิดตอบสนองวัตถุประสงค์ของมนุษยชาติไดก้ ว้างขวางนอกเหนือจากสือ่ สิ่งพิมพ์จะเป็น สื่อมวลชนท่ีมคี วามเก่ียวกนั กับมนุษยชาติมานานนบั พนั ๆ ปี และมคี วามเก่าแกก่ วา่ สือ่ มวลชนประเภทอื่นไม่ว่า จะเปน็ วิทยุกระจายเสียง วทิ ยโุ ทรทัศน์ หรืออนิ เตอรเ์ น็ต ซง่ึ เป็นส่อื ประเภทหนงึ่ ท่ีมีการใช้แพรห่ ลายไปท่ัวโลก เช่นในปัจจบุ ันก็ตาม แต่ส่ือสิ่งพิมพ์ก็ยังเป็นสื่อท่ีมีการใช้อยา่ งแพร่หลายเป็นที่นิยมของทุกชนชาติมิได้ย่ิงหย่อน ไปกว่ากัน ไม่ว่าจะเป็นสื่อส่ิงพิมพ์ประเภทใดก็ตาม เช่น หนังสือพิมพ์รายวัน นิตยสาร วารสาร หรือส่ิงพิมพ์ ประเภทต่าง ๆ สาเหตุสาคัญท่ีทาให้สื่อส่ิงพิมพ์ยังเป็นท่ีนิยมแพร่หลายมาโดยตลอด ก็เพราะบุคคลสามารถ เลอื กอา่ นไดต้ ามความเหมาะสม อีกทงั้ ยังใชเ้ ป็นเอกสารอา้ งองิ ได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ ประวัตกิ ารพิมพ์ในประเทศไทย ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กรุงศรีอยุธยา ได้เริ่มแต่งและพิมพ์หนังสือคำสอนทางศาสนา ครสิ ต์ขน้ึ และหลงั จากน้ันหมอบรัดเลยเ์ ขา้ มาเมืองไทย และได้เร่ิมดา้ นงานพมิ พ์จนสนใจเป็นธุรกิจดา้ นการพมิ พ์ ในเมืองไทย พ.ศ.2382 ได้พิมพ์เอกสารทางราชการเป็นช้ินแรก คือ หมายประกาศห้ามสูบฝ่ิน ซึ่ง พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า เจ้าอยู่หัวทรงโปรดให้จ้างพิมพ์จานวน 9,000 ฉบับ ต่อมาเม่ือวันที่ 4 ก.ค.2387 ได้ออกหนังสือฉบับแรกขึ้น คือ บางกอกรีคอร์ดเดอร์ (Bangkok Recorder) เป็นจดหมายเหตุอย่างส้ัน ออก เดือนละ 2 ฉบับ และใน 15 มิ.ย. พ.ศ.2404 ได้พิมพ์หนังสือเล่มออกจำหน่ายโดยซื้อลิขสิทธิ์จาก หนังสือนิราศ ลอนดอนของหม่อมราโชทัยและได้เริ่มต้นการซ้ือขาย ลิขสิทธิหน่ายในเมืองไทย หมอบรัดเลย์ได้ถึงแก่กรรมใน เมืองไทยกิจการ การพิมพ์ของไทยจึงเริ่มต้นเป็นของไทย หลังจากน้ันใน พ.ศ.2500 ประเทศไทยจึงนา เคร่ืองพิมพ์แบบโรตารี ออฟเซท (Rotary off Set) มาใช้เป็นคร้ังแรก โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิชนาเครื่องหล่อ เรียงพิมพ์ Monotype มาใช้กับตัวพิมพ์ภาษาไทย ธนาคาร แห่งประเทศไทยได้จัดโรงพิมพ์ธนบัตรในเมืองไทย ขน้ึ ใช้เอง ประเภทของสือ่ สิ่งพมิ พ์เพื่อการศึกษา สอื่ ส่งิ พมิ พป์ ระเภทหนังสอื 1. หนงั สอื ตำรา เป็นส่ือที่พิมพ์เป็นเล่ม ประกอบด้วยเนื้อหาการเรียนการสอนโดยอธิบายเนื้อหาวิชาอย่างละเอียด ชัดเจน อาจมีภาพถ่ายหรือภาพเขียนประกอบเพื่อเพิ่มความสนใจของผู้เรียน หนังสือตารานี้อาจใช้เป็นส่ือการ
14 เรียนในวชิ านั้นโดยตรงนอกเหนือจากการบรรยายในช้นั เรียน หรืออาจใช้เปน็ หนังสอื อ่านประกอบหรือหนังสือ อ่านเพิ่มเติมก็ได้ การใช้หนังสือในการเรียนการสอนนับว่ามีประโยชน์แก่ผู้เรียนท้ังในด้านการศึกษารายบุคคล เพ่ือให้ผู้เรียนสามารถใช้อ่านในเวลาท่ีต้องการ และในด้านเศรษฐกิจเนื่องจากสามารถใช้อ่านได้หลายคนและ เก็บไว้ไดเ้ ป็นเวลานาน 2. แบบฝกึ ปฏบิ ัติ เป็นสมุดหรือหนังสือท่ีพิมพ์ข้ึนโดยมีเนื้อหาเป็นแบบฝึกหัดหรือแบบฝึกปฏิบัติเพ่ือเป็นการเพิ่มทักษะ หรือทดสอบผู้เรียน อาจมเี น้ือหาในรูปแบบคาถามให้เลือกคาตอบ หรือเป็นต้นแบบเพ่ือใหผ้ ู้เรียนฝึกปฏิบัติตาม โดยอาจมีรปู ประกอบเพื่อใหเ้ ขา้ ใจได้ง่ายยิ่งขึ้น เช่น แบบคัดตวั อกั ษร ก ไก่ เป็นตน้ 3. พจนานกุ รม เป็นหนังสอื ที่มีเน้ือหาเป็นคาศพั ท์และคาอธบิ ายความหมายของคาศัพท์ แตล่ ะคาน้ัน โดยการเรียงตาม ลาดับจากอักษรตัวแจกถึงตวั สดุ ท้ายของภาษาที่ตอ้ งการจะอธิบาย คาศพั ทแ์ ละคาอธิบายจะเป็นภาษาเดียวกัน หรอื ต่างภาษาก็ได้ เช่น คาศัพท์ภาษาอังกฤษและมีคาอธบิ ายเปน็ ภาษาไทย หรือทั้งคาศัพท์และคาอธิบายต่างก็ เป็นภาษาอังกฤษ เปน็ ตน้ 4. สารานุกรม เป็นหนังสือที่พิมพ์ขึ้นเพื่ออธิบายหัวข้อหรือข้อความต่างๆ ตามลาดับของตัวอักษร เพื่อให้ผู้อ่าน สามารถค้นคว้าเพอ่ื ความรูแ้ ละการอา้ งอิง โดยมีรปู ภาพ แผนภมู ิ ฯลฯ ประกอบคาอธิบายใหช้ ัดเจนยิ่งข้ึน 5. หนงั สือภาพและภาพชดุ ต่างๆ เป็นหนังสือที่ประกอบด้วยภาพต่างๆ ท่ีเป็นเรื่องเดียวกันตลอดท้ังเล่ม ส่วนใหญ่จะเป็นหนังสือภาพที่ พิมพ์สอดสีสวยงาม เหมาะแก่การเก็บไว้ศึกษาหรือเป็นที่ระลึก เช่น หนังสือภาพชุดพระที่น่ังวิมานเมฆ หรือ หนงั สอื ภาพชดุ ทศั นียภาพของประเทศต่างๆ เป็นต้น 6. วิทยานพิ นธแ์ ละรายงานการวิจยั เป็นสิ่งพิมพ์ท่ีพิมพ์ออกมาจานวนไม่มากนักเพื่อเผยแพร่ไปยังห้องสมุด สถาบันการศึกษาต่างๆ หรือ หนว่ ยงานที่เกีย่ วขอ้ งกับงานวิจยั นนั้ เพื่อใหผ้ ู้สนใจใช้เป็นเอกสารค้นคว้าข้อมูลหรือใช้ในการอ้างอิง 7. สิง่ พมิ พย์ ่อส่วน (Microforms) หนังสือที่เก่าหรือชารุดหรือหนังสือพิมพ์ท่ีมีอยู่เป็นจานวนมากย่อมไม่เป็นที่สะดวกในการเก็บรักษาไว้ จึงจำเป็นต้องหาวิธีเก็บสิ่งพิมพ์เหล่าน้ีไว้โดยอาศัยลักษณะการย่อส่วนลงให้เหลือเล็กที่สุดเท่าท่ีจะทาได้ เพื่อ ประหยัดเนื้อท่ีในการเก็บรกั ษาและสามารถท่ีจะนำมาใช้ได้สะดวก จงึ มีวิธีการต่างๆ โดยอาศัยเนื้อที่ในการเก็บ รักษาและสามารถทจ่ี ะนามาใช้ไดส้ ะดวก จงึ มวี ิธีการต่างๆ โดยอาศยั เทคโนโลยใี นการทาส่งิ พิมพ์ย่อสว่ น ได้แก่ ก. ไมโครฟลิ ม์ (Microfilm) เป็นการถ่ายหนังสือแต่ละหน้าลงบนม้วนฟิลม์ ที่มีความกว้างขนาด 16 หรือ 35 มิลลิเมตร โดยฟิล์ม 1 เฟรมจะ บรรจุหนา้ หนังสอื ได้ 1-2 หน้าเรยี งติดต่อกันไป หนงั สือเล่มหน่ึงจะสามารถบันทกึ ลงบนไมโครฟิล์มโดยใช้ความ
15 ยาวของฟิล์มเพียง 2-3 ฟุต ตามปกติจะใช้ฟิล์ม 1 ม้วนต่อหนังสือ 1 เล่ม และบรรจุม้วนฟิล์มลงในกล่องเล็กๆ กล่องละม้วนเม่ือจะใชอ้ า่ นก็ใสฟ่ ลิ ์มเข้าในเคร่ืองอ่านทมี่ ีจอภาพหรือจะอัดสาเนาหนา้ ใดก็ไดเ้ ช่นกัน ข. ไมโครฟชิ (Microfiche) เป็นแผ่นฟิล์มแข็งขนาด 4 x 6 น้ิว สามารถบันทึกข้อความจากหนังสือโดยย่อเป็นกรอบเล็กๆ หลายๆ กรอบ แผน่ ฟลิ ์มนี้จะมีเนื้อทมี่ ากพอท่ีจะบรรจุหน้าหนงั สือทย่ี ่อขนาดแล้วได้หลายรอ้ ยหน้า ตวั อักษรที่ย่อจะมีสีขาวบน พ้ืนหน้าหนังสือสีดา สามารถอ่านได้โดยวางแผ่นฟิล์มลงบนเครื่องฉายท่ีขยายภาพให้ไปปรากฏบนจอภาพสา หรบั อา่ นและจะอ่านหนา้ ใดกไ็ ด้เลอื่ นภาพไปมา และยังสามารถนาไปพมิ พ์บนกระดาษและอัดสาเนาได้ดว้ ย สื่อส่ิงพิมพเ์ พ่อื เผยแพรข่ า่ วสาร – หนังสือพิมพ์ (Newspapers) เป็นส่ือสิ่งพิมพ์ท่ีผลิตข้ึนโดยนาเสนอเรื่องราว ข่าวสารภาพและความ คดิ เห็น ในลักษณะของแผ่นพมิ พ์ แผ่นใหญ่ ที่ใช้วิธีการพับรวมกัน ซึ่งส่ือส่ิงพิมพ์ชนิดนี้ ได้พิมพ์ออกเผยแพร่ทั้ง ลักษณะ หนังสอื พิมพ์รายวนั , รายสปั ดาห์ และรายเดือน – วารสาร, นิตยสาร เป็นสื่อส่ิงพิมพ์ท่ีผลิตข้ึนโดยนาเสนอสาระ ข่าว ความบันเทิง ที่มีรูปแบบการนา เสนอ ท่ีโดดเด่น สะดดุ ตา และสร้างความสนใจให้กับผู้อ่าน ทั้งนี้การผลิตน้ัน มกี าร กาหนดระยะเวลาการออก เผยแพร่ที่แน่นอน ทงั้ ลักษณะวารสาร, นติ ยสารรายปกั ษ์ (15 วัน) และ รายเดือน – จุลสาร เป็นสื่อส่ิงพิมพ์ที่ผลิตขึ้นแบบไม่มุ่งหวังผลกาไร เป็นแบบให้เปล่าโดยให้ผู้อ่านได้ศึกษาหา ความรู้ มีกาหนดการออกเผยแพร่เป็นครั้ง ๆ หรอื ลาดับตา่ ง ๆ ในวาระพิเศษ แสดงเนื้อหาเป็นข้อความท่ีผอู้ ่าน อา่ นแล้วเขา้ ใจง่าย ส่งิ พิมพ์อเิ ล็กทรอนิกส์ เป็นสื่อส่ิงพิมพ์ที่ผลิตข้ึนเพ่ือใช้งานในคอมพิวเตอร์ หรือระบบเค รือข่ายอินเตอร์เน็ต ได้แก่ Document Formats, E-book for Palm/PDA เปน็ ตน้ บทบาทของสื่อสง่ิ พิมพเ์ พ่ือการศกึ ษา บทบาทของสื่อสิ่งพิมพ์ในสถานศึกษา สื่อสิ่งพิมพ์ถูกนาไปใช้ในสถานศึกษาโดยทั่วไป ซึ่งทาให้ผู้เรียน ผู้สอนเข้าใจในเนื้อหามากขึ้น เช่น หนังสือ ตารา แบบเรียน แบบฝึกหัดสามารถพัฒนาได้เป็นเน้ือหาในระบบ เครอื ขา่ ยอนิ เตอรเ์ น็ตได้ แนวทางการประยุกต์ใช้ส่ือส่ิงพิมพ์เพ่ือการเรียนการสอน หรือการศึกษา การใช้สิ่งพิมพ์เพื่อการศึกษาในการ เรยี นการสอนนัน้ จำแนกได้เป็น 3 วิธี คือ 1. ใชเ้ ปน็ แหล่งข้อมลู เก่ยี วกับวชิ าทีเ่ รยี น 2. ใช้เป็นวสั ดุการเรยี นรว่ มกบั สื่ออน่ื ๆ 3. ใชเ้ ป็นส่ือเสริมในการเรียนรแู้ ละเพมิ่ พูนประสบการณ์
16 จากวิธีการใช้สิ่งพิมพ์ทั้ง 3 วิธีนั้น ผู้สอนสามารถนาส่ิงพิมพ์ท้ังที่เป็นส่ิงพิมพ์ทั่วไป หรือสิ่งพิมพ์เพื่อการศึกษา โดยเฉพาะมาใช้ในการเรียนการสอนก็ได้ ทั้งน้ีโดยพิจารณาตามลักษณะของสิ่งพิมพ์และลักษณะของการใช้ ดงั น้ี 1. สิ่งพมิ พท์ เี่ ขียนขึ้นในลักษณะของหนังสือตารา ใช้เพ่ือการศึกษาในระบบโรงเรยี นตามหลกั สูตร 2. สิ่งพิมพ์ที่เขียนข้ึนในลักษณะบทเรียนสาเร็จรูปเพื่อง่ายต่อการศึกษาด้วยตนเอง เหมาะสาหรับใช้ใน การศกึ ษาทางไกลร่วมกับสือ่ อื่นๆ เช่น โทรทัศน์ เทปเสียงสรุปบทเรียน และการสอนเสรมิ เป็นตน้ 3. สิ่งพิมพ์เสริมการเรียนการสอน เช่น แบบฝึกปฏิบัติ คู่มือเรียน ฯลฯ อาจใช้ร่วมกับสื่อบุคคลหรือ สื่อมวลชนประเภทอืน่ ๆ ได้ 4. ส่ิงพิมพ์ทั่วๆ ไป เช่น นิตยสาร หนังสือพิมพ์ ฯลฯ ที่มีคอลัมน์หรือบทความท่ีให้ประโยชน์ ผู้สอนอาจ แนะนาให้ผูเ้ รียนอา่ นเพอ่ื เพิ่มพูนความรู้หรือเพ่ือนามาใชอ้ า้ งองิ ประกอบการค้นควา้ 5. ส่ิงพิมพ์ประเภทภาพชุด เป็นการให้ความรู้ทางรูปธรรมเพ่ือใช้ในการเสริมสร้างประสบการณ์ ทาให้ ผู้เรียนเข้าใจเหตุการณ์เรื่องราวหรือสงิ่ ที่เป็นนามธรรมได้ชดั เจนขึ้น เชน่ ภาพชุดชีวติ สัตว์ หรือภาพชุด พระราชพิธจี รดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นต้น (สานักการศึกษา กรงุ เทพมหานคร, 9 กนั ยายน 2553) ประโยชน์และคณุ ค่าของสอื่ สิ่งพมิ พเ์ พือ่ การศกึ ษา 1. ส่อื ส่งิ พมิ พส์ ามารถเก็บไวไ้ ดน้ าน สามารถนามาอา่ นซา้ แล้วซา้ อกี ได้ 2. สอื่ สง่ิ พมิ พเ์ ปน็ สอื่ ท่มี ีราคาถูกเมื่อเทียบกบั สื่ออ่ืนๆ 3. สอื่ ส่ิงพิมพเ์ ป็นสื่อที่ใชง้ า่ ย ไม่ยุ่งยาก 4. ส่ือส่ิงพิมพ์เป็นสื่อท่ีจัดทาได้ง่าย โดยครูผู้สอนสามารถทาได้เองได้ มีวิธีทาท่ีไม่ยุ่งยากซับซ้อน เช่น ใบงาน ใบความรู้ เป็นต้น ขอ้ ดแี ละข้อจากดั ของสือ่ สงิ่ พิมพเ์ พ่ือการศกึ ษา ข้อดี 1. สามารถอ่านชา้ ทบทวน หรืออา้ งองิ ได้ 2. เปน็ การเรยี นรู้ทดี่ ีสาหรบั ผูท้ สี่ นใจ 3. เปน็ การกระตนุ้ ใหค้ นไทยรกั การอา่ น ขอ้ จำกดั 1. ผู้มปี ัญหาทางสายตา หรอื ผ้สู ูงอายอุ า่ นไมส่ ะดวกในการใช้
17 2. ขอ้ มูลไมส่ ามารถปรบั ปรงุ แกไ้ ขได้ทันท่วงทไี ด้ 3. ผู้ไม่รหู้ นังสอื ไม่สามารถเข้าถงึ ได้ ความหมายของสอื่ ออนไลน์ ความหมายของสื่อสงั คมออนไลน์ ส่ือสังคมออนไลน์ หมายถึง ส่ือดิจิทัลที่เป็นเครื่องมือในการปฏิบัติการทางสังคม(Social Tool) เพื่อใช้ ส่ือสารระหวา่ งกันในเครือข่ายทางสังคม (Social Network) ผ่านทางเว็บไซต์และโปรแกรมประยุกตบ์ นสื่อใดๆ ทม่ี กี ารเชื่อมต่อกบั อนิ เทอร์เน็ต โดยเน้นใหผ้ ู้ใช้ท้ังทีเ่ ป็นผสู้ ่งสารและผู้รับสารมสี ่วนร่วม (Collaborative) อย่าง สร้างสรรค์ ในการผลิตเน้อื หาขึ้นเอง (User-GenerateContent:UGC) ในรูปของขอ้ มลู ภาพและเสียง สำหรับในยุคนี้ เราคงจะหลีกเลีย่ งหรือหนคี ำวา่ Social Media ไปไม่ได้ เพราะไมว่ ่าจะไปทไี่ หน ก็จะพบ เห็นมันอยู่ตลอดเวลา ซึ่งหลายๆ คนก็อาจจะยังสงสัยว่า “Social Media” มันคืออะไรกันแน่ วันนี้เราจะมา รู้จักความหมายของมันกันครบั คำวา่ “Social” หมายถงึ สังคม ซง่ึ ในท่นี ี้จะหมายถึงสังคมออนไลน์ ซึ่งมขี นาดใหม่มากในปัจจุบัน คำว่า “Media” หมายถงึ สือ่ ซงึ่ กค็ ือ เน้อื หา เรื่องราว บทความ วดี ีโอ เพลง รูปภาพ เปน็ ตน้ ดังน้ันคำว่า Social Media จึงหมายถึง สื่อสังคมออนไลนท์ ี่มีการตอบสนองทางสังคมได้หลายทิศทาง โดยผา่ นเครือข่ายอนิ เตอรเ์ นต็ พูดงา่ ยๆ กค็ อื เว็บไซต์ทบี่ ุคคลบนโลกน้สี ามารถมปี ฏิสัมพนั ธ์โ้ตต้ อบกันไดน้ ัน่ เอง พื้นฐานการเกิด Social Media ก็มาจากความต้องการของมนุษย์หรือคนเราที่ต้องการติดต่อส่ือสาร หรือมีปฏิสัมพันธ์กัน จากเดิมเรามีเว็บในยุค 1.0 ซึ่งก็คือเว็บท่ีแสดงเน้ือหาอย่างเดียว บุคคลแต่ละคนไม่ สามารถติดต่อหรือโต้ตอบกันได้ แต่เมอื่ เทคโนโลยีเว็บพัฒนาเขา้ สูย่ ุค 2.0 ก็มกี ารพัฒนาเว็บไซต์ท่ีเรียกว่า web application ซ่ึงกค็ ือเว็บไซตม์ แี อพลิเคชนั หรอื โปรแกรมตา่ งๆ ที่มาและความสำคญั ส่ือสังคมออนไลน์กลับส่งอิทธิพลลบต่อชีวิตประจำวันและความสัมพันธ์ของคนในสัง คมอย่างชัดเจน มากยิ่งขึน้ จนกลายเปน็ ประเด็นทางสังคม ท่ีทง้ั สื่อ บทกฎหมาย และประชาชนเองจะต้องให้ความสำคัญในการ ป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาเหล่าน้ี ส่ือสังคมออนไลน์ใช้ส่อื สารระหว่างกันในเครือข่ายทางสังคม ผ่านทางเว็บไซต์และโปรแกรมประยุกต์ บนสื่อใดๆ ท่ีมีการเช่ือมต่อกับอินเทอร์เน็ต โดยเน้นให้ผู้ใช้ท้ังที่เป็นผู้ส่งสารและผู้รับสารมีส่วนร่วม อย่าง สรา้ งสรรค์ ในการผลติ เน้อื หาข้ึน ในรูปของขอ้ มูล ภาพ และเสียง ทั้งน้ีการใช้สื่อออนไลน์ต่างๆ ก็ต้องอยู่ในขอบเขตในความพอประมาณ เล่นในประมาณท่ีพอเหมาะ เพ่ือเป็นผลดตี ่อสายตาและรา่ งกาย ประเภทส่อื สังคมออนไลน์ ประเภทของส่ือสังคมออนไลน์ มีด้วยกันหลายชนิด ข้ึนอยู่กับลักษณะของการนำมาใช้โดยสามารถ แบง่ เป็นกลมุ่ หลกั ดังน้ี 1. Weblogs หรือเรียกสั้นๆ ว่า Blogs คือ สื่อส่วนบุคคลบนอินเทอร์เน็ตท่ีใช้เผยแพร่ข้อมูล ข่าวสาร
18 ความรู้ ข้อคิดเห็น บันทึกส่วนตัว โดยสามารถแบ่งปันให้บุคคลอื่นๆ โดยผู้รับสารสามารถเข้าไปอ่าน หรือ แสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมได้ ซ่ึงการแสดงเน้ือหาของบล็อกน้ันจะเรียงลำดับจากเน้ือหาใหม่ไปสู่เน้ือหาเก่า ผเู้ ขยี นและผู้อ่านสามารถคน้ หาเนอื้ หาย้อนหลงั เพอื่ อา่ นและแก้ไขเพิม่ เติมได้ตลอดเวลา เชน่ Exteen,Bloggang,Wordpress,Blogger,Okanation 2. Social Networking หรือเครือข่ายทางสังคมในอินเทอร์เน็ต ซ่ึงเป็นเครือข่ายทางสังคมที่ใช้สำหรับ เชื่อมต่อระหว่างบุคคล กลุ่มบุคคล เพื่อให้เกิดเป็นกลุ่มสังคม(Social Community) เพ่ือร่วมกันแลกเปลี่ยน แ ล ะ แ บ่ งปั น ข้ อ มู ล ร ะ ห ว่ า งกั น ท้ั ง ด้ า น ธุ ร กิ จ ก า ร เมื อ ง ก า ร ศึ ก ษ า เช่ น Facebook, Hi5, Ning,Linkedin,MySpace,Youmeo,Friendste 3. Micro Blogging และ Micro Sharing หรือที่เรียกกันวา่ “บล็อกจ๋ิว” ซึ่งเป็นเว็บเซอร์วสิ หรือเว็บไซต์ ท่ีให้บริการแก่บุคคลท่ัวไปสำหรับให้ผู้ใช้บริการเขียนข้อความส้ันๆ ประมาณ 140 ตัวอักษรที่ เรียกว่า “Status” หรือ “Notice” เพื่อแสดงสถานะของตัวเองว่ากำลังทำอะไรอยู่หรือแจ้งข่าวสารต่างๆแก่ กลุ่มเพื่อนในสังคมออนไลน์ (OnlineSocialNetwork) (Wikipedia,2010) ทั้งนี้การกำหนดให้ใช้ข้อมูลในรูป ข้อความสั้นๆ ก็เพื่อให้ผู้ใช้ท่ีเป็นทั้งผู้เขียนและผู้อ่านเข้าใจง่าย ที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายคือ Twitter 4. Online Video เป็นเว็บไซต์ท่ีให้บริการวิดโี อออนไลน์โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ซึ่งปัจจุบันได้รบั ความนิยม อย่างแพร่หลายและขยายตัวอย่างรวดเร็วเนื่องจากเนื้อหาที่นำเสนอในวิดีโอออนไลน์ไม่ถูกจำกัดโดยผัง รายการที่แน่นอนและตายตัวทำให้ผู้ใช้บริการสามารถติดตามชมได้อย่างต่อเน่ืองเพราะไม่มีโฆษณาค่ัน รวมทั้งผู้ใช้สามารถเลือกชมเน้ือหาได้ตามความต้องการและยังสามารถเช่ือมโยงไปยังเว็บวิดีโออ่ืนๆ ที่ เกี่ยวข้องได้จำนวนมากอกี ดว้ ยเช่น Youtube, MSN, Yahoo 5. Poto Sharing เป็นเว็บไซต์ที่เน้นให้บริการฝากรูปภาพโดยผู้ใช้บริการสามารถอัพโหลดและดาวน์ โหลดรปู ภาพเพื่อนำมาใช้งานได้ ที่สำคัญนอกเหนอื จากผู้ใช้บริการจะมีโอกาสแบ่งปันรูปภาพแล้ว ยังสามารถ ใช้ เป็ น พื้ น ท่ี เพื่ อ เส น อ ขายภ า พ ท่ี ต น เอ งน ำเข้ าไป ฝ ากได้ อี ก ด้ วย เช่ น Flickr, Photobucket, Photoshop,Express, Zooom 6. Wikis เป็นเว็บไซต์ท่ีมีลักษณะเป็นแหล่งข้อมูลหรือความรู้ (Data/Knowledge)ซึ่งผู้เขียนส่วนใหญ่ อาจจะเป็นนักวิชาการ นักวิชาชีพหรือผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านต่างๆ ทั้งการเมือง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ซึ่งผู้ใช้สามารถเขียนหรือแก้ไขข้อมูลได้อย่างอิสระ เช่น Wikipedia, Google Earth,diggZy Favorites Online 7. Virtual Worlds คือการสร้างโลกจินตนาการโดยจำลองส่วนหนึ่งของชีวิตลงไป จัดเป็นส่ือสังคม อ อ น ไล น์ ท่ี บ ร ร ด าผู้ ท่ อ ง โล ก ไซ เบ อ ร์ ใช้ เพื่ อ สื่ อ ส าร ร ะ ห ว่ า งกั น บ น อิ น เท อ ร์ เน็ ต ใน ลั ก ษ ณ ะ โล ก เส มื อ น จริง (Virtual Reality) ซ่ึงผู้ที่จะเข้าไปใช้บริการอาจจะบริษัทหรือองค์การด้านธุรกิจ ด้านการศึกษา รวมถึง องค์การด้านสื่อ เช่น สำนักข่าวรอยเตอร์ สำนักข่าวซีเอ็นเอ็น ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการซื้อพ้ืนท่ีเพื่อให้บุคคล ในบริษัทหรือองค์กรได้มีช่องทางในการนำเสนอเร่ืองราวต่างๆ ไปยังกลุ่มเครือข่ายผู้ใช้ส่ือออนไลน์ ซ่ึงอาจจะ เป็นกลุ่ม ลูกค้าท้ังหลัก และรองหรอื ผูท้ ี่เกี่ยวข้องกับธุรกิจ ของบริษัท หรือองค์การก็ได้ ปัจจุบันเว็บไซต์ท่ีใช้
19 หลัก Virtual Worlds ท่ีประสบผลสำเรจ็ และมีช่ือเสยี ง คอื Second life 8. Crowd Sourcing มาจากการรวมของคำสองคำคือ Crowd และ Outsourcing เป็นหลักการขอ ความร่วมมือจากบุคคลในเครือข่ายสังคมออนไลน์ โดยสามารถจัดทำในรูปของเว็บไซต์ที่มีวัตถุประสงค์หลัก เพื่อค้นหาคำตอบและวิธีการแก้ปัญหาต่างๆท้ังทางธุรกิจ การศึกษา รวมท้ังการส่ือสาร โดยอาจจะเป็นการ ดึงความร่วมมือจากเครือข่ายทางสังคมมาช่วยตรวจสอบข้อมูลเสนอความคิดเห็นหรือให้ข้อเสนอแนะ กลุ่ม คนท่ีเข้ามาให้ขอ้ มูลอาจจะเป็นประชาชนท่ัวไปหรือผู้มีความเชยี่ วชาญเฉพาะด้านทีอ่ ยูใ่ นภาคธุรกิจหรือแม้แต่ ในสังคมนักข่าว ข้อดีของการใช้หลัก Crowd souring คือ ทำให้เกิดความหลากหลายทางความคิดเพื่อ นำ ไปสู่การแก้ปัญหาที่มีประสิทธิภาพ ตลอดจนช่วยตรวจสอบหรือคัดกรองข้อมูลซึ่งเป็นปัญหาสาธารณะ รว่ มกนั ได้ เชน่ Idea storm, Mystarbucks Idea 9. Podcasting ห รื อ Podcast ม า จ า ก ก า ร ร ว ม ตั ว ข อ ง ส อ ง ค ำ คื อ “Pod” กั บ “Broadcasting” ซึ่ง “POD” หรือ PersonalOn - Demand คือ อุปสงค์หรือความต้องการส่วนบุคคล ส่วน “Broadcasting” เป็นการนำสื่อต่างๆ มารวมกันในรูปของภาพและเสียง หรืออาจกล่าวง่ายๆ Podcast คือ การบันทึกภาพและเสียงแล้วนำมาไว้ในเว็บเพจ (Web Page) เพ่ือเผยแพร่ให้บุคคลภายนอก (The public in general) ทส่ี นใจดาวน์โหลดเพือ่ นำไปใช้งาน เช่น Dual Geek Podcast, Wiggly Podcast 10. Discuss / Review/ Opinion เป็นเว็บบอร์ดท่ีผู้ใช้อินเทอร์เน็ตสามารถแสดงความคิดเห็น โดย อาจจะเก่ียวกับ สินค้าหรือบริการ ประเด็นสาธารณะทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม เช่น Epinions, Moutshut, Yahoo!Answer, Pantip,Yelp ประโยชน์ของ Social networks เครือข่ายสังคมออนไลน์ 1. สามารถแลกเปลยี่ นขอ้ มลู ความร้ใู นสิง่ ท่ีสนใจร่วมกันได้ 2. เป็นคลังข้อมูลความรู้ขนาดย่อมเพราะเราสามารถเสนอและแสดงความคิดเห็น แลกเปล่ียนความรู้ หรือ ต้งั คาถามในเร่ืองต่างๆ เพ่ือใหบ้ คุ คลอนื่ ทสี่ นใจหรือมีคาตอบได้ชว่ ยกนั ตอบ 3. ประหยดั คา่ ใชจ้ า่ ยในการตดิ ต่อสอ่ื สารกบั คนอน่ื สะดวกและรวดเรว็ 4. เป็นสื่อในการนำเสนอผลงานของตัวเอง เช่น งานเขียน รูปภาพ วีดิโอต่างๆ เพ่ือให้ผู้อื่นได้เข้ามารับชม และแสดงความคิดเหน็ 5. ใช้เป็นส่ือในการโฆษณา ประชาสัมพันธ์ หรอื บริการลกู ค้าสาหรบั บริษทั และองค์กรตา่ งๆ ช่วยสร้างความ เชอ่ื มน่ั ใหล้ ูกค้า 6. ชว่ ยสร้างผลงานและรายไดใ้ หแ้ กผ่ ใู้ ช้งาน เกิดการจา้ งงานแบบใหม่ๆ ขึน้ 7. คลายเครียดได้สำหรบั ผู้ใชท้ ตี่ อ้ งการหาเพ่ือนคุยเลน่ สนุกๆ 8. สร้างความสมั พันธท์ ่ดี ีจากเพือ่ นส่เู พื่อนได้ ความหมายของอาชีพ
20 อาชีพ หมายถึง การทำกจิ กรรม การทำงาน การประกอบการที่ไม่เปน็ โทษแก่สังคม และมีรายได้ตอบ แทน โดยอาศัยแรงงาน ความรู้ ทักษะ อุปกรณ์ เคร่ืองมือ วิธีการ แตกต่างกันไปกลุ่มอาชีพตามลักษณะการ ประกอบอาชีพ มี 2 ลักษณะ คือ อาชพี อสิ ระ และอาชพี รบั จา้ ง 1. อาชีพอิสระ หมายถงึ อาชีพทุกประเภทท่ีผปู้ ระกอบการดำเนินการดว้ ยตนเอง แต่เพียงผู้เดียวหรือ เป็นกลุ่ม อาชีพอสิ ระเป็นอาชีพท่ีไม่ต้องใชค้ นจำนวนมาก แต่หากมีความจำเป็นอาจมกี ารจา้ งคนอ่ืนมาช่วยงาน ได้ เจ้าของกิจการเป็นผู้ลงทุน และจำหน่ายเอง คิดและตัดสินใจด้วยตนเองทุกเรื่อง ซ่ึงช่วยให้การพัฒนางาน อาชีพ เป็นไปอย่างรวดเร็วทันต่อเหตุการณ์ การประกอบอาชีพอิสระ เช่น ขายอาหาร ขายของชำ ซ่อม รถจักรยานยนต์ ฯลฯ ในการประกอบอาชีพอิสระ ผู้ประกอบการจะต้องมีความรู้ ความสามารถในเร่ือง การ บรหิ าร การจัดการ เช่น การตลาด ทำเลท่ตี งั้ เงนิ ทุน การตรวจสอบ และประเมินผล เป็นต้น นอกจากน้ยี ังต้อง มีความอดทนต่องานหนัก ไม่ถ้อถอยต่อ ปัญหาอปุ สรรคทีเ่ กิดขึ้น มีความคิดริเร่ิม สร้างสรรค์ และมองเห็นภาพ การดำเนนิ งาน ของตนเองไดท้ ะลุปรโุ ปรง่ 2. อาชีพรับจ้าง หมายถึง อาชีพท่ีมีผู้อื่นเป็นเจ้าของกิจการ โดยตัวเองเป็นผู้รับจ้าง ทำงานให้ และ ได้รับค่าตอบแทนเป็นค่าจ้าง หรือเงินเดือน อาชีพรับจ้างประกอบด้วย บุคคล 2 ฝ่าย ซ่ึงได้ตกลงว่าจ้างกัน บุคคลฝา่ ยแรกเรยี กว่า \"นายจ้าง\" หรือผู้ว่าจ้าง บุคคลฝ่ายหลังเรียกว่า \"ลูกจ้าง\" หรือผู้รับจ้าง มีค่าตอบแทนท่ีผู้ ว่าจ้างจะต้องจา่ ยใหแ้ ก่ ผรู้ ับจา้ งเรียกว่า \"คา่ จา้ ง\" การประกอบอาชีพรับจ้าง โดยทั่วไปมีลักษณะ เป็นการรับจ้างทำงานในสถาน ประกอบการหรือ โรงงาน เป็นการรับจ้างในลักษณะการขายแรงงาน โดยได้รับค่าตอบ แทนเป็นเงนิ เดือน หรือค่าตอบแทนท่ีคิด ตามชิน้ งานท่ที ำได้ อัตราค่าจา้ งขึน้ อยกู่ บั การกำหนด ของเจ้าของสถานประกอบการ หรือนายจ้าง การทำงานผู้รับจ้างจะทำอยู่ภายในโรงงาน ตามเวลาท่ี นายจ้างกำหนด การประกอบอาชีพรับจ้างในลักษณะนี้มีข้อดีคือ ไม่ต้องเสี่ยง กับกาลงทุน เพราะลูกจ้างจะใช้ เคร่ืองมือ อุปกรณ์ท่ีนายจ้างจัดไว้ให้ทำงานตามท่ีนายจ้าง กำหนด แต่มีข้อเสีย คือ มักจะเป็นงานท่ีทำซ้ำ ๆ
21 เหมือนกันทุกวัน และต้องปฏิบัติตามกฎ ระเบียบของนายจ้าง ในการประกอบอาชีพรับจ้างน้ัน มีปัจจัยหลาย อย่างท่ีเอื้ออำนวยให้ผู้ประกอบอาชีพ รับจ้างมีความเจริญก้าวหน้าได้ เช่น ความรู้ ความชำนาญในงาน มีนิสัย การทำงานท่ีดี มีความกระตือรือร้น มานะ อดทน ในการทำงาน ยอมรับกฎเกณฑ์และเช่ือฟังคำส่ัง มีความ ซ่อื สัตย์ สุจริต ความขยันหมั่นเพียร รับผดิ ชอบ มมี นษุ ยสัมพันธท์ ่ีดี รวมท้งั สุขภาพอนามัยท่ีดี อาชีพต่าง ๆ ใน โลกมีมากมาย หลากหลายอาชีพ ซ่ึงบุคคลสามารถจะเลือกประกอบ อาชีพได้ตามความถนัด ความต้องการ ความชอบ และความสนใจ ไม่ว่าจะเป็นอาชีพ ประเภทใด จะเป็นอาชีพอิสระ หรืออาชีพรับจ้าง ถ้าหากเป็น อาชีพท่ีสุจริตย่อมจะทำให้ เกิดรายได้มาสู่ตนเอง และครอบครัว ถ้าบุคคลผู้นั้นมีความมุ่งมั่น ขยัน อดทน ตลอดจน มีความรู้ ขอ้ มลู เกี่ยวกับอาชีพต่าง ๆ จะทำใหม้ องเห็นโอกาสในการเข้าสู่อาชพี และพัฒนา อาชพี ใหม่ ๆ ให้เกิดขนึ้ อยเู่ สมอ หอ้ งสมดุ เคลื่อนท่ี ความหมายของห้องสมดุ เคล่ือนท่ี ห้องสมุดเคล่ือนที่ (Mobile library) เป็นบริการสารสนเทศเคล่ือนที่ นับเป็นการจัดบริการในเชิงรุก โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือส่งเสริมการอ่าน และการให้ความรู้และความบันเทิงแก่ผู้ที่อยู่ห่างไกลจากแหล่งข้อมูล โดยนำทรัพยากรสารสนเทศประเภทต่างๆ เช่น ส่ือสิ่งพิมพ์ ส่ือโสตทัศน์ เกมส์ ของเล่น ฯลฯ ไปยังชุมชนด้วย พาหนะ ประเภทต่างๆ เช่น รถ รถไฟ เรือ ฯลฯ หรือบางแห่งอาจใช้วิธีการเดินทางด้วยเท้าในกรณีท่ีสามารถ เขา้ ถงึ ดว้ ยพาหนะอนื่ การดำเนินการห้องสมุดเคลื่อนที่ สามารถใช้วัสดุ อุปกรณ์ประเภทต่างๆ บรรจุทรัพยากรสารสนเทศ เคลอื่ นยา้ ยไปยงั สถานท่ีต่างๆ เชน่ กล่องหนังสอื ถงุ หนงั สือ ยา่ มหนงั สือ กระเป๋าหนงั สือเป็นตน้ ส่วนใหญ่ การดำเนินการห้องสมุดเคล่ือนที่ของประเทศไทยอยู่ในความรับผิดชอบของหน่วยงานด้าน การศึกษาของรัฐ เช่น กระทรวงศึกษาธิการ รวมทั้งเป็นงานบริการประเภทหน่ึงของห้องสมุดประชาชน ยิ่งกว่าน้ัน ปัจจุบันห้องสมุดของมหาวิทยาลัย ภาควิชาบรรรารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ รวมทั้งชมรม นักศึกษาของสถาบันอุดมศึกษาต่างๆ ได้ให้ความสำคัญกับห้องสมุดเคล่ือนท่ี มีการจัดโครงการหลายโครงการที่ เข้าข่ายห้องสมดุ เคลอ่ื นท่ี การดำเนินงานห้องสมุดเคล่ือนท่ีจะประสบผลสำเร็จได้นั้น หน่วยงานที่ดำเนินการ ควรประสานขอ ความร่วมมือกับหน่วยงานอ่ืนๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน รวมท้ังกลุ่มบุคคลหรือบุคคลท่ีเป็นผู้นำชุมชน เช่น พระ กำนัน ผู้ใหญบ่ ้าน เป็นตน้ สำหรับการขอความชว่ ยเหลอื จากหน่วยงานเอกชน อาจเป็นการขอรับการสนับสนุน พาหนะ วัสดอุ ุปกรณ์และงบประมาณในการดำเนินงาน การจัดกิจกรรมห้องสมุดเคล่ือนที่ เป็นการจดั บรกิ ารโดยใชแ้ นวคิดท้ังงานห้องสมดุ และศูนย์การเรียน ซ่ึงอาจจัดการเรียนการสอนหลักสูตรส้ันๆ ร่วมไปกับงานบริการพ้ืนฐานของห้องสมุด เช่น บริการการอ่าน บริการยืม-คืน เป็นต้น นอกจากน้ี อาจเป็นการจัดกิจกรรมส่งเสริมการใช้บริการในการออกให้บริการห้องสมุด เคลื่อนทีแ่ ตล่ ะครัง้ ด้วย
22 ความสำคญั ของหอ้ งสมดุ เคล่ือนที่ ห้องสมุดเคล่ือนท่ีนับเป็นรูปแบบหน่ึงของกาารบริการความรู้สู่ชุมชน ท่ีมีความสำคัญในด้านต่างๆ ดงั น้ี 1. เป็นการขยายโอกาสทางการศึกษาอยา่ งทั่วถึง และส่งเสริมการศกึ ษาตลอดชีวิตแกป่ ระชาชน เพ่ือ พัฒนาตนเอง สังคมประเทศชาตติ ่อไป ทั้งน้ีเพราะห้องสมุดเคลอ่ื นทม่ี ีลักษณะเคล่ือนย้ายความรู้ไปสู่พ้ืนที่ต่างๆ ซ่ึงสอดคล้องกับแนวศึกษาสมัยใหม่ของรฐั โดยเห็นได้จากพระราชบญั ญัตกิ ารศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 หมวด ท่ี 4 มาตราที่ 25 ระบุ ไว้ว่า “ รัฐต้องส่งเสริมการดำเนินงานและการจัดตั้งแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิตทุกรูปแบบ ไดแ้ ก่ หอ้ งสมุดประชาชน พพิ ิธภัณฑ์ หอศิลป์ สวนสตั ว์ สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร์ อทุ ยานวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ศูนย์กีฬาและนันทนาการ และแหล่งเรียนรู้อื่นอย่างเพียงพอและมีประสิทธิภาพ” (สำนัก คณะกรรมการการศกึ ษาแห่งชาติ 2542 : 14) 2. เป็นการขยายโอกาสในการเข้าถึงแหล่งสารสนเทศ ทำให้ประชาชนที่อยู่ห่างไกลความเจริญ การ คมนาคมไม่สะดวก และด้อยโอกาสในการเข้าถึงแหล่งสารสนเทศได้มีโอกาสสามารถรับรู้ข่าวสารในสาขาวิชา การตา่ งๆ ไดม้ ากขึ้น 3. เป็นการส่งเสริมการอ่านให้ประชาชนได้รับความรู้ความเพลิดเพลินจากการอ่าน เห็นคุณค่าของ การอา่ น และปลกู ฝังนสิ ัยรักการอา่ นรวมท้ังปอ้ งกนั การไมร่ ้แู ละการลืมการรหู้ นังสือ 4. เป็นการสง่ เสรมิ ให้ประชาชนรู้จกั ใช้เวลาว่างให้เปน็ ประโยชน์ เพื่อพัฒนาตนเอง อันเป็นพ้ืนฐานที่ จะนำไปสคู่ วามก้าวหน้าของสงั คมและประเทศชาติต่อไป ประเภทของห้องสมุดเคลอื่ นที่ ห้องสมุดเคลื่อนท่ีสามารถดำเนินการได้ในหลายลักษณะทั้งทางบกและทางน้ำ ท้ังนี้ขึ้นอยู่กับสภาพ การคมนาคมหรือท้องถิ่นที่ชุมชนต้ังอยู่ เท่าท่ีผ่านมาหน่วยงานหลายแห่งได้จัดห้องสมุดเคลื่อนที่ในลักษณะ ต่างๆ ห้องสมุดเคลื่อนที่บางแห่งยุติการดำเนินงานไปแล้ว บางแห่งยังคงดำเนินการอยู่ ซ่ึงเป็นจุดด้อยของ ห้องสมุดเคล่ือนท่ี ท่ีมักดำเนินการไม่ต่อเน่ือง ด้วยเหตุผลจากการขาดการเอาใจใส่ การขาดงบประมาณและ บคุ ลากรในการดำเนินการอย่างต่อเน่อื งและจรงิ จงั 1. ห้องสมดุ เคลอื่ นท่ีทางน้ำ เป็นการบริการท่ีมุ่งอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนที่อาศัยอยู่ริมน้ำ โดยใช้เรือเป็นพาหนะ หรือที่ เรียกว่าห้องสมุดเรือหรือห้องสมุดลอยน้ำ เพื่อบริการแก่ประชาชนที่อาศัยอยู่ในเขตลุ่มน้ำหรือตามริมน้ำ เน่ืองจากประชาชนท่ีอาศัยอยู่ริมน้ำ มีวิถิชีวิตและการเดินทางสัญจร โดยทางน้ำเป็นหลัก ปัจจุบันหน่วยงานท่ี จัดหอ้ งสมุดเคลอ่ื นทีท่ ี่นา่ สนใจคอื - เรือห้องสมุดเฉลิมพระเกียรติ ดำเนินการโดยกระทรวงศึกษาธิการ โดยได้รับความร่วมมือจาก กองทัพเรือมอบเรือที่ปลดระวางการใช้งานแล้วและดัดแปลงเป็นห้องสมุดเคล่ือนที่ ทรัพยากรสารสนเทศท่ี ให้บริการ ประกอบด้วยหนังสือหลากหลายประเภท วีดิทัศน์และบทเรียนสำเร็จรูป บริการสารสนเทศที่จัดคือ
23 บริการการอ่าน บรกิ ารยืม-คนื บริการจองหนังสอื ส่วนการจดั กิจกรรมสง่ เสรมิ การใช้บริการนั้นมีหลายลักษณะ อาทิ การแข่งขนั ตอบปญั หาชงิ รางวลั การวาดภาพ การแขง่ ขันการอา่ นและการเขยี น เปน็ ตน้ การให้บริการจะแล่นลอยลำไปให้บริการตาามจุดต่างๆ ท่ีกำหนดไว้ ในแต่ละวันจอด ให้บรกิ ารตาม ท่าทกี่ ำหนด ทั้งน้จี ะมีตาราง ประชาสมั พันธ์การให้บรกิ ารลว่ งหนา้ - เรือนางนพมาศ ดำเนินการโดยกระทรวงศึกษาธิการ เป็นเรือขนาด 2 ชั้น รูปแบบของ กจิ กรรมการให้บริการแบง่ ออกเป็น 2 ลกั ษณะได้แก่เป็นห้องสมุดเคลื่อนทีแ่ ละศูนยก์ ารเรียนเคล่อื นทีท่ างน้ำ การจัดบริการเรือนางนพมาศน้ัน มีการจัดทรัพยากรสารสนเทศหลายประเภท โดยเน้นหนังสือท่ีมี เนื้อหาสอดคล้อง กับชีวติ ประชาชนริมนำ้ ท่ีเก่ียวกับด้านสุขภาพอนามยั กฎหมายท่ีเก่ียวกับชีวิตประจำวัน เช่น กฎหมายแรงงาน กฎหมายครอบครัว กฎหมายที่ดิน เป็นต้น รวมท้ังหนังสือด้านประวัติศาสตร์ ความเป็นมา ของกรุงเทพมหานคร วัฒนธรรม ประเพณี และอารยธรรมแถบลุ่มน้ำ นอกจากนี้มีสอื่ โสตทศั น์ประเภทวีดิทัศน์ และแถบเสยี งท่ีมเี น้ือหาส่งเสรมิ ด้านอาชีพ สารคดี ธรรมะและบันเทงิ 2. ห้องสมดุ เคลอ่ื นท่ีทางบก เป็นการจัดห้องสมุดเคล่ือนที่โดยใช้รถประเภทต่างๆ เป็นพาหนะให้บริการเคลื่อนท่ีไปตามชุมชนใน ท้องที่ต่างๆ ทั้งในชนบทและในเขตเมือง เช่น ชุมชนแออัด เขตก่อสร้าง โรงงานเป็นต้น ห้องสมุดเคลื่อนท่ีทาง บกท่ีนา่ สนใจคือ - รถห้องสมุดศูนย์การเรียนเคล่ือนที่ เป็นห้องสมุดเคลื่อนที่ท่ีใช้รถประจำทางขององค์การขนส่ง มวลชนกรุงเทพเป็นพาหนะ และดำเนินการโดยกระทรวงศึกษาธิการ มีรถใช้ดำเนินการอยู่ 3 คัน รถแต่ละคัน จัดบริการแตกต่างกัน รถคันที่ 1 สำหรับบริการเด็กในชุมชนแออัด เขตก้อสร้าง มูลนิธิสงเคราะห์ต่างๆ และ โรงเรียนที่ขาดแคลนหนังสือ โดยจัดบริการเฉพาะในเขตกรุงเทพมหานคร รถคันท่ี 2 บริการกลุ่มนักศึกษา การศึกษานอกระบบที่มีการจัดกิจกรรมการพบกลุ่ม โดยจัดในบริเวณโรงเรียน วัด โรงงาน ส่วนรถคันท่ี 3 สำหรับบริการประชาชนท่ัวไป โดยจัดตามสถานที่ต่างๆ เช่นบ้านคนชราบางแค ชุมชนแออัด ฯลฯ ท้ังน้ี ทรัพยากรสารสนเทศ และกิจกรรมที่จัดในรถแต่ละคันจะเลือกหนังสือและกิจกรรมที่เหมาะสม กับ กล่มุ เป้าหมายทีม่ าใช้บรกิ าร - ห้องสมุดเคลื่อนท่ีรถพ่วงขนาดเล็ก เป็นห้องสมุดที่ใช้รถพ่วงขนาดเล็กเป็นพาหนะ ดำเนินการโดย ศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียน อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร โดยดัดแปลงภายในเป็นชั้นหนังสือ ด้านข้างของรถทั้ง 2 ด้าน เป็นบอร์ดนิทรรศการ ทรัพยากรสารสนเทศท่ีให้บริการ ประกอบด้วยหนังสือท่ีเน้น หนังสือเด็ก หนังสือแนะนำอาชีพ วีดิทัศน์ และเกมส์ต่างๆ นอกจากบริการห้องสมุดแล้ว ยังมีการฝึกฝนอาชีพ ง่ายๆ เช่น การตัดผม การซ่อมรถ เป็นต้น การออกให้บริการจะหมุนเวียนไปในชนบทท่ีขาดแคลน การรับรู้ ข่าวสารประมาณเดือนละ 2-3 คร้งั นอกจากนี้ การจัดห้องสมุดเคลื่อนท่ียังสามารถดำเนินการได้โดยนำทรัพยากรสารสนเทศ บรรจุใส่ใน อุปกรณ์ประเภทต่างๆ นำเคลื่อนย้ายออกให้บริการในสถานท่ีต่างๆ วัสดุอุปกรณ์ท่ีใช้ บรรจุทรัพยากร
24 สารสนเทศเคลื่อนท่ีไปให้บริการในที่ต่างๆ มีหลายประเภท ตัวอย่างโครงการห้องสมุดเคลื่อนท่ีท่ีใช้ วัสดุ อปุ กรณบ์ รรจทุ รพั ยากรสารสนเทศท่ีนา่ สนใจ คือ - โครงการชุดความรู้สู่ชนบท ของสำนักวิทยบริการ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ใช้กล่องหนงั สือเคล่ือนย้าย ไปสถานทีต่ ่างๆ ภายในกล่องบรรจหุ นงั สอื แผ่นพับ ภาพ ฯลฯ โยแต่ละกลอ่ งมีหัวเรื่องกำกบั ไว้ชัดเจน ภายใต้ ฝาเปิด - ปิด แต่ละกล่องมีการแจ้งรายการวัสดุ ที่อยู่ภายในกล่อง ผู้ประสงค์ใช้บริการสามารถเลือกอ่านตาม ความสนใจ และความต้องการ หนงั สอื มีหลายประเภท เชน่ หนังสอื เด็ก การวางแผนครอบครวั สุขภาพอนามัย ยาเสพติด ฯลฯ โดยนำกล่องหนังสือไปไว้ ณ ที่อ่านประจำหมมู่บา้ น โดยมีผู้นำชมุ ชนเช่น กำนัน หรือผู้ใหญ่บา้ น เป็นผู้รับผิดชอบในการให้บริการยืม-คืน ตลอดจนผู้ใช้สามารถ ยืมย่ามความรู้ไปอ่านที่บ้านได้ด้วย โดยกำหนด ชว่ งเวลา การยมื และการหมุนเวียน ไปในจุดตา่ งๆ ตามกำหนด - โครงการส่งเสริมการอ่านของสำนักวิทยบริการ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ใช้ย่ามบรรจุทรัพยากร สารสนเทศเคล่ือนย้านไปในสถานที่ต่างๆ ย่ามความรู้จัดแจกเป็นใบๆ ตามหัวข้อเร่ืองท่ีกำหนดผุ้ใช้บริการ สามารถเลือกย่ามความรู้ในหัวข้อเรื่องตามความสนใจ จัดให้บริการตามห้องสมุดโรงเรียนในชนบท โดยมีครู บรรณารกั ษ์รบั ผดิ ชอบในบริการ ยมื -คืน ตลอดจนผู้ใช้สามมารถยมื ยา่ มความรไู้ ปอ่านท่ีบา้ นไดด้ ้วย โดยกำหนด ช่วงเวลาการยมื และการหมุนเวียน ท้งั น้จี ะเปล่ยี นทรัพยากรสารสนเทศในย่ามความรูส้ มำ่ เสมอ - ห้องสมุดเคล่ือนท่ีของศูนย์วิทยพัฒนา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช ปัจจุบันมีศูนย์วิทพัฒนา จำนวน 10 ศูนย์ กระจายอยู่ตามภูมิภาคต่างๆทั่วประเทศ การให้บริการมีลักษณะเช่น ใช้กระเป๋าหนังสือทำด้วยไม้ บรรจุทรัพยากรสารสนเทศ เคลือ่ นย้ายไปสถานท่ตี า่ งๆ ทกี่ ำหนดพรอ้ มการทำกิจกรรมอน่ื ๆ ของมหาวิทยาลัย - ห้องสมุดเคล่ือนที่ของห้องสมุดประชาชนเฉลิมราชกุมารี จังหวัดนครราชสีมา ใช้ถุงหนังสือบรรจุ ทรัพยากรสารสนเทศเคล่ือนท่ี ให้บริการรแก่ประชาชนท่ัวไป นักเรียน นักศึกษาทั้งในและนอก ระบบโรงเรียน โดยเฉพาะกลุ่มเป้าหมายท่ีเป็นกลุ่มเด็กด้อยโอกาส คนพิการ ผู้ที่อยู่ห่างไกลจากห้องสมุดหรืออาจจะมาใช้ ห้องสมุดไม่สะดวก เพ่ือวัตถุประสงค์ เพ่ือวัตถุประสงค์ให้ได้รับข่าวสารที่ทันสมัย รวมทั้งส่งเสริมการเรียนและ การอ่าน ภายในถงุ หนังสอื บรรจุ หนังสอื ประเภทต่างๆ โดยมีอาสาสมัครบริการถุงหนงั สอื เคลื่อนทีไ่ ปบริการใน ชมุ ชน มีกำหนดระยะเวลาการเปลีย่ นทรัพยากรสารสนเทศในถุง รูปแบบและวธิ ีดำเนินงานห้องสมดุ เคลือ่ นที่ ห้องสมุดเคล่ือนที่ สามาดำเนินการได้ทั้งทางบกและทางน้ำโดยใช้พาหนะแตกต่างกัน ได้แก่ รถยนต์ รถจักรยานยนต์ เกวียน หรือเรือ ทั้งนี้แล้วแต่สภาพการคมนาคมหรือท้องถ่ินท่ีชุมชนน้ันตั้งอยู่ และเรียกช่ือ แตกตา่ งกนั ออกไป เชน่ ตหู้ นังสือเคล่ือนที่ หบี หนังสือสู่ประตบู า้ น หรอื หนังสือมขี า เปน็ ต้น รูปแบบหนงั สอื เคลอื่ นที่ หอ้ งสมุดเคลอื่ นท่ีสามารถจดั ได้หลายรูปแบบ ทส่ี ำคญั ได้แก่ 1. กระเป๋าหนังสือเคลื่อนที่ จดั โดยการคัดเลอื กหนังสอื ใส่กระเป๋า ซึ่งอาจทำโดยผ้าหรือไม้ขนาดตา่ งๆ กันแล้วแต่ขนาดของสถานท่ีที่จะนำออกไปให้บริการ กลุ่มเป้าหมายส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชนท่ีด้อยโอกาสในการ เขา้ ถึงข่าวสารและด้อยโอกาสในการศึกษา เช่น ชาวชนบท ชาวเขา ท่ีดำเนนิ การห้องสมุดเคลอื่ นทใี่ นรูปแบบน้ี
25 ได้แก่ โครงการหนังสือสัญจรสำหรับผู้ใช้แรงงาน สโมสรเด็กเคล่ือนท่ี โครงการหนังสือสัญจรเพื่อเด็กในชนบท และเด็กในโรงเรียนของมูลนิธิเพื่อการพัฒนาเด็ก กระเป๋าหนังสือเคลื่อนที่ของสมาคมพัฒนาการอ่านของเด็ก เป็นตน้ ภาพท่ี 1.1 บรกิ ารในรปู แบบกระเป๋าหนังสือเคลื่อนท่ี 2. หบี หนังสอื จัดโดยการคดั เลือกหนังสือประเภทต่างๆ ใส่หีบซง่ึ อาจทำด้วยอีบุก ไม้ หรือสงั กะสี แล้ว นำออกไปให้บริการแก่ประชาชนถึงท่ีอยู่อาศัย เช่น โครงการหีบหนังสือสู่ประตูบ้าน โครงการหีบอีบุกบรรจุ หนงั สือ หรอื โครงการหบี หนังสอื ซึ่งใหบ้ รกิ ารแกป่ ระชาชนทั่วไป ภาพที่ 2.1 บรกิ ารในรูปแบบหีบหนังสือ
26 3. ถุงหนังสือ เป็นบริการห้องสมุดเคลื่อนที่ของกรมการศึกษานอกโรงเรียน ท่ีจัดขึ้นโดยใช้ถุงบรรจุ หนงั สือประมาณ 20 เลม่ หมนุ เวียนใหช้ าวบา้ นในชนบทได้อ่าน โดยมีครูอาสาสมัครเป็นผู้เดินแจก ภาพท่ี 3.1 บรกิ ารในรปู แบบถุงหนงั สอื 4. ห้องสมุดเรอื หรือห้องสมุดลอยน้ำ เป็นบริการทจ่ี ัดให้ประชาชนท่ตี ง้ั บา้ นเรือนอย่รู มิ แม่นำ้ หรอื ทะเล เชน่ ห้องสมดุ เรือของโครงการศึกษานอกโรงเรยี น เรือควีนอลิซาเบทที่ 2 ซ่ึงเป็นเรือโดยสารข้ามทวีปทมี่ ี ห้องสมดุ อยบู่ นดาดฟา้ ของเรือ ภาพที่ 4.1 บรกิ ารในรูปแบบห้องสมุดเรือหรือห้องสมดุ ลอยนำ้
27 5. รถยนต์เคลื่อนที่ เป็นห้องสมุดเคล่ือนที่ที่จัดโดยใช้รถยนต์บรรทุกหนังสือออกให้บริการแก่ ประชาชนท่ีอยู่ตามท้องถิ่นต่างๆ ท้ังในชนบทและในเมือง เช่น โครงการห้องสมุดเคลื่อนท่ีเพ่ือชุมชนในชนบท โครงการห้องสมดุ เคล่อื นท่สี ำหรบั ชมุ ชนชาวเขา โครงการตู้หนังสอื เคล่ือนท่สี ำหรับเดก็ ภาพท่ี 5.1 บริการในรปู แบบรถยนต์เคล่ือนที่ 6. หอ้ งสมดุ รถไฟ เปน็ การจดั บรกิ ารหนงั สือให้แกป่ ระชาชนทีเ่ ดนิ ทางดว้ ยรถไฟ เชน่ โครงการส่งเสริม การอ่านบนรถไฟ ภาพท่ี 6.1 บรกิ ารในรปู แบบห้องสมุดรถไฟ
28 บรกิ ารหอ้ งสมุดเคลื่อนท่ีนั้นสามารถจดั ไดห้ ลายรูปแบบแตกตา่ งกันตามสภาพของท้องถ่ิน แต่เปา้ หมายที่สำคัญ คือ การให้ข่าวสารและความรู้ในสาขาวชิ าต่างๆ เพื่อการส่งเสรมิ พัฒนาการทางสติปญั ญา เพอื่ ความเพลิดเพลิน และเพ่อื พัฒนาทักษะทางวิชาชีพของประชาชนกลมุ่ เป้าหมาย หรือบคุ คลอื่นๆ เพ่ือรว่ มจัดกจิ กรรมและเพอ่ื การ ประชาสมั พันธ์
29 บทท่ี 3 วิธกี ารดำเนินงานตามโครงการ 1. วิธีการดำเนนิ งาน ข้นั เตรยี มการ เพ่อื จดั ประชมุ ครูและบุคลากรทางการศกึ ษา - ช้แี จงทำความเข้าใจรายละเอยี ดโครงการ - ชแี้ จงแนวทางในการดำเนนิ โครงการ - จัดทำโครงการและแผนการดำเนนิ การเพอื่ อนุมตั ิ - แต่งตง้ั กรรมการดำเนนิ งานตามโครงการ 1. คณะกรรมการอำนวยการ มีหนา้ ทีใ่ หค้ ำปรกึ ษาและอำนวยความสะดวกในการดำเนินงาน ฝ่าย ตา่ ง ๆ ให้เปน็ ไปด้วยความเรยี บร้อย ประกอบด้วย 1.1 นายสมประสงค์ น้อยจันทร์ ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอชนแดน ประธานกรรมการ 1.2 นายเกรียงฤทธ์ิ เดตะอุด ครู กรรมการ 1.3 นางสมบัติ มาเนตร์ ครอู าสาสมัครฯ กรรมการ 1.4 นางสาวลาวณั ย์ สทิ ธิกรวยแกว้ ครอู าสาสมคั รฯ กรรมการ 1.5 นางวารี ชูบัว บรรณารักษช์ ำนาญการ กรรมการและเลขานกุ าร 2. ฝา่ ยตดิ ต่อประสานงาน มหี น้าท่ี ตดิ ตอ่ ประสานงานสถานที่จดั การจัดกิจกรรม ประกอบด้วย 2.1 นางวารี ชบู วั บรรณารักษ์ชำนาญการ 2.2 นางสาวมุจลนิ ท์ ภยู าธร ครู กศน. ตำบล 2.3 นางลาวิน สเี หลอื ง ครู กศน. ตำบล 2.4 นางสาวนภารตั น์ สสี ะอาด ครู กศน. ตำบล 2.5 นางสาวลดาวรรณ์ สุทธิพันธ์ ครู กศน. ตำบล 2.6 นางผกาพรรณ มะหทิ ธิ ครู กศน. ตำบล 2.7 นางสาวพชั ราภรณ์ นริศชาติ ครู กศน. ตำบล 2.8 นางสรุ ัตน์ จนั ทะไพร ครู กศน. ตำบล 2.9 นายเกรยี งไกร ใหม่เทวินทร์ ครู กศน. ตำบล 2.10 นางสาวณัฐชา ทาแน่น ครู กศน. ตำบล 2.11 นางสาวอษุ า ยง่ิ สุก ครู ศรช.
30 3. ฝ่ายการเงินและพัสดุ มีหน้าที่ จัดซื้อพัสดุและยืมเงินสำรองจ่ายตามโครงการ และจัดทำเอกสาร เบิกจา่ ยพสั ดุ และการเงินตามโครงการใหถ้ ูกต้องเรียบร้อยและทันต่อเวลาประกอบด้วย 3.1 นางวารี ชูบวั บรรณารกั ษ์ชำนาญการ 3.2 นางสมบตั ิ มาเนตร์ ครอู าสาสมัครฯ 3.3 นายศิวณัชญ์ อัศวสัมฤทธิ์ ครู ศรช. 4. ฝา่ ยประชาสัมพันธ์ มีหน้าที่ ส่งขา่ วประชาสัมพันธ์ ทางออนไลน์ Facebook Line ประกอบด้วย 4.1 นางวารี ชบู ัว บรรณารกั ษ์ชำนาญการ 4.2 นางสาวมุจลนิ ท์ ภยู าธร ครู กศน. ตำบล 4.3 นางลาวนิ สีเหลือง ครู กศน. ตำบล 4.4 นางสาวนภารัตน์ สสี ะอาด ครู กศน. ตำบล 4.5 นางสาวลดาวรรณ์ สุทธิพนั ธ์ ครู กศน. ตำบล 4.6 นางผกาพรรณ มะหทิ ธิ ครู กศน. ตำบล 4.7 นางสาวพชั ราภรณ์ นรศิ ชาติ ครู กศน. ตำบล 4.8 นางสรุ ัตน์ จนั ทะไพร ครู กศน. ตำบล 4.9 นายเกรยี งไกร ใหมเ่ ทวนิ ทร์ ครู กศน. ตำบล 4.10 นางสาวณฐั ชา ทาแนน่ ครู กศน. ตำบล 4.11 นางสาวอุษา ย่ิงสุก ครู ศรช. 4.12 นางสาวเยาวดี โสดา นกั จดั การงานท่วั ไป 5. ฝ่ายจัดกิจกรรม มีหน้าที่จัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้ วิทยากรการจัดกระบวนการ เรียนรู้ จัดเตรยี มใบความรู้ ใบงาน กจิ กรรมสง่ เสริมการเรยี นรู้ สง่ เสริมการอ่านจากหนงั สอื และส่ือออนไลน์ สอ่ื การเรยี นการสอน เกม และกิจกรรมนนั ทนาการ ดงั น้ี 5.1.1 นางวารี ชูบวั บรรณารักษ์ชำนาญการ 5.1.2 นางสมบัติ มาเนตร์ ครูอาสาสมัครฯ 5.1.3 นางสาวลาวณั ย์ สิทธกิ รวยแก้ว ครอู าสาสมัครฯ 5.1.4 นางสาวมุจลนิ ท์ ภูยาธร ครู กศน. ตำบล 5.1.5 นางลาวนิ สเี หลือง ครู กศน. ตำบล 5.1.6 นางสาวนภารตั น์ สีสะอาด ครู กศน. ตำบล 5.1.7 นางสาวลดาวรรณ์ สทุ ธพิ ันธ์ ครู กศน. ตำบล 5.1.8 นางผกาพรรณ มะหิทธิ ครู กศน. ตำบล 5.1.9 นางสาวพัชราภรณ์ นริศชาติ ครู กศน. ตำบล
31 5.1.10 นางสรุ ตั น์ จันทะไพร ครู กศน. ตำบล 5.1.11 นายเกรียงไกร ใหมเ่ ทวนิ ทร์ ครู กศน. ตำบล 5.1.12 นางสาวณัฐชา ทาแน่น ครู กศน. ตำบล 5.1.13 นายศวิ ณชั ญ์ อศั วสมั ฤทธิ์ ครู ศรช. 5.1.14 นางสาวกัญญาณฐั จันปญั ญา ครู ศรช. 5.1.15 นายปัณณวฒั น์ สุขมา ครู ศรช. 5.1.16 นางสาวอษุ า ยงิ่ สุก ครู ศรช. 5.1.17 นางสาววรางคณา น้อยจันทร์ ครู ศรช. 5.1.18 นางสาวเยาวดี โสดา นกั จัดการงานทว่ั ไป 6. ฝ่ายรับลงลงทะเบียน ให้กรรมการมีหน้าที่จัดเตรียมเอกสารสำหรับการลงทะเบียน และรับ ลงทะเบยี นผู้เขา้ รว่ มโครงการ ดังน้ี 6.1 นางสาวอุษา ย่งิ สุก ครู ศรช. 6.2 นางสาวกัญญาณัฐ จันปญั ญา ครู ศรช. 7. ฝ่ายวัดผลและประเมินผลโครงการ มีหน้าที่แจกแบบสอบถามความพึงพอใจและเก็บรวบรวม แบบสอบถามความพึงพอใจ ประเมินผลการดำเนินงาน ประเมินความพึงพอใจ ปัญหา อุปสรรค และ ข้อเสนอแนะ และจดั ทำรายงานผลการดำเนินงานหลงั เสรจ็ สนิ้ โครงการ ดังน้ี 7.1 นางวารี ชูบวั บรรณารกั ษช์ ำนาญการ 7.2 นางสาวอุษา ย่ิงสุก ครู ศรช. 7.3 นางสาวกัญญาณฐั จันปัญญา ครู ศรช.
2. ขัน้ ดำเนนิ การ กิจกรรมหลกั วัตถปุ ระสงค์ ก 1. ข้นั เตรียมการ กล่มุ เปา้ หมาย เพอื่ จดั ประชุมครูและบุคลากรทางการ ครูและบุคลากร ช 2. ประชุมกรรมการ ศึกษา กศน. อำเภอชนแดน ว ดำเนนิ งาน - ชีแ้ จงทำความเขา้ ใจรายละเอยี ด จำนวน 21 คน 3. จดั เตรยี มเอกสาร โครงการ วัสดุ อปุ กรณใ์ นการ - ช้แี จงแนวทางในการดำเนินโครงการ ครูและบุคลากร ดำเนนิ โครงการ - จัดทำโครงการและแผนการดำเนินการ กศน. อำเภอชนแดน เพอื่ อนมุ ัติ - แตง่ ต้ังกรรมการดำเนนิ งานตาม จำนวน 21 คน โครงการ กรรมการฝา่ ยท่ีไดร้ บั เพือ่ ประชุมทำความเข้าใจกบั กรรมการ ดำเนนิ งานทุกฝ่ายในการจดั กิจกรรม มอบหมาย โครงการและการดำเนนิ งาน เพื่อดำเนินการจดั ทำ จัดซือ้ วสั ดอุ ุปกรณ์ ทีใ่ ชใ้ นการดำเนนิ การ
32 กลุ่มเปา้ หมาย พ้นื ที่ดำเนินการ ระยะเวลา งบประมาณ เป้าหมาย (เชงิ คณุ ภาพ) ต.ค.64 - กศน. อำเภอ ช้ีแจงทำความเขา้ ใจ รายละเอียดและ ชนแดน วัตถปุ ระสงค์ของการจดั โครงการ ชี้แจงวัตถุประสงค์ บทบาทหน้าท่ี กศน. อำเภอ ต.ค.64 - ของกรรมการดำเนินงานโครงการ ชนแดน ต.ค.64 6,000.-บาท จัดซือ้ วสั ดอุ ปุ กรณ์ในการจดั โครงการ กศน. อำเภอ ชนแดน
กิจกรรมหลกั วัตถุประสงค์ ก กลุม่ เปา้ หมาย 4. ดำเนนิ การจัด 1. รถหอ้ งสมดุ เคล่ือนที่ นกั เรียน นกั ศึกษา ส กิจกรรม 2. อา่ นผา่ นคิวอารโ์ ค้ด และประชาชนทั่วไป แ 3. กิจกรรมสง่ เสริมการอา่ น จำนวน 240 คน น 4. สาธิตอ่านดมี อี าชีพ ช 5. สรปุ /ประเมินผล เพ่อื ใหก้ รรมการฝ่ายประเมนิ ผลเกบ็ ตามกระบวนการ และรายงานผล รวบรวมขอ้ มลู และดำเนนิ การประเมินผล ประเมนิ โครงการ โครงการ การจดั กจิ กรรม 5 บท จำนวน 3 เล่ม
33 กลมุ่ เปา้ หมาย พ้นื ทด่ี ำเนินการ ระยะเวลา งบประมาณ เปา้ หมาย (เชงิ คณุ ภาพ) ตลาดนดั สถานีขนส่ง ต.ค.64 - ส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียน นักศึกษา เทศบาลตำบลชนแดน ถงึ และประชาชนทั่วไปมีนิสัยรักการอ่าน นำไปสู่ การเรยี นรู้ และพัฒนาคุณภาพ มี.ค.65 ชีวติ ให้ดขี น้ึ สรปุ รายงานผลการดำเนนิ งาน กศน. อำเภอ มี.ค.65 - ตามระบบ PDCA ชนแดน
34 3. ขัน้ สรุปการจดั กิจกรรม 1. ดชั นีวัดผลสำเรจ็ ของโครงการ 1.1 ตัวชี้วัดผลผลติ (output) กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมโครงการฯ 80 % มีความพึงพอใจในการเข้าร่วม กิจกรรม 1.2 ตวั ช้ีวัดผลลัพธ์ (outcome) นักเรยี น นักศึกษา และประชาชนท่ัวไปรักการอ่าน เพื่อพัฒนาคุณภาพ ชวี ติ ทด่ี ีขนึ้ 2. การติดตามผลประเมนิ ผลโครงการ 2.1 แบบประเมนิ ความพึงพอใจผ้เู ขา้ รว่ มกจิ กรรม / โครงการ 2.2 สรปุ /รายงานผลการจัดกิจกรรม
35 บทที่ 4 ผลการดำเนนิ งานตามโครงการ ผลการดำเนนิ งานตามโครงการ การศกึ ษาความพึงพอใจของกลมุ่ เป้าหมายที่ร่วมโครงการจัดการศึกษาตามอธั ยาศัย โครงการห้องสมุด เคลื่อนที่สำหรบั ชาวตลาด ตามพระราชดำริของสมเดจ็ พระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรม ราชกมุ ารี แบง่ ออกเปน็ 3 สว่ น ดงั นี้ สว่ นที่ 1 ข้อมูลท่วั ไป เพศ เพศ จำนวน ร้อยละ ชาย 52 24.80 หญิง 158 75.20 รวม 210 100 จากตาราง สรุปไดว้ า่ ผตู้ อบแบบสอบถาม ในคร้ังน้ี เปน็ เพศหญิง มากทส่ี ุด จำนวน 158 คน คดิ เป็นร้อยละ 75.20 อายุ ช่วงอายุ จำนวน ร้อยละ ต่ำกวา่ 15 ปี 19 9.00 15 - 29 ปี 35 16.70 30 – 39 ปี 19 9.00 40 - 49 ปี 34 16.20 50 - 59 ปี 54 25.70 60 ปขี นึ้ ไป 49 23.30 210 100 รวม จากตาราง สรุปไดว้ า่ ผตู้ อบแบบสอบถาม ในคร้งั นี้ เป็นช่วงอายุ 50 – 59 ปี มากท่ีสุด จำนวน 54 คน คิดเปน็ ร้อยละ 25.70
36 การศกึ ษา ระดบั การศกึ ษา จำนวน ร้อยละ ประถมศกึ ษา 111 52.90 51 24.30 ม.ต้น 27 12.90 ม.ปลาย 6 2.90 ปวช./ปวส. 15 15.00 ปริญญาตรี - สูงกว่าปริญญาตรี 210 - รวม 100 จากตาราง สรปุ ได้ว่า ผู้ตอบแบบสอบถาม ในคร้งั นี้ การศึกษาระดบั ประถม มากที่สุด จำนวน 111 คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ 52.90 อาชพี อาชพี จำนวน ร้อยละ รับจ้าง 57 27.10 เกษตรกรรม 74 35.20 ผ้นู ำชุมชน - คา้ ขาย 39 - รบั ราชการ - 18.60 นกั เรยี น/นกั ศึกษา 46 อื่นๆ ระบุ - - รวม 210 19.00 - 100 จากตาราง สรปุ ไดว้ า่ ผู้ตอบแบบสอบถาม ในครั้งน้ี เปน็ อาชีพเกษตรกรรม มากท่ีสดุ จำนวน 74 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 35.20
37 สว่ นที่ 2 ขอ้ มูลความคดิ เหน็ และความพึงพอใจต่อการจัดโครงการ/กจิ กรรม 2.1 เกณฑ์การพจิ ารณาระดับความพงึ พอใจ 0.00 – 1.49 อยู่ในระดับ นอ้ ยท่สี ดุ 1.50 – 2.49 อย่ใู นระดับ นอ้ ย 2.50 – 3.49 อยใู่ นระดบั ปานกลาง 3.50 – 4.49 อยูใ่ นระดบั มาก 4.50 - 5 อยู่ในระดับ มากทีส่ ุด 2.2 เกณฑ์การใหค้ ะแนน มากทส่ี ุด 5 อยใู่ นระดบั มาก 4 อยู่ในระดับ ปานกลาง 3 อยใู่ นระดับ น้อย 2 อย่ใู นระดบั น้อยที่สดุ 1 อยใู่ นระดับ
ตอนที่ 2 ความคิดเหน็ ต่อโครงการ/กิจกรรม จำนวน ผู้ ข้อ รายการ ประเมนิ (คน) มากท่สี ดุ 5 1 กิจกรรมทจี่ ัดสอดคล้องกับวตั ถปุ ระสงค์ 210 203 2 เนือ้ หาของส่อื การเรยี นรตู้ รงกับความต้องการของผูร้ ับบริการ 210 195 3 การจดั กิจกรรมมีส่ือการเรยี นรูท้ ีห่ ลากหลาย 210 202 4 กจิ กรรมสง่ เสรมิ การมมี นุษยส์ ัมพนั ธอ์ ันดีต่อกนั 210 201 5 สถานทจี่ ัดกิจกรรมเหมาะสมทีเ่ อื้อตอ่ การเรยี นรู้ 210 199 6 ระยะเวลาการจัดกจิ กรรมมคี วามเหมาะสม 210 202 7 ท่านมีความประทับใจในการเขา้ รว่ มกจิ กรรมครงั้ น้ี 210 201 8 การประชาสัมพันธ์และชวนเชญิ 210 208 9 ความเหมาะสมวัสดุ/อปุ กรณ์ในการจัดกจิ กรรม 210 208 10 การนำประโยชนไ์ ปใชใ้ นการเขา้ ร่วมกจิ กรรมในครง้ั นี้ 210 208 11 ทา่ นคิดว่าควรมีการจัดกิจกรรมในลักษณะนตี้ ่อเนื่อง 210 208 12 หากมีโอกาสในปตี ่อไปทา่ นยินดเี ขา้ ร่วมโครงการน้ีอีก 210 192 รวมท้ังหมด 2509 2427 ร้อยละ 100 96.31
39 ระดับผลการประเมนิ ประมวล ผล เฉล่ยี S.D. รอ้ ยละ ปานกลาง น้อย น้อยที่สดุ ด มาก 4 321 7 0 0 0 4.97 0.18 มากทส่ี ดุ 99.33 15 0 0 0 4.93 0.26 มากทส่ี ดุ 98.57 8 0 0 0 4.96 0.19 มากที่สุด 99.24 9 0 0 0 4.96 0.20 มากทส่ี ดุ 99.14 10 0 0 0 4.94 0.25 มากทส่ี ุด 98.86 8 0 0 0 4.96 0.19 มากที่สดุ 99.24 9 0 0 0 4.96 0.20 มากทส่ี ดุ 99.14 2 0 0 0 4.99 0.10 มากทสี่ ดุ 99.81 2 0 0 0 4.99 0.10 มากที่สดุ 99.81 2 0 0 0 4.99 0.10 มากทส่ี ุด 99.81 2 0 0 0 4.99 0.10 มากที่สุด 99.81 18 0 0 0 4.91 0.28 มากที่สดุ 98.29 92 1 0 0 4.96 0.19 มากที่สุด 99.25 3.65 0.04 0 0
40 จากตาราง สรปุ ไดว้ า่ ผูเ้ ข้าร่วมโครงการจัดการศึกษาตามอธั ยาศยั โครงการห้องสมุดเคล่ือนท่ีสำหรับชาวตลาด ตามพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในคร้ัง นี้ ผลปรากฏวา่ ระดับความพงึ พอใจในภาพรวมอยู่ในระดับ มากทีส่ ุด คิดเปน็ ร้อยละ 99.25 ตอนที่ 3 ขอ้ เสนอแนะ -
41 บทท่ี 5 สรุปผลการดำเนนิ งานตามโครงการ การบูรณาการการเรียนรู้ • มกี ารนำความรู้ทไ่ี ด้รับไปปรับใชใ้ นชวี ิตประจำวันได้ • จากกิจกรรมช่วยส่งเสริม ให้นักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไป มีนิสัยรักการอ่าน และมีความคิด สร้างสรรค์ มีนิสัยรักการอ่านนำไปสกู่ ารเรียนรู้ และพฒั นาคุณภาพชีวติ ใหด้ ีขึน้ ความร่วมมือของกลุ่มเปา้ หมายและเครอื ข่าย - การมีสว่ นรว่ มของภาคีเครือขา่ ยในการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย - การสนับสนุนใหภ้ าคเี ครือข่ายจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย การนำความรู้ไปใช้ - ส่งเสริมและสนับสนุนให้ นักเรียน นักศึกษา และประชาชนท่ัวไปเข้าถึง และมีโอกาสได้อ่าน หนังสือ ส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรม มีนิสัยรักการอ่านนำไปสู่การเรียนรู้ และพัฒนาคุณภาพชีวิต ใหด้ ขี ้นึ การดำเนินงานทั่วไป เชงิ ปริมาณ - กลุ่มเป้าหมาย นักเรียน นกั ศึกษา และประชาชนทั่วไป จำนวน 240 คน - จำนวนกลุ่มตัวอยา่ ง นกั เรียน นกั ศึกษา และประชาชนทั่วไป จำนวน 210 คน 1) ชาย จำนวน 52 คน คิดเป็นร้อยละ 24.80 2) หญิง จำนวน 158 คน คดิ เป็นร้อยละ 75.20 เชงิ คุณภาพ ประชาชน ชุมชน ชาวตลาด ได้รับบริการส่งเสริมการอ่านเพ่ือการเรียนรู้ท่ีหลากหลาย ให้มี คุณภาพชีวิตท่ีดีข้ึน สามารถใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ส่งเสริมให้มีนิสัยรักการอ่านและการเรียนรู้ อยา่ งต่อเน่ืองตลอดชีวติ ผลการดำเนนิ งานตามตัวชว้ี ัดความสำเร็จ 1. เป้าหมาย จำนวน 240 คน มผี ูเ้ ข้าร่วมกจิ กรรม จำนวน 349 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 100 ผลการดำเนินงานตามเป้าหมาย 2. จำนวนผู้ร่วมกจิ กรรม จำนวน 349 คน ผา่ นกิจกรรม จำนวน 349 คน คิดเปน็ ร้อยละ 100 ผลการดำเนินงานบรรลุเป้าหมาย
42 สรปุ ผลการดำเนนิ งาน - ผลการดำเนินงานบรรลุเป้าหมาย ความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมโครงการจัดการศึกษาตามอัธยาศัย โครงการห้องสมุดเคล่ือนที่สำหรับชาวตลาด ในคร้ังน้ี ผลปรากฏว่าระดับความพึงพอใจในภาพรวมอยู่ในระดับ มากท่ีสดุ คิดเปน็ รอ้ ยละ 99.25 สรุปความพึงพอใจต่อโครงการ/กิจกรรม ทเี่ ข้าร่วม 1. กิจกรรมท่ีจัดสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 99.33 2. เน้ือหาของส่ือการเรียนรู้ตรงกบั ความต้องการของผู้รับบริการ อยู่ในระดบั ความพึงพอใจ มากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 98.57 3. การจัดกิจกรรมมีสื่อการเรียนรู้ท่ีหลากหลาย อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 99.24 4. กิจกรรมส่งเสริมการมีมนุษย์สัมพันธ์อันดีต่อกัน อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากที่สุด คิดเป็น ร้อยละ 99.14 5. สถานท่ีจัดกิจกรรมเหมาะสมท่ีเอื้อต่อการเรียนรู้ อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากท่ีสุด คิดเป็นร้อย ละ 98.86 6. ระยะเวลาการจัดกิจกรรมมีความเหมาะสม อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 99.24 7. ท่านมีความประทับใจในการเข้าร่วมกิจกรรมคร้ังน้ี อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากท่ีสุด คิดเป็น ร้อยละ 99.14 8. การประชาสมั พันธแ์ ละชวนเชญิ อยใู่ นระดับความพึงพอใจ มากที่สุด คดิ เป็นรอ้ ยละ 99.81 9. ความเหมาะสมวัสดุ/อุปกรณ์ในการจัดกิจกรรม อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากท่ีสุด คิดเป็น รอ้ ยละ 99.81 10. การนำประโยชน์ไปใช้ในการเข้าร่วมกิจกรรมในครั้งนี้ อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากที่สุด คิดเปน็ รอ้ ยละ 99.81 11. ท่านคิดว่าควรมีการจัดกิจกรรมในลักษณะน้ีต่อเนื่อง อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากท่ีสุด คิดเปน็ ร้อยละ 99.81 12. หากมีโอกาสในปีต่อไปท่านยินดีเข้าร่วมโครงการน้ีอีก อยู่ในระดับความพึงพอใจ มากที่สุด คิดเปน็ รอ้ ยละ 98.29 ขอ้ เสนอแนะ 1. กศน.อำเภอชนแดน และห้องสมุดประชาชนอำเภอชนแดนมาดำเนินการจัดกิจกรรมให้ประชาชน ในพน้ื ท่ีไดด้ ีมาก 2. มคี วามพึงพอใจในการจดั กจิ กรรม
Search
