ศาลาลาย

ประเภท แบบสำรวจข้อม สำนักงาน กศน.จ 1. ประเภทบุคคล หมายถงึ บ่อเกดิ หรือ กศน.ตำบล ศาลาลาย ศูนย์รวมของวิชาความร้ทู ีเ่ ป็นบุคคลท่ีอยู่ ในชมุ ชน รายช่ือแหล่งเรียนรู้ 1.1 บคุ คลท่ีไดร้ บั การแต่งต้ังเปน็ ทางการ 1.2. บคุ คลทเี่ ป็นไปตามสภาพและ 1. ..................................................... บทบาทในสังคม 2. ...................................................... 3. ...................................................... 1.3 บคุ คลที่เป็นไปโดยสายงานในการ ประกอบอาชีพตา่ ง ๆ 1. ..................................................... 2. ...................................................... 3. ...................................................... 1. แหล่งเรยี นรู้เศรษฐกจิ พอเพยี ง 2. ...................................................... 3. ......................................................

1 มลู แหล่งเรียนรู้ รปู ภาพ จงั หวัดเพชรบรู ณ์ ย กศน.อำเภอชนแดน ทีอ่ ย/ู่ โทรศพั ท์ ............................................... . ............................................... . ....................... ............................................... . ............................................... . ....................... ช่อื นายกัณหา สาถิตย์ . บา้ นเลขท่ี 20 หมู่ท่ี 10 . ต.ศาลาลาย อ.ชนแดน จ.เพชรบรู ณ์ โทรศพั ท์ 0909647640

1.4บุคคลที่เปน็ ความสามารถเฉพาะตัว 1. การทอพรมเช็ดเทา้ เช่น ศิลปนิ ชา่ งฝีมอื ผูร้ ู้ 2. ประเภททรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง 1. ..................................................... ส่ิงที่เกิดข้ึนเองตามธรรมชาติท่ีเป็น 2. ...................................................... ประโยชน์ต่อมนุษยด์ า้ นการศึกษาหา 3. ...................................................... ความรู้ 2.1 ประเภททรัพยากรธรรมชาติทีย่ งั คง ความเป็นธรรมชาตมิ ากที่สดุ เช่น อทุ ยาน แหง่ ชาติ

2 ช่อื นางสาวมาลัย ปลกู นิกร บ้านเลขที่ 1 หมูท่ ี่ 10 ต.ศาลาลาย อ.ชนแดน จ.เพชรบรู ณ์ โทรศัพท์ 0898576500 ............................................... . ............................................... . .......................

ประเภท รายช่อื แหล่งเรยี นรู้ 2.2ประเภทธรรมชาติท่มี นุษย์เขา้ ไปเสรมิ 1. ...................................................... แตง่ เชน่ วนอทุ ยาน 2. ...................................................... 3. ...................................................... 2.3 ประเภททรัพยากรธรรมชาติทม่ี นุษย์ ดัดแปลงเพื่อใช้ประโยชนด์ ้านการศึกษา/ 1. ...................................................... หาความเพลิดเพลนิ เช่น สวน 2. ...................................................... พฤกษศาสตร์ 3. ...................................................... 3. ประเภทสอ่ื 1. ...................................................... 3.1 สอ่ื ท่ีรบั ได้ด้วยการมองเห็น เชน่ 2. ...................................................... นสพ. 3. ...................................................... 3.2 สอ่ื ทร่ี ับได้ดว้ ยการฟงั เชน่ วทิ ยุ 1. ...................................................... กระจาเสยี ง 2. ...................................................... 3. ...................................................... 3.3 สื่อท่รี บั ได้ดว้ ยการฟังและการ มองเหน็ เช่น วิทยโุ ทรทศั น์ ภาพยนตร์ 1. ...................................................... ฯลฯ 2. ...................................................... 3. ......................................................

3 ทีอ่ ยู่/โทรศพั ท์ รปู ภาพ . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . .......................................

ประเภท รายช่ือแหล่งเรยี นรู้ 4. ประเภทวตั ถแุ ละอาคารสถานท่ี 1. ...................................................... 4.1 ท่เี ก่ยี วขอ้ งกับสถานศกึ ษา 2. ...................................................... 3. ...................................................... 4.2 ไมใ่ ช่สถานศึกษา เชน่ สถาน ประกอบการ ศาสนสถาน พิพธิ ภณั ฑ์ 1. ...................................................... ฯลฯ 2. ...................................................... 3. ...................................................... หมายเหตุ ใหส้ ่งไฟลแ์ บบสำรวจข้อมูลฯ ในรปู แบบไฟล์ .PDF และรูปภาพในรูปแบ ทาง E-mail: [email protected] ผปู้ ระสานงาน นายรุ่งโรจน์ ดมี ัน่ ตำแหน่งนักวชิ าการศกึ ษา โทร 093 – 3024788

4 ทีอ่ ยู่/โทรศพั ท์ รูปภาพ . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... . ....................................... บบไฟล์ .JPG (ต้ังชอ่ื ไฟลร์ ูปภาพตามแหล่งเรียนร้แู ตล่ ะแหง่ ) ลงชือ่ ..........................................ผใู้ หข้ ้อมูล (..นางผกาพรรณ มะหทิ ธิ..) ตำแหน่ง...ครู กศน.ตำบล........ ขอ้ มลู ณ วนั ท.่ี ..22....เดือน..มถิ นุ ายน...พ.ศ...2654.

5 ภาพประกอบการทอพรมเช็ดเทา้

6 ภาพประกอบแหล่งเรยี นรู้เศรษฐกิจพอเพียง หมู่ 10

1 1. กศน.ตำบล ศาลาลาย แบบสำรวจข้อมูลภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ สำนกั งาน กศน.จงั หวดั เพชรบูรณ์ ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอำเภอชนแดน 2. ประเภทภูมิปญั ญาท้องถน่ิ (เลือกประเภทที่สอดคล้องกบั สภาพความเปน็ จรงิ เลอื กเพียง 1 ประเภท)  ภูมปิ ญั ญาที่เกีย่ วกับความเชื่อและศาสนา (ระบ)ุ .....................................................................................................................................................................................  ภูมปิ ญั ญาท่เี ก่ยี วกบั ประเพณีและพธิ กี รรม (ระบ)ุ ...................................................................................................................... ...............................................................  ภมู ิปญั ญาเก่ียวกับศิลปะพนื้ บ้าน (ระบ)ุ .....................................................................................................................................................................................  ภูมิปัญญาท่ีเกย่ี วกบั อาหารและผกั พื้นบ้าน (ระบ)ุ ...................................................................................................................... ...............................................................  ภูมปิ ญั ญาที่เกย่ี วกบั การละเล่นพื้นบ้าน (ระบ)ุ ...................................................................................................................... ...............................................................  ภมู ิปญั ญาที่เก่ียวกบั ศลิ ปวฒั นธรรม (ระบ)ุ .................................................................................................................................... .................................................  ภมู ปิ ัญญาทเ่ี กีย่ วกบั เพลงพน้ื บา้ น (ระบ)ุ .................................................................................................................................................................. ...................  ภมู ิปัญญาทเ่ี ก่ยี วกบั สมนุ ไพรและตำรายาพ้ืนบา้ น (ระบ)ุ .....................................................................................................................................................................................  ภมู ิปัญญาทเ่ี กีย่ วกบั การประดิษฐกรรม (ระบ)ุ .....................................................................................................................................................................................  ภูมิปัญญาที่เกย่ี วกบั การดำรงชีวิตตามสภาพแวดลอ้ มตามธรรมชาติ (ระบุ) ............................................................................................................................. ........................................................

2 3. ทอ่ี ย/ู่ สถานที่ตง้ั : หมู่ท่ี 1 ตำบลศาลาลาย อำเภอชนแดน จงั หวดั เพชรบูรณ์ 4. โทรศพั ท์ : 096-9915908 5. ประธานกลุม่ /เจ้าของ นายกษนิ หมายมัน่ 6. เนื้อหา 6.1 ประวตั ิความเป็นมา เดิมประกอบอาชีพเกษตรกรรม ปลูกพืชชนิดเดียว ทำให้พื้นท่ีว่างไม่ได้ใช้ประโยชน์ทำให้ดินเสีย ต่อมาปี 2543 ได้ทดลองปลูกผักที่กิน และใช้พื้นท่ีทุกส่วนปลูกพืชผักท้ังหมด เช่น ปลูกพริก มะเขือ มะนาว กล้วย กระเพรา โหรพา ถั่วฝกั ยาว ชะอม ผักกวางตุ้ง ผักชี ผกั บุ้ง ถั่วลิสง มันเทศ ฝกั ทอง มะละกอ เพื่อให้เกิดประโยชนส์ ูงสุด เพ่ือไมใ่ หเ้ กิดวชั พืช และได้ทำมาจนถึงทกุ วนั น้ี 6.2 เอกลกั ษณ์/จุดเดน่ ภูมิปัญญาหรอื ผลติ ภณั ฑ์ - ผกั ปลอดสารพิษ - เก็บเกยี่ วผลผลติ ได้ทกุ ฤดูกาล 6.3 มาตรฐาน/รางวัลท่ไี ดร้ ับ - ไม่มี 6.4 วัตถดุ ิบ/ส่วนประกอบ - เมล็ดพนั ธุ์ผกั - ต้นกล้าผกั - ดนิ - ปุย๋ หมกั ชวี ภาพ - ปยุ๋ จากมูลสตั ว์ - น้ำ 6.5 ขน้ั ตอนการผลติ 1. การเลือกพน้ื ที่ 2. การเตรยี มแปลง – แปลงปลูกผักมักเตรียมด้วยการยกแปลงสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร หรือขุดรกร่องลึก เน่ืองจากพืชผัก สว่ นมากมรี ะบบรากที่ต้องการซอนไซในดนิ ท่ีรว่ นซุย หน้าดินลกึ – ทำการไถพรวนแปลงทิ้งไวป้ ระมาณ 1 อาทิตย์ เพื่อตากแดด และฆ่าเช้ือโรค – หวา่ นปุย๋ หมกั หรือปยุ๋ คอก ร่วมด้วยป๋ยุ เคมี พรอ้ มไถกลบแปลง – อตั ราการใส่ปุ๋ยในแปลงควรให้มีปุ๋ยหมักหรือป๋ยุ คอกมากกว่าปุ๋ยเคมี เช่น 10:1 เน่ืองจากการใส่ปุ๋ยเคมมี ากจะ ทำให้ดนิ เปน็ กรด หน้าดนิ แน่น 3. การเตรียมเมล็ดพันธ์ุ – เมลด็ พันธุผ์ กั ที่ใชค้ วรมลี กั ษณะเปน็ เมลด็ พันธใ์ุ หม่ อายเุ มล็ดพนั ธ์ไุ ม่ถึง 1 ปี

3 – เมล็ดพันธท์ุ ใี่ ช้ตอ้ งเป็นเมล็ดพันธท์ุ ่ตี รงตามชนิดพืชทีป่ ลกู และไมม่ เี มล็ดพนั ธอุ์ ่ืนปลอมปน – ทำความสะอาดเมล็ดพันธุ์ รวมถึงคัดแยกเมล็ดพันธุ์ท่ีไม่สมบูรณ์ออกด้วยวิธนี ำไปแช่น้ำ และนำเมล็ดท่ีลอยน้ำ ออก – เมล็ดพันธ์ุส่วนมาก ก่อนปลูกจะทำการแช่น้ำเสียก่อน ซ่ึงระยะเวลาในการแช่จะแตกต่างกันในแต่ละชนิดผัก หากเมล็ดพันธ์ุท่ีมีเปลือกหนา แข็ง อาจใชเ้ ลาแชน่ าน 2-3 วัน เมล็ดพันธุ์ผักส่วนมากเป็นเมล็ดท่ีมีเปลือกค่อนข้างบาง ไม่ หนา แขง็ สว่ นใหญ่ใชเ้ วลาแชป่ ระมาณ 12 ช่ัวโมง – 1 วัน เท่าน้นั 4. การปลูก สามารถปลกู ไดห้ ลายวธิ ตี ามความเหมาะสมของแต่ละชนิดพชื ได้แก่ การหว่านเมล็ด เป็นวิธีท่ีง่าย สะดวก รวดเร็ว และนิยมท่ีสุด ซ่ึงจะหว่านเมล็ดหลังการแช่น้ำแล้วหรือหว่านเมล็ดแห้งได้ ทันที ผักทีนิยมการหวา่ นเมล็ดมักเป็นพชื ทมี่ ีลำต้นขนาดเล็ก ขนาดทรงพุ่มน้อย ไดแ้ ก่ ผกั ชี ผักบงุ้ เป็นต้น ทั้งน้ี การหว่าน เมล็ดอาจเปน็ วิธกี ารเตรียมกล้าผกั กอ่ นยา้ ยปลกู ในแปลงที่เตรยี มไว้ การปลูกด้วยต้นกล้า เป็นวิธีการปลูกด้วยต้นกล้าผักท่ีเตรียมได้จากแปลงเพาะกล้าด้วยวิธีการหว่าน วิธีน้ีเป็น วิธีที่ใช้มากท่ีสุดสำหรับการปลูกผัก โดยมักใช้กับพืชที่มีลำต้นใหญ่ ทรงพุ่มกว้าง เนื่องจากใช้วิธีการหว่านเมล็ดอาจไม่ เหมาะสมเพราะไม่สามารถเว้นช่วงห่างของต้นให้เหมาะสมกับการเติบโตได้ การหว่านอาจทำให้ต้นเจริญเติบโตไม่ดี หรือ อาจต้องถอนต้นท้ิงบางส่วนซ่ึงทำให้ส้ินเปลืองเมล็ดพันธ์ุเสียเปล่า ผักที่นิยมปลูกด้วยวิธีน้ี ได้แก่ กะหล่ำปลี ผักกาดขาว คะน้า มะเขือ พรกิ เป็นตน้ การหยอดเมล็ด เป็นวิธีปลูกที่ใช้สำหรับพืชผักที่ต้องการระยะห่างระหว่างต้นมาก มักเป็นพืชท่ีเป็นเถาว์หรือ เครือ ต้นกล้าออกไม่มีความแข็งแรง เห่ียว และตายง่ายหากแยกต้นกล้าปลูก เช่น ถั่วฟักยาว แตงกวา ฟักทอง ฟัก มะระ เป็นต้น ฝังในแปลงปลูก เป็นวิธีปลูกที่ใช้กับพืชผักบางชนิดที่มีการแยกหน่อ แยกเหง้าออกปลูกเพ่ือขยายจำนวนต้น หรอื กอ โดยฝงั ลงหลุมหรือแปลงปลูกได้ทนั ที เช่น ผกั หอม กระเทียม ตะไคร้ ขงิ ข่า กระชาย เป็นต้น 5. การดูแลรักษา – ในระยะแรกของการปลูกช่วง 1 อาทิตย์แรก ท้ังการปลูกด้วยการใช้เมล็ด การปลูกด้วยต้นกล้า และปลูกด้วย การแยกหัวหรือหน่อ จำเป็นต้องมีการให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 2 คร้ัง เช้า-เย็น จนต้นกล้าตั้งตัวได้ – การให้น้ำจะยังให้วันละ 2 ครั้ง ตลอดจนถึงระยะเก็บเก่ียว แต่อาจให้น้ำในปริมาณท่ีน้อยลง หรือผักบางชนิดท่ี อาจเวน้ ช่วงหา่ งการให้นำ้ เม่อื ถึงระยะกอ่ นเกบ็ เกี่ยว – การใส่ปุ๋ยควรใส่ในระยะหลังปลูก 1-2 อาทิตย์ หรือระยะที่ต้นกล้าตั้งต้นได้แล้วจนถึงระยะก่อนการเก็บเก่ียว ประมาณ 1 เดอื น รวมถึงพืชบางชนิดที่สิน้ สดุ การให้ปุย๋ ท่รี ะยะกอ่ นการตดิ ดอก และผล 6. การเก็บผลผลติ พชื ผักมักมรี ะยะการเก็บเก่ียวไมเ่ กิน 120 วนั สว่ นมากจะใช้เวลาประมาณ 40-60 วัน ขึน้ กับชนิดของผัก โดย ผกั กนิ ใบจะมีระยะเวลาการเก็บเกีย่ วสั้นกวา่ ผักกินดอก และผล 6.6 เทคนคิ /เคลด็ ลบั ในการผลติ ปลกู ผกั ท่ีเรากนิ กินผกั ท่ีเราปลกู ใช้พน้ื ท่อี ย่างคุ้มค่า เกดิ ประโยชน์สูงสุด ไมใ่ ชส้ ารเคมี

4 6.7 แหล่งจำหน่าย - มีพ่อคา้ คนกลางมารับซ้ือ - ขายในหมบู่ ้าน - ขายตามตลาดนัด 6.8 ภาพประกอบ (จำนวน 4 ภาพ) หมายเหตุ ให้สง่ ไฟล์แบบสำรวจขอ้ มูลฯ ในรปู แบบไฟล์ .PDF และรูปภาพในรปู แบบไฟล์ .JPG (ตงั้ ชอื่ ไฟล์รปู ภาพตามภมู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ แตล่ ะแหง่ ) ทาง E-mail: [email protected] ผู้ประสานงาน นายรงุ่ โรจน์ ดมี ่นั ตำแหนง่ นักวชิ าการศกึ ษา โทร 093 – 3024788 ลงช่ือ..........................................ผ้ใู ห้ขอ้ มูล (นางผกาพรรณ มะหิทธิ) ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล ขอ้ มูล ณ วันท่ี 22 เดือน มิถุนายน พ.ศ.2564

5 2. ประเภทภูมปิ ัญญาท้องถิน่ (เลือกประเภทท่สี อดคล้องกบั สภาพความเป็นจรงิ เลือกเพียง 1 ประเภท)  ภูมิปัญญาทเี่ ก่ียวกับความเชื่อและศาสนา (ระบ)ุ ............................................................................................................................. ........................................................  ภมู ิปัญญาทเ่ี กยี่ วกบั ประเพณีและพิธกี รรม (ระบุ) .....................................................................................................................................................................................  ภมู ปิ ญั ญาเก่ยี วกับศลิ ปะพ้นื บ้าน (ระบ)ุ .....................................................................................................................................................................................  ภูมิปญั ญาท่เี ก่ยี วกับอาหารและผักพน้ื บา้ น (ระบ)ุ .....................................................................................................................................................................................  ภมู ปิ ัญญาที่เกีย่ วกับการละเล่นพนื้ บา้ น (ระบุ) .....................................................................................................................................................................................  ภมู ิปญั ญาทเี่ ก่ียวกบั ศิลปวัฒนธรรม (ระบุ) ...................................................................................................................... ...............................................................  ภมู ปิ ญั ญาทเ่ี กย่ี วกับเพลงพน้ื บา้ น (ระบ)ุ ...................................................................................................................... ...............................................................  ภมู ปิ ญั ญาที่เกี่ยวกบั สมุนไพรและตำรายาพ้ืนบ้าน (ระบ)ุ ...................................................................................................................... ...............................................................  ภูมปิ ญั ญาทเ่ี กย่ี วกับการประดิษฐกรรม (ระบ)ุ ............................................................................................................................. ........................................................  ภมู ิปญั ญาที่เกย่ี วกับการดำรงชวี ติ ตามสภาพแวดลอ้ มตามธรรมชาติ (ระบ)ุ ..................................................................................................................................................................................... 3. ทีอ่ ยู/่ สถานท่ีตง้ั : 150/2 หมู่ที่ 10 ตำบลศาลาลาย อำเภอชนแดน จงั หวดั เพชรบูรณ์ 4. โทรศัพท์ : 0817861343 5. ประธานกลมุ่ /เจา้ ของ นางบุญสืบ รงุ่ ฉวี

6 6. เน้อื หา 6.1 ประวตั ิความเป็นมา สมุนไพร เป็นพชื อีกกลุ่มหนง่ึ ซึ่งมีการปลูกใชป้ ระโยชน์มานานแล้ว เพราะบางชนิดสามารถนำมารับประทานเป็น อาหาร ให้คุณค่าทางอาหารและยังให้รสชาติท่ีทำให้เจริญอาหาร สมุนไพรหลายชนิดยังมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรค ช่วยยอ่ ย อาหาร แก้อาการท้องอึด ท้องเฟ้อ ในอดีตการปลูกสมุนไพรมักกระทำกันในลักษณะการปลูกผักสวนครัว รมิ รั้ว หลังบ้าน ตามที่วา่ งเปล่า จะ ใช้ประโยชน์เม่ือใดก็สามารถเก็บเกี่ยวได้ทันที แต่ในระยะหลังเน่ืองจากมีประชากรมากขึ้น และ ส่วนหน่ึงได้เข้ามาอาศัยอยู่ในเมือง ใหญ่ ที่มักมีพื้นท่ีบ้านเรือนจำกัด ไม่มีพื้นท่ีว่างเพียงพอกับการปลูกผักสวนครัวต่าง ๆ พืชผักเพื่อการบริโภคทุกอย่างต้องได้จากการ ซอ้ื หา เม่ือมีความต้องการซ้ือ จึงมผี ู้หันมาปลูกผักสมุนไพรขายกันมากข้ึน นอกจากน้ีสมุนไพรบางอย่างท่ีมีสรรพคุณเป็นยา สามารถ นำมาสกัดเอาสารที่มีอยู่ภายในมาใช้ทำยาสมุนไพร หรือนำไป เป็นส่วนประกอบของของใช้เพื่อการอุปโภคในชีวิตประจำวัน เช่น สบู่ ยาสีฟัน แชมพูสระผม ครีมนวดผม ครีมบำรุงผิว น้ำหอม ยาดม น้ำมันหอมระเหย ฯลฯ ด้วยประโยชน์ของสมุนไพรมีมากมายดังที่ กล่าวมาแล้ว ความต้องการใช้สมุนไพร จึงมีมากข้ึนตามลำดับ โดยเฉพาะในระยะหลังท่ีคนเริ่มต่ืนตัวในเรื่องพิษภัยอันตรายจาก สารเคมี และหันมาใหค้ วามสนใจ ตอ่ สารที่สกัดจากธรรมชาติกนั มากข้ึน ย่ิงทำให้ความต้องการใช้สมุนไพรยิ่งมีมากข้ึนตามลำดับ การ ปลูกสมุนไพรขาย จึงเป็นอีกอาชพี หนึ่งซึ่งมอี นาคตท่ีดี ข้อดีอีกอย่างหน่ึงของการปลูกสมุนไพร กค็ ือมักจะไม่ค่อยมีโรค-แมลงรบกวน จงึ ใช้ สารเคมเี พยี งเล็กน้อยหรือแทบไม่ต้องใช้เลย ทำให้ประหยัดต้นทนุ ในสว่ นนี้ลงได้ 6.2 เอกลักษณ/์ จดุ เดน่ ภมู ิปัญญาหรอื ผลิตภัณฑ์ เป็นภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ ท่ี นำสมนุ ไพรมาแปรรปู ทำเป็นยาตา่ งๆ ได้แก่ การทำยาหม่อง การทำลกู ประคบสมนุ ไพร ยาลดไขมนั หน้าท้อง แชมพูจากใบหญา้ นาง สมุนไพรปอกะบดิ โรคเบาหวาน โดยไดไ้ ปฝึกอบรมเพื่อพฒั นาผลงานให้มี คณุ ภาพ 6.3 มาตรฐาน/รางวลั ทีไ่ ดร้ ับ - ได้เข้ารับการอบรมการเป็นหมอยา - ไดเ้ ป็นวทิ ยากรให้ความรเู้ กี่ยวกับสมนุ ไพรพ้นื บ้าน การทำยาหม่อง การทำลูกประคบสมุนไพร ฯลฯ 6.4วัตถุดิบ/ส่วนประกอบ - ขิง ข่า ตะไคร้ ไพล่ ใบเตย ขม้ินชัน (ขมิ้นแกง) ว่านหางจระเข้ ย่านาง (เถาย่านาง) รางจืด กระชาย (กระชายเหลอื ง) รากสามสิบ (สาวร้อยผวั ) อบเชย ฟา้ ทะลายโจร บัวบก ลูกใตใ้ บ (หญ้าใต้ใบ) งาดำ ชาเขียว กระเจ๊ียบแดง หญ้าหวาน ว่านชักมดลูก เจียวกู่หลาน บอระเพ็ด กระชายดำ ผักคาวตอง (พลูคาว) เพชรสังฆาต กวาวเครือขาว การบูร ฝาง (ฝางเสน) ว่านดอกทอง (ว่านรากราคะ) โสมเกาหลี

7 6.5 ขั้นตอนการผลติ ลูกประคบสมนุ ไพร วสั ดุ/อุปกรณ์ เขยี ง มดี หมอ้ ดนิ ปากเล็ก เตา ครก ผา้ ด้ายดบิ เชือกดา้ ย กะละมงั ทพั พี ถาด วัตถุดิบ 1 หวั ไพล 500 กรมั 2 ขมิ้นชัน 100 กรัม 3 ตะไคร้ 20 กรัม 4 มะกรดู (ผวิ ) 100 กรัม 5 ใบมะขาม 300 กรัม 6 เกลือ 60 กรัม 7 การบรู 30 กรมั 8 พิมเสน 30 กรัม วธิ ีทำ 1 นำขมิ้นชัน หัวไพล ตะไคร้ มะกรูดมาล้างให้สะอาดตากให้แห้งจนสะเด็ดน้ำ มะกรูดนำมาฝานเอาเฉพาะผิว 2 นำท้ังหมดมาห่ัน เสร็จแล้วใส่ในครกตำหยาบ ๆ นำไปตากแดดให้แห้ง ใบมะขามก็ตากแดดให้แห้งด้วย 3 นำสมุนไพรที่ตากแดดแห้งแล้วมาผสมกับเกลือ การบูรและพิมเสนมาผสมคลุกรวมกันในกะละมัง จนกระท่ัง เป็นเนื้อเดียวกนั 4 นำสมุนไพรท่ีผสมเขา้ ดว้ ยกันแลว้ มาแบ่งเป็น 4 ส่วนเทา่ ๆ กนั แล้วใสล่ งบนผ้าดิบที่เตรียมไว้ ยกชายผา้ ท้งั สี่มุม ขนึ้ แล้วใชเ้ ชอื กมดั ให้แนน่ เป็นลูกประคบ สรรพคุณ ไพลแก้ปวดเมื่อยร่างกาย ลดอาการอักเสบ ขมิ้นชันช่วยลดอาการอักเสบและแก้โรคผิวหนัง ผิวมะกรูดมีน้ำมัน หอมระเหยแก้ลมวิงเวียน ตะไคร้จะเป็นตัวที่แต่งกล่ินในระหว่างท่ีทำการประคบ ช่วยบำรุงหัวใจ ใบมะขามเป็นตัวยาแก้ อาการคันตามต่างกาย และยังช่วยบำรุงผิวหนัง เกลือจะเป็นตัวดูดความร้อนและนำพาตัวยาท้ังหมดในลูกป ระคบให้ซึม ผา่ นผวิ หนังได้สะดวกขึ้น การบรู พิมเสนชว่ ยแตง่ กลน่ิ และบำรงุ หวั ใจ วธิ ปี ระคบ นำลูกประคบ 2 ลูกไปน่ึงในหม้อนึ่ง (หม้อดินหรือหม้ออลูมิเนียมธรรมดาก็ได้) ประมาณ 15-20 นาที เมื่อลูก ประคบร้อนให้นำลูกแรกไปประคบคนไข้ตามจุดหรือ ตำแหน่งท่ีต้องการรักษา เม่ือลูกประคบลูกแรกเย็นลงนำลูกประคบ ลูกแรกกลับไปนึ่งใหม่ ระหว่างรอให้นำลูกประคบลูกที่สองมาประคบแทน ทำสลับกัน-ไปมาเพ่ือให้ลูกประคบร้อนอยู่ ตลอดเวลา

8 6.6 เทคนคิ /เคล็ดลับในการผลติ - เป็นการนำสมุนไพรท่ีมีอยู่มาใช้ประโยชน์ ซ่ึงเป็นมรดกตกทอดมาต้ังแต่อดีตถึงปัจจุบัน สมุนไพรบาง ชนิดเป็นท้ังอาหารและยาด้วย ทำให้คนเห็นคุณค่า และกลับมาดำเนินชีวิตใกล้ชิดธรรมชาติมากขึ้น เพื่อเป็นการอนุรักษ์ มรดกไทยในการสนับสนนุ ให้ประชาชนช่วยตนเองในการใช้ยาสมนุ ไพรตามแบบแผนโบราณ - มปี ระสบการณเ์ กยี่ วกับการทำสมุนไพรมากกว่า 20 ปี 6.7 แหล่งจำหน่าย - OTP - ขายในหมู่บา้ น - ขายตามตลาดนดั 6.8 ภาพประกอบ (จำนวน 4 ภาพ)

9

10 หมายเหตุ ให้ส่งไฟล์แบบสำรวจข้อมลู ฯ ในรูปแบบไฟล์ .PDF และรูปภาพในรปู แบบไฟล์ .JPG (ตง้ั ชอ่ื ไฟล์รปู ภาพตามภูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ แตล่ ะแหง่ ) ทาง E-mail: [email protected] ผ้ปู ระสานงาน นายรงุ่ โรจน์ ดมี น่ั ตำแหนง่ นักวิชาการศึกษา โทร 093 – 3024788 ลงช่อื ..........................................ผู้ให้ขอ้ มูล (นางผกาพรรณ มะหิทธิ) ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล ขอ้ มลู ณ วนั ท่ี 22 เดอื น มิถุนายน พ.ศ.2564