สื่อการสอนการเปลี่ยนแปลงของสาร

นางสาวศรนิ ยา แกว้ ใส ครูชานาญการ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 5

การเปลย่ี นแปลงทางกายภาพ ( Physical Change ) เป็น การเปล่ยี นแปลงท่ีทาใหล้ กั ษณะของสารเปล่ยี นแตอ่ งคป์ ระกอบของสารยงั คงเดมิ น่นั คือ สารท่ีเปล่ยี นแปลงนนั้ ยงั คงเป็นสารเดมิ ไมไ่ ดเ้ ปล่ยี นเป็นสารใหม่ และการ เปล่ยี นแปลงนีส้ ามารถเปล่ยี นกลบั สภาพเดิมไดโ้ ดยวธิ ีงา่ ย ๆ เชน่ นา้ เปล่ยี นสถานะ จากของเหลวกลายเป็นไอนา้ องคป์ ระกอบกย็ งั เป็น H2O และไอนา้ ก็ควบแนน่ กลายเป็นนา้ ไดโ้ ดยวธิ ีงา่ ย ๆ

การเปลี่ยนแปลงทางเคมี ( Chemical Change ) เป็นการเปล่ยี นแปลงท่ีมีสารใหมเ่ กิดขึน้ ซง่ึ สารใหมจ่ ะมีสมบตั ติ า่ งไปจากสารเดิมและการทาสารใหมใ่ หก้ ลบั ไปเป็นสารเดิมทาไดย้ าก เชน่ การ เผาแก๊สไฮโดรเจนในอากาศ แก๊สไฮโดรเจนจะทาปฏิกิรยิ ากบั แก๊สออกซเิ จนเกิดเป็นนา้ ซง่ึ มีสมบตั ติ ่าง จากแก๊สไฮโดรเจนและแก๊สออกซเิ จน และเม่ือตอ้ งการทาใหน้ า้ เปล่ยี นไปเป็นแก๊สไฮโดรเจนและแก๊ส ออกซิเจนกท็ าไดย้ าก ซง่ึ การเปล่ยี นแปลงทางเคมีสามารถเขียนแทนดว้ ยสมการเคมีดงั เช่นตวั อยา่ ง 2H2 + O2 - > 2H2O



การหลอมเหลว ( Melting ) กระบวนการท่ีเกิดขนึ้ เม่ือเพ่มิ ความรอ้ นใหก้ บั ของแขง็ อนภุ าคภายในของแข็ง จะมีพลงั งานจลนเ์ พิ่มขนึ้ อนภุ าคเกิดการส่นั มากขนึ้ และมีการถ่ายเทพลงั งานใหก้ บั อนภุ าคขา้ งเคยี งอยา่ งตอ่ เน่ือง จนกระท่งั บางอนภุ าคเหลา่ นนั้ มีพลงั งานสงู กวา่ แรง ยดึ เหน่ียวระหวา่ งอนภุ าค อนภุ าคของของแข็งจงึ เคล่อื นท่ีและอยหู่ ่างกนั มากขนึ้ ของแขง็ จงึ เปล่ยี นสถานะเป็นของเหลว

นำ้ แข็งกำลังหลอมเหลว

การกลายเปน็ ไอ (Evaporation) เปน็ กระบวนการทเี่ กิดขึน้ เม่ือเพ่มิ ความรอ้ นให้กับของเหลว ทาใหอ้ นภุ าคของของเหลว มพี ลงั งานเพมิ่ ข้ึน เมอ่ื อนุภาคเหล่านนั้ มีพลังงานสูงกวา่ แรงยึดเหนีย่ วระหว่างอนุภาค จะทา ใหอ้ นภุ าคของของเหลวแยกออกจากกนั ของเหลวจะเปลยี่ นเปน็ แกส๊ ในท่สี ุด กระบวนการ นี้เรียกวา่ การกลายเปน็ ไอ เรียกอณุ หภมู ิทท่ี าใหอ้ นุภาคชนะแรงยึดเหนยี่ วของของเหลว ได้วา่ จุดเดือด ( boiling point )

ของเหลวกาลังกลายเปน็ ไอ

การควบแน่น ( Condensation ) เป็นกระบวนการท่ีเกิดขนึ้ เม่ือลดความอณุ หภมู ิ และเพ่มิ ความดนั ของแก๊ส จนถึงระดบั หน่งึ อนภุ าคของแก๊สจะมีพลงั งานจลนน์ อ้ ยลง ทาใหอ้ นภุ าคเคล่อื นท่ีชา้ ลงและเคล่อื นท่ีเขา้ ใกลก้ นั มากขนึ้ ทาใหเ้ กิดแรงยดึ เหน่ียวระหวา่ งโมเลกลุ มากขนึ้ และในท่ีสดุ จะสามารถทาใหโ้ มเลกลุ รวมกนั เป็นสารในสถานะของเหลว

การแขง็ ตวั ( Fleezing ) เป็นกระบวนการการเปล่ยี นแปลงสถานะของสสาร จากของเหลว เปล่ยี นสถานะเป็นของแขง็ ซง่ึ จาเป็นตอ้ งถา่ ยเทพลงั งานภายในออกมา ในรูปของการคายความรอ้ น เชน่ นา้ เปล่ยี นสถานะเป็น นา้ แข็ง มีการ คายความรอ้ นเพ่ือลดแรงส่นั สะเทือนของโมเลกลุ เพ่ือใหพ้ นั ธะ ไฮโดรเจนสามารถยดึ เหน่ียวโมเลกลุ ใหจ้ บั ตวั กนั เป็นโครงสรา้ งผลกึ

การระเหิด ( Sublimation ) เป็นกระบวนการท่ีของแขง็ มีการดดู ความรอ้ นเขา้ ไปถงึ ระดบั หน่งึ แลว้ มีเปล่ยี น สถานะไปเป็นแก๊สโดยไมผ่ า่ นการเป็นของเหลวกอ่ น เรยี กว่า การระเหิด ซง่ึ สารดงั กลา่ วตอ้ ง เป็นสารประกอบท่ีมีความดนั ไอสงู สมบตั เิ ฉพาะตวั ของสารนีส้ ามารถนาไปใชแ้ ยกสารเนือ้ ผสมท่ีเป็นของแขง็ ออกจากกนั โดยของแขง็ ชนิดหน่งึ มีสมบตั ิระเหิดได้ เช่น การบรู กบั เกลอื แกง เม่ือใหค้ วามรอ้ นการบรู จะกลายเป็นไอแยกออกจากเกลอื แกง เม่ือดกั ไอของการบูรดว้ ย ภาชนะท่ีเยน็ จะไดก้ ารบรู เป็นของแข็งแยกออกมา

การระเหดิ ของนา้ แข็งแหง้



การระเหิดกลับ ( Deposition ) เป็นกระบวนการการเปล่ยี นแปลงสถานะของสสาร จากแก๊ส กลายเป็นของแขง็ โดยไม่ผา่ นสถานะของเหลว ใชค้ วามเย็นในการก่อตวั

การเปล่ยี นสถานะของนา้