แนวคิดในการอนุรักษ์และการปรับประโยชน์ใช้สอยใหม่ของมรดกทางสถาปัตยกรรมอย่างธำรงรักษาคุณค่า

Introduction 1 5 Maintenance เกร่ินนำ กำรบำรงุ รักษำ Building 2 4 Case Study กรณศี กึ ษำกำร ลักษณะอำคำร ปรับประโยชน์ใช้สอยอำคำรเกำ่ Building Assessment 3 กำรประเมินอำคำร

Introduction “ชวี ิตเกา่ ในอาคารเกา่ สู่ชีวติ ใหมใ่ นอาคารเกา่ ” “อาคารไมเ่ พียงแคเ่ ก่า เราจะวางท่าทีกับอาคารเหล่านอ้ี ย่างไร” คุณค่า และ ความสาคญั ต่ออาคารมรดกทาสถาปตั ยกรรม - เปน็ อำคำรหรือพื้นที่ทำงประวัติศำสตร์ ซง่ึ เปน็ องคป์ ระกอบสำคัญในเน้ือเมืองระดับยำ่ น ชุมชน - อำคำรมรดก ตวั แทนอนั เปน็ ประจักษพ์ ยำน ในกำรเปลี่ยนผำ่ นของยุคสมัย - กำรแสดงถึงเทคโนโลยเี ชิงชำ่ งในแตล่ ะท้องท่ี ช่วงเวลำของกำรกอ่ รปู รวมไปถึงกำรเปล่ยี นแปลงของลักษณะสังคม - กำรแสดงออกทำงพฤติกกรมของผู้อยู่อำศัย ท่ถี ูกเรียบเรียงผ่ำนผงั พื้นทใี่ ชส้ อยภำยในอำคำร “ชีวติ เก่าในอาคารเก่า …สูช่ ีวิตใหม่ในอาคารเกา่ ” Renovation Revitalize Revitalize to impart new life or vigor to : restore to an active or fresh condition. *Culture, Neighborhood , Society , Community and Household

Building ลักษณะของอาคาร

Building “อาคารเก่า คอื อะไร ? ” อาคารมรดกทางสถาปตั ยกรรม - อาคารทไ่ี มเ่ ป็นมรดกทางสถาปตั ยกรรม (Non-Heritage Building) อำคำรทีไ่ มถ่ กู พดู ถงึ จำกชมุ ชน และมรี ะดับของควำมสำคัญทำงประวตั ิศำสตรท์ ี่น้อย หรือแทบไมม่ ี - อาคารเปน็ มรดกทางสถาปัตยกรรม (Heritage Building) อำคำรทถ่ี กู พดู ถงึ จำกชมุ ชน และมรี ะดับของควำมสำคัญในงม่ ุมประวตั ศิ ำสตร์อย่ำงมำกต่อชุมชนท้งั ระดบั ยำ่ นและระดบั เมือง - อาคารในรายช่อื อนรุ กั ษ์ และเป็นมรดกทางสถาปัตยกรรม (Heritage-Listed Building) อำคำรท่ีถูกพดู ถงึ จำกชมุ ชน และมีระดบั ของควำมสำคญั ในงม่ มุ ประวตั ศิ ำสตร์อย่ำงมำกต่อชมุ ชนท้ัง ระดบั ย่ำนและระดบั เมอื ง ซึ่งมีควำมจำเปน็ ในกำรอนรุ ักษใ์ หย้ งั คงควำมเฉพำะด่ังเดิม

Building อาคารทไ่ี มเ่ ปน็ มรดกทางสถาปัตยกรรม อาคารเป็นมรดกทางสถาปตั ยกรรม อาคารในรายชอ่ื อนรุ ักษ์ และเป็นมรดกทางสถาปตั ยกรรม (Non-Heritage Building) (Heritage Building) (Heritage-Listed Building)

Building โอกาสของการปรบั ประโยชน์ใช้สอย ในอาคารมรดกทางสถาปัตยกรรม การใชง้ านอาคารเกา่ และอาคารมรดกทางสถาปตั ยกรรม - อำคำรเหล่ำนเี้ ปน็ ท่ีรจู้ กั และถกู รับรูถ้ งึ คุณคำ่ ของตัวอำคำรตอ่ ชมุ ชนในพืน้ ที่ ซ่งึ เปน็ ขอ้ ได้เปรยี บหลกั ของอำคำร ถกู รว่ มเปน็ ส่วนหนง่ึ ของชมุ ชน - อำคำรเก่ำแกเ่ หล่ำน้มี กั มีควำมพเิ ศษเฉพำะของรูปแบบ ท่เี ป็นเอกลักษณเ์ ฉพำะซง่ึ เป็นส่ิงดึงดดู แก่ผู้พบเห็น และชุมชน โดยรอบตัวอำคำร - ทำเลทต่ี ัง้ อำคำรมกั อยใู่ นพืน้ ที่ศนู ย์กลำงของชุมชนเมืองมำแต่อดตี เปน็ แหลง่ ท่องเทย่ี วในปัจจบุ นั - ตวั อำคำรเปน็ อำคำรทม่ี คี วำมแข็งแรง โครงสรำ้ งไมซ่ ับซ้อน รวมถึงควำมคงทนทำงกำยภำพท่ีทนทำนต่อสภำพอำกำศ ซง่ึ งำ่ ยตอ่ กำรปรบั ปรุงดแู ลรกั ษำ - ตวั อำคำรมบี รรยำกำศโปรง่ โลง่ และกวำ้ งขวำง ซง่ึ ทำใหท้ ศิ ทำงในกำรปรับประโยชนใ์ ชส้ อย สำมำรถทำไปได้ในหลำกหลำยรูปแบบ

Building โอกาสของการใช้งานปรับประโยชนใ์ ช้สอย ในอาคารมรดกทางสถาปัตยกรรม ขอ้ พึงระวงั การใช้งานอาคารเกา่ และอาคารมรดกทางสถาปตั ยกรรม - กำรปรบั ปรงุ อำคำรเก่ำมคี ำ่ ใชจ้ ำ่ ยทค่ี วบคมุ ได้ยำก ทั้งโครงสร้ำง เทคโนโลยี และระบบสขุ ภบิ ำล ท่ีต้องพัฒนำควบคู่ กบั ส่วนอน่ื ๆทีอ่ ำจจะทำให้กำรประมำณคำ่ ใชจ้ ่ำยทำไดค้ ่อนข้ำงยำก - กำรปรับปรงุ อำคำร และกำรเพมิ่ กจิ กรรมภำยในตัวอำคำร หรือโครงสร้ำงบำงสว่ น เสี่ยงตอ่ กำรลดทอนคุณค่ำ ในมรดกทำงสถำปัตยกรรมของอำคำรนนั้ ลง - กำรปรบั ประโยชน์ใชส้ อยประเภท อำคำรอยำ่ งเกำ่ ออกแบบมำให้มีชอ่ งเปิดมำก กำรควบคมุ แสง และระบำยอำกำศ กำรจดั กำรพื้นที่หรอื ระบบตำ่ ง ๆ จะมคี วำมซับซ้อนอย่ำงมำกในกำรจดั กำรโครงกำร

Building การประเมินการปรับประโยชน์ใช้สอยด้วยตนเอง Self Assessment การประเมินการปรบั ประโยชนใ์ ช้สอย ตอ่ คณุ คา่ ของอาคารไดอ้ ย่างไร? หมดุ หมำยสำคญั ของคุณค่ำมรดกทำงสถำปัตยกรรม หรอื อำคำรเก่ำเหลำ่ น้ี มีปัจจยั ทำงคุณลักษณะทหี่ ลำกหลำยซ่ึง เมอ่ื ตอ้ งเผชิญหน้ำกบั ทั้งปัญหำตวั อำคำร ระเบยี บของชมุ ชน และบัญญตั ิทำงกฎหมำย หรือแม้แต่ขอ้ บงั คบั ทำงมรดก ทำงสถำปัตยกรรม ในฐำนะผใู้ ชป้ ระโยชน์ หรอื ครอบครองตัวอำคำรนี้ เรำมีขอ้ สังเกตและต้องรู้อะไรบ้ำง? - อะไรคือประเดน็ ควำมเสีย่ งต่อกำรหำยไปของควำมสำคัญของตัวอำคำรน้ี - อะไรทผ่ี ู้ใชง้ ำนตอ้ งกำร อำคำร หรือทรพั ยำกรทำงพ้ืนที่ หรือกำไร และตำ่ งๆ อะไรคือโอกำสที่เห็นจำกแหล่งน้ี - อะไรคือเงือ่ นไขของพ้ืนทนี่ ี้ อะไรที่มีผลตอ่ กำรพังหรือเส่ือมโทรมลง ทั้งคุณคำ่ และ ควำมเป็นเอกลักษณ์ ทำงสถำปตั ยกรรม ท้งั รูปแบบหลังคำ โครงสร้ำงเดมิ จะหยบิ ใช้หรือเพิ่มเตมิ อย่ำงไรท่ีนำไปสกู่ ำรเพมิ่ ประสิทธิภำพ และไม่ลดทอนคุณค่ำของตวั อำคำรลง - กำรประเมนิ ควำมเปน็ ไปไดท้ ำงกฎหมำย และข้อกำหนดของพ้นื ที่ท่ีคมุ ครองอำคำรน้ีอยู่ นำไปสูก่ ำรประเมิน ศักยภำพตัวอำคำรในกำรทำกิจกำรต่ำงๆ - อะไรทช่ี ุมชนและ ย่ำนต้องกำร นยิ ำมควำมต้องกำรในกำรเติมเต็มให้แกบ่ รบิ ทชมุ ชนยังคงเป็นสว่ นสำคัญของยำ่ น อย่ำงท่อี ำคำรนีเ้ คยเป็นแมจ้ ะถกู เปลยี่ นแปลงไปอยำ่ งไรก็ตำม

Building Assessment การประเมินสภาพตวั อาคารเบ้อื งต้น

Building Assessment ประเดน็ ทวั่ ไปของการประเมินตัวอาคาร - ระบบกำรจดั กำรน้ำภำยนอก อำทริ ะบบรำงน้ำฝน และท่อนำ้ ตำ่ งๆ ซ่ึงนำไปสกู่ ำรแกไ้ ขปรบั ปรุง โดยเฉพำะในกำรดูแลรกั ษำในระยะยำว - กำรตรวจสอบวัสดกุ รผุ ิวทง้ั ผนัง และพ้นื ใหอ้ ยใู่ นสภำพพรอ้ มใชง้ ำนและสมบูรณ์ท้ังตวั วสั ดุและ อุปกรณต์ ิดต้งั เนื่องจำกนำมำซึง่ ควำมชื่อสะสม หรือปัญหำระยะยำวของโครงสร้ำงตอ่ ไป - ควำมเสยี่ งต่อวสั ดุในอดตี โดยมีองค์ประกอบของดอู ำคำรที่มอี นั ตรำยต่อร่ำงกำย เชน่ แรใ่ ยหินบำง ชนิด , สผี สมตะกว่ั หรอื วสั ดทุ ่ีลำมไฟ และวัสดุอ่ืนๆ ท่อี ำจจะไมไ่ ดป้ ลอดภัยเท่ำกับวัสดุสมัยใหม่

Building Assessment ประเด็นสภาพแวดล้อมภายในตวั อาคาร พน้ื ที่ภำยในเปน็ พนื้ ทท่ี ่คี ำนึงอยำ่ งมำกถงึ ภำวะอยูส่ บำยของอำคำร เพรำะปะทะกับผูใ้ ชส้ อยพนื้ ท่ี อยำ่ งมำก เปน็ สว่ นท่งี ำ่ ยในกำรจัดกำรพ้ืนที่จำกกำรปรบั เปลย่ี นท่ีเรียบง่ำยของตวั อำคำร ขณะทส่ี ว่ น อ่ืนเรียกรอ้ งควำมต้องกำรควำมเปลยี่ นแปลงและซ่ึงผลลัพธ์จำกงบประมำณเป็นตวั กำหนด กำรปรบั เปล่ยี นพ้ืนทภ่ี ำยในจำเปน็ ตอ้ งเข้ำใจควำมสำคัญและประเภททีช่ ดั เจนของตวั อำคำรเปน็ ลำดบั แรก เพรำะจะสมั พนั ธ์กบั กฎหมำยอำคำรอนรุ กั ษใ์ นแต่ละส่วนท่จี ะกำหนดเกณฑ์ในกำร ปรบั ปรุงพืน้ ทภี่ ำยในอำคำร - กำรควบคุมควำมชน่ื ภำยในอำคำร และกำรเปลย่ี นแปลงของสภำอำกำศฉบั พลนั (กรณีพนื้ ที่จดั แสดง) - กำรควบคุมบรรยำกำศ แสงประดษิ ฐแ์ ละ กำรจัดกำรแสงธรรมชำตทิ ี่เขำ้ สู่ตัวอำคำร - ฝ่นุ และมลพษิ เช่น เขมำ่ ควนั ดว้ ยระบบระบำยอำกำศ ภำยนำคำร - วชั พืช(ตะไคร่) และ เชือ้ รำ จำกควำมช้นื ท่ฐี ำนรำกและผนังเข้ำสูต่ วั อำคำร - ควำมสมบูรณ์ หรือทรุดโทรมของโครงสร้ำง เสำ คำน พ้นื ผิวของวสั ดุ เพอื่ กำรประเมินกำรปรับปรุง - ส่ิงอำนวยควำมสะดวกและสงิ่ สนบั สนุนในกำรปรับสภำพอำคำรกับเทคโนโลยสี มยั ใหม่

Building Assessment ประเด็นสภาพแวดลอ้ มภายในตัวอาคาร กรณกี ำรปรบั ประโยชนใ์ ช้สอยและจำเป็นตอ้ งใชเ้ ครอื่ งปรับกำศ เพื่อควบคุมสภำพอำกำศในพนื้ ท่ีภำยใน (โดยเฉพำะพ้ืนทจ่ี ัดแสดง) ซง่ึ อำจจะก่อให้เกดิ ปัญหำกับตวั อำคำรไดม้ ำกทัง้ ควำมแห้งของอำกำศทีม่ ำก จนเกนิ ไป หรอื ชื้นจนเกนิ ไป หรอื กำรรั่วซ่มึ ของระบบปรบั อำกำศ รวมไปถงึ หำกใชใ้ นปรมิ ำณมำกอำจจะมี ต้องดดั แปลงอำคำรเพื่อจดั กำรระบบปรบั กำศจนกอ่ ให้เกิดกำรลดทอนคุณค่ำของตวั อำคำรไปท้งั ภำยใน และภำยนอกอำคำร, แนะนำหำกเป็นไปไดค้ วรใช้ระบบระบำยอำกำศแบบ Passive Climate Control กำรเลือกใช้แบบ Passive Climate Control มีประเด็นทตี่ ้องคำนงึ ถงึ ดังนี้ - อำคำรออกแบบมำให้ ทนแดดทนฝนใหม ทัง้ รปู แบบของอำคำรละวสั ดทุ ่ีใช้ - พน้ื ท่ีเป็นพ้นื ท่ีแบบใด รอ้ นชน้ื และ ระบำยอำกำศไดด้ ใี หม - องค์ประกอบของตัวอำคำรเป็นแบบทนต่อสภำพอำกำศใหม อำคำรสว่ นมำกมอี งคป์ ระกอบที่สนับสนุนในกำรพัฒนำเร่อื ง Passive Climate Control - วัสดุสำมำรถใช้ไดท้ ้ังภำยนอกและภำยในซ่งึ ทนสภำพอำกำศทห่ี ลำกหลำย - เปน็ ฉนวนกันควำมร้อน ทั้งในผนงั และหลงั คำ จำกเชงิ ชำ่ งและรูปทรงของหลังคำ - มรี ะดบั หลงั คำที่สูง และรูปทรงเอ้อื ตอ่ กำรระบำยอำกำศทีด่ ี - กำรทม่ี ชี ำยคำรม่ และระเบยี งยน่ื ช่วยในกำรควบคมุ แสง และยงั ช่วยสะทอ้ นหรือลอดทอนควำมรอ้ น สพู่ ื้นทีภ่ ำยในตวั อำคำรได้อย่ำงดี

Building Assessment พื้นท่ีวา่ งภายในตัวอาคาร กำรอนุรักษ์ด้วยกำรนยิ ำมจำกกำรปรบั พนื้ ทผ่ี ังใช้สอยภำยในอำคำรให้เหมำะสมแกก่ ำรจัดกำรประโยชน์ใช้ สอยใหม่ของตัวอำคำร อยำ่ งไรก็ตำมผังพืน้ กเ็ ป็นสว่ นสำคัญ(Significant*) ในกำรกำหนดคณุ คำ่ ของ สถำนทีซ่ ่งึ ตอ้ งคำนึงถึงกำรบบุ สลำยหำยไปของพลวัตทำงพ้นื ท่ีเหลำ่ น้ี กำรปรบั เปลยี่ นประโยชน์ใช้สอยควร พงึ ระวงั ในกำรเปลีย่ นแปลงท้งั บรรยำกำศและกำรรับรู้ของพ้นื ทอ่ี ย่ำงทเ่ี คยเปน็ มำ

Building Assessment ระบบอาคาร และ โครงสรา้ งพ้นื ฐาน -ระบบไฟฟำ้ (Electrical Service) -ระบบปลกั๊ (Outlet) -ระบบสวิสต์ (Switch) -ระบบไฟสอ่ งสว่ำง (Lighting) -ระบบรักษำควำมปลอดภัย (Security) -ระบบประปำ และระบบระบำยน้ำ(Pipe Work) -ระบบปัม้ น้ำ (Pumping) -ระบบฉุกเฉิน และทำงหนไี ฟ (Emergency and Fire exit) -ระบบระบำยอำกำศ และระบบปรับอำกำศ (Ventilation and Air Condition)

Case Study การปรบั ประโยชน์ใชส้ อยพื้นท่ภี ายในอาคาร

Boat Quay 1850s

1852 ท่ำเรอื น้ำลึกแหง่ ใหม่ Tanjong Pagar 1869 ขดุ คลองสเุ อซท่อี ยี ปิ ต์ Boat Quay 1981









1985 1989 1989 แผนการอนรุ กั ษพ์ นื้ ท่ีทางประวตั ศิ าสตร์ 10 แหง่ ของสิงคโปร์ Conservation Master Plan (Chinatown, Little India, Kampong Glam, Boat Quay, etc.) Credit: 30 years of conservation in Singapore since 1989, URA

No.9 Neil Road Credit: 30 years of conservation in Singapore since 1989, URA





Boat Quay 1984 1993 2003



CHIJMES Credit: Gretchen Liu. Singapore A Pictorial History 1819-2000. Classical + Neo-Gothic + Modern

CHIJMES

CHIJMES 1996 1994 Credit: Gretchen Liu. Singapore A Pictorial History 1819-2000.

CHIJMES Credit: Gretchen Liu. Singapore A Pictorial History 1819-2000.

CHIJMES Credit: www.facebook.com/chijmes.sg

Victoria Theatre

Victoria Theatre

Victoria Theatre

105 Onan Road (Pre-war shophouse style) Onan Road 1980s 2012 - Close collaboration between the owners and the Architect Credit: URA Architectural Heritage Awards 2012 | Singapore - Use of recycled materials and upcycled - traditional low energy building - inspired its neighboring shophouses to be similarly refreshed.

105 Onan Road (Pre-war shophouse style) 2013 2020 Inspired its neighboring shophouses to be similarly refreshed.

145 Neil Road (Peranakan style) Before After - Addition of new spaces that are mindful of the building’s rich heritage. Credit: URA Architectural Heritage Awards 2014 | Singapore - Through consultation with URA - Preserve the building’s past | Reflecting the characters of the owners.

The Lorong 24A Shophouse series (Chinese Baroque style) Existing 8 conservation shophouses Credit: URA Architectural Heritage Awards 2013 | Singapore 8 architects and designers 8 complementary proposals

The Lorong 24A Shophouse series (Chinese Baroque style) 13 11 17 15 21 95 Credit: URA Architectural Heritage Awards 2013 | Singapore









Case Study การปรบั ประโยชนใ์ ชส้ อยภายในตัวอาคาร สง่ิ ที่ควรคำนงึ ถงึ ในกำรปรบั ประโยชนใ์ ช้สอยใหม่ - ประโยชนใ์ ช้สอยเดมิ โอกำสในกำรปรับประโยชน์ใชส้ อยใหม่ - ข้อจำกัดของตวั อำคำร กบั โปรแกรมใหมท่ ่จี ะใสเ่ ขำ้ ไปในตัวอำคำรเก่ำ - งำนระบบและสิ่งอำนวยควำมสะดวกของตัวอำคำรเดมิ (งำนระบบ) - สถำนะของเจำ้ ของ ระยะเวลำในกำรครอบครอง และรปู แบบของกำรลงทนุ กบั อำคำร - ข้อบังคบั ในกำรปรบั สภำพอำคำร และเงือนไขทำงกฎหมำย นำไปสู่แนวทำงในกำรพฒั นำพืน้ ทภ่ี ำยในอำคำรทีเ่ ปน็ มรดกทำงสถำปัตยกรรม เพื่อสรำ้ งโอกำสในกำรใช้ สอย เขำ้ ใจควำมแท้จริงและควำมสำคัญของตัวอำคำร

Case Study การปรบั ประโยชนใ์ ชส้ อยอาคาร เป็นรา้ นกาแฟ และ พื้นทชี่ มุ นมุ คนสาหรบั ชมภาพยนตร์ Lorem Ipsum Space , Hat-yai

Case Study การปรบั ประโยชนใ์ ชส้ อยอาคาร เป็นรา้ นกาแฟ และ พื้นทชี่ มุ นมุ คนสาหรบั ชมภาพยนตร์ Lorem Ipsum Space , Hat-yai

Case Study การปรับประโยชน์ใชส้ อยอาคาร ปรบั เปน็ รา้ นกาแฟ RUSH COFFEE , PHUKET

Case Study การปรับประโยชน์ใชส้ อยอาคาร ปรบั เปน็ รา้ นกาแฟ RUSH COFFEE , PHUKET