คู่มือการจัดทำห้องสถานีถ่ายทอดสด

คมู่ ือ วันท่ี 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2563 ณ ห้องประชุมสานกั งานเขตพนื้ ที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 9 โดย นางสาวจารุณี สอนใจ ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชานาญการพเิ ศษ

อุปกรณ์ (Hardware) 1. กล้อง DSLR Webcam ขาตั้งกลอ้ ง 2. ไมโครโฟนไร้สาย (Wireless Microphone) 3. Green screen พร้อมขาตัง้ 4. สาย USB เชือ่ มตอ่ 5. Notebook คณุ สมบัติ - CPU : Intel® Core™ i5-3437U 1.90 GHz สงู สดุ 2.40 GHz - SSD : 256 GB - Memory : Ram 8 Gb (ดี) (Ram 4 Gb ก็ได้) - Graphics : Intel HD Graphics 4000 - Port : 2 x USB 3.0, HDMI, VGA, LAN, Audio out, Mic - Card reader : SD Memory Card - WiFi, Bluetooth, 720p HD Camera - แบตเตอรร์ ี่ 6. สญั ญาณ อินเตอรเ์ น็ต

Camera Wireless -DSLR Microphone -VDO (Transfer) -WEBCAM -Mobile Soft Box Wireless Microphone (Receive) แผนผังการติดตงั้

OBS Studio วัตถุประสงคการใชงาน OBS Studioในการบันทึกวิดีโอ 1. สามารถนาํ อปุ กรณคอมพิวเตอรมาใชงานรวมกบั โปรแกรม OBS Studio เพ่ือบันทึกวิดีโอการเรียนการสอนได 2. สามารถนําโปรแกรม OBS Studio มาลดขั้นตอนการทาํ งานในการบนั ทกึ วดิ โี อ การเรยี นการสอนได 3. สามารถใหผูสอนเปนผูบนั ทกึ วิดีโอการเรียนการสอนไดดวยตนเอง คุณสมบตั ขิ องโปรแกรม 1. โปรแกรม OBS Studio หรอื Open Broadcaster Software Studio เปนโปรแกรมสลับสัญญาณภาพเสียง สําหรับการถายทอดสด 2. และบันทึกวดิ ีโอ ทีม่ สี ามารถในการนาํ เขา Source Input ท่ีหลากหลาย ไดท้ังจากอุปกรณสญั ญาณภาพและสัญญาณเสยี งภายนอกผานอปุ กรณรบั 3. สัญญาณเขาเครอื่ งคอมพิวเตอร สามารถนาํ ไฟลคอมพวิ เตอรประเภทตางมาใชงาน ได อาทิ ไฟลวิดีโอนามสกุลตางๆ ไฟลเสียงนามสกลุ ตางๆ ไฟล 4. ภาพนิ่งรวมทั้งสามารถสั่งเปนภาพสไลดโชวได ไฟลภาพเคล่อื นไหว(Gif Animation) สามารถนาํ ภาพหนาจอคอมพวิ เตอร ภาพหนาตางการใช 5. งานโปรแกรมตางๆ ภาพเกมคอมพิวเตอร มาสลับภาพใชงานได รวมทั้งสามารถนาํ ภาพจากเวบ็ ไซตตางๆท่ตี องการมาใชงานได สามารถสรางไตเต้ิล ขอความแบบงายๆได ในการถายทอดสดนั้นสามารถเช่ือมตอ Streaming Server ยอดนิยม อยาง YouTube หรือ Facebook ก็ได ทส่ี ําคัญ 6. โปรแกรม OBS Studio หรอื Open Broadcaster Software Studio เปนโปรแกรมฟรแี วรไมมีคาใชจาย ใชงานไดทั้งระบบปฏบิ ตั ิการ 7. Windows Mac OS และ Linux

การใชงาน OBS Studio ในการบันทึกวิดีโอประกอบการเรียนการสอน เปนรูปแบบการใชงานโดยผูสอนเปนผูดําเนินการบรรยายและ บันทึกวิดีโอดวยตนเอง โดยมกี ารใชงานอปุ กรณคอมพิวเตอร อยางเชน WebCam Microphone Usb ที่ใชงานใน การบนั ทกึ วิดีโอ เทานน้ั รายการอปุ กรณคอมพิวเตอรที่ใชงาน 1. Webcam ทําหนาทจ่ี ับภาพผูสอนระหวางการบรรยาย 2. Desktop Microphone แบบ Usb ทาํ หนาทร่ี บั เสียงของผูสอนระหวาง การบรรยาย 3. เครือ่ งคอมพวิ เตอร ประกอบดวย โปรแกรม OBS ใชงานในการสลับภาพวิดโี อและเอกสารประกอบ การสอนในระหวางการบรรยาย ไฟลภาพนงิ่ กราฟคทาํ หนาทแ่ี สดงขอมลู รายละเอยี ดในการบรรยายของผูสอน ไฟลวดิ โี อ ทําหนาทแ่ี สดงขอมูลภาพและเสยี งประกอบการบรรยายของผสู อน

เมนู File เมนู Edit

เมนู View เมนู Scene Collection

เมนู Transition เมนู Quick Transitions

เมนู Scenes เมนู Sources

เมนู Add

เมนู Add เมนู Mixer

เมนู Mixer เมนู Scene Transitions

เมนู Controls

ข้นั ตอนการบันทกึ การเรียนการสอน 1.เปดเครื่องคอมพวิ เตอรสําหรบั การใชงานโปรแกรม OBS Studio 2.คลกิ ที่เมนู Profile > New จะปรากฏหนาตาง Add Profile ขน้ึ มา ใหพิมพช่ือ ทต่ี องการใชงาน จากน้นั คลกิ ปุม OK 3.จากนน้ั คลิกที่เมนู Scene Collection > New จะปรากฏหนาตาง Add Scene Collection ขน้ึ มา ใหพิมพชื่อทต่ี องการใชงาน จากนน้ั คลิกปุม OK

4.คลิกทเี่ มนู File > Settings จะปรากฏหนาตาง Settings ข้นึ มา 4.1 ใหตง้ั คาตางๆ ดังน้ี เคร่ืองมอื Output ตงั้ คาดังน้ี Output Mode > Simple ท่ี Recording Recording Path > สามารถคลิกเลอื กพนื้ ท่จี ดั เก็บไฟลวิดีโอได Recording Quality > High Quality , Medium File Size Recording Format > mp4

เครื่องมอื Audio ตง้ั คาดงั น้ี Mic/Auxiliary Audio Device คลกิ แถบขอความเลือก Device ของ Desktop Microphone เครื่องมอื Video ตงั้ คาดังนี้ Base (Canvas) Resolution 1280 x 720 Output (Scaled) Resolution 1280 x 720 Downscale Filter Bicubic common fps value 30 เมื่อตง้ั คาครบทกุ เครือ่ งมือการใชงานแลวใหคลิกที่ปุม OK

5. ท่เี ครื่องมือ Scenes ใหคลกิ ขวาที่ขอความ Scene เลอื กคาํ สัง่ Rename แลวเปล่ียนชอ่ื เปน กลองผูสอน ทีเ่ ครอื่ งมือ Sources คลกิ ทป่ี ุม Add > Video Capture Device จะปรากฏหนาตาง Create/Select Source ท่ีชอง Create New ใหพิมพคาํ วา กลองผูสอน 1 แลวคลิกทป่ี มุ OK จะปรากฏหนาตาง Properties for ‘กลองผสู อน1’ ทช่ี อง Device เลือกช่ือ Device Video ของ Webcam เมอื่ คลิก แลวจะปรากฏภาพของ Webcam ขึ้น จากนั้นใหคลิกปมุ OK

คลกิ ทปี่ ุม Add > Text(GDI+) จะปรากฏหนาตาง Create/Select Source ท่ชี อง Create New ใหพิมพคาํ วา ช่ือผสู อน แลวคลกิ ท่ีปุม OK ปรากฏ หนาตาง Properties for ‘ช่อื ผูสอน’ จากนน้ั ท่ีชอง Font คลิกทข่ี อความ select Font จะปรากฏหนาตาง Font ท่ีชอง Size เลอื กที่ 72 แลวคลิกปุม OK ท่ชี อง Text พมิ พช่ือผสู อนที่ Color คลิกท่ขี อความ select color จะปรากฏหนาตาง color เลือกสีท่ตี องการใชงาน แลวคลกิ ปุม OK OBS

ที่ Background Opacity ปรับค่าที่ 30 ที่ Outline ใหค้ ลกิ เครอ่ื งหมาย ถูก จะปรากฏข้อความ OutlineSize ใหป้ รบั เปน็ เลข 5 Outline Color คลิกที่ข้อความ select color จะปรากฏหน้าต่าง colorเลือกสี ที่ต้องการใช้งาน แลว้ คลิกป่มุ OK จากนั้นให้คลิกปุ่ม OKจะปรากฏขอ้ ความขึ้นมา จัดตําแหนง่ ของชอื่ ผู้สอน ให้เหมาะสม OBS 6.จากนน้ั ที่เคร่ืองมอื Scenesให้คลกิ ทีป่ ุม่ + หรอื คลิกขวาท่ชี อ่ งว่างเลอื ก Add จะปรากฏ หน้าตา่ งAdd Sceneแล้วต้ังชื่อเปน็ เอกสารประกอบการบรรยาย

จากน้ันที่เคร่ืองมือ Sources คลิกท่ีปุ่ม Add > Image Slide Show จะปรากฏ หน้าต่าง Create/Select Source ที่ช่อง CreateNew ให้พิมพ์คําว่า เอกสาร การสอน แล้วคลิกทีป่ ่มุ OK จะปรากฏหน้าตา่ ง Properties for ‘เอกสารการสอน’

ตั้งค่าดังนี้ -ที่ชอ่ ง Visibility Behavior > Always play even when not visible -ที่ชอ่ ง Slide Mode > Manual ( Use hotkeys to control slideshow) -ที่ชอ่ ง Transition > Fade -ท่ีช่อง Time Between Slides (milliseconds)> 8000 -ท่ีชอ่ ง TransitionSpeed (milliseconds)> 700 -ท่ีช่องBounding Size/Aspect Ratio > Automatic

จากน้ันคลิกที่เคร่ืองหมาย + เลือก Add Directory จะปรากฏหน้าต่าง Add Directory to ‘Image Files’ เลอื กโฟลเดอร์ท่ีเจ็ดเก็บไฟล์ภาพนิ่งเอกสารการบรรยาย จากน้ันคลิกท่ีปุ่ม Select Folderจะปรากฏภาพเอกสารการบรรยายข้ึนมา พร้อมแสดง พนื้ ที่จดั เก็บไฟล์ให้แล้วคลกิ ปุ่ม OK

มาท่ีเครื่องมือ Controls > Settings > Hotkeys > เอกสารการสอน ตั้งค่าควบคุม ภาพสไลดด์ งั น้ี -ท่ีช่อง Restart ให้คลิกที่ช่องว่าง แล้วกดปุ่ม Home หรือกดปุ่มใดก็ได้ที่คีย์บอร์ด จะปรากฏคาํ สง่ั การใชง้ านผ่านคียบ์ อร์ดท่ีชอ่ งน้ัน -ที่ช่องNext Slide ให้คลิกที่ช่องว่าง แล้วกดปุ่ม Right หรือกดปุ่มใดก็ได้ที่คีย์บอร์ด จะปรากฏคาํ ส่งั การใชง้ านผ่านคียบ์ อรด์ ที่ช่องนั้น -ท่ีช่องPrevious Slide ให้คลิกที่ช่องว่าง แล้วกดปุ่ม Leftหรือกดปุ่มใดก็ได้ที่คีย์บอร์ด จะปรากฏคําสัง่ การใช้งานผ่านคยี บ์ อรด์ ท่ีชอ่ งนน้ั จากนัน้ คลกิ ปุ่ม OK

7.เคร่ืองมือ Scenesให้คลิกที่ปุ่ม+ หรือคลิกขวาท่ีช่องว่างเลือกAddจะปรากฏหน้าต่าง Add Sceneแลว้ ต้ังชอ่ื เป็น วดิ ีโอประกอบการบรรยาย จากน้นั ท่ีเครอ่ื งมอื Sources ให้คลกิ ทีป่ ่มุ Add > Media Sourceจะปรากฏ หน้าต่าง Create/Select Source ที่ชอ่ ง CreateNew ให้พมิ พ์คําว่า วดิ โี อการสอน แล้วคลิกที่ป่มุ OK จะปรากฏหน้าตา่ ง Properties for ‘วิดีโอการสอน’

คลิกท่ีช่อง Browse เลือกไฟล์วิดีโอประกอบการสอน แล้วคลิกปุ่ม Openจะปรากฏภาพ วดิ โี อประกอบข้นึ มา จากนนั้ ใหค้ ลกิ ปมุ่ OK

8. ท่ีเคร่ืองมอื Scenesให้คลิกที่ปุ่ม + หรือคลิกขวาท่ีช่องว่างเลือก Add จะปรากฏหน้าต่าง Add Sceneแล้วตั้งช่อื เป็น เวบ็ แนะนาํ จากนน้ั ท่ีเครือ่ งมอื Sources ใหค้ ลิกทีป่ ุ่ม Add > Browserจะปรากฏหนา้ ตา่ ง Create/Select Source ที่ช่อง CreateNew ให้พิมพค์ าํ วา่ เวบ็ ประกอบการสอน1 แล้วคลิกที่ปุม่ OK จะปรากฏหน้าต่าง Properties for ‘เวบ็ ประกอบการสอน1’ ตง้ั คา่ ดังน้ี

ตง้ั ค่าดังน้ี -ท่ีชอ่ ง URL ใส่ชอ่ื เว็บไซตท์ ่ีต้องการแนะนาํ ให้นกั ศึกษาดู -ที่ช่อง Width พิมพ์1280 -ที่ชอ่ ง Height พิมพ์720 -ที่ช่อง FPS พิมพ์ 30 จากนัน้ คลิกท่ีป่มุ OK 9. ทเี่ ครื่องมอื Scenesใหค้ ลิกที่ป่มุ Addจะปรากฏหน้าต่างAdd Sceneแลว้ ตั้งช่อื เปน็ ภาพหนา้ จอคอมพวิ เตอร์

จากนั้นที่เคร่ืองมือ Sources ให้คลิกที่ปุ่ม Add > Display Capture จะปรากฏ หน้าต่าง Create/Select Source ท่ีช่อง CreateNew ให้พิมพ์คําว่า ภาพหน้าจอ แล้วคลิกที่ปุ่ม OK จะปรากฏหน้าต่าง Properties for ‘ ภาพหน้าจอ’ พร้อมแสดงภาพ หน้าจอคอมพวิ เตอร์ ณ ขณะนนั้ ข้ึนมา จากนน้ั ให้คลกิ ปมุ่ OK เครือ่ งมอื Scenesให้คลิกที่ปมุ่ + หรือคลิกขวาทช่ี ่องวา่ งเลือกAddจะปรากฏหน้าต่าง Add Sceneแล้วต้งั ชอ่ื เปน็ ภาพเรม่ิ ตน้

10. ท่ีเคร่ืองมือ Sources ให้คลิกท่ีปุ่ม Add > Image จะปรากฏหน้าต่าง Create/Select Source ท่ีช่อง CreateNew ใหพ้ ิมพ์คําว่า ภาพเร่ิมต้น1 แล้วคลิกที่ ปุ่ม OK จะปรากฏหน้าต่าง Properties for ‘ภาพเริ่มตน้ 1’ คลิกที่ช่อง Browse เลอื กภาพไตเต้ิลหวั ขอ้ ในการสอน ท่ตี อ้ งการใชง้ าน แลว้ คลิกปุ่ม Open จะปรากฏภาพ ข้นึ มา จากนัน้ ให้คลิกปุม่ OK KC CHANNEL

11.เมื่อพร้อมบันทึกวิดีโอการสอน ผู้สอนน่ังประจําท่ีแล้วที่โปรแกรม OBS คลิกท่ี Scenes กล้องผู้สอน พิธีกรปรับมุมกล้องให้สวยงาม แล้วปรับตําแหน่งของ Sources ช่ือผู้สอน ให้ เหมาะสม จากน้ันให้ผู้สอนทดสอบเสียงโดยสังเกตที่เคร่ืองมือ Mixer จะปรากฏแถบเสียง ตามจังหวะการพูด OBS 12.เมื่อผ้สู อนพร้อมทจ่ี ะบนั ทกึ วดิ ีโอแลว้ คลกิ ท่ี Scenesภาพเริ่มต้น จากนนั้ ให้คลกิ ทีป่ ่มุ Start Recordingเรมิ่ ต้นบันทกึ วดิ โี อการสอน

13.เมื่อผู้สอนพร้อมแนะนําตัวให้คลิกท่ี Scenes กล้องผู้สอน จะปรากฏภาพผู้สอนพร้อมกับ ชอื่ ของผู้สอนขึ้นมา OBS 14.เมื่อถึงเนื้อหาท่ตี ้องใชง้ านวิดีโอประกอบการสอน ใหค้ ลิกที่ Scenes วดิ โี อประกอบการ บรรยาย จะปรากฏภาพวดิ โี อการสอน ขึน้ มา สามารถบรรยายเนอ้ื หาของวิดโี อระหวา่ งการเล่น วิดโี อได้

15.เม่ือจบเนื้อหาของวิดีโอ ให้คลิกที่ Scenesกล้องผู้สอน เพ่ือทําการสรุปเนื้อหาของวิดีโอที่ ได้รับชมไป จากนั้นท่ีเมื่อต้องการกลับเข้าการบรรยายเนื้อหาให้คลิกที่ Scenesเอกสาร ประกอบการบรรยาย จะปรากฏภาพเอกสารการสอนขึ้นมา สามารถบรรยายต่อเนื่องจากภาพ เอกสารการสอนไดท้ ันที 16.เม่ือถงึ เน้อื หาทตี่ อ้ งใช้งานเวบ็ ไซต์ ให้คลกิ ท่ี Scenesเวบ็ แนะนํา จะปรากฏภาพเวบ็ ไซต์ ขึน้ มา สามารถบรรยายเนื้อหาของเวบ็ ไซตร์ ะหว่างการบรรยายได้ 17.เมอ่ื จบบรรยายของเว็บไซตเ์ รียบรอ้ ย ให้คลิกท่ี Scenesกลอ้ งผ้สู อน เพ่ือทาํ การสรปุ เน้ือหาของเวบ็ ไซต์ท่ีได้แนะนาํ ไป จากนน้ั ทีเ่ มอ่ื ต้องการกลบั เข้าการบรรยายเน้ือหาใหค้ ลิกที่ Scenesเอกสารประกอบการบรรยาย จะปรากฏภาพเอกสารการสอนขน้ึ มา สามารถ บรรยายต่อเน่อื งจากภาพเอกสารการสอนได้ทนั ที 18.เมอ่ื จบการบรรยายของเอกสารการสอนเรียบรอ้ ย ใหค้ ลกิ ที่ Scenesกลอ้ งผสู้ อน เพ่ือทํา การสรปุ เน้ือหาที่ไดบ้ รรยายไป จากน้ัน ให้คลกิ ที่ Scenesภาพหน้าคอมพวิ เตอร์ แลว้ คลิกย่อ หนา้ ต่างโปรแกรม OBSทนั ที จะปรากฏภาพหนา้ จอคอมพิวเตอรข์ ้ึนมา จากนน้ั เดโมโปรแกรม ทีจ่ ัดเตรยี มไวส้ ําหรับการสอนพร้อมอธบิ ายการใช้งานประกอบ 19.เมอ่ื จบการสาธติ การใช้งานโปรแกรมเรียบร้อยแลว้ ใหค้ ลิกที่ Scenesกล้องผ้สู อน เพ่ือทาํ การสรุปเนือ้ หาท่ไี ดบ้ รรยายไป ทัง้ หมด เมอ่ื สิน้ สุดการสอนใหค้ ลกิ ทีป่ ุ่ม Stop Recording เป็นการจบข้ันตอนการบนั ทกึ วิดีโอประกอบการเรยี นการสอน

15.เมื่อจบเนื้อหาของวิดีโอ ให้คลิกท่ี Scenesกล้องผู้สอน เพื่อทําการสรุปเนื้อหาของวิดีโอที่ ได้รับชมไป จากนั้นที่เม่ือต้องการกลับเข้าการบรรยายเนื้อหาให้คลิกที่ Scenesเอกสาร ประกอบการบรรยาย จะปรากฏภาพเอกสารการสอนขึ้นมา สามารถบรรยายต่อเนื่องจากภาพ เอกสารการสอนไดท้ ันที 16.เมอ่ื ถึงเน้อื หาท่ตี อ้ งใช้งานเว็บไซต์ ให้คลกิ ท่ี Scenesเวบ็ แนะนาํ จะปรากฏภาพเวบ็ ไซต์ ขน้ึ มา สามารถบรรยายเนอ้ื หาของเว็บไซตร์ ะหวา่ งการบรรยายได้ 17.เมื่อจบบรรยายของเวบ็ ไซต์เรียบรอ้ ย ให้คลิกท่ี Scenesกล้องผ้สู อน เพ่ือทําการสรุป เน้ือหาของเว็บไซตท์ ไ่ี ดแ้ นะนาํ ไป จากน้ันท่ีเมอื่ ตอ้ งการกลบั เข้าการบรรยายเน้ือหาใหค้ ลิกที่ Scenesเอกสารประกอบการบรรยาย จะปรากฏภาพเอกสารการสอนข้ึนมา สามารถ บรรยายตอ่ เนือ่ งจากภาพเอกสารการสอนได้ทนั ที 18.เมอ่ื จบการบรรยายของเอกสารการสอนเรียบรอ้ ย ให้คลิกท่ี Scenesกลอ้ งผ้สู อน เพ่ือทํา การสรปุ เนอื้ หาท่ีไดบ้ รรยายไป จากนน้ั ใหค้ ลิกท่ี Scenesภาพหน้าคอมพวิ เตอร์ แลว้ คลิกยอ่ หน้าตา่ งโปรแกรม OBS ทนั ที จะปรากฏภาพหนา้ จอคอมพิวเตอร์ขน้ึ มา จากนัน้ เดโม โปรแกรมทจ่ี ัดเตรยี มไวส้ ําหรบั การสอนพรอ้ มอธบิ ายการใชง้ านประกอบ 19.เมอ่ื จบการสาธิตการใชง้ านโปรแกรมเรียบร้อยแลว้ ใหค้ ลกิ ท่ี Scenesกล้องผู้สอน เพอ่ื ทํา การสรปุ เนื้อหาที่ไดบ้ รรยายไป ท้ังหมด เมื่อส้นิ สดุ การสอนให้คลกิ ทป่ี ุ่ม Stop Recording เปน็ การจบขนั้ ตอนการบนั ทึกวิดโี อประกอบการเรียนการสอน

สอนวิธี Live Steaming ผ่าน FB และ Youtube เพ่ิมเตมิ การใสเ่ สียง IMP3 สามารถดึงไฟลเ์ สยี งใสใ่ น Sources ไดเ้ ลยคะ่

การใช้งาน OBS Studio ในบันทึกการบันทึกวิดีโอประกอบการ เรียนการสอนน้ันด้วยคุณสมบัติในการนําไฟล์ภาพ ไฟล์วิดีโอ การแชร์หน้า จอคอมพิวเตอร์ ที่สามารถนาํ เขา้ มาใชง้ านในโปรแกรมได้งา่ ยๆ ก็ทาํ ให้ช่วยลดการนํา โสตทัศนูปกรณ์มาใช้งานและลดขั้นตอนการติดต้ังอุปกรณ์ในการบันทึกวิดีโอได้ ทําให้ใช้งานเจ้าหน้าท่ีน้อยลงเพราะเพียงผู้สอนคนเดียวก็สามารถ ควบคุม การทาํ งานของโปรแกรมไดร้ วมท้งั เลือกเวลาทีส่ ะดวกในการบนั ทึกวิดโี อได้โดยตนเอง ไม่ต้องไปติดต่อใช้งานบันทึกท่ีหนว่ ยงานที่รับผิดชอบช่วยประหยัดเวลาและสามารถ บริหารจัดการเวลาได้อย่างเหมาะสม Group Line สถานถี ่ายทดสดออนไลน์