3. รัฐสภาสารฉบับเดือนมีนาคม 2560

ผังรายการสถานวี ิทยกุ ระจายเสียงรัฐสภา (ประชมุ สปท.-สนช.) ประจาเดือน มนี าคม 2560 เป็นตน้ ไป ออกอากาศทกุ วัน ตงั้ แตเ่ วลา 05.00 – 22.00 นาฬิกา เวลา จนั ทร์ องั คาร พธุ พฤหสั บดี ศุกร์ เสาร์ อาทติ ย์ เวลา 05.00 รายการเผยแผค่ วามรู้ทางศาสนา 05.00 06.00 รัฐสภาไทยใต้ร่มพระบารมี (10 นาท)ี 06.00 คยุ ข่าวเช้า weekend news แจ้งข่าว: ขา่ วเชา้ สุดสัปดาห์ เตือนภัย 07.00 ถา่ ยทอดข่าว สวท. 07.00 07.30 Inside รฐั สภา วิจัยก้าวไกล ทาดีได้ดี 07.30 08.00 หอ้ งขา่ วรฐั สภาแชนแนล ถ่ายทอด คสช. ขบวนการคนตัวเล็ก 08.00 (โทรทัศน์รฐั สภา) (rerun) (เดก็ และเยาวชน) 09.00 สภาสนทนา สภาสนทนา มองรัฐสภา มองรฐั สภา รัฐสภาของ ปชช. ร้อยเรอื่ งเมืองไทย 09.00 09.30 เวลา 09.30 น. เวลา 09.30 น. (โทรทศั น์รัฐสภา) (โทรทศั นร์ ัฐสภา) (โทรทศั นร์ ัฐสภา) รอ้ ยเรยี งข่าว มีขา่ วดีมาบอก 09.15 สภาสนทนา สภาสนทนา 10.00 เปน็ ตน้ ไป เปน็ ตน้ ไป การเมอื งเรอ่ื ง เวลา 10.00 น. เวลา 10.00 น. บา้ นสขุ ภาพ ตะลอนทัวร์ 10.00 ถา่ ยทอดเสยี ง ถ่ายทอดเสียง ของประชาชน เปน็ ต้นไป ทั่วไทย 11.00 เป็นตน้ ไป (คนพกิ าร-ด้อยโอกาสฯ) 11.00 การประชมุ การประชุม เกาะติดสภา ถา่ ยทอดเสียง ถา่ ยทอดเสยี ง บนั ทึกประชุมสภา สภาขับเคลอ่ื น สภาขบั เคลื่อน นติ ิบัญญตั ิแห่งชาติ การประชมุ 12.00 การปฏริ ปู การปฏิรูป การประชุม 12.00 ประเทศ ประเทศ สภานิติบัญญัติ สภานติ บิ ญั ญัติ 13.00 รัฐสภาของเรา แหง่ ชาติ แห่งชาติ สกู๊ป..ทนั ขา่ วรฐั สภา 13.00 (สปท.) (สปท.) สายด่วนรัฐสภา (สนช.) (สนช.) แผ่นดนิ ถ่ินไทย จนเสรจ็ สน้ิ จนเสร็จส้นิ (โทรทศั นร์ ฐั สภา) จนเสรจ็ สนิ้ จนเสรจ็ สน้ิ การประชมุ การประชุม การประชมุ การประชุม ทอ้ งถ่ินบ้านเรา 15.00 (ท่ีประชมุ สปท. (ท่ปี ระชุม สปท. (ทีป่ ระชมุ สนช. (ท่ปี ระชุม สนช. สภาสาระ 15.00 คร้ังท่ี 2/2558 ครัง้ ท่ี 2/2558 รกั เมอื งไทย คร้งั ที่ 3/2557 ครั้งที่ 3/2557 19 ต.ค.58) 19 ต.ค.58) 21 ส.ค.57) 21 ส.ค.57) ละครวทิ ยุ 15.30 ชวี ติ กับการเรียนรู้ สบาย สบาย 16.00 กบั แพทย์ทางเลอื ก 16.30 ปฏริ ปู กฎหมายประชาชนกับ คปก. เดนิ หน้ารฐั ธรรมนญู ไทย 17.00 ละติจดู รอบโลก สกปู๊ ขา่ ว..เสน้ ทางกฎหมาย 17.00 Gossip การเมอื ง สบาย สบาย กบั แพทย์ทางเลอื ก 18.00 เดินหนา้ ประเทศไทย (เชื่อมสญั ญาณสถานโี ทรทัศน์กองทัพบก) กา้ วทนั ไอที เดินหน้าประเทศไทย (เช่ือมสญั ญาณ ททบ.) 18.00 18.30 กรรมาธกิ ารพบประชาชน เจตนารมณ์ เก็บเบี้ยใตถ้ นุ รา้ น เสียงส่ือสาร เพลงดี เพลนิ เพลง กฎหมาย การปฏิรูป ศรีแผ่นดิน ยามเย็น 19.00 ถ่ายทอดข่าว สวท. 19.00 19.30 ขา่ วภาษาองั กฤษ เรดโิ อ for you 19.30 20.00 ขา่ วในพระราชสานกั (รับสัญญาณจาก สวท.) 20.00 สนทนากับ รายการจากสถาบนั พระปกเกล้า คยุ กันนอกศาล คลังสมอง วปอ.ฯ 21.00 ปปช. ๓๐ นาที คุยกับ สตง. ผูต้ รวจการแผ่นดิน 21.00 พบประชาชน คดปี กครอง คณะกรรมการสทิ ธิฯ พบประชาชน พบประชาชน ธรรมะก่อนนอน 21.30 ธรรมะกอ่ นนอน 22.00 22.00 หมายเหตุ - เวลา 08.00 น. และ 18.00 น. เคารพธงชาติ และ พระบรมราโชวาท / นาเสนอข่าวตน้ ช่ัวโมง และสปอตต่างๆ ต้ังแตเ่ วลา 08.00–21.00 น. - หากช่วงเวลาใดมีการถ่ายทอดคาสัง่ /ประกาศ/รายการพเิ ศษจาก คสช. หรอื งานท่ีได้รับมอบหมาย สถานีฯ จะดาเนินการถา่ ยทอดเสยี งจนเสร็จส้ินภารกิจ



ท่ปี รึกษา วัตถปุ ระสงค์ นายสรศักด ์ิ เพียรเวช เพ่ือเผยแพร่การปกครองระบอบประชาธปิ ไตย นางสาวสุภาสนิ ี ขมะสุนทร อนั มพี ระมหากษตั ริย์ทรงเป็นประมขุ และเพอื่ เสนอขา่ วสารวิชาการในวงงานรัฐสภา และอ่ืน ๆ บรรณาธิการ ท้ังภายในและต่างประเทศ นางสาวสภุ าสินี ขมะสนุ ทร การสง่ เรื่องลงรัฐสภาสาร ส่งไปท่ี บรรณาธิการวารสารรฐั สภาสาร ผูจ้ ดั การ ส�ำ นักงานเลขาธกิ ารสภาผ้แู ทนราษฎร นางบษุ ราค�ำ เชาวนศ์ ริ ิ ส�ำ นักประชาสมั พนั ธ์ กลมุ่ งานผลติ เอกสาร ถนนประดิพทั ธ์ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท ประจ�ำ กองบรรณาธิการ กรุงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐ นางพรรณพร สนิ สวสั ดิ์ โทร. ๐ ๒๒๔๔ ๒๒๙๔-๕ โทรสาร ๐ ๒๒๔๔ ๒๒๙๒ นางฟา้ ดาว คงนคร e-mail: [email protected] นางสาวอรทัย แสนบตุ ร การสมัครเป็นสมาชิก นางสาวจุฬีวรรณ เติมผล ค่าสมคั รสมาชกิ ปีละ ๕๐๐ บาท (๑๒ เล่ม) นางสาวนธิ ิมา ประเสริฐภักดี ราคาจ�ำ หน่ายเล่มละ ๕๐ บาท (รวมค่าจดั ส่ง) นางสาวสหวรรณ เพช็ รไทย ก�ำ หนดออกเดอื นละ ๑ ฉบับ นายพิษณุ จารยี พ์ ันธ์ การส่งบทความลงเผยแพร่ในวารสารรัฐสภาสาร ฝา่ ยธรุ การ จะต้องเป็นบทความที่ไม่เคยลงพิมพ์ในวารสารใดมาก่อน  นางสาวเสาวลักษณ์ ธนชัยอภิภทั ร การพิจารณาอนุมัติบทความที่นำ�มาลงพิมพ์ดำ�เนินการ นางสาวดลธ ี จลุ นานนท์ โดยกองบรรณาธิการ  ท้ังนี้ บทความ ข้อความ ความคิดเห็น นางสาวจริยาพร ดกี ลั ลา หรือข้อเขียนใดท่ีปรากฏในหนังสือเล่มนี้เป็นความเห็น นางสาวอาภรณ์ เนือ่ งเศรษฐ์ ส่วนตวั ไมผ่ กู พันกับทางราชการแตป่ ระการใด นางสาวสุรดา เซ็นพานิช ฝา่ ยศลิ ปกรรม นายมานะ เรอื งสอน นายนธิ ิทัศน์ องคอ์ ศิวชัย นางสาวณัฐนันท ์ วิชติ พงศ์เมธี -------------------- พมิ พท์ ่ี ส�ำ นักการพมิ พ์ ส�ำ นกั งานเลขาธกิ ารสภาผูแ้ ทนราษฎร ผูพ้ ิมพผ์ โู้ ฆษณา นางสาวกัลยรัชต ์ ขาวส�ำ อางค์

ในปัจจุบันเรามักได้ยินค�ำ วา่ Thailand 4.0 หรอื ประเทศไทย ๔.๐ ทมี่ กี ารกลา่ วถงึ และหยิบยกมาพูดกนั อยเู่ สมอ ซงึ่ ประเทศไทย ๔.๐ นนั้ เป็นวสิ ัยทศั น์เชงิ นโยบายการพฒั นา เศรษฐกิจของประเทศไทย  หรือโมเดลพัฒนาเศรษฐกิจของรัฐบาลปัจจุบัน  บนวิสัยทัศน์ท่ีว่า “มน่ั คง มง่ั ค่ัง และยั่งยนื ” ที่มีภารกจิ สำ�คญั ในการขับเคลื่อนการปฏริ ูปประเทศดา้ นตา่ ง ๆ เพอื่ ปรับแก้ จดั ระบบ ปรบั ทิศทาง และสร้างหนทางพัฒนาประเทศใหเ้ จริญก้าวหนา้ สามารถรับมือ กบั โอกาสและภัยคุกคามแบบใหม่ ๆ ท่เี ปลีย่ นแปลงอยา่ งรวดเร็ว รนุ แรง  ในศตวรรษท่ี ๒๑ โดยมุง่ มนั่ ที่จะปรับเปล่ียนโครงสร้างเศรษฐกจิ ไปสู่ “Value–Based Economy” หรือ “เศรษฐกจิ ที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม”  โดยมีฐานคิดหลัก  คือ  เปล่ียนจากการผลิตสินค้า  “โภคภัณฑ์” ไปสู่สินคา้ เชงิ “นวตั กรรม” เปล่ยี นจากการขบั เคลอ่ื นประเทศดว้ ยภาคอุตสาหกรรม ไปสกู่ าร ขบั เคลอ่ื นดว้ ยเทคโนโลยี ความคดิ สรา้ งสรรค์ และนวตั กรรม และเปลย่ี นจากการเนน้ ภาคการผลติ สนิ คา้ ไปสกู่ ารเนน้ ภาคบริการมากขึ้น ทงั้ นี้ เพ่ือสร้างความเข้าใจ รฐั สภาสารฉบบั นี้ จงึ ขอเสนอ บทความ เร่ือง “จากเศรษฐกิจดจิ ทิ ลั สูป่ ระเทศไทย ๔.๐” เพือ่ ใหข้ ้อมูลความรเู้ กย่ี วกับเศรษฐกจิ ดจิ ิทลั คอื อะไร มขี ้อดี ข้อเสยี อย่างไร และมีการเปล่ียนแปลงไปอย่างไรบ้าง รวมถงึ มวี ิธกี ารใด ท่ีจะท�ำ ใหป้ ระชาชนยอมรบั ในสง่ิ ทีจ่ ะเกดิ ข้นึ และน�ำ ไปปฏิบัติตามได้ บทความอีกเร่ืองท่ีเป็นผลต่อเน่ืองจากเศรษฐกิจดิจิทัลก็คือ  “การพัฒนามนุษย์เพื่อ การพัฒนาอยา่ งย่งั ยนื ” ซึ่งผู้เขยี นได้หยิบยกรายงานของ OECD ทไี่ ด้วิเคราะหว์ า่ ในอกี ๒๐ ปี ขา้ งหนา้ ประชากรโลกจะมคี ุณลกั ษณะ ๓ ประการ คอื (๑) มี creativity หรือมคี วามคดิ สร้างสรรค์  (๒)  มี  collaboration  หรือมีความสามารถที่จะอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่าง เขา้ อกเขา้ ใจกนั และ (๓) มี talent หรอื มคี วามฉลาด โดยผเู้ ขยี นไดอ้ ธบิ ายลกั ษณะทง้ั ๓ ประการ ให้เข้าใจง่ายข้ึนเพื่อให้เห็นทิศทางการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในระยะยาว  ซ่ึงถ้าประสบ ผลสำ�เร็จก็จะเกดิ ประโยชน์ตอ่ ประเทศชาติอยา่ งยัง่ ยืน นอกจากน้ี ยงั มบี ทความท่นี า่ สนใจ ไดแ้ ก่ “อำ�นาจหนา้ ทีข่ ององค์กรการตรวจเงนิ แผ่นดิน:  ฝร่ังเศส  และอังกฤษ”  ซึ่งได้อธิบายถึงองค์กรการตรวจเงินแผ่นดินของสมาชิก สหภาพยโุ รป ตามรายงานการศึกษาของ National Audit Office ทม่ี กี ารแบ่งอำ�นาจในการ

ตรวจสอบขององค์การตรวจเงินแผ่นดินออกเป็น  ๒  ลักษณะ  คือ  การตรวจสอบก่อนจ่าย และการตรวจสอบหลังจา่ ย โดยบทความน้ีจะมงุ่ เน้นการศกึ ษาขอบเขตอ�ำ นาจหนา้ ทขี่ ององคก์ ร การตรวจเงนิ แผ่นดนิ เฉพาะประเทศฝรัง่ เศส  และประเทศอังกฤษ  ส่วนบทความเร่อื ง “บทบาท สตรกี บั การมสี ว่ นรว่ มทางการเมอื ง:  กรณศี กึ ษา  สดั สว่ นสมาชกิ สตรใี นรฐั สภาเกาหลใี ต”้   ไดน้ �ำ เสนอ แนวความคิด  ข้อมูลสถิติเชิงเปรียบเทียบของจำ�นวนสมาชิกรัฐสภาระหว่างหญิงและชายต้ังแต่ อดีตถึงปัจจุบัน  การมีส่วนร่วมทางการเมืองของผู้หญิง  ตลอดจนวิวัฒนาการทางการเมือง สำ�หรับส่งเสริมโอกาสการเป็นตัวแทนทางการเมืองแก่ผู้หญิง  โดยได้มีการศึกษาวิเคราะห์ ปัจจัยหรือเง่ือนไขสำ�คัญ  พร้อมทั้งพิจารณาปัญหาอุปสรรคท่ีเก่ียวข้องกับการมีส่วนร่วมทาง การเมือง  โดยเฉพาะประเด็นการเข้าร่วมสังกัดพรรคการเมืองรวมถึงกระบวนการลงสมัคร รบั เลอื กต้ังสมาชกิ รัฐสภา บทความเรื่องต่อมา  ได้แก่  “อาเซียน-สหภาพแอฟริกา:  การท้าทายความร่วมมือ ข้ามภูมิภาค”  ซึ่งศึกษาเกี่ยวกับพัฒนาการของความร่วมมือข้ามภูมิภาคระหว่างอาเซียน และแอฟริกา  และเหตุผลเบ้ืองหลังการเชื่อมความสัมพันธ์ดังกล่าว  และบทความเร่ือง “ความรว่ มมอื เอเชยี   (ACD):  ทม่ี า  กลไกความรว่ มมอื   และบทบาทของประเทศไทย”  ทผ่ี เู้ ขยี นได้ ยกตัวอย่างความร่วมมือเอเชีย  (ACD)  หรือ  “กรอบความร่วมมือเอเชีย”  โดยนำ�เสนอใน ๕ ประเด็นของ ACD  คือ ความเปน็ มา วตั ถุประสงค ์ กลไกความร่วมมอื   บทบาทของ ประเทศไทย  และบทสรปุ สว่ นบทความเรอ่ื งสดุ ทา้ ย “ความขดั แยง้ ทางการเมอื งและเศรษฐกิจของ อาร์เจนตินา  ระหว่างการสถาปนาประเทศจนถึงการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับ  ค.ศ.  ๑๘๕๓” จะมีเน้ือหาน่าสนใจอย่างไร  สามารถติดตามอ่านได้ภายในเล่ม  ท้ายนี้  หวังว่าบทความ ท้ัง ๗ เร่อื ง ดังทก่ี ลา่ วมาน้ี จะใหส้ าระความรู้ทเี่ ป็นประโยชน์แก่ผอู้ ่านไมม่ ากก็นอ้ ย บรรณาธกิ าร

รฐั สภาสาร ปีที่ ๖๕ ฉบับที่ ๓ เดอื นมนี าคม พ.ศ. ๒๕๖๐ Vol. 65 No. 3 March 2017 จากเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั สปู่ ระเทศไทย ๔.๐ ๗ ปฐมพงษ์ บ�ำ เริบ วสธุ ิดา นักเกษม การพฒั นามนษุ ยเ์ พอ่ื การพฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื ๒๒ ปกรณ์ นลิ ประพันธ์ อ�ำ นาจหนา้ ทข่ี ององคก์ รการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ : ฝรง่ั เศส และองั กฤษ ๒๖ อนญั ยศสนุ ทร บทบาทสตรกี บั การมสี ว่ นรว่ มทางการเมอื ง: กรณศี กึ ษา สดั สว่ นสมาชกิ สตร ี ๓๘ ในรฐั สภาเกาหลใี ต ้ สมใจ ทองกุล อาเซยี น-สหภาพแอฟรกิ า: การทา้ ทายความรว่ มมอื ขา้ มภมู ภิ าค ๕๔ รศ. ดร. วราภรณ์ จุลปานนท์ ความรว่ มมอื เอเชยี (ACD): ทม่ี า กลไกความรว่ มมอื และบทบาทของประเทศไทย ๖๖ ณฐั พชั ร์ ศิรวิ ัฒน์ ความขดั แยง้ ทางการเมอื งและเศรษฐกจิ ของอารเ์ จนตนิ า ๗๕ ระหวา่ งการสถาปนาประเทศจนถงึ การประกาศใชร้ ฐั ธรรมนญู ฉบบั ค.ศ. ๑๘๕๓ ธโสธร ตูท้ องค�ำ



๗ ¨Ò¡àÈÃÉ°¡Ô¨´¨Ô Ô·ÅÑ Ê»‹Ù ÃÐà·Èä·Â ô.ð ปฐมพงษ บาํ เริบ๑ วสธุ ิดา นักเกษม๒ บทนา ทามกลางภาวะซบเซาทางเศรษฐกิจที่สงผลกระทบเปนวงกวางไปทั่วโลกในขณะนี้ สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง ไดเปดเผยขอมูลภาวะเศรษฐกิจเดือนตุลาคม ๒๕๕๙ พบวา สัญญาณการวางงานเพ่ิมข้ึนจากเดือนกันยายน ๒๕๕๙ ท่ีมีตัวเลขการวางงานอยูที่รอยละ ๐.๙๐ หรอื ๓๓๐,๐๐๐ ราย เพมิ่ ขึ้นเปนรอ ยละ ๑.๒๐ หรือ ๔๕๐,๐๐๐ ราย (เอกพล บรรลอื , ๒๕๕๙) เพยี งแคเ ดอื นเดยี วประเทศไทยมผี วู า งงานมากถงึ ๑๒๐,๐๐๐ ราย ปรากฏการณท เ่ี กดิ ขน้ึ ถือไดวาเปนสัญญาณอันตรายตอระบบเศรษฐกิจของประเทศไทยโดยท่ีปรากฏการณท่ีเกิดขึ้น ดงั กลาวน้ันมสี าเหตดุ งั ตอไปน้ี ๑. ความเหลื่อมลํ้าทางดา นรายไดของประชาชน โดยธนาคารเครดติ สวสิ (Credit Suisse Group) ไดเผยแพรรายงานมัง่ คง่ั โลกประจําป ๒๕๕๙ (Global Wealth Report 2016) โดยรายงานดังกลาวระบุวาประเทศที่มีสัดสวนกลุมบุคคลร่ํารวยที่สุดรอยละ ๑ ของประเทศ ๑ อาจารยประจาํ สาขาวิชาการตลาด คณะวิทยาการจัดการ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ธนบรุ ี ๒ รองคณบดีฝายวชิ าการและกจิ การพิเศษ คณะวทิ ยาการจดั การ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏธนบุรี

๘ รัฐสภาสาร ฉบับเดือนมนี าคม ๒๕๖๐ ถอื ครองทรพั ยสนิ ภายในประเทศสูงทีส่ ดุ คอื ประเทศรัสเซยี โดยรอ ยละ ๑ ของคนราํ่ รวยทส่ี ดุ ของประเทศรสั เซีย ถือครองทรพั ยส ินถงึ รอยละ ๗๔.๕๐ ของประเทศ อันดับ ๒ เปนประเทศ อินเดีย โดยรอยละ ๑ ของคนรํา่ รวยทสี่ ดุ ของประเทศอินเดียถอื ครองทรพั ยส ินถึง ๕๘.๔๐ ของประเทศ และอนั ดบั ๓ ประเทศไทย สดั สวนคนรา่ํ รวยที่สุด รอ ยละ ๑ ของประเทศไทย ถือครองทรพั ยส ินมากถึง รอ ยละ ๕๘ ของประเทศ ดงั แสดงในภาพที่ ๑ ภาพที่ ๑ แสดงการจดั ๑๐ อันดบั ของประเทศทม่ี ีความเหล่อื มลาํ้ มากที่สุดในโลก ทีม่ า: Credit Suisse Group [online]: Access January 29, 2016. www.credit-suisse.com/ ๒. การเปล่ียนแปลงทางดานเทคโนโลยีและอินเทอรเน็ต โดยในปจจุบันมียอด จาํ นวนผูใ ชอ นิ เทอรเนต็ ท่ัวโลก ณ สถติ ิ วันท่ี ๒๐ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๙ เปน จํานวน ๓.๔๒ พนั ลา นคน (Nielsen, ๒๐๑๖) คดิ เปน อตั ราสว นรอ ยละ ๔๑.๐๐ ของประชากรโลกทง้ั หมดจาํ นวน ๗.๓๐ พนั ลานคน สว นในประเทศไทยมจี ํานวนผใู ชอ ินเทอรเ น็ตมากถงึ ๒๙.๐๗ ลานคน คดิ เปน อัตราสวนรอยละ ๔๒.๗๐ จากจํานวนประชากรในประเทศไทย ๖๘.๑๔ ลา นคน (สํานกั งาน สถิตแิ หง ชาต,ิ ๒๕๕๙) ๓. วิกฤตการณดานทรัพยากรธรรมชาติเเละส่ิงเเวดลอมท้ังในเร่ืองการตักตวงเอา ทรัพยากรธรรมชาติท่ีเกินขนาดและขาดความรับผิดชอบ เชน การระเบิดภูเขาและทําเหมืองแร เพื่อตอบสนองการขยายตัวของเมือง การสํารวจ ขุดเจาะ หรือขนสงน้ํามันดิบจากแหลง ขุดเจาะในทะเลซ่ึงทําใหน้ํามันรั่วไหลมีคราบนํ้ามันปนเปอนบริเวณพื้นผิวน้ํา เปนอันตราย

๙ ตอส่ิงมชี ีวิตในทะเล และทาํ ใหระบบนิเวศของทองทะเลตองเสียความสมดุลไป การเพมิ่ ขนึ้ ของ ขยะเทคโนโลยี ปรากฏการณเ อลนโิ ญ (El Nino) เปน ตน ดังแสดงในภาพท่ี ๒ ภาพท่ี ๒ แสดงการเพิม่ ข้นึ ของอณุ หภูมิโลกสงผลกระทบทางลบตอ GDP ของประเทศสวนใหญใ นโลก ที่มา: The National Oceanic and Atmospheric Administration USA. 2016 ๔. ปญ หาโครงสรางประชากรโลก ธนาคารโลก (World Bank) รว มกับกองทุน ประชากรโลกแหง สหประชาชาติ (United Nations Population Fund: UNFPA) เนือ่ งในวนั ประชากรโลก แถลงการณว าในวันท่ี ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙ ประชากรโลกมจี ํานวน ๗.๔๐ พันลา นคน มอี ายุเฉลี่ยประชากรเพศชายอยูที่ ๒๙.๔๐ ป และ ๓๐.๙๐ ป สาํ หรับประชากร เพศหญิง สวนในประเทศไทยมีจํานวนประชากรอยูที่ ๖๘.๔๒ ลา นคน อยูในอันดับที่ ๑๐ ของ ประเทศท่จี าํ นวนประชากรมากทสี่ ดุ ในโลก (United Nations Population Fund, ๒๐๑๖) มอี ัตรา การเกดิ ลดลงทีร่ อยละ ๓.๕๗ นอกจากน้ี สภาพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหง ชาติ ไดทาํ ขอ มลู ประมาณการประชากรของประเทศไทยระหวางป พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๘๓ ระบวุ า ประชากร สงู อายุ ๖๐ ป จะเพม่ิ ขน้ึ จาก ๘.๔๐ ลา นคน ในป ๒๕๕๘ เปน ๒๐.๕๐ ลา นคน ในป ๒๕๘๓ และ ในชว งเวลาเดยี วกนั นน้ั ประชากรสงู วยั อายุ ๘๐ ปข น้ึ ไป จะเพม่ิ ขน้ึ จาก ๑ ลา นคน เปน ๔ ลา นคน ในอกี ๓๐ ปข า งหนา (สภาพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหงชาติ, ๒๕๕๘) ทําใหส ดั สว นคา ใชจ าย ดา นบรกิ ารสขุ ภาพของภาครัฐ ตอ ผลิตภัณฑม วลรวมในประเทศเพิ่มขน้ึ จากร อ ยละ ๒.๒๐ ในป ๒๕๕๓ เปน รอยละ ๒.๘๗ ในป ๒๕๘๓

๑๐ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมีนาคม ๒๕๖๐ จากภาวะปญหาที่เกิดข้ึนจากปจจัยดังที่ไดกลาวมาขางตนเพ่ือใหประเทศไทย รอดพนจากภาวะวิกฤติท่ีเกิดขึ้นรัฐบาลไทยไดตระหนักถึงความจําเปนเรงดวนในการแกไข ปญหาโดยนําเอาเทคโนโลยีดิจิทัลมาเปนเคร่ืองมือสําคัญในการปฏิรูปประเทศไทยไปสูความ มั่นคงม่ังคง่ั และยั่งยืน จึงทาํ แผนพฒั นาดานดจิ ิทัลเพอื่ เศรษฐกจิ และสังคมในระยะ ๕ ป ระหวาง ป พ.ศ. ๒๕๖๐ - พ.ศ. ๒๕๖๕ (สาํ นกั นายกรัฐมนตร,ี ๒๕๕๙) เพอื่ ทําการขับเคลอ่ื นโครงสรา ง เศรษฐกจิ ของประเทศโดยใชเศรษฐกิจดจิ ิทลั (Digital Economy) เปน แกนนําเพ่อื ใหประเทศไทย สามารถหลุดพน จากกบั ดกั ประเทศที่มีรายไดปานกลาง (Middle Income Trap) และสามารถ กาวขามผานวิกฤตการณทางเศรษฐกิจที่กําลังจะเกิดขึ้นได สําหรับเปาหมายและตัวช้ีวัดของ แผนปฏบิ ตั กิ ารน้นั กาํ หนดไว ๔ ประการ (รฐั บาลไทย, ๒๕๕๙) คือ ๑. เพมิ่ ขดี ความสามารถในการแขง ขนั กา วทันเวทโี ลก โดยใหอยูใ นกลมุ ประเทศ ท่ีมีการพัฒนาสงู สดุ ๒๕ อันดบั แรก และมสี ัดสวนมลู คาเพ่ิมของอตุ สาหกรรมเทคโนโลยีดจิ ิทลั ตอผลิตภณั ฑม วลรวมในประเทศเพ่มิ ข้ึนไมนอยกวารอ ยละ ๑๘.๒๐ ๒. สรา งโอกาสและความเทาเทียมทางสงั คม โดยต้ังเปา วา หมูบา นในประเทศไทย เขาถึงการบรกิ ารอนิ เทอรเน็ตความเรว็ สูงไมนอ ยกวารอ ยละ ๙๓ ๓. มีการพัฒนาทุนมนุษยสูยุคดิจิทัลโดยประชาชนรอยละ ๕๐ มีความตระหนัก มีความรู ความเขาใจ และทักษะในการใชเทคโนโลยีดิจิทัลใหเกิดประโยชนและสรางสรรค สดั สวนการจา งงานบคุ ลากรดานดิจทิ ัลตอการจา งงานทงั้ หมดเพ่ิมขน้ึ ไมต ํ่ากวารอ ยละ ๓.๐๐ ๔. มีการปฏิรูปภาครัฐ โดยต้ังเปา วา มกี ารเปดเผยขอ มูลภาครฐั ดีขนึ้ ๑๐ อนั ดบั และคะแนนการใหบ รกิ ารออนไลน จากการจดั อนั ดบั ของ UN e-Government Ranking ดีข้นึ ไมนอยกวารอยละ ๒๕ ซ่ึงจากเปาหมายดังกลาว จะทําใหประเทศไทยสามารถกาวสูการ เปนดิจิทัลไทยแลนด และไทยแลนด ๔.๐๐ ไดอยางเตม็ รูปแบบ ความหมายของเศรษฐกจิ ดิจทิ ล เศรษฐกิจดจิ ทิ ัล หมายถึง เศรษฐกิจที่อาศัยเทคโนโลยสี ารสนเทศหรืออนิ เทอรเ น็ต มาสรางอาชีพ หรือกิจกรรมทางเศรษฐกิจท่ีเกิดจากการใชเทคโนโลยีการสื่อสารและ โทรคมนาคมไปใชใ นการพฒั นาธรุ กิจและอตุ สาหกรรม (Tapscott, ๑๙๙๖: P. ๑๓) โดยที่ เศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั นนั้ ประกอบไปดว ยขอ ดีและขอเสีย ดังตอ ไปน้ี

๑๑ ขอดขี องเศรษฐกจิ ดิจิทล ๑. เพม่ิ การแขง ขนั มากขน้ึ จากการลดขอ จาํ กดั ทางภมู ศิ าสตร ลดการกดี กดั ทางการคา และเปดโอกาสใหผูประกอบการรายใหมไดเขามาแขงขันในตลาดมากขึ้น เกิดการขยายขนาด ของตลาดรวมถงึ เพิ่มตลาดใหมทีเ่ กิดจากการพัฒนาเทคโนโลยี ๒. เพ่ิมประสิทธิภาพและนวัตกรรมในหวงโซอุปทานตาง ๆ ซ่ึงสงผลกอใหเกิด การเจริญเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ๓. กอใหเ กดิ การลงทุนขามพรมแดน เชน การจองโรงแรม การลงทุนในภาคของ อุตสาหกรรมซอฟตแวร การใหเชาพ้ืนที่เก็บขอมูลบนเทคโนโลยีการประมวลผลแบบคลาวด (Cloud Computing) ๔. ลดตนทุนธรุ กรรมการเงนิ ขอเสยี เศรษฐกจิ ดิจิทล ๑. ชองวา งทางดิจิทัล (Digital Gap) อาจกอ ใหเ กิดปญ หาทางสังคมไดเ นื่องจาก ความแตกตางในการเขาถึงเทคโนโลยีสารสนเทศทําใหประชาชนบางกลุมไดรับขอมูลที่มากกวา ประชาชนกลุมท่ีไมเขาถึงซึ่งอาจเกิดการเอารัดเอาเปรียบกันหรือเกิดการใชประโยชนจากการที่ เขาถงึ เทคโนโลยีสารสนเทศไดม ากกวาเพอ่ื ตักตวงผลประโยชน ๒. สังคมที่มีการใชเทคโนโลยีในระดับสูงทําใหเกิดความเสี่ยงในการปลีกตัวของ ประชาชนเน่อื งจากสงั คมดังกลาวจะมกี ารพบปะกนั นอ ยลง เชน การทํางานทบ่ี า น การเจรจา ผานทางอินเทอรเน็ต เปน ตน ซงึ่ อาจสง ผลใหประชาชนมกี ารปลกี ตวั ไดงา ย ๓. ความเสี่ยงภัยของระบบความปลอดภัยในขอมูล ดวยเทคโนโลยีสารสนเทศ ถูกนํามาใชในชีวิตประจําวันมากยิ่งขึ้นเทาใดขอมูลสําคัญตาง ๆ จะถูกเก็บไวในรูปดิจิทัล มากยง่ิ ขน้ึ เทา นน้ั หากถกู โจรกรรมหรอื ระบบขดั ขอ งจะสง ผลใหเ กดิ ปญ หาได ดงั นน้ั ความปลอดภยั ของขอมูลจงึ เปน เรอ่ื งที่สาํ คญั มาก ในการดําเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจบนรากฐานของดิจิทัลน้ันมีความทาทาย เชิงพลวตั ของเทคโนโลยที ง้ั ในสวนภาครัฐ ภาคประชาชน และภาคอตุ สาหกรรม ดังนี้ ๑. การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีแบบกาวกระโดดโดยท่ีเทคโนโลยีดิจิทัล ท่ีมบี ทบาทสําคัญในชว ง ๕ ปข างหนา ไดแก เทคโนโลยีสอ่ื สารท่มี ีความเรว็ สูงมาก (New

๑๒ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมีนาคม ๒๕๖๐ Communications Technology) เทคโนโลยีอุปกรณเคล่ือนที่เพื่อการเชื่อมตออินเทอรเน็ต แบบทุกท่ีทุกเวลา (MJobile/Wearable Computing) เทคโนโลยีการประมวลผลแบบคลาวด เทคโนโลยกี ารวเิ คราะหข อ มลู ขนาดใหญ (Big Data Analytics) เทคโนโลยกี ารเชอ่ื มตอ ของสรรพสง่ิ (Internet of Things) เทคโนโลยีการพมิ พส ามมิติ (3D Printing) และเทคโนโลยีความมั่นคง ปลอดภัยไซเบอร (Cyber Security) ๒. การหลอมรวมของกิจกรรม เกิดการหลอมรวมระหวางกิจกรรมทางเศรษฐกิจ สงั คมของโลกออนไลนแ ละออฟไลน (Convergence of Online and Offline Activities) โดยที่ เทคโนโลยีใหมหรือการใชเทคโนโลยีเดิมในรูปแบบใหมทําใหเสนแบงระหวางระบบเศรษฐกิจ สังคมของโลกเสมือนและโลกทางกายภาพเลือนหายไป โดยกิจกรรมของประชาชน ธุรกิจ หรือรฐั จะถกู ยายมาอยูบ นระบบออนไลนมากขึน้ เชน การสือ่ สาร การซอ้ื ขายสินคา การทํา ธุรกรรมทางการเงิน การเรียนรู การดแู ลสขุ ภาพ การบริการของภาครัฐ เปนตน ๓. ผูบริโภคกลายเปนผูผลิต เกิดแนวโนมการใชเทคโนโลยีดิจิทัลเพ่ือใหเกิดการ ผลิตมากขน้ึ (Consumption to Production) โดยในอดตี ทผ่ี านมาสงั คมในระดบั ประชาชนยงั ใช เทคโนโลยเี พ่อื การส่ือสาร การเขาถงึ ขอ มูลขาวสาร หรอื กจิ กรรมสาระบนั เทงิ เปนสว นใหญ แต ในยุคปจจุบันนั้นจะเปนโลกที่ประชาชนและผูบริโภคกลายมาเปนผูผลิตโดยใชเทคโนโลยีดิจิทัล เพอ่ื ทําใหเ กดิ ผลผลิตและรายไดมากขึ้น ๔. การแขงขันบนฐานนวัตกรรม เกิดการแขงขันท่ีอยูบนพื้นฐานของนวัตกรรม สนิ คา และบรกิ าร (Innovation Economy) โดยในโลกยุคดิจทิ ลั ทีก่ ารแขง ขนั ในเชงิ ราคาจะเปน เร่ืองของอดีตธุรกิจที่ไมสามารถใชเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อปรับเปล่ียนกระบวนการทางธุรกิจสราง มูลคาเพิ่มใหกับสินคาและบริการเดิมของตนหรือสรางสินคาและบริการใหมๆ ท่ีตอบสนอง ความตองการของตลาดจะไมสามารถแขง ขันไดอ ีกตอ ไป ๕. เกดิ การใชร ะบบอัจฉริยะ (Smart Everything) มากขน้ึ เร่ือยๆ การใชเทคโนโลยี และแอปพลิเคชันอัจฉริยะตางๆ ในกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมมากข้ึนเรื่อยๆ ตั้งแต ระดบั ประชาชน เชน การใชช ีวติ ประจําวันในบาน การเดนิ ทาง การดูแลสขุ ภาพ การใชพลังงาน ไปถึงระดบั อุตสาหกรรม เชน การเกษตร การผลิตสินคา ในโรงงาน หรือแมก ระทง่ั เรือ่ งการ เฝาระวังภยั พบิ ตั ิ การดแู ลสง่ิ แวดลอ ม ดังแสดงในภาพที่ ๓

๑๓ ภาพที่ ๓ แสดงผูชว ยอจั ฉริยะรนุ echo dot ท่ีมา: Amazon. [online]: Access January 29, 2016. www.amazon.com รฐบาลอเิ ลก็ ทรอนกิ สก ารปรบตวไปสเู ศรษฐกจิ ดิจิทลของภาครฐ รฐั บาลอเิ ลก็ ทรอนกิ ส คอื การใหบริการของภาครัฐผา นเครือขา ยอเิ ลก็ ทรอนิกส เพอ่ื เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพ เพม่ิ การเขา ถงึ บรกิ ารของภาครฐั เสรมิ สรา งความโปรง ใสของการดาํ เนนิ งาน ของภาครัฐ สนับสนุนการมีสวนรวมของประชาชน และทําใหหนวยงานของรัฐรับผิดชอบ ตอประชาชนมากข้ึนซึ่งหนึ่งในการเปลี่ยนแปลงระบบการทํางานของภาครัฐโดยมีโครงการ National e-Payment ซึ่งเปนระบบการชําระเงินแบบอิเล็กทรอนิกสที่ไดมาตรฐานและรองรับ เทคโนโลยีอินเทอรเน็ตและการใชอินเทอรเน็ตผานโทรศัพทเคลื่อนที่และอุปกรณเคล่ือนท่ี ตางๆ (National e-Payment, ๒๐๑๕) เปน โครงการนาํ รอ งท่จี ะนาํ พาประเทศไทยไปสูเศรษฐกจิ ดจิ ิทัล โดยโครงการ National e-Payment นน้ั ประกอบไปดว ยโครงการยอ ยตา งๆ ดังนี้ ๑. โครงการพรอมเพย (PromptPay) ๒. การขยายการใชบัตรอิเลก็ ทรอนกิ ส ๓. ระบบภาษีและเอกสารธรุ กรรมอิเล็กทรอนกิ ส ๔. ระบบภาษีและเอกสารธรุ กรรมอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ๕. การใหความรแู ละการสงเสริมการใชธ รุ กรรมอิเลก็ ทรอนกิ ส

๑๔ รฐั สภาสาร ฉบับเดอื นมนี าคม ๒๕๖๐ โครงการพรอ มเพยก า วแรกของภาคประชาชนสูเศรษฐกิจดิจิทล โครงการพรอมเพย คอื บรกิ ารรับและโอนเงินแบบใหม ชวยใหก ารรับเงนิ โอนและ โอนเงนิ เปน เร่ืองงา ย เพียงใชเ ลขประจําตัวประชาชน หรอื เบอรโทรศัพทมอื ถอื แทนเลขท่ีบัญชี ธนาคาร ผานชอ งทางตา งๆ เชน อินเทอรเ น็ตแบงกก ิ้ง (Internet Banking) โมบายแบงกกิ้ง (Mobile Banking) เครอื่ งเอทีเอม็ (ธนาคารกรงุ เทพ, ๒๕๕๙) การตอบรบตอโครงการพรอ มเพยข องภาคประชาชน จากขอ มูล ณ เดอื นธันวาคม ๒๕๕๙ พบวา ผลู งทะเบยี นในโครงการพรอมเพย เบอ้ื งตนมจี ํานวนราว ๑๘ ลา นคน คดิ เปน รอ ยละ ๔๘ ของผมู งี านทําทั้งหมดในประเทศไทย (ศูนยวิจัยกสิกรไทย, ๒๕๖๐) ซ่ึงถือเปนสัญญาณอันดีที่บงช้ีถึงการยอมรับนวัตกรรมของ ประชาชน ดังแสดงในภาพที่ ๔ ซ่ึงโครงการพรอมเพยจ ะสงผลดตี อ ประชาชนในแงข องการ ประหยัดตนทุนการโอนเงินและชําระเงินโดยทุกๆ การชําระเงินทางอิเล็กทรอนิกสท่ีเพ่ิมข้ึน ทดแทนการใชจายผานเงินสด จะชวยลดตนทนุ ทางการเงินมากกวา รอยละ ๓๐ รวมถึงมสี ว น ชว ยลดตน ทุนการบริหารจัดการเงนิ สดของระบบการเงินไทย ภาพท่ี ๔ แสดงสวนแบงการชาํ ระเงินดว ยเงินสดและชอ งทางอเิ ลก็ ทรอนิกส ทม่ี า: ธนาคารแหงประเทศไทย [ออนไลน]: วนั ท่ี ๔ กมุ ภาพนั ธ ๒๕๖๐, www.moneychannel.com

๑๕ การยอมรบและการปรบตวของประชาชนภายใตโครงสรา งเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ล การท่ีประเทศไทยจะสามารถเปล่ียนรูปแบบการดําเนินการทางเศรษฐกิจของ ประเทศไปเปนเศรษฐกิจดิจิทัลไดน้ันลําพังแคการเปล่ียนแปลงที่เกิดขึ้นโดยภาครัฐคงจะ ไมเพียงพอแตภาคประชาชนจะตองยอมรับและทําการเปล่ียนแปลงรูปแบบกระบวนการ ดําเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจวิถีเดิมของตนและใชเทคโนโลยีดิจิทัลเขามาทดแทนโดยขั้น กระบวนการยอมรับทางนวัตกรรม หมายถึงพฤติกรรมของบุคคลในสังคมท่ีแสดงออกถึงการ ยอมรบั นวัตกรรมและนาํ ไปปฏบิ ัติ แบงออกเปน ๕ ข้ันตอน (Roger and Shoemaker, ๑๙๗๘, p. ๗๖) ดังน้ี ข้ันท่ี ๑ การรับรู (Awareness Stage) เปนขั้นแรกท่ีจะนําไปสูการยอมรับ หรือปฏิเสธสงิ่ ใหม วิธีการใหม ๆ ทีเ่ ก่ียวขอ งกบั การประกอบอาชีพ หรือกิจกรรมของบุคคลนั้น ยังไมมีความรูลึกซ้ึงเก่ียวกับเนื้อหา หรือคุณประโยชนของนวัตกรรมนั้น ๆ ทําใหเกิดความ อยากรูนนั้ ตอไป ขั้นท่ี ๒ สนใจ (Interest Stage) เปน ขั้นทเ่ี รมิ่ มีความสนใจ หารายละเอียดเกีย่ วกับ วิทยาการใหม ๆ เพ่ิมเตมิ จะทาํ ใหความรเู กี่ยวกับวธิ กี ารใหม ๆ หรอื สิง่ ใหม ๆ มากขึ้น ท้ังน้ี ขนึ้ อยูก ับบคุ ลกิ ภาพ และคานิยม ตลอดจนบรรทัดฐานทางสังคม หรอื ประสบการณเ กา ๆ ของ บคุ คลน้นั ขัน้ ที่ ๓ ประเมนิ คา (Evaluation Stage) เปน ขนั้ ท่ีจะไดไตรต รองถงึ ประโยชนใ นการ ลองใชวิธีการหรอื วิทยาการใหม ๆ ดีหรือไม เมื่อนํามาใชแ ลว จะเปน ประโยชนต อ ตนเองหรอื ไม โดยบคุ คลนนั้ มักจะคิดวา การใชว ทิ ยาการใหม ๆ เปนการเส่ยี งทําใหไมแนใจถงึ ผลทีจ่ ะไดร บั ในข้ันน้ีจึงเปนการสรางแรงเสริม (Reinforcement) เพ่ือใหเกิดความแนใจย่ิงข้ึนวาส่ิงท่ีเขา ตัดสินใจเพ่ือเปน การสรา งความรสู กึ ที่ดีตอ นวัตกรรมมีคุณคาและมีประโยชน ขั้นที่ ๔ ทดลอง (Trial Stage) เปนขัน้ ท่ใี ชว ิทยาการใหม ๆ นนั้ กับสถานการณตนเอง เปนการทดลองบางสวนกอนเพ่ือจะไดดูวาผลลัพธและประโยชนที่จะไดรับวาดีจริงอยางท่ีคิด ไวในข้ันประเมิน ซึ่งผลการทดลองจะมีความสําคัญอยางย่ิงตอการตัดสินใจที่จะปฏิเสธหรือ ยอมรบั ตอ ไป ข้ันที่ ๕ ยอมรับ (Adoption Stage) เปน ขนั้ ทบ่ี คุ คลรับวทิ ยาการใหม ๆ นั้น ไปใชในการปฏิบัติกิจกรรมของตนอยางเต็มที่ หลังจากไดทดลองปฏิบัติดูและเห็นประโยชน แลวยอมรับนวตั กรรมเหลา น้ัน

๑๖ รัฐสภาสาร ฉบับเดอื นมีนาคม ๒๕๖๐ ความไววางใจ (Trust) องคประกอบสาคญของเศรษฐกจิ ดิจิทล ความไววางใจ หมายถึงพฤติกรรมที่เปนผลสะทอนที่เกิดจากความเช่ือม่ันความ ซ่อื สตั ยของบุคคลท่ีมตี อ ลกั ษณะและความสามารถของบคุ คลอ่นื (Davis, Schoorman, Mayer, ๒๐๐๐) ซึ่งความไวว างใจน้นั ถือเปนสิง่ สําคญั ท่ีตอ งกลา วถึงในประเด็นทเี่ ก่ียวขอ งกับการบริการ อเิ ล็กทรอนกิ ส (e-Service) โดยเฉพาะกบั การใชบรกิ ารท่ผี ใู ชง านรสู ึกวา ตนเองจะตกอยูในภาวะ ที่เส่ียงและอาจถูกหลอกลวง เชน การใชบรกิ ารทตี่ องมีการกรอกขอมลู ใหก บั เวบ็ ไซตท ีไ่ มเคย เขาใชงานมากอน การใชบริการที่ตองมีการดาวนโหลดโปรแกรมจากเครือขายอินเทอรเน็ต มาติดตั้งในเครื่องคอมพิวเตอรสวนตัว และการใชบริการท่ีตองกรอกขอมูลเลขบัตรเครดิตให กับเว็บไซตขายสินคาท่ีไมเคยติดตอมากอน โดยที่ระดับความสําคัญของความไววางใจน้ัน แปรเปลยี่ นไปตามรูปแบบของการบรกิ ารอิเล็กทรอนกิ ส (Valenduc & Vendramin, ๒๐๑๖: p. ๓๒) Beldad De Jong และ Steeholder (๒๐๑๐) ไดท ํางานวจิ ัยเชิงทบทวนวรรณกรรม เพื่อตรวจสอบถึงความเปนไปของความไววางใจท่ีเกิดขึ้นในโลกออนไลนและการยอมรับการ เปล่ยี นแปลงไปสูร ะบบดจิ ิทลั น้ันมปี จจยั ทส่ี งผลตอความไวว างใจ ๕ กลุม ดังน้ี ๑. ประสบการณสว นบคุ คล (Personal Experience) ในการใชง านอินเทอรเน็ตและ การซอ้ื สนิ คาออนไลน ๒. ความเช่ือใจตอบคุ คลอนื่ (Dispositional Trust) และระดับความเสีย่ งทส่ี ามารถ ยอมรับได (Acceptable Level of Risk) ๓. ชอ่ื เสียงของเว็บไซต (Website Reputation) และสัญลักษณท ่แี สดงใหเห็นถงึ ความนา เชอ่ื ถือ (Third Party Seal) ภายในเว็บไซต ๕. วฒั นธรรม (Culture) และระดบั การศกึ ษา (Education) ทแี่ ตกตา งกัน กรณีศกึ ษา ในป ๒๕๕๖ นายเอด็ เวิรด โจเซฟ สโนวเดน อดีตลกู จางหนว ยสบื ราชการลับกลาง แหง สหรัฐอเมริกา (Central Intelligence Agency: CIA) เปดเผยขอ มลู กับหนังสือพมิ พหนว ยงาน เดอะการเดยี น ของอังกฤษวา หนวยขาวกรองอเมริกัน (National Security Agency: NSA) ใช โปรแกรมคอมพวิ เตอรช อ่ื Boundless Informant ทาํ การสอดแนมขอ มลู ของประชาชนรวมไปถงึ บุคคลสําคัญตางๆ ทั่วโลกในเครือขายอินเทอรเน็ตท่ัวโลก โดยมีผูตกเปนเปาหมายในการ จารกรรมขอมลู มากกวา ๑.๓๒ ลานคนทัว่ โลก (Gellman, Marko & Jerry, ๒๐๑๓) ดงั แสดง

๑๗ ในภาพท่ี ๕ ทาํ ใหบ รษิ ัทขนาดใหญใ นสหรัฐอเมริกา เชน กเู กลิ เฟซบกุ ยาฮู! รวมกนั ประณาม รฐั ทนั ทวี าโครงการสอดแนมกําลงั “ทําลาย” เศรษฐกจิ ดิจทิ ลั อเมริกัน เพราะ “ความไวว างใจ” ระหวางผูประกอบการกับผูใชอินเทอรเน็ต คือหัวใจของเศรษฐกิจดิจิทัล ลูกคาจํานวนมาก หันไปสนใจบริษัทชาติอื่นที่โฆษณาวาปลอดภัยจากเง้ือมมือรัฐ ซึ่งสอดคลองกับงานวิจัยของ Salam, Iyer, Palviaand Singh, (๒๐๐๖) การพฒั นาระบบความไววางใจในการใชบ รกิ ารธุรกจิ พานิชอิเลก็ ทรอนกิ สโดยใชอ อนโทโลยี (Ontology) เปน ตัวขับเคลือ่ น ภาพท่ี ๕ นายเอด็ เวริ ด โจเซฟ สโนวเ ดน กาํ ลังใหส ัมภาษณก ับสถานนีโทรทัศน NBC ที่มา: NBC [online]: Access January 29, 2016. www.nbcnews.com ประเทศไทย ๔.๐ (Thailand 4.0) ประเทศไทย ๔.๐ คือ แนวความคดิ ทน่ี าํ เอานวตั กรรมมาขับเคลอ่ื นเศรษฐกจิ (Value–Based Economy) โดยมีฐานคดิ หลกั คอื ๑. เปลย่ี นจากการผลิตสนิ คา โภคภัณฑไปสูสินคาเชิงนวตั กรรม ๒. เปลี่ยนจากการขับเคล่ือนประเทศดวยภาคอุตสาหกรรมไปสูการขับเคล่ือนดวย เทคโนโลยี ความคิดสรา งสรรค และนวัตกรรม ๓. เปลยี่ นจากการเนน ภาคการผลติ สินคา ไปสูการเนนภาคบริการมากข้นึ

๑๘ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมีนาคม ๒๕๖๐ กลไกขบเคลอ่ื น (Engines of Growth) ประเทศไทย ๔.๐ นน้ั ประกอบดว ย ๑. การปรับเปลยี่ นประเทศไทยสูประเทศท่ีมรี ายไดสงู (High Income Country) ทขี่ บั เคล่อื นดว ยนวัตกรรม ปญ ญา เทคโนโลยี และความคิดสรางสรรค กลไกดงั กลาวประกอบ ไปดวย การสรา งเครอื ขายความรว มมอื ในรปู แบบประชารัฐ การบริหารจดั การสมยั ใหม และ การสรางคลัสเตอร (Cluster) ทางดานเทคโนโลยี การพัฒนาขีดความสามารถดานการวิจัย และพฒั นา การพัฒนาโมเดลธุรกจิ ท่ีขับเคลือ่ นดว ยนวัตกรรม กจิ การรว มทุนรัฐและเอกชนใน โครงการขนาดใหญ รวมถงึ การบมเพาะธรุ กจิ ดา นเทคโนโลยี เปนตน ซึ่งถือเปน การตอบโจทย ความพยายามในการกา วขา มกับดักประเทศรายไดปานกลางท่ไี ทยกาํ ลังเผชิญอยู ๒. กลไกการสรางการกระจายรายไดเพ่ือใหประชาชนไดรับประโยชนโอกาส ซึ่ง ความม่ังค่ังท่ีเกิดขึ้นโดยกลไกนี้ ประกอบดวยการสรางคลัสเตอรเศรษฐกิจระดับกลุมจังหวัด การพัฒนาเศรษฐกิจระดับฐานรากในชุมชน การสงเสริมวิสาหกิจเพ่ือสังคม เพื่อตอบโจทย ประเด็นปญหาและความทาทายทางสังคมในมิติตางๆ การสรางสภาพแวดลอมที่เอื้ออํานวย ตอการทําธุรกิจ การสงเสริมและสนับสนุนใหวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดยอมเขมแข็งและ สามารถแขง ขันไดใ นเวทโี ลก การสรางงานใหมๆ เพอ่ื รองรบั การเปลี่ยนแปลงในอนาคต การ ยกระดับขีดความสามารถ การเสริมสรางทักษะและการเติมเต็มศักยภาพของประชาชนให ทันกับพลวัตการเปล่ียนแปลงจากภายนอก และการจายภาษีใหแกผูที่มีรายไดต่ํากวาเกณฑ ท่ีกาํ หนดแบบมีเงอื่ นไข (Negative Income Tax) เพ่อื แกไ ขกับดกั ความเหลื่อมลาํ้ ท่ีเกดิ ข้ึนใน ปจ จบุ นั ๓. สงเสริมพัฒนาและใชเทคโนโลยีที่เปนมิตรตอสิ่งแวดลอม เพื่อตอบโจทยการ หลุดออกจากกับดักความไมสมดุลของการพัฒนาระหวางคนกับสภาพแวดลอม โดยกลไกนี้ ประกอบดวย การมุงเนนการใชพลังงานทดแทน การปรับแนวคิดจากเดิมท่ีคํานึงถึงความ ไดเ ปรยี บเรอ่ื งตน ทุน (Cost Advantage) เปนหลัก มาสกู ารคาํ นงึ ถงึ ประโยชนท ไ่ี ดจ ากการลด ความสญู เสียทีเ่ กิดข้ึนทง้ั ระบบ (Lost Advantage) หวั ใจสาํ คัญอยทู ก่ี ารพฒั นากระบวนการผลิต ใหสงผลกระทบตอส่ิงแวดลอมนอยท่ีสุด อันจะเกิดประโยชนกับประเทศและประชาคมโลก ดวยในเวลาเดียวกัน

๑๙ เศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลกบความยั่งยืนของประเทศไทย ๔.๐ การใชศักยภาพทางดิจิทัลจะชวยขับเคล่ือนหวงโซคุณคาเศรษฐกิจของประเทศไทย ใหมีตนทุนดานแรงงานต่ําลงและมีประสิทธิภาพในการผลิตที่สูงขึ้น เซนเซอรและอุปกรณ เทคโนโลยีส่ือสารโทรคมนาคมกําลังถูกนํามาเชื่อมเขากับอุปกรณและเครื่องจักรผานการ สอ่ื สาร (Internet of Things: IoT) ในขณะทค่ี วามสามารถของคอมพวิ เตอรท กี่ าวหนาขนึ้ จะ ชวยในการวิเคราะหขอ มูลจาํ นวนมหาศาล (Big Data) ท่เี กย่ี วขอ งกบั การผลิต โลจิสติกสและ การขาย โดยในอนาคตโรงงานตา งๆ จะมคี วามยดื หยุนมากกวา ในปจ จุบันในเชิงของการผลติ ผลิตภัณฑท่มี ีความเฉพาะสําหรับบุคคลและมีประสิทธิภาพสูงมากย่งิ ข้นึ การผลิตจะทําไดเร็วข้นึ ประหยดั ตนทุนและมีคณุ ภาพสงู ขึ้น โดยจากงานวจิ ยั ของ McKinsey & Company (๒๐๑๕) พบวา การนําเอาอุปกรณและเครื่องจักรผานการสอื่ สารจะชวยเพิ่มมลู คาทางเศรษฐกิจไดมาก ถึงรอยละ ๖๐.๐๐ และยงั เพ่มิ ศกั ยภาพทางการแขงขันไดม ากขึน้ กวาเดมิ ถึง ๒ เทา ตวั เม่ือ เปรียบกับการใชเทคโนโลยีดิจิทัลแบบเดิม โดยที่ตัวเลขมูลคาประมาณการทางเศรษฐกิจท่ี เกิดข้นึ จากเทคโนโลยีอปุ กรณและเคร่อื งจกั รผา นการสื่อสารอยูท ี่ ๓.๙๐ พันลานลานเหรียญ สหรัฐอเมริกา และจะสูงถึง ๑ พันลานลานเหรียญสหรัฐอเมริกา ในป ๒๐๒๐ ดังแสดง ในภาพที่ ๖ และภาพที่ ๗ ภาพที่ ๖ แสดงเหตกุ ารณแ ละมูลคา ทางเศรษฐกจิ ของอปุ กรณ และเครือ่ งจกั รผานการส่ือสารในอนาคต ทม่ี า: McKinsey & Company [online]: Access January 30, 2016. www.CISCO.com

๒๐ รัฐสภาสาร ฉบบั เดือนมนี าคม ๒๕๖๐ ภาพที่ ๗ แสดงมลู คาทางเศรษฐกจิ ของอุปกรณและเคร่อื งจกั รผา นการส่อื สารรปู แบบตา งๆ ในอนาคต ทีม่ า: Mario Moclans [online]: Access January 30, 2016. www.IDC.com สรุป การที่ประเทศไทยจะสามารถรอดพนจากภาวะวิกฤติทางเศรษฐกิจดวยการปรับ ระบบเศรษฐกิจของประเทศใหกลายเปนระบบเศรษฐกิจดิจิทัลภายใตรากฐานของแนวคิด ประเทศไทย ๔.๐ ไดน้ัน ลําพังแคการปฏิรูปและเปลี่ยนแปลงของภาครัฐคงจะไมสามารถ ทําใหประเทศไทยรอดพนจากภาวะวิกฤติทางเศรษฐกิจรวมไปถึงกับดักทางดานรายไดของ ประเทศกําลังพัฒนาและชองวางระหวางรายไดของประชากรได การปฏิรูปดังกลาวภาค ประชาชนจะตอ งใหความรว มมอื เปดใจยอมรบั และพฒั นาทกั ษะในดา นตางๆ ไมวาจะเปน ทักษะทางดานภาษาตา งประเทศ ทกั ษะความรูทางดา นเทคโนโลยสี ารสนเทศ ทักษะทางดา น คอมพวิ เตอร เปน ตน ซง่ึ จากการศึกษาของ Boston Consulting Group เร่อื ง Greasing the Wheels of the Internet Economy ยังแสดงใหเห็นอีกวา อุปสรรคสําคัญทีส่ ุดสาํ หรบั ประเทศไทย ในการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล คือ ปริมาณคอนเทนท (Content) ในภาษาทองถิ่น ความ เปดกวางในการใชอินเทอรเน็ต สิทธิเสรีภาพของส่อื และความสามารถในการเขาถึงคอนเทนท บางประเภท (Zwillenberg, Field, & Dean, ๒๐๑๔)

๒๑ เอกสารอางองิ ธนาคารกรุงเทพ. (๒๕๕๙). บรกิ ารพรอ มเพย (ออนไลน). http://www.bangkokbank.com รัฐบาลไทย. (๒๕๕๙). ยทุ ธศาสตรขับเคล่อื นประเทศดว ยเศรษฐกิจดิจิทัล. กรุงเทพฯ: ๒๕๕๙. สาํ นักนายกรฐั มนตร.ี (๒๕๕๙). คณะกรรมการเตรียมการดานดจิ ทิ ลั ฯ (รา ง) แผนปฏิบัติการเพ่ือ ขบั เคล่อื นการพัฒนารายยทุ ธศาสตร ตามแผนพัฒนาดิจิทลั เพ่อื เศรษฐกจิ และสังคม. กรงุ เทพฯ: ๒๕๕๘. เอกพล บรรลอื . (๒๕๕๙). เหล่ือมลํา้ วา งงานสงู เปนประวตั ิการณ! สัญญาณเตอื นภยั ครัง้ ใหญ ของเศรษฐกจิ ไทย (Online). http://themomentum.co/momentum-feature-thai- ecomomic-unemployed. A. Salam, L. Iyer, P. Palvia, and R. Singh. “Trust in e-commerce,” Commun. ACM, vol. 48, no. 2, pp. 72 -77, 2006 Davis, J. H., Schoorman, F. D., Mayer, R. C., & Tan, H. H. (2000). The trusted general manager and business unit performance: Empirical evidence of a competitive advantage. Strategic Management Journal, 21, 563-567 Don Tapscott. (1996). The digital economy: promise and peril in the age of networked intelligence. New York: McGraw-Hill. G Valenduc, P Vendramin. (2013). Work in the digital economy: sorting the old from the new. european trade union institute: Working Paper 2016.03. Gellman, Marko & Jerry. (2013). Edward Snowden says motive behind leaks was to expose surveillance state. The Washington Post June 10, 2013. McKinsey & Company. (2015). The Internet of Things: Mapping value beyond hype. McKinsey Global Institute: New York. National e-Payment. (2015). เกย่ี วกับโครงการ (Online). http://www.epayment.go.th/home/ app/home. January, 22 2017. Paul Zwillenberg, Dominic Field, David Dean. (2014). The Connected World: Greasing the Wheels of the Internet Economy. Boston Consulting Group. Paul Zwillenberg, Dominic Field, David Dean. (2014). The Connected World: Greasing the Wheels of the Internet Economy. Boston Consulting Group. Rogers, E., & Shoemaker, F. (1978). Communication of innovations: A cross-cultural approach. New York: Free Press.

๒๒ รฐั สภาสาร ฉบบั เดอื นมนี าคม ๒๕๖๐ การพฒนามนษุ ยเพอื่ การพฒนาอยางยั่งยนื ปกรณ นิลประพันธ* เม่อื สองสามปมาแลว รายงานประจําปข อง OECD วิเคราะหว า ในอีก ๒๐ ป ขา งหนา พลเมอื งโลกตองมคี ณุ ลักษณะ ๓ ประการ เรยี งตามลาํ ดบั คอื (๑) มี creativity หรอื มคี วามคิดสรางสรรค (๒) มี collaboration หรอื มคี วามสามารถที่จะอยรู ว มกบั ผูอ น่ื ในสงั คมได อยา งเขา อกเขา ใจกัน และ (๓) มี talent หรอื มคี วามฉลาด เหตุท่ีเขาเรียงลําดับอยางนี้เพราะโลกในอนาคตเปนโลกที่มีความใกลชิดและ เช่อื มโยงกันอยางมากโดยผลของเทคโนโลยีสารสนเทศท่พี ัฒนาไปขางหนาอยางรวดเร็ว รวมท้งั ระบบการคมนาคมขนสงท่ีท้ังสะดวกและงายดายทําใหพรมแดนเปนเสมือนเสนสมมุติ การคาขายสินคาหรือบริการขั้นพื้นฐาน (primary product) ในรูปแบบเดิม ๆ ยังคงมีอยู แตจ ะนอยลง เพราะไมม ีมูลคาเพม่ิ ผผู ลิตและผูจําหนา ยสินคาหรือบริการทงั้ เล็กท้ังใหญ จงึ ตอง ผนวก “ความคดิ สรา งสรรค” ลงไปในสินคา หรอื บรกิ ารของตนเพ่ือใหเกิดมลู คา เพ่ิม และตรงกบั * รองเลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎกี า

๒๓ ความตองการของตลาดที่จะแตกตางหลากหลายออกไปอยางมากมาย ไมจํากัดเฉพาะตลาด ของสินคา เฉพาะอยาง (product market) หรือตลาดตามภมู ิศาสตร (geographical market) ตามตาํ รายคุ 1970s อกี ตอ ไป ความคิดสรา งสรรค (creativity) ตางจากนวัตกรรม (innovation) ตรงทีอ่ าจไมใชก าร สรา งสง่ิ ใหมข้ึน แตทําใหสนิ คาหรือบรกิ ารมมี ลู คา มากข้นึ เชน ขา ว เมอื่ กอนขายใสก ระสอบ เด๋ียวนี้มีการพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑตาง ๆ นาซื้อหาเปนของขวัญของฝาก ขนมโมจิของ ญ่ีปุนท่ีมีบรรจุภัณฑท่ีชวนซ้ือแมจะแกะออกมาแลวมันก็คือโมจิรสชาติคลาย ๆ กันน่ันแหละ หรืออยางขนมปงอบชีสไสสับปะรดของชาวบานแถวหัวหินที่มีตางชาตินําไปทํารูปรางหนาตา ใหดูดีแลวใสบรรจุภัณฑท่ีดึงดูดชวนซ้ือเปนของฝากในราคาแสนแพง หรือการสราง content ของเกมสที่เกมสเมอรเห็นแลวตองสูดปากซ้ือหามาเลน หรือการออกแบบสติ๊กเกอรท่ีใชสงให แกก ันในสังคมออนไลน เปนตน การสรางคนใหมีความคดิ สรางสรรคไ มใ ชเ ร่อื งงาย ไมใ ชแ คส่งั ใหคิด แตต องควบคู ไปกับการใหคาํ แนะนํา ใหก ําลงั ใจ ใหโอกาส ใหการยอมรับ ใหเวทแี สดงออก ฯลฯ สําหรับดิจิทัลนั้นเปนโครงสรางพื้นฐานที่เปรียบไดกับถนนท่ีจะนําสินคาหรือ บริการไปจําหนายไดสะดวกและรวดเร็วย่ิงข้ึน การมีระบบดิจิทัลท่ีดีเปนเร่ืองท่ีดีและจําเปน แตตองพัฒนาไปพรอม ๆ กับการมีสินคาหรือบริการที่มีความคิดสรางสรรคไปจําหนายดวย มิฉะน้ันจะกลายเปนวาคนอ่ืนสามารถที่จะใชประโยชนจากโครงสรางพ้ืนฐานท่ีเราจัดทําข้ึน นําสินคา หรอื บรกิ ารแปลก ๆ ใหม ๆ เขา มาจาํ หนา ยในบานเราไดส ะดวกและรวดเรว็ ข้ึน ในประเด็น collaboration น้ัน เขาบอกวาการท่ีโลกอยูในสถานะเสมือน ไรพรมแดนจากความกาวหนาของการสื่อสารจะทําใหเราตองอยูรวมกับผูอ่ืนซ่ึงมีความแตกตาง หลากหลายจากท่ัวทุกสารทิศ ถาเราไมสามารถอยูในสังคมอยางเขาใจและเขาถึงกัน มันจะ เกิดปญหาตามมา โดยเฉพาะอยางย่ิง ปญหาความแตกแยก ดังเชนท่ีเกิดขึ้นทุกหัวระแหง ทั่วโลกในขณะนี้ เขาจึงบอกวาคนในอนาคตจะตองมีคุณลักษณะน้ี ไมใชตางคนตางอยูโดย ปราศจากความเขาใจวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียม วัฒนธรรม ศาสนา และการดํารงชีวิตของ ผูอืน่ ทห่ี ลากหลาย เพราะทกุ คนมคี ณุ คา ทสี่ าํ คัญคอื ตองรูรักสามคั คีกัน การจะมี collaboration ไดต อ งเปดใจกวาง ไมเ ห็นแกตัว รูจ กั เรยี นรสู ิง่ ใหม ๆ ภาษา ใหม ๆ วัฒนธรรมใหม ๆ ไมใ ชร ูจ กั แตต ัวเอง หรือแมแตต ัวเองกย็ งั ไมรจู กั แตดันผาไปรูจัก เรือ่ งของคนอ่นื แถมรอู ยางงู ๆ ปลา ๆ

๒๔ รัฐสภาสาร ฉบบั เดือนมนี าคม ๒๕๖๐ ความฉลาดเขานับเปนลําดับสุดทาย เพราะถาฉลาดตามตํารา แตไมมีความคิด สรางสรรคก็ยากท่จี ะเจริญได หรือถาฉลาดแตไมรจู ักปรับตัวใหเขากับสังคม ก็อยรู วมกับผอู ่นื ยาก และเปนปญ หาของสงั คมในทสี่ ุด ท่ีรา ยทส่ี ุดคอื ฉลาดแตไมรจู กั พอ พวกนจ้ี ะเห็นแกต วั คดิ ถงึ แต ประโยชนส วนตัว ไมค ิดถงึ สวนรวม ไมค ดิ ถึงชาตบิ า นเมือง เขาจงึ จดั ฉลาดไวท ายสุด จะวาไปทุกประเทศใหความสําคัญกับการ “พัฒนามนุษย” เพราะพวกเขาคือ อนาคตของชาติ ท่ีผานมาเราดูเหมือนจะใหความสําคัญในเร่ืองนี้ไมแพชาติใด ๆ โดยเฉพาะ การสรา ง “ความฉลาด” โดยไมค อยใสใ จเร่อื ง creativity กบั collaboration สักเทา ไรนัก ดังจะเห็นไดจากโครงสรางหลักสูตรและเน้ือหาวิชาท่ีเรียน ซ่ึงนับวาสวนทางกับการพัฒนา มนุษยของชาติอื่นมาก แถมเอาเขาจริงกระบวนการพัฒนามนุษยของเรากลายเปนสราง ตําแหนง สรา งระบบ สรางหลักสตู ร สรางหนวยงานเสยี เปน หลกั ผลลพั ธที่ไดจากการประเมิน ของสถาบนั ตาง ๆ ในระดบั โลกแสดงใหเ ห็นวาเราพัฒนามนุษยผดิ ทศิ ผิดทางมากวาสามสบิ ป ตัวอยางเชน เรามีโรงเรียน (ท่เี ราคิดวา) ดี วิชาแข็ง ตองสงลูกไปเรียนใหไดแมจะตองจายเงิน คา เทอมแพง ๆ แถมตอ งตน่ื ตสี ต่ี หี า เพอ่ื ไปโรงเรยี น แตส ดุ ทา ยเดก็ กต็ อ งแหไ ปเรยี นพเิ ศษกนั ตง้ั แต ตัวกะเปยกเดียว แมกระทั่งเด็กในโรงเรียนดัง ๆ ทั้งหลายท่ีผูคนพยายามตะเกียกตะกาย สง ลูกหลานไปเรียนดว ย คาํ ถามคอื ถาโรงเรียนสอนดจี ริง ทําไมตอ งระดมไปเรียนพเิ ศษกัน กลายเปน เสียเงินสองตอ การขาดทกั ษะดา น creativity ทําใหวธิ ีคิดในเร่ืองตาง ๆ ของทรพั ยากรมนุษยข อง เราหมุนวนอยูกับ “เร่ืองเดมิ ๆ” อยตู ลอดเวลา เพราะไมค ุนเคยทจี่ ะคิดส่ิงใหมห รือคดิ ท่ีจะทาํ อะไรใหม ๆ ความขาดแคลนน้กี ลายเปนการสราง “อวชิ ชา” หรอื ความไมรขู น้ึ โดยปรยิ าย และ เมือ่ มคี วามไมรู ความกลัวกบ็ งั เกิด ดงั นั้น เม่อื มีความคดิ อะไรใหม ๆ ออกมาจึงยากท่จี ะสรา ง การยอมรบั แมล กึ ๆ ในใจหลายคนจะแอบคิดวา “มนั ก็นา จะดีนะ” กต็ าม แตสวนใหญจะพูด เพอ่ื ความปลอดภยั ไวก อ นวา “ของเดมิ มนั ดอี ยแู ลว จะไปปรบั ปรงุ แกไ ขมนั ทาํ ไม” มคี นนอ ยมาก ท่จี ะพดู ออกมาดงั ๆ วา “ถา ของเดมิ มันดีอยแู ลว ทําไมมันจึงเกิดปญ หาข้ึนในอดีตละ ???” หรอื “ของเกามันมีปญหาอยทู นโท ทาํ ไมถงึ จะไมแกไ ขละ !!!” ความขาดแคลนดาน collaboration ทาํ ใหทรพั ยากรมนษุ ยของเราวุนวายอยกู ับ ตวั เองมาก เพราะไมร ูจ ักคนอน่ื มคี วามเขาอกเขาใจในผูอืน่ นอ ยมาก คดิ วาตนเองดีกวาผอู ืน่ เอาแตต วั เองเปนใหญ เปนศูนยก ลางในการตัดสนิ ใจ กลายเปน วา ทกุ เรื่องถาไมชนะกแ็ พ ไมม ี ใครอยากแพ จึงนํามาซึ่งการใชอารมณหรือความรุนแรงในการตัดสินใจมากกวาการใชเหตุผล เพราะแพไมได ทําใหความรูรักสามัคคีดังท่ีเคยมีอยูอยางเหนียวแนนในสังคมไทยมาแตเดิม

๒๕ เส่ือมคลายลงเรือ่ ย ๆ ซ่งึ นับวาเปน อนั ตรายอยา งมากตอการอยูรว มกันเปนสังคม นอกจากนี้ การขาด collaboration ยังทําใหท รพั ยากรมนุษยของเราอยรู วมในสังคมโลกไดย ากเยน็ มากขนึ้ เพราะเรารจู ักภาษา วิถีชวี ติ ขนบธรรมเนียม และวฒั นธรรมของชนชาตอิ นื่ ภาษาอ่นื อยาง ผิวเผิน แมก ระทัง่ ชนชาติท่มี ภี าษาและวัฒนธรรมใกลเ คยี งกนั ท่ีสุดกต็ าม ในฐานะผูสังเกตการณสังคม ผูเขียนมีความหวงใยกาวตอไปในการพัฒนามนุษย ของชาติเปนอยางมาก เพราะมนุษยเปนพลังอันแทจริงในการขับเคลื่อนสังคมและการปฏิรูป ประเทศชาติเพ่อื อนาคต เราใชเวลาเพ่อื การพัฒนาในเร่อื งน้มี ากวาสามสิบปแลว และไดบทเรียน เปนคาเสียโอกาสของชาติอยางหาคามิไดมานานพอแลว ผูเขียนจึงเห็นวาเราควรรวมกัน กําหนดทิศทางการพัฒนาทรัพยากรมนุษยในระยะยาวแลวจูงมือกันเดินไปใหประสบความ สําเร็จตามเปาหมายซึ่งนาจะเปนประโยชนตอประเทศชาติอยางยั่งยืนในระยะยาวท้ังในดาน สงั คม เศรษฐกิจ และการเมอื งการปกครอง มากกวา ท่ีจะทําอะไรตอมิอะไร “แบบเดมิ ๆ” ที่ทําใหเ ราอยกู บั ท่มี าหลายสิบป.

๒๖ รฐั สภาสาร ฉบบั เดือนมนี าคม ๒๕๖๐ อานาจหนา ทข่ี ององคกรการตรวจเงินแผน ดนิ : ฝรง่ั เศสและองกฤษ                                                                      อนญั ยศสุนทร๑ อํานาจหนาท่ีขององคกรการตรวจเงินแผนดินอาจมีความแตกตางกันตามบริบท ทางการเมือง กฎหมาย และสภาพสังคมของแตละประเทศ อยางไรก็ดี องคการตรวจเงิน แผน ดินระหวางประเทศ (International Organization of Supreme Audit Institutions หรอื INTOSAI)๒ ไดมีการจัดทําปฏิญญาลิมาวาดวยแนวปฏิบัติในการตรวจเงินแผนดินหรือ “Lima Declaration of Guidelines on Auditing Precepts” เพื่อกําหนดแนวปฏบิ ตั ทิ ด่ี ีสําหรับการ ตรวจเงินแผนดิน โดยในปฏิญญาดังกลาวไดมีการกําหนดหลักเก่ียวกับอํานาจหนาท่ีของ องคกรการตรวจเงินแผนดินไวในมาตรา ๔ วาดวยการตรวจสอบความชอบดวยกฎหมาย ๑ นกั กฎหมายกฤษฎกี าชาํ นาญการ ฝายกฎหมายการคลงั กองกฎหมายการเงนิ การคลัง สํานักงาน คณะกรรมการกฤษฎีกา เสนอตอคณะกรรมการรา งรฐั ธรรมนูญเพ่อื พจิ ารณาวันพุธ ท่ี ๖ มีนาคม ๒๕๖๐ ๒ องคกรดังกลาวไดถูกจัดต้ังขึ้นเมื่อ ป ค.ศ. ๑๙๕๓ โดยมีวัตถุประสงคในการสงเสริม การแลกเปล่ียนขอมูล ความคิดเห็น และประสบการณระหวางประเทศสมาชิก เพ่ือสงเสริมใหเกิดการพัฒนาการ ดานการตรวจเงินแผนดินที่ทันสมัย และสํานักงานการตรวจเงินแผนดินของประเทศไทยไดเขาเปนสมาชิกขององคการ ตรวจเงินแผนดนิ สากล โดยการอนุมัติของคณะรัฐมนตรีเมอ่ื ป พ.ศ. ๒๔๙๙

๒๗ ความถกู ตอง และผลการดาํ เนนิ งาน (Legality audit, regularity audit and performance audit) วาหนาท่ีด้ังเดิมขององคกรการตรวจเงินแผนดินคือการตรวจสอบความชอบดวยกฎหมาย และการตรวจสอบความถูกตองของการบริหารการเงินและการบัญชี นอกเหนือจากการ ตรวจสอบดังกลาวแลว ยังมีการตรวจสอบในอีกลักษณะหน่ึงซ่ึงมีความสําคัญไมนอยกวากัน ไดแก การตรวจสอบผลการดําเนินงาน ซึ่งมุงเนนการตรวจสอบผลสัมฤทธ์ิ ความคุมคา ประสิทธิภาพ และประสิทธิผลของการบริหารงานภาครัฐ การตรวจสอบการดําเนินงาน ดังกลาวไมไดครอบคลุมเพียงแคการบริหารทางการเงินเทานั้นแตครอบคลุมกิจกรรมของ รฐั บาลทง้ั หมด ไมวาในเชิงโครงสรา งหรอื ระบบการบรหิ ารราชการ ท้ังน้ี การตรวจสอบท้ังสาม รปู แบบตา งมีความสําคญั เสมอกนั อยางไรกด็ ี แตละองคก รอาจกาํ หนดลาํ ดบั ความสาํ คญั ให เหมาะสมแกกรณไี ด สาํ หรับกรณีขององคกรการตรวจเงนิ แผนดนิ ของสมาชกิ สหภาพยุโรป ตามรายงาน ศึกษาของ National Audit Office๓ ไดมกี ารแบงอํานาจในการตรวจสอบขององคก ารตรวจเงนิ แผน ดินออกเปน ๒ ลกั ษณะ ไดแ ก ๑. การตรวจสอบกอนจาย (A priori Audit) องคกรการตรวจเงินแผน ดินของ บางประเทศมีอํานาจในการอนุมัติหรือใหความเห็นเกี่ยวกับการจายเงิน โดยถือเปนหนึ่งใน กระบวนการควบคมุ ทางการเงนิ เชน องคกรการตรวจเงนิ แผน ดินอาจไดร ับเอกสารเกย่ี วกับการ เบิกจายเงินและตรวจสอบความถูกตองของการเบิกจายเงินดังกลาว รวมถึงวามีงบประมาณ เพยี งพอสาํ หรับการเบกิ จายดงั กลา วหรือไม เปน ตน ๒. การตรวจสอบหลังจาย (Ex post Audit) อาจแบง ออกเปน ๓ กรณี ไดแ ก     ๒.๑ การตรวจสอบซ่ึงองคกรการตรวจเงินแผนดินมีอํานาจในการลงโทษ (Judicial audit) ไดแก การพิจารณาและวนิ จิ ฉยั หรอื พพิ ากษาเกย่ี วกบั การกระทําผิดเกี่ยวกับ การใชจายหรือการดูแลรักษาเงินแผนดินของผูซ่ึงกฎหมายไดกําหนดใหมีความรับผิดไวเปนการ เฉพาะ เชน กรณขี องประเทศฝรั่งเศสและเบลเยียม เปน ตน ๒.๒ การตรวจสอบทางการเงินหรือทางบัญชี (Financial audit) ไดแ ก การตรวจสอบบญั ชีของรัฐบาลหรือของหนวยงานของรัฐ เพื่อเสนอแนะตอ รัฐสภา โดยอาจจะ เปน การรบั รองงบการเงนิ วา เปน ไปตามความจรงิ และแสดงใหเ หน็ ถงึ สถานะการเงนิ ของหนว ยงาน อยางแทจริงหรือไม หรืออาจจะเปนการตรวจสอบความถูกตองของการใชจายเงินแผนดิน ๓ National Audit Office, State Audit in the European Union, December 2005, p. 11

๒๘ รฐั สภาสาร ฉบับเดอื นมนี าคม ๒๕๖๐ เปน ตน ซ่งึ องคกรการตรวจเงินแผนดินของทกุ ประเทศจะมกี ารตรวจสอบทางการเงินหรือทาง บัญชี แมรูปแบบอาจจะแตกตา งกนั ๒.๓ การตรวจสอบการดาํ เนินงาน ไดแก การตรวจสอบการดาํ เนนิ งานใน ภาพรวมวาไดมีการใชจายเงินแผนดินไปอยางมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และคุมคาหรือไม โดยเกอื บทกุ ประเทศของสหภาพยโุ รปมกี ารตรวจสอบการดาํ เนินงาน อยา งไรกด็ ี รูปแบบและ ขอบเขตอาจจะมีความแตกตางกัน เชน ในกรณีประเทศฝร่ังเศส จะมกี ารประเมนิ ผลการดําเนิน นโยบายสาธารณะ (Evaluation) ซึ่งไมไดเปนเพียงการพิจารณาในแงความมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และความคุมคาเทาน้ัน แตยังพิจารณาวานโยบายสาธารณะบรรลุวัตถุประสงค ตามที่ไดมกี ารตง้ั เปาหมายไวห รือไม และมีผลกระทบท้งั ในแงดีและเสยี อยางไรบา ง อํานาจการตรวจสอบขององคก รการตรวจเงนิ แผนดินในสหภาพยุโรป๔ ออสเตรีย การตรวจกอ นจา ย การตรวจสอบโดย การตรวจหลังจาย การตรวจสอบ (A priori audit) มีอาํ นาจในการ (Ex post audit) การดําเนินงาน เบลเยียม วนิ ิจฉัยลงโทษ การตรวจสอบ (Performance) - ไซปรสั √ (Judicial) ทางการเงนิ √ สาธารณรัฐเช็ก - หรอื ทางบญั ชี √ - - (Financial) √ เดนมารก - √ √ เอสโตเนยี - - √ √ ฟนแลนด - - √ ฝร่งั เศส - - √ √ เยอรมนี √ - √ √ - √ √ กรซี - √ √ - ฮังการี - - √ √ ไอรแลนด √ √ √ - √ - √ √ √ √ √ ๔ National Audit Office, State Audit in the European Union, December 2005, p. 11

๒๙ อิตาลี การตรวจกอ นจา ย การตรวจสอบโดย การตรวจหลงั จา ย การตรวจสอบ (A priori audit) มอี ํานาจในการ (Ex post audit) การดาํ เนินงาน ลัตเวีย วินิจฉยั ลงโทษ การตรวจสอบ (Performance) √ ลทิ ัวเนีย - (Judicial) ทางการเงนิ √ ลกั เซมเบิรก - หรือทางบัญชี √ - √ (Financial) √ มอลตา - √ เนเธอรแลนด - - √ √ - - √ โปแลนด √ - √ √ โปรตเุ กส - - √ สโลวาเกีย - - √ √ สโลวเี นีย - - √ √ - √ √ √ สเปน - - √ √ สวีเดน - - √ √ √ √ √ สหราชอาณาจกั ร - √ ศาลตรวจเงนิ √ แผน ดินของ - √ สหภาพยโุ รป - √ √ √ ในบทความน้ี ผูเขียนมุงศึกษาขอบเขตอํานาจหนาที่ขององคกรการตรวจเงิน แผน ดนิ เฉพาะของ ๒ ประเทศ อนั ไดแก ประเทศฝรัง่ เศส และประเทศองั กฤษ ๑. ประเทศฝรง่ั เศส องคก รการตรวจเงนิ แผน ดินของประเทศฝรง่ั เศส ประกอบดว ย ๓ องคกรหลกั ไดแ ก ศาลบัญชี (La Cour des comptes) ศาลบัญชภี าค (Les Chambres régionales et territoriales des comptes) จํานวน ๑๘ แหง และศาลวนิ ยั ทางงบประมาณและการคลัง (La Cour de discipline budgétaire et financière) โดยบทบญั ญตั ทิ เ่ี กย่ี วขอ งกบั ศาลตรวจเงนิ

๓๐ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมนี าคม ๒๕๖๐ แผน ดนิ ไดมกี ารกาํ หนดไวในประมวลกฎหมายศาลตรวจเงินแผน ดิน  (Code des juridictions financières) ซึ่งประมวลกฎหมายดังกลาวกําหนดใหศาลบัญชีและศาลบัญชีภาคมีอํานาจใน การพิจารณาบัญชีของสมุหบัญชี (Comptable หรือ accountant) ซ่ึงเปนผูมีหนาท่ีรับและ เบิกจายเงินแผนดิน รวมถึงตรวจสอบการดําเนินงานของหนวยงานของรัฐวาเปนไปอยางคุมคา มีประสิทธิภาพ และมีประสิทธิผลหรือไม สวนศาลวินัยทางงบประมาณและการคลังนั้น มอี ํานาจในการพพิ ากษาผูม ีอาํ นาจในการสงั่ จา ยเงินแผนดิน (Ordonnateurs หรอื authorizing person)  ๑.๑ ศาลบญั ชแี ละศาลบัญชภี าค ปจจุบัน มีองคกรท่ีอยูภายใตการตรวจสอบของศาลบัญชี จํานวน ๑,๔๘๕ แห่ง และองคก์ รท่อี ยภู่ ายใตก้ ารตรวจสอบของศาลบัญชีภาค จาํ นวน ๑๗,๑๐๕ แหง ๕ โดยศาล บญั ชแี ละศาลบญั ชีภาคมีหน้าท่ีหลัก ๓ ประการ ได้แก่ การตรวจสอบและพิพากษาบัญชขี อง สมุหบ์ ัญชี การตรวจสอบการดาํ เนินงาน และการรับรองรายงานการเงนิ ของรฐั ท้งั น้ี มาตรา L.111-3 แหงประมวลกฎหมายศาลตรวจเงินแผนดิน ไดกําหนดใหอํานาจศาลบัญชีในการขอ เอกสารและเขา ไปสถานทต่ี า ง ๆ เพอ่ื ตรวจสอบการรบั เงนิ และการจา ยเงนิ วา เปน ไปอยา งถกู ตอ ง ตามกฎหมาย กฎ ระเบียบ ขอ บงั คบั หรือไม รวมถงึ การใชงบประมาณ เงนิ และทรัพยส นิ อ่ืน ๆ ที่อยูในความครอบครองของหนวยงานของรัฐดวยวาเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ ประหยัด และคมุ คาหรอื ไม (๑) อํานาจในการตรวจสอบและพพิ ากษาบัญชขี องสมหุ บญั ชี จักรพรรดินโปเลียนไดสถาปนาศาลบัญชีขึ้นเมื่อป ค.ศ. ๑๘๐๗๖ โดย กําหนดให้ศาลบัญชีมีหน้าที่หลักในการตรวจสอบความถูกต้องและทําการพิพากษาบัญชีที่ สมุห์บัญชีของรัฐเป็นผู้เก็บรักษา โดยอํานาจในการพิพากษาบัญชีของสมุห์บัญชีของรัฐ มาจากหลักพ้ืนฐานของกฎหมายการคลังฝรั่งเศสซ่ึงได้มีการแบ่งแยกบุคคลผู้รับผิดชอบใน การสั่งจา่ ย (Ordonnateurs หรือ authorizing person)  และสมุหบ ญั ชผี มู ีหนาที่ในการจายเงิน (Comptable หรือ accountant) เพื่อเปนการคานอํานาจระหวางผูมีอํานาจในการสั่งจายเงิน ๕ รายงานการดาํ เนนิ งานประจําปข องศาลบัญชี ค.ศ. ๒๐๑๕ ๖ ศาลบัญชถี กู จัดต้งั ขนึ้ โดยรัฐบญั ญัตลิ งวันที่ ๖ กนั ยายน ค.ศ. ๑๘๐๗ และรฐั กฤษฎกี าลงวันท่ี ๒๘ กนั ยายน ค.ศ. ๑๘๐๗

๓๑ และผูมีหนาท่ีจายเงินและใหท้ังสองฝายไดตรวจสอบซ่ึงกันและกัน๗ ทั้งน้ี ไดมีการกําหนด ความรับผิดของสมุหบัญชีไวเปนการเฉพาะ โดยหากมีการกระทําความผิดอันสงผลใหมีเงิน ขาดไปจากบญั ชี สมหุ บ ญั ชตี อ งรบั ผดิ ชอบทางแพง เปน การสว นตวั ซง่ึ ในปจ จบุ นั ประเทศฝรง่ั เศส ก็ยังคงระบบความรับผิดของสมุหบัญชีไว โดยทุกสิ้นปงบประมาณ สมุหบัญชีจะตองสงบัญชี ใหศ าลบญั ชหี รอื ศาลบญั ชภี าคแลว แตก รณี เพอ่ื ตรวจสอบวา ไดม กี ารเบกิ จา ยเงนิ และรบั เงนิ ถกู ตอ ง ตามท่ีกฎหมาย กฎ ระเบียบ ขอบังคับกําหนดไวหรือไม ในกรณีท่ีมีเงินขาดไปจากบัญชี สมุหบัญชีตองรับผิดทางแพงเปนการสวนตัวเพ่ือชดใชเงินท่ีขาดไป ท้ังน้ี ไมวาจะไดมีเจตนา กระทาํ ผดิ หรอื ไมก ต็ าม (responsabilité pécuniaire et personnelle des comptables) โดยในทาง ปฏบิ ตั ิ ศาลบญั ชจี ะทาํ การสมุ ตรวจบญั ชขี องหนว ยงานตา ง ๆ ทส่ี มหุ บ ญั ชเี กบ็ รกั ษาอยา งนอ ย หนง่ึ ครั้งในทุกสปี่  โดยในป ค.ศ. ๒๐๑๔ ศาลบญั ชีไดพ้ พิ ากษาบญั ชีโดยเฉล่ีย ๑๕๐ บญั ชี โดย มคี ําพิพากษาให้ชดใชเ้ งนิ คืนให้แกร่ ฐั ทง้ั หมด ๗๙ คดี สําหรับศาลบญั ชภี าค ได้มกี ารพพิ ากษา บัญชีไปทั้งหมด ๒,๔๐๔ บญั ชี โดยมคี าํ พิพากษาใหช้ ดใชเ้ งนิ คืนทั้งหมด ๒๐๒ คดี (๒) อาํ นาจในการตรวจสอบการดาํ เนินงาน อาํ นาจในการตรวจสอบการดาํ เนนิ งาน หมายถึง การตรวจสอบความ ถูกตองตามกฎหมาย กฎ ระเบยี บ ขอ บงั คับของการบรหิ ารการเงินการคลัง และตรวจสอบวา ได มกี ารใชทรพั ยากรและงบประมาณวา เปนไปอยา งประหยัดและประสบผลสมั ฤทธ์ติ ามเปา หมาย ท่ีไดมีการกําหนดไวหรือไม โดยไมกาวลวงไปถึงการพิจารณาความเหมาะสมของการกําหนด นโยบายแตอยางใด โดยศาลบัญชีและศาลบัญชีภาค มีอํานาจในการตรวจสอบการดําเนินงาน ของทุกองคกรท่ีมีการใชเงินแผนดิน มิใชเฉพาะองคกรที่มีสมุหบัญชีประจําอยูเทาน้ัน โดย ศาลบัญชีและศาลบัญชีภาคสามารถตรวจสอบองคกรเอกชนท่ีไดรับเงินอุดหนุนจากภาครัฐ องคก รประกนั สังคม รัฐวิสาหกจิ องคก รการกุศลตา ง ๆ และองคก รทีไ่ ดรับเงินอดุ หนนุ จาก สหภาพยุโรปดวยเชนกัน ในการกําหนดแผนการตรวจสอบการดําเนินงานน้ัน ศาลบัญชีและ ๗ ผูมีอํานาจส่ังจายจะมีหนาท่ีในการกอภาระผูกพันงบประมาณ ตรวจสอบมูลหน้ีท่ีเกิดขึ้นและกําหนด จํานวนท่แี นนอนและออกคําส่งั จายเงิน และสมุหบัญชีจะมีหนาท่จี ายเงิน แตในการจายเงินน้นั สมุหบัญชีจะกระทําการ ตรวจสอบทางบัญชี (contrôle comptable) กลาวคือ ตรวจสอบวา ผมู อี าํ นาจสง่ั จายเปน ผูมีอํานาจสัง่ จายถกู ตองตาม กฎหมาย วา เงินงบประมาณมเี พยี งพอหรอื ไม หรือหนน้ี ั้นมจี ริงหรือไม เปนตน โดยการตรวจสอบทางบญั ชดี งั กลา วจะ กระทําโดยการตรวจสอบหลักฐานการเบิกจายใบสําคัญเปนหลัก หากมีเอกสารไมครบหรือมีขอผิดพลาดประการใด สมหุ บ ัญชสี ามารถระงบั การจา ยเงนิ ไดแ ละแจงไปยังผูมีอาํ นาจสง่ั จาย

๓๒ รฐั สภาสาร ฉบบั เดอื นมนี าคม ๒๕๖๐ ศาลบัญชีภาคอาจกําหนดเรื่องที่จะตรวจสอบเองหรืออาจเปนการดําเนินการตามคําขอของ คณะกรรมาธิการของรฐั สภา๘ หรอื ตามคําขอของผู้ตรวจการแผน่ ดิน๙ ก็ได้ ในการตรวจสอบหนวยงาน ศาลบัญชีและศาลบัญชีภาคจะกระทํา โดยเคารพหลักการมีสิทธโิ ตแ ยง โดยเมอื่ ทําการตรวจสอบเสร็จแลว ศาลบญั ชีหรือศาลบัญชี ภาคจะจัดทํารางขอสังเกตสงไปยังหนวยงานราชการท่ีเก่ียวของเพื่อหนวยงานน้ันจะไดชี้แจง เหตุผลและตอบขอสังเกตดังกลาว เม่ือการพิจารณาผลการตรวจสอบส้ินสุดแลว ศาลบัญชี หรอื ศาลบัญชีภาคจะแจงผลการตรวจสอบไปยงั หนว ยงานที่เกย่ี วของ รัฐมนตรีผรู ับผิดชอบ ใน กรณีที่มีการกระทําผิดวินัยทางงบประมาณหรือการคลัง ก็สามารถสงเร่ืองตอไปยังอัยการเพ่ือ ทาํ การฟอ งคดีตอศาลวินยั ทางงบประมาณและการคลงั หรือหากเปนกรณที ่ีตรวจพบการทจุ ริต ก็สามารถสงเร่ืองตอไปยังอัยการเพื่อดําเนินการฟองคดีตอศาลอาญาไดเชนกัน นอกจากน้ี ศาลบัญชีอาจแจงผลการตรวจสอบตอคณะกรรมาธิการการคลังหรือคณะกรรมาธิการสืบสวน ของรัฐสภาดว ยเชนกนั ท้ังน้ี สําหรบั การตรวจสอบการดาํ เนินงาน ศาลบัญชหี รอื ศาลบัญชี ภาคมีอํานาจเพียงแจงผลการตรวจสอบและขอเสนอแนะในการแกไขขอบกพรองท่ีพบเทาน้ัน ดังนั้น หนวยงานไมจําเปนตองปฏิบัติตามความเห็นหรือขอสังเกตของศาลบัญชีหรือศาล บญั ชีภาคแตอ ยางใด และศาลฯ กไ็ มมอี ํานาจทางกฎหมายทจ่ี ะบังคับใหหนวยงานปฏิบตั ิตาม อยางไรก็ดี ในทางปฏิบตั ิ ศาลบัญชีจะมีการตดิ ตามผลการดําเนินงานตามขอ สงั เกตของศาล บัญชีและศาลบัญชีภาคและทําการรายงานผลไวในรายงานประจําปของศาลบัญชี ซ่ึงจะไดมี การเสนอตอรัฐบาลและรฐั สภา รวมถึงเผยแพรตอ สาธารณชนตอไป ปจจุบัน การตรวจสอบการดําเนินงานถือเปนภารกิจหลักของศาลบัญชี โดยคดิ เปน สองในสามของภาระงานทั้งหมดของศาลบัญชี ท้ังนี้ ในป ค.ศ. ๒๐๑๔ ศาลบญั ชี จัดทํารายงานตรวจสอบการดําเนินงานทั้งหมด ๓๗ ฉบับ และศาลบัญชีภาคจัดทํารายงาน ตรวจสอบทง้ั หมด ๕๕๑ ฉบับ๑๐ ๘ มาตรา L. 136-4 แหงประมวลกฎหมายศาลตรวจเงินแผน ดิน ๙ มาตรา ๑๒ แหงรฐั บัญญตั ิ ลงวนั ท่ี ๓ มกราคม ค.ศ. ๑๙๗๓ ๑๐ รายงานการดาํ เนินงานประจําปของศาลบญั ชี ค.ศ. ๒๐๑๕

๓๓ (๓) อํานาจในการรับรองรายงานการเงินของรัฐบาล มาตรา ๕๘-๕ ของรัฐบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยรัฐบัญญัติ งบประมาณ ค.ศ. ๒๐๐๑ ไดกําหนดใหศาลบัญชีจัดทํารายงานรับรองรายงานการเงินของรัฐบาล (Certification des comptes de l’Etat) วา รายงานการเงนิ ดงั กลา วมคี วามถกู ตอ ง สจุ รติ และเชอ่ื ถอื ไดห รือไม (la régularité, la sincérité et la fidélité des comptes de l’Etat) โดยเรอ่ื งดังกลาว ถอื วาเปน เรอื่ งทมี่ ีความสําคญั เปนอยางยงิ่ สาํ หรับความโปรง ใสทางการคลัง เน่ืองจากรายงาน ดังกลาวเปนหลักประกันถึงความนาเช่ือถือของขอมูลตาง ๆ ท่ีรัฐบาลเสนอเพ่ือประกอบการ เสนอรา งรฐั บัญญตั ปิ ดงบประมาณประจาํ ป (Loi de règlement) และใหค วามม่ันใจในระดบั ท่เี หมาะสมวา ขอ มูลดงั กลา วไมมขี อผดิ พลาดโดยมีนัยสําคญั ทงั้ น้ี ในป ค.ศ. ๒๐๑๔ ศาลบัญชี ได้รับรองรายงานการเงนิ ของรัฐบาลโดยมีขอ้ สงวน ๕ ข้อ เช่น ขอ้ สงวนเกยี่ วกบั ระบบการ ตรวจสอบภายในและความน่าเช่ือถือของระบบข้อมูลทางการเงินการคลังอิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น นอกจากน้ี ศาลบัญชียังไดดําเนินการรับรองรายงานการเงินของ หนวยงานอนื่ ๆ ดว ย เชน การรบั รองงบการเงินของสภาผูแทนราษฎรและวฒุ สิ ภานบั แตป  ค.ศ. ๒๐๑๓ โดยการรอ้ งของทงั้ สองสภา (๔) อาํ นาจหนา ทอี่ น่ื ๆ ของศาลบญั ชแี ละศาลบัญชภี าค มาตรา ๔๗-๒ แห่งรัฐธรรมนูญยังได้กําหนดให้ศาลบัญชีมีหน้าที่ให้ ความช่วยเหลอื รฐั สภาในการตรวจสอบการบรหิ ารงานโดยรัฐบาล นอกจากน้ี ยังได้กําหนดให้ ศาลบัญชีมีหน้าที่ช่วยเหลือรัฐบาลและรัฐสภาในการตรวจสอบการใช้จ่ายเงินตามรัฐบัญญัติ งบประมาณและตามรัฐบญั ญตั งิ บประมาณของสาํ นกั งานประกนั สังคม รวมถงึ การประเมนิ ผล การดาํ เนนิ นโยบายสาธารณะดว้ ยเชน่ กัน โดยตามมาตราดงั กลา่ วประกอบกับมาตรา ๕๘ ของ รัฐบัญญัติว่าดว้ ยรฐั บัญญตั ิงบประมาณ ค.ศ. ๒๐๐๑ ศาลบญั ชจี ึงได้จัดทาํ รายงานตา่ ง ๆ เพอ่ื เสนอต่อรัฐสภาประกอบการพิจารณาร่างรัฐบัญญัติงบประมาณและร่างรัฐบัญญัติงบประมาณ ของสํานกั งานประกนั สงั คม สําหรับศาลบัญชีภาค นอกเหนือจากอํานาจในการตรวจสอบบัญชีและ การตรวจสอบการดําเนินงานแลว ประมวลกฎหมายวาดวยองคกรปกครองสวนทองถิ่นยังได กําหนดใหศาลบัญชีภาคมีหนาที่ในการตรวจสอบทางดานงบประมาณขององคกรปกครองสวน ทองถน่ิ ดว ย เชน ในกรณที ีอ่ งคกรปกครองสว นทองถิน่ ไมสามารถจัดทํางบประมาณไดภายใน กําหนดเวลา หรือไมสามารถจัดทํางบประมาณสมดุลได เปนตน ผูวาราชการจังหวัดตองมี หนังสือแจงตอ ศาลบญั ชีภาคเพื่อใหเ ขาไปใหค วามชว ยเหลอื ในการจัดทํางบประมาณดงั กลา ว

๓๔ รฐั สภาสาร ฉบับเดอื นมนี าคม ๒๕๖๐ ๑.๒ ศาลวนิ ยั ทางงบประมาณและการคลงั ตามท่ีไดกลาวไวแลวขางตน ประเทศฝรั่งเศสไดมีการวางระบบการตรวจสอบ การใชเงินแผนดินโดยการใหอํานาจศาลบัญชีในการตรวจสอบบัญชีของสมุหบัญชี อยางไรก็ดี ในกรณขี องผูมอี ํานาจส่ังจายน้ัน เดมิ ไมมีกฎหมายกาํ หนดโทษหรือความรบั ผิดใด ๆ ไวเ ปน การ เฉพาะ๑๑ จนกระท่ังในชวงสงครามโลกครัง้ ทีส่ อง เนอื่ งจากการทไี่ มม ีรัฐสภาทม่ี าทําหนาท่ีในการ ตรวจสอบการใชเงินแผน ดิน รัฐบาลในยคุ นัน้ จงึ ทําทุกอยางตามอาํ เภอใจ ไมวาจะเปน การเสนอ การพจิ ารณา การอนมุ ัติ การใชและการตรวจสอบงบประมาณ จากรายงานสาธารณะประจําป ของศาลบัญชีภายหลังจากที่สงครามโลกคร้ังท่ีสองส้ินสุดลง ปรากฏวามีขอบกพรองมากมาย ในการบรหิ ารการคลังของประเทศ จงึ ทาํ ใหร ัฐสภาไดหาวิธีการปองกนั และแกไขขอจํากัดในการ ลงโทษผูกระทําความผิดของศาลบัญชี เน่ืองจากเดิมศาลบัญชีมิไดมีอํานาจครอบคลุมไปถึง ตวั ผมู อี าํ นาจส่งั จา ย ดว ยเหตุนเ้ี องจงึ ไดมีการจัดตงั้ ศาลวินยั งบประมาณขน้ึ ในป ค.ศ. ๑๙๔๘ และเปลี่ยนช่ือมาเปน็ ศาลวนิ ยั งบประมาณและการคลงั ในปี ค.ศ. ๑๙๖๓๑๒ เพื่อพพิ ากษาลงโทษ ผู้มีอํานาจสั่งจ่ายในกรณีท่ีมีการกระทําความผิดวินัยทางงบประมาณ โดยการวินิจฉัยลงโทษ ของศาลวินัยฯ จะมีลักษณะเป็นโทษปรับทางปกครอง โดยสามารถกําหนดบทลงโทษเป็น ค่าปรับจาํ นวนไม่ตํา่ กว่า ๑๕๐ ยูโร และสูงสดุ ไม่เกินจํานวนเงนิ เดือนสองปีของผู้ทถ่ี กู ลงโทษ ณ วันทีก่ ารกระทาํ ความผิดไดเ้ กดิ ข้นึ แล้วแต่ฐานความผดิ ทีเ่ กยี่ วข้อง   นับแตไดมีการจัดต้ังศาลวินัยทางงบประมาณและการคลังในป ค.ศ. ๑๙๔๘ จนถึงปัจจุบัน ได้มีการตัดสินพิพาษาคดีไปเพียง ๒๐๔ คด๑ี ๓ จากคดีท่ีศาลไดรับไวพิจารณา ทั้งหมด ๕๙๙ คดี โดยอัยการมีคําส่ังไมฟ อง (décisions de classement) จาํ นวน ๓๕๓ เร่ือง๑๔ ๑๑ เดิม ในกรณที ่ผี มู ีอํานาจสงั่ จา ยเขาไปแทรกแซงการทาํ งานของสมุหบ ัญชี โดยเขาไปยุง เก่ยี วกบั เงนิ ที่ อยใู นความรบั ผดิ ชอบของสมหุ บ ญั ชี แนวคาํ วนิ จิ ฉยั ของศาลบญั ชจี ะถอื วา บคุ คลดงั กลา วถอื เปน “สมหุ บ ญั ชโี ดยขอ เทจ็ จรงิ ” (gestion de fait) และตอ งรบั ผิดชอบเปนการสว นตัวในกรณที ม่ี เี งนิ ขาดไปจากบญั ชีเชน เดยี วกบั สมุหบัญชี ๑๒ อรพิน ผลสวุ รรณ สบายรปู , ศาลวินยั งบประมาณและการคลังฝรง่ั เศส La Cour de Discipline Budgétaire et Financière, รวมบทความทางวิชาการเนอื่ งในโอกาสครบรอบ ๗๒ ปี ศาสตราจารย์ ดร. อมร จนั ทรสมบูรณ,์ สมาคมกฎหมายมหาชนแหง่ ประเทศไทย, ๒๕๓๕, น. ๓๐๙. ๑๓ ท่ีมา: รายงานประจําปของศาลวนิ ัยทางงบประมาณและการคลัง ป ค.ศ. ๒๐๑๖ ๑๔ Stéphanie Damarey, Exécution et contrôle des finances publiques, Gualino éditeur, 2007, p. 349.

๓๕ ๒. ประเทศอังกฤษ องคกรการตรวจเงนิ แผน ดินของประเทศอังกฤษ ไดแก สํานกั งานตรวจเงนิ แผน ดิน (National Audit Office) โดยมีผูวาการตรวจเงินแผน ดิน (Comptroller and Auditor General) เปน ผูบังคับบัญชาของผูวาการตรวจเงินแผนดิน มาจากการแตงตั้งจากกษัตริยจากการเสนอของ สภาผูแ ทนราษฎร ซ่งึ ในการเสนอแตงตัง้ นัน้ นายกรฐั มนตรีเปนผูเสนอตอ สภาผแู ทนราษฎรโดย ไดรับความเห็นชอบจากคณะกรรมาธิการการคลัง ผูวาการตรวจเงินแผนดินมีวาระการดํารง ตําแหนง ๑๐ ป และมีสถานะเปน เจา พนกั งานของสภาผแู ทนราษฎร (Officer of the House of Commons) โดยในปจจุบัน การดําเนนิ งานของสํานกั งานตรวจเงนิ แผน ดนิ อยภู ายใตการกาํ กับ ดูแลของคณะกรรมการทีป่ ระกอบดวยสมาชิก ๙ คน เพือ่ ใหการดาํ เนนิ งานของสํานักงานฯ มี ความโปรง ใสมากขนึ้ บทบญั ญตั ใิ นสว นทีเ่ กย่ี วของกบั ผูวาการตรวจเงินแผน ดนิ และสาํ นกั งาน ตรวจเงนิ แผน ดนิ ไดม ีการกาํ หนดไวใ นกฎหมายทงั้ หมด ๕ ฉบับ อนั ไดแก the Exchequer and Audit Departments Act 1866 และ 1921 the National Audit Act 1983 the Government Resources and Accounts Act 2000 และ Budget Responsibility and National Audit Act 2011๑๕ อํานาจหนา ที่ของสํานักงานตรวจเงินแผนดิน แบง ออกไดเ ปน ๒ ลกั ษณะ ดังน๑้ี ๖   ๑. การตรวจสอบการเงนิ (Financial Audit) การตรวจสอบการเงินของสํานักงานตรวจเงินแผนดินมุงเนนไปท่ีการใหความเห็น ที่เปน อสิ ระเกย่ี วกบั รายงานการเงินประจาํ ปของหนวยงานของรัฐ เพอ่ื ตรวจสอบวา (๑) รายงานการเงินดังกลา ว มขี อ มลู ครบถวนสมบูรณ ถกู ตอง และไดม กี าร เปด เผยขอมลู สอดคลอ งกบั มาตรฐานการรายงานการเงินหรอื ไม (๒) รายงานการเงินดังกลาว ไดมีการบันทึกทรัพยสินและหน้ีสินทั้งหมดท่ี อยูในความครอบครองหรือความรับผิดชอบของหนวยงานของรัฐ และไดมีการประเมินมูลคา อยา งถูกตอ งตามนโยบายการบญั ชหี รอื ไม ๑๕ นอกจากนี้ The Local Audit and Accountability Act 2014 ยงั ไดก าํ หนดเพม่ิ เติมอํานาจของสาํ นกั งาน ตรวจเงนิ แผน ดนิ ในสว นทีเ่ กี่ยวขอ งกับองคกรปกครองสว นทองถน่ิ ดว ย ๑๖ National Audit Office, State Audit in the European Union, December 2005 และขอ มลู จากเวบ็ ไซต https://www.nao.org.uk/

๓๖ รฐั สภาสาร ฉบบั เดอื นมีนาคม ๒๕๖๐ (๓) การรับและการจายเงินตามที่ไดมีการบันทึกไวในรายงานการเงินดังกลาว เปนไปโดยชอบดวยกฎหมายและมคี วามถกู ตอง ในการตรวจสอบดังกลาว สํานักงานตรวจเงินแผนดินเขาไปตรวจสอบโดยใช มาตรฐานการสอบบัญชีที่รับรองท่ัวไปในระดับสากล และมีการวางแผนการตรวจสอบตาม ความเสีย่ งในแตล ะดาน นอกจากน้ี เพ่อื ประโยชนใ นการใหความเหน็ เก่ยี วกบั รายงานการเงิน ดังกลาว สํานักงานตรวจเงินแผนดินจะประเมินประสิทธิภาพของระบบการตรวจสอบภายใน วาไดมีการดําเนินการสอดคลองกับแผนการตรวจสอบที่วางไวหรือไม และเสนอแนะใหมีการ ปรบั ปรงุ ในกรณที พ่ี บขอบกพรอง ทัง้ นี้ ในป ค.ศ. ๒๐๑๕-๒๐๑๖ สํานักงานตรวจเงนิ แผน ดินได ดําเนนิ การตรวจสอบและรบั รองรายงานการเงนิ ของหนว ยงานทั้งหมด ๓๖๘ แหง ๒. การตรวจสอบความคุมคา ของการดําเนนิ งาน (Value for money หรือ Performance audit) สํานักงานตรวจเงินแผนดินตรวจสอบความคุมคา ประสิทธิภาพ และประสิทธิผล ของการดาํ เนนิ งานของหนว ยงานของรฐั อยา งไรกด็ ี มาตรา ๖ (๒) ของ the National Audit Act 1983 กําหนดขอบเขตของการตรวจสอบดังกลาวไวโดยชัดเจนวา ไมถือเปนการใหอํานาจ ผูวาการตรวจเงินแผนดินในการเขาไปตั้งคําถามเก่ียวกับความเหมาะสมของนโยบายตาม วตั ถปุ ระสงคท ่ีไดม กี ารกําหนดไว๑ ๗ โดยในการตรวจสอบดงั กลาว สํานักงานตรวจเงินแผนดนิ ตองมีการวางแผนการตรวจสอบและกําหนดหัวขอที่จะตรวจสอบในแตละป โดยคํานึงถึง ความเส่ียง จํานวนเงินและทรพั ยากรทเ่ี ก่ยี วของ ผลกระทบตอโครงการดังกลาวตอ ประชาชน ขอบเขตการจัดทํารายงานขอเสนอแนะ ความสนใจของสาธารณะและรัฐสภาเกี่ยวกับเร่ือง ดงั กลา ว รวมถงึ วา การเขา ไปตรวจสอบจะกอ ใหเ กดิ ประโยชนห รอื ไม เมอ่ื การตรวจสอบสน้ิ สดุ ลง สาํ นกั งานตรวจเงินแผน ดนิ จะรายงานผลการตรวจสอบดังกลาวตอรฐั สภา และอาจเผยแพรได โดยความเห็นชอบของสภาผูแทนราษฎร  ๑๗ Part II Economy, Efficiency and Effectiveness Examinations 6 Public departments etc. (1) The Comptroller and Auditor General may carry out examinations into the economy, efficiency and effectiveness with which any department, authority or other body to which this section applies has used its resources in discharging its functions. (2) Subsection (1) above shall not be construed as entitling the Comptroller and Auditor General to question the merits of the policy objectives of any department, authority or body in respect of which an examination is carried out.

๓๗ ในป ค.ศ. ๒๐๑๕-๒๐๑๖ สํานกั งานตรวจเงินแผนดินไดดาํ เนินการตรวจสอบและ จดั ทาํ รายงานผลการตรวจสอบความคมุ คา ของการดาํ เนนิ งาน ทง้ั หมด ๖๕ รายงานดาํ เนนิ งาน นอกจากนี้ ยังดําเนินการตรวจสอบสืบสวน (investigations) เพอ่ื ตรวจสอบกรณีปญ หาที่มคี วาม จําเปนเรงดวนในกรณที ี่มคี าํ รอ งขอจากสมาชกิ รัฐสภาหรอื ประชาชน ทง้ั หมด ๔๓ กรณีดวยกัน นอกจากน้ี ในแตล ะป ผวู า การตรวจเงินแผน ดินจะไดจ ดั ทํารายงานประจาํ ปเพอ่ื เสนอผลการตรวจสอบทั้งสองดา นของสาํ นักงานการตรวจเงนิ แผนดนิ ท้ังนี้ คณะกรรมาธกิ าร การคลังอาจเรียกบุคคลมาไตสวนเพิ่มเติมตามรายงานผลการตรวจสอบของสํานักงานตรวจเงิน แผนดินและจัดทํารายงานขอเสนอแนะของตนตามรายงานดังกลาวเพื่อเสนอตอรัฐบาล ซ่งึ รฐั บาลจะเห็นชอบเพอื่ ใหด าํ เนินการตามขอเสนอแนะดงั กลาวหรอื ไมก ไ็ ด อยา งไรกด็ ี โดย สว นใหญแลว รฐั บาลจะเหน็ ชอบใหดําเนนิ การตามขอเสนอแนะของคณะกรรมาธกิ ารการคลัง                        

๓๘ รฐั สภาสาร ฉบับเดอื นมนี าคม ๒๕๖๐ บทบาทสตรกี บการมสี วนรว มทางการเมือง: ¡Ã³ÈÕ Ö¡ÉÒ Ê´Ñ Ê‹Ç¹ÊÁҪԡʵÂã¹Ã˜°ÊÀÒà¡ÒËÅÕ㵌 สมใจ ทองกุล* บทนา ระบอบการเมืองการปกครองแบบประชาธิปไตยมิใชมีเพียงกิจกรรมการเลือกตั้ง ที่ประชาชนใหความสําคัญและมีสวนรวมในการไปใชสิทธิเลือกตั้งเฉพาะในวันเลือกต้ังอยาง เดียวเทานั้น แตจําเปนตองตระหนักและใหความใสใจตอการมีสวนรวมในกิจกรรมทาง การเมืองรูปแบบอ่ืนอีกดวย โดยเฉพาะระบบพรรคการเมืองถือเปนสถาบันทางการเมือง ท่ีมีบทบาทสําคัญและจําเปนตองเปดโอกาสใหประชาชนเขาไปมีสวนรวมในกิจกรรม ตางๆ อยางจริงจัง เกิดความเสมอภาคและมีความเทาเทียมกัน สะทอนใหเห็นถึงการ เปดโอกาสแกประชาชนในสังคมใหมีสวนรวมทางการเมืองมากนอยเพียงใด กระบวนการ คัดเลือกตัวแทนของคนสวนใหญในสังคมนับเปนรูปแบบทางการเมืองอยางหน่ึงท่ีมีความ สําคัญผานการเลือกต้ังจากประชาชน เพื่อใหเขาไปทําหนาท่ีแทนตนเองในฝายนิติบัญญัติ * นักวิเทศสัมพนั ธชํานาญการ สาํ นักภาษาตางประเทศ สาํ นักงานเลขาธิการสภาผูแทนราษฎร

๓๙ จึงอาจกลาวไดวาการเลือกต้ังตัวแทนประชาชนถือเปนกระบวนการประชาธิปไตยท่ีมีความ สําคัญอยางหน่ึง และการมีสวนรวมในกิจกรรมทางการเมืองท้ังหลาย จึงตองคํานึงถึงการ เปดโอกาสแกประชาชนทุกหมูเหลาในสังคมอยางเทาเทียมกันภายใตเงื่อนไขที่หลากหลาย ทั้ง ชวงอายุ เพศ ภูมิภาค การศึกษา หรือการนับถือศาสนา เปนตน ซึ่งสามารถสนอง ตอความตองการของประชาชนเหลาน้ันไดอยางครอบคลุมอันจะสงผลกระทบโดยตรงตอ ประสิทธภิ าพของการเลือกต้งั และสง ผลตอ การทํางานในกระบวนการนิติบญั ญัติดว ย รัฐสภาเปนองคกรหน่ึงที่สําคัญมีกลไกทางการเมืองกอใหเกิดการรวมตัวกัน ของบรรดาตัวแทนที่มาจากการเลือกต้ังของประชาชนทั้งหลายสามารถปรึกษาหารือรวมกัน เพ่ือดําเนินภารกิจสําคัญตางๆ ของรัฐสภา เม่ือเปนเชนน้ี ตัวแปรในการตัดสินใจเลือกต้ัง สมาชิกรัฐสภาของประชาชน จึงอาจมีองคประกอบหรือปจจัยตางๆ อยางหลากหลาย อาทิ แนวคิด ทัศนคติ ภูมิภาค ศาสนา เพศ หรือความเลื่อมใสศรัทธา เปนตน ดังน้ัน อาจกลาวไดวา การเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตยนับเปนรูปแบบ การปกครองที่เปดโอกาสการมีสวนรวมแกประชาชนใหมีสิทธิและมีอํานาจตัดสินใจ ทางการเมืองไดอยางอิสระ และพฤติกรรมการแสดงออกทางการเมือง จึงเปนบรรทัดฐาน อยา งหนึ่งทีส่ ําคัญกอ ใหเกดิ สทิ ธแิ ละหนา ท่ีแกประชาชนทงั้ หญิงและชาย แตเมื่อพิจารณาถึงประเด็นความเทาเทียมทางเพศระหวางหญิงและชายในบริบท ทางการเมือง กลบั พบวา หลายประเทศแมจะมปี ระชากรหญิงจาํ นวนมากก็ตาม ความเปนจริง กลับพบวาในรัฐสภาแตละประเทศน้ัน ยังมีความแตกตางของจํานวนสัดสวนสมาชิกระหวาง หญงิ และชายเหน็ ไดอ ยางชดั เจน ซงึ่ ในรฐั สภาสาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต) ก็เชนกัน บทความ ชิ้นน้ี จึงไดนําเสนอแนวความคิด ขอมูลสถิติเชิงเปรียบเทียบของจํานวนสมาชิกรัฐสภา ระหวา งหญงิ และชายตงั้ แตอ ดตี ถงึ ปจ จบุ ัน การมสี ว นรว มทางการเมืองของผหู ญงิ ตลอดจน ววิ ฒั นาการทางการเมืองสาํ หรับสง เสรมิ โอกาสการเปน ตวั แทนทางการเมอื งแกผ หู ญงิ โดยได มีการศึกษาวิเคราะหปจจัยหรือเงื่อนไขสําคัญ พรอมทั้งพิจารณาปญหาอุปสรรคท่ีเกี่ยวของ กับการมีสวนรวมทางการเมือง โดยเฉพาะประเด็นการเขารวมสังกัดพรรคการเมืองรวมถึง กระบวนการลงสมคั รรบั เลอื กตัง้ สมาชกิ รัฐสภา

๔๐ รัฐสภาสาร ฉบบั เดอื นมีนาคม ๒๕๖๐ สาธารณรฐเกาหล:ี การใหค วามสาคญและโอกาสตอผูห ญิง เมื่อกลาวถึงการเมืองการปกครองในสาธารณรัฐเกาหลี นับวามีพัฒนาการ เปล่ียนแปลงไปอยางรวดเร็ว โดยเฉพาะสถาบันทางการเมืองอยางรัฐสภาถือเปนองคกรหลัก ของประเทศท่ีมีเสถียรภาพ เห็นไดจากแนวโนมของการเปลี่ยนแปลงและการเรงพัฒนาเพ่ือ ปฏริ ูปโครงสรางทง้ั หลายภายในสถาบันแหง น้ี เพือ่ ใหส นองตอ การทํางานอยางมปี ระสิทธภิ าพ ย่ิงข้ึน ในขณะเดียวกันระบบพรรคการเมืองก็มีบทบาททางการเมืองที่สําคัญในกระบวนการ สรรหาบุคคลท่ีมีความรูความสามารถและมีคุณธรรมเขาสูสนามเลือกต้ัง เพื่อเปนสมาชิก รัฐสภา๑ และสงผลดีตอการขยายโอกาสแกกลุมบุคคลท่ีหลากหลายของสังคม โดยเฉพาะ ผูหญิงมีโอกาสเปนตัวแทนพรรคการเมืองเพื่อลงสมัครรับเลือกต้ังไดมากขึ้น แมสภาพ ความจริงยังคงเห็นไดวา จํานวนสัดสวนของสมาชิกรัฐสภาระหวางหญิงและชายนั้นมีความ แตกตางอยางชัดเจน๒ ซึ่งประเด็นเหลานี้จําเปนตองกําหนดมาตรการเพ่ือสงเสริมใหมีการ เปลยี่ นแปลงท่ดี ีข้ึนตอไป การกอ ตงั้ กระทรวงกิจการสตรแี ละครอบครวั (Ministry of the Gender Equality & Family, 여성가족부) สาธารณรฐั เกาหลี ในปี ๒๕๔๔ มเี จตนารมณ์ทีส่ ําคัญคอื เพอื่ สง่ เสริม บทบาทความเท่าเทียมกันทางเพศและกําหนดนโยบายยกระดับสิทธิของผู้หญิง การพัฒนา ศักยภาพ และการนาํ ความรูค้ วามสามารถไปใช้ใหเ้ กดิ ประโยชน์ ตลอดจนการให้ความสําคัญ กับสขุ ภาพอนามยั สวสั ดิการ การปกป้องคุ้มครองสิทธิ และกจิ การต่างๆ ท่เี กย่ี วข้องกบั ผู้หญิง ในทุกกรณี โดยมผี ู้หญงิ เป็นรัฐมนตรีประจาํ กระทรวง เพอ่ื ทจ่ี ะสามารถสะท้อนให้เห็นถงึ ความ ต้องการที่แท้จริง และความสําคัญที่จะสนับสนุนให้มีการพัฒนา การกําหนดนโยบาย และ ส่งเสริมใหผ้ ู้หญิงมีบทบาทในสังคมมากยิง่ ข้นึ ๓ ๑ การสรรหาตัวแทนพรรคการเมืองเพ่ือลงสมคั รรับเลอื กตัง้ จาํ เปน ตองผา นกระบวนการมสี วนรว มของ ประชาชน เพราะถอื วาเปนจดุ เรมิ่ ตน ของการเลือกต้งั ทม่ี ปี ระสิทธภิ าพ ๒ รฐั สภาสาธารณรัฐเกาหลี สมยั ท่ี ๒๐ เลอื กตง้ั เม่ือวนั ท่ี ๑๓ เมษายน ๒๕๕๙ มีวาระ ๔ ป ต้ังแต ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓ มีสมาชกิ รัฐสภาท้ังสนิ้ ๓๐๐ คน ในจาํ นวนนีม้ สี มาชกิ รัฐสภาหญิงจาํ นวน ๕๑ คน คดิ เปนรอยละ ๑๗ โดยมีผูใชสิทธเิ ลอื กตง้ั จํานวน ๒๔,๔๓๐,๗๔๖ คน คดิ เปนสัดสว นรอยละ ๕๘ ของประชากรผูมีสทิ ธเิ ลือกต้งั ทงั้ หมด จาํ นวน ๔๒,๑๐๐,๓๙๘ คน (ขอมูล ณ วนั ท่ี ๒ กรกฎาคม ๒๕๕๙) ๓ กฎหมายสิทธิพื้นฐานเพื่อสงเสริมบทบาทสตรี ไดถูกกําหนดขึ้นในป ๒๕๓๘ ตามบทบัญญัติใน รัฐธรรมนูญที่เก่ียวกับความเสมอภาคทางเพศ ทําใหหนวยงานของรัฐบาลกลางและทองถ่ินไดกําหนดนโยบายและ งบประมาณทจ่ี าํ เปน ทาํ ใหเ กดิ การเปลย่ี นแปลงเปน อยา งมากในการสง เสรมิ และการขยายบทบาทของผหู ญงิ ในสงั คม รวมทง้ั เปนการชวยยกระดบั และการปกปองคุมครองสิทธิดว ย นอกจากนนั้ รฐั สภา สมยั ท่ี ๑๙ (๒๕๕๕ - ๒๕๕๙) คณะ กรรมาธกิ ารกิจการสตรีและครอบครวั ไดเ สนอรา งกฎหมายสําคัญท่ีเกี่ยวขอ งกับผูหญงิ จํานวน ๘ ฉบบั อาทิ การสงเสริม กจิ กรรมทางเศรษฐกิจ การคกุ คามทางเพศ การปองกนั การทารณุ ในครอบครัวและปกปองผูไดรบั ผลกระทบ เปน ตน

๔๑ สาธารณรัฐเกาหลีไดเริ่มตนกระบวนการพัฒนาประเทศไปสูความเปนประชาธิปไตย แบบอารยะ (Civilized democracy) ภายหลังไดรับอิสรภาพ๔ โดยเร่ิมกําหนดหรือปรับปรุง แกไขกฎหมาย และกฎระเบียบสังคมใหมีความเปนสากลมากย่ิงขึ้นหลายยุคสมัยเร่ือยมาตาม ลําดับ ประชาชนไดเล็งเห็นความสําคัญและมีความรูความเขาใจการเมืองการปกครองตาม ระบอบประชาธิปไตยมากขึ้น โดยเฉพาะนับต้ังแตมกี ารแกไขรัฐธรรมนญู เพ่มิ เติมในป ๒๕๓๐ เปนตนมา พฒั นาการทางการเมืองของประเทศมคี วามกา วหนาเปน อยา งมาก เพราะนอกจาก ประชาชนมีสทิ ธิในการเลอื กต้งั สมาชิกรัฐสภาแลว ยงั ทําใหรัฐสภามีขอบเขตอาํ นาจและบทบาท มากยิ่งขนึ้ ซง่ึ สงผลดีตอกระบวนการตรวจสอบและถว งดุลอาํ นาจทง้ั ๓ ฝาย (ฝา ยบรหิ าร ฝา ยตลุ าการ และฝายนติ บิ ญั ญัต)ิ ไดอ ยา งคอ นขา งมีเสถยี รภาพ ในหวงระยะเวลาท่ีผานมานั้น เมื่อพิจารณาถึงบทบาททางการเมืองของสตรี ชาวเกาหลีใต อาจกลาวไดวาคอนขางถูกปดกั้น หรือไมคอยเปนที่ยอมรับในสังคมเกาหลี มากนกั เม่อื เทียบกับปจ จุบัน ซึ่งอาจมีความคลา ยคลึงกบั หลายประเทศ และแมวาจะมีความ พยายามกําหนดมาตรการหรือปรับปรุงแกไขบทบัญญัติที่เกี่ยวของกับการดําเนินกิจกรรม ทางการเมอื ง โดยเฉพาะป ๒๕๔๗ ไดม กี ารปรับปรงุ แกไ ขกฎหมายพรรคการเมืองกําหนดให พรรคการเมืองท้ังหลายตองจัดทําบัญชีรายชื่อผูลงสมัครรับเลือกต้ังท้ังชายและหญิงในจํานวน สัดสวนเทากันในการเลือกตั้งสมาชิกรัฐสภาแบบบัญชีรายช่ือ โดยมีเจตนารมณเพ่ือเปดโอกาส แกสตรีไดมีสวนรวมทางการเมืองทัดเทียมกับผูชาย แตดวยเง่ือนไขหรือสภาพสังคม ความ เชื่อมนั่ ขนบธรรมเนยี ม หรือปจจัยอน่ื ๆ จึงสงผลบั่นทอนตอสถานะ และโอกาสของผูหญงิ ที่ไม คอ ยเปนที่ยอมรบั ในสงั คมมากนกั ๔ เมอื่ เกาหลใี ตไดร บั อสิ รภาพ ในวนั ท่ี ๑๕ สิงหาคม ๒๔๘๘ และมีรฐั ธรรมนญู ฉบบั แรกขึ้น เม่ือป ๒๔๙๑ โดยไดมีการรบั รองสทิ ธิของพลเมืองท้งั หญงิ และชายใหส ามารถมสี ว นรวมทางการเมอื งไดอ ยา งเทาเทียมกนั สาระสําคัญ ไดแก มาตรา ๑ ไดกําหนดใหป ระเทศปกครองแบบสาธารณรัฐประชาธิปไตย มาตรา ๒ กาํ หนดใหอาํ นาจอธิปไตยเปน ของประชาชน มาตรา ๘ กาํ หนดใหป ระชาชนสามารถใชสทิ ธิเหลา นนั้ ไดอ ยางเทา เทยี มกนั

๔๒ รฐั สภาสาร ฉบบั เดอื นมีนาคม ๒๕๖๐ ผหู ญงิ กบความเสมอภาคในการมสี วนรวมทางการเมือง การมีสวนรวมทางการเมืองของประชาชนทุกหมูเหลาอยางเทาเทียมกันและ เสมอภาค สงผลดีตอกระบวนการพัฒนาความเปนประชาธิปไตยอยางแทจริง สิทธิและ เสรีภาพของความเทาเทียมทางเพศเปนอีกหนึ่งประเด็นท่ีตองใหความสําคัญอยางยิ่ง โดยเฉพาะการเปดโอกาสทางการเมืองแกสตรีใหเขามามีสวนรวมทางการเมืองน้ัน ถือเปน กระบวนการท่ีแสดงใหเห็นถึงความเสมอภาคทางเพศระหวางหญิงและชาย ท้ังน้ี เพ่ือเปนการ ปกปองและรักษาผลประโยชน หรือการเรียกรองสิทธิท้ังหลายในสังคมภายใตเงื่อนไขหรือ โครงสรางสังคมที่ถูกกําหนดขึ้นและดําเนินมาเปนระยะเวลายาวนาน ใหไดมีการพัฒนาสิทธิ และเสรภี าพของคนในสังคมใหมคี วามเทาเทียมกนั โดยไมม ีคาํ วา “เพศ” มาเปน เครอื่ งกีดขวาง ปจจุบันพบวา ผูหญิงไมเพียงแตมีสถานะเปนเพียงชางเทาหลังในครอบครัว คอยรับฟงโดยไมสามารถโตแยง ก็เริ่มมีบทบาทสําคัญในสังคมอยางกวางขวางมากย่ิงข้ึน สะทอนใหเห็นถึงศักยภาพและการยอมรับเก่ยี วกับความรคู วามสามารถ โดยเฉพาะการมีสวนรวม ทางการเมืองท้ังในระดับชาติและระดับทองถ่ิน เพราะนอกจากจะกอใหเกิดการเสริมสราง โอกาสและศักยภาพความรคู วามสามารถแลว ยังแสดงใหเห็นถึงการใหความสําคัญกับหลักการ พื้นฐานที่สําคัญแหงความเสมอภาคในระบอบประชาธิปไตยของประเทศเกาหลีใตอีกดวย อีกท้ังเปนการสะทอนความคิดเห็นอยางแทจริงท่ีผานการเชื่อมโยงกับองคกรและชนชั้น ที่หลากหลายในสังคม โดยคํานงึ ถงึ ความยุตธิ รรม มีอสิ ระทางความคดิ และเกดิ ความเสมอภาค ในการแสดงความคดิ เหน็ ของตนเปน ประการสําคัญ นับตั้งแตหลังคริสตศักราช ๒๐๐๐ เปนตนมา พบวาตัวแทนทางการเมืองของ ผูหญิงเพ่ิมจํานวนมากข้ึน (ท้ังในประเทศสวีเดน ท่ีมีสัดสวนของสมาชิกหญิงถึงรอยละ ๔๓.๖ นอรเ วย รอ ยละ ๓๙.๖ เนเธอรแลนด รอยละ ๓๗.๓ ออสเตรีย รอยละ ๓๐.๖ เยอรมนี รอยละ ๓๖.๕ และสหราชอาณาจักร รอยละ ๒๙.๔) แสดงใหเหน็ ถึงการใหโ อกาสกบั ผหู ญงิ ในการ เขามามีสวนรวมในการแกไขปญหาประเทศ ซ่ึงการขยายโอกาสแกผูหญิงอยางกวางขวาง ในสิทธิทางการเมืองเปนประเด็นท่ีท่ัวโลกพยายามสงเสริมใหเกิดความยั่งยืนและตอเน่ือง โดยเฉพาะประเทศในทวีปยุโรปเร่ิมปรากฏใหเห็นอยางชัดเจนวาบรรดานักการเมืองหญิงมี จาํ นวนสัดสว นเพิม่ มากขนึ้ ถงึ รอ ยละ ๔๐ ช้ีใหเ หน็ ถึงการยอมรับของสงั คมวา ผหู ญงิ สามารถ เขามามีสว นรว มในการดําเนนิ กจิ กรรมทางการเมอื งได

๔๓ ตารางที่ ๑ แสดงสดั สว นจาํ นวนสมาชิกรฐั สภาสตรีและลําดบั ของประเทศสาํ คญั ป ๒๕๕๗ ป ๒๕๕๘ ป ๒๕๕๙ ลาํ ดับ จํานวน รอยละของ ลาํ ดบั จาํ นวน รอยละของ ลาํ ดบั จาํ นวน รอ ยละของ ท่ี สมาชกิ สมาชกิ สตรี ที่ สมาชิก สมาชกิ สตรี ท่ี สมาชิก สมาชกิ สตรี ทง้ั หมด ทง้ั หมด ท้ังหมด ๔๔.๗ ๕ ๔๓.๖ ๕ สวเี ดน ๕ ๓๔๙ ๓๙.๖ ๑๓ ๓๔๙ ๓๙.๖ ๑๕ ๓๔๙ ๔๓.๖ นอรเวย ๑๓ ๑๖๙ ๓๘.๗ ๑๘ ๑๖๙ ๓๗.๓ ๒๒ ๑๖๙ ๓๙.๖ เนเธอรแลนด ๑๖ ๑๕๐ ๓๒.๒ ๓๖ ๑๕๐ ๓๐.๖ ๔๔ ๑๕๐ ๓๗.๓ ออสเตรีย ๒๗ ๑๘๓ ๓๖.๕ ๒๑ ๑๘๓ ๓๖.๕ ๒๖ ๑๘๓ ๓๐.๖ เยอรมนี ๒๑ ๖๓๑ ๒๒.๖ ๔๐ ๖๓๑ ๒๙.๔ ๔๘ ๒๓๐ ๓๖.๕ อังกฤษ ๖๐ ๖๕๐ ๑๙.๓ ๗๕ ๖๕๐ ๑๙.๔ ๙๖ ๖๕๐ ๒๙.๔ สหรัฐฯ ๗๕ ๔๓๕ ๑๖.๓ ๘๘ ๔๓๔ ๑๖.๓ ๑๐๖ ๘.๑ ๑๑๙ ๙.๕ ๑๕๕ ๔๓๔ ๑๙.๔ เกาหลีใต ๙๐ ๓๐๐ ๓๐๐ ๔๘๐ ๔๗๕ ๓๐๐ ๑๗ ญ่ปี นุ ๑๓๐ ๔๗๕ ๙.๕ ทมี่ า: IPU: www.ipu.org, http://www.index.go.kr/potal/main/EachDtlPageDetail.do?idx_cd=1588 จากผลการเลอื กต้ังสมาชกิ รฐั สภา สมัยท่ี ๒๐ ของสาธารณรฐั เกาหลี ในป ๒๕๕๙ แมผูหญิงจะไดร ับเลอื กต้ังเปน สมาชกิ รัฐสภาเพม่ิ มากขึน้ แตเ มื่อเทียบกบั บรรดาประเทศสมาชกิ ของสหภาพรัฐสภา (IPU) หรอื ประเทศสมาชิกขององคก ารเพื่อความรว มมอื ทางเศรษฐกจิ และ การพฒั นา (OECD) แลว กลับพบวา รัฐสภาเกาหลีใตยังมีสัดสวนสมาชกิ ผหู ญิงทน่ี อ ยกวา คา เฉล่ยี อยูมาก ในการเลือกต้ังสมาชิกรฐั สภาสมัยดงั กลาวนน้ั มผี ูห ญงิ สมัครรับเลือกตั้งจํานวน ท้ังสิ้น ๑๗๓ คน และมผี ชู นะการเลอื กต้งั ๕๑ คน จากจาํ นวนสมาชกิ รฐั สภาทง้ั สน้ิ ๓๐๐ คน คิดเปนรอยละ ๑๗ เทา นน้ั ท่ผี านมา นับต้ังแตศตวรรษท่ี ๒๐ พบวา ผูหญิงมโี อกาสเขาถึงระบบการศกึ ษา มากข้ึน ส่ิงน้ีเปนปจจัยหนึ่งทําใหผูหญิงมีบทบาทท่ีหลากหลายในสังคม ทั้งในดานการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และอ่ืนๆ โดยเฉพาะบทบาททางการเมืองนับวาขยายตัวเพิ่มข้ึนอยาง รวดเร็ว สังเกตไดจากในหลายประเทศมีบรรดานักการเมืองหญิงไดรับเลือกตั้งดํารงตําแหนง ประธานาธบิ ดี นายกรฐั มนตรี หรอื สมาชกิ รฐั สภา เพม่ิ จาํ นวนมากขน้ึ เมอ่ื พจิ ารณาในเกาหลใี ต นับต้ังแตหลังการประกาศใชรัฐธรรมนูญฉบับแรก (ป ๒๔๙๑)๕ มีผูหญิงลงสมัครชิงตําแหนง ๕ รัฐธรรมนญู สาธารณรฐั เกาหลีประกาศใชคร้งั แรกหลงั ไดร บั อสิ รภาพ เม่ือวนั ที่ ๑๗ กรกฎาคม ๒๔๙๑ (ค.ศ. ๑๙๔๘) โดยมีสาระสําคญั คอื การรบั รองสิทธขิ ้นั พืน้ ฐานของประชาชนและการกาํ หนดโครงสรางการปกครอง ประเทศ ตอมาไดมีการแกไขบทบัญญัติเน้ือหาสาระในรัฐธรรมนูญเรื่อยมา จนกระทั่งรัฐธรรมนูญฉบับปจจุบันคือ ฉบบั ที่ ๑๐ ประกาศใชเ ม่ือวนั ที่ ๒๕ กมุ ภาพันธ ๒๕๓๑ (ค.ศ. ๑๙๘๘) (ขอ มลู ณ วนั ที่ ๑๑ เมษายน ๒๕๖๐)

๔๔ รัฐสภาสาร ฉบับเดอื นมีนาคม ๒๕๖๐ ประธานาธบิ ดีเปน ครัง้ แรกเมอื่ ป ๒๕๕๕ และเธอกไ็ ดร บั การเลอื กตง้ั เปนประธานาธิบด๖ี แตสาํ หรับการเลอื กตงั้ สมาชกิ รัฐสภา สมัยท่ี ๑๙ เมอ่ื ป ๒๕๕๕ พบวา มีสมาชิก รฐั สภาทง้ั สน้ิ ๓๐๐ คน จาํ นวนนเ้ี ปน ผหู ญงิ จาํ นวน ๔๗ คน คดิ เปน รอ ยละ ๑๕.๗ ถอื วา เพม่ิ มากขน้ึ เมอ่ื เทยี บกับอดตี โดยรฐั สภา สมัยท่ี ๑๕ มจี าํ นวนสดั สวนสมาชกิ สตรีเพียงรอ ยละ ๓ เทานัน้ การทีผ่ ูหญิงสามารถไดรบั เลือกเปน สมาชกิ รัฐสภาเพิ่มมากข้ึนน้ัน สวนหน่งึ เกดิ จากปจ จยั สาํ คญั นั่นคือ การเรม่ิ ทบทวนใหมกี ารแกไ ขกฎหมายพรรคการเมอื ง เมอื่ ป ๒๕๔๓ ซ่ึงไดกําหนดใหม ี การเพ่ิมจํานวนสัดสวนของสมาชิกพรรคการเมืองท่ีเปนผูหญิงใหสามารถลงสมัครรับเลือกตั้งได มากขน้ึ จงึ ทาํ ใหป  ๒๕๔๗ ตรงกับรฐั สภา สมัยท่ี ๑๗ ปรากฏวา มีจาํ นวนสมาชกิ ผหู ญงิ เพิ่มกวา รอ ยละ๑๐ตอ มาในรัฐสภาสมัยที่๑๙มผี ูหญงิ จาํ นวนถึงรอ ยละ๑๕.๗และในรัฐสภาสมยั ที่๒๐๗ มผี ูห ญิงจํานวน ๕๑ คน คดิ เปน รอ ยละ ๑๗ จากสมาชกิ รัฐสภาทั้งสิน้ ๓๐๐ คน๘ เพิ่มขน้ึ ตามลําดับ ตารางที่ ๒ แสดงจาํ นวนสดั สวนระหวา งหญิงชาย และชวงอายุของผใู ชสิทธิเลอื กต้งั สมาชกิ รัฐสภา สมัยท่ี ๑๙ (จาํ นวน : รอ ยละ) ประเภท รวมท้ังหมด อายุ ๑๙ ป อายุ ๒๐ ป อายุ ๒๐ ป อายุ ๓๐ ป อายุ ๓๐ ป อายุ ๔๐ ป อายุ ๕๐ ป อายุเกนิ ตอนตน ตอนปลาย ตอนตน ตอนปลาย ๖๐ ป ๕๔.๔ ๔๗.๒ ๔๕.๔ ๓๗.๙ ๔๑.๘ ๔๙.๑ ๕๒.๖ ๖๒.๔ ๖๘.๖ ชาย ๕๕.๗ ๕๐.๖ ๕๐.๐ ๓๖.๓ ๓๙.๙ ๔๗.๔ ๕๓.๒ ๖๔.๒ ๗๖.๔ หญงิ ๕๓.๑ ๔๓.๔ ๔๐.๐ ๓๙.๕ ๔๓.๗ ๕๐.๘ ๕๒.๑ ๖๐.๕ ๖๒.๗ ทีม่ า: คณะกรรมการการเลือกต้ังสาธารณรัฐเกาหลี (http://www.nec.go.kr) ๖ นางสาวปารก กึนเฮ ประธานาธบิ ดี คนท่ี ๑๘ ของประเทศ ถือเปนนกั การเมืองหญิงคนแรกทดี่ าํ รง ตําแหนง ผนู ําสงู สุดของประเทศ โดยบิดาของเธอคือ อดตี ประธานาธบิ ดี ปารก จองฮี ซ่งึ เปน ผูนําทป่ี กครองประเทศ ยาวนานทสี่ ุดตงั้ แตป  ๒๕๐๔ – ๒๕๒๒ อยา งไรกต็ าม เมอ่ื วันท่ี ๑๐ มนี าคม ๒๕๖๐ ศาลรฐั ธรรมนญู มคี ําตดั สนิ เห็นชอบ ตามมติที่ประชมุ รัฐสภาใหม ีการถอดถอนนางสาวปารก กึนเฮ ออกจากตาํ แหนงประธานาธบิ ดี เนอื่ งจากเขา ขายมีสวน เกี่ยวพันกบั การกระทาํ ความผดิ ทางอาญา (ขอ มูล ณ วนั ที่ ๑๑ เมษายน ๒๕๖๐) ๗ รฐั สภาเกาหลใี ตเปนระบบสภาเดียว มีวาระคราวละ ๔ ป โดยรฐั สภา สมัยท่ี ๑๙ ระหวางป ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙ มีสมาชิกจํานวนทัง้ สน้ิ ๓๐๐ คน และรฐั สภา สมยั ที่ ๒๐ ระหวางป ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓ มีสมาชกิ จํานวนทงั้ ส้นิ ๓๐๐ คน ๘ ขอ มลู จากสหภาพรฐั สภา (IPU) เม่อื เดอื นกรกฎาคม ๒๕๕๖ รัฐสภาเกาหลีใตม สี มาชกิ รฐั สภาสตรมี าก เปน อันดับ ๘๗ จากประเทศสมาชิกท้งั สนิ้ ๑๙๐ ประเทศ

๔๕ จากตารางขางตนจะเห็นวา สัดสวนที่จําแนกเปนชวงอายุระหวางหญิงและชาย นนั้ พบวา ผใู ชส ทิ ธเิ ลอื กตัง้ ทเี่ ปน ผชู ายมีจาํ นวนสดั สวนสงู กวาผูหญงิ เล็กนอย ในขณะเดียวกนั จํานวนสัดสวนของผูมีสิทธิเลือกตั้งผูหญิงท่ีมีชวงอายุ ๒๐ ปตอนปลาย และอายุ ๓๐ ป พบวา มีจํานวนสดั สวนมากกวาผูชาย อยา งไรก็ตาม ยงั ถือวา ผูใชส ิทธเิ ลอื กตง้ั ที่เปน ผูหญงิ นั้น มีจํานวนสัดสว นการใชส ิทธิเลือกตง้ั ทน่ี อยกวา ผูชาย ปจจยตอ การลงสมครรบเลือกต้งั สมาชิกรฐสภา นับตั้งแตวันที่ ๑๗ กรกฎาคม ๒๔๙๑ เม่ือสาธารณรัฐเกาหลีประกาศใช รัฐธรรมนูญฉบับแรก ซึ่งกําหนดหลักการขั้นพื้นฐานของสิทธิเสรีภาพของประชาชนทั้งชาย และหญิงอยางเทาเทียมกัน อยางไรก็ตาม เน่ืองจากสภาพสังคมท่ีมีความหลากหลายและ สลับซับซอน กอปรกับลักษณะของวิถีชีวิตและสภาพสังคมเกาหลีในสมัยน้นั ไดสะทอนใหเห็นถึง พฤติกรรมทางการเมืองความจริงแลวนับวาผูหญิงคอนขางถูกจํากัดสิทธิเสรีภาพ นั่นจึงกลาย เปนเงอื่ นไขสําคัญทีส่ ง ผลกระทบตอ การเขารวมทางการเมอื งของผหู ญิงอยางหลกี เล่ียงไมไ ด๙ อยางไรกต็ าม ภายหลังป ๒๕๐๓ เปน ตน มา พลเมืองเกาหลีไดเ ร่มิ มบี ทบาทการมี สว นรวมทางการเมอื งหลายภาคสวนทีม่ ีความสาํ คญั แสดงใหเห็นชดั เจนมากขนึ้ มีโอกาสแสดง ความคิดเห็น การแสดงทัศนะ หรือการเขารวมเปนตัวแทนทางการเมืองเพ่ิมข้ึน โดยเฉพาะ นับตั้งแตปลายศตวรรษท่ี ๒๐ สามารถรับรูไดถึงการขยายโอกาสหรือการแสวงหาสิทธิความ เทาเทียมทางการเมืองอยางชอบธรรมของกลุมบุคคลท้ังหลายในสังคมคอนขางชัดเจน ในขณะเดียวกันบทบาทของผูหญิงก็เพิ่มสูงข้ึนเชนเดียวกัน เห็นไดจากผลการเลือกต้ังสมาชิก รัฐสภา สมยั ท่ี ๑๖ แมว าจะมสี ดั สว นผูหญงิ ทีไ่ ดรับชยั ชนะจากการเลอื กตัง้ เพยี งจาํ นวนรอ ยละ ๕.๙ แตนับเปนตัวเลขท่ีสูงข้ึนเมื่อเทียบกับอดีต และมีสัดสวนนักการเมืองหญิงเพิ่มข้ึนอยาง ตอเนื่องเรื่อยมาจนถึงยุคปจ จุบัน๑๐ ๙ ตามรายงานของโครงการพัฒนาแหง สหประชาชาติ (United Nations Development Programme: UNDP) เม่อื ป ๒๕๕๖ เปด เผยดัชนกี ารพัฒนาคุณภาพชีวิตประชากร (Human Development Index: HDI) ปรากฏวา สาธารณรฐั เกาหลี (เกาหลีใต) อยใู นอันดบั ท่ี ๑๒ จากจํานวนท้งั หมด ๑๘๒ ประเทศ ๑๐ จนถงึ ปลายศตวรรษที่ ๒๐ สัดสวนของสมาชกิ รัฐสภาหญิงในเกาหลใี ต มีจํานวนนอยมากเมอื่ เทียบ กับหลายประเทศทัว่ โลก แตเมื่อเขา สศู ตวรรษที่ ๒๑ เปนตน มา เน่ืองจากมคี วามพยายามปรับปรุงแกไ ขกฎหมายตางๆ ทเี่ กีย่ วของกบั การดําเนินกจิ กรรมทางการเมอื ง โดยเฉพาะกฎหมายพรรคการเมืองไดกาํ หนดใหเ ปดโอกาสแกผหู ญิงเขา มาสังกัดพรรคการเมอื งมากข้นึ โดยเฉพาะใหความสําคัญในการสง ผสู มคั รรบั เลือกต้ังตามระบบบญั ชีรายช่ือพรรคน้นั จะ ตองกาํ หนดใหมีสัดสวนสมาชิกระหวางชายและหญิงอยางเทา เทยี มกัน ซ่งึ กฎหมายกําหนดใหห มายเลข ๑ เปนสมาชิก สตรี และหมายเลข ๒ เปนสมาชกิ ชาย เรยี งสลับกันตามลําดบั

๔๖ รฐั สภาสาร ฉบบั เดือนมีนาคม ๒๕๖๐ ตง้ั แตใ นป ๒๕๔๑ เปนตน มา ซ่ึงตรงกับยุคสมัยของ นายคมิ แดจงุ ผนู าํ ประเทศ๑๑ อาจกลาวไดวาระบบการเมอื งการปกครองของสาธารณรฐั เกาหลีเร่มิ มีพฒั นาการทดี่ ขี ึน้ ระบบ การเมืองในรัฐสภานับวากาวหนาอยางรวดเร็ว ทั้งน้ี เกิดจากการเปลี่ยนผานเขาสูยุคแหง ประชาธิปไตยสงผลใหมีการทบทวนและปรับปรุงแกไขกฎหมายตางๆ ที่เกี่ยวของกับกิจกรรม ทางการเมือง เพ่ือใหมีความสอดคลองกับยุคสมัยมากขึ้น การดําเนินภารกิจตางๆ ของ รัฐสภาพบวา มีการเปดเผยขอมูลใหเกิดการรับรูขอมูลขาวสารแกสาธารณะผานชองทางท้ัง ทางโทรทัศนและวิทยุ โดยเฉพาะอยางย่ิงการอภิปรายในรัฐสภา การดําเนินงานของคณะ กรรมาธิการ จนกระทั่งการตรวจสอบคุณสมบัติของผูที่จะดํารงตําแหนงระดับสูง ทําให ประชาชนไดรับขอมูลขาวสารอยางกวางขวาง และกอใหเกิดองคความรูท่ีมีอิทธิพลตอการ ตระหนกั รู และเกดิ ความใสใ จในการมสี วนรวมทางการเมืองมากย่ิงข้นึ ในขณะน้ัน จุดเร่ิมตนของการทบทวนปรับปรุงแกไขกฎหมายเลือกต้ัง กฎหมาย พรรคการเมือง๑๒ โดยเฉพาะเกี่ยวกับการสรรหาตัวแทนพรรคการเมืองในการลงสมัครรับเลือกตั้ง หรือเรียกวา การเลือกตง้ั ขัน้ ตน (Primary Vote) นน้ั นับวาสงผลกอ ใหเ กดิ การมีสวนรว ม และ เปน การขยายโอกาสหรอื ชอ งทางการเขา รว มกจิ กรรมการเมอื งแกป ระชาชนอยา งเทา เทยี มมากขน้ึ ประชาชนหลากหลายกลุมในสังคมมีความใสใจเก่ียวกับการเมือง รวมท้ังผูหญิงสามารถเขามา สังกัดพรรคการเมือง และมีสิทธิลงสมัครรับเลือกตั้งจํานวนเพ่ิมมากขึ้นตามลําดับ เนื่องจาก ระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยท่ีแทจริงไดตระหนักและใหความสําคัญตอการดําเนิน กิจกรรมของพรรคการเมือง นับเปนจุดเร่ิมตนสําคัญในการเสริมสรางองคความรูทางการเมือง ของประชาชน มีการกําหนดกระบวนการ ข้ันตอน และรูปแบบอยางชดั เจนและมีประสิทธิภาพ ต้งั แตแรกเรม่ิ กอ ใหเ กดิ ผลดีตอการเลือกตงั้ อยา งมปี ระสทิ ธิภาพ ๑๑ นายคมิ แดจุง ประธานาธิบดีคนท่ี ๑๕ (๒๕๔๑ – ๒๕๔๖) ไดรเิ รมิ่ ใหม ีการจดั ต้งั คณะกรรมาธกิ าร สิทธิมนุษยชน กระทรวงกิจการสตรี การกาํ หนดนโยบายเก่ียวกบั สวสั ดกิ ารสังคมท่ีชดั เจน นอกจากน้นั ยังสง เสรมิ ความสัมพันธร ะหวางสองเกาหลีตามนโยบาย Sunshine Policy โดยผนู าํ ทัง้ สองประเทศไดร ว มหารอื กนั เมอ่ื วันท่ี ๑๕ มิถุนายน ๒๕๔๓ ตอ มาในสมยั นายโน มู ฮยอน ประธานาธิบดี คนท่ี ๑๖ (๒๕๔๖ – ๒๕๕๑) ไดส งเสรมิ ใหเ กิดความ โปรงใสทางการเมืองมากข้นึ กวา ในอดตี การเลอื กตง้ั สมาชกิ รัฐสภาสมัยท่ี ๑๗ ในป ๒๕๔๗ นบั วาระบบการเมอื งของ รฐั สภามีความกาวหนาเปนอยา งมาก ๑๒ ทําใหสัดสวนผูหญิงท่ีลงสมัครรับเลือกตั้งในระบบบัญชีรายชื่อพรรคมีจํานวนถึงรอยละ ๓๐ เม่ือ เทียบกับสมาชิกชาย และเม่ือพิจารณาจากการเลือกต้ังสมาชิกรัฐสภาสมัยที่ ๑๗ ทําใหผูหญิงไดรับการเลือกต้ังเปน สมาชิกรัฐสภาจํานวน ๓๙ คน คิดเปนรอยละ ๑๓ และรัฐสภาสมยั ท่ี ๑๘, ๑๙ และรฐั สภาสมยั ท่ี ๒๐ มจี าํ นวนสัดสว น ผูหญงิ เพ่ิมขนึ้ ตามลาํ ดบั โดยมปี จ จัยสําคัญประการหนึ่งคอื กฎหมายพรรคการเมอื งไดก าํ หนดใหผลู งสมคั รรบั เลือกตง้ั ในระบบบญั ชรี ายช่ือทง้ั ชายและหญงิ มีจาํ นวนสัดสวนเทา เทียมกนั

๔๗ อยางไรก็ตาม สถานะทางเพศถือวาเปนตัวแปรหนึ่งที่มีความสําคัญเชนเดียวกัน โดยเฉพาะในยุคปจจบุ นั เหน็ ไดชัดเจนวา ผูหญงิ มีบทบาทสําคญั ทางการเมือง มกี ารปรบั เปล่ียน หรือแกไขบทบัญญัติท่ีเก่ียวของใหสอดคลองและทันสมัยมากข้ึน๑๓ เพื่อเปนการขยายโอกาส เขามามีสวนรวมในกิจกรรมทางการเมือง เปนการสะทอนถึงการใหความสําคัญตอสถานะ ทางเพศในสังคม จึงทําใหมีผูหญิงลงสมัครรับเลือกตั้งเพิ่มจํานวนมากขึ้นนับต้ังแตการเลือกตั้ง สมาชิกรฐั สภาในสมัยท่ี ๑๖ เปน ตน มา จนถงึ ปจ จบุ นั ตามแผนภาพดังตอไปน้ี เปรยี บเทยี บจํานวนสมาชกิ รฐั สภาแบบแบงเขต ของรัฐสภาในแตล ะสมัย จํานวนสมาชกิ แบบแบงเขตเลือกต้งั จาํ นวนสมาชิกหญงิ จํานวนสดั สว น สมัย 13 0 คน สมยั 14 0 คน สมัย 15 2 คน สมัย 16 5 คน สมยั 17 10 คน สมยั 18 14 คน สมยั 19 19 คน สมัย 20 26 คน จาํ นวนสมาชกิ แบบแบงเขตเลอื กต้งั จาํ นวนสมาชิกหญงิ จํานวนสดั สว น สมัย 16 33 คน สมัย 17 65 คน สมยั 18 132 คน สมัย 19 63 คน สมยั 20 98 คน ๑๓ รฐั สภาสมยั ที่ ๑๙ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) ไดท บทวนเพอื่ ปรับปรุงแกไ ขรางกฎหมายสําคัญท่ีเกยี่ วของกับ ผหู ญิงจํานวนหลายฉบบั เชน กฎหมายเลือกตั้งระบใุ หก ารเลือกตง้ั สมาชกิ รฐั สภาแบบแบง เขตน้นั พรรคการเมอื งจําเปน ตอ งสงผสู มัครรบั เลือกตงั้ หญิงในจํานวนไมนอ ยกวา รอ ยละ ๓๐ และแบบบัญชรี ายชือ่ หากมีจาํ นวนผูสมัครหญงิ ไมถ ึง รอ ยละ ๕๐ ของจาํ นวนผสู มัครทง้ั หมด พรรคนั้นจะไมส ามารถลงรับเลอื กต้ังได กฎหมายการบรหิ ารองคกรสาธารณะ กาํ หนดวา ภายในระยะเวลา ๕ ป หนว ยงานท้ังหลายจําเปนตอ งเพ่มิ จํานวนบุคลากรหญงิ ใหมสี ดั สวนรอ ยละ ๓๐ ของ จาํ นวนบุคลากรทั้งหมด

๔๘ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมีนาคม ๒๕๖๐ ตารางที่ ๓ แสดงจํานวนสดั สว นสมาชิกรฐั สภาสตรีในรัฐสภาแตละสมยั ของสาธารณรฐั เกาหลี ป พ.ศ. รวมท้ังสนิ้ สมาชิกรฐั สภา จาํ นวนรอยละ สมาชกิ สตรี ๓.๐ ๒๕๓๙ (สมัยที่ ๑๕) ๒๙๙ ๙ ๕.๙ ๑๓.๐ ๒๕๔๓ (สมัยที่ ๑๖) ๒๗๓ ๑๖ ๑๓.๗ ๑๕.๗ ๒๕๔๗ (สมัยท่ี ๑๗) ๒๙๙ ๓๙ ๑๗ ๒๕๕๑ (สมยั ที่ ๑๘) ๒๙๙ ๔๑ ๒๕๕๕ (สมยั ที่ ๑๙) ๓๐๐ ๔๗ ๒๕๕๙ (สมยั ที่ ๒๐)๑๔ ๓๐๐ ๕๑ ทม่ี า: สํานักงานคณะกรรมการการเลอื กต้งั สาธารณรัฐเกาหลี (http://www.nec.go.kr) อยางไรก็ตาม ตามขอ มลู ท่ปี รากฏขา งตนน้นั สมาชกิ รัฐสภาตามระบบบัญชีรายชื่อ พรรคจะมีจํานวนเพ่ิมมากข้ึนก็ตาม แตเม่ือพิจารณาสัดสวนของสมาชิกรัฐสภาแบบเขตเลือกต้ัง แมจะมีจํานวนเพิ่มขึ้นแตมีสัดสวนนอยมากเมื่อเทียบกับผูชาย โดยเฉพาะรัฐสภาสมัยท่ี ๒๐ ซึ่งไดจ ดั ใหมกี ารเลือกต้งั ไปแลว เมื่อวนั ท่ี ๑๓ เมษายน ๒๕๕๙ จํานวนสมาชกิ รฐั สภาแบบเขต เลอื กต้ังท้งั หมด ๒๕๓ คน แตมีผหู ญงิ เพยี ง ๒๖ คนเทา น้นั คิดเปน สัดสวนเพียงรอ ยละ ๑๐.๓๑๕ โดยเม่ือพิจารณาจากประวัติและประสบการณของบุคคลท่ีไดรับเลือกเปนสมาชิกรัฐสภา ทั้งหลายเหลาน้ัน พบวา มีความสัมพันธท่ีเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมการเมืองท่ีใหการยอมรับ ๑๔ เขา รับหนาที่ เม่ือวันที่ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๙ – ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๖๓ มีวาระ ๔ ป มีสมาชกิ รัฐสภา ท้งั ส้นิ จาํ นวน ๓๐๐ คน แบง เปน สมาชิกแบบแบงเขตเลือกตั้ง จาํ นวน ๒๕๓ คน และแบบบัญชรี ายชอื่ จํานวน ๔๗ คน มพี รรคการเมอื งสําคัญ คอื พรรค Liberty Korea Party เปนพรรคฝา ยรฐั บาล มีสมาชิกรฐั สภาจาํ นวน ๙๔ คน พรรค Bareun Party มสี มาชกิ จาํ นวน ๓๒ คน พรรค Democratic Party of Korea เปนพรรคฝา ยคา น มีสมาชกิ จํานวน ๑๒๑ คน และพรรค People's Party มีสมาชกิ จาํ นวน ๓๙ คน ซ่ึงรฐั สภาชุดนม้ี ีจาํ นวนทีน่ ั่งสมาชิกรัฐสภาจากพรรคฝายคาน มากกวา ฝายรัฐบาลเปน คร้ังแรกในรอบ ๑๖ ป ประธานรัฐสภาคือ นายชอง เซ กยนุ เปนสมาชิกรฐั สภาพรรคฝายคา น มีรองประธานฯ ๒ คน คือ นายปารก จูซอน สมาชิกรัฐสภาพรรคฝายคาน และนายซมิ แจชอล สมาชกิ รฐั สภาพรรค ฝายรัฐบาล โดยการแตง ตง้ั ประธานฯ และรองประธานรฐั สภานน้ั จะตอ งผา นการลงมตใิ นที่ประชมุ รัฐสภา มีวาระดํารง ตําแหนง คราวละ ๒ ป และในระหวางดํารงตาํ แหนง ดังกลา วนั้นจะตอ งถอนตวั ออกจากการเปนสมาชกิ พรรคการเมอื ง (ขอมลู ณ วันท่ี ๒๕ มถิ ุนายน ๒๕๕๙) ๑๕ นับต้ังแตรัฐสภาในสมัยแรกจนถึงรัฐสภาสมัยที่ ๒๐ พบวา มีสมาชิกรัฐสภารวมแลวจํานวนทั้งส้ิน ๔,๙๔๑ คน ในจาํ นวนน้เี ปนสมาชกิ หญิงเพยี ง จํานวน ๒๒๕ คน ถอื เปน จาํ นวนสดั สว นนอ ยมาก