6. รัฐสภาสารฉบับเดือนมิถุนายน 2560

ผังรายการสถานีวิทยกุ ระจายเสยี งรฐั สภา ประจาเดอื น มถิ ุนายน 2560 เป็นตน้ ไป ออกอากาศทุกวนั ต้ังแต่เวลา 05.00 – 22.00 นาฬกิ า เวลา จนั ทร์ อังคาร พธุ พฤหัสบดี ศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ เวลา 05.00 05.00 รายการเผยแผ่ความรู้ทางศาสนา 06.00 รฐั สภาไทยใตร้ ่มพระบารมี (10 นาที) 06.00 คุยข่าวเชา้ weekend news แจ้งขา่ ว: ข่าวเช้าสุดสัปดาห์ เตือนภัย 07.00 ถ่ายทอดข่าว สวท. 07.00 07.30 Inside รัฐสภา วจิ ยั ก้าวไกล ทาดีได้ดี 07.30 08.00 หอ้ งขา่ วรฐั สภาแชนแนล ถ่ายทอด คสช. สกปู๊ ...ในหลวง ร.๙ 08.00 (โทรทัศน์รัฐสภา) (rerun) ขบวนการคนตัวเล็ก 09.00 สภาสนทนา สภาสนทนา มองรฐั สภา มองรัฐสภา รฐั สภาของ ปชช. รอ้ ยเรือ่ งเมอื งไทย 09.00 09.30 เวลา 09.30 น. เวลา 09.30 น. (โทรทศั น์รัฐสภา) (โทรทศั น์รฐั สภา) (โทรทัศน์รัฐสภา) รอ้ ยเรยี งข่าว มขี า่ วดีมาบอก 09.15 10.00 เป็นต้นไป เป็นต้นไป การเมอื งเร่ือง สภาสนทนา สภาสนทนา บ้านสขุ ภาพ ตะลอนทัวร์ 10.00 ถ่ายทอดเสียง ถา่ ยทอดเสียง ของประชาชน ท่ัวไทย 11.00 การประชุม การประชมุ เกาะติดสภา เวลา 10.00 น. เวลา 10.00 น. (คนพกิ าร-ดอ้ ยโอกาสฯ) 11.00 สภาขับเคลอ่ื น นิติบญั ญัตแิ ห่งชาติ เปน็ ตน้ ไป เปน็ ต้นไป สภาขับเคลื่อน การปฏิรูป บันทกึ ประชุมสภา 12.00 12.00 การปฏริ ูป รฐั สภาของเรา ถา่ ยทอดเสียง ถ่ายทอดเสียง ประเทศ การประชุม การประชมุ สกู๊ป...ในหลวง ร.๙ ประเทศ สภานิตบิ ญั ญัติ สภานติ ิบญั ญัติ แห่งชาติ แห่งชาติ แผ่นดนิ ถิ่นไทย 13.00 (สปท.) (สปท.) สายด่วนรัฐสภา (สนช.) (สนช.) เพลินเพลงยามบ่าย 13.00 จนเสร็จสนิ้ จนเสรจ็ ส้นิ (โทรทศั นร์ ัฐสภา) จนเสรจ็ สิ้น จนเสร็จสนิ้ การประชุม การประชุม การประชมุ การประชุม ท้องถิ่นบา้ นเรา 14.00 15.00 (ทป่ี ระชุม สปท. (ทป่ี ระชุม สปท. (ท่ปี ระชุม สนช. (ทีป่ ระชุม สนช. สภาสาระ 15.00 ครั้งท่ี 2/2558 คร้ังท่ี 2/2558 รกั เมืองไทย คร้ังท่ี 3/2557 ครั้งท่ี 3/2557 15.30 19 ต.ค.58) 19 ต.ค.58) 21 ส.ค.57) 21 ส.ค.57) ละครวทิ ยุ 16.00 16.30 ปฏิรปู กฎหมายประชาชนกบั คปก. เดนิ หน้ารฐั ธรรมนูญไทย ชีวิตกับการเรยี นรู้ สบาย สบาย กับแพทย์ทางเลอื ก 17.00 สก๊ปู ขา่ ว.สภากับประชาคมโลก สกปู๊ ข่าว...เส้นทางกฎหมาย 17.00 Gossip การเมือง สบาย สบาย ละติจดู รอบโลก กับแพทยท์ างเลือก 18.00 เดนิ หน้าประเทศไทย (เชือ่ มสัญญาณสถานโี ทรทัศน์กองทัพบก) กา้ วทันไอที เดินหน้าประเทศไทย (เชือ่ มสญั ญาณ ททบ.) 18.00 18.30 กรรมาธกิ ารพบประชาชน เจตนารมณ์ เก็บเบ้ียใต้ถุนร้าน เสียงส่อื สาร เพลงดศี รแี ผ่นดิน กฎหมาย การปฏิรูป 19.00 ถา่ ยทอดข่าว สวท. 19.00 19.30 ขา่ วภาษาอังกฤษ เรดโิ อ for you 19.30 20.00 ข่าวในพระราชสานัก (รับสัญญาณจาก สวท.) 20.00 รายการจากสถาบันพระปกเกล้า คุยกันนอกศาล สนทนากับ คลังสมอง วปอ.ฯ 21.00 ปปช. ๓๐ นาที คุยกบั สตง. ผ้ตู รวจการแผ่นดิน 21.00 พบประชาชน คดปี กครอง คณะกรรมการสิทธฯิ พบประชาชน พบประชาชน ธรรมะก่อนนอน 21.30 ธรรมะก่อนนอน 22.00 รายการพเิ ศษ “เดือนบวชกับวิทยุรฐั สภา” 22.00 05.00 ระหวา่ งวนั ที่ 26 พฤษภาคม - 26 มิถุนายน 2560 05.00 หมายเหตุ - เวลา 08.00 น. และ 18.00 น. เคารพธงชาติ และ พระบรมราโชวาท / นาเสนอข่าวต้นชั่วโมง และสปอตต่างๆ ต้งั แตเ่ วลา 08.00–21.00 น. - หากช่วงเวลาใดมีการถา่ ยทอดคาสง่ั /ประกาศ/รายการพเิ ศษจาก คสช. หรอื งานที่ได้รับมอบหมาย สถานีฯ จะดาเนินการถา่ ยทอดเสยี งจนเสร็จส้นิ ภารกิจ



ท่ปี รึกษา วัตถปุ ระสงค์ นายสรศักด ์ิ เพียรเวช เพ่ือเผยแพร่การปกครองระบอบประชาธปิ ไตย นางสาวสุภาสนิ ี ขมะสุนทร อนั มพี ระมหากษตั ริย์ทรงเป็นประมขุ และเพอื่ เสนอขา่ วสารวิชาการในวงงานรัฐสภา และอ่ืน ๆ บรรณาธิการ ท้ังภายในและต่างประเทศ นางสาวสภุ าสินี ขมะสนุ ทร การสง่ เรื่องลงรัฐสภาสาร ส่งไปท่ี บรรณาธิการวารสารรฐั สภาสาร ผูจ้ ดั การ ส�ำ นักงานเลขาธกิ ารสภาผ้แู ทนราษฎร นางบษุ ราค�ำ เชาวนศ์ ริ ิ ส�ำ นักประชาสมั พนั ธ์ กลมุ่ งานผลติ เอกสาร ถนนประดิพทั ธ์ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท ประจ�ำ กองบรรณาธิการ กรุงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐ นางพรรณพร สนิ สวสั ดิ์ โทร. ๐ ๒๒๔๔ ๒๒๙๔-๕ โทรสาร ๐ ๒๒๔๔ ๒๒๙๒ นางฟา้ ดาว คงนคร e-mail: [email protected] นางสาวอรทัย แสนบตุ ร การสมัครเป็นสมาชิก นางสาวจุฬีวรรณ เติมผล ค่าสมคั รสมาชกิ ปีละ ๕๐๐ บาท (๑๒ เล่ม) นางสาวนธิ ิมา ประเสริฐภักดี ราคาจ�ำ หน่ายเล่มละ ๕๐ บาท (รวมค่าจดั ส่ง) นางสาวสหวรรณ เพช็ รไทย ก�ำ หนดออกเดอื นละ ๑ ฉบับ นายพิษณุ จารยี พ์ ันธ์ การส่งบทความลงเผยแพร่ในวารสารรัฐสภาสาร ฝา่ ยธรุ การ จะต้องเป็นบทความที่ไม่เคยลงพิมพ์ในวารสารใดมาก่อน  นางสาวเสาวลักษณ์ ธนชัยอภิภทั ร การพิจารณาอนุมัติบทความที่นำ�มาลงพิมพ์ดำ�เนินการ นางสาวดลธ ี จลุ นานนท์ โดยกองบรรณาธิการ  ท้ังนี้ บทความ ข้อความ ความคิดเห็น นางสาวจริยาพร ดกี ลั ลา หรือข้อเขียนใดท่ีปรากฏในหนังสือเล่มนี้เป็นความเห็น นางสาวอาภรณ์ เนือ่ งเศรษฐ์ ส่วนตวั ไมผ่ กู พันกับทางราชการแตป่ ระการใด นางสาวสุรดา เซ็นพานิช ฝา่ ยศลิ ปกรรม นายมานะ เรอื งสอน นายนธิ ิทัศน์ องคอ์ ศิวชัย นางสาวณัฐนันท ์ วิชติ พงศ์เมธี -------------------- พมิ พท์ ่ี ส�ำ นักการพมิ พ์ ส�ำ นกั งานเลขาธกิ ารสภาผูแ้ ทนราษฎร ผูพ้ ิมพผ์ โู้ ฆษณา นางสาวกัลยรัชต ์ ขาวส�ำ อางค์

ในเดือนมิถุนายนมีวันสำ�คัญทางประวัติศาสตร์การเมืองการปกครองของ ประเทศไทย คือ  การเปล่ยี นแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธริ าชย์มาเปน็ การ ปกครองระบอบประชาธิปไตย ซึง่ เกดิ ข้นึ เมือ่ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕ นับจากนน้ั มาไดเ้ กิด เหตุการณ์ทางการเมอื งมากมาย อาทิ การปฏิวตั ิ รัฐประหาร การชุมนมุ ประท้วง การเดนิ ขบวน ตอ่ ต้านทางการเมือง เป็นตน้ ซงึ่ น�ำ ไปสู่การประกาศใชร้ ัฐธรรมนูญท่ีเหมาะสมกบั สถานการณ์ ในขณะนน้ั จนถงึ ปัจจุบันมรี ฐั ธรรมนูญทป่ี ระกาศใช้มาแลว้ จ�ำ นวน ๒๐ ฉบับ ซ่งึ ฉบบั ปัจจุบัน คอื รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ ที่มีทัง้ หมด ๒๗๙ มาตรา โดยมีการ กำ�หนดกลไกเพื่อจัดระเบียบและสร้างความเข้มแข็งแก่การปกครองประเทศขึ้นใหม่ให้เหมาะสม และมีประสิทธิภาพตามหลักการปกครองในระบอบประชาธิปไตยและประเพณีการปกครอง ที่เหมาะสมกับสถานการณ์และลักษณะสังคมไทย  โดยเฉพาะประเด็นท่ีเกี่ยวกับการศึกษา ท่ีกำ�หนดให้รัฐมีหน้าที่ต้องดำ�เนินการหรือจัดให้มีการศึกษาก่อนวัยเรียนสำ�หรับประชาชน อย่างทั่วถึง  และเมื่อถึงวัยที่ต้องได้รับการศึกษาภาคบังคับ  ทั้งมีหน้าท่ีต้องดำ�เนินการให้เด็ก ทุกคนได้รับการศึกษาภาคบังคับที่มีคุณภาพอย่างท่ัวถึงโดยไม่เรียกเก็บค่าใช้จ่าย  และในการ จดั การศกึ ษาทกุ ระดบั นั้น รัฐตอ้ งมุง่ พฒั นาผเู้ รียนใหเ้ ป็นคนดี มวี นิ ยั ภูมิใจในชาติ และสามารถ เช่ียวชาญได้ตามความถนัดและศักยภาพของผู้เรียนซึ่งแตกต่างกัน  เพ่ือให้สามารถประกอบ อาชีพไดจ้ ริง  และให้เปน็ ผู้ซงึ่ สามารถสร้างสังคมผาสุก และตอบสนองตอ่ ความท้าทายใหม่ ๆ ในอนาคตได้อย่างเท่าทัน  ซึ่งในบทความเร่ือง  “การพัฒนาเด็กให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ” เป็นการวิเคราะห์ถึงระบบการศึกษาของประทศไทยที่มีผลต่อการพัฒนาคุณภาพเด็กโดย เปรยี บเทียบกบั ต่างประเทศ  อาทิ ญปี่ ุ่น นิวซแี ลนด์ สิงคโปร์ เป็นต้น ซงึ่ ประเทศเหลา่ นี้จะให้ ความสำ�คัญกับคุณภาพในการพัฒนาเด็กต้ังแต่เล็กจนเติบโต  หลายประเทศดูแลต้ังแต่ยังอยู่ ในครรภ์มารดาเลยทเี ดียว ซง่ึ รฐั ธรรมนูญของไทยก็ยืนยนั หลกั การนี้ไวอ้ ย่างชัดเจน โดยเฉพาะ มาตรา ๔๘ มาตรา ๕๔ มาตรา ๒๕๘ จ. และมาตรา ๒๖๑ เพราะถ้าจะพัฒนาชาติ ต้องเริม่ ท่ี การพัฒนาเด็กตั้งแตเ่ ล็ก โดยเน้นคุณภาพไมใ่ ชป่ ริมาณดงั เช่นปจั จุบนั

นอกจากนี้ ยังมีบทความทน่ี า่ สนใจ ได้แก่ “การปกครองในระบอบกษตั รยิ :์ ภมู หิ ลงั และประเพณีทางรัฐธรรมนูญ”  กล่าวถึงการปกครองในระบอบกษัตริย์ในลักษณะต่าง  ๆ  ท่วั โลก ตลอดจนศึกษาแนวความคิดโดยทั่วไปเก่ียวกับประเพณีทางรัฐธรรมนูญโดยให้ความสำ�คัญ กับประเพณีทางรัฐธรรมนูญที่มาจากประเทศที่มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข  ซ่ึงมีลักษณะเดียวกับประเทศไทย  ส่วนบทความ เร่ือง  “วิวัฒนาการขององค์กรนิติบัญญัติของสาธารณรัฐเกาหลี  (เกาหลีใต้)  หลังเข้าส่ยู ุค ประชาธปิ ไตย”  กล่าวถึงรูปแบบการปกครองและลักษณะเด่นของระบบรัฐสภาในสาธารณรัฐ เกาหลี  (เกาหลีใต้)  โดยอธิบายให้เห็นวิวัฒนาการตั้งแต่การเริ่มต้นกระบวนการของความเป็น ประชาธิปไตยในยุคแรกนับต้ังแต่ประเทศได้รับอิสรภาพจนถึงยุคปัจจุบัน  และบทความเรื่อง ต่อมา  ได้แก่  “ประวตั ศิ าสตรผ์ ลู้ ภ้ี ยั เกาหลเี หนอื ”  มีเน้ือหาให้ความรู้เก่ียวกับประวัติศาสตร์ การล้ีภัยของคนเกาหลีเหนือซ่ึงเกิดจากหลายสาเหตุ  อาทิ  ปัญหาความอดอยาก  ปัญหา การเมือง  ปัญหาทางสังคมวัฒนธรรม  เป็นต้น  ปัญหาเหล่าน้ีล้วนผลักดันให้ชาวเกาหลีเหนือ ล้ีภัยไปยังประเทศจีนเป็นจำ�นวนมาก  แม้จะต้องเผชิญกับความทุกข์ยากในขณะลี้ภัย  และ ปัญหาอุปสรรคในการหางานท�ำ ในประเทศทล่ี ีภ้ ยั กต็ าม บทความเรื่องสุดท้าย  “ระบบพรรคการเมืองและพัฒนาการความเปล่ยี นแปลง” ที่กล่าวถึงระบบพรรคการเมืองในประเทศท่ีมีการปกครองที่แตกต่างกัน  โดยแบ่งเป็นระบบ พรรคการเมืองในระบอบเผด็จการ และระบบพรรคการเมอื งในระบอบประชาธิปไตย ซึ่งระบบ พรรคการเมืองจะแตกต่างกัน  และเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรน้ัน  สามารถติดตามเน้ือหาได้ ภายในเลม่ ทา้ ยน้ี หวงั วา่ บทความดังท่ีกล่าวมาน้ี จะให้สาระความรทู้ ่ีเป็นประโยชนแ์ ก่ผู้อา่ น ไมม่ ากกน็ อ้ ย บรรณาธกิ าร

รัฐสภาสาร ปที ี่ ๖๕ ฉบบั ท่ี ๖ เดอื นมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๐ ๗ Vol. 65 No. 6 June 2017 ๑๖ ๓๖ การพฒั นาเดก็ ใหเ้ ตบิ โตอยา่ งมคี ณุ ภาพ ปกรณ์ นิลประพันธ์ ๖๑ ๙๐ การปกครองในระบอบกษตั รยิ :์ ภมู หิ ลงั และประเพณที างรฐั ธรรมนญู ดร. ปวริศร เลศิ ธรรมเทวี ววิ ฒั นาการขององคก์ รนติ บิ ญั ญตั ขิ องสาธารณรฐั เกาหลี (เกาหลใี ต)้ หลงั เขา้ สยู่ คุ ประชาธปิ ไตย สมใจ ทองกลุ ประวตั ศิ าสตรผ์ ลู้ ภ้ี ยั เกาหลเี หนอื อักษราภคั ชัยปะละ ระบบพรรคการเมอื งและพฒั นาการความเปลย่ี นแปลง ธโสธร ตู้ทองค�ำ

๗ à´ç¡การพฒั นา ใหเ ตบิ โตอยา งมคี ุณภาพ ปกรณ นิลประพนั ธ* เด็กเปนอนาคตของชาติเพราะเด็กในวันนี้คือผูใหญในวันหนา ถาเด็กไดรับการ พัฒนาอยางถูกตองเหมาะสม เขาจะเติบโตอยางมีคุณภาพและเปนกําลังท่ีมีคุณภาพของชาติ ในอนาคต สามารถดแู ลรกั ษาชาติบา นเมอื งในบรบิ ทโลกในยุคของเขาไดอยางสงา งาม การพัฒนาเดก็ ใหมีคุณภาพและเจริญเติบโตใหเ หมาะสมกับวยั มคี วามรับผดิ ชอบ ตอ ตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน สงั คม และประเทศชาติ มคี วามรถู ูก รผู ดิ รูวา อะไรชอบ อะไรชัว่ อะไรดี จึงเปน เรอื่ งสาํ คญั อยางยิ่ง ไมว าบานไหนเมอื งไหนเขาจึงใหความสําคัญกบั การพัฒนา เด็กตั้งแตเยาววัยจนเติบใหญ หลายประเทศลงทุนดูแลมาต้ังแตคุณแมตั้งครรภกันเลยทีเดียว ซึ่งรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยฉบับปจจุบันที่ไดรับความเห็นชอบในการออกเสียง ประชามติยนื ยันหลกั การนไี้ วอ ยางชัดเจน โดยเฉพาะอยางย่ิงในมาตรา ๔๘ มาตรา ๕๔ มาตรา ๒๕๘ จ. และมาตรา ๒๖๑ ผูเขียนยํ้าวาประเทศที่พัฒนาไปไกล ๆ เขาใหความสําคัญกับ “คุณภาพในการ พัฒนาเดก็ ” นะครับ ไมใ ช “ปรมิ าณหรอื จาํ นวนเดก็ ที่ผานกระบวนการพฒั นา” เพราะถาใช * รองเลขาธกิ ารคณะกรรมการกฤษฎกี า

๘ รฐั สภาสาร ฉบับเดอื นมิถุนายน ๒๕๖๐ ปริมาณเด็กท่ีผานกระบวนการพัฒนามาเปนตัวชี้วัดความสําเร็จในการพัฒนาเด็ก จะมีเด็กที่ ผานกระบวนการพัฒนามากมาย แตไ มรูวามสี กั ก่ีมากนอยท่ีมีคุณภาพ สวนประเทศกําลังพัฒนาสวนใหญจะใชตัวช้ีวัดดานปริมาณมากกวาคุณภาพครับ เพราะมันงา ย ตัวเลขผลผลิตจะดูเยอะดี แตผ ลลัพธท ีเ่ กิดขึ้นจรงิ กลบั เปน ส่ิงไมพ ึงประสงค ผูคน ไรร ะเบยี บวนิ ยั เหน็ แกตัว ไมปฏิบตั ิตามกฎหมาย มีการใชความรนุ แรงในการแกป ญหาตา ง ๆ แทนการคิดวิเคราะหแ ละใชเ หตุผลมาพดู คยุ กนั ทีนป้ี ญ หาสังคม เศรษฐกจิ การเมอื งก็จะตาม มาเปนพรวนทีเดียว ดูสถิติอาชญากรรมของประเทศเหลาน้ีก็ไดครับ เราจะตกใจที่พบวาอายุของ ผูกระทําความผิดกฎหมายในคดีตาง ๆ ของประเทศท่ีใชปริมาณหรือจํานวนเด็กที่ผาน กระบวนการพัฒนาเปน ตวั ช้วี ดั ความสําเร็จในการพฒั นาเดก็ น้ัน จะลดลงเร่ือย ๆ อันน้นี ากลวั มากนะครับ เพราะเดก็ รนุ นเ้ี ขากจ็ ะมีลกู มหี ลานตอไปอีก แถมมีลูกตั้งแตอายยุ ังนอยดว ย ถา เขา ขาดคณุ ภาพ ลกู หลานของพวกเขาจะมคี ณุ ภาพท่ดี ีไดอยางไร เรื่องน้ีสาํ คัญไมนอ ยกวา เร่ืองการเมอื งนะครบั แตป ระเดน็ นคี้ งขายไมได เพราะการ พฒั นาตอ งใชเวลา เลยไมค อ ยมีคนสนใจเทา ไร วัน ๆ จึงมีแตข าวใครทะเลาะกับใคร ใครพูดจา สอ เสียดแดกดันใคร เพือ่ ใหอีกฝายมาตอบโตเพ่ือจะไดเปนขาวในวันตอ ๆ ไป ซ่งึ ผูเขยี นเห็นวา ไมสรา งสรรค และนาเบื่อจะตาย à˵طÕèà´ç¡äÁÍ‹ ÂÒ¡àÃÕ¹ ญี่ปุนท่ีเราซูฮกวาเขามีระบบการพัฒนาเด็กที่มีคุณภาพสูงเขาก็มีปญหาเด็กไม อยากเรยี นนะครบั ไมใ ชไมม ี เขาเรียกอาการไมอยากไปโรงเรียนวา futoukou ถา เปนหนักเขาจะ กลายเปน พวกเก็บตัวอยูแตในบาน หลกี หนสี งั คม เอาแตอ ยูในโลกเสมือน ทอ งเนต็ เลนเกมส หรอื ไมก อ็ า นการตนู หรืออาการ hikikomori ทเี ดยี ว ผูเขียนวาสังคมไทยในยุคดิจิทัลถึงจะตามหลังญี่ปุนอยูแบบหาง ๆ แตเราศึกษา เตรียมไวกอ นก็ดนี ะครบั จะไดรบั มือถูก เม่ือสักสิบปกอน เขาศึกษาพบวาเหตุท่ีเด็กไมอยากเรียนหรือไมอยากไปโรงเรียน มีหลายสาเหตุ ย่ิงพวกลูกคนเดียวท่ีบานอบอุนย่ิงเปนกลุมเส่ียง เพราะไปโรงเรียนแลวเจอ ประสบการณถูกเพื่อนแกลงหรือทํารายเลยเกิดอคติตอการไปโรงเรียน นอกจากน้ี เขาวา ระบบการเรียนและคานิยมของสังคมญ่ีปุนสรางความเครียดใหเด็กสูงมากต้ังแตกอนอนุบาล

๙ ดว ยซา้ํ ไป มีการแขงขันสงู มาก โรงเรียนอนบุ าล ประถม มธั ยมทมี่ ชี อื่ เสยี งตองสอบเขา บริษทั หางรานน้ีจะรับคนเขาทํางานจากโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัยท่ีมีช่ือเสียงเทาน้ัน อีกทั้งพอแม คาดหวงั ในตวั ลกู สูงมากวาตอ งสาํ เรจ็ การศกึ ษาในสาขาท่ีมีรายไดดี มเี กียรติ จากโรงเรียนดี ๆ มหาวิทยาลยั ดี ๆ โดยมองขา มความถนดั ของเด็กแตล ะคนทแ่ี ตกตา งกนั ไป ถาเทยี บกับบานเรา คือเด็กเกงตองเปนหมอหรือเปนวิศวกรกันตะพึดไป เด็กเรียนเกงครูจะรักเปนพิเศษ ถาเรียน ไดค ะแนนไมดี จะตอ งถูกเคยี่ ว เขามเี รียนพิเศษเหมอื นกันนะครบั โรงเรยี นกวดวิชานเี้ รยี กวา juku เด็กก็เบ่ือท่ีตองทําส่ิงท่ีตัวเองไมถนัด พาลเคร่ืองดับเอาดื้อ ๆ ทะเลาะกับพอแมอีก ตา งหาก เปน ปญ หาครอบครัวไปอกี ยงั ไมร วมปญหาเกย่ี วกับยาเสพตดิ ขายบรกิ ารทางเพศ และอบายมขุ ทั้งปวงนะครบั วิเคราะหไดดังนี้เขาจึงพยายามปรับปรุงท้ังระบบการศึกษาและทัศนคติของท้ัง พอแม ครบู าอาจารย และบรษิ ทั หางรา นไปพรอ ม ๆ กนั ไมใชป รบั แตหลกั สูตรหรอื โครงสราง เขามุงพฒั นาเดก็ เล็กใหมคี วามมน่ั คงทางอารมณ มที กั ษะทางสังคม มคี วามรพู ้ืนฐานทางการ คาํ นวณและทางภาษาในการใชชีวติ ประจาํ วัน มรี างกายสมบูรณแข็งแรงตามวยั พอเปน วยั รนุ รูทางตัวเองวาชอบทางไหน ถนัดทางไหน ก็สงเสริมไปทางนั้น ไมตองจบมหาวิทยาลัยได ปรญิ ญากันท่ัวทกุ หวั ระแหง เมือ่ จบภาคบงั คบั แลว ถาชอบกฬี าก็ไปเปนนักกีฬา เขาสนับสนนุ การกีฬาอาชพี เพอื่ รองรบั คนกลุมนี้ จนมีนักกีฬาญป่ี ุนไปเลน ในลีกดัง ๆ ทั่วโลกมากมาย หรอื ไมก ท็ าํ ธรุ กจิ เกย่ี วกบั กฬี าไปเลย ถา ชอบทาํ อาหาร ชอบออกแบบ ชอบดนตรี ชอบการแสดง ฯลฯ กไ็ ปทางนัน้ ไปประกอบอาชีพเลย เขาสนับสนนุ การประกอบการในทกุ ดา น ไมตอ งมุงเรียน ม. ปลาย เพอื่ เขามหาวิทยาลัยใหไดป ริญญาแลว ไปเปนลกู จา งเหมือนยคุ baby boomer อกี ไมร ูเขาเรียกวา start up หรอื เปลา แตใ หเ รยี นรูจ ากกจิ การเลก็ ๆ เดี๋ยวเขาก็พฒั นากิจการของ เขาเองได เรยี กวา เขม แข็ง ไมต อ งงอรัฐ หรืออยางชอบเกษตร กไ็ ปทาํ เกษตร รฐั เขาพัฒนาระบบ สหกรณรองรบั ยงิ่ เด่ยี วน้ีมดี ิจิทัลเขามา ขายผานระบบดิจิทลั ไดอ กี มีการวเิ คราะหข อ มลู big data มาใชในการคิดวเิ คราะหวางแผนการผลติ และการตลาดดว ย ไปนนั่ เลย ใครชอบดูรายการทีวีเก่ียวกับอาหารจะพบวาเด็กญี่ปุนที่ชอบทําอาหารนั้น เมื่อ จบภาคบังคับเขาจะออกไปทาํ งานหาประสบการณท ง้ั ในและตา งประเทศ แลวมาตั้งรา นอาหาร เลีย้ งตัวเองและครอบครวั มเี ชพญ่ีปนุ มากมายทไ่ี ดม ชิ ลนิ สตาร เปนอาทิ

๑๐ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมถิ นุ ายน ๒๕๖๐ ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ·ÁÕè àÕ ´ç¡à»š¹Èٹ¡ ÅÒ§ ชวงสงกรานตท่ีผานมาผูเขียนไดมีโอกาสไปสัมผัสระบบการพัฒนานักเรียนของ นวิ ซีแลนดดวยตนเอง เห็นวา เปน ประโยชนม าก ควรทจี่ ะนํามาเลาสูกันฟง เผอ่ื ใครสนใจจะนํา มาใชบ า งก็นาจะเปน ประโยชนแกอนาคตของชาติ  ผูเขียนในฐานะผูปกครองไดรับเชิญไปพบกับคณะครูเพื่อพูดคุยเก่ียวกับการพัฒนา นักเรียน การท่ีผูปกครองพบครูที่นี่แตกตางจากท่ีผูเขียนเคยพบในบานเราท่ีเปนการพบครู ประจําชั้น ๑–๒ คน และพบทเี ดียวกันทั้งหอ ง ไมมเี วลาใหถามไถอ ะไรนัก เนน เกบ็ เงนิ หอ งบาง ขายบัตรขายโตะอะไรตา ง ๆ บาง แตคร้งั นีผ้ เู ขยี นไปพบกับคณะครู ๔–๕ คน เพ่ือพูดคุยถงึ การ พัฒนานกั เรยี นคนเดียว ใจงีเ้ ตนตึกตักวานกั เรียนของเราไปทําอะไรผดิ หรือเปลาหวา   ดวยความสงสัยจึงแข็งใจถามวาทําอยางน้ีเปนปกติหรือเปลา เขาตอบวาเปนปกติ เพราะเด็กแตละคนมีบุคลิกภาพและความสามารถแตกตางกัน การพัฒนานักเรียนจึงตองทํา เปนรายบุคคล จะทาํ เปน กลมุ ๆ ไมได วาแลวเขาก็นาํ ผลการเรยี นของนักเรยี นมาใหด ตู ามดวย การวิเคราะหเจาะลึกโดยมีขอมูลประจําตัวของนักเรียนมาประกอบละเอียดยิบ ทั้งขอมูลใน ช้ันเรียน ขอมลู นอกช้นั เรยี น และขอมลู ท่เี จาของบา นท่ีนกั เรียนพกั อยดู วยรายงานมา สําหรับนักเรียนของผูเขียน ครดู ูจากวชิ าบังคับคอื องั กฤษ เลข และพละ กบั วชิ า เลือกอีกสามวชิ าคือ ภูมศิ าสตร ประวตั ศิ าสตร และเศรษฐศาสตร ประกอบกับการพดู คุยกบั เด็กนักเรียนแลว เขาพบวานักเรียนมงุ เรยี นตอ ในระดับมหาวทิ ยาลยั สายกฎหมาย รัฐศาสตร หรอื เศรษฐศาสตร เขาจึงใหความสําคัญเปน พเิ ศษกับเรอื่ งวิธคี ดิ และภาษาของนักเรยี น แมเขา เรียนวิชาเหลาน้ีรวมกับนักเรียนสายวิทยและใชขอสอบอัตนัยชุดเดียวกันก็จริง แตครูบอกวา เวลาใหค ะแนนจะตองใหค วามสําคัญกบั เปาหมายหรือความตงั้ ใจของเด็กแตล ะคน ใหค ะแนน มาตรฐานเดียวกนั ไมไ ด เชน ถานกั เรียนไปสายวิทยาศาสตร เขาจะตรวจใหคะแนนวชิ าภาษา อังกฤษแบบทั่วไป แตถาเด็กคนไหนมุงจะไปเรียนในสาขาที่นักเรียนของผูเขียนสนใจ เขาจะ เครง ครัดกบั วิชาภาษาองั กฤษเปนพิเศษ เอาเปน วาถา ทาํ ไดพอ ๆ กนั เดก็ วิทยจะไดคะแนนเปน ตวั เลขสงู กวา เด็กท่ีมุง ไปเรียนสายอื่น เพราะการเรียนกฎหมายก็ดี รัฐศาสตรกด็ ี เศรษฐศาสตร กด็ ี ตองใชภ าษาในการเรียนและการทาํ งานมากกวาเดก็ วิทย  ผูเขียนฟงแลวท่ึงกับวิธีคิดของเขามาก น่ีเปนการพัฒนานักเรียนใหตรงตาม ศักยภาพแท ๆ ถงึ ครูจะมภี าระตอ งมานัง่ แยกแยะวาเด็กแตละคนเปน อยา งไร เขาก็เลอื กท่จี ะ ทําเพอื่ อนาคตของเด็ก ผเู ขยี นจึงถึงบางออวา การศึกษาที่มเี ดก็ เปนศูนยก ลางจรงิ ๆ มันเปน

๑๑ อยางน้ีน่ีเอง และไมแปลกใจที่วาทําไมผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาของเขาจึงอยูในอันดับตน ๆ ของโลก นอกจากนี้ เขาไมเนนใหเด็กเอาแตเรยี น เขาวาเด็กตองอยูในสังคม ตองมีสุขภาพ แข็งแรงและเติบโตสมกับวัย รูจักการทํางานรวมกับผูอื่นท่ีมีความแตกตาง เขาจึงสงเสริมให เดก็ ใชเ วลาวา งนอกจากการเรียนในการทํากจิ กรรมรวมกับผูอื่นใหมาก เขาแนะนําใหท กุ คนเขา ชมรมอยางนอยคนละชมรมสองชมรม และเพ่ือใหเกิดความรับผิดชอบ เด็กในชมรมจะเปน ตวั แทนโรงเรียนในรุนตาง ๆ ไปแขง ขันกับโรงเรียนอนื่ เสมอ ๆ  จึงตองมีการฝก ซอมเปน ประจาํ ซง่ึ เปน การสรา งวนิ ัยและความรับผดิ ชอบใหเดก็ โดยปริยาย ไมใ ชอยูแบบตัวใครตัวมัน หรือถอื ประโยชนส วนตวั ของกูมากอน ผลลพั ธท ด่ี จี ึงตกแกสงั คมสว นรวม ไมวาจะเปนการเคารพผอู ่นื การเคารพกฎเกณฑข องสงั คม การคํานึงถงึ ประโยชนสว นรวมมากกวาสวนตัว บานเราทองกนั วา นักเรยี นเปน ศนู ยกลาง แตเ ปนจรงิ หรอื เปลา ไมรู เพราะเดก็ ถกู สงออกไปเรียนพิเศษตั้งแตอนุบาลเพ่ือใหสามารถสอบเขาโรงเรียนท่ีมีชื่อเสียงได หลายคนถึง ขนาดยอมจายคาแปะเจี๊ยะจํานวนมากเพ่ือใหลูกไดเขาโรงเรียนระดับท็อป แตพอเขาไปแลวก็ ยังไปเรียนพิเศษกันอีก กลายเปนวาเครื่องแบบนักเรียนเปนชุดอันศักดิ์สิทธิ์ท่ีตองมีของดีไวใส แตค วามรูตองไปขวนขวายเอาจากการเรียนพเิ ศษ นบั เปน อะไรทีป่ ระหลาดมาก เสยี เงนิ สองตอ สามตอ รฐั ธรรมนูญ ๒๕๖๐ ใหค วามสําคัญกบั การศกึ ษาเปน อยา งมาก คณะกรรมการรา ง รฐั ธรรมนูญ ตระหนกั ดวี า มนุษยเปนทรพั ยากรสําคญั ทส่ี ดุ ของชาติ ถา เราสามารถสรางคนท่ีมี ความรูคูค ุณธรรม มีเหตมุ ีผล รผู ดิ ชอบชั่วดี ซ่ือสัตยสจุ รติ มีระเบยี บวินัย และมีความรบั ผดิ ชอบ ตอครอบครัวและสังคมสวนรวมได ประเทศชาติก็จะมีความสงบสุขและพัฒนาตอไปไดอยาง เขม แขง็ และยั่งยืน จากขอมูลของทกุ ประเทศท่ัวโลก เราพบวา อัตราประชากรตอ เจาหนาทผ่ี บู งั คับใช กฎหมายน้นั แตกตางกนั มากมายมหาศาล เชน ประเทศไทยมพี ลเมืองในราว ๖๖ ลานคน แต มีตาํ รวจในราวสองแสนนาย ญปี่ นุ มพี ลเมืองราว ๑๒๕ ลานคน แตม ีตํารวจในราวสามแสนนาย เปนตน ขอเทจ็ จริงขา งตนชช้ี ัดวา การท่สี งั คมมีความสงบและเปนระเบยี บเรียบรอยจงึ ไมไ ดอยู ที่ปรมิ าณของตาํ รวจ หากแตอ ยทู ่ี “คณุ ภาพของทรพั ยากรมนษุ ย” ของแตล ะประเทศ ถา ประเทศใด มพี ลเมืองท่ีมีคุณภาพ มีความรู มรี ะเบียบวนิ ัย มีความรับผดิ ชอบ ปญหาการฝาฝน หรือไม ปฏบิ ตั ิตามกฎหมาย กฎ ระเบียบ ก็จะลดนอยลง เอาเวลาไปพฒั นาประเทศได

๑๒ รฐั สภาสาร ฉบบั เดอื นมถิ ุนายน ๒๕๖๐ ดงั นน้ั การพฒั นาคณุ ภาพของทรพั ยากรมนษุ ยจ งึ เปน เรอ่ื งสาํ คญั ยง่ิ และมคี วามสาํ คญั เรงดวนลําดับแรก อยางไรก็ดี การพัฒนาทรัพยากรมนุษยไมใชการพัฒนาการศึกษาอยางเดียว หากแตเก่ียวของกับครอบครัวและชุมชน รวมทั้งคานิยมตาง ๆ ของสังคมดวยเพราะมนุษย อยรู วมกันเปนครอบครัว เปนชมุ ชน เปน สงั คม เราจงึ ไมอ าจพฒั นาทรัพยากรมนุษยโ ดยการ พัฒนาการศึกษาอยางเดียวได แตตองพัฒนาแบบองครวม และหนวยงานที่เก่ียวของตอง ทํางานรวมกันอยางใกลชิด และท่ีสําคัญการพัฒนามนุษยในภาพรวมตองใชเวลาดําเนินการ เพราะนอกจากตอ งลบลา งความคิดผดิ ๆ ทเี่ คยถกู ปลูกฝงกนั มานมนานแลว เชน กฎมไี วแหก ทําอะไรตามใจคือไทยแท แปบ นงึ ไมเปน ไรหรอก คนอ่ืนเขาก็ทํากันท้งั นัน้ ไมเห็นจะเปน ไรเลย ถา พวกน้นั ทําได ฉนั ก็ทาํ ได ไมมใี ครเหน็ หรอก ฯลฯ เรายังตองบม เพาะทัศนคตทิ ถ่ี กู ตอ งไป พรอ ม ๆ กนั ดว ย ซึ่งงานแบบนยี้ ากมาก และแตกตา งจากงานโครงการทเ่ี หน็ ผลทันตา กลา วเฉพาะดา นการศึกษา ผูเขยี นตดิ ตามวิธีการคิดในการพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย ดา นการศกึ ษา โดยเฉพาะอยางยิง่ เดก็ ในวัยเรียน จงึ ไดพ บวา ประเทศทเ่ี ด็กมีความสามารถสูง เขามีหลักคิดตรงกันคือ “ยึดผูเรยี นเปน ศนู ยกลาง” ไมใ ชค ิดแบบยดึ ครหู รอื กระทรวงการศกึ ษา เปน ศนู ยกลาง  เมอื่ ยึดเด็กเปน ศูนยกลาง เขาจะคิดจากเดก็ ออกไป แลว เขาก็พบวา เดก็ แตล ะคนมี บุคลกิ ลกั ษณะ ความชอบ และความถนดั แตกตางกนั ไป ไมมีใครเกงทุกเร่ือง ไอนสไตนเลนบาส สูไมเคลิ จอรแ ดน ไมไ ดแนๆ เชฟมชิ ลนิ สามดาวท่วั โลกไมส ามารถวง่ิ ๑๐๐ เมตร ชนะลเู ซียง โบลท และแนนอนคงยากท่ีมารค ซักเคอรเบอรก จะกลึงโลหะใหเนียนเหมือนชางกลึงแถว บานหมอ ดงั นน้ั วิธจี ัดการศึกษาของเขาจึงมใิ ชก ารจดั แบบ one size fits all หากตอ งจัดใหเดก็ ไดร ับการพัฒนาใหต รงตามบคุ ลิก ความชอบ และความถนัดของแตละคน พดู งาย ๆ คือ ชอบ ทางไหน สง เสริมเขาไปทางนัน้ เพราะเม่อื เขารักเขาชอบเขาถนดั เขาจะมคี วามมงุ มั่นต้ังใจศกึ ษา เลาเรียน และจะทาํ ไดด ี แลวพอเรยี นจบภาคบงั คบั ทเี่ นนทักษะพืน้ ฐานในการดาํ รงชีวิต การอยู รวมกับผูอ่ืนในสังคม และการเปนพลเมืองดี พวกเขาก็สามารถออกไปประกอบอาชีพที่ชอบ ไดเลย เปน start-up แลวรฐั ก็สง เสริมใหมีการประกอบอาชีพทห่ี ลากหลายและสอดคลอ งกับ บรบิ ทท่ีเปลย่ี นแปลงไป โดยเฉพาะ creative economy ครูตามวิธคี ดิ แบบนี้จงึ ไมไ ดเปนเพยี ง ผูสอน (teacher) แตเ ปน ผูท ค่ี อยสังเกตสงั กา ชแ้ี นะ และสง เสรมิ (instructor) ใหเ ด็กเดนิ ไป ในทางท่ีเขามแี วว 

๑๓ โดยวธิ คี ดิ น้ีหลายประเทศสามารถเปล่ยี นโครงสรา งของระบบเศรษฐกิจของเขาจาก ระบบเศรษฐกจิ ของผใู ชแ รงงาน ไปเปนระบบเศรษฐกิจของผูประกอบการทัง้ เลก็ -กลาง-ใหญได อยา งที่เห็นในปจจบุ ัน จึงไมต องแปลกใจครับวา ทําไมประเทศทยี่ ึดเดก็ เปน ศนู ยกลางเขาจึงมี ผูป ระกอบการ SMEs มากมายจนเราอยากเลยี นแบบ แตค วามสาํ เรจ็ ท่วี านก้ี ็ไมไดม าชัว่ ขา มคืน นะครบั ปน คนตองคอย ๆ ปน ทกุ คนมีวถิ ขี องตวั เอง ไมม สี าํ เร็จรปู แบบบะหมห่ี รอก ทราบไหมครับวาหัวเรียวงามของรถไฟชินกันเซนอันทันสมัยไฮเทคนะ มันดีไซน โดยคอมพวิ เตอร แตการทาํ มนั ออกมาจรงิ ๆ นะฝมือชา งกลโรงงานลว น ๆ ตีดว ยมอื นะครับ ตอนนกี้ าํ ลังมปี ญหาวาชางทีม่ ีอยูนี่อายมุ ากแลว ผลติ คนมาแทนไมร จู ะทันหรอื เปลา ตรงขามครบั ถา เราจะพฒั นาการศึกษา แตย ังยดึ ครูและกระทรวงการศกึ ษาเปนตวั ต้ัง เขาก็จะมองและคิดแกไขปญหาของเขากอน ปรับปรุงโครงสราง ตําแหนง อัตรา คาตอบแทน หลักสูตร ตํารา วิธีการเรียนการสอน วิธีการประเมินผล การใชเทคโนโลยีลํา้ เลิศเขามาใช ฯลฯ เปนสําคัญ นัยวาถาบรรดาเร่ืองเหลานี้ปรับปรุงสําเร็จ เด็กจะไดรับการพัฒนาดีขึ้นเอง โดยอัตโนมตั ิ ซง่ึ ในทัศนะของผเู ขียน มันยากท่จี ะเปนไปได และขอเท็จจรงิ ทีป่ ระสบมาในชวี ิต ผูเขียนวาทุกคนสามารถยืนยันไดวาความสําเร็จในการพัฒนาการศึกษาท่ียึดครูและกระทรวง การศกึ ษาเปนตวั ต้งั ไมเ คยเกิดข้ึนจริงไมวา ทไ่ี หนในโลกนี้ เรามาเปล่ียนวิธีคิดวิธีทํากันดีกวาครับ ปลอยชาไปไมไดแลว คนอื่นเขาเดินไป ขางหนา กนั ไกลแลว เหนื่อยกต็ องทํา ลกู หลานของเราท้งั นน้ั ครับ µÍŒ §¾Ñ²¹Òà´¡ç àÅ¡ç ÍÂÒ‹ §à˧´‹Ç¹ การจัดการศึกษาเรียนรูตองคํานึงถึงบุคลิกลักษณะ ความสามารถ รวมท้ังความ ถนัด (personality) อันแตกตางของผูเรียนเปนสําคัญ เพราะมนุษยแตละคนมีบุคลิกลักษณะ ความสามารถ และความถนดั ที่แตกตางกนั การจดั การศกึ ษาเรียนรูแบบ one size fit all จึงไมไ ด สงเสรมิ ความสามารถ ศกั ยภาพ และสมรรถภาพของมนษุ ย หากเปน การทําใหม นุษยเ หมอื น ๆ กัน ซึง่ ทําลายความแตกตางอนั เปนคุณคา ของมนษุ ยแ ตละคนอยา งส้นิ เชิง ทงั้ ยังทาํ ใหผเู รียนซ่ึง มที กั ษะความสามารถไมต รงหลกั สตู รเบ่ือหนายและทิง้ การเรียนไปอยางนาเสียดาย  น่ียังไมไดพูดไปถึงปญหาอันเกิดจากการท่ีกลุมที่หันหลังใหระบบการศึกษาเรียนรู ไปกอเรื่องกอราวมากมายในสังคมนะครับ ไมเชอื่ ลองสังเกตดูครับวา อายขุ องผกู ระทําความผิด ในคดีรนุ แรงน้ันย่งิ นบั วันยง่ิ อายุนอ ยลงเรื่อย ๆ นากลัวนะครับ

๑๔ รัฐสภาสาร ฉบับเดือนมิถนุ ายน ๒๕๖๐ ผูเขียนเห็นวาการจัดการศึกษาเรียนรูที่คํานึงถึงบุคลิกลักษณะ ความสามารถ รวมท้ังความถนดั ของแตล ะคน จงึ จะสอดคลอ งกับขอ ๑๓ ของกตกิ าระหวา งประเทศวาดว ย สิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมอยางแทจริง ไมใชเพียง “จัดใหมี” กระบวนการ มาตรฐานสาํ หรบั การศึกษาเรียนรเู ทา นนั้ จากการศึกษาของมูลนิธิ LEGO ท่ีใชเวลาวิจัย ๒๐ ป ติดตอกัน โดยไดรับ การสนับสนุนจากผูผลิตผลิตภัณฑท่ีเสริมสรางความคิดสรางสรรคของเด็กรายใหญของโลก หรือบรษิ ัท LEGO เขาพบวา มนุษยแหงอนาคตตอ งไดร ับการพฒั นา soft skill ตงั้ แตในชว งเดก็ เล็ก (๐–๒) ขวบ เพราะเปนชวงเวลาสําคัญท่ีสุดในชีวิตของมนุษยในการปลูกฝง soft skill อันไดแกความสามารถในการส่ือสาร (communication) การอยูรวมกับผูอ่ืนอยางเขาอกเขาใจ (collaboration) และความคิดสรา งสรรค (creativity) โดย soft skill เหลานีจ้ ะทาํ ใหเดก็ มีความ กระตอื รอื รน สนใจท่จี ะเรียนรูตลอดชวี ิต สนใจทจ่ี ะเรียนรูสงิ่ ใหม ๆ อันเปนประโยชนต อการ พฒั นาทกั ษะชวี ิตตาง ๆ ตอเนื่องไปจนตาย นจ่ี งึ เปน การเรียนรูต ลอดชีวิตทแ่ี ทจ รงิ ไมใชจ ดั หลกั สูตรนูนนีใ่ หเ ขาเรยี นทุกชวงวัยอยางท่ีทํา ๆ กัน นั่นมนั เปนเพยี งวิธกี ารหนึ่งเทา นนั้ มลู นธิ ิ LEGO เสนอวา เด็กเล็กไมต อ งเรยี นรูดา นวิชาการ แตตองเนนใหเ ดก็ รูจกั รบั ผิดชอบตนเอง รจู ักการอยูร วมกนั กบั ผอู ่นื และความคดิ สรางสรรค กระทรวงศึกษาธิการสิงคโปรจัดการศึกษาตามแนวทางท่วี าน้ี โดยในวัยเด็กเล็กน้นั เขาเนน พัฒนาเดก็ เล็กใหม ี core values สาํ คญั อันไดแก การรูจกั ตนเอง (self awareness) รจู ัก จัดการตนเอง (self management) รจู ักวา ตนเปนสว นหนง่ึ ของสงั คม (social awareness) รจู กั ตัดสินใจอยางมคี วามรับผิดชอบทัง้ ตอตนเองและสงั คม (responsible decision making) และ รูจักการอยูรวมกับผูอ่ืนท่ีแตกตางอยางเขาใจ (relationship management) และจะคอย ๆ พัฒนาทักษะทางสังคมและอารมณ รูจักเอาใจเขามาใสใจเรา รูจักบริหารความเปล่ียนแปลง ตาง ๆ ท่เี กิดขน้ึ ในชวี ิต เพอ่ื ใหเ ด็กมคี วามม่ันใจ ฝก ใฝเ รยี นรู รับผิดชอบตอ สังคมสวนรวม และรูจักตอบแทนสังคม เปาหมายของสิงคโปรในการจัดการศึกษาเรียนรูจึงไมใชการผลิตนักเรียนใหได จํานวนทก่ี ําหนด แตเ ปนการสรางคนใหม ีทกั ษะตามท่กี ําหนด ดงั ตอไปนี้ ๑. Civil literacy, global awareness and cross-cultural skill ๒. Critical and inventive thinking ๓. Communication, collaboration and information skills

๑๕ ผูเขียนขอเชิญชวนใหพ่ีนองชาวไทยมากระตุนใหผูเก่ียวของกับการศึกษาเรียนรูใน เรอื่ งดังกลาวขา งตน จะเปน ประโยชนแ กลูกหลานไทยของเรา มากกวา จะไปมงุ เรื่องโครงสราง ตําแหนง อัตรากาํ ลงั หลกั สตู ร หนส้ี นิ ฯลฯ เพราะถา เปาหมายชดั เจน เราจงึ จะไปจดั โครงสรา ง อะไรเหลา นั้นไดถกู ตองเพื่อใหบรรลเุ ปา หมาย ถาจะพัฒนาชาติ ตองเริ่มท่ีการพัฒนาเด็กเล็กครับซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับปจจุบัน เนนยํ้าเร่ืองนี้ไวอยางชัดเจนในหมวดการปฏิรูปประเทศดานการศึกษา เราละเลยเด็กเล็ก มานานมากแลว เหน็ ทีจะตองดาํ เนนิ การอยา งเรง ดวนเสียแลว นาเสยี ดาย ไมม ใี ครสนใจเลย.

๑๖ รัฐสภาสาร ฉบับเดอื นมถิ ุนายน ๒๕๖๐ การปกครองในระบอบกษตรยิ : ภูมิหลงและประเพณที างรฐธรรมนูญ* ดร. ปวริศร เลศิ ธรรมเทว*ี * ๑. บทนา การศึกษาการนําประเพณีในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย ทรงเปนประมุขมาใชในการพิจารณาวินิจฉัยคดีรัฐธรรมนูญของประเทศไทยจําเปนจะตองมี ความเขาใจเก่ียวกับแนวคิดและทฤษฎีวาดวยประเพณีทางการรัฐธรรมนูญที่เปนสากล และ กรณีศึกษาของตางประเทศ กลาวไดวา นักกฎหมายท่ีกลาวถึงประเด็นในเร่ืองนี้ไวอยาง ชัดเจนเปน ทา นแรก คอื Professor A.V. Dicey ในผลงานเรื่อง Introduction to the Study of the Law of the Constitution (๑๘๘๓) ซ่งึ กลา วถึงบอ เกดิ ของรฐั ธรรมนญู องั กฤษวามที ีม่ า ๒ ประการท่สี ําคัญ กลาวคือ กฎระเบียบท่เี ปนกฎหมายไมวาจะเปนลายลักษณอักษรหรือเปน จารตี ประเพณี และกฎระเบยี บท่ีเกิดจากธรรมเนียมหรือประเพณีที่ไดประพฤติปฏิบัติกันมาจน * บทความนมี้ ที ่มี าจากโครงการศึกษาวิจัย เร่ือง “การนาํ ประเพณีในการปกครองระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขมาใชในการพิจารณาวินิจฉัยคดีรัฐธรรมนูญ” สนับสนุนทุนวิจัยโดยสํานักงานศาล รัฐธรรมนูญ. ** Ph.D. (Lond.) (Herchel Smith Scholarship) คณะนิตศิ าสตร มหาวทิ ยาลยั กรุงเทพ.

๑๗ กลายเปน รัฐธรรมนูญ กฎเกณฑป ระเภทนี้ Dicey เรยี กวา “ประเพณที างรัฐธรรมนูญ” ผลงานของ Dicey ไดรับการยอมรับวาเปนปรมาจารยทางดานกฎหมายรัฐธรรมนูญของโลกและมีอิทธิพล ตอแนวคิดเรื่องประเพณีทางรัฐธรรมนูญวามีท่ีมาและบอเกิดจากหลักกฎหมายรัฐธรรมนูญของ อังกฤษ ประเพณีทางรัฐธรรมนูญในมุมมองของ Dicey จึงมีความสัมพันธกับการปกครอง ในระบอบกษัตริย โดยเฉพาะการใชพระราชอํานาจของพระมหากษัตริยตามประเพณี ทางรัฐธรรมนูญถือวาเปนกรณีท่ีมีไวเพ่ือกอบกูประชาธิปไตยในภาวะวิกฤติรัฐธรรมนูญ อันท่ีจริง ประเพณีทางรัฐธรรมนูญปรากฏใหเห็นในประเทศอ่ืน ๆ ท่ีมิไดมีการปกครองใน ระบอบกษตั ริย โดยเฉพาะประเทศท่ีมปี ระธานาธิบดเี ปน ประมุข อาทิ สหรฐั อเมริกา เยอรมนี ฝรั่งเศส และอิสราเอล อยางไรก็ตาม การศึกษาประเพณีทางรัฐธรรมนูญในบทความน้ี จะศึกษาเฉพาะประเพณีทางรัฐธรรมนูญของประเทศที่มีการปกครองในระบอบกษัตริย และ ดังไดก ลา วแลว วา ปจ จบุ นั มเี พยี ง ๔๔ ประเทศ ทม่ี กี ารปกครองในระบอบกษตั รยิ  โดยแบง เปน ประเทศท่มี ีการปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย (Absolute Monarchy) ๔ ประเทศ กับประเทศที่มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข (Constitutional Monarchy) ๔๐ ประเทศ รวมท้งั ประเทศไทย จงึ มคี วามจําเปน จะตอ งศกึ ษา การปกครองในระบอบกษัตริยของประเทศตาง ๆ ทั่วโลก โดยบทความนี้จะใหความสําคัญ กับประเพณีทางรัฐธรรมนูญที่มีบอเกิดมาจากประเทศท่ีมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ซ่ึงมีการปกครองลักษณะเดียวกับประเทศไทย และ ใน ๔๐ ประเทศ ที่มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปน ประมขุ ยงั มคี วามแตกตางกันในรายละเอยี ด บทความนก้ี ลา วถงึ การปกครองในระบอบกษัตริยในลกั ษณะตาง ๆ ทั่วโลก ตลอดจน ศึกษาแนวความคิดโดยท่ัวไปเกี่ยวกับประเพณีทางรัฐธรรมนูญที่เช่ือวามีที่มาและบอเกิดจาก หลักกฎหมายรัฐธรรมนูญอังกฤษดังท่ีปรมาจารยดานกฎหมายรัฐธรรมนูญของโลก Vinerian Professor Albert Venn Dicey ไดใหข อ สงั เกตุไว

๑๘ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมิถนุ ายน ๒๕๖๐ ๒. การปกครองในระบอบกษตริย การปกครองในระบอบกษัตริยเปนรูปแบบการปกครองท่ีมีวิวัฒนาการและ รากฐานทางประวัติศาสตรมาอยางยาวนาน ปรากฏมาต้งั แตยคุ สมยั กอนประวัตศิ าสตร สมัย เมโสโปเตเมยี และอยี ปิ ตโ บราณ๑ สมยั กรกี โบราณและโรมนั โบราณ๒ ระบอบกษตั รยิ ใ นยโุ รปสมยั ยุคกลาง๓ และการปกครองในระบอบกษัตริยในยุคสมัยปจจุบัน อํานาจของพระมหากษัตริย ในยุคกอนถือวามีท่ีมาจากพระเจาตามหลักการและแนวคิดเรื่อง “เทวสิทธ์ิ” (Divine Rights of King)๔ กลา วคือ กษัตริยทรงไมอยภู ายใตอาํ นาจใดเพราะทรงเปน ผทู ไ่ี ดรบั อาํ นาจโดยตรง จากพระเจา กษัตริยจึงถือเปนที่มาแหงเกียรติยศและอํานาจ และทรงเปนผูใชอํานาจ ในการปกครอง อํานาจในการตรากฎหมาย อํานาจในการพิจารณาและตัดสินคดีความ และรวมถึงการเปน สัญลักษณของความเปนศนู ยร วมทางจิตใจของประชาชนภายในชาติ กลาวไดวา วิวัฒนาการของการปกครองในระบอบกษัตริยไดมีการพัฒนา และเปล่ียนแปลงไปตามยุคสมัยกอใหเกิดรูปแบบการปกครองในระบอบกษัตริยในลักษณะ ตา ง ๆ อาทิ ระบอบสมบรู ณาญาสิทธิราชย (Absolute Monarchy) ระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริยท รงเปน ประมุข หรือราชาธปิ ไตย (Constitutional Monarchy) หรือระบอบ ราชาธปิ ไตยของปวงชน (Popular Monarchy) ในสวนนจี้ ะวิเคราะหรปู แบบและลกั ษณะการ ปกครองในระบอบกษัตรยิ ข องประเทศตาง ๆ ทั่วโลก ซึง่ ปจ จบุ ันมเี พียง ๔๔ ประเทศทัว่ โลก รวมท้งั ประเทศไทย ทมี่ กี ารปกครองในระบอบกษตั รยิ  ๑ Nicole Brisch (ed). (2008). Religious and Power – Divine Kingship in the Ancient World and Beyond. Illinois: The University of Chicago. ๒ Melissa Lane. (2014). Greek and Roman Political Ideas. London: Pelican Book. ๓ J.H. Burns (ed). (1988). Medieval Political Thought c. 350 – c. 1450. Cambridge: Cambridge University Press. ๔ J.N. Figgis. (1922). The Divine Right of the Kings. Cambridge: Cambridge University Press., at 256.

๑๙ ตารางท่ี ๑ แสดงลาํ ดับศกั ดิพ์ ระมหากษัตรยิ ใ นลักษณะตา ง ๆ ตําแหนง พระมหากษตั รยิ ใ นประเทศยโุ รป ตําแหนง กษัตริย ตาํ แหนง กษัตริย อาณาจักร รายละเอยี ด ท่ีเปนเพศชาย ที่เปน เพศหญิง ปจจุบนั มปี ระเทศญ่ปี นุ เพียงประเทศเดียวทก่ี ษัตรยิ เรียกวา “จักรพรรดิ” ตําแหนง จกั รพรรดปิ รากฏใหเ หน็ ในยคุ โบราณ อาทิ จกั รวรรดิโรมัน (Roman Empire) จักรวรรดิ Emperor Empress Empire ไบเซนไทน (Byzantine Empire) จักรวรรดมิ องโกล (Mongol Empire) จกั รวรรดจิ นี (Imperial China) จกั รวรรดิฝรั่งเศสท่ี ๑ และ ๒ (First and Second French Empire) จักรวรรดอิ อสเตรีย (Austrian Empire) และจักรวรรดเิ ยอรมัน (German Empire) เปน ตน ซงึ่ จักรวรรดดิ งั กลา วส้ินสุดลงในป ค.ศ. ๑๙๑๘ สําหรับตําแหนงจกั รพรรดิแหง อนิ เดีย (Emperor of India) ซ่ึงเปน ตําแหนงของกษตั ริยอังกฤษในชว งทป่ี กครองประเทศ อนิ เดีย ส้นิ สุดลงในป ค.ศ. ๑๙๔๗ ภายหลงั อินเดียไดรับประกาศอสิ รภาพ สําหรับ ตาํ แหนง “Kaiser” ของเยอรมันและ “Tsar” ของรัสเซยี มคี วามหมายเชนเดยี วกับ จกั รพรรดิ โดยเปน ตาํ แหนง ทม่ี รี ากฐานมาจาก Caesar ในสมยั โรมนั โบราณ ดตู ารางท่ี ๒ King Queen Kingdom ตําแหนง เปนตําแหนง กษัตริยท่ีปรากฏในปจจบุ นั อาทิ ประเทศองั กฤษ และ Viceroy Vicereine Viceroyalty เครอื จักรภพของอังกฤษ สวเี ดน เนเธอรแ ลนด เดนมารก ไทย กมั พชู า และภูฏาน เปนตน Archduke Archduchess Archduchy ตําแหนงอปุ ราชที่เปนเจา ผูค รองนครเคยปรากฏในอดีตในสมยั จักรวรรดิสเปน Grand Duke Grade Duchess Grand Duchy (Viceroy of Peru, Viceroy of New Spain, Viceroyalty of Rio de la Plata, Viceroyalty of New Granada) ในสมยั จักรวรรดโิ ปรตุเกส (Viceroy of India, Viceroy of Brazil) Duke Duchess Duchy ในสมัยจกั รวรรดอิ ังกฤษ (Viceroy of India) และในสมยั จกั รวรรดริ สั เซยี (Viceroyalty Prince Princess Principality of Caucasus) ตาํ แหนง Archduke ผคู รองนคร เปนตําแหนง เฉพาะของ House of Habsburg ปรากฏ ในประเทศออสเตรียในอดีต สาํ หรบั ปจจุบนั ตําแหนง Archduke ไดสูญสนิ้ ไปแลว อันเปนผลมาจากสงครามโลกครงั้ ท่ี ๑ ปจ จุบันมีเพียงประเทศเดียวท่มี ตี ําแหนง Grand Duke หรือ Grand Duchess คือ ลกั เซมเบริ ก ในอดีตตาํ แหนงดงั กลา วไดแ ก Grand Duchy of Moscow, Grand Duchy of Finland และ Grand Duchy of Tuscany ตาํ แหนง Duke หรือ Duchess ซึ่งเปน เจาผคู รองนครในอดีต อาทิ Duchy of Normandy, Duchy of Milan หรือ Duchy of Prussia ปจ จบุ ันตาํ แหนง Duke หรือ Duchess ทเ่ี ปน เจา ผคู รองนครไมม ีแลว แตเปน ตาํ แหนง อสิ ริยยศของเชอื้ พระวงศอังกฤษ อาทิ Duke of Cambridge/Duchess of Cambridge ปจจุบนั มเี พยี ง ๓ ประเทศ ไดแก โมนาโก ลกิ เตนสไตน และอันดอรรา ทีม่ ีเจา ชายเปน ผูครองนคร ในอดีตมีหลายรัฐท่มี เี จาชายผูครองนครเปนประมขุ แหง รฐั อาทิ Principality of Albania และ Principality of Serbia เปนตน Marquis Marquise Marquisate เปน ตําแหนง ผูป กครองทมี่ ลี าํ ดบั ศักด์ติ ํ่ากวา Duke/Duchess แตส ูงกวา Count/Earl หรือ Countess ปรากฏในอดตี อาทิ Marquess of Queensbury, Marquisate of Count/Earl Countess County Saluzzo, Marquisate of Mantua หมายถึงผปู กครองแควน หรือเจา เมอื ง (County) อาทิ County of Toulouse, County Viscount Viscountess Viscountcy of Castile, County of Barcelona และ Earldom of Orkney ปจจุบันไมม ีผูปกครอง Lord Lady Lordship แบบ County Baron Barony เปน ตาํ แหนงผูปกครองท่รี องจาก Count อาทิ Viscountcy of Bearn, Burgraviate Baroness of Nuremberg ปจจุบันไมมตี ําแหนง ดังกลาวแลว ตาํ แหนง Lord ที่เปน ประมขุ แหงรัฐในปจจุบนั มีเพยี ง Lord of Mann (Isle of Mann) ซึง่ เปน ตําแหนงของ Queen Elizabeth II ของราชวงศอ งั กฤษ ตําแหนง Baron หรอื Baroness ท่มี ีสถานะเปนประมขุ แหง รฐั ปรากฏในปจ จุบนั ไดแ ก Kendal and Westmorland in England, Lordship and Barony of Hailes in Scotland and Barony Rosendal in Norway

๒๐ รฐั สภาสาร ฉบับเดือนมิถนุ ายน ๒๕๖๐ ตารางแสดงลําดบั ศักดพ์ิ ระมหากษตั รยิ ใ นลกั ษณะตาง ๆ (ตอ ) ตาํ แหนง พระมหากษตั รยิ ในประเทศนอกทวีปยโุ รป ตาํ แหนงกษตั รยิ  ตําแหนง กษตั รยิ  อาณาจักร รายละเอยี ด ท่เี ปนเพศชาย ท่ีเปนเพศหญิง ตาํ แหนงกษตั ริยข องประเทศมสุ ลมิ บางประเทศ มลี าํ ดับศักดิ์เทียบเทาพระราชา (King) Sultan Sultana Sultanate และจกั รพรรดิ (Emperor) ตวั อยางของประเทศที่มีสุลตาน (Sultan) ไดแก Brunei, Oman, Malaysia เปน ตน และสําหรับตําแหนงสุลตา นทปี่ รากฏในอดตี อาทิ Seljuk Hari/Lakan Reyna/Dayang Kingdom Sultanate, Delhi Sultanate, Sultanate of Malacca, Warsangali Sultanate ตําแหนง Hari/Lakan เปน ตาํ แหนง กษตั รยิ ในสมัยโบราณของประเทศฟล ปิ ปนส สําหรบั Malik Malikah/Malekeh Mamlaka คําวา “Hari” ในภาษาฟลิปปนสในปจ จุบันมีความหมายวา “กษัตรยิ ” และคําวา “Reyna” หมายความวา “ราชนิ ี” Emir Emira Emirate ตาํ แหนง กษตั ริยของประเทศมสุ ลมิ บางประเทศ มีลาํ ดบั ศกั ดเิ์ ทยี บเทา พระราชา (King) Caliph Caliphate และจักรพรรดิ (Emperor) อาทิ Bahrain, Jordan, Morocco และเปนตาํ แหนง ทใ่ี ช Samraat – Samrajya สําหรบั หวั หนา เผา (Tribe) ของชาว Pashtun ตวั อยางของตําแหนง Malik ในอดตี อาทิ Malik al-Iraq หรอื กษตั รยิ แ หงอริ กั เปนตน Samrajni ตาํ แหนงกษัตรยิ ข องประเทศมสุ ลมิ บางประเทศ มลี ําดับศกั ดเ์ิ ทียบเทา เจา ชายผคู รอง นคร หรอื “Prince” อาทิ United Arab Emirates, Kuwait, Qatar สาํ หรับตําแหนง Emir ในอดีต ไดแ ก Emirate of Crete, Emirate of Cordoba และ Emirate of Afghanistan ตาํ แหนงกาหลบิ ใชใ นประเทศมสุ ลิมโดยเปนตําแหนงประมขุ ของศาสนาอิสลาม อาทิ Rashidun Caliphate, Umayyad Caliphate, Caliphate of Cordoba, Abbasid Caliphate, Ottoman Caliphate ปจจุบันตาํ แหนงกาหลิบไมม ีแลว แตอ ยางใด ตาํ แหนงผูป กครองในประเทศอนิ เดยี มลี ําดับศกั ดเิ์ ทยี บเทาจักรพรรดิ Chhatrapati – – ตาํ แหนง ผปู กครองในประเทศอินเดยี มีลาํ ดับศกั ดิเ์ ทยี บเทา จักรพรรดิ Maharaja Maharani Princely state ตําแหนงผูปกครองท่ใี ชในประเทศแถบเอเชยี ใต หมายถึงกษัตรยิ เ หนือกษัตริยท้งั ปวง Raja (High King) Arasan Rani Rajahnate ตําแหนง ผปู กครองในประเทศอนิ เดีย มลี าํ ดับศกั ด์ิเทียบเทา พระราชา Nawab Arasi Arasangam ตําแหนงผูปกครองในสมยั Tamilakam โบราณ มีลําดบั ศกั ดิเ์ ทียบเทา จกั รพรรดิ Padishah ปจจบุ นั มีความหมายวารฐั บาล Begum – ตาํ แหนงเจาชายผูครองนครทป่ี รากฏในประเทศมุสลิมในอดีต Shah – Khagan – ตําแหนง ท่มี ีลาํ ดบั ศักดเิ์ ทียบเทากบั King of Kings ดูตารางที่ ๒ ปรากฏในอดีต อาทิ – Shahanshah of Iran, Mughal Emperors of the Indian Subcontinent และ Sultan Shahbanu of the Ottoman Empire Khaganate ตําแหนงท่ีปรากฏในอดตี ในสมัยเปอรเซีย Greater Iran และ the Mughal Empire Khanum มคี วามหมายวา พระราชา หรอื จกั รพรรดิ ตาํ แหนงจกั รพรรดขิ องชาวมองโกลในอดตี Khan Khatun Khanate ตาํ แหนง กษัตรยิ ของชาวมองโกลในอดตี Pharaoh Pharaoh – ตาํ แหนงกษัตรยิ ในสมัยอียิปตโบราณ Satrap Satrap – ตําแหนงผูปกครองในสมยั เปอรเ ซยี โบราณ Khedive มลี าํ ดบั ศักด์ิเทยี บเทา “อุปราช” (Viceroy) ปรากฏในสมัยจักรวรรดอิ อตโตมนั (Ottoman – Khedivate Empire) อาทิ Khedivate of Egypt

๒๑ ตารางท่ี ๒ ประมขุ ของรัฐตําแหนงตาง ๆ ตามลาํ ดับศักดิ์ ๑. ประมุขของรัฐที่มตี าํ แหนงจักรพรรดิ (Imperial Titles) พระมหาจกั รพรรดิ (Emperor) ❖ Caesar เปนตาํ แหนงจักรพรรดิที่ปรากฏในสมยั กรงุ โรม (Roman Empire) โดยมีท่มี าจากผูป กครองที่ยง่ิ ใหญข องโรมนั คือ Julius Caesar ผูทเ่ี ปน จักรพรรดิเปน องคแรกของโรมคือ Gaius Julius Caesar Augustus (หลานชายของ Julius Caesar) และ สิ้นสุดภายหลังจักรพรรดิ Nero ❖ Kaiser เปนตําแหนงท่ีสืบรากมาจากตาํ แหนง Caesar โดยเปน ตําแหนง ของจกั รพรรดทิ ปี่ รากฏในประเทศเยอรมนี และ ในกลมุ ประเทศ Germanic countries อาทิ ออสเตรยี ฮงั การี ลกั เซมเบิรก ลิกเตนสไตน โปแลนด เปน ตน ❖ Basileus มีทม่ี าจากภาษากรีก แปลวา “หัวหนา ” ใชเรยี กแทนคาํ วา “จกั รพรรดิ ” ของโรมันในสมัยยุคไบเซนไทซ (Byzantine period) ❖ Tsar เปน ตําแหนงทีส่ บื รากมาจากตาํ แหนง Caesar โดยเปน ตําแหนง ของจกั รพรรดิทป่ี รากฏในประเทศบัลแกเรยี และ ภายหลังปรากฏในประเทศรัสเซยี และในกลมุ ประเทศ Slavic countries อาทิ ยเู ครน บอสเนีย โครเอเชยี สโลเวเนีย เปนตน ❖ Huangdi เปน ตําแหนง จักรพรรดิของจีนในชวงทเ่ี ปน จกั รวรรดินิยม (ตั้งแต ๒๒๑ ปก อนคริสตกาล – ค.ศ. ๑๙๑๑) ❖ Samraat มาจากภาษาสนั สกฤตแปลวา “จกั รพรรดิ ” ❖ Chhatrapati เปน ตําแหนงจักรพรรดิของอนิ เดีย ❖ Sapa Inca เปนตําแหนงของผปู กครองในราชอาณาจกั ร Cusco และภายหลงั เรยี ก จักรพรรดแิ หงจกั รวรรดิอนิ คา (Emperor of the Inca Empire) ๒. ประมุขของรัฐทม่ี ีตําแหนงสูงกวาพระราชา (High Royal Titles) กษตั ริยของกษัตริยท ั้งหลาย (King of Kings) ❖ Shahanshah หมายถึงกษัตรยิ เ หนือกษัตรยิ ท ้ังหลาย ปรากฏในประเทศแถบเปอรเ ซยี ❖ Sultan of Sultans หมายถงึ กษตั รยิ เหนือกษตั รยิ ทัง้ หลาย ใชเ รียกกษตั ริยใ นสมยั จกั รวรรดิออ ตโตมนั (Ottoman) ❖ Xi Chu Ba Wang หมายถงึ กษัตริยเ หนอื กษตั รยิ แ หงแควน Chu ตะวันตก ❖ Tian Kehan หมายถงึ กษัตรยิ ผมู าจากสรวงสวรรค (Heavenly Khan) เปนตาํ แหนงของ Tang Taizong และ Tang Gaozong ❖ Taewang หมายถึง กษัตริยส ูงสุด (Supreme King) เปนตาํ แหนง กษตั รยิ ใ นราชวงศข องเกาหลี ในสมัย Goguryeo ❖ Negusa Nagast เปนตําแหนง ของกษัตรยิ ข องประเทศเอธโิ อเปย (Ethiopia) ซ่ึงแปลวา กษัตริยเหนอื กษตั รยิ ท้ังหลาย ❖ Mansa เปนตําแหนง ของกษัตริยข องจกั รวรรดิมาลี (Mali Empire) ซ่ึงแปลวากษัตรยิ เหนือกษตั ริยท ั้งหลาย ❖ Mepe-Mepeta เปน ตําแหนงพระมหากษัตริยของจอรเจยี หมายถงึ กษัตรยิ เหนอื กษตั ริยท ง้ั หลาย ❖ Khagan มที ม่ี าจากตาํ แหนง Khan of Khans ปรากฏในประเทศแถบเอเชียกลาง (Central Asians) อาทิ มองโกล กษัตรยิ ท ีป่ กครองกษตั ริยพ ระองคอ่ืน (High King) ❖ Devaraja หมายถึง เทวราชา (God King) เปนตําแหนง กษตั รยิ ท ป่ี รากฏในสมัยขอมโบราณและประเทศทีไ่ ดรับอิทธพิ ล มาจากขอม ❖ Maharaja มาจากภาษาสนั สกฤตแปลวา กษตั ริยผยู ิ่งใหญ (Great King) ❖ Padishah ในภาษาเปอรเ ซีย แปลวา กษัตริยท่ีสูงสง ปรากฏในสมัยจักรวรรดิออ ตโตมนั (Ottoman Empire) ❖ Anax แปลวากษตั ริยที่สูงกวา กษตั รยิ องคอ น่ื จากการปกครองดินแดนที่มกี ษัตริยอ งคอืน่ ปกครองอยู ❖ Nam-Lugal เปน ตําแหนงกษตั รยิ ใ นสมยั สุเมเรยี นโบราณ (Ancient Sumer) หรือเมโสโปเตเมีย (Mesopotamia) ❖ Pharaoh แปลวา “ผูมาจากชนชั้นสูงสง” (Man of the Great House) เปน ตําแหนง ผปู กครองท่ีปรากฏในสมัยอยี ิปตโบราณ แสดงลําดับศกั ดิ์ของกษตั ริยที่ปกครองในลมุ แมนาํ้ ไนล ❖ Ard Ri เปน ตาํ แหนง ของกษตั รยิ ทเี่ คยปรากฏในประเทศไอรแลนดและสกอ ตแลนด ❖ Bretwalda เปนตําแหนงกษัตรยิ ใ นชวง Anglo-Saxon ของอังกฤษ ❖ Yang di-Pertuan Agong เปนตําแหนงพระมหากษตั รยิ ของประเทศมาเลเซยี ท่ใี ชอยูใ นปจจุบนั

๒๒ รฐั สภาสาร ฉบบั เดือนมถิ นุ ายน ๒๕๖๐ ๓. ประมขุ ของรัฐทม่ี ตี ําแหนงพระราชา (Royal Titles) พระมราชา (King) ❖ Rex เปน ภาษาละตนิ แปลวา ผูป กครองหรือพระมหากษัตรยิ  ❖ Wang แปลวา ประมขุ ของประเทศจนี ในยุคสมยั โบราณ ❖ Chanyu เปน ตาํ แหนงผูป กครองของจักรวรรดิ Xiongnu ❖ Korol มที ีม่ าจาก Old East Slavic แปลวา กษตั รยิ ใ นภาษา Ukrainian Russian Kazakh Tatar และ Kyrgyz ❖ Raja/Rani/Rana/Ri/Deshmukh หมายถึงกษตั รยิ ของประเทศอนิ เดยี ❖ Khan มาจากภาษามองโกล แปลวา “ผูปกครอง” ❖ Lamane หมายถงึ ผูปกครองแผนดนิ เคยปรากฏในประเทศ Senegal Gambia และ Mauritania เปนตน ❖ Oba เปนตาํ แหนงกษัตริยท่ปี รากฏในประเทศแอฟริกา อาทิ ไนจเี รยี เบนนิ และโตโก ❖ Omukama เปน ตําแหนงกษัตรยิ  King of Bunyoro-Kitara ในประเทศยกู านดา (Uganda) ❖ Kabaka เปนตาํ แหนง กษัตรยิ  King of Buganda อาณาจกั รในประเทศยูกานดา (Uganda) ❖ Shah มาจากภาษาเปอรเ ซยี (Persian) แปลวา “กษตั รยิ ” ❖ Sultan มาจากภาษาอราบกิ แปลวา “ผูมอี ํานาจ” ใชอา งองิ ตําแหนง พระมหากษัตรยิ  ❖ Malik แปลวากษตั รยิ ในภาษาอราบกิ (Arabic) ❖ Tlatoani เปนตาํ แหนงผูป กครองของเมก็ ซิโกในสมัยโบราณ ❖ Ajwa/Halach Uinik เปนตาํ แหนง กษัตริยของชาวมายา (Maya) ในชวง Post-Classic Maya (Kuchkabal) ❖ Lakan เปน ตําแหนงกษัตรยิ ในประเทศฟลิปปน ส ❖ Tuanku เปน ตาํ แหนง กษตั ริยท่ีปกครองรัฐท้งั เกา ของมาเลเซยี ❖ Mwami ตําแหนง กษตั รยิ แ หง Rwanda ❖ Maad a Sinig เปน ตาํ แหนง King of Sine ในชวงกอ นตกเปนอาณานิคมของอาณาจกั ร Serer ❖ Maad Saloum เปน ตาํ แหนง King of Saloum ในชวงกอ นตกเปนอาณานิคมของอาณาจักร Serer ❖ Ratu เปนตาํ แหนงกษัตรยิ ท ี่อางองิ ในประวัติศาสตรข องชาวชวา (Javanese) ❖ Teigne เปนตาํ แหนง ของกษตั ริย King of Baol ในชวงกอนตกเปนอาณานิคมของอาณาจักร Serer ❖ Nizam มาจากภาษาอราบิก (Arabic language) เปน ตําแหนง ท่ีใชเปนคร้งั แรกในยคุ Urdu ประมาณชวงป ๑,๖๐๐ หมายถงึ ผปู กครองอาณาจกั ร ๔. ประมุขของรฐั ทมี่ ีตาํ แหนง เปน เจาชายผูค รองนคร หรือตําแหนงอ่ืน ๆ (Princely and Other Sovereign Titles) ❖ Prince หมายถึงเจาราชผูค รองนคร ❖ Despot หมายถงึ ตําแหนงผูป กครองในสมัยไบเซนไทน มสี ถานะเทยี บเทาเจา ชายผูครองนคร ❖ Duke มีทม่ี าจากตําแหนง ทางการทหารทใ่ี ชในสมัยจกั รวรรดิโรมัน ซ่งึ หมายถึงผูป กครอง Archduke เปนตาํ แหนง ที่สูงกวา Duke และ Grand Duke หมายถงึ ตําแหนง ท่ีสูงกวา Duke ท้ังหมดแตต่าํ กวา กษัตริย ❖ Emir เปน ตาํ แหนง ผปู กครองมีรากศัพทมาจากคาํ วา “Admiral” ในภาษาอังกฤษ ๕. ประมุขของรัฐทีเ่ ปน ตาํ แหนง ทางศาสนา (Religious Titles) ❖ Pope หรอื พระสนั ตปาปา หมายถงึ ประมขุ ในศาสนจกั ร และผูปกครองนครรฐั (Vatican City) ❖ Caliph หรอื พระเจากาหลปิ เปนตาํ แหนง ในศาสนาอิสลาม ทมี่ คี วามหมายถึงผูสบื ทอดจากพระนบีมฮุ ัมมดั

๒๓ ๒.๑ ตาํ แหนง และลําดับศักดิ์พระมหากษัตรยิ ที่ปรากฏในปจ จุบนั จากตารางท่ี ๑ ซึ่งแสดงตําแหนงและลําดับศักดิ์ของพระมหากษัตริยใน ลกั ษณะตาง ๆ ท่ัวโลก ตําแหนงและลาํ ดับศกั ดิข์ องพระมหากษัตริยในประเทศตาง ๆ ท่ปี รากฏ ในปจจุบันสามารถสรุปไดเ ปน ๖ กลมุ ท่ีสาํ คัญ กลาวคอื ๒.๑.๑ ประเทศท่มี ีจกั รพรรดิ (Emperor) เปนประมุข ในทางทฤษฎถี อื วา จกั รพรรดิ (Emperor) เปน ตาํ แหนง สงู สดุ ในการลาํ ดบั ศกั ด์ิ ของพระมหากษัตริย ประเทศท่ีมีจักรพรรดิเปนผูปกครองจะเรียกดินแดนดังกลาววา จักรวรรดิ (Empire) เปนตําแหนงที่ปรากฏมาต้ังแตสมัยโบราณ โดยอาจมีการเรียกช่ือท่ี แตกตางกันออกไป อาทิ “Caesar” ตําแหนงจักรพรรดิในสมัยโรมันโบราณ ตําแหนงจักรพรรดิ ของเยอรมนั ท่ีเรยี กวา “Kaiser” ตาํ แหนง “Tsar” ของกษตั รยิ รัสเซีย หรือตําแหนง “Huangdi” ของจกั รพรรดิจนี ในสมยั กอน เปน ตน ดตู ารางที่ ๑ ขา งตน ปจจุบันมเี พียงประเทศเดียวที่เรยี กประมขุ วา “จกั รพรรดิ ” คอื ประเทศ ญป่ี นุ อยา งไรกต็ าม นยิ ามและลกั ษณะของจกั รพรรดญิ ป่ี นุ มคี วามแตกตา งจากจกั รพรรดใิ นอดตี กลาวคือ ตําแหนงจักรพรรดิในยุคสมัยโบราณเปนตําแหนงท่ีแสดงใหเห็นถึงอํานาจของ กษัตริยว า มอี ํานาจเหนือยงิ่ กวากษัตริยท ัง้ ปวง (One Above All) ฉะนั้น จกั รพรรดิในนิยาม ความหมายสมยั โบราณคอื ผทู ่ปี กครองกษตั รยิ พ ระองคอ นื่ ตัวอยางท่เี หน็ ไดชัดคือ จ๋นิ ซีฮอ งเต (Qin Shi Huangdi) จักรพรรดจิ ีน ทรงไดร วมแผนดินจีนเปน ปก แผนในปที่ ๒๒๑ กอ นครสิ ตกาล และทรงเห็นวาผูท่ีรวบรวมอาณาจักรจีนท่ีประกอบไปดวยแควนตาง ๆ ใหเปนปกแผนอยาง พระองคควรจะมีสถานะที่สูงย่ิงกวากษัตริยจีนพระองคอ่ืน พระองคไดทรงสรางตําแหนง “Huangdi” เพื่อระลึกถงึ ความสาํ เร็จในการรวบรวมอาณาจกั รจีนใหเปนปก แผน และพระปรีชา สามารถของพระองคว าเปน “ผูท่ยี ิ่งใหญทป่ี กครองไพรฟาทงั้ ปวงภายใตส รวงสวรรค” (Ruler of All Under Heaven)๕ ตําแหนงจักรพรรดขิ องพระเจานโปเลยี น (Emperor Napoleon) เปน อกี ตัวอยา งท่สี าํ คญั พระองคไ ดท รงครองแผนดนิ ไปทว่ั ยโุ รป และไดท รงตงั้ กษัตรยิ เพอ่ื ไปปกครอง ในดนิ แดนตา ง ๆ ในชว งจักรวรรดิฝรง่ั เศสที่ ๑ (The First French Empire)๖ สําหรับตาํ แหนง จักรพรรดิในความหมายปจจุบัน หมายถึง ประมขุ แหงรฐั ซง่ึ มีลําดับศกั ด์ิเชน เดียวกับพระราชา ๕ Zhixin Jason Sun. (2009). Life and Afterlife in Early Imperial China. Museum Review. 113(3), 1-9. ๖ Michael Rowe. (2013). The French Revolution, Napoleon, and Nationalism in Europe. Oxford: Oxford University Press.

๒๔ รัฐสภาสาร ฉบบั เดอื นมถิ ุนายน ๒๕๖๐ ๒.๑.๒ ประเทศที่มพี ระราชา (King) เปนประมุข ประเทศท่มี พี ระราชา (King) เปน ประมขุ (กรณนี รี้ วมถงึ พระราชินีนาถซึง่ เปนประมุขดว ย) เปนตําแหนง ท่ีปรากฏในประเทศท่มี ีการปกครองในระบอบกษัตริยใ นปจ จบุ ัน โดยดินแดนท่มี พี ระราชาเปนผปู กครองจะถูกเรียกวา ราชอาณาจกั ร (Kingdom) ปจ จบุ นั มี ๓๓ ประเทศ รวมทั้งประเทศไทย ที่ประมุขของรฐั เรยี กวา “พระราชา” ตําแหนงพระราชาอาจมีการเรียกขานที่แตกตางกันไปในแตละภาษา อาทิ ตําแหนง “Khan” ของพระเจา เจงกสิ ขานและพระเจา กุบไลขานในประวตั ศิ าสตรม องโกล ตําแหนง “Raja” ซึ่งหมายถึงพระราชาของกษัตริยในประเทศอินเดียโบราณ หรือตําแหนง “Mwami” ซ่งึ มีความหมายวาพระราชาของประเทศ Rwanda เปนตน บางประเทศอาจเรยี ก ประมุขของตนวา “สุลตาน” (Sultan) หรือ “เอเมร” (Emir) ทั้งสองตําแหนงมีลําดับศักด์ิ เทยี บเทา กบั พระราชา อยา งไรกต็ าม ตาํ แหนง สลุ ตา นหรอื เอเมรอ าจมคี วามแตกตา งกบั ตาํ แหนง พระราชาในรายละเอยี ด ๒.๑.๓ ประเทศที่มีสลุ ตา น (Sultan) หรือเอเมร (Emir) เปนประมุข ดนิ แดนทมี่ ีสุลตา นเปนผูปกครองจะถกู เรยี กวา “Sultanate” และดนิ แดน ทม่ี เี อเมรเ ปนผูปกครองจะเรียกวา “Emirate” ประเทศที่มสี ุลตานเปนประมุขมเี พยี ง ๓ ประเทศ ไดแ ก บรไู น มาเลเซยี และโอมาน และประเทศที่มเี อเมรเ ปนประมขุ มีเพยี ง ๓ ประเทศ ไดแก สหรัฐอาหรับเอมเิ รตส กาตาร และคูเวต ตําแหนงสุลตานและเอเมรมีฐานะเปนประมุขของรัฐเชนเดียวกับตําแหนง พระราชาดังกลาวขางตน อยางไรก็ตาม ตําแหนงสุลตานและเอเมรมีความแตกตางจาก ตาํ แหนงพระราชาในรายละเอียด กลาวคอื การดํารงตําแหนงเปนประมุขของสุลตานและเอเมรมาจากการเลือก กันเอง หรือโดยการเลอื กตงั้ (Elective Monarchy) ไดแ ก ประเทศมาเลเซยี และสหรัฐอาหรับ เอมิเรตส สถานะของสุลตานและเอเมรในประเทศดังกลาวจึงมีลักษณะเปนกษัตริยเหนือ กษัตริยท้ังหลาย (King of Kings) แตม ลี าํ ดบั ศกั ด์ิรองจากจักรพรรดิ ดูคาํ อธบิ ายในตารางที่ ๑ ขางตน บางตําราไดอธิบายวาตําแหนง “เอเมร” (Emir) อาจมีฐานะหรือลําดับศักด์ิรองจาก พระราชาและสลุ ตา น กลา วคอื เปน ประมขุ ของรฐั เชน เดยี วกนั แตม ฐี านะเปน เจา ชายผคู รองราชรฐั ฉะนั้น จึงมีความจําเปนจะตองศึกษารูปแบบการปกครองของประเทศที่มีประมุขของรัฐใน รปู แบบอื่น

๒๕ ๒.๑.๔ ประเทศทีม่ รี าชรฐั (Grand Duchy) เปนประมุข ปจจุบันมีเพียงประเทศเดียว ไดแก ประเทศลักเซมเบิรก ซ่ึงมี Henri, Grand Duke of Luxembourg เปนประมุขผคู รองราชรัฐ โดยมีอิสรยิ ยศเปน แกรนดดยุก (Grand Duke) หรือแกรนดดัชเชส (Grand Duchess) หมายถึงประมุขในรัฐระดับมณฑลซึ่งสืบราก มาจากอิสริยยศในสมัยโรมันโบราณ และจากตารางที่ ๑ จะเห็นไดวาตําแหนงแกรนดดยุกมี ฐานะรองจากจักรพรรดิและพระราชา แตมีลําดับศักด์ิสูงกวาเจาชายผูครองนครหรือเจาชาย ผคู รองราชรัฐ (Principality) ๒.๑.๕ ประเทศทมี่ เี จาชายผูครองราชรัฐ (Principality) เปนประมุข ปจจบุ ันมีเพยี ง ๓ ประเทศ ไดแ ก โมนาโก ลกิ เตนสไตน และอนั ดอรร า เจาชายผูครองราชรัฐหมายถึงประมุขของรัฐขนาดเล็ก เปนตําแหนงประมุขของรัฐท่ีปรากฏใน อดีต และใชอ ยางแพรหลายในชว งยุคกลางของยุโรป โดยหมายถึงผปู กครองในรัฐตาง ๆ ฉะนน้ั หนังสือของ Niccolo Machiavelli เรอ่ื ง “The Prince”๗ ซ่ึงไดศึกษาประวัตศิ าสตรก ารปกครองใน ยโุ รปกอใหเ กิดวลีอันโดงดงั วา ผปู กครองจะตองเปน ทั้งราชสหี แ ละสนุ ัขจิง้ จอก กลาวคอื “ตอ ง เปนผเู ขม แข็งและเจา เลห เ พทบุ าย” คาํ วา “เจา ชาย” ในผลงานของ Machiavelli จงึ หมายถงึ ผูป กครองหรอื ประมขุ แหง รัฐ ๒.๑.๖ ประเทศท่ีมพี ระสันตปาปา (Pope) เปนประมขุ ปจจุบันมีเพียงรัฐเดียวท่ีมีประมุขมาจากตําแหนงทางศาสนา กลาวคือ นครรัฐวาตกิ นั โดยมีพระสันตปาปาเปน ประมุข ดตู ารางที่ ๑ ซึง่ แสดงตาํ แหนงประมขุ ของรัฐใน ลกั ษณะตา ง ๆ๘ การศึกษาการนําประเพณีในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริยทรงเปนประมุขจึงจําเปนจะตองคํานึงถึงลักษณะและลําดับศักดิ์ของ พระมหากษตั ริยท ีม่ ีความคลา ยคลงึ กับของประเทศไทย ๗ Niccolo Machiavelli. (1532). The Prince. (reprinted by Vintage in 2009) ๘ นอกเหนือจากพระสันตปาปา ในอดีตตําแหนงประมุขทางศาสนายังมีตําแหนงกาหลิบซึ่งเปน ประมขุ ของศาสนาอสิ ลาม ดู Hugh Kennedy. (2016). The Caliphate. London: Pelican Book.

๒๖ รัฐสภาสาร ฉบบั เดือนมิถุนายน ๒๕๖๐ ๒.๒ การปกครองโดยพระมหากษตั รยิ ของประเทศตาง ๆ ท่วั โลก ดงั ไดกลาวขางตน ปจ จุบันมี ๔๔ ประเทศทว่ั โลก ท่ีมกี ารปกครองในระบอบ กษัตริย ซ่ึงจากการศึกษาประเทศที่มีการปกครองในระบอบกษัตริยที่ปรากฏในปจจุบันทั่วโลก และจากตารางที่ ๑ สามารถแบงกลุมประเทศที่มีการปกครองในระบอบกษัตริยตามลักษณะ ทางภูมิศาสตรไดเ ปน ๕ กลุม กลา วคือ ๒.๒.๑ ระบอบกษตั ริยข ององั กฤษและกลุมประเทศในเครอื จกั รภพ ระบอบกษัตริยของอังกฤษและกลุมประเทศในเครือจักรภพเปนตนแบบ ของการปกครองในระบอบกษัตริยในยุคสมัยใหม ปจจบุ นั อังกฤษและประเทศในเครือจกั รภพมี พระราชินนี าถเอลซิ าเบธท่ี ๒ (Queen Elizabeth II) เปน ประมุขของราชวงศอ งั กฤษและประเทศ ในเครอื จักรภพรวม ๑๖ ประเทศ ดงั ตารางที่ ๑ ประเทศในเครอื จกั รภพมีความเปนอสิ ระจาก รัฐบาลอังกฤษ ซ่งึ เปนผลสืบเนื่องมาจากการแยกตัวออกจากจักรวรรดิอังกฤษ (British Empire) แตยงั คงใหมีกษัตริยจ ากราชวงศองั กฤษเปน ประมุขของประเทศ ระบอบกษัตรยิ ในองั กฤษและ ประเทศในเครือจักรภพในปจจุบันเปนแบบราชาธิปไตยภายใตรัฐธรรมนูญ หรือประชาธิปไตย อันมพี ระมหากษตั รยิ ทรงเปน ประมขุ (Constitutional Monarchy) ซง่ึ พระมหากษัตริยท รงเปน ประมขุ และอาํ นาจถูกจาํ กัดตามรฐั ธรรมนญู ประเดน็ เรือ่ งราชาธิปไตยภายใตร ัฐธรรมนญู ของ อังกฤษจะไดกลาวตอไป ๒.๒.๒ ระบอบกษตั รยิ ข องกลมุ ประเทศในยโุ รป ร ะ บ อ บ ก ษั ต ริ ย ข อ ง ก ลุ ม ป ร ะ เ ท ศ ใ น ยุ โ ร ป ป ร า ก ฏ ใ น ท วี ป ยุ โ ร ป อี ก ๑๑ ประเทศ ดงั ตารางที่ ๑ โดยประเทศเบลเยียม เดนมารก ลกั เซมเบิรก เนเธอรแลนด นอรเ วย สเปน และสวเี ดน มีการปกครองในระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษตั ริยท รงเปนประมุข (Constitutional Monarchy) เชน เดยี วกบั รปู แบบการปกครองขององั กฤษและเครอื จกั รภพ สําหรับกษัตริยของประเทศเบลเยียมมีลักษณะเฉพาะที่แตกตางจากกลุม ประเทศยโุ รปขางตน กลาวคือ เปน ราชาธปิ ไตยของปวงชน (Popular Monarchy) ซ่ึงบรรดาศักด์ิ ของพระมหากษตั รยิ ย ึดโยงกบั อาณัตขิ องประชาชนแทนรัฐ สํ า ห รั บ อั น ด อ ร ร า มี ก า ร ป ก ค ร อ ง ใ น ร ะ บ อ บ ป ร ะ ช า ธิ ป ไ ต ย อั น มี พระมหากษัตริยทรงเปนประมุขเชนเดียวกัน แตมีลักษณะเฉพาะที่ทําใหแตกตางจากกลุม ประเทศยุโรปที่มีกษัตรยิ  กลาวคือ ตําแหนงประมุขของรฐั เปนการดาํ รงตาํ แหนงรวม (Diarchy) หรอื เปนการดาํ รงตําแหนง เจาชายราชรฐั อันดอรร ารวมกัน (Co-Principality) ของประธานาธบิ ดี ฝรงั่ เศส และ Bishop of Urgell ซึง่ เปน ประมขุ โดยตําแหนง (Ex Officio)

๒๗ สําหรับลิกเตนสไตน และโมนาโก แมจะมีลักษณะการปกครองแบบ ราชาธปิ ไตยภายใตร ัฐธรรมนูญ แตในทางปฏิบัติ (De Facto) ประมขุ (เจาชาย) ของท้ังสอง ประเทศมอี าํ นาจเบ็ดเสรจ็ เด็ดขาด ตวั อยา งเชน รัฐธรรมนญู ฉบบั ป ค.ศ. ๒๐๐๓ ใหอาํ นาจ ประมุขของลิกเตนสไตนในการยับย้ังรางกฎหมายใด ๆ ที่ประมุขทรงมิไดเห็นชอบ ประมุข ของลิกเตนสไตนยังมีอํานาจในการแตงตั้งสมาชิกในรัฐบาลหรือปลดออกจากตําแหนง หรือ สําหรับกรณีโมนาโกมีอํานาจในลักษณะที่คลายคลึงกัน แตไมมีอํานาจในการแตงต้ังหรือ ปลดออกจากสมาชิกรฐั บาลในโมนาโก และสําหรบั นครรัฐวาติกนั เปนท่ีเขา ใจไดว ามีลกั ษณะ แตกตางจากการปกครองในระบอบกษัตริยของกลุมประเทศยุโรปอ่ืน กลาวคือ เปนตําแหนง ประมขุ ของคริสตจกั ร และมลี กั ษณะแบบอํานาจเบด็ เสรจ็ (Absolute Monarchy) ๒.๒.๓ ระบอบกษตั ริยของกลมุ ประเทศอิสลามในตะวันออกกลาง ระบอบกษัตริยของกลุมประเทศอิสลามในตะวันออกกลางปรากฏใน ๗ ประเทศ ไดแก ประเทศบาหเ รน จอรแ ดน คูเวต โอมาน กาตาร ซาอดุ ีอาระเบีย และ สหรฐั อาหรับเอมเิ รตส โดยมีเพยี ง ๒ ประเทศ ไดแก โอมานและซาอุดีอาระเบยี ทม่ี กี ารปกครอง ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย (Absolute Monarchy) อยา งไรก็ตาม ในทางปฏิบัติ ประเทศบาหเรน คูเวต และกาตาร กษตั ริย ยงั คงมอี าํ นาจมาก ซงึ่ สงผลใหมรี ูปแบบการปกครองแบบเบ็ดเสร็จ แมในปจจบุ นั ประเทศเหลา น้ี จะมีการตรารัฐธรรมนูญใหดูเหมือนวากษัตริยทรงอยูภายใตรัฐธรรมนูญ แตในความเปนจริง สุลตานหรือเอเมร (กษัตริย) ทรงมีอํานาจลนพนซ่ึงกลาวไดวายังคงเปนประเทศที่มีระบอบ สมบรู ณาญาสทิ ธิราชย (De Facto Absolute Monarchy) ดูเหมือนวาในกลุมประเทศอิสลามในตะวันออกกลางที่มีการปกครองใน ระบอบกษัตริยมีเพียงจอรแดนประเทศเดียวที่สามารถนํามาศึกษาเปรียบเทียบกับประเทศไทย ในเรื่องประเพณีทางรัฐธรรมนูญได กรณีศึกษาประเพณีทางรัฐธรรมนูญของประเทศจอรแดน ควรจะมีการศึกษาตอ ไป อยางไรกต็ าม อยูนอกเหนือขอบเขตการศกึ ษาในบทความฉบบั นี้ สําหรับสหรัฐอาหรับเอมิเรตส แมจะมีการปกครองในระบอบ ประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยทรงเปนประมุข แตการสืบราชสมบัตมิ ีลักษณะแตกตางจาก ประเทศไทย กลา วคอื การดาํ รงตาํ แหนง ประมุขของสหรฐั อาหรับเอมิเรตสเ ปนการเลอื กกนั เอง ของบรรดาเชอื้ พระวงศ หรอื โดยการเลือกตงั้ (Elective Monarchy) แตกตา งจากประเทศไทยท่ี สืบราชสมบัติโดยหลักสายเลือดตามกฎมณเฑียรบาลฯ กรณีการสืบราชสมบัติซึ่งเก่ียวพันกับ การศึกษาการนําประเพณีในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขมาใชใน การพจิ ารณาวนิ ิจฉยั คดีรฐั ธรรมนูญจะไดก ลาวตอ ไป

๒๘ รัฐสภาสาร ฉบับเดอื นมิถนุ ายน ๒๕๖๐ ๒.๒.๔ ระบอบกษัตริยของกลุมประเทศในแอฟริกา ปจ จุบันมี ๓ ประเทศ ไดแ ก เลโซโท โมรอ็ กโก และสวาซิแลนด โดย สวาซิแลนดยังคงมีการปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยเพียงประเทศเดียวในทวีป แอฟริกา และสาํ หรบั โมรอ็ กโก ปจจุบนั อยรู ะหวางการเปลยี่ นผานของการปกครองในระบอบ กษัตริย โดยกษัตริยทรงคืนอํานาจการปกครองและบริหารประเทศใหเปนของประชาชน และมีการตรารัฐธรรมนูญ ดูเหมือนวาในกลุมประเทศแอฟริกาท่ีมีการปกครองในระบอบ กษัตริย ประเทศโมร็อกโกมีความนาสนใจที่ควรนํามาศึกษาเปรียบเทียบในเร่ืองประเพณีทาง รฐั ธรรมนญู กบั ประเทศไทย อยา งไรกต็ าม อยูนอกเหนือขอบเขตการศึกษาในบทความฉบับน้ี ๒.๒.๕ ระบอบกษัตริยข องกลุมประเทศในเอเชยี และแปซิฟก ปจ จุบันมี ๗ ประเทศ ทมี่ กี ารปกครองในระบอบกษตั รยิ  ไดแ ก ภฏู าน บรูไน กัมพูชา ญป่ี นุ มาเลเซีย และไทย (รวม ๖ ประเทศ) และตองกาอีกหนง่ึ ประเทศในแถบ แปซิฟก โดยทุกประเทศในกลุมน้ีมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย ทรงเปนประมุขทุกประเทศ สําหรับบรูไน แมจะมีรัฐธรรมนูญ แตในทางปฏิบัติเปนท่ีเขาใจไดวา กษัตริยแหงบรูไนยังทรงมีอํานาจลนพน โดยพระราชอํานาจของสุลตานบรูไนไดถูกรองรับใน รฐั ธรรมนญู อาจกลา วไดวา บรูไนยงั คงมกี ารปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยอ ยูใ น ปจ จุบัน มาเลเซียซงึ่ เปนประเทศสมาชกิ อาเซยี นเชนเดยี วกับประเทศไทย แมมกี าร ปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข แตมีประเด็นเร่ืองการ สืบราชสมบัติของกษัตริยมาเลเซียที่สงผลตอหลักเกณฑในการคัดเลือกประเทศท่ีสามารถนํามา ศึกษาเปรียบเทียบกบั ประเทศไทย กลาวคอื การสบื ราชสมบัติของสลุ ตา น (กษัตริย) ในมาเลเซีย มาจากการเลอื กกนั เองหรอื โดยการเลอื กต้งั (Elective Monarchy) ของบรรดาสลุ ตา นทเี่ ปน เชือ้ พระวงศ ลักษณะเดยี วกบั การสืบราชสมบัติของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส สาํ หรับกัมพชู า แมระบอบการปกครองมคี วามคลา ยคลึงกบั ประเทศไทย อยางใกลชิด สาเหตุหน่ึงอาจเปนเพราะอิทธิพลเรื่องเทวราชาของอินเดียและขอม๙ ซ่ึงสงผล เร่ืองที่มาและพระราชอํานาจของพระมหากษัตริยในประเทศท้ังสอง อยางไรก็ตาม การสืบ ๙ ดู ปวรศิ ร เลิศธรรมเทวี. (๒๕๕๙). ระบอบการปกครอง ระบบกฎหมาย และคณะตุลาการรฐั ธรรมนูญ ของกัมพชู า. วารสารนิติศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร. ๔๕(๔), หนา ๙๙๐-๑๐๑๖.

๒๙ ราชสมบตั ขิ องกษตั รยิ กัมพชู ามีลักษณะเปนแบบการเลือกตั้ง (Elective Monarchy) โดย Royal Council of the Throne ซ่งึ คัดเลอื กจากผทู ่สี บื เชอื้ สายมาจากกษัตรยิ แหง กัมพชู า สําหรับตองกาแมจะมีลักษณะการปกครองที่คลายคลึงกับประเทศไทย อยางไรก็ตาม ระบอบการปกครองและระบบกฎหมายของตองกามิไดมีอิทธิพลตอแนวความคิด ในเรื่องรัฐธรรมนูญของไทย ฉะน้ัน กลาวไดวา กลุมประเทศในเอเชียและแปซิฟกที่มีการ ปกครองในระบอบกษัตรยิ ท ่สี ามารถนาํ มาศึกษาเปรยี บเทยี บกับประเทศไทย ไดแ ก ญปี่ ุน และ ภูฏาน หลักเกณฑการคัดเลือกประเทศที่นํามาศึกษาเปรียบเทียบกับประเทศไทยในประเด็น เรื่องประเพณที างรฐั ธรรมนูญจะไดสรปุ ไวในสว นตอไป ๒.๓ รปู แบบของการปกครองในระบอบกษตั รยิ  ถาจะแบงรูปแบบของการปกครองในระบอบกษัตริยในปจจุบัน อาจแบงได เปน ๒ กลมุ ท่ีสาํ คญั กลาวคือ ประเทศท่ีมกี ารปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยกับ ประเทศที่มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ทั้งสอง ระบอบมีความแตกตางกัน ซ่ึงความแตกตางดังกลาวสงผลตอหลักเกณฑในการคัดเลือก ประเทศท่ีนํามาศึกษาเปรยี บเทียบกับประเทศไทย ๒.๓.๑ ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย (Absolute Monarchy) ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย เปนรูปแบบการปกครองที่กษัตริยมี สิทธิขาดในการบริหารราชการแผนดิน การปกครองในระบอบดังกลาวถือวากษัตริยคือ กฎหมาย โดยถือวากษัตริยเปนท่ีมาของอํานาจและอิสริยยศ ฉะน้ัน กษัตริยทรงอยูเหนือ การเมือง รฐั ธรรมนูญและกฎหมายใด ๆ ในปจจบุ นั มเี พียง ๔ ประเทศ ไดแก โอมาน ซาอดุ อี าระเบีย สวาซิแลนด และนครรัฐวาตกิ ัน สําหรับบรูไน และกาตาร แมจ ะมีรฐั ธรรมนญู เปนกฎหมายสูงสุดแตในทางปฏิบัติกษัตริยของทั้งสองประเทศยังมีอํานาจบริบูรณเสมือนเปน ประเทศท่มี กี ารปกครองในระบอบสมบรู ณาญาสิทธิราชย ๒.๓.๒ ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข (Constitutional Monarchy) ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข หรือ ระบอบราชาธิปไตยภายใตรัฐธรรมนูญ (Constitutional Monarchy) แตกตางจากระบอบ สมบรู ณาญาสิทธิราชย กลา วคือ เปนรูปแบบการปกครองท่มี ีกษตั ริยเปนประมุขของรัฐ โดย กษัตริยทรงอยเู หนือการเมืองแตอ ยภู ายใตร ฐั ธรรมนูญ กลาวคือ พระราชอํานาจของกษตั ริย

๓๐ รัฐสภาสาร ฉบับเดอื นมถิ ุนายน ๒๕๖๐ ถูกจํากัดตามขอบเขตท่ีบัญญัติไวในรัฐธรรมนูญไมวาจะเปนกฎหมายลายลักษณอักษรหรือ ประเพณที างรฐั ธรรมนญู กต็ าม ในปจ จุบนั มี ๔๐ ประเทศ ท่มี ีการปกครองในระบอบดงั กลาว รวมทั้งประเทศไทย ดังไดกลาวขางตน ประเทศท่ีสามารถนํามาศึกษาเปรียบเทียบกับ ประเทศไทยในเรื่องการนําประเพณีในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย ทรงเปนประมุขมาใชในการพิจารณาวินิจฉัยคดีรัฐธรรมนูญ จําเปนจะตองเปนประเทศที่มีการ ปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมพี ระมหากษัตรยิ ท รงเปนประมุข ๒.๔ การสบื ราชสมบัติ (Succession) การสืบราชสมบัติของกษัตริยในแตละประเทศมีความแตกตางกันข้ึนอยูกับ ประเพณีการปกครองและธรรมเนียมปฏิบัติ การสืบราชสมบัติของกษัตริยสามารถแบงไดเปน ๒ แนวทางทส่ี าํ คัญ กลาวคือ การสบื ราชสมบัติตามหลกั สายเลอื ด (Hereditary Monarchy) กบั การสบื ราชสมบตั โิ ดยการเลอื กต้ัง (Elective Monarchy) ๒.๔.๑ การสบื ราชสมบัติตามหลกั สายเลอื ด (Hereditary Monarchy) การสืบราชสมบัติตามหลักสายเลือด (Hereditary Monarchy) เปนการ สืบราชสมบัติตามกฎมณเฑียรบาลหรือตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญ โดยผูที่มีสิทธิในการ สบื ราชสมบตั จิ ะตอ งเปนผทู ีส่ บื สายเลือดมาจากกษตั รยิ พ ระองคกอ น ลําดับในการสืบราชสมบัติตามหลักอาวุโส เปนกฎเกณฑหนึ่งที่ปรากฏใน การสืบราชสมบัติ กลาวคอื พระราชโอรสหรอื พระราชธิดาพระองคแ รกของกษัตรยิ เปนผมู สี ทิ ธิ ในการขึ้นครองราชยเปนองคแรก ซึ่งในอดีตลําดับอาวุโสจะนับเฉพาะพระราชโอรสเทาน้ัน อนั เปนผลมาจาก Salic Law ของ Old Dutch หรือประเทศเนเธอรแ ลนดใ นปจ จุบนั อยา งไรกต็ าม ยุคสมัยไดเปล่ียนแปลงไป การสืบราชสมบัติในยุคสมัยใหมของกษัตริยตาง ๆ พระราชธิดา สามารถสืบราชบัลลังกไดดังกรณีที่ปรากฏในประเทศอังกฤษ หรือกรณีของประเทศ เนเธอรแลนดและสเปนท่ีมีการบัญญัติเร่ืองการสืบราชสมบัติของกษัตริย กรณีศึกษาของ ประเทศเนเธอรแ ลนดแ ละสเปนเกีย่ วกบั การสืบราชสมบัตติ ามธรรมเนยี ม กฎมณเฑียรบาลและ รัฐธรรมนูญมีความนาสนใจที่สมควรจะนํามาศึกษาเปรียบเทียบกับประเทศไทย อยางไรก็ตาม อยูนอกเหนอื ขอบเขตการศกึ ษาในบทความฉบับนี้

๓๑ ๒.๔.๒ การสบื ราชสมบัตโิ ดยการเลือกต้งั (Elective Monarchy) การสบื ราชสมบตั โิ ดยการเลอื กตง้ั (Elective Monarchy) มไิ ดเ ปน การเลอื กตง้ั โดยประชาชนเหมือนกับประธานาธิบดีแตเปนกรณีท่ีบรรดาเชื้อพระวงศไดเลือกกษัตริยกันเอง เปนการภายใน โดยพิจารณาตามหลักสายเลือดและความอาวุโสของกษัตริยท่ีมีลําดับศักดิ์ สงู กวา การสบื ราชสมบัตโิ ดยการเลือกกนั เองหรอื โดยการเลือกตง้ั ปรากฏใน ๓ ประเทศ ไดแก มาเลเซยี สหรฐั อาหรบั เอมิเรตส และกมั พูชา ดงั ไดกลา วขา งตน ๓. ประเพณที างรฐธรรมนญู ความเขาใจโดยทั่วไปเก่ียวกับประเพณีทางรัฐธรรมนูญถือวาประเพณีไมเปน กฎหมายและไมสามารถบังคับในศาลได เนื่องจากศาลตองถือเอาบทบัญญัติกฎหมายที่เปน ลายลักษณอกั ษรในการปรับใชแ กพฤตกิ ารณแหงคดี ฉะน้นั ไมว าประเพณจี ะมคี ุณคาหรือไดร บั การยอมรบั มากนอ ยเพยี งใด ตราบใดที่ยงั ไมตกผลกึ เปน กฎหมายลายลักษณอักษรก็ไมสามารถ บงั คบั ใชใ นศาลได๑ ๐ มมุ มองดังกลาวเปน การพจิ ารณาประเด็นเรื่องประเพณที างรัฐธรรมนญู ใน เชงิ นิตศิ าสตร ซ่งึ กรณนี ีน้ กั รัฐศาสตรใ หค วามเห็นวาการอธิบายประเพณที างรัฐธรรมนูญในเชงิ นติ ิศาสตรจ ะทําใหลกั ษณะของประเพณที างรฐั ธรรมนญู มคี วามหมายแคบจนเกนิ ไป อนั ท่จี รงิ นักรัฐศาสตรมองวาประเพณีทางรัฐธรรมนูญมีความสําคัญยิ่งกวากฎหมายหรือกฎระเบียบท่ี เปนลายลักษณอักษร เน่ืองจากเปนตัวกําหนดรูปแบบและการทํางานของสถาบันการเมือง รวมถึงเปนกลไกขับเคล่ือนใหบังเกิดผลในทางภาคปฏิบัติ ประเพณีจึงเปนสิ่งท่ีเกิดขึ้นกอน และรอการตกผลึกใหเปนกฎหมายลายลักษณอักษร๑๑ กลาวไดวา การศึกษาประเพณี ทางรฐั ธรรมนูญจําเปน ตองพิจารณามมุ มองทางนติ ศิ าสตร (Legal Approach) และมมุ มองทาง รัฐศาสตร (Political Approach) ๑๐ A.V. Dicey. (1883). An Introduction to the Study of the Law of the Constitution. Reprinted in 1915, 8th edition. London: Macmillan. ๑๑ Brian Galligan and Scott Brenton. Constitutional Convention. In Brian Galligan and Scott Brenton (eds), Constitutional Conventions in Westminster System: Controversies, Changes and Challenges. New York: Cambridge University Press, 10, at 10-11.

๓๒ รฐั สภาสาร ฉบบั เดอื นมถิ ุนายน ๒๕๖๐ ดังไดก ลาวขางตน A.V. Dicey ปรมาจารยด านกฎหมายรฐั ธรรมนูญของโลกเปน นักวิชาการทานแรก ๆ ท่ีใหความสําคัญประเด็นเรื่องประเพณีทางรัฐธรรมนูญในผลงานเร่ือง Introduction to the Study of the Law of the Constitution ซง่ึ ตีพิมพในป ค.ศ. ๑๘๘๕๑๒ และ มีการปรบั ปรุงแกไ ขอีกหลายครงั้ ผลงานของ Dicey สงผลตอการศกึ ษากฎหมายรัฐธรรมนูญ และแนวคดิ เรื่องรฐั ธรรมนูญในองั กฤษและเครือจักรภพเปน อยา งมาก๑๓ โดย Dicey ไดศกึ ษา และถอดบทเรียนมาจากระบอบการปกครองของอังกฤษและรัฐในเครือจักรภพ หรือท่ีเรียกวา “Westminster System” และกลาววาพ้ืนฐานสาํ คัญของระบอบการปกครองแบบ Westminster System ประกอบดวยหลักการทีส่ าํ คญั ๓ ประการ ไดแก (๑) อํานาจอธิปไตยเปนของรัฐสภา (Parliamentary Sovereignty) (๒) หลกั นติ ิธรรม (Rule of Law) (๓) ประเพณที างรัฐธรรมนญู (Constitutional Conventions) จากหลกั การทง้ั ๓ ขางตน Dicey ใหความสาํ คญั กับหลักการเรือ่ งอํานาจอธิปไตย เปนของรฐั สภาและหลกั นิตธิ รรมมากกวาเรอื่ งประเพณีทางรฐั ธรรมนูญ เนือ่ งจาก Dicey ถือวา อํานาจของฝายนิติบัญญัติมีที่มาจากประชาชน กฎหมายที่ตราขึ้นโดยฝายนิติบัญญัติจึงถือ เปนฉนั ทามติของประชาชน ฉะน้นั การบริหารราชการแผน ดินของฝา ยบริหารและการตัดสิน คดคี วามของผูพิพากษา (ฝายตุลาการ) จึงตอ งอยูภายใตก รอบและขอบเขตท่ฝี ายนิติบญั ญตั ไิ ด วางไวต ามหลกั นิตธิ รรม สาํ หรบั ประเพณีทางรฐั ธรรมนูญ Dicey ใหขอ สังเกตวาประเพณีทาง รัฐธรรมนูญอาจแยกประเภทไดเ ปน ๒ สวนสาํ คญั กลา วคอื ประการแรก ประเพณี ระเบียบแบบแผน หรือธรรมเนียมปฏบิ ตั ิทยี่ ดึ ถือปฏบิ ตั ิ สืบตอกันมาและยอมรับวาเปนส่ิงที่ถูกตองและผูปฏิบัติมีความรูสึกวาผูกพันท่ีจะตองประพฤติ ปฏบิ ตั ติ าม Dicey เรียกประเพณที างรัฐธรรมนูญในลกั ษณะนวี้ า “Mere Conventions” ประการท่ีสอง ประเพณีทางรัฐธรรมนูญท่ีกลายเปน กฎหมาย หรอื ประเพณีที่ถกู บญั ญตั ใิ หเปนกฎหมายลายลักษณอักษร กรณีน้ี Dicey นิยามวา เปน “Enacted Conventions”๑๔ ๑๒ A.V. Dicey. (1883). An Introduction to the Study of the Law of the Constitution. Reprinted in 1915, 8th edition. London: Macmillan. ๑๓ Geoffrey Marshall. (1984). Constitutional Conventions. Oxford: Clarendon Press. ๑๔ A.V. Dicey. (1883). An Introduction to the Study of the Law of the Constitution. Reprinted in 1915, 8th edition. London: Macmillan, at lxxvi.

๓๓ ฉะน้ัน แมประเพณีทางรัฐธรรมนูญจะไมมีสภาพบังคับในทางกฎหมายตาม มุมมองเชิงนติ ศิ าสตรข อง Dicey แตใ นความเปน จรงิ ระเบยี บแบบแผนหรือธรรมเนยี มปฏิบตั ิ ทีไ่ ดรับการยอมรับ หรือ “Mere Conventions” สงผลใหส ถาบนั ทางการเมืองและบุคคลที่ตกอยู ภายใตบ งั คบั ใหตอ งประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ าม อยางไรกต็ าม Dicey มิไดใ หรายละเอยี ดวาหากสถาบัน ทางการเมืองหรือบุคคลที่ตกอยูภายใตบังคับของกฎเกณฑดังกลาวไมประพฤติปฏิบัติตาม ประเพณที ่ียึดถือกันมาจะเกิดผลอยา งไร อาจกลาวไดว า การศกึ ษาประเพณีทางรฐั ธรรมนูญ มีความจําเปนตอ งพจิ ารณาในมุมมองทางรัฐศาสตร การศึกษาประเพณีทางรัฐธรรมนูญในเชิงรัฐศาสตรใหความสําคัญกับประเด็นเร่ือง ประเพณีทางรัฐธรรมนูญในภาพรวมของระบอบการปกครอง และบทบาทของประเพณีทาง รฐั ธรรมนญู ท่ีมีตอ สถาบันทางการเมอื งและบุคคลท่อี ยูภายใตสถาบนั ดงั กลา ว ไดแก รฐั บาล (Government) และประชาชน (Citizens)๑๕ การดําเนินงานของรัฐและการปฏิบัติหนาที่ของ สถาบันทางการเมืองอาศยั ระเบียบแบบแผน ธรรมเนยี มปฏบิ ัติ หรือประเพณีทางรฐั ธรรมนูญ ที่ประพฤติปฏิบัติกันมา๑๖ ฉะนั้น กฎหมายรัฐธรรมนูญ โดยเฉพาะในประเทศอังกฤษและ เครือจักรภพ อาทิ แคนาดา ออสเตรเลยี และนิวซแี ลนด จึงประกอบดวย ๒ สวนท่สี ําคัญ ไดแ ก สวนที่เปนกฎหมายหรือกฎเกณฑที่เปนลายลักษณอักษร และสวนท่ีเปนระเบียบแบบแผน หรอื ประเพณีซ่งึ จะตอ งมีการประพฤตปิ ฏบิ ัตทิ ่ีสมํา่ เสมอ เกิดขน้ึ จากการปฏิบตั ขิ องบุคคลท่อี ยู ภายใตบังคับของระเบียบแบบแผนน้ันเอง และผูท่ีประพฤติปฏิบัติมีความสํานึกวาเปนสิ่งที่ ถูกตองและผกู พันท่จี ะตองปฏิบัติตาม กฎหมายและประเพณี (Law and Conventions) จึง ทาํ งานควบคกู นั ไป โดยมธี รรมเนียมปฏบิ ตั ิ (ประเพณี) เปน กลไกในการชวยใหการดาํ เนินงาน ของรฐั บรรลตุ ามวัตถปุ ระสงคข องกฎหมาย ประเพณีทางรัฐธรรมนูญอาจจัดลําดับศักด์ิไดเปน ๓ ระดับที่สําคัญ กลาวคือ ประเพณีท่ีเปนหลักการพื้นฐาน (Core Conventions) ประเพณีที่เปนจารีตทางรัฐธรรมนูญ (Customary Conventions) และประเพณีท่ีเปนกระบวนการทางธุรการ (Administrative Conventions) ๑๕ Brian Galligan and Scott Brenton. Constitutional Convention. In Brian Galligan and Scott Brenton (eds), Constitutional Conventions in Westminster System: Controversies, Changes and Challenges. New York: Cambridge University Press, 10, at 15-17. ๑๖ ประเพณีทางรฐั ธรรมนญู อาจเปรยี บเทยี บไดก บั “Soft Law” ในกฎหมายระหวา งประเทศแตม ีสภาพ บังคับยิ่งกวา “Hard Law”.

๓๔ รัฐสภาสาร ฉบบั เดือนมิถนุ ายน ๒๕๖๐ ประเพณที างรฐั ธรรมนญู ทีเ่ ปน หลักการพ้นื ฐาน (Core Conventions) ซึง่ เกี่ยวของ กับสถาบันพระมหากษัตริย และความสัมพันธระหวางสถาบันพระมหากษัตริยกับสถาบัน การเมืองโดยเฉพาะฝายนิติบัญญัติปรากฏกรณีตัวอยางในประเทศอังกฤษและกลุมประเทศใน เครอื จักรภพซ่ึงไดรบั อทิ ธิพลแนวความคิดเก่ียวกบั รัฐธรรมนญู มาจากอังกฤษ อาทิ นิวซีแลนด ในป ค.ศ. ๑๙๑๐ แคนาดาในป ค.ศ. ๒๐๐๘ และออสเตรเลยี ในป ค.ศ. ๑๙๗๕ ป ค.ศ. ๒๐๐๘ และป ค.ศ. ๒๐๑๓ และประเพณที ่เี ปนจารตี ทางรฐั ธรรมนญู (Customary Conventions) และ ท่ีเปน กระบวนการทางธุรการ (Administrative Conventions) เกีย่ วพนั กับกระบวนการในการ บัญญัติกฎหมาย การบริหารราชการแผนดินของฝายบริหารและรวมทั้งความรับผิดชอบของ คณะรฐั มนตรี บทบาทของรัฐบาลรักษาการ ๔. บทสรปุ บทความนี้กลาวถึงการปกครองในระบอบกษัตริยเพื่อกําหนดหลักเกณฑในการ คัดเลือกประเทศที่จะนํามาศึกษาเปรียบเทียบกับประเทศไทยในเรื่องประเพณีทางรัฐธรรมนูญ และศึกษาแนวคิดที่เกี่ยวกับประเพณีทางรัฐธรรมนูญ กลาวไดวา ประเพณีทางรัฐธรรมนูญมี ความสัมพนั ธก ับสถาบนั ทางการเมอื งใน ๓ ประเด็นท่สี ําคัญ กลา วคอื ประการแรก ประเพณีทางรัฐธรรมนูญท่ีเกี่ยวกับประมุขแหงรัฐ (Executive Conventions) ซง่ึ เกย่ี วขอ งกบั ประเพณกี ารสบื ราชสมบตั ิ พระราชอาํ นาจของกษตั รยิ ใ นสถานการณ ฉุกเฉนิ และพระราชวินิจฉยั ในการยบั ย้ังกฎหมาย เปนตน ประการท่ีสอง ประเพณีทางรัฐธรรมนูญท่ีเกี่ยวกับฝายบริหาร (Cabinet Conventions) ซ่ึงเก่ียวของกับการบริหารราชการแผนดินและความรับผิดของคณะรัฐมนตรี เปนตน และ ประการสุดทาย ประเพณีทางรฐั ธรรมนญู ทเี่ กี่ยวกบั ฝา ยนิติบญั ญตั ิ (Parliament Conventions) ซึ่งเกย่ี วขอ งกบั กระบวนการบัญญัติกฎหมาย เปนตน

๓๕ บรรณานกุ รม ปวรศิ ร เลศิ ธรรมเทว.ี (๒๕๕๙) ระบอบการปกครอง ระบบกฎหมาย และคณะตลุ าการรฐั ธรรมนญู ของกัมพูชา. วารสารนติ ศิ าสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร. ๔๕(๔). A.V. Dicey. (1883). An Introduction to the Study of the Law of the Constitution. Reprinted in 1915, 8th edition. London: Macmillan. Brian Galligan and Scott Brenton. Constitutional Convention. In Brian Galligan and Scott Brenton (eds), Constitutional Conventions in Westminster System: Controversies, Changes and Challenges. New York: Cambridge University Press, 10. Geoffrey Marshall. (1984). Constitutional Conventions. Oxford: Clarendon Press. Hugh Kennedy. (2016). The Caliphate. London: Pelican Book. J.H. Burns (ed). (1988). Medieval Political Thought c. 350 – c. 1450. Cambridge: Cambridge University Press. J.N. Figgis. (1922). The Divine Right of the Kings. Cambridge: Cambridge University Press., at 256. Melissa Lane. (2014). Greek and Roman Political Ideas. London: Pelican Book. Michael Rowe. (2013). The French Revolution, Napoleon, and Nationalism in Europe. Oxford: Oxford University Press. Nicole Brisch (ed). (2008). Religious and Power – Divine Kingship in the Ancient World and Beyond. Illinois: The University of Chicago. Niccolo Machiavelli. (1532). The Prince. (reprinted by Vintage in 2009). Zhixin Jason Sun. (2009). Life and Afterlife in Early Imperial China. Museum Review. 113(3), 1-9.

๓๖ รัฐสภาสาร ฉบบั เดือนมถิ ุนายน ๒๕๖๐ ววิ ฒนาการขององคก รนิติบญญตขิ องสาธารณรฐเกาหลี (เกาหลีใต) หลงเขา สยู คุ ประชาธปิ ไตย สมใจ ทองกลุ * บทนา ในแตละประเทศที่มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยทั่วโลก รัฐสภาถือเปน องคกรท่ีเปนตัวแทนของประชาชน ถึงแมแตละรัฐสภาจะมีรูปแบบการปกครองท่ีมีความ คลา ยคลึงหรือแตกตางกนั อยบู างกต็ าม ทั้งการมกี ษตั รยิ  ประธานาธิบดี หรือนายกรัฐมนตรี เปนประมขุ หรอื ผนู ําประเทศกต็ าม แตป ระเทศนนั้ ๆ ยงั จําเปน ตอ งมีรฐั สภาซง่ึ ถือเปน องคก ร ฝายนิติบัญญัติเพ่ือทําหนาที่ในการตรวจสอบการทํางานและการใชอํานาจของฝายบริหารตาม ครรลองของการแบงแยกและถว งดลุ อํานาจในระบอบประชาธิปไตย กลาวไดวา ระบบการเมืองการปกครองตามระบอบประชาธิปไตยเปนรูปแบบ หน่งึ ของการปกครองท่ใี หสิทธิและเสรีภาพแกประชาชนมากท่สี ุด ประชาชนสามารถมีสวนรวม ในกิจกรรมทางการเมืองในลักษณะและรูปแบบท่ีหลากหลายแตกตางกัน โดยเฉพาะสิทธิใน * นกั วิเทศสัมพันธช าํ นาญการ สํานักภาษาตางประเทศ สาํ นักงานเลขาธกิ ารสภาผูแทนราษฎร

๓๗ การเลือกต้ังตัวแทนเพ่ือทําหนาที่ในรัฐสภาจึงถือวาการเลือกต้ังเปนกระบวนการทางการเมือง อยางหน่งึ ทีย่ ดึ โยงกับประชาชนโดยตรง อนั ไดม าซ่งึ อํานาจอยา งชอบธรรมของประชาชนอยา ง แทจริง ซึ่งการเลือกต้ังสมาชิกรัฐสภาเพื่อใหเขามาเปนตัวแทนของประชาชนนั้น อาจจะมี รูปแบบและวิธีการเลือกตั้งที่ตางกันไมมากก็นอย ทั้งนี้ ข้ึนอยูกับโครงสรางของการปกครอง ประเทศ โดยเฉพาะการกําหนดองคประกอบหรือรูปแบบโครงสรางของรัฐสภาท่ียึดโยงกับ บริบททางสังคมหรือภูมิหลังทางประวัติศาสตรของประเทศ เอกลักษณเฉพาะที่สอดคลองกับ บรบิ ทของสงั คมหรอื ภูมิหลังในอดีตของประเทศนน้ั อยา งไรก็ตาม แมว า ประเทศสว นใหญจะใชระบบการปกครองแบบประชาธิปไตย ที่เหมือนกันก็ตาม แตอาจมีรูปแบบหรือลักษณะบางประการท่ีแตกตางกัน บทความฉบับน้ี ไดกลาวถึงรูปแบบการปกครองและลักษณะเดนของระบบรัฐสภาในสาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต) โดยอธิบายและเรียบเรียงเน้ือหาเพ่ือใหเห็นวิวัฒนาการตั้งแตการเร่ิมตน กระบวนการของความเปนประชาธิปไตยในยุคแรกนับตั้งแตประเทศไดรับอิสรภาพ จนกระทั่ง ขามผานยุคของการเปล่ยี นแปลงจนเขาสยู ุคแหงความเปนประชาธิปไตยท่เี ขมแข็งมากข้นึ เร่อื ยมา จนถึงยุคปจจุบัน และอาจกลาวไดวาโครงสรางระบบการเมืองการปกครองของเกาหลีใตน้ัน คอนขางมีเสถียรภาพและมีความมั่นคง ซึ่งถือเปนจุดแข็งสําคัญในการสงเสริมและขับเคลื่อน การพัฒนาประเทศไดอยางรวดเร็ว ทําใหมีวิวัฒนาการที่เปล่ียนแปลงอยางนาสนใจและสงผล ใหมพี ฒั นาทางการเมืองท่ีดขี ึ้นมาตามลําดบั ตลอดระยะเวลากวา ๖๐ ป จนถงึ ปจ จบุ นั เกาหลใี ตไ ดผ า นการเรยี นรแู ละการสง่ั สม ประสบการณทางการเมือง มีการเปล่ียนผานเขาสูยุคแหงความเปนประชาธิปไตยมากขึ้น สงผลทําใหประเทศเกิดเสถียรภาพและความมั่นคงทางการเมืองที่ถือเปนปจจัยสําคัญตอการ ชวยสงเสริมใหเกิดการขับเคลื่อนพัฒนาประเทศไปไดอยางรวดเร็ว โดยเฉพาะอยางยิ่งเมื่อ พิจารณาถึงประเด็น “การปรับเปล่ียนโครงสรางและกระบวนการทํางานในรัฐสภา” ใหสอดรับ กับการเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัยสงผลตอการทํางานไดอยางมีประสิทธิภาพ และสามารถ ตอบสนองตอความตองการของประชาชนท่ีเปนเจาของอํานาจอธิปไตยไดอยางแทจริง สามารถสะทอนใหเห็นถึงการพัฒนาประเทศใหกาวหนาบนพื้นฐานของการมีสวนรวมจาก ประชาชน ถือเปนอีกหนึ่งตัวอยางของประเทศท่ีนาจะถอดบทเรียนเพื่อศึกษาเรียนรูเก่ียวกับ ระบบการเมืองการปกครองที่คอนขางประสบความสําเร็จและไดรับการกลาวขานยอมรับวา เปน ประเทศทกี่ า วหนา ในหลายดา น จนสามารถนํารูปแบบหรือวธิ ีการไปศกึ ษาและประยกุ ตใช กับประเทศอนื่ ได

๓๘ รัฐสภาสาร ฉบบั เดือนมิถนุ ายน ๒๕๖๐ โครงสรา งทางการเมืองของเกาหลีใต ๑. จากอาณานคิ มสูการเลอื กตัง้ ครั้งแรก เกาหลีใตต กเปนอาณานคิ มของญีป่ ุนอยางเปนทางการในป ๒๔๕๓ (ค.ศ. ๑๙๑๐) อยา งไรกต็ าม ในหวงเวลาท่ีตกเปน อาณานิคมของญีป่ ุนนานถงึ ๓๕ ปน น้ั ไดสง ผลใหเ กิดการ พัฒนาความทันสมัยอยูบาง ทั้งการขยายตัวของระบบการศึกษา การกอสรางถนนหนทาง ขึน้ ใหม การปรับปรุงระบบชลประทานใหด ีข้ึน การพฒั นาโครงสรางพน้ื ฐาน และการเตบิ โตของ อตุ สาหกรรมขนาดเบา เปน ตน สาธารณรัฐเกาหลีไดร ับอิสรภาพในป ๒๔๘๘ (ค.ศ. ๑๙๔๕) สงผลทาํ ใหก าร ปกครองภายในประเทศมีการเปล่ียนแปลงอยางกะทันหัน เกิดความสับสนวุนวายและ ปราศจากเสถยี รภาพความม่นั คงทางการเมือง รวมทงั้ ภาวะเศรษฐกจิ ทย่ี า่ํ แย ในขณะเดยี วกนั อํานาจการปกครองประเทศไดตกเปนของกองทัพสหรัฐอเมริกาเปนการช่วั คราว โดยมีเปาหมาย สําคัญเพื่อตองการวางรากฐานการปกครองประเทศตามระบอบประชาธิปไตย จึงไดออก ประกาศฉบบั ท่ี ๑๗๕ ลงวันที่ ๑๗ มนี าคม ๒๔๙๑ ใหใชก ฎหมายเลอื กตงั้ สมาชกิ รัฐสภาข้นึ ตาม มติองคการสหประชาชาตทิ ่เี หน็ ควรใหเกาหลีใตจดั ตง้ั รฐั บาลทีม่ าจากการเลือกตั้ง ทําใหตอมา เมอื่ วนั ที่ ๑๐ พฤษภาคม ๒๔๙๑ จึงไดจ ดั ใหมกี ารเลือกต้ังสมาชกิ รฐั สภาข้ึนเปนครัง้ แรก โดย ขณะนัน้ กาํ หนดใหม สี มาชกิ รัฐสภาไมเ กิน ๒๐๐ คน และมีผูไ ดร ับเลือกตงั้ เปนสมาชกิ รฐั สภา จาํ นวนทัง้ ส้ิน ๑๙๘ คน และสมาชกิ รฐั สภาเร่ิมตนการปฏิบตั หิ นา ทีเ่ มือ่ วนั ท่ี ๓๑ พฤษภาคม ๒๔๙๑ ซ่ึงที่ประชมุ รัฐสภาชุดแรกในขณะนั้นไดม มี ติแตง ตั้งให นายลี ซึงมนั ดาํ รงตาํ แหนง ประธานรฐั สภาคนแรกของประเทศ และในเดอื นกรกฎาคมของปเดียวกันเขาไดรบั เลอื กใหด าํ รง ตาํ แหนงประธานาธิบดคี นแรกเชนเดียวกัน๑ อยางไรก็ตาม หวงเวลานั้นสภาพสังคมเกาหลีใตนับวาไรเสถียรภาพและความ มั่นคงเปนอยางมาก ประชาชนขาดความรูความเขาใจหรือทักษะเกี่ยวกับระบบการปกครอง แบบประชาธปิ ไตย สง ผลใหเ กิดปญหาการทจุ ริตหรือความไมโ ปรงใสทางการเมือง ทงั้ ในการ เลอื กตัง้ หรอื กิจกรรมทางการเมืองอยางอนื่ ๑ การเลือกต้ังสมาชิกรัฐสภาครง้ั แรกของเกาหลีใตเมอื่ วันที่ ๑๐ พฤษภาคม ๒๔๙๑ มผี ูไดรบั เลือกตั้งเปน สมาชกิ รัฐสภาจํานวนท้ังสน้ิ ๑๙๘ คน มีวาระดํารงตําแหนง ๒ ป โดยมีผูใ ชส ิทธเิ ลอื กตงั้ จาํ นวนรอ ยละ ๙๕.๕

๓๙ จนกระทั่งปลายคริสตศตวรรษท่ี ๒๐ เปน ตน มา เมื่อเกาหลีใตไ ดก าวเขาสูสังคม ยุคใหม ฝายนิติบัญญัติถือวาเปนองคกรท่ีมีบทบาทและสามารถทําหนาท่ีสะทอนความ ตอ งการของประชาชนไดอ ยา งชดั เจนมากขึ้น ท้ังในเร่ืองของการควบคุม ตรวจสอบการทํางาน ของฝายบริหาร และบทบาทของกระบวนการนิติบัญญัติที่สอดคลองและเชื่อมโยงกับการ ทาํ งานของฝายบริหารไดอยางมีประสทิ ธภิ าพ ทั้งน้ี อาจกลาวไดวา ปจจยั สาํ คญั ทส่ี ามารถ เห็นไดอยางชัดเจนในชวงเปลี่ยนผานเขาสูยุคประชาธิปไตยท่ีมีผลสืบเน่ืองมาจากกระแสกดดัน และการเรียกรองจากภาคประชาสังคมอันมีพ้ืนฐานจากการไดรับการศึกษาในขณะน้ัน ทําให เกิดการรับรูขอมูลและเปนแรงสะทอนกลับไปยังกลุมบุคคลหรือองคกรทางการเมืองท้ังหลาย จึงเปนเง่อื นไขนําไปสกู ารปรับปรุงแกไขกฎระเบียบตาง ๆ ท่เี ก่ยี วของกับกิจกรรมทางการเมือง โดยเฉพาะฝายการเมืองจําเปนตองมีการปฏิรูปโครงสรางองคกรเพ่ือใหสอดคลองกับบริบทการ ทํางานท่ีเปลี่ยนแปลงไป ในขณะเดียวกันประชาชนเกิดการตระหนักรูและเขาใจบทบาทหนาท่ี ทางการเมืองของตนท่ีเปดกวางมากข้ึน และเขาไปมีสวนรวมกับกิจกรรมทางการเมืองท้ังใน ระดบั ชาตแิ ละระดบั ทอ งถิน่ ๒.ระบบการเมืองการปกครองจากระบบสภาเดยี วสูการจัดต้งั พรรคการเมือง หลังจากเกาหลใี ตไ ดม กี ารแกไขรัฐธรรมนูญเพ่มิ เติมในป ๒๕๓๐ เปน ตน มา สงผล ทําใหระบบการเมืองการปกครองระบอบประชาธิปไตยในประเทศสามารถพัฒนาไปไดอยาง รวดเร็ว ประชาชนมสี ิทธิ เสรีภาพในการแสดงความคิดเหน็ การแสดงออกทางการเมือง การ ใชส ิทธิเลอื กตงั้ ที่บริสทุ ธ์ิ ยุตธิ รรม และโปรงใสมากย่งิ ขน้ึ สําหรับโครงสรา งการปกครองของ เกาหลใี ตน น้ั ประกอบดว ย ประธานาธบิ ดี ซึ่งถือเปน ผูนาํ สูงสดุ ทไ่ี ดรบั เลอื กต้ังโดยตรงจาก ประชาชนใหมีวาระดํารงตําแหนง ไดเ พยี งสมัยเดยี ว คือ ๕ ป และประธานาธบิ ดมี อี าํ นาจในการ แตงต้ังนายกรฐั มนตรแี ละคณะรฐั มนตรโี ดยผา นความเหน็ ชอบจากรัฐสภา ตามหลักการแบงแยกอํานาจถือวารัฐสภาเปนองคกรที่ใชอํานาจนิติบัญญัติ เม่ือ กลาวถึงรูปแบบของรัฐสภาเกาหลีใต คือ ระบบสภาเดียว (สภาผูแทนราษฎร)๒ ประชาชน เปนผูเลือกสมาชิกรัฐสภาโดยตรงเพ่ือเปนตัวแทนใหเขาไปทําหนาที่ในกระบวนการนิติบัญญัติ ๒ รัฐสภาเกาหลใี ตม วี าระคราวละ ๔ ป โดยรัฐสภาชุดปจ จุบัน คอื ชุดที่ ๒๐ (๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๙– ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๖๓) โดยมีการเลือกตง้ั เม่อื วนั ท่ี ๑๓ เมษายน ๒๕๕๙ มสี มาชกิ รฐั สภาทัง้ สิ้น ๓๐๐ คน แบง เปน แบบ แบง เขต ๒๕๓ คน และแบบบญั ชรี ายช่อื ๔๗ คน และนับเปนครงั้ ท่พี รรคฝายคานสามารถครองเสียงขางมากในรฐั สภาได สําเร็จในรอบ ๑๖ ป (ขอ มลู ลา สุดเมอื่ ๓๐ มกราคม ๒๕๖๐)

๔๐ รัฐสภาสาร ฉบับเดอื นมิถนุ ายน ๒๕๖๐ และสมาชิกรัฐสภาเปนผูมีบทบาทหนาท่ีสําคัญในการตรวจสอบการทํางานของฝายบริหารใน การบริหารราชการแผนดิน การกําหนดนโยบาย การดําเนนิ นโยบาย การใชจ า ยงบประมาณ ของรัฐ ซ่ึงกระบวนการดําเนินงานของรัฐสภาน้ันจําเปนตองมีความยึดโยงและสัมพันธกับ การทาํ งานของฝา ยบริหารอยางหลกี เล่ยี งมไิ ด ถอื เปนการถว งดุลอาํ นาจระหวางฝายบริหารกับ ฝา ยนิตบิ ัญญัติตามหลกั การแบงแยกอาํ นาจการปกครอง ภายหลังไดรับอิสรภาพ ประเทศเกาหลีใตมีการจัดต้ังพรรคการเมืองข้ึนอยาง หลากหลาย และมีการควบรวมพรรค แยกพรรค หรอื ยุบพรรคการเมอื งตามการเปลยี่ นแปลง ในแตละยุคสมัยของสังคม โดยทัว่ ไปแลว อาจจาํ แนกรูปแบบของพรรคการเมืองได ๒ ลักษณะ คอื พรรคชนช้ัน (Cadre Party: 간부정당) และพรรคมวลชน (Mass Party: 대중정당) ซึง่ ในอดตี อาจกล่าวได้ว่า ระบบพรรคการเมอื งแบบชนชั้นคอ่ นข้างมบี ทบาทต่อสงั คมเกาหลีใต้ เป็นอยา่ งมาก โดยมีลักษณะเฉพาะตวั กล่าวคอื เปน็ ระบบพรรคการเมอื งท่ีสืบทอดอาํ นาจกนั มาทางระบบเครือญาติ หรือกลมุ่ บุคคลทมี่ ีความใกลช้ ิดกนั มา สําหรับระบบพรรคการเมอื งแบบ มวลชนมีลกั ษณะคอื สมาชิกพรรคสว่ นใหญ่เปน็ ผ้ใู ช้แรงงานหรือประชาชนทัว่ ไปเขา้ มารวมตัว เพ่ือจดั ตงั้ พรรค การประกาศกฎหมายจัดตั้งพรรคการเมือง เม่ือวันที่ ๒๓ กุมภาพันธ ๒๔๘๘ เกิดในชวงที่กองทัพสหรัฐฯ ไดเขามาปกครองประเทศช่ัวคราว โดยกําหนดใหพรรคการเมือง สามารถดําเนินกิจกรรมทางการเมืองและการบริหารจัดการพรรค๓ สงผลทําใหมีการกอต้ัง พรรคการเมืองข้ึนเปนจํานวนมาก และมีผูสมัครเขาสังกัดพรรคกันอยางลนหลาม ท้ังนี้ เพื่อประสงคลงสมัครแขงขันรับเลือกต้ังเปนตัวแทนประชาชนในการทํากิจกรรมทางการเมือง จนกระท่ังเปนชนวนความขัดแยงรุนแรงเกิดข้ึนกันภายในพรรคที่ปรากฏใหเห็นอยางชัดเจน สงผลกระทบที่บั่นทอนตอการพัฒนาระบบการเมืองการปกครองไมตางกับในยุคสมัยโชซอน ซง่ึ เปนอาณาจกั รสดุ ทายกอนที่จะตกเปน อาณานิคมของญ่ปี นุ ๓ กฎหมายจัดต้ังพรรคการเมืองในสมัยน้ันไดกําหนดเน้ือหาในประเด็นเร่ืองตาง ๆ อาทิ ช่ือพรรค ธรรมนูญพรรค กฎระเบยี บพรรค รายช่ือผูบ ริหารพรรค นโยบายพรรค ท่ตี ้ังของพรรค และจาํ นวนสมาชิกพรรค ทง้ั น้ี ตอ ง ไดร บั การตรวจสอบการใชจ า ยงบประมาณการบริหารงานของพรรคจากรัฐบาล

๔๑ องคป ระกอบของรฐสภาเกาหลใี ต ๑. การเลอื กต้งั สมาชิกรัฐสภา เม่อื ไดร ับอิสรภาพ (ป ๒๔๘๘) หลังจากนัน้ อีกเวลา ๓ ป เกาหลีใตจงึ จัดใหม ีการ เลอื กต้ังสมาชกิ รัฐสภาข้นึ เปนคร้ังแรก เม่อื วันที่ ๑๐ พฤษภาคม ๒๔๙๑ โดยในครั้งน้มี ีประชาชน ผูมสี ิทธเิ ลอื กต้ังรวมใชสิทธเิ ปนจํานวนถงึ รอยละ ๙๕.๕ ทั้งนี้ กฎหมายเลือกตั้งซ่งึ กาํ หนด โดยกองทพั สหรัฐฯ ใหม สี มาชกิ รัฐสภาไดไมเ กิน ๒๐๐ คน และมวี าระอยใู นตําแหนงได ๒ ป ซงึ่ การเลอื กต้ังในครงั้ น้ปี รากฏวา มีผูไ ดร ับเลอื กตัง้ จาํ นวน ๑๙๘ คน และถดั มาอีก ๑ ป เขตพนื้ ท่ี ในเกาะเชจซู ่ึงต้งั อยทู างตอนใตข องประเทศไดจดั ใหม ีการเลอื กตัง้ สมาชิกรัฐสภาขน้ึ จงึ ทําใหมี สมาชิกรัฐสภาเพิ่มเขามาอกี ๒ คน จนครบ ๒๐๐ คน ในสมัยรัฐสภาชุดท่ี ๒ ภายหลังการเปดประชุมรัฐสภานัดแรกไดเพียงหน่ึง สัปดาห ซงึ่ ตรงกับชวงเวลาเดียวกนั ที่ประเทศเร่มิ เขาสภู าวะของสงครามเกาหลี คอื วันท่ี ๒๕ มิถนุ ายน ๒๔๙๓ (ค.ศ. ๑๙๕๐) จงึ ทําใหรัฐสภาตองเรียกประชุมฉกุ เฉนิ ในชวงหลังเทีย่ งคนื คอื เวลา ๐๒.๐๐ นากิ า ของวนั ที่ ๒๗ มถิ ุนายน เพราะเกิดการรกุ รานจากประเทศเกาหลเี หนือ ในขณะนนั้ รัฐสภาไดมมี ตเิ หน็ ชอบใหปกปอ งรกั ษาเมอื งหลวงอยางเตม็ ที่ ถดั มาในป ๒๔๙๕ รัฐสภามกี ารแกไ ขรฐั ธรรมนญู เปน คร้ังแรกนับตงั้ แตประกาศใช ซ่ึงในขณะนั้นสมาชิกพรรคฝายคานเปนผูครองเสียงขางมากในรัฐสภา จึงทําใหความพยายาม ของนายลี ซึงมัน ผูนําประเทศในขณะน้ันตองการเสียงสนับสนุนเพื่อใหตนเองคงสถานะ ผูกขาดการครองตําแหนงผูนําประเทศอยางตอเนื่องไมสามารถกระทําได จึงเปนที่มาของ เหตุผลสําคัญท่ีทําใหตองมีการปรับแกไขเนื้อหาในรัฐธรรมนูญ เพื่อกําหนดใหประธานาธิบดี ตองมาจากการเลือกต้งั โดยตรงจากประชาชนทามกลางการประกาศภาวะฉุกเฉิน จนในท่ีสุด ที่ประชุมรัฐสภาไดผานความเห็นชอบใหประชาชนมีสิทธิเลือกตั้งประธานาธิบดีโดยตรง และ กาํ หนดใหม วี าระดาํ รงตาํ แหนง คราวละ ๔ ป ในทส่ี ดุ ทาํ ใหน ายลี ซึงมนั ไดร บั เลือกต้งั เปนผูนํา ประเทศอีกวาระหน่งึ เหตุการณสําคัญตอมาคือ เมื่อวันท่ี ๑๙ เมษายน ๒๕๐๕ เปนเหตุการณ ปฏิวัติประชาธิปไตยครั้งสําคัญที่บรรดานักเรียนนักศึกษาไดรวมกันเดินขบวนประทวง ผลการเลือกต้งั ท่ขี าดความโปรงใส รวมท้งั กระแสความไมพอใจการบริหารงานของรัฐบาลสงผล ตอความเลื่อมใสศรัทธา จนเปนเง่ือนไขทําใหเหตุการณเร่ิมบานปลายมากขึ้น และในท่ีสุด

๔๒ รัฐสภาสาร ฉบับเดือนมิถนุ ายน ๒๕๖๐ ภาพเหตกุ ารณชาวเกาหลีเดนิ ขบวนประทว งผลการเลือกตัง้ ที่ไมโ ปรง ใส เม่ือเดอื นเมษายน ๒๕๐๓ (๔.๑๙.๑๙๖๐) ภาพจาก http://naver.com สง ผลทําใหน ายลี ซงึ มัน ผนู าํ ประเทศขณะน้นั จาํ เปนตองยอมกาวลงจากอาํ นาจและประสงคขอ ลภี้ ยั ไปตา งประเทศ ถัดมาภายหลังการแกไขเนื้อหาในรัฐธรรมนูญเก่ียวกับระบบรัฐสภาจากระบบ สภาเดียว เปน ระบบสภาคู จงึ ทาํ ใหใ นสมยั รัฐสภา ชดุ ที่ ๕ มที ัง้ ผแู ทนราษฎร และวุฒิสภา โดยการเลือกต้ังในสมัยนั้นปรากฏวา มีสมาชิกสภาผูแทนราษฎร จํานวน ๒๓๓ คน และ วุฒิสมาชิก จํานวน ๕๘ คน๔ แตเนื่องจากเกิดความขัดแยงทางการเมืองอยางรุนแรงจึง กลายเปนเง่อื นไขในการยึดอาํ นาจการปกครองโดย พลตรี ปารก จองฮี และตอมา พลตรี ปารก จองฮี ไดจัดตั้งพรรคการเมืองขึ้นมาเพื่อหวังจะใหเกิดการสืบทอดอํานาจทางการเมือง จนกระทง่ั พลตรี ปารก จองฮี ไดร บั เลอื กเปน ประธานาธบิ ดี และเปนผูม ีบทบาทสาํ คัญในการ ริเร่ิมเปดการเจรจาความรวมมือทางการทูตระหวางเกาหลีใตกับญ่ีปุน๕ รวมถึงเร่ิมมีการนํา ๔ รฐั สภาชดุ ท่ี ๕ แมจ ะมกี ารแกไขรัฐธรรมนูญเพ่ือเปล่ยี นมาเปนระบบสภาคูกต็ าม แตเนอื่ งจากเกิด ความขัดแยง ทางการเมอื ง จึงสง ผลทาํ ให พลตรี ปารก จองฮี ผูน ํากองทพั ในสมยั นน้ั ไดใชก าํ ลังทหารยึดอาํ นาจการ ปกครองจากรัฐบาล ทาํ ใหรฐั สภาตองส้ินสุดการทํางานไปดวยวาระเพียง ๙ เดอื น ๑๘ วนั นบั เปนวาระของรฐั สภาทน่ี อย ทส่ี ดุ ในประวตั ศิ าสตร ๕ เมอ่ื เดือนมนี าคม ๒๕๐๗ รัฐบาลในสมยั พลตรี ปารก จองฮี มนี โยบายทีจ่ ะเจรจาขอ ตกลงความ รว มมือทางการทตู กับรัฐบาลญ่ีปนุ โดยสมาชิกรฐั สภาพรรคฝา ยรฐั บาลไดเ สนอญัตติเขาสทู ่ปี ระชมุ รฐั สภาเพอ่ื ผา นความ เห็นชอบ แตเกิดเสียงตอตา นจากพรรคฝายคาน และเกิดความขดั แยง ระหวา งสมาชิกในรฐั สภา จนกระทง่ั เหตกุ ารณ บานปลายมีนักเรียนนักศึกษาออกมาชุมนุมประทวงไปทั่วประเทศ ทําใหรัฐบาลตองประกาศภาวะฉุกเฉินเพ่ือคลี่คลาย สถานการณ โดยเฉพาะมกี ารออกคําสัง่ ใหโ รงเรียนหยดุ ทําการสอนช่วั คราว ในที่สุดรางขอ ตกลงความรวมมอื ระหวา ง เกาหลีใตกบั ญปี่ นุ ไดผ านความเหน็ ชอบจากรฐั สภาโดยปราศจากการเขารวมประชุมของบรรดาสมาชกิ พรรคฝา ยคาน

๔๓ ระบบการเลือกตั้งสมาชิกรัฐสภาแบบสัดสวนบัญชีรายชื่อพรรคมาใชในสมัยรัฐสภาชุดถัดไป อีกท้ังยังมีความพยายามแกไขรัฐธรรมนูญเพ่ือตองการสืบทอดอํานาจทางการเมืองโดย กําหนดใหตําแหนงประธานาธิบดีสามารถมีวาระไดถึง ๓ สมัยตอเนื่อง๖ทามกลางกระแส คัดคานของพรรคฝายคานโดยการคว่ําบาตรไมยอมเขารวมประชุมรัฐสภา อีกท้ังยังมีการ ขัดขวางและคัดคานการผานความเห็นชอบรางแกไขรัฐธรรมนูญอยางตอเน่ือง ทําใหรัฐสภาไม สามารถประชุม๗ ไดอยางราบร่ืนแตสุดทายทปี่ ระชมุ สภาโดยสมาชิกพรรคฝายรฐั บาลก็สามารถ มมี ติเห็นชอบของเรอ่ื งดังกลา วไดเปน ผลสําเร็จ ในป ๒๕๑๕ นับเปนอีกชวงเวลาหน่ึงท่ีมีความพยายามในการแกไขเน้อื หาในราง รัฐธรรมนูญเพ่ือเพ่ิมอํานาจและขยายวาระการครองตําแหนงใหแกประธานาธิบดี๘ อาจกลาว ไดวาเปนยุคที่ผูนําประเทศมีอํานาจเบ็ดเสร็จในการปกครองประเทศเปนอยางมาก อีกทั้ง การเลือกต้ังสมาชิกรัฐสภาในขณะนั้นนับวายังไมคอยมีความโปรงใสมากนัก เพราะประชาชน ยังขาดความรูและขาดทักษะท่ีเกี่ยวของกับกิจกรรมทางการเมือง นอกจากน้ัน ตําแหนง ประธานาธิบดีในสมัยน้ันไดใชวิธีการเลือกตั้งแบบทางออมผานการลงมติในท่ีประชุมรัฐสภา ดวยคะแนนเสยี งเหน็ ชอบไมนอ ยกวา ๑ ใน ๓ ของสมาชิกรฐั สภา จงึ สงผลทําใหก ระบวนการ เลือกต้ังสมาชิกรัฐสภาน้ันคอนขางปราศจากความบริสุทธิ์ยุติธรรม ทําใหขาดความเลื่อมใส ศรัทธาจากประชาชนอยา งมาก ๖ รฐั สภาชดุ ท่ี ๗ ระหวางป ๒๕๑๐–๒๕๑๔ นับเปน อีกชว งเวลาหนงึ่ ท่เี กดิ ความยงุ ยากในการดําเนิน กิจกรรมทางการเมือง เนื่องจากพรรคฝายรัฐบาลไดพยายามท่ีจะแกไขรัฐธรรมนูญ เพื่อขยายวาระการครองอํานาจ ทางการเมืองของผนู ําประเทศในสมัยนน้ั อีกท้ังพรรคฝายคานเชอื่ วา มีการเลอื กตงั้ ท่ไี มบ ริสทุ ธยิ์ ตุ ิธรรม จงึ ตดั สินใจไมเขา รวมประชุมรัฐสภาทําใหการดําเนินกิจกรรมของฝายนิติบัญญัติหยุดชะงักช่ัวคราว และเหตุการณเร่ิมบานปลายอีกคร้ัง เมอื่ มปี ระชาชนและนกั ศกึ ษาเขา รวมชุมนุมประทวงตอตานรฐั บาล ดังน้นั รัฐบาลจึงประกาศใหมหาวิทยาลัย จาํ นวน ๓๐ แหง และโรงเรียน จํานวน ๑๔๘ แหง หยดุ ทําการสอนช่ัวคราวเพอ่ื ตอ งการคลค่ี ลายสถานการณ จนกระท่ังฝายการเมอื ง ไดบ รรลุขอ ตกลงเพื่อใหดําเนินการแกไขบทบัญญัตทิ ีเ่ ก่ยี วขอ งกบั การเลอื กต้ัง อาทิ กฎหมายพรรคการเมือง กฎหมาย เลือกต้ัง ปฏิรูปโครงสรางของคณะกรรมการการเลือกตั้ง รวมท้ังตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญตรวจสอบการทุจริตการ เลอื กต้ัง และตอ มาพรรคฝา ยคา นจึงไดเขารว มประชมุ รัฐสภาอกี คร้ังในรอบ ๑๔๒ วัน ๗ เพ่ือเปนการหลีกเลี่ยงการกระทบกระท่ังทําใหสมาชิกพรรคฝายรัฐบาลไดเปลี่ยนสถานท่ีประชุมใน อาคารรัฐสภา ทําใหก ารแกไขรางรฐั ธรรมนญู นน้ั สามารถผา นความเห็นชอบไปไดในเวลาหลังเทย่ี งคนื โดยใชเ วลาในการ ประชุมเพยี ง ๖ นาที ดังนัน้ จึงทาํ ให ประธานาธิบดีปารก จองฮี สามารถดํารงตําแหนงผูนําประเทศตอ ไปไดอ กี เปน สมยั ที่ ๓ ๘ ตุลาคม ๒๕๑๕ ผูน ําประเทศในขณะนน้ั ประธานาธิบดีปารก จองฮี ไดป ระกาศภาวะฉกุ เฉินพรอ มทั้ง หามทาํ กิจกรรมทางการเมอื ง ประกาศยุบสภา ชุดท่ี ๘ ซงึ่ มอี ายุการทาํ งานไดเ พยี ง ๑ ป ๓ เดือน มีความพยายามแกไข เนอ้ื หารฐั ธรรมนญู เพอื่ เพิม่ อาํ นาจใหแกป ระธานาธบิ ดี การขยายอายกุ ารทาํ งานเปน ๖ ป และสามารถขยายไปไดอ ยาง ไมมีจาํ กัด จนในท่ีสดุ รัฐธรรมนญู ไดป ระกาศใชเม่ือวันที่ ๒๗ ธันวาคม ในปเดยี วกัน

๔๔ รัฐสภาสาร ฉบบั เดอื นมถิ นุ ายน ๒๕๖๐ หลังเหตุการณลอบสังหาร ประธานาธิบดีปารก จองฮี๙ ซ่ึงตอมาในสมัยรัฐสภา ชุดท่ี ๑๑ นับเปนชวงเวลาของการปฏิรูปโครงสรางการเมืองครั้งสําคัญ ทําใหเกิดการ เปลีย่ นแปลงกระบวนการขับเคล่อื นความเปนประชาธปิ ไตยเพมิ่ ขน้ึ เชน มกี ารกาํ หนดรูปแบบ พรรคการเมืองข้ึนมาใหม มาตรการลงโทษบุคคลท่ีกระทําความผิดทางการเมือง การยกเวน ความผิดใหแกบุคคลที่เขารวมกิจกรรมในการตอตานรัฐบาล รวมท้ังการสงเสริมใหบุคคล ภายนอกเขารวมกิจกรรมทางการเมืองเพ่มิ ขน้ึ เมื่อวันท่ี ๒๙ มิถุนายน ๒๕๓๐ รัฐสภาไดริเร่ิมแกไขรางรัฐธรรมนูญคร้ัง สําคัญ ซึ่งนับเปนการแกไขคร้ังท่ี ๙ ดวยการนําของ นายโน แทอู สมาชิกรัฐสภา๑๐ โดยมีการปรบั แกไขเนื้อหาสาระของรฐั ธรรมนูญทงั้ หมด สามารถจําแนกไดเ ปน ๘ หมวด และ มีท้ังส้นิ ๑๓๐ มาตรา ท้ังนี้ รฐั ธรรมนูญฉบับดังกลาวไดผ านการลงประชามตจิ ากประชาชนใน วันที่ ๒๗ ตุลาคม ๒๕๓๐ และไดประกาศใหม ผี ลใชบ ังคับเม่อื วันท่ี ๒๙ ตลุ าคมของปเดียวกัน และตอมา นายโน แทอู ไดรับเลือกตั้งเปนประธานาธิบดีคนตอมา ในขณะที่รัฐสภา ชดุ ที่ ๑๓ ปรากฏวา พรรคฝา ยคานสามารถครองเสียงขางมากในรฐั สภาไดส าํ เรจ็ ในรอบ ๑๖ ป๑ ๑ จึงสงผลกระทบโดยตรงตอการบริหารงานของรัฐบาล โดยเฉพาะการผลักดันนโยบายสําคัญ ของชาตใิ หเ กดิ ผลเปนรปู ธรรมไดอยา งยากลําบาก อยา งไรกด็ ี ในรฐั สภา ชดุ ที่ ๑๓ นบั วามกี ารเปล่ียนแปลงทกี่ อ ใหเ กดิ การตระหนกั รู ของประชาชนในสังคมมากข้ึนและเร่ิมมีการปฏิรูปการเมืองคร้งั สําคัญ เน่ืองจากพรรคฝายคาน สามารถครองเสียงขางมากในรัฐสภา จึงสงผลทําใหเกิดการควบคุมและตรวจสอบการทํางาน ของฝายบริหารในสมัยที่ผานมามีประสิทธิภาพมากข้ึน โดยเฉพาะรัฐสภาไดมีการแตงตั้ง ๙ เมอื่ วนั ที่ ๒๖ ตลุ าคม ๒๕๒๒ นบั เปนการสน้ิ สุดการผูกขาดอาํ นาจทางการเมอื ง และตอ มาในป ๒๕๒๓ นายชอน ดูฮวาน ไดเปนผูนําประเทศคนตอไป โดยขณะน้ันไดมีความพยายามแกไขรางรัฐธรรมนูญเพ่ือให ประธานาธบิ ดีสามารถดํารงตําแหนง ไดน านถึง ๗ ป อีกทั้งเม่อื มีการประกาศยุบสภาประธานาธบิ ดีจึงไดแตง ตัง้ สมาชิก สภานิติบญั ญัตแิ หงชาติ จํานวน ๘๑ คน เพื่อทาํ หนา ท่ีในฝายนติ บิ ัญญตั เิ ปนเวลาถึง ๑๕๖ วัน กอ นทจี่ ะมกี ารเลือกต้งั ท่ัวไปอีกครงั้ ซึง่ ในสมยั น้ันสภาดังกลา วสามารถผานกฎหมายไดถงึ ๒๑๕ ฉบับ ๑๐ นายโน แทอู ประธานาธิบดี คนท่ี ๑๓ (๒๕๓๑–๒๕๓๖) ๑๑ ป ๒๕๓๑ นับเปนปแ หง การรเิ ริม่ พลิกฟน การเสรมิ สรางความสมั พันธร ะหวางสองเกาหลี มีการพบปะ หารอื รว มกนั ในระดับรฐั สภาจํานวนหลายคร้งั ณ หมูบา นพนั มุนจอม บริเวณเขตแนวชายแดนระหวา งสองเกาหลี

๔๕ คณะกรรมาธิการวิสามัญตรวจสอบเพื่อคนหาความจริงในเหตุการณชุมนุมทางการเมือง๑๒ จนกระทง่ั นาํ ไปสูการลงโทษผูม สี วนเกีย่ วขอ งทงั้ หลาย อาจกลาวไดวามีการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในเกาหลีใตครั้งสําคัญเกิดข้ึนใน สมัยรัฐสภา ชุดท่ี ๑๔๑๓ โดยเฉพาะบทบาทการทํางานในองคกรนิติบัญญัตินับวามีความ กาวหนาอยางกา วกระโดด และนบั เปน บรรทดั ฐานสาํ คญั ของการปฏริ ปู โครงสรา งทางการเมือง ของประเทศ เนื่องจากมีการปรับปรุงโครงสรางการทํางานในรัฐสภาเพ่ือใหสอดคลองกับการ แกไ ขกฎหมายสําคญั ตาง ๆ อีกทงั้ ปรับปรงุ กฎระเบียบ และรปู แบบการทํางานในรฐั สภาเพอ่ื เปดโอกาสใหป ระชาชนไดเขามามสี วนรวมมากขนึ้ โดยเฉพาะการทํางานของคณะกรรมาธิการ และใหมีการเปดเผยขอมูลแกประชาชนอยางกวางขวาง นอกจากน้ัน ยังมีการสงเสริมและ กระจายอํานาจการปกครองทอ งถ่ินใหเ กดิ ประสทิ ธภิ าพมากขึ้น ตอ มาในสมยั รัฐสภา ชดุ ท่ี ๑๕๑๔ มกี ารต้งั คณะกรรมาธิการวสิ ามัญนิติบัญญตั เิ พือ่ ปฏริ ปู การเมอื ง โดยมกี ารปรบั ลดจํานวนสมาชกิ รัฐสภาจากเดมิ จาํ นวน ๒๙๙ คน เหลือจํานวน ๒๗๓ คน ทาํ ใหร ัฐสภา ชดุ ท่ี ๑๖ มีสมาชกิ รัฐสภา จาํ นวน ๒๗๓ คน นอกจากน้นั ยังมกี ารปรับ รูปแบบการทํางานของคณะกรรมาธิการสามัญพิจารณางบประมาณ และริเร่ิมใหมีการแตงต้ัง คณะกรรมาธิการตรวจสอบประวัติและความประพฤติของบุคคลท่ีไดรับการเสนอชื่อให ๑๒ เหตุการณชมุ นมุ ทางการเมืองดังกลาวเกดิ ขึน้ ระหวา งวันท่ี ๑๘–๒๗ พฤษภาคม ๒๕๒๓ (๑๙๘๐.๕.๑๘ 광주민주화운동) ทเ่ี มอื งกวางจู และจงั หวดั ชอนลาใต โดยมกี ารชมุ นมุ เรยี กรอ งทางการเมอื งของบรรดานกั เรยี น นกั ศกึ ษา รวมทง้ั ประชาชนทง้ั หลาย ทา มกลางการประกาศภาวะฉกุ เฉนิ มกี ารทาํ รา ยรา งกายผชู มุ นมุ เหตกุ ารณค รง้ั นม้ี ผี เู สยี ชวี ติ จาํ นวน ๑๙๑ คน และไดร บั บาดเจ็บ จํานวน ๘๕๒ คน และในสมัยรฐั สภา ชดุ ที่ ๑๓ (๒๕๓๑–๒๕๓๕) จงึ ไดต ้ังคณะกรรมาธิการ วิสามัญฯ เพ่ือตรวจสอบขอเท็จจริงของเหตุการณดังกลาว ซ่ึงในระหวางการตรวจสอบของคณะกรรมาธิการวิสามัญฯ นั้น ไดมีการถายทอดสดท้ังทางโทรทัศนและวิทยุ เนื่องจากเปนประเด็นท่ีประชาชนท้ังหลายใหความสนใจอยางมาก ๑๓ หลังผานพนชวงแหงการปกครองโดยรัฐบาลเผด็จการ และเขาสูยุคของการปกครองประเทศโดย พลเรอื น คอื นายคิม ยองซัม (Civilian Government, 문민정부) ดาํ รงตําแหนง ประธานาธิบดี ทําใหม ีการปฏิรปู การ ปกครองประเทศในดา นตา ง ๆ โดยเฉพาะมกี ารปรับแกก ฎหมายสําคญั ไดแก กฎหมายความมน่ั คง กฎหมายการเลอื กต้ัง กฎหมายพรรคการเมอื ง และกฎหมายอืน่ ทเ่ี ก่ยี วของกบั กจิ กรรมทางการเมือง ท้งั นี้ เพอ่ื ตองการสรางบรรทดั ฐานทาง การเมืองจงึ สงผลทาํ ใหเ กดิ ความเชอื่ ม่นั และศรทั ธาจากประชาชนมากขนึ้ ๑๔ ตรงกบั สมยั ประธานาธบิ ดีคมิ แดจงุ (국민의 정부, ป ๒๕๓๙–๒๕๔๓) ตรงกบั ชวงที่เกิดภาวะ เศรษฐกิจฟองสบู รัฐสภาไดป รับทบทวนรางกฎหมายสําคญั ไดแ ก กฎหมายแรงงาน กฎหมายโครงสรางธุรกิจ และ กฎหมายท่ีเกี่ยวของกับการดําเนินงานของรัฐบาล อีกท้ังยังไดตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญในการติดตามการทํางานของ รฐั บาล ทง้ั นโยบายเศรษฐกิจ และภาวะทางการเงนิ ของประเทศ

๔๖ รัฐสภาสาร ฉบับเดือนมิถนุ ายน ๒๕๖๐ ดํารงตําแหนงระดบั สงู (Confirmation Hearing)๑๕ จึงนับเปนผลงานที่สําคัญโดยการผลกั ดนั ใหมีการปฏิรูประบบการเมืองของประเทศ เพราะนอกจากจะทําใหเกิดการสงเสริมประชาชน ใหสามารถเขามามีสวนรวมกับกิจกรรมทางการเมืองมากยิ่งข้ึน ยังสงผลใหเกิดการแขงขันทาง การเมอื งอยางเทาเทยี มและโปรง ใสมากข้นึ กวา ในสมยั อดีต ในสมัยรัฐสภา ชดุ ที่ ๑๖๑๖ และชดุ ท่ี ๑๗๑๗ มีการเปล่ยี นแปลงทางการเมืองอยาง หลากหลาย โดยเฉพาะในสมัยรัฐสภา ชดุ ที่ ๑๗ ไดมกี ารกาํ หนดใหเ ปล่ยี นแปลงอายขุ องผูมี สิทธอิ อกเสยี งเลือกตง้ั จากเดมิ อายไุ มต ํา่ กวา ๒๐ ป เปนอายุไมตาํ่ กวา ๑๙ ป อีกทั้งยงั กําหนด ใหพรรคการเมืองกระตุนใหเกิดการสงเสริมการคัดเลือกตั้งแทนผูสมัครรับเลือกตั้งอีกดวย ในสมัยรัฐสภา ชุดที่ ๑๘๑๘ สมาชิกรัฐสภาพรรคฝายรัฐบาลไดพยายามผลักดันใหมีการ เห็นชอบมาตรการนําเขาเน้ือวัวจากสหรัฐฯ ตามขอเสนอจากรัฐบาลทามกลางการคัดคานจาก พรรคฝายคานและกระแสวิพากษวิจารณจากประชาชนอยางหลากหลาย และในสมัยรัฐสภา ๑๕ เมื่อรัฐบาลจะดําเนินการแตงตั้งบุคคลใหดํารงตําแหนงสําคัญตาง ๆ จําเปนตองเสนอรายชื่อบุคคล เหลาน้ันใหรัฐสภาดําเนินการตรวจสอบประวัติ ความประพฤติ และคุณสมบัติความรูความสามารถกอนที่จะเขารับ ตําแหนงอยางเปนทางการ โดยรัฐสภาจะแตงตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญ หรือใหคณะกรรมาธิการสามัญที่เกี่ยวของ ดาํ เนนิ การตรวจสอบดงั กลา วภายในระยะเวลาท่กี าํ หนดดวยวธิ กี าร เชน ตรวจสอบเอกสาร การสมั ภาษณ และการแสดง วิสัยทัศน เปน ตน ซึง่ จะตองเผยแพรการดําเนนิ การน้นั ใหส าธารณชนรับทราบ และเม่อื ดําเนนิ การเสรจ็ สิน้ แลว จะตอง เสนอเขาสูท่ีประชุมรัฐสภาผานความเห็นชอบ ท้ังนี้ จากการศึกษาพบวามีหลายกรณีที่คณะกรรมาธิการไดตรวจสอบ พบวา บุคคลเหลา นั้นขาดคณุ สมบตั ิจึงไมสามารถดํารงตาํ แหนง ได อนง่ึ ตําแหนงสาํ คัญท่ีจะตองเขารบั การตรวจสอบจาก รฐั สภา เชน นายกรัฐมนตรี รฐั มนตรี ผูพ พิ ากษาศาลฎกี า อยั การสงู สดุ ผูบ ัญชาการเหลา ทพั ผบู ัญชาการตาํ รวจแหงชาติ และเจาหนา ทร่ี ะดับสูงอ่ืน ๆ เปนตน ๑๖ ตรงกบั ป ๒๕๔๓–๒๕๔๗ อยูในชวงที่ นายโน มู ฮยอน ดํารงตาํ แหนง ประธานาธิบดี โดยบทบาท สําคัญในสมยั นน้ั คือ การพจิ ารณาใหจดั สงกองกําลงั รักษาสนั ตภิ าพเขา รว มในสงครามอิรัก และไดลงมติสัตยาบนั รบั รอง ขอ ตกลงเขตการคาเสรี (FTA) กับสาธารณรัฐชลิ ี นอกจากนน้ั เม่ือวนั ท่ี ๑๒ มนี าคม ๒๕๔๗ ในสมยั รัฐสภาชุดนย้ี ังได ลงมตเิ หน็ ชอบใหถ อดถอน นายโน มู ฮยอน ออกจากตําแหนงประธานาธบิ ดี เนือ่ งจากใหเหตุผลวา เขาฝา ฝนกฎหมาย เลือกต้งั ทําใหจ ําเปนตองเวนวรรคการปฏบิ ตั ิหนาที่ชั่วคราว อยางไรก็ตาม ตอ มาเมื่อวันท่ี ๑๔ พฤษภาคมในปเดียวกนั ศาลรัฐธรรมนูญไดย กฟอ งขอ กลา วหาดังกลาวทําใหเขาสามารถกลับมาดาํ รงตาํ แหนงผนู ําประเทศไดอ กี ครั้ง ๑๗ ระหวางป ๒๕๔๗–๒๕๕๑ มสี มาชกิ รัฐสภาทงั้ หมด ๒๙๙ คน โดยในสมยั นสี้ มาชิกพรรคฝา ยรัฐบาล สามารถกลบั มาครองเสยี งขา งมากในรัฐสภาไดอีกครงั้ ในจาํ นวนนมี้ สี มาชกิ จํานวน ๒๑๑ คน ทีไ่ ดรับเลือกต้งั สมัยแรก และมสี มาชิกรฐั สภาทีอ่ ยใู นชวงอายรุ ะหวาง ๓๐–๔๐ ป จํานวนรอ ยละ ๔๓ และมีสมาชิกสตรจี ํานวนรอ ยละ ๑๓ คดิ เปน ๓๙ คน ในสมัยนี้ยังมกี ารนําระบบการเลือกตั้งแบบสัดสว นบญั ชรี ายชอ่ื พรรคมาใชเปนครงั้ แรกอกี ดว ย นอกจากน้ัน ยงั มี การจัดตัง้ สาํ นกั งานวจิ ยั นติ ิบัญญตั เิ พอ่ื สนับสนนุ การทํางานแกส มาชิกรฐั สภา ๑๘ ระหวา งป ๒๐๐๘–๒๐๑๒ มีสมาชกิ รัฐสภาจาํ นวนทัง้ สิน้ ๒๙๙ คน ประกอบดวย สมาชิกแบบแบงเขต จาํ นวน ๒๔๕ คน แบบบัญชีรายชอ่ื จํานวน ๕๔ คน ในจาํ นวนน้เี ปนสมาชกิ ทไี่ ดรบั เลือกสมัยแรก จํานวน ๑๓๔ คน คิดเปน รอ ยละ ๔๔.๘

๔๗ ชุดที่ ๑๙ ๑๙ ซึง่ เปนชวงปลายของการดาํ รงตําแหนง ผูน าํ ประเทศของ นายลี มยองบกั และใน ชว งแรกของการดาํ รงตาํ แหนง ผนู าํ ประเทศของ นางสาวปารก กนึ เฮ๒๐ อยา งไรกต็ าม การเลอื กตง้ั สมาชกิ รฐั สภาในสมยั รฐั สภา ชุดท่ี ๑๙ นบั วา ระบบการสรรหาตัวแทนผสู มัครรับเลอื กตั้งใน พรรคการเมืองนั้นไดเปดโอกาสใหประชาชนสามารถเขาไปมีสวนรวมทางการเมืองดวยวิธีการ ที่หลากหลาย สาํ หรบั ในสมัยรฐั สภา ชุดที่ ๒๐๒๑ ไดจัดใหมีการเลอื กตั้งเม่ือวันที่ ๑๓ เมษายน ๒๕๕๙ ซ่ึงตามกฎหมายเลือกต้ังของเกาหลีใตไดกําหนดใหพรรคการเมืองและผูสมัคร รับเลือกตั้งสามารถรณรงคหาเสียงเลือกตั้งไดภายในกรอบระยะเวลาตามที่กฎหมายกําหนด คอื ระหวา งวนั ท่ี ๓๑ มนี าคม – ๑๒ เมษายน ๒๕๕๙ โดยวธิ กี ารหาเสยี งเลอื กตง้ั นน้ั สามารถ ดาํ เนินการไดใ นหลายรปู แบบ อาทิ การปดปายหาเสียง การปราศรยั หาเสยี ง และการสง ขอ มูล ไปยังโทรศพั ทผ า นระบบ Application ตาง ๆ เปนตน ท้ังนี้ สามารถกระทาํ ไดภายในชว งระยะ เวลาที่กฎหมายกําหนดเทา น้ัน ๒.โครงสราง อํานาจหนาท่ี ในขณะที่องคกรฝายบริหารของรัฐบาลมีศักยภาพและความเช่ียวชาญเพิ่มสูงขึ้น องคกรฝายนิติบัญญัติกลับออนแอลง เน่อื งจากขาดทักษะความเช่ยี วชาญท่จี ะทําหนาท่ถี วงดุล และตรวจสอบการทํางานของฝายบริหาร อยางไรก็ตาม ปจจุบันเม่ือพิจารณาบทบาทการ ทํางานของรัฐสภาทั่วโลกแลวพบวา จํานวนสัดสวนการเสนอรางกฎหมายจากสมาชิกรัฐสภา มีจํานวนที่เพิ่มสูงขึ้นเมื่อเทียบกับฝายบริหาร ส่ิงน้ีสะทอนใหเห็นวารัฐสภาท่ีมีพื้นฐานมาจาก ๑๙ ระหวา งป ๒๕๕๕–๒๕๕๙ มีสมาชิกจาํ นวนทงั้ สิ้น ๓๐๐ คน ประกอบดว ย สมาชกิ แบบแบงเขต จํานวน ๒๖๔ คน และแบบบญั ชีรายช่อื จํานวน ๕๔ คน ในจาํ นวนนีเ้ ปนสมาชิกทไี่ ดรบั เลอื กสมยั แรก จาํ นวน ๑๔๘ คน คดิ เปนรอยละ ๔๙.๓ ๒๐ ดาํ รงตําแหนง ประธานาธบิ ดีเมอ่ื เดอื นกมุ ภาพนั ธ ๒๕๕๖ ตอมาเมอื่ วนั ที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๕๙ รฐั สภา ไดมมี ติเห็นชอบใหถอดถอนจากตาํ แหนง เน่อื งจากมีพฤตกิ รรมทฝี่ า ฝนบทบญั ญัติในรัฐธรรมนูญและอาจมสี ว นเกี่ยวขอ ง กับการกระทาํ ความผิดทางอาญา จนกระทั่งเมือ่ วนั ที่ ๑๐ มีนาคม ๒๕๖๐ ศาลรัฐธรรมนูญไดวินจิ ฉัยเหน็ ชอบตามมตขิ อง รฐั สภาใหมีการถอดถอนออกจากตาํ แหนง จึงทําใหตองเขา สกู ระบวนการยตุ ิธรรม และเมอื่ วนั ท่ี ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๐ เกาหลใี ตไ ดจ ดั ใหม กี ารเลอื กตง้ั ประธานาธบิ ดคี นท่ี ๑๙ ขน้ึ ผลปรากฏวา นายมนุ แจอนิ สงั กดั พรรคทอมนิ จู (Democratic Party of Korea, 더불어민주당) ไดรบั เลอื กตัง้ เปนผูนําประเทศดวยคะแนน ๑๓,๔๒๓,๘๐๐ เสียง คิดเปน รอ ยละ ๔๑.๑ (ขอมูล ณ วันท่ี ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๖๐) ๒๑ ระหวางป ๒๕๕๙–๒๕๖๓ มีสมาชกิ รัฐสภาจาํ นวนทงั้ สิ้น ๓๐๐ คน ประกอบดว ย สมาชกิ แบบแบงเขต จํานวน ๒๕๓ คน และแบบบัญชรี ายชื่อ จาํ นวน ๔๗ คน โดยมผี ูสมัครทไี่ ดรบั เลอื กตั้งเปน สมัยแรก จํานวน ๑๓๒ คน คดิ เปน รอ ยละ ๔๔ และรัฐสภาชุดนสี้ มาชกิ รัฐสภาพรรคฝายคา นสามารถครองเสียงขางมากในรฐั สภาไดในรอบ ๑๖ ป (여소야대)

๔๘ รฐั สภาสาร ฉบบั เดือนมถิ นุ ายน ๒๕๖๐ การเลือกต้ังตัวแทนประชาชนท่ีผานกระบวนการแขงขันตามระบอบประชาธิปไตย มีผูสมัคร รับเลือกต้ังท่ีสามารถไดรับเลือกเปนสมาชิกรัฐสภาในฐานะตัวแทนประชาชนน้ันยอมเปน บุคคลท่ีเปยมไปดวยประสบการณ ความรูความเชี่ยวชาญ โดยเฉพาะยอมตองมีทักษะที่ เก่ยี วขอ งกบั งานดานกระบวนการนิตบิ ญั ญตั ซิ ่งึ ถือวาเปนภารกจิ หลักของรฐั สภา เม่อื เปน เชน น้ี รฐั สภาในฐานะองคกรทีม่ หี นา ท่คี วบคมุ และตรวจสอบการทาํ งาน ของฝายบริหารจึงจําเปนตองมีศักยภาพทั้งในเรื่องขององคความรูและทักษะความเชี่ยวชาญ ในแขนงตาง ๆ ที่สามารถรูเทาทันฝายบริหาร นอกจากสมาชิกรัฐสภาจําเปนตองมีความรู ความเชย่ี วชาญแลว ยงั จาํ เปน ตองอาศัยทง้ั กลไกและเคร่อื งมอื ตาง ๆ เขา มาชวยสนบั สนุนการ ทาํ งานดว ย ท้ังน้ี บุคลากรในหนว ยงานยอ มตอ งมคี วามรู ความเชี่ยวชาญสามารถสนบั สนุน การทํางานในรัฐสภา โดยเฉพาะกระบวนการนิติบัญญัติใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อ ตอบสนองความตอ งการของประชาชนไดอ ยา งแทจ ริง อาจกลาวไดวา สิ่งสําคัญอยางหน่ึงสําหรับการควบคุมและตรวจสอบการบริหาร ราชการแผนดนิ ของรัฐสภานัน้ คอื “ขอมลู ” นับเปน สงิ่ จาํ เปน อยา งยงิ่ ตอ กระบวนการทาํ งาน ของรัฐสภา ดังน้นั รฐั สภาจึงจาํ เปนตอ งมอี งคก รหรอื หนว ยงานสนับสนนุ การทํางาน ทง้ั การ รวบรวม คนควา และจาํ แนกขอมูล เพื่อนาํ ไปศกึ ษา วเิ คราะห และการเสนอแนะความคดิ เหน็ ในประเด็นตาง ๆ ท่มี คี วามจาํ เปน แกการทาํ งานของสมาชิกรฐั สภา แผนผงั แสดงโครงสรา งรฐั สภาสาธารณรัฐเกาหลี ประธานรฐั สภา รองประธานรัฐสภา รองประธานรฐั สภา ประธานคณะที่ คณะกรรมาธิการ โฆษกรัฐสภา สํานักงานเลขาธิการรฐั สภา เลขาธกิ าร หอสมุดรัฐสภา สาํ นกั งบประมาณ สํานกั วิจยั นิติบัญญตั ิ ผอู ํานวยการ รฐั สภา ผอู าํ นวยการ รองเลขาธกิ าร รองเลขาธิการ หนว ยงานในสังกดั ดา นกฎหมาย ดานบริหารทั่วไป ผอู ํานวยการ หนวยงานในสงั กัด หนวยงานในสังกัด หนว ยงานในสังกดั หนว ยงานในสังกัด ท่มี า: www.assembly.go.kr

๔๙ จากแผนผงั ขา งตน จะเหน็ วา โครงสรา งรฐั สภาเกาหลใี ต ประกอบดว ยหนว ยงานหลกั ท่ที ําหนา ที่สนับสนุนการทํางานของรฐั สภา ไดแก ๑. สํานักงานเลขาธิการรัฐสภา มีหนาท่ีสําคัญในการสนับสนุนการทํางานของ สมาชิกรัฐสภาท่เี ก่ยี วของกับกระบวนการนิติบัญญัติและภารกิจตาง ๆ ของรัฐสภา อยางไรก็ดี กอนท่ีรัฐสภาเกาหลีใตจะมีการจัดต้ังสํานักงบประมาณและสํานักวิจัยนิติบัญญัติขึ้นมานั้น สํานักงานเลขาธิการรัฐสภามีหนาที่สนับสนุนการทํางานที่เก่ียวของกับการพิจารณา งบประมาณ แตภายหลังไดจัดต้ังหนวยงานดังกลาวขึ้นมาแลว สํานักงานเลขาธิการรัฐสภา ยังคงทําหนาท่ีสําคัญในการสนับสนุนดานขอมูล และการสนับสนุนกระบวนการตรากฎหมาย รวมทัง้ ภารกจิ อื่น อาทิ การบรหิ ารจดั การของรัฐสภา ประชาสมั พนั ธ ศึกษาอบรม งานดาน ตางประเทศ การสนับสนุนการประชมุ รฐั สภา การถายทอดการประชมุ รฐั สภา การรับเรือ่ งราว รองทุกข การเยีย่ มเยอื นรัฐสภา การเผยแพรข อมูลขา วสาร การจัดทาํ เว็บไซต และสนบั สนุน ภารกิจดานตางประเทศของสมาชกิ รฐั สภา ๒. หอสมดุ รฐั สภา มีหนา ท่ีสําคญั ในการสนับสนนุ การทํางานของสมาชกิ รฐั สภา และบคุ คลในวงงานรัฐสภา รวมทัง้ บุคคลท่ัวไป โดยมกี ารรวบรวม ศกึ ษา วเิ คราะหขอมลู ในดา น ตา ง ๆ นอกจากนั้น รฐั สภายงั เปน สถานทจี่ ดั เก็บเอกสารสาํ คญั ของประเทศ และวิทยานิพนธ ท้ังในระดับปริญญาโทและปริญญาเอก รวมทั้งยังมีการเชื่อมโยงและแลกเปลี่ยนขอมูลกับ รัฐสภาตางประเทศ ๓. สํานักงบประมาณรัฐสภา ทําหนาที่สนับสนุนการทํางานของสมาชิกรัฐสภา ในดานท่ีเกี่ยวกับการเงนิ การคลงั และงบประมาณของประเทศ โดยมีการศึกษา วิเคราะหรา ง งบประมาณ แผนการใชจา ยงบประมาณ รา งงบประมาณรายจา ยเพิ่มเตมิ คาดการณ วเิ คราะห ทิศทางการเงินการคลัง แนวโนมเศรษฐกิจ ประเมิน วิเคราะหการดําเนินธุรกิจที่สําคัญของ ประเทศ และวิเคราะหสภาวะการเงนิ การคลังทัง้ ระยะกลางและระยะยาว รวมทงั้ ประเดน็ อื่น ตามทค่ี ณะกรรมาธกิ าร และสมาชกิ รฐั สภารองขอ ๔. สํานักวจิ ยั นติ ิบญั ญตั ิ ทําหนาที่ศึกษาวจิ ัย ตามการรองขอ และใหค าํ ปรกึ ษา ดานกระบวนการนิติบญั ญตั ิ ศกึ ษา วเิ คราะห จัดทํารายงาน สนบั สนุนการควบคมุ การทาํ งาน ของฝายบริหาร และสนับสนุนการดําเนินงานตามกระบวนการนิติบัญญัติ และการพัฒนา ตามนโยบาย โดยมีการแยกออกมาจากสาํ นกั งานเลขาธกิ ารรฐั สภาเมื่อป ๒๕๕๐ เพอ่ื สงเสรมิ บทบาทการทาํ งานตามกระบวนการนติ ิบญั ญตั ิของสมาชกิ รัฐสภาใหม ปี ระสทิ ธภิ าพมากยง่ิ ขน้ึ