ใบความรู้ วิเคราะห์ที่ตั้งโครงการ

20108-2001 การออกแบบสถาปัตยกรรม 1 ใบความรู้ การวเิ คราะห์ที่ตงั้ โครงการ Site Analysis 1. วิเคราะหท์ ่ตี ั้งโครงการ การวเิ คราะห์ท่ีตงั้ โครงการ Site Analysis คือ การสารวจพ้นื ที่เพื่อวิเคราะห์สภาพแวดลอ้ ม และศกึ ษาความเป็นไปไดข้ องโครงการ เพอื่ ใชเ้ ปน็ ขอ้ มูลในการออกแบบโครงการน้นั ๆ 1.1 Site Location ( ทาเลท่ตี ้ังโครงการ ) การเลอื กทาเลท่ีตั้งโครงการ ในการออกแบบเราควรพิจารณาใหถ้ กู ตอ้ งตามความเหมาะสมและ ทสี่ าคญั ต้องสอดคลอ้ งกบั วัตถปุ ระสงค์ (Objective) เพือ่ ใหเ้ กิดประสิทธิภาพของตวั อาคารมากที่สดุ รวมทง้ั จะ ได้สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกบั โครงการ (Project) น้นั ดว้ ย ดงั นัน้ จงึ ไมม่ คี วามจาเป็นเสมอไปที่จะต้องหา ทาเลที่ตง้ั ตดิ ถนนใหญท่ ีง่ า่ ยต่อการเข้าถงึ ยังมอี ีกหลายองคป์ ระกอบ (Factor) ทห่ี ากนามาพจิ ารณาแล้วจะเหน็ ว่าอาคารบางประเภทไมม่ คี วามจาเป็นและความเหมาะสมที่จะต้องอยตู่ ดิ รมิ ถนนใหญ่ เช่น อาคารพักอาศัย, อาคารชดุ พักอาศัยท่ีตอ้ งการความสงบเปน็ สว่ นตัวไมพ่ ลุกพลา่ น มมุ มองสภู่ ายนอกทดี่ ี เปน็ ตน้ 1.2 ขนาดของทาเลท่ตี ้ัง (Site) เป็นอกี องค์ประกอบหนงึ่ ทีส่ าคัญเมือ่ เรารับรพู้ นื้ ที่ใช้สอยของ อาคารแลว้ เราจึงมาพจิ ารณาพื้นท่ีดนิ ท่ีตอ้ งการปลกู สรา้ งอาคารวา่ มีความเหมาะสมหรอื ไม่อย่างไร หากกรณที ่ี เจา้ ของมีทดี่ ินอยแู่ ล้วและต้องการทาประโยชน์จากท่ดี ินนนั้ ใหเ้ กิดประสทิ ธิภาพมากท่ีสุด ในเร่ืองขนาด จะตอ้ ง เหมาะสมกับความตอ้ งการของเจ้าของโครงการ หรอื โครงการใหม้ ากทีส่ ุด ภาพแสดงตัวอย่างพืน้ ท่ตี งั้ โครงการ (Site Location) 1.3 แสดงรายละเอยี ดของทตี่ ้ังโครงการ การแสดงขอ้ มลู ของพืน้ ทต่ี ั้งโครงการ มีดังนี้ 1.3.1 ภาพประกอบของพน้ื ทตี่ ัง้ 1.3.2 ขอบเขตของพ้ืนท่ีดิน และขนาดของพ้นื ที่ดิน พืน้ ท่รี วม (กีต่ ารางเมตร, ก่ีไร)่ รวมถงึ ระยะถนน 1.3.3 ช่อื พน้ื ท่ีต้ังโครงการ เชน่ ชอ่ื ถนน, ช่อื เขต แขวง ตาบล อาเภอ และจงั หวัด 1.3.4 สผี งั เมือง ในแตล่ ะพ้ืนท่ตี ้งั โดยระบุประเภทของพน้ื สผี ังเมืองกฎหมายผงั เมืองสร้าง ขน้ึ เพือ่ ใหเ้ กดิ ความเป็นระเบียบในแตล่ ะเมอื ง ซึง่ ตรวจสอบพน้ื ท่ไี ดโ้ ดยดจู ากสีผังเมือง สผี งั เมอื งแบง่ ออกเป็น 10 ประเภท เช่น เขตสีนา้ ตาล คอื ท่ีดนิ ประเภทท่ีอย่อู าศัยหนาแนน่ มาก, เขตสีแดง คอื ท่ดี ินประเภทพาณิชยกร รม, เขตสีขาวมีกรอบและเส้นทแยงสีเขียวคือทดี่ นิ ประเภทอนรุ ักษช์ นบทและเกษตรกรรม เปน็ ต้น Architectural Design 1

20108-2001 การออกแบบสถาปตั ยกรรม 1 40 28 28 40 พ้ืนที่ : 1120 ตารางเมตร ต้งั อย่รู มิ แม่นา้ ถ.ฝง่ั บ้างใบไม้ ต. บางใบไม้ อ.เมอื ง จ.สุราษฎรธ์ านี ภาพแสดงตัวอย่างรายละเอยี ดพืน้ ที่ต้งั โครงการ ภาพแสดงตวั อย่างสีผงั เมือง 2.Site Survey (การสารวจพน้ื ทีต่ ง้ั โครงการ) หัวข้อน้เี ปน็ หัวขอ้ ท่สี าคัญอันดบั แรกในการออกแบบอาคารของโครงการ เนอื่ งจากเป็นการ วิเคราะหพ์ ืน้ ท่ีต้ังโครงการ(Site Analysis) มีการศึกษาท่ีลงรายละเอยี ดของพน้ื ทต่ี ัง้ โครงการ (Site) สามารถ แบ่งเปน็ หัวขอ้ ย่อยได้ดังน้ี 2.1 Direction (ทศิ ) การระบทุ ิศทางในการทาการสารวจพืน้ ทีต่ ้ังโครงการ (Site Survey) ว่าเป็นทศิ ใดในแผนที่ ประเทศ โดยส่วนใหญ่จะกาหนดทศิ ทางจะบอกสัญลกั ษณ์เปน็ ทิศเหนอื และกาหนดใหท้ ศิ เหนอื ชี้ข้ึนข้างบน 2.2 Sun Path (ทิศทางแดดและดวงอาทิตย์) and Orientation (การกาหนดทิศทางหรอื ตาแหนง่ ) ในการวางตาแหน่งอาคาร เราควรคานึงถงึ ทศิ ทางการโคจรของดวงอาทศิ วา่ ทีทิศทางอย่างไร กับพนื้ ทีโ่ ครงการ ซงึ่ จะมีผลกระทบต่อสภาวะความน่าสบาย เช่น ความจา้ และความรอ้ นของแสงแดด ท่ีเกิด ขนึ้ กบั อาคาร ฉะน้ัน ผู้ออกแบบควรวางแนวทางการออกแบบอาคารให้สอดคลอ้ ง กบั พ้นื ท่ีต้ังโครงการ เช่น ช่วง เดอื นพฤศจกิ ายน ถึงเดือนกุมภาพันธ์ ในฤดหู นาวจะเปน็ ช่วงท่ดี วงอาทติ ย์จะโคจรอ้อมใตม้ ากที่สุด ซึง่ จะส่งผล กบั อาคารดา้ นใตม้ าก Architectural Design 1

20108-2001 การออกแบบสถาปตั ยกรรม 1 นอกจากนห้ี ากศกึ ษาทิศทางโคจรของดวงอาทติ ย์ ที่กระทบกับอาคาร แลว้ เกิดรม่ เงาตกกระทบเรา อาจจะอาศัยประโยชนจ์ ากร่มเงานั้นมาสรา้ งประโยชนแ์ ก่อาคารได้ เชน่ ลานพกั ผ่อน หรือลานกจิ กรรม ให้ไดร้ ับ ผลประโยชน์จากร่มเงาอาคาร ทาให้อุณหภูมิโดยรอบเย็นลง ในการศกึ ษาดังกล่าวจะต้องศกึ ษาอาคารขา้ งเคยี ง ด้วยว่า เงาอาคารหลังดังกลา่ วส่งผลตอ่ อาคารทจี่ ะออกแบบหรือไม่ เชน่ หากเป็นอาคารสูง เงาจะจอดยาว ซง่ึ อาจจะเป็นทง้ั ผลดี คือ รม่ เยน็ หรืออาจจะส่งผลเสีย คือมดื ครม้ึ มากเกินไป นอกจากการศกึ ษาแนวทางการโคจร ของดวงอาทิตยท์ ีท่ าใหต้ อ้ งเตรียมอุปกรณ์กนั แดดแลว้ อาจจะต้องคานึงถงึ แสงสะทอ้ นจากอาคารข้างเคยี งดว้ ย เช่น อาคารสูงผนงั กระจงสะท้อนแสงแดดช่วงบ่ายเข้าส่อู าคารโดยแสงจ้าจารการสะทอ้ นจะนาความร้อนเข้าสู่ ตวั อาคาร และยงั ทาใหเ้ กดิ การเคืองตาแกผ่ ู้ทอ่ี ยใู่ นอาคารอีกด้วย ซ่ึงควรจะเตรียมการแก้ไขปญั หาในขนั้ ออกแบบอาคาร เชน่ เพิ่มแนวกันสาดทางนอนเพื่อกนั แสงสะทอ้ นจากอาคารตรงขา้ ม หรอื ลดพื้นที่ของชอ่ งแสง เพอื่ ให้สะทอ้ นเข้ามาในอาคารได้นอ้ ยลง พระอาทิตยอ์ อ้ มใต้ ต้งั แตเ่ ดือนกันยายน จะเปน็ เดือนที่เส้นทางวถิ ีวงโคจรของดวงอาทติ ย์ จะเปน็ แสง อ้อมจากทางทศิ ใต้ แลว้ จะค่อย ๆ ขยับจากทิศใต้ลงใต้ไปเรือ่ ย ๆ จนถงึ เดือนมกราคมท่ีแสงแดดจะออ้ มใตม้ าก ที่สุด รวมระยะเวลาแดดออ้ มใต้เป็นเวลา 8 เดอื น และจะออ้ มเหนือ ช่วงส้นิ เดือน เมษายนไปจนถงึ จดุ สงู สุดท่ี เดือนกรกฎาคม และหลงั จากน้นั จะค่อย ๆ ขยบั ลงมาทางทิศใต้ รวมระยะเวลาแดดออ้ มเหนือเป็นเวลา 4 เดือน 2.3 Wind (ทศิ ทางลม) and Ventilation (การระบายอากาศ) การระบายอากาศโดยลมธรรมชาตเิ ป็นการนาประโยชน์จากกระแสลมเข้ามาชว่ ยในการระบาย ความร้อนของอาคารในกรณีที่อาคารไมใ่ ชเ้ ครอ่ื งปรับอากาศ (Passive) ดังนัน้ จึงเป็นส่ิงจาเป็นท่ีจะต้องศกึ ษา ทิศทางของลมประจาที่จะผ่านมายงั พ้นื ท่ีโครงการตามปกติแล้วลมฤดูร้อน(ลมประจา) และฤดฝู นจะเริม่ มา ในชว่ งเดอื นกุมภาพนั ธถ์ งึ เดอื นกนั ยายน ทางทศิ ใตแ้ ละตะวันออกเฉยี งใต้ ลมหนาวจะมาในชว่ งเดอื นตุลาคมถงึ เดอื นมกราคมของทุกปที างทิศเหนือและตะวนั ออกเฉยี งเหนอื หากเราทราบถงึ ทศิ ทางลมประจาวา่ มาทางทิศใต้ และตะวันตกเฉียงใต้ เราอาจวางตาแหนง่ อาคารใหข้ วางหรอื หันด้านยาวของอาคารรับลมทางทิศดังกล่าว หรือนาเอาองคป์ ระกอบของอาคารท่จี ะเป็น จะตอ้ งได้รับการถา่ ยเทอากาศ และรบั ลมทางทศิ ดังกลา่ ว แตจ่ ะต้องคานึงถึงองคป์ ระกอบอาคารบางประเภททไ่ี มค่ วรวางไว้ท่ีตน้ ลม เช่น ห้องครัว, หอ้ ง เกบ็ ขยะ, อาคารจอดรถซ่งึ จะมกี ลนิ่ หรอื ควันและความรอ้ น กรณีทม่ี ีกล่มุ อาคาร ควรคานงึ ถึงการขวางทศิ ทาง ลม ของอาคารซงึ่ กันและกนั ทาให้เกิดการอบั ลม และอากาศอบั ชื้น เกดิ มลพษิ สะสมรวมทั้งฝ่นุ ละอองท่ตี กคา้ ง อยู่ในตวั อาคาร และอาจจะส่งผลตอ่ อาคารท่อี ยู่ถัดไปนอกจากน้ยี ังตอ้ งมรี ะยะเว้นว่างระหวา่ งอาคารไวเ้ พอื่ ให้ ลมได้พดั เอาความอับชนื้ มลพษิ และฝุน่ ละอองออกจากพน้ื ที่ภายในกลมุ่ อาคาร ภาพแสดงทิศทางลมของประเทศไทย Architectural Design 1

20108-2001 การออกแบบสถาปตั ยกรรม 1 2.4 มลภาวะ มลพิษตา่ งๆ (Polution) นกั ออกแบบทดี่ คี วรจะศกึ ษามึงมลภาวะต่างๆ ทอ่ี ยู่โดยรอบอาคารก่อนทีจ่ ะกาหนดพนื้ ที่ ประโยชนใ์ ช้สอย (Function) ลงบนพ้ืนท่โี ครงการ เพื่อให้ผูใ้ ชอ้ าคารได้อยูใ่ นสภาพรา่ งกายและจติ ใจ การศึกษา มลภาวะโดยรอบอาคารอาจแบ่งออกไดเ้ ป็น 3 กลุ่มใหญๆ่ ได้ คือ 2.4.1 มลภาวะที่สมั ผสั ไดด้ ้วยการมองเห็น ไดแ้ ก่ สภาพแวดล้อมที่ไมน่ ่าอยู่ เชน่ ใกลก้ ับชมุ ชน แออัด ใกลก้ ับอาคารท่ีทรดุ โทรมหรือท้ิงรา้ ง ใกล้กับสิ่งปฏิกูล หรอื อาคารที่อยชู่ ดิ กับโครงการทีจ่ ะออกแบบ ซ่ึง อาจจะมคี วามสงู กว่าหรือใหญ่โตเทอะทะ และขาดการออกแบบทดี่ ี 2.4.2 มลภาวะท่สี ัมผสั ได้ดว้ ยกลิ่น ไดแ้ ก่ กลน่ิ เหมน็ จากโรงงานอุตสาหกรรม จากกองสิง่ ปฏกิ ูลท้ังที่อยูบ่ รเิ วณต้นลมหรืออยูใ่ นพื้นทีใ่ กลเ้ คียงท่ีจะสามารถสง่ ผลกระทบตอ่ โครงการ 2.4.3 ผลภาวะท่สี มั ผัสได้ดว้ ยเสียง ได้แก่ เสียงรบกวนตา่ งๆท่อี ยู่ใกลโ้ ครงการ เชน่ เสียงจาก โครงการอตุ สาหกรรม จากระบบคมนาคมท่อี ยใู่ กล้ เช่น เสียงรถยนต์ รถไฟ รถไฟฟา้ เรอื ดว่ น เรอื หางยาว ฯลฯ เมอ่ื เราไดร้ บั รูอ้ ุปสรรคตา่ งๆ เหลา่ นี้ทมี่ ีอยู่โดยรอบกับโครงการแล้ว ผู้ออกแบบจึงควรวางแผน ในการป้องกนั ปญั หาไว้ลว่ งหนา้ โดยอาจใช้การจัดวางพน้ื ท่ีประโยชน์ใช้สอยมาชว่ ยแก้ปัญหาเช่น หากเปน็ บ้านพักอาศยั อาจจะใช้ส่วนของอาคารจอดรถ, ห้องเกบ็ ของ, หอ้ งนา้ ,หอ้ งครัว ซึง่ เปน็ สว่ นท่ไี มใ่ ช้เวลามากใน การประกอบกิจกรรมมากนั้ หรอื บังตน้ กาเนิดของมลภาวะต่างๆ และย้ายพ้ืนท่ปี ระโยชนใ์ ชส้ อยที่ต้องการความ สงบ และตอ้ งใชเ้ วลาในการทากิจกรรมนานๆ ไปไว้ยงั สว่ นท่ีปลอดมลภาวะหรอื จะนาเอาธรรมชาตมิ าช่วย ปดิ บังมมุ มอง, ดดู ซับเสยี ง, กรองฝนุ่ ผง การแกป้ ัญหาเรอื่ งมลภาวะ ท่คี นสว่ นใหญค่ ุ้นเคย คือ การตดิ ตงั้ เครอื่ งปรับอากาศกั้นหอ้ งกระจก ปิดด้วยม่านปรับแสงบงั สายตาก็แก้ปญั หาได้ น้นั เป็นวิธที ีแ่ ก้ปัญหาทป่ี ลาย เหตุ มักจะตอ้ งเสียคา่ ใชจ้ า่ ยทีส่ ูงและซ้าซอ้ น ภาพแสดงทิศทางลม แดด และมลภาวะ บริเวณที่ตั้งโครงการ 3.Site Surrounding (พื้นทโ่ี ดยรอบทีต่ ง้ั โครงการ) การศึกษาพนื้ ท่ีโดยรอบท่ีตัง้ โครงการ เปน็ การศึกษาสถานที่สาคญั ๆ ทเี่ ปน็ ประโยชนต์ อ่ ทต่ี ัง้ โครงการ หรอื อาจเป็นสถานทท่ี ี่เป็นผลกระทบต่อท่ตี ้ังโครงการ ส่วนใหญ่จะใหค้ วามสาคญั ตอ่ สถานท่ีท่เี ปน็ Architectural Design 1

20108-2001 การออกแบบสถาปัตยกรรม 1 สถานทสี่ าคญั ต่อเมอื ง หรอื ชุมชม เช่น สถานศึกษา โรงพยาบาล หา้ งสรรพสนิ ค้า สวนสาธารณะ เปน็ ตน้ โดย การนาเสนอนน้ั จะเป็นการบอกตาแหนง่ พื้นทีส่ าคัญโดยรอบพนื้ ที่ต้ังโครงการจากแผนทโ่ี ดยตรง จากนัน้ กาหนดหมายเลขลงบนแผนท่ีหรือใช้เครื่องหมายช้ไี ปยงั จดุ สาคัญหรือสถานทนี่ ั้นๆแล้วทาการบอกช่ือสถานท่ี นนั้ ๆหรือนาเสนอโดยภาพของสถานทน่ี ้ัน 6 1.สวนสาธารณะเกาะลาพู 5 2.รา้ นอาหาร 3.สถานตี ารวจ 2 4 4.ศาลหลกั เมือง 5.ตลาด 3 6.โรงแรม 1 ภาพแสดงตัวอยา่ งการนาเสนอพื้นท่โี ดยรอบที่ตั้งโครงการ ตัวอยา่ งการปฏบิ ัตงิ าน https://pin.it/2zexOug Architectural Design 1