Biology IV บทท่ี 1 เรอ่ื ง ระบบประสาท และอวยั วะรบั ความรสู้ กึจัดทำโดย นำงสำวสกุ ฤตำ โสมล ครู เน้ือหา 04/05/61 1.การรับร้แู ละการตอบสนอง 2.เซลลป์ ระสาท 3.การทางานของเซลล์ประสาท 4.สมองและไขสนั หลงั 5.การทางานของระบบประสาท 6.อวยั วะรับความร้สู กึ แบบฝึกหัด 1
Biology IV 2 ระบบประสาท (Nervous System)04/05/61
04/05/61 3
หัวขอ้ ท่ี 1. กลไกการรับรู้และการตอบสนอง stimulus receptor Sensory neuron brain/spinal cord response effector Motor neuron ภำพท่ี 8-1 กำรรับรู้กำรเปล่ยี นแปลงต่อสภำพแวดล้อมของส่งิ มีชีวิต04/05/61 4
การรับรู้และการตอบสนอง ที่มา : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:99-101 504/05/61
การรับรู้และการตอบสนองของส่ิงมชี ีวติ (1)1) สงิ่ มชี วี ติ เซลล์เดยี ว เชน่ Paramecium ทมี่ า : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:99-101 604/05/61
การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชวี ติ (2)2) สตั วไ์ ม่มีกระดกู สนั หลงั เชน่ ฟองนา้ ไฮดรา พลานาเรีย ไส้เดอื นดนิ ก้งุ หอย แมลง (b) Planaria (c) Earth worm ที่มา : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:99-101 704/05/61
04/05/61 8
การรับรู้และการตอบสนองของส่ิงมชี ีวติ (3)3) สตั วม์ กี ระดกู สนั หลงั เช่น ม้า สนุ ขั มนษุ ย์ ท่ีมา : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:99-101 904/05/61
04/05/61 10
ผังสรุปการรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมชี ีวิต กล่มุ ส่งิ มชี วี ติ เซลล์เดยี ว กล่มุ สัตว์ไม่มกี ระดูกสนั หลัง กล่มุ สตั ว์มีกระดูกสันหลงัcoordinating nerve net brain fiber spinal cord nerve ganglion nerve cord ทม่ี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:99-101 1104/05/61
หวั ขอ้ ที่ 2. เซลล์ประสาท (nerve cell /neuron)คำถำม เซลล์ประสำทของคนมโี ครงสร้ำงของเซลล์เหมำะสมต่อกำรทำหน้ำท่อี ย่ำงไร? ท่มี า : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:98 1204/05/61
04/05/61 13
04/05/61 14
ภาพแสดงโครงสรา้ งเซลล์ประสาท (nerve cell /neuron) ท่มี า : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:102 1504/05/61
เซลลป์ ระสาท(neuron/ nerve cell) ประกอบด้วย ตัวเซลล์ และ ใยประสำท ตวั เซลล์ (Cell body/soma) ภายในมนี วิ เคลยี ส และออรแ์ กเนลล์อน่ื Cell process คอื ส่วนที่ย่ืนออกเป็นแขนงจากตวั เซลล์ node of Ranvier1. dendrite นำกระแสประสำทเข้ำสู่ตวั เซลล์ เป็นบริเวณทไ่ี ม่มเี ย่ือไมอีลินหมุ้2. axon นำกระแสประสำทออกจำกตัวเซลล์ 16 ที่มา : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:10204/05/61
กำรจำแนกเซลล์ประสำท (หน้ำท่ี) ท่ีมา : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:103 1704/05/61
กำรจำแนกเซลล์ประสำท (รูปร่ำง) ทมี่ า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:103 1804/05/61
ภาพแสดงไซแนปส์ (synapse) ทมี่ า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:105 1904/05/61
หวั ขอ้ ท่ี 3 การทางานของเซลลป์ ระสาทโดย กำรวิจยั ของ A.L.Hodgkin & A.F.Huxley , 2506 - ใช้ microelectrode กบั แอกซอนของหมกึ 20 ท่มี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:10604/05/61
กระบวนการ sodium potassium pump ภำพโซเดยี มโพแทสเซยี มปั้มในระยะพัก 21 ท่ีมา : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:107-11104/05/61
แสดง Sodium – Potassium Pump 2204/05/61
กำรเคลอ่ื นทข่ี องกระแสประสำทของใยประสำททไ่ี ม่มเี ย่อื ไมอลี นิ ห้มุ04/05/61 23
ภำพกำรเปล่ยี นแปลงศักย์ไฟฟ้ำ ขณะท่เี ซลล์ประสำทถูกกระต้นุ04/05/61 24
สรุป sodium potassium pump1. ศักย์เย่อื เซลล์ระยะพัก (resting membrane potential)ในหมึก พบวา่ มีค่าประมาณ -70 มิลลโิ วลต์ (คน -60 mV)• โซเดียมโพแทสเซยี มปั้ม (sodium-potassium pump)2. ดโี พลำไรเซชัน (depolarization) หมกึ เปลีย่ นจาก-70 มิลลิโวลต์ เป็น +50 มิลลิโวลต์ (คน เป็น +40ถงึ +60mV)3. รีโพลำไรเซชัน(repolarization) ความต่างศกั ยจ์ ะเปลีย่ นกลบัจาก +50 มิลลโิ วลต์ เป็น -70 มิลลโิ วลต์ (คน เป็น +60ถงึ -60mV)04/05/61 25
กำรเคล่อื นท่ขี องกระแสประสำทไปตำมแอกซอน ท่ีมเี ย่ือไมอีลินห้มุ04/05/61 26
การทดลองของ ออทโต ลอวิ (Otto Loewi) ที่มา : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:111-114 2704/05/61
สำรส่อื ประสำทผ่ำนช่องไซแนปส์04/05/61 28
04/05/61 29
ระบบประสาทสว่ นกลาง (Central Nervous System : CNS) - สว่ นประกอบของระบบประสาท สว่ นกลาง ได้แก่ สมอง และไขสนั หลงั04/05/61 30
นิวรัลทิวบ์ (neural tube)สมองและไขสนั หลงั ของสตั วม์ กี ระดกู สนั หลงั พฒั นามาจากโครงสร้างเดียวกนัตงั้ แตร่ ะยะ embryo คอื ... Neural tube (หลอดประสาท) ท่ีมา : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:107-111 3104/05/61
04/05/61 32
เรื่องควรรู้เกย่ี วกบั สมอง (Brain) สมอง (brain) เปน็ ส่วนทใ่ี หญ่ทีส่ ุดและเจริญดที ี่สดุ ในระบบประสาทส่วนกลาง มีคล่ืนหรอื รอยหยกั (convolution) มากเพ่ือเพิ่มพ้ืนท่ใี นการคิดและการจา แบง่ เป็น 2 ช้นั คอื ช้นั นอกสีเทา(gray matter ) 33 : เซลล์ประสาทชนิด non -myelin sheath ช้นั ในสีขาว(white matter) : เซลล์ประสาทชนดิ มี myelin sheath หมุ้ ท่มี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:116 04/05/61
เยอ่ื หุ้มสมอง (Meninges)1.ชนั้ นอก (Dura mater) – เหนยี ว แข็งแรง2.ชนั้ กลาง (Arachnoid) – เย่อื บางๆ3.ชนั้ ใน (Pia mater) – มีเส้นเลอื ดแทรกอยมู่ ากมายมหี น้าทีเ่ ป็นผ้ใู ห้อาหารแกส่ มอง 2 ชนั้ 1 ชนั้ 2 ชัน้ 2 ชนั้04/05/61 34
เยือ่ หมุ้ สมอง (Meninges) 3 ชัน้ 3504/05/61
ววิ ฒั นาการของสมองในสัตว์มกี ระดูกสันหลงั Question -ปลำมีสมองส่วนใดเจริญดที ส่ี ุด? -แมวมพี ฒั นำกำรของสมองส่วนใดมำกกว่ำ สตั ว์กล่มุ อน่ื และสมองส่วนนสี้ ำคญั อย่ำงไร? -สตั ว์ทม่ี วี วิ ฒั นำกำรสงู ขนึ้ สมองมีพัฒนำกำร ต่ำงจำกสตั ว์ท่มี ีววิ ฒั นำกำรต่ำกว่ำอย่ำงไร? ทมี่ า : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:116 3604/05/61
ตำรำงเปรียบเทียบอตั รำส่วนระหว่ำงนำ้ หนักสมองต่อนำ้ หนักตวั ชนดิ ของสัตว์ น.น.ตวั (kg) น.น.สมอง(kg) อตั รำส่วน ช้ำง 5,000 5 1/1,000 วำฬ 60,000 6 1/10,000 คน 75 1.5 1/50 ...ใครฉลาดกวา่ ?04/05/61 37
Structure of Brain* คนมเี ส้นประสำทสมอง 12 คู่ Forebrain 1) Alfactory bulb04/05/61 2) Cerebrum 3) Hypothalamus 4) Thalamus Midbrain - Optic lobe Hindbrain - Cerebellum - Medulla oblongata - Pons 38
Structure of Brain ท่มี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:107-111 3904/05/61
04/05/61 40
สมองสว่ นหนา้ (forebrain)/1• Olfactory bulb ทาหนา้ ท่ีเกีย่ วกับการดมกล่นิ• สมองส่วนน้ขี องคนไม่เจรญิ มากจึงรบั กลน่ิ ได้ไม่ดี ท่มี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:107-111 4104/05/61
สมองสว่ นหนา้ (forebrain)/2 • Cerebrum มีเซลล์ประสาทมาก ความฉลาดของคน ข้นึ อยกู่ บั จานวนเซลล์สมอง ทาหน้าท่ี เก่ียวกับความคดิ ความจา เชาวน์ ปัญญา ศนู ย์กลางควบคุมการทางาน ด้านตา่ งๆ ทีม่ า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:107-111 4204/05/61
สมองสว่ นหนา้ (forebrain)/3 • Thalamus ทาหนา้ ท่ีเปน็ ศูนย์รวบรวมกระแสประสาททีผ่ า่ นเขา้ ออก และแยกกระแสประสาทไปยงั สมองทเี่ กย่ี วกบั กระแสประสาทนัน้ • Hypothalamus มีขนาดเล็ก มสี าคัญในการควบคุมกระบวนการต่างๆ ของรา่ งกาย ควบคมุ การทางานพืน้ ฐานของร่างกาย ทีม่ า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:107-111 443304/05/61
สมองสว่ นกลาง (midbrain)• เป็นสมองส่วนท่เี ล็ก• มหี นา้ ทถี่ า่ ยทอดกระแสประสาทจากสมองส่วนท้ายไปยงั cerebrum• Optic lobeทาหนา้ ทีค่ วบคมุ การเคล่อื นไหวของนัยนต์ า ทาใหล้ กู นัยนต์ ากลอกไปมาไดค้ วบคุมการปิดเปิดของรูม่านตาในเวลาทมี่ ีแสงสว่างเข้ามากและนอ้ ย ที่มา : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:107-111 4404/05/61
สมองสว่ นหลงั (hindbrain) • สมองส่วนหลัง รวมกนั เรยี กว่า กา้ นสมอง (Brain stem) • ภายในจะมีกลมุ่ เซลลแ์ ละ ใยประสาท ทา หน้าท่เี ป็นศนู ยค์ วบคุมการมีสตสิ ัมปชัญญะ ควบคุมการนอนหลบั การหลงั่ นา้ ย่อย ท่ีมา : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:107-111 4504/05/61
สมองสว่ นหลงั (hindbrain)• Cerebellum • Pons- เนื้อเยอ่ื 2 ช้นั ชนั้ นอกเรยี ก cortex สเี ทา - เปน็ ทางผ่านของกระแสประสาทระหว่าง ช้ันในมสี ขี าว Cerebrum กบั Cerebellum และ Cerebellum กับ ไขสันหลงั- ควบคมุ การเคลื่อนไหวและการทรงตวั ของ - ควบคมุ การเคลอ่ื นไหวของใบหนา้ การ รา่ งกาย หายใจ การเค้ียว หลั่งน้าลาย • Medulla oblongata - ติดกบั ไขสันหลงั เป็นทางผา่ นของกระแส ประสาทระหว่างสมองกบั ไขสันหลัง - ควบคุมการทางานของระบบประสาท อัตโนมตั ิ04/05/61 46
Brain : a mass of 100 billionneurons located inside the skull04/05/61 47
Alzheimer’s DiseaseA gradual shrinking of the neurons in the cerebrumSymptoms: memory loss, emotional disturbances, inability to function on own, death04/05/61 48
Parkinson’s DiseaseThe brain does not produce enough of the neurotransmitter that transmits messages from the brain to the musclesSymptoms: tremors, rigid muscles, shuffling walk, and loss of facial expression Red areas show where chemical is stored04/05/61 49
04/05/61 50
Search
