โครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทนวัตกรรมจากขยะ (ระดับอำเภอ)

รายงานโครงงานวทิ ยาศาสตร์ ประเภทนวตั กรรมจากขยะ เร่ือง กระถางต้นไมจ้ ากซีเมนตโ์ ฟม 1. นางสาวนฤชล พงึ่ พนิ ิจ โดย 2. นายสุระชัย มะวี 3. นายกรปภาณ สเี หลือง ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนต้น ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย ครูท่ปี รกึ ษา นางสาวพรพิมล เยาวมาลย์ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล รายงานฉบับนเ้ี ป็นสว่ นหนึ่งของการศกึ ษารายวิชาวิทยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ 1 ปกี ารศกึ ษา 2564 ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอำเภอทับสะแก สำนกั งาน กศน.จังหวัดประจวบคีรขี ันธ์ สำนักงาน กศน. สำนกั งานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธกิ าร

ก บทคัดย่อ ช่ือโครงงาน : กระถางตน้ ไม้จากซเี มนตโ์ ฟม ผูจ้ ดั ทำโครงงาน : 1. นางสาวนฤชล พึง่ พนิ ิจ ครูทีป่ รึกษา : 2. นายสรุ ะชัย มะวี 3. นายกรปภาณ สเี หลือง นางสาวพรพิมล เยาวมาลย์ จากสถานการณขยะพลาสติก ที่เปนปญหาตอสภาวะแวดลอมอยางมากในปจจุบันนับตั้งแตถุงพลาสติก กลองโฟมโฟมกันกระแทกตาง ๆ ในครัวเรือนโดยทั่วไปอาจกำจัดโดยการทิ้งลงขยะและการนำไปเผาทำลายซ่ึง กอใหเกิดปญหาควันไฟกล่ินเหม็นจากการเผา ฝุนละอองขนาดเล็กบางสวนจะลอยขึ้นไปในบรรยากาศชั้นสูงทำให เกิดปญหาโลกรอนได นักศึกษา กศน.ตำบลนาหูกวางไดตระหนักถึงปญหาดังกลาวจึงไดคิดหาวิธีการกำจัดขยะ พลาสติกพลาสติกประเภทโฟมที่ผลิตจากพลาสติกโพลีสตรัยรีน (PS Foam)เปนขยะที่พบไดบอยครั้งในบานเรอื น นกั ศึกษา กศน.ตำบลยนาหูกวางไดทำการยอยโฟมออกเปนชิ้นเล็กๆแลวนำไปผสมกบั ปนู ซเิ มนตและไดนำมาทำเป นกระถางสำหรับปลูกตนไม ใชประโยชนในบานเรือนก็จะเปน แนวทางในการลดขยะประเภทโฟมไดดีอีกทางหนึง่

ข กิตติกรรมประกาศ โครงงานกระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟม ได้รับคำแนะนำ และช่วยเหลือเป็นอย่างดี จาก ครูพรพิมล เยาวมาลย์ ที่ให้คำปรึกษา แนะนำตลอดการดำเนินงาน ในการให้ความรู้ในการสร้างสรรค์ผลงานคณะผู้จัดทำ ขอขอบพระคุณผู้มีอปุ การคุณทุกท่านท่ีให้ความชว่ ยเหลือในเร่ือง ตา่ ง ๆ ท่ที ำให้โครงงานกระถางตน้ ไม้จากซีเมนต์ โฟมประสบผลสาเร็จเป็นอยา่ งดี คณะผู้จดั ทำ

สารบญั ค เรอ่ื ง หน้า บทคดั ย่อ ก กิตตกิ รรมประกาศ ข สารบัญ ค สารบญั ตาราง ง บทที่ 1 บทนำ 1 บทที่ 2 เอกสารที่เก่ียวขอ้ ง 3 บทที่ 3 อปุ กรณแ์ ละวธิ ีการดำเนนิ การ 4 บทท่ี 4 ผลการดำเนนิ งาน 6 บทท่ี 5 สรุปผลและอภิปรายผล 7 บรรณานุกรม 8 ภาคผนวก 9

สารบญั ตาราง ง เรื่อง หน้า ตารางท่ี 4.1 ศึกษาปริมาณสดั สว่ นผสมของกระถางตน้ ไม้

1 บทที่ 1 บทนำ จากสถานการณขยะพลาสติก ที่เปนปญหาตอสภาวะแวด ลอมอยางมากในปจจุบันนบั ตัง้ แตถงุ พลาสตกิ กลองโฟม โฟมกนั กระแทกตาง ๆ ในครัวเรอื นโดยท่วั ไปอาจกำจัดโดยการทิ้งลงขยะและการนำไปเผาทำลายซ่ึงก อใหเกิดปญหาควันไฟกลิ่นเหม็นจากการเผา ฝุนละอองขนาดเล็กบางสวนจะลอยขึ้นไปในบรรยากาศชั้นสูงทำให เกิดปญหาโลกรอนได นักศึกษา กศน.ตำบลนาหูกวางไดตระหนักถึงปญหาดังกลาวจึงไดคิดหาวิธีการกำจัดขยะ พลาสติกพลาสติกประเภทโฟมทีผ่ ลิตจากพลาสติกโพลีสตรัยรีน (PS Foam)เปนขยะที่พบไดบอยครั้งในบานเรอื น นักศึกษา กศน.ตำบลนาหูกวางไดทำการยอย โฟมออกเปนชิ้นเล็กๆแลวนำไปผสมกับปูนซิเมนตและไดนำมา ทำเปนกระถางสำหรับปลูกตนไม ใชประโยชนในบานเรือนกจ็ ะเปนแนวทางในการลดขยะประเภทโฟมไดดีอีกทาง หนง่ึ จากการสำรวจขยะในบา้ นและในบรเิ วณชมุ ชน พบวา่ ขยะส่วนใหญ่เปน็ โฟมคณะผู้จดั ทำ เป็นการนำ เอา ของทเ่ี หลอื ใช้มาทำใหม่ให้มคี ่าให้เกิดประโยชน์และทำ ให้ขยะคนื สู่ส่ิงแวดลอม้ ทดี่ ีได้อีกดว้ ย ผจู้ ดั ทำจงึ ทำโครงงาน “กระถางตน้ ไมจ้ ากซีเมนต์โฟม” นีข้ ึน้ มาเพื่อเป็นสว่ นหน่ึงในการลดจำนวนของโฟม จดุ ประสงค์ของโครงงาน 1. เพอื่ ศึกษากระบวนการและประดิษฐก์ ระถางต้นไมจ้ ากซีเมนต์โฟม 2. เพอ่ื เปน็ การลดปริมาณขยะโดยนำโฟมทเ่ี หลือใชจ้ ากงานอืน่ มาใช้ต่อได้ สมมติฐาน 1. โฟมสามารถนำมาประดิษฐ์ เป็นนวัตกรรมกระถางตน้ ไม้จากซเี มนตโ์ ฟม 2. โฟมมีนำ้ หนกั เบา ดังนนั้ ถ้านำมาประดิษฐ์กระถางต้นไม้ก็น่าจะได้กระถางตน้ ไม้ทเ่ี บา ขอบเขตการศึกษา 1. โครงงานประดษิ ฐ์ ทำตะกร้าจากขวดน้ำพลาสติก 2. ระยะเวลาในการทำโครงงานวนั ท่ี 21-30 สิงหาคม 2553 สมมุติฐานของการศกึ ษาค้นคว้า โฟมนำมาผสมกบั ปนู ซเี มนต์สามารถทำเปน็ กระถางได้ ตวั แปรท่ีศกึ ษา ตัวแปรตน้ ชนิดของโฟม ตวั แปรตาม ความแข็งแรงของกระถาง ตัวแปรควบคมุ ปริมาณของปูน ปริมาณของน้ำ

2 ประโยชน์ทีค่ าดวา่ จะได้รับ 1. ผลติ ภาชนะในการปลูกตน้ ไม้แบบต่างๆดว้ ยซเิ มนต์ผสมโฟม 2. เพมิ่ วธิ กี ารกำจดั ขยะพลาสตกิ ประเภทโฟมโดยนำกลับมาใช้ให้เปน็ ประโยชนแ์ ทนการเผาทำลายได้

3 บทท่ี 2 เอกสารทเี่ กย่ี วข้อง โครงงานกระถางต้นไมจ้ ากซเี มนต์โฟม ศกึ ษาเอกสารทเ่ี กยี่ วข้องดังนี้ นวัตกรรม” หมายถึงความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐ์ใหม่ ๆ ที่ยังไม่เคยมีใช้มาก่อน หรือเป็นการ พัฒนาดัดแปลงมาจากของเดิมที่มีอยู่แล้ว ให้ทันสมัยและใช้ได้ผลดียิ่งขึ้น เมื่อนำ นวัตกรรมมาใช้จะช่วยให้การ ทำงานน้ันไดผ้ ลดีมีประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธผิ ลสูงกว่าเดมิ ท้ังยังชว่ ย ประหยดั เวลาและแรงงานไดด้ ้วย การประดิษฐ์ (Invention) หมายถึง ความคิดสร้างสรรค์เกี่ยวกับ ลักษณะองค์ประกอบ โครงสร้างหรือ กลไกของผลิตภัณฑ์ รวมทั้งกรรมวิธีในการผลิตการรักษา หรือปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้ดีขึ้น หรือทำให้ เกดิ ผลติ ภัณฑข์ นึ้ ใหม่ ทีแ่ ตกต่างไปจากเดมิ โฟม หมายถงึ กลอ่ งโฟมใสอ่ าหาร โฟมแผน่ โฟมกนั กระแทกตา่ งๆ ท่ีไม่ใชแ้ ล้ว พลาสติก (en:Plastic) ขวดน้ำ ภาชนะ บรรจุภณั ฑ์ ถว้ ยตา่ งๆ เพอ่ื นำมาเปน็ แบบในการทำกระถาง ซเี มนต์ หรือ ปนู ซเี มนต์ (cement) เปน็ วสั ดผุ สานสำหรับผลิตคอนกรีต มสี ่วนผสมหลักคือ หินปูนและดิน เหนียว และมผี สมอ่นื นำมาผสมกับโฟมเพ่ือกระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟม 3R เป็นแนวคิดและแนวทางในการปฏิบัตเิ พื่อการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่า สามารถช่วยลดปริมาณ ขยะให้น้อยลง ด้วยการลดการใช้ การนำกลับมาใช้ซ้ำ และการนำขยะกลับมาใช้ใหม่ (Reduce Reuse and Recycle: 3Rs) โดยเริ่มต้นที่การใช้ให้น้อยลง ลดการใช้วัสดุ ผลิตภัณฑ์ ที่ก่อให้เกิดขยะเพื่อลดปริมาณขยะท่ี เกิดขึ้น (Reduce) การนำวัสดุ ผลิตภัณฑท์ ีย่ ังสามารถใช้งานได้ กลับมาใช้ซ้ำ (Reuse) และการนำวสั ดุ ผลิตภณั ฑ์ ท่ีใชง้ านแล้วมาแปรรปู เพื่อนำกลับมาใชป้ ระโยชนใ์ หม่ หรือ รไี ซเคิล (Recycle)

4 บทที่ 3 อุปกรณ์และวิธกี ารดำเนินการ อุปกรณ์ 1. ปูนซเี มนต์ 2. โฟม 3. แก้วน้ำพลาสตกิ /กระป๋องพลาสตกิ /ถว้ ยพลาสติก 4. เกียงหรอื ที่ตัก 5. ถงั ผสมปนู 6. ทราย 7. กระดาษทราย

5 แผนการปฏิบตั ิงาน การปฏิบตั งิ าน มถิ ุนายน 2564 กรกฎาคม 2564 สงิ หาคม 2564 กันยายน 2564 การประชุมวาง ตารางท่ี 1 แผนการปฏบิ ตั งิ าน แผนการทำโครงงาน การเลอื กโครงงาน การเขียนเค้าโครง การลงมือทำโครงงาน การเขยี นรายงานผล การจดั ตกแตง่ แผง โครงงาน การนำเสนอโครงงาน ขนั้ ตอนในการดำเนินงาน 1. เตรียมแกว้ นำ้ พลาสติกหรือกระปอ๋ งพลาสติก เล็ก 1 ใบ ใหญ่ 1 ใบ ทมี ขี นาดแตกต่างกนั 2. นำโฟมทีไ่ ดจ้ ากกล่องข้าวหรือโฟมเหลอื ใชม้ าทำใหล้ ะเอียดเป็นเม็ดโฟม 3. ตดั ก้อนโฟมใหเ้ ปน็ ชน้ิ ส่ีเหลย่ี มเพ่ือใชค้ น่ั กลางระหว่างกะละมังทัง้ 2 ใบ 4. เริ่มทำการผสมปนู ซเี มนต์เข้ากบั โฟมที่เราย่อยไว้ เตมิ นำ้ ลงไปใหพ้ อเหมาะ 5. ตักส่วนผสมของปูนกับโฟมลงบนแกว้ พลาสตกิ หรือกระป๋องพลาสติกให้อยใู่ นระดบั เสมอขอบของก้อน โฟม 6. นำแกว้ พลาสตกิ หรือกระป๋องพลาสติกซ้อนแกว้ พลาสติกหรอื กระปอ๋ งพลาสติกใบใหญ่ พร้อมกบั เทดนิ ลงในใบเลก็ จากนั้นค่อยๆ ตกั ปนู ลงในช่องวา่ งจนเต็ม 7. นำไปตากแดดท้งั ไว้ประมาณ 24 ชวั่ โมง 8. ขน้ั ตอนสดุ ท้ายพอปูนแห้งแล้วกค็ อ่ ยๆ แกะพิมพ์ออกจากกัน โดยใช้นำ้ ชว่ ยหลอ่ ลืน่ จะทำให้แกะออก ง่าย

6 บทท่ี 4 ผลการดำเนินงาน กระถางต้นไม้จากซเี มนต์โฟมสามารถทำไดง้ า่ ย เน่ืองจากวัสดทุ ่ีใชส้ ามารถหาได้งา่ ยจากแกว้ น้ำ ถ้วย พลาสตกิ โฟมทเี หลอื ใช้ หรอื ดัดแปลง เปน็ เศษวสั ดุเหลือใช้ที่หาไดง้ ่ายทวั่ ไป และมวี ธิ ที ำไมย่ ากจนเกินไป มคี วาม คงทนแข็งแรง สวยงาม ดงึ ดูดความสนใจนา่ มอง สามารถนำการเพาะปลูกตน้ ไม้ตกแต่งสวน บา้ น รั่วรอบๆบ้าน หรือตามต้องการ เปน็ การนำขยะประเภทโฟมกลับมาใช้ใหม่ให้เกิดประโยชนส์ ูงสุด เปน็ การลดภาวะโลกรอ้ น ลด ปรมิ าณ การเผาขยะทำให้ลดแก๊สพิษในอากาศ โดยนักศกึ ษา กศน.ตำบลนาหูกวาง ได้ใชห้ ลกั 7R ประกอบดว้ ย 1. Refuse การปฏิเสธหรือ หลีกเลี่ยงสิ่งของหรือบรรจุภัณฑ์ที่จะ สร้างปัญหาขยะรวมทั้งเป็นมลพิษต่อ สิง่ แวดลอ้ ม เชน่ กล่องโฟม หรอื ขยะมีพิษอ่นื ๆ 2. Refill การเลอื กใชส้ นิ คา้ ชนดิ เติมซงึ่ ใช้บรรจุภณั ฑน์ ้อยชิ้นกว่า ขยะ ก็น้อยกวา่ ดว้ ย 3. Return การเลือกใช้สนิ ค้าท่ี สามารถสง่ คืนบรรจภุ ัณฑ์กลับสู่ผู้ผลติ ได้ เชน่ ขวดเครอื่ งดมื่ ประเภทต่างๆ 4. Repair การซ่อมแซมเครอ่ื งใช้ ให้สามารถใช้ประโยชนไ์ ดต้ ่อไป ไมใ่ ห้ กลายเปน็ ขยะ 5. Reuse การนำบรรจุภัณฑ์ที่ ใชแ้ ลว้ กลับมาใช้ใหม่ เชน่ ใชถ้ งุ ผ้าไป ช๊อปปง้ิ แทนถงุ พลาสตกิ 6. Recycle การแยกขยะที่ยังใช้ ประโยชน์ได้ให้ง่ายต่อการจัดเก็บและ ส่งแปรรูป เช่น บรรจุภัณฑ์ พลาสติก แกว้ กระปอ๋ งเครือ่ งด่ืม ต่างๆ 7. Reduce การลดการบรโิ ภค และหนทางเพิม่ ประสทิ ธิภาพการใช้ งานของส่งิ ของเครือ่ งใช้ต่างๆ

7 บทที่ 5 สรปุ ผลและอภิปรายผล จากการทำโครงงานกระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟมสามารถสรุปและอภิปรายผลได้ดังน้ี สรปุ ผลการดำเนนิ งาน จากการทำโครงงานกระถางต้นไมจ้ ากซเี มนต์โฟม สรุปผลการศกึ ษาไดด้ งั นี้ 1. ผลการดำเนนิ งานทำให้รวู้ ่าโฟมสามารถนำมามาผสมกับปนู ซีเมนตแ์ ละเปน็ กระถางต้นไม้ได้ มีนำ้ หนัก เบา สามารถนำมาใช้งานไดจ้ รงิ 2. จากการจดั ทำโครงงานครง้ั นี้ พบวา่ ผ้จู ัดทำมคี วามสนกุ สนาน ในการทำโครงงานทั้งยังภมู ใิ จท่มี ีส่วน รว่ ม ในการแก้ไขปัญหาสิง่ แวดลอ้ ม โดยการลดขยะนำขยะกลับมาใชใ้ หม่ให้เกิดประโยชน์ 3. นักศกึ ษากศน. ตำบลนาหูกวางมีความเขา้ ใจมากขึ้นเม่ือได้ศึกษาเน้ือหาต่างๆ ในการทำโครงงาน ได้แก่ วชิ าทักษะการเรยี นรู้ วิชาวิทยาศาตร์ วชิ าวสั ดุศาสตร์ อภิปรายผลการดำเนินงาน นักศึกษามีความรูค้ วามเข้าใจ ข้ันตอนในการทำกระถางต้นไมจ้ ากซเี มนตโ์ ฟม และสามารถนำขยะกลบั มา ใชใ้ หม่ ตามหลกั REUSE คือใชอ้ ยา่ งคุม้ คา่ ใช้ซำ้ นำบรรจุภณั ฑ์สง่ิ ตา่ งๆ รอบตัวทใี่ ชแ้ ลว้ นำกลบั มาใชใ้ หมห่ ลายๆ ครั้ง ทำของใช้ หรือดัดแปลงเปน็ ของ D.I.Y ลดปรมิ าณขยะ และฝกึ ความคิดสรา้ งสรรค์ สามารถนำไปลดรายจา่ ย ในครัวเรือน สรา้ งรายได้และนำไปใชใ้ นชวี ติ ประจำวันได้ โครงงานนไ้ี ด้รับคำแนะนำจากครู กศน.ตำบลนาหูกวาง เป็นโครงงานท่เี ปน็ ประโยชน์ต่อนักศึกษา เพื่อให้ นกั ศึกษามีความในเน้ือหาในสาระหลักมากข้ึน และไดเ้ ปน็ การเรยี นรู้การประดิษฐน์ วตั กรรมจากขยะ ซงึ่ โครงงานน้ี ได้สำเรจ็ ลลุ ว่ งไปดว้ ยดีตามวตั ถุประสงค์ท่ตี ัง้ ไว้ ขอ้ เสนอแนะ 1. นำกระถางต้นไม้จากซีเมนตโ์ ฟม ไปใชใ้ นการปลูกต้นไม้แทนกระถางพลาสติก 2. ควรนำเศษผา้ หรือเศษพลาสติก ผสมลงไปดว้ ยกบั โฟม เพื่อความแข็งแรงและม่ันคง

8 บรรณานกุ รม กรมสง่ เสรมิ คุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม. เขา้ ถงึ ได้จาก https://eservice.deqp.go.th/ (วันที่ค้นขอ้ มูล 1 กันยายน 2564) สำนักนโยบายและแผนพลังงานกระทรวงพลังงาน. เขา้ ถึงได้จาก http://www.eppo.go.th/images/Infromation_service/Publication/Knowledge/green%20the %20earth.pdf (วนั ทคี่ น้ ข้อมูล 1 กันยายน 2564) สำนกั งาน กศน. สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. (2560). หนงั สอื เรียนวิชาวิทยาศาสตร์ ม.ปลาย. เขา้ ถงึ ไดจ้ าก http://203.159.251.144/pattana/pat%20-ksn51.php (วนั ทค่ี น้ ขอ้ มลู 3 กันยายน 2564) สราวธุ ญาณยุทธ. (2547). หนงั สือเรยี นสาระการเรยี นร้พู ้ืนบา้ น กลมุ่ สาระการเรียนรู้ ช่วงชนั ที่ 3 ระดับ มธั ยมศึกษาตอนตน้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี งานชา่ ง. สํานักพิมพ์แม๊ค จํากดั . หน้า 59-62. ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี, สถาบนั . คม่ อื การทาํ และการจดั แสดงโครงงานวทิ ยาศาสตร์และ เทคโนโลยี, กรุงเทพฯ : สถาบนั การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี, .

9 ภาคผนวก

10 ภาพประกอบโครงงาน

11