๑ ช่วั โมง : วนั ๕. การคิดและความคิดสรางสรรค ทําใหเด็กเกิดความคิดรวยยอด การคิดเชิงเหตุผล มี ความสามารถ ในการแกปญหาและตัดสินใจ มีจนิ ตนาการและความคิดสรา งสรรค ๖. กิจกรรมพัฒนาทักษะทางสังคม เปนกิจกรรมที่เด็กไดพัฒนาลักษณะนิสัยที่ดี แสดงออก อยางเหมาะสม มีปฏิสัมพันธและอยูรวมกับผูอื่นไดอยางมีความสุข เด็กที่อายุนอยยังยึดตัวเองเปน ศนู ยกลาง ดังน้ัน การใหเ วลา ในชวงวยั ๓ ขวบจงึ ใหเวลานอยในการทํากิจกรรมกลุม เนื่องจากเด็กยัง ยึดตนเองเปนศูนยกลาง และจะเพิ่มเวลาเมื่อเด็กอายุมากขึ้น เพราะเด็กตองการเวลาในการเลนและ ทํากจิ กรรมรวมกบั คนอนื่ มากข้ึน ๗. กิจกรรมที่มีการวางแผนโดยครูผูสอน ใหคิดรวบยอดโดยครูผูสอน จะชวยใหเด็กเกิดทักษะ หรือ ความคิดรวบยอดในเรื่องใดเรื่องหนึ่งตามสาระการเรียนรูที่กําหนดไวในหลักสูตร เชนผูสอน ตองการใหเกิด ความคิดรวบยอดเกี่ยวกับน้ำ ผูสอนตองวางแผนกิจกรรมลวงหนา เวลาที่ใชในแตละ วันที่กําหนดไว ๓/๔ ชั่วโมง (๔๕ นาที) ทั้งนี้มิไดหมายความวาใหผูสอนสอนตอเนื่อง ๔๕ นาทีใน ๑ กิจกรรม ผูสอนตองพิจารณาวา เด็กมีชวงความสนใจสั้นตามพัฒนาการ จําเปนตองจัดแบงเวลาเปน หลายชว งและในหลากหลายกิจกรรม กจิ กรรมทตี่ อ งใชความคดิ ทั้งในกลุมเล็กและกลมุ ใหญ ไมควรใช เวลาตอเนื่องนานกวา ๒๐ นาที ๘.๓.๔ แนวทางการจดั กิจกรรมประจําวัน การจัดกิจกรรมประจําวัน ครูสามารถนําไปปรับใชได หรือนํานวัตกรรมตางๆมาปรับใชใน การจัด กิจกรรมประจําวันใหเหมาะสมกับสภาพแวดลอมของสถานศึกษา โดยมีแนวทางในการจัด กจิ กรรม และ การใชส่ือ ดงั น้ี ๑. กิจกรรมเคลอื่ นไหวและจงั หวะ การเคลื่อนไหวและจังหวะ เปนกิจกรรมท่ีจดั ใหเดก็ ไดเคลื่อนไหวสว นตา งๆ ของรางกาย อยาง อิสระตามจังหวะ โดยใชเสียงเพลง คําคลองจอง เครื่องเคาะจังหวะ และอุปกรณอื่นๆ มา ประกอบการ เคลื่อนไหว ซึ่งจังหวะและเครื่องดนตรีประกอบ ไดแก การปรบมือ การรองเพลง การ เคาะไม กรุงกริ่ง รํามะนา กลอง กรับ เพื่อสงเสริมใหเด็กพัฒนากลามเนื้อใหญและกลามเนื้อเล็ก อารมณ จิตใจ สังคม และสติปญญา เกิดจินตนาการ ความคิดสรางสรรค สอดคลองกับจุดประสงค ดังน้ี จุดประสงค ๑. เพอื่ พัฒนาอวัยวะทุกสว นใหม คี วามสมั พนั ธกนั อยางดใี นการเคล่ือนไหว ๒. เพื่อฝก ทักษะภาษา ฝก ฟง คาํ สั่ง และขอ ตกลง ๓. เพอื่ ฝก ใหเ กิดทกั ษะในการฟงดนตรี หรอื จงั หวะตา ง ๆ ๔. เพื่อใหเ กิดความซาบซ้งึ และสุนทรียภาพ ๕. เพือ่ ฝก ความจําและเสริมสรางประสบการณ ๖. เพอ่ื ฝกการเปนผนู ําและผตู ามทีด่ ี ๗. เพื่อพัฒนาดานสงั คม การปรบั ตวั และความรวมมือในกลุม
๘. เพื่อใหโอกาสเด็กไดแสดงออก มีความเชื่อมั่นในตนเอง และความคิดริเริ่ม สรา งสรรค ๙. เพ่อื ใหเกดิ ความสนกุ สนาน ผอนคลายความตงึ เครียดท้ังรา งกายและจติ ใจ ขอบขา ยของการจัดกิจกรรมเคล่อื นไหวและจังหวะ ๑. การเคลอื่ นไหวรา งกาย ๒. การฟง สญั ญาณและการปฏบิ ัตติ ามขอ ตกลง ๓. การฝกการเปน ผนู าํ และผตู ามทีด่ ี ๔. การฝกจนิ ตนาการและความคิดสรางสรรค ๕. ความมีระเบยี บวินัย ๖. การเรยี นรูจ ังหวะ ๗. ความเพลดิ เพลนิ สนกุ สนาน ๘. การฝก ความจํา ๙. การแสดงออก ๑๐. เนอ้ื หาของหนวยการสอน รูปแบบการเคลื่อนไหว ๑. การเคลอ่ื นไหวพน้ื ฐาน เปนกิจกรรมท่ีตอ งฝกทกุ คร้งั กอนที่จะเรม่ิ ฝกกิจกรรมอ่ืนๆตอไป ลักษณะการจัดกิจกรรมมีจุดเนนในเรื่องจังหวะและการเคลื่อนไหวหรือทาทางอยางอิสระ การ เคลือ่ นไหวตาม ธรรมชาตขิ องเดก็ มี ๒ ประเภท ไดแ ก ๑.๑ การเคลื่อนไหวอยูกับที่ เชน ปรบมือ ผงกศีรษะ ขยิบตา ชันเขา ขยับมือและแขน มอื และ นวิ้ มอื เทา และปลายเทา ๑.๒ การเคลื่อนไหวเคลื่อนที่ เชน คลาน คืบ เดิน วิ่ง กระโดด ควบมา กาวกระโดด เขยง กา วชดิ ๒. การเคลื่อนไหวที่สัมพันธกับเนื้อหา เปนกิจกรรมที่จัดใหเด็กไดเคลื่อนไหวรางกายโดย เนน การทบทวนเรือ่ งที่ไดรับรูจากกิจกรรมอื่นและนํามาสัมพันธกับสาระการเรียนรู หรือเรื่องอืน่ ๆ ที่ เด็กสนใจ ไดแ ก ๒.๑ การเคลื่อนไหวเลยี นแบบ เปนการเคลื่อนไหวเลียนแบบส่ิงตางๆ รอบตัว เชน การ เลียนแบบ ทาทางสัตว การเลียนแบบทาทางคน การเลียนแบบเครื่องยนตกลไกและเครื่องเลน และ การเลยี นแบบ ปรากฏการณธรรมชาติ ๒.๒ การเคลอ่ื นไหวตามบทเพลง เปนการเคลอื่ นไหวหรือทาํ ทาทางประกอบเพลง เชน เพลงไก เพลงขา มถนน เพลงสวัสดี ๒.๓ การทําทา ทางกายบรหิ ารประกอบเพลงหรือคาํ คลองจอง เปนการเคลอ่ื นไหวแบบ กายบริหาร อาจจะมีทาทางไมสัมพันธกับเนื้อหาของเพลงหรือคําคลองจอง เชน เพลงกํามือแบมือ เพลงออกกําลัง คาํ คลอ งจองฝนตกพราํ พรํา ๒.๔ การเคลื่อนไหวเชิงสรางสรรค เปนการเคลือ่ นไหวที่ใหเด็กคิดสรางสรรคทา ทางขึ้น
เอง หรืออาจใชค ําถามหรอื คาํ ส่ัง หรอื ใชอ ุปกรณป ระกอบ เชน หวงหวาย แถบผา ริบบิ้น ถุงทราย ๒.๕ การเคลื่อนไหวหรือการแสดงทาทางตามคําบรรยายที่ครูเลา หรือเร่ืองราว หรือ นทิ าน ๒.๖ การเคลื่อนไหวหรือการแสดงทาทางตามคําสั่ง เปนการเคลื่อนไหวหรอื ทําทาทาง ตามคําสั่งของครู เชน การจัดกลุมตามจํานวน การทาํ ทา ทางตามคาํ สั่ง ๒.๗ การเคลื่อนไหวหรือการแสดงทาทางตามขอตกลง เปนการเคลื่อนไหวหรือทํา ทา ทาง ตามขอ ตกลงทีไ่ ดต กลงไวก อ นเริ่มกิจกรรม ๒.๘ การเคลื่อนไหวหรือการแสดงทาทางเปนผูนํา ผูตาม เปนการคิดทาทางการ เคลอื่ นไหว อยา งสรา งสรรคข องเดก็ เองแลว ใหเพ่ือนปฏิบตั ติ าม จากขอบขายของการจัดกิจกรรมเคลื่อนไหวและจังหวะขา งตน ผูสอนควรตระหนักถงึ ลักษณะ ของการ เคลื่อนไหวโดยการใชสวนตางๆ ของรางกายใหประสานสัมพันธกันอยางสมบูรณ ดวยการ เคลอื่ นไหวลกั ษณะ ชา เร็ว นุมนวล ทําทาทางขึงขัง ราเริง มีความสุข หรือเศราโศก เสียใจ และเคลื่อนไหวในทิศทางท่ี แตกตางกัน เพื่อเปนการฝกใหเด็กไดเคลื่อนที่อิสระโดยใชบริเวณที่อยูรอบๆ ตัวเด็ก ไดแก การ เคลื่อนไหวไปขา งหนาและ ขางหลัง ไปขางซายและขางขวา เคลื่อนตัวขึน้ และลง หรือหมุนไปรอบตัว โดยใหมีระดับของการเคลอ่ื นไหวสูง กลาง และ ต่ำ ในบรเิ วณพน้ื ทีท่ ่เี ดก็ ตองการเคลอื่ นไหว สอ่ื กจิ กรรมเคลอ่ื นไหวและจังหวะ ๑. เครื่องเคาะจงั หวะ เชน นงิ่ เหลก็ สามเหลีย่ ม กรับ ราํ มะนา กลอง ๒. อุปกรณประกอบการเคลื่อนไหว เชน หนังสือพิมพ ริบบิ้น แถบผา หวงหวาย หวงพลาสติก ฮลู าฮูบ ถุงทราย แนวการจดั กจิ กรรมเคลื่อนไหวและจงั หวะ ๑. เริ่มจากการทํากิจกรรมเคลื่อนไหวพื้นฐาน เพื่อเปนการเตรียม โดยการแตะสัมผัสสวน ตา งๆ ของรา งกาย สาํ รวจการใชส ว นตา งๆ ของรา งกายในการเคล่ือนไหว ๒. อธบิ ายหรอื สรางขอตกลงรว มกนั ในการกําหนดสญั ญาณ การใชเ คร่ืองใหจังหวะ และการ กําหนด จังหวะ เชน ขอตกลงเกี่ยวกับสัญญาณและจังหวะ จะใชเครื่องเคาะจังหวะเปนการกําหนด จังหวะใหสมํา เสมอ และชดั เจน อาจจะกําหนดดงั นี้ ๒.๑ ใหจังหวะ ๑ ครั้ง สม่ำเสมอ แสดงวา ใหเด็กเดินหรือเคลื่อนไหวไปเรื่อยๆ ตาม จังหวะ ๒.๒ ใหจังหวะ ๒ ครั้งติดกัน แสดงวา ใหเด็กหยุดการเคลื่อนไหว โดยเด็กจะตองหยุดนิ่ง จริงๆ หากกําลงั อยใู นทา ใด กต็ อ งหยุดนิ่งในทา นั้น จะเคลอ่ื นไหวหรอื เปลยี่ นทา ไมไ ด ๒.๓ ใหจังหวะรวั แสดงวา ใหเ ดก็ เคลอ่ื นไหวอยางเรว็ หรอื เคลื่อนทเี่ ร็วขึ้นแตไมใชการว่ิง และสง เสยี งดงั บางกิจกรรมอาจจะหมายถงึ การเปลย่ี นตําแหนง การทาํ ตามคาํ ส่ัง หรือขอตกลง
๓. ใหเด็กเคลื่อนไหวอยางอิสระตามความคิด หรือจินตนาการของตนเอง โดยใชสวนตางๆ ของ รางกายใหมากที่สุด ในขณะเดียวกันตองคํานึงถึงองคประกอบพื้นฐานในการเคลื่อนไหว ไดแก การใชร า งกาย ตนเอง การใชพ ้นื ที่ การเคลอื่ นไหวอยา งมีอสิ ระ มรี ะดับและทิศทาง ๔. ใหเ ดก็ ทดลองปฏิบัติและปฏบิ ตั เิ พื่อใหเด็กไดเคล่ือนไหวหลากหลายรูปแบบ ๕. หลงั จากปฏิบตั กิ ิจกรรมใหเด็กไดพ ักผอนตามอัธยาศัย โดยใหเ ด็กน่ังกบั พน้ื หอ ง ผสู อนเปด เพลงเบาๆ ขอ เสนอแนะ ๑. ควรเริ่มกิจกรรมจากการเคลื่อนไหวที่เปนอิสระ และมีวิธีการที่ไมยุงยากมากนัก เชน ให เด็กได กระจายอยภู ายในหองหรือบรเิ วณท่ีฝก และใหเ คลอ่ื นไหวไปตามธรรมชาติของเดก็ ๒. ควรใหเด็กไดแสดงออกดวยตนเองอยางอิสระและเปนไปตามความนึกคิดของเด็กเอง ครู ไมควรชีแ้ นะ ๓. ควรเปดโอกาสใหเด็กคิดหาวิธีเคลื่อนไหวทั้งที่ตองเคลื่อนที่และไมตองเคลื่อนที่เปน รายบุคคล เปนคู เปนกลุม ตามลําดบั และกลมุ ไมควรเกิน ๕ - ๖ คน ๔. ควรใชสิ่งของที่หาไดงาย เชน ของเลน กระดาษ หนังสือพิมพ เศษผา เชือก ทอนไม ประกอบการ เคลอื่ นไหวและการใหจ งั หวะ ๕. ควรกาํ หนดจงั หวะสัญญาณนัดหมายในการเคลื่อนไหวตา ง ๆ หรอื เปล่ยี นทา หรือหยุดให เดก็ ทราบ เมื่อทํากจิ กรรมทกุ ครัง้ เชน เมอื่ ใหจ งั หวะ ๑ จงั หวะ ใหเ ด็กทาํ ทาทาง ๑ ทา ทาง ฯลฯ ๖. ควรสรางบรรยากาศอยางอิสระ ชวยใหเด็กรูสึกอบอุน เพลิดเพลิน และรูสึกสบายและ สนกุ สนาน ๗. ควรจัดใหมีรปู แบบของการเคลอ่ื นไหวท่หี ลากหลาย เพอ่ื ชวยใหเ ดก็ สนใจมากข้ึน ๘. กรณีเด็กไมยอมเขารวมกิจกรรม ครูไมควรใชวิธีบังคับ ควรใหเวลาและโนมนาวใหเด็ก สนใจเขา รวม กจิ กรรมดวยความสมัครใจ ๙. หลังจากเด็กไดทํากิจกรรมแลว ตองใหเด็กไดพักและผอนคลายอิริยาบถ โดยเปดเพลง จังหวะชาๆ เบาๆ ๑๐. การจัดกิจกรรมควรจัดตามตารางกิจวัตรประจําวัน และควรจัดใหเปนที่นาสนใจ เกิด ความ สนุกสนาน ๒. กจิ กรรมเสริมประสบการณ/ กิจกรรมในวงกลม กิจกรรมเสริมประสบการณ/กิจกรรมในวงกลม เปนกิจกรรมที่มุงเนนใหเด็กไดพัฒนา ทักษะการ เรียนรู มีทักษะการฟง การพูด การอาน การสังเกต การคิดแกปญหา การใชเหตุผล โดย การฝกปฏิบัติรว มกัน และการทํางานเปน กลุม ทั้งกลุม ยอ ยและกลุมใหญ เพ่อื ใหเ กิดความคิดรวบยอด เกี่ยวกบั เรอื่ งท่ีไดเรยี นรู สอดคลองกับจดุ ประสงคด ังน้ี จดุ ประสงค ๑. เพื่อใหเ ด็กเขา ใจเน้อื หาและเรอื่ งราวในหนว ยการจัดประสบการณ ๒. เพ่ือฝกการใชภ าษาในการฟง พูด และการถา ยทอดเร่ืองราว ๓. เพอื่ ฝก มารยาทในการฟง การพดู
๔. เพื่อฝกความมรี ะเบยี บวินัย ๕. เพือ่ ใหเ ด็กเรยี นรผู า นการสังเกต เปรยี บเทยี บ ๖. เพือ่ สง เสริมความสามารถในการคิดรวบยอด การคดิ แกป ญ หาและตดั สนิ ใจ ๗. เพือ่ สง เสรมิ การเรียนรวู ธิ ีแสวงหาความรู เกดิ การเรยี นรูจากการคน พบดว ยตนเอง ๘. เพือ่ ฝกใหกลา แสดงความคิดเห็น รว มแสดงความคดิ เห็นอยางมีเหตุผลและยอมรับฟง ความ คิดเหน็ ของผอู ืน่ ๙. เพอื่ ฝก ใหม ลี ักษณะนิสยั ใฝรใู ฝเ รยี น ๑๐. เพือ่ ฝก ลกั ษณะนิสยั ใหมคี ุณธรรม จรยิ ธรรม ขอบขา ยสาระของกิจกรรมเสริมประสบการณ/กิจกรรมในวงกลม สาระที่ควรเรียนรู สาระในสวนนี้กําหนดเฉพาะหัวขอไมมีรายละเอียด ทั้งนี้เพ่ือ ประสงคจ ะให ผูสอนสามารถกําหนดรายละเอยี ดข้ึนเองใหส อดคลองกับวยั ความตองการ ความสนใจ ของเด็ก อาจยืดหยุน เนื้อหาไดโดยคํานึงถึงประสบการณ และสิ่งแวดลอมในชีวิตจริงของเด็ก ผูสอน สามารถนําสาระที่ควรเรียนรูมา บูรณาการจัดประสบการณตางๆ ใหงายตอการเรียนรู ทั้งนี้มิได ประสงคใหเด็กทองจําเนื้อหา แตตองการให เด็กเกิดแนวคิดหลังจากนําสาระการเรียนรูนั้นๆมาจัด ประสบการณใหเด็กเพ่ือใหบรรลุจุดหมายที่กําหนดไว นอกจากนี้สาระที่ควรเรียนรูยังใชเปนแนวทาง ชวยผูสอนกาํ หนดรายละเอียดและความยากงายของเน้ือหาให เหมาะสมกับพัฒนาการของเด็ก สาระ ที่ควรเรียนรูประกอบดวยเรื่องราวเกี่ยวกับตัวเด็ก เรื่องราวเกี่ยวกับบุคคล และสถานที่แวดลอมเด็ก ธรรมชาตริ อบตวั และสง่ิ ตางๆรอบตัวเดก็ ดงั นี้ ๑. เรื่องราวเกี่ยวกับตัวเด็ก เด็กควรเรียนรูเกี่ยวกับชื่อ นามสกุล รูปรางหนาตา อวัยวะตางๆ วิธีระวังรักษารางกายใหสะอาดและมีสุขภาพอนามัยที่ดี การรับประทานอาหารที่เปน ประโยชน การรักษาความ ปลอดภัยของตนเอง รวมทั้งการปฏิบัติตอผูอื่นอยางปลอดภัย การรูจัก ประวัติความเปนมาของตนเองและ ครอบครัว การปฏิบัติตนเปนสมาชิกที่ดีของครอบครัวและ โรงเรียน การเคารพสิทธิของตนเองและผูอื่น การรูจัก แสดงความคิดเห็นของตนเองและรับฟงความ คิดเห็นของผูอื่น การกํากับตนเอง การเลนและทําสิ่งตางๆ ดวยตนเองตามลําพังหรือกับผูอื่น การ ตระหนักรูเกี่ยวกับตนเอง ความภาคภูมิใจในตนเอง การสะทอนการรับรู อารมณและความรูสึกของ ตนเองและผอู ื่น การแสดงออกทางอารมณและความรูสึกอยา งเหมาะสม การแสดง มารยาทท่ีดี การมี คุณธรรมจริยธรรม ๒. เรื่องราวเกี่ยวกับบคุ คลและสถานท่ีแวดลอมเด็ก เด็กควรเรียนรูเกยี่ วกับครอบครัว สถานศกึ ษา ชมุ ชน และบุคคลตา งๆ ที่เดก็ ตองเกีย่ วของหรือใกลชิดและมปี ฏสิ ัมพันธในชีวิตประจําวัน สถานที่สําคัญ วันสําคัญ อาชีพของคนในชุมชน ศาสนา แหลงวัฒนธรรมในชุมชน สัญลักษณสําคัญ ของชาตไิ ทย และการปฏบิ ัตติ ามวัฒนธรรมทองถิ่นและความเปน ไทย หรอื แหลงเรยี นรูจากภูมิปญญา ทอ งถน่ิ อื่นๆ ๓. ธรรมชาติรอบตัว เด็กควรเรียนรูเกี่ยวกับชื่อ ลักษณะ สวนประกอบ การ เปลี่ยนแปลงและ ความสัมพันธของมนุษย สัตว พืช ตลอดจนการรูจักเกี่ยวกับดิน น้ำ ทองฟา สภาพ อากาศ ภัยธรรมชาติ แรง และพลงั งานในชวี ติ ประจําวันท่แี วดลอ มเด็ก รวมทง้ั การอนรุ ักษส ่ิงแวดลอม
และการรกั ษาสาธารณสมบัติ ๔. สิ่งตางๆ รอบตัวเด็ก เด็กควรเรียนรูเกี่ยวกับการใชภาษาเพื่อสื่อความหมาย ใน ชีวิตประจําวัน ความรูพื้นฐานเกี่ยวกับการใชหนังสือและตัวหนังสือ รูจักชื่อ ลักษณะ สี ผิวสัมผัส ขนาด รปู รา ง รปู ทรง ปรมิ าตร น้ำหนกั จํานวน สว นประกอบ การเปลย่ี นแปลงและความสัมพันธของ สิ่งตางๆ รอบตัว เวลา เงิน ประโยชน การใชงาน และการเลือกใชสิ่งของเครื่องใช ยานพาหนะ การ คมนาคม เทคโนโลยแี ละการ ส่ือสารตา งๆ ท่ีใชอ ยใู นชีวติ ประจาํ วนั อยางประหยดั ปลอดภยั และรักษา สงิ่ แวดลอ ม สื่อกิจกรรมเสริมประสบการณ /กจิ กรรมในวงกลม ๑. สื่อของจริงทอ่ี ยใู กลตวั และสื่อจากธรรมชาตหิ รือวสั ดุทองถน่ิ เชน ตน ไมใ บไม เปลือก หอย เส้ือผา ๒. สือ่ ท่ีจาํ ลองขน้ึ เชน ตน ไม ตกุ ตาสตั ว ๓. สอื่ ประเภทภาพ เชน ภาพพลิก ภาพโปสเตอร หนงั สือภาพ ๔. สื่อ เทคโนโลยี เชน เครื่องบันทึกเสียง เครื่องขยายเสียง โทรศัพท แมเหล็ก แวน ขยาย เครื่องชั่ง กลองถายรูปดิจิตอล ๕. สื่อ แหลงเรียนรู เชน แหลงเรียนรูภายในและนอกสถานศึกษา เชน แปลงเกษตร สวนผัก สมุนไพร รา นคา สวนสตั ว แหลงประกอบการในทองถิน่ แนวการจัดกจิ กรรมเสรมิ ประสบการณ/ กิจกรรมในวงกลม การจัดกิจกรรมเสรมิ ประสบการณ/ กิจกรรมในวงกลม จัดไดหลายวธิ ี ไดแ ก ๑. การสนทนาหรือการอภิปราย เปนการพูดคุย ซักถามระหวางเด็กกับครู หรือเด็กกับ เด็ก เปน การสงเสริมพัฒนาการทางภาษาดานการพูดและการฟง โดยการกําหนดประเด็นในการ สนทนาหรืออภิปราย เด็กจะไดแสดงความคิดเห็นและยอมรับฟงความคดิ เห็นของผูอื่น ครูหรือผูส อน เปดโอกาสใหเด็กซักถาม โดยใชค าํ ถามกระตนุ หรือเลาประสบการณทแี่ ปลกใหม นําเสนอปญหาท่ี ทา ทายความคดิ การยกตวั อยา ง การ ใชส่อื ประกอบการสนทนาหรือการอภิปรายควรใชส ่ือของจริง ของ จาํ ลอง รูปภาพ หรอื สถานการณจาํ ลอง ๒. การเลานิทาน และการอานนิทาน เปนกิจกรรมที่ครหู รือผสู อนเลาหรืออานเร่ืองราว จาก นิทาน โดยการใชนําเสียงประกอบการเลาแตกตางตามบุคลิกของตัวละคร ซึ่งครูหรือผูสอนควร เลอื กสาระของ นิทานใหเ หมาะสมกับวยั สอื่ ทีใ่ ชอาจเปนหนังสือนิทาน หนงั สอื ภาพ แผนภาพ หุนมือ หนุ นว้ิ มือ หรอื การแสดง ทาทางประกอบการเลา เร่ือง โดยครูใชค าํ ถามเพื่อกระตนุ การเรียนรู เชน ใน นิทานเรื่องนี้มีตวั ละครอะไรบาง เหตุการณในนิทานเรื่องนี้เกิดที่ไหน เวลาใด หรือ ลําดับเหตุการณท่ี เกิดข้นึ ในนิทาน นิทานเรอ่ื งนี้มีปญหา อะไรบาง และเดก็ ๆชอบเหตุการณใ ดในนอทานเรอ่ื งน้มี ากทสี่ ดุ ๓. การสาธิต เปนกิจกรรมที่เด็กไดเรียนรูจากประสบการณตรง โดยแสดงหรือทําสิ่งที่ ตองการให เดก็ ไดส ังเกตและเรยี นรตู ามขัน้ ตอนของกจิ กรรมนั้นๆ และเด็กไดอ ภปิ รายและรว มกันสรุป การเรียนรู การสาธิต ในบางครั้งอาจใหเด็กอาสาสมัครเปนผูสาธิตรวมกับครูหรือผูสอน เพื่อนําไปสู การปฏิบัติจริงดวยตนเอง เชน การเพาะเมล็ดพืช การประกอบอาหาร การเปาลูกโปง การเลนเกม การศกึ ษา
๔. การทดลองปฏบิ ตั ิการ เปน กิจกรรมท่จี ัดใหเดก็ ไดร ับประสบการณต รง จากการลงมือ ปฏิบัติ ทดลอง การคิดแกปญหา มีทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร ทักษะคณิตศาสตร ทักษะ ภาษา สงเสริมใหเด็ก เกิดขอสงสัย สืบคนคําตอบดวยตนเอง ผานการวิเคราะห สังเคราะหอยางงาย สรปุ ผลการทดลอง อภปิ รายผล การทดลอง และสรปุ การเรียนรู โดยกจิ กรรมการทดลองวิทยาศาสตร งาย ๆ เชน การเลย้ี งหนอนผเี สอื้ การปลูกพชื ฝก การสังเกตการณไหลของนำ้ ๕. การประกอบอาหาร เปนกิจกรรมท่ีจัดใหเด็กไดเรียนรผู านการทดลองโดยเปดโอกาส ใหเดก็ ได ลงมือทดสอบและปฏิบตั กิ ารดว ยตนเองเกี่ยวกบั การเปลีย่ นแปลงของผัก เนือ้ สตั ว ผลไมดวย วิธีการตางๆ เชน ตม นึ่ง ผัด ทอด หรือการรับประทานสด เด็กจะไดรับประสบการณจากการสังเกต การเปลี่ยนแปลงของอาหาร การรับรูรสชาติและกลิ่นของอาหาร ดวยการใชประสาทสัมผัสและการ ทํางานรวมกัน เชน การทําอาหารจากไข ๖. การเพาะปลูก เปนกิจกรรมที่เนนกระบวนการทางวิทยาศาสตรและคณิตศาสตร ซ่ึง เด็กจะได เรียนรูการบูรณาการจะทําใหเด็กไดรับประสบการณโดยทําความเขาใจความตองการของ สิ่งมีชีวิตในโลก และ ชวยใหเด็กเขาใจความคิดรวบยอดเกี่ยวกับสิ่งที่อยูรอบตัวโดยการสังเกต เปรยี บเทียบ และการคดิ อยา งมีเหตุผล ซ่ึงเปน การเปดโอกาสใหเดก็ ไดคน พบและเรยี นรดู วยตนเอง ๗. การศึกษานอกสถานท่ี เปนการจัดกิจกรรมทัศนศึกษาที่ใหเด็กไดเรียนรูสภาพความ เปนจรงิ นอกหองเรียน จากแหลง เรียนรใู นสถานศกึ ษา หรอื แหลงเรยี นรูใ นชมุ ชน เชน หอ งสมดุ สวน สมุนไพรวัด ไปรษณีย พิพิธภัณฑ เพื่อเปนการเพิ่มพูนประสบการณแกเด็ก โดยครูและเด็กรวมกัน วางแผนศึกษาสิ่งที่ตองการเรียนรูการ เดินทาง และสรุปผลการเรียนรูที่ไดจากการไปศึกษานอก สถานท่ี ๘. การเลนบทบาทสมมติ เปนกิจกรรมใหเด็กสมมติตนเองเปนตัวละคร และแสดง บทบาทตางๆ ตามเนื้อเรื่องในนทิ าน เรื่องราวหรือสถานการณตาง ๆ โดยใชความรูสึกของเด็กในการ แสดง เพื่อใหเด็กเขาใจ เรื่องราว ความรูสึกและพฤติกรรมของตนเองและผูอื่น ๆ ควรใชสื่อ ประกอบการเลนสมมติ เชน หุนสวมศีรษะ ที่คาดศีรษะรูปคนและสัตวรูปแบบตางๆ เครื่องแตงกาย และอปุ กรณข องจริงชนิดตา ง ๆ ๙. การรองเพลง ทองคําคลองจอง เปนกิจกรรมที่จัดใหเด็กไดเรียนรูเกี่ยวกับภาษา จังหวะ และ การแสดงทาทางใหสัมพันธกบั เนื้อหาของเพลงหรอื คําคลองจอง ครูหรือผูสอนควรเลือก ใหเหมาะกับวัยของเดก็ ๑๐. การเลน เกม เปน กจิ กรรมท่ีนําเกมการเรียนรูเพ่ือฝก ทักษะการคิด การแกปญหา และ การทํางานเปน กลมุ เกมท่นี าํ มาเลนไมควรเนนการแขง ขนั ๑๑. การแสดงละคร เปน กิจกรรมที่เด็กจะไดเรียนรูเกี่ยวกับการลําดับเรื่องราว การ เรียงลําดับเหตุการณ หรือเรื่องราวจากนิทาน การใชภาษาในการสื่อสารของตัวละคร เพ่ือใหเด็กได เรียนรู และทําความเขาใจบุคลิกลักษณะของตัวละครที่เด็กสวมบทบาท สื่อที่ใช เชน ชุดการแสดงที่ สอดคลองกับ บทบาทท่ีไดรบั บทสนทนาทีเ่ ดก็ ใชฝ กสนทนาประกอบการแสดง ๑๒. การใชสถานการณจําลอง เปนกิจกรรมที่เด็กไดเรียนรูแนวทางการปฏิบัติตนเมื่ออยู ใน สถานการณที่ครหู รือผสู อนกําหนด เพอื่ ใหเ ด็กไดฝกการแกป ญหา เชน น้ำทวม โรคระบาด พบคน แปลกหนา
ขอ เสนอแนะ ๑. การจัดกิจกรรมควรใหเด็กไดรับประสบการณตรง ใชประสาทสัมผัสทั้งหาและมีโอกาส คน พบดว ยตนเองใหม ากท่สี ุด ๒. ผูสอนควรยอมรับความคิดเห็นที่หลากหลายของเด็กและใหโอกาสเด็กไดฝกคิดแสดง ความ คิดเห็น ฝก ต้ังคาํ ถาม ๓. การจัดกิจกรรมอาจเชิญวิทยากรมาใหความรูเพิ่มเติม เพื่อชวยใหเด็กสนใจและ สนุกสนานยิ่งขน้ึ ๔. ในขณะที่เด็กทํากิจกรรม หรือหลังจากทํากิจกรรมเสร็จแลว ผูสอนควรใชคําถาม ปลายเปด ที่ชวนใหเด็กคิดหลีกเลี่ยงการใชคําถามที่มีคําตอบ“ใช”“ไมใช”หรือมีคําตอบใหเด็กเลือก และผสู อนควรใหเ วลาเด็กคดิ คําตอบ ๕. ชวงระยะเวลาที่จัดกิจกรรมสามารถยืดหยุนไดตามความเหมาะสม โดยคํานึงถึงความ สนใจของเด็กและความเหมาะสมของกิจกรรมนั้น ๆ เชน กิจกรรมการศึกษานอกสถานที่ การ ประกอบอาหาร การปลกู พชื อาจใชเวลานานกวา ทีก่ าํ หนดไว ๖. ควรสรุปสง่ิ ตา งๆทไ่ี ดเ รียนรใู หเด็กเขาใจ ซ่ึงครหู รอื ผสู อน อาจใชคําถาม เพลง คําคลอง จอง เกมการเรียนรู แผนภูมิ แผนผังกราฟก ฯลฯ เพ่ือนําไปใชใ นชวี ิตประจาํ วนั ๓. กิจกรรมศิลปะสรางสรรค กิจกรรมสรางสรรค เปนกิจกรรมที่มุงพัฒนากระบวนการคิด การรับรูเกี่ยวกับความงาม และ สงเสริม กระตุนใหเ ดก็ แสดงออกทางอารมณ ความรูสกึ ความคิดริเรมิ่ สรางสรรคแ ละจินตนาการ โดย ใชกิจกรรมศิลปะ หรือกิจกรรมอื่นที่เหมาะกับพัฒนาการของเด็กแตละวัยและสอดคลองกับ จุดประสงคด งั น้ี จดุ ประสงค ๑. เพื่อพฒั นากลามเนอ้ื มือ และตาใหป ระสานสมั พันธก ัน ๒. เพอ่ื ใหเกิดความเพลิดเพลิน ชื่นชมในส่ิงท่ีสวยงาม ๓. เพอ่ื สงเสริมการปรับตวั ในการทาํ งานรว มกับผูอน่ื ๔. เพ่ือสงเสริมการแสดงออกและความม่ันใจในตนเอง ๕. เพื่อสงเสริมคณุ ธรรม จริยธรรม และทกั ษะทางสงั คม ๖. เพือ่ สงเสรมิ ทกั ษะทางภาษา ๗. เพ่ือฝก ทักษะการสังเกต และการแกปญหา ๔. เพอ่ื สงเสรมิ ความคิดริเรม่ิ สรางสรรค และจนิ ตนาการ ขอบขายการจดั กิจกรรมศลิ ปะสรางสรรค การจัดกิจกรรมสรางสรรค ประกอบดว ย ๑. การวาดภาพและระบายสี เชน การวาดภาพดวยสีเทียน หรอื สีไม การวาดภาพดว ยสนี ้ำ ๒. การเลนกบั สีน้ำ เชน การหยดสี การเทสี การเปา สี ละเลงสดี ว ยน้ิวมือ ๓. การพมิ พภ าพ เชน การพิมพภาพดวยพชื การพมิ พภาพดว ยวัสดุตางๆ ๔. การปน เชน การปน ดินเหนยี ว การปนแปงปน การปน ดินน้ำมัน การปนแปงขนมปง
๕. การพบั ฉกี ตดั ปะ เชน การพับใบตอง การฉกี กระดาษเสน การตดั ภาพตา งๆ ๖. การปะติดวสั ดุ ๗. การประดิษฐ เชน การประดษิ ฐเ ศษวสั ดุ การรอย การสาน สื่อกจิ กรรมศิลปะสรางสรรค ๑. การวาดภาพและระบายสี ๑.๑ สีเทยี นแทงใหญ สีไม สีชอลก สีน้ำ ๑.๒ พูก นั ขนาดใหญ (ประมาณเบอร ๑๒) ๑.๓ กระดาษ ๑.๔ เสอ้ื คลมุ หรอื ผากนั เปอน ๒. การเลนกับสี ๒.๑ การเปาสี มี กระดาษ หลอดกาแฟ สนี ้ำ ๒.๒ การหยดสี มี กระดาษ หลอดกาแฟ พกู นั สนี ้ำ ๒.๓ การพับสี มี กระดาษ สีน้ำ พกู ัน ๒.๔ การเทสี มี กระดาษ สีนำ้ ๒.๕ การละเลงสี มี กระดาษ สนี ำ้ แปง เปยก ๓. การพมิ พภาพ ๓.๑ แมพิมพต า ง ๆ จากของจริง เชน นว้ิ มือ ใบไม กานกลวย ๓.๒ แมพิมพจ ากวสั ดุอ่ืน ๆ เชน เชอื ก เสนดา ย ตรายาง ๓.๓ กระดาษ ผา เชด็ มอื สโี ปสเตอร (สีนำ้ สีฝนุ ฯลฯ) ๔. การปน เชน ดนิ นำ้ มัน ดนิ เหนียว แปง โดว แผน รองปน แมพ ิมพรปู ตางๆ ไมนวดแปง ๕. การพับ ฉีก ตัดปะ เชน กระดาษ หรือวัสดุอื่นๆที่จะใชพับ ฉีก ตัด ปะ กรรไกรขนาดเล็ก ปลายมน กาวนำ้ หรอื แปง เปยก ผาเช็ดมอื ๖. การประดิษฐเศษวัสดุ เชน เศษวัสดุตาง ๆ มีกลองกระดาษ แกนกระดาษ เศษผา เศษ ไหม กาว กรรไกร สี ผาเชด็ มือ ๗. การรอย เชน ลูกปด หลอดกาแฟ หลอดดา ย ๘. การสาน เชน กระดาษ ใบตอง ใบมะพราว แนวการจัดกิจกรรมศิลปะสรา งสรรค ๑. เตรียมจัดโตะและอุปกรณใหพรอม และเพียงพอกอนทํากิจกรรม โดยจัดไวหลายๆ กิจกรรม และอยา งนอ ย ๓-๕ กิจกรรม เพื่อใหเด็กมีอิสระในการเลือกทํากจิ กรรมทสี่ นใจ ๒. ควรสรางขอ ตกลงในการทาํ กจิ กรรม เพ่ือฝกใหเ ด็กมวี ินยั ในการอยรู ว มกนั ๓. การจัดใหเด็กทํากิจกรรม ควรใหเด็กเลือกทํากิจกรรมอยางมีระเบียบ และทยอยเขา ทํากจิ กรรม โดยจัดโตะ ละ ๕-๖ คน ๔. การเปลี่ยนและหมุนเวียนทํากิจกรรม ตองสรางขอตกลงกับเด็กใหชัดเจน เชน หาก กิจกรรมใด มเี พือ่ นครบจาํ นวนทก่ี ําหนดแลว ใหคอยจนกวา จะมที ี่วาง หรอื ใหท ํากิจกรรรมอน่ื กอ น ๕. กิจกรรมใดเปนกิจกรรมใหม หรือการใชวัสดุ อุปกรณใหม ครูจะตองอธิบายวิธีการทาํ
วิธีการใช วธิ กี ารทาํ ความสะอาด และการเกบ็ ของเขาที่ ๖. เมื่อทํางานเสร็จหรือหมดเวลา ควรเตือนใหเด็กเก็บวัสดุ อุปกรณ เครื่องมือเครื่องใช เขา ที่ และชว ยกันดูแลหอ งใหสะอาด ขอ เสนอแนะ ๑. ควรจัดการจัดกจิ กรรมศลิ ปะสรา งสรรค ใหเ ด็กทําทุกวนั วันละ ๓-๕ กิจกรรม และให เด็ก เลือกทําอยางนอย ๑-๒ กิจกรรมตามความสนใจ ควรเนนกระบวนการทางศิลปะของเด็กและไมเนน ให เด็กทาํ เหมือนกันทงั้ หอง ๒. การจดั เตรยี มวสั ดอุ ุปกรณ ควรพยายามหาวัสดุทอ งถน่ิ มาใชก อนเปนอันดบั แรก ๓. กอนใหเด็กทํากิจกรรม ตองอธิบายวิธีใชวัสดุที่ถูกตองใหเด็กทราบพรอมทั้งสาธิตใหดูจน เขาใจ เชน การใชพูกันหรือกาว จะตองปาดหูกันหรือกาวนั้นกับขอบภาชนะที่ใส เพื่อไมใหกาวหรือสี ไหลเลอะเทอะ ๔. ควรใหเด็กทํากิจกรรมอิสระ หรือเปนกลุมยอย เพื่อฝกการวางแผน และการทํางาน รว มกนั กับผอู ่ืน ๕. ควรแสดงความสนใจ และชื่นชมผลงานของเด็กทุกคน และนําผลงานของเด็กทุกคน หมุนเวยี นจัด แสดงที่ปายนเิ ทศ ๖. หากพบวาเด็กคนใดสนใจทํากิจกรรมเดียวทุกครั้ง ควรชักชวนใหเด็กเปลี่ยนทํากิจกรรม อื่นบาง เพราะกิจกรรมสรางสรรคแตละประเภทพัฒนาเด็กแตละดานแตกตางกัน และเมื่อเด็กทํา ตามท่ีแนะนําได ควร ใหแรงเสรมิ ทางบวกทุกครง้ั ๗. เมื่อเด็กทํางานเสร็จ ควรใหเลาเรื่องเกี่ยวกับสิ่งที่ทําหรือภาพที่วาด โดยครูหรือผูสอน บนั ทกึ เรอ่ื งราว ทีเ่ ด็กเลา และวนั ท่ที ่ีทํา เพ่ือใหทราบความกาวหนาและระดับพฒั นาการของเด็ก โดย เขยี นดว ยตัวบรรจงและให เดก็ เหน็ ลลี ามอื ในการเขยี นทถี่ ูกตอง ๘. เก็บผลงานชน้ิ ทแี่ สดงความกาวหนาของเด็กเปนรายบคุ คลเพื่อเปน ขอ มลู สงั เกตพัฒนาการ ของเด็ก ๔. กิจกรรมการเลน ตามมุม กิจกรรมการเลนตามมุม เปนกิจกรรมที่เปดโอกาสใหเด็กเลนอิสระตามมุมเลน หรือมุม ประสบการณ หรือกําหนดเปนพื้นที่เลนที่จัดไวในหองเรียน ซึ่งพื้นที่หรือมุมตางๆเหลานี้เด็กมีโอกาส เลือกเลนไดอยางเสรีตาม ความสนใจและความตองการของเด็ก ทั้งเปนรายบุคคลและเปนกลุมยอย เดก็ อาจจะเลือกทาํ กจิ กรรมที่ครูจัด เสริมขึน้ เชน เกมการศกึ ษา เครอ่ื งเลนสัมผัส โดยจัดใหส อดคลอง กบั จดุ ประสงค ดังน้ี จดุ ประสงค ๑. เพื่อสงเสริมพัฒนาการดานกลามเนื้อใหญ กลามเนื้อเล็ก และการประสานสัมพันธ ระหวางมอื กบั ตา ๒. เพอื่ สง เสริมใหร ูจกั ปรบั ตัวอยูรว มกับผอู ่นื มีวนิ ยั เชงิ บวกรูจักการรอคอย เอ้ือเฟอเผ่ือแผ และใหอ ภยั ๓. เพือ่ สง เสริมใหเ ดก็ มีโอกาสปฏิสัมพันธก บั เพอ่ื น ครู และสิง่ แวดลอม ๔. เพอ่ื สง เสริมพฒั นาการทางดา นภาษา
๕. เพ่ือสง เสริมใหเ ดก็ มนี ิสัยรกั การอาน ๖. เพอ่ื สงเสรมิ ใหเ ดก็ เกดิ การเรยี นรูดว ยตนเองจากการสาํ รวจ การสังเกต และการทดลอง ๗. เพื่อสง เสรมิ ใหเด็กพัฒนาความคิดสรา งสรรคและจินตนาการ ๘. เพอื่ สง เสริมการคดิ แกปญ หา การคดิ อยางมีเหตุผลเหมาะสมกบั วยั ๙. เพอ่ื สง เสรมิ ใหเดก็ ฝก คดิ วางแผน และตัดสนิ ในการทํากจิ กรรม ๑๐. เพ่อื สง เสรมิ ใหม ที ักษะพนื้ ฐานทางวิทยาศาสตรและคณติ ศาสตร ๑๑. เพอื่ ฝกการทาํ งานรวมกัน ความรบั ผิดชอบ และระเบยี บวนิ ัย ขอบขา ยของการจดั กิจกรรมการเลนตามมมุ ๑. เปดโอกาสใหเด็กเลือกทํากิจกรรมศิลปะสรางสรรค และเลนตามมุมเลนในชวงเวลา เดยี วกัน อยางอิสระ ๒. การจัดมุมเลน หรอื มุมประสบการณ ควรจดั อยางนอย ๓-๕ มุม ดังตวั อยางมุมเลนหรือ มุม ประสบการณ ดงั นี้ ๒.๑ มมุ บลอ็ ก เปนมมุ ท่ีสงเสริมใหเดก็ เรยี นรูเกี่ยวกบั มติ ิสมั พันธผ า นการสรา ง ๒.๒ มมุ หนังสอื เปนมมุ ทเ่ี ดก็ เรียนรูเกย่ี วกับภาษา จากการฟง การพูด การอา น การเลา เรื่อง หรือการยืม – คนื หนังสอื ๒.๓ มุมวิทยาศาสตรหรือมุมธรรมชาติศึกษา เปนมุมที่เด็กไดเรียนรูธรรมชาติรอบตัว ผา นการ เลน ทดลองอยา งงา ย ๒.๔ มุมเครื่องเลนสัมผัส เปนมุมที่เด็กจะไดฝกการประสานสัมพันธระหวางมือกับตา การ สรา งสรรค เชน การรอ ย การสาน การตอ เขา การถอดออก ฯลฯ ๒.๕ มมุ บทบาทสมมติ เปน มมุ ท่เี ด็กไดเรียนรเู กยี่ วกบั บทบาทของแตล ะอาชีพหรือแตละ หนา ทที่ เ่ี ดก็ ๆเลยี นแบบบทบาท สอื่ กจิ กรรมการเลนตามมมุ ๑. มุมบทบาทสมมติ อาจจดั เปนมมุ เลนตางๆ เชน ๑.๑ มุมบา น ๑) ของเลนเครื่องใชในครัวขนาดเล็ก หรือของจําลอง เชน เตา กระทะ ครก กาน้ำ เขียง มดี พลาสตกิ หมอ จาน ชอ น ถวยชาม กะละมงั ๒) เครื่องเลน ตุกตา เส้ือผา ตุก ตา เตียง เปลเด็ก ตกุ ตา ๓) เครื่องแตงบานจําลอง เชน ชุดรับแขก โตะเครื่องแปง หมอนอิง หวี ตลับแปง กระจก ขนาดเหน็ เตม็ ตวั ๔) เครื่องแตงกายบุคคลอาชีพตาง ๆ ที่ใชแลว เชน ชุดเครื่องแบบทหาร ตํารวจ ชุด เสือ้ ผา ผใู หญชายและหญิง รองเทา กระเปา ถอื ทไี่ มใชแลว ๕) โทรศพั ท เตารดี จําลอง ท่รี ดี ผาจําลอง ๖) ภาพถา ยและรายการอาหาร
๑.๒ มมุ หมอ ๑) เครื่องเลนจาํ ลองแบบเคร่ืองมือแพทยและอุปกรณการรักษาผูปว ย เชน หูฟง เสื้อ คลุมหมอ ๒) อุปกรณสําหรบั เลยี นแบบการบนั ทกึ ขอ มลู ผปู ว ย เชน กระดาษ ดินสอ ฯลฯ ๓) เครอ่ื งชั่งนำ้ หนัก วดั สวนสงู ๑.๓ มุมรา นคา ๑) กลอ งและขวดผลติ ภัณฑต างๆ ทใ่ี ชแลว ๒) ผลไมจ ําลอง ผกั จาํ ลอง ๓) อปุ กรณประกอบการเลน เชน เคร่ืองคิดเลข ลกู คดิ ธนบตั รจําลอง ฯลฯ ๔) ปา ยช่อื ราน ๕) ปา ยชอื่ ผลไม ผักจาํ ลอง ๒. มุมบลอ็ ก ๒.๑ ไมบลอ็ กหรอื แทงไมท่ีมีขนาดและรปู ทรงตางๆกัน เชน บล็อกตัน บลอ็ กโตะ จํานวน ต้ังแต ๙๐๐ ช้ินข้นึ ไป ๒.๒ ของเลน จาํ ลอง เชน รถยนต เครื่องบนิ รถไฟ คน สัตว ตน ไม ๒.๓ ภาพถายตา งๆ ๒.๔ ที่จัดเก็บไมบล็อกหรือแทงไมอาจเปนชั้น ลังไมหรือพลาสติก แยกตาม รูปทรง ขนาด ๓. มมุ หนงั สือ ๓.๑ หนงั สือภาพนิทาน หนงั สือภาพท่ีมีคาํ และประโยคสั้นๆ พรอมภาพ ๓.๒ ชน้ั หรอื ท่ีวางหนังสอื ๓.๓ อปุ กรณต าง ๆ ทใ่ี ชใ นการสรางบรรยากาศการอาน เชน เสื้อ พรม หมอน ๓.๔ สมดุ เซ็นยืมหนงั สือกลบั บา น ๓.๕ อปุ กรณสําหรับการเขียน ๓.๖ อปุ กรณเ สรมิ เชน เครอ่ื งเสยี ง แผนนทิ านพรอ มหนงั สอื นทิ าน หูฟง ๔. มมุ วิทยาศาสตร หรือมมุ ธรรมชาตศิ ึกษา ๔.๑ วสั ดุตาง ๆ จากธรรมชาติ เชน เมล็ดพชื ตา งๆ เปลอื กหอย ดิน หิน แร ฯลฯ ๔.๒ เคร่ืองมอื เครือ่ งใชในการสํารวจ สังเกต ทดลอง เชน แวนขยาย แมเหล็ก เขม็ ทิศ เครื่องชั่ง แนวการจัดกจิ กรรมการเลน ตามมมุ ๑. แนะนํามุมเลน ใหม เสนอแนะวธิ ีใช การเลนของเลนบางชนิด ๒. เด็กและครูรว มกันสรา งขอตกลงเก่ยี วกบั การเลน ๓. ครูเปดโอกาสใหเด็กคิด วางแผน ตดั สนิ ใจเลอื กเลนอยา งอิสระ เลอื กทาํ กจิ กรรมที่จัด ข้นึ ตามความสนใจของเดก็ แตละคน ๔. ขณะเดก็ เลน / ทํางาน ครอู าจชีแ้ นะ หรือมีสวนรวมในการเลน กบั เดก็ ได
๕. เด็กตองการความชวยเหลือและคอยสังเกตพฤติกรรมการเลนของเด็กพรอมทั้งจด บันทึก พฤตกิ รรมที่นา สนใจ ๖. เตือนใหเ ดก็ ทราบลว งหนา กอ นหมดเวลาเลน ประมาณ ๓ - ๕ นาที ๗. ใหเดก็ เกบ็ ของเลนเขาทีใ่ หเ รยี บรอยทุกครง้ั เมื่อเสร็จสน้ิ กจิ กรรม ขอเสนอแนะ ๑. ขณะเด็กเลน ครูตองสังเกตความสนใจในการเลนของเด็ก หากพบวามุมใด เด็กสวน ใหญ ไมสนใจที่จะเลนควรเปลี่ยนหรือจัดสื่อในมุมเลนใหม เชน มุมบาน อาจดัดแปลงหรือเพิ่มเติม หรอื เปลยี่ นเปน มุมรา นคา มมุ เสริมสวย มุมหมอ ฯลฯ ๒. หากมุมใดมจี ํานวนเด็กในมมุ มากเกินไปควรเปดโอกาสใหเดก็ เลือกเลน มุมใหม ๓. หากเด็กเลือกมุมเลนมุมเดียวเปนระยะเวลานาน ควรชักชวนใหเด็กเลือกมุมอื่นๆ ดว ย เพ่ือใหเด็กมปี ระสบการณการเรียนรใู นดานอื่นๆดวย ๔. การจัดสื่อหรือเครื่องเลนในแตละมุม ควรมีการทําความสะอาด และสับเปลี่ยนหรือ เพมิ่ เตมิ เปนระยะโดยคาํ นงึ ถึงลาํ ดบั ขน้ั การเรยี นรู เพ่อื ใหเดก็ เกิดการเรียนรูท ่ีหลากหลาย ๕. กจิ กรรมการเลน กลางแจง กิจกรรมการเลนกลางแจง เปนกิจกรรมที่จัดใหเด็กไดมีโอกาสออกไปนอกหองเรียนเพื่อ เคล่อื นไหว รา งกายออกกาํ ลัง และแสดงออกอยา งอิสระ โดยยึดความสนใจและความสามารถของเด็ก แตละคนเปน หลัก โดยจัดใหส อดคลองกับจดุ ประสงค ดงั นี้ จุดประสงค ๑. เพื่อพฒั นากลา มเน้ือใหญ กลา มเน้อื เลก็ และการประสานสัมพันธข องอวัยวะตาง ๆ ๒. เพื่อสง เสรมิ ใหมรี า งกายแขง็ แรง สุขภาพดี ๓. เพื่อสงเสริมใหเกดิ ความสนกุ สนาน ผอ นคลายความเครยี ด ๔. เพ่ือปรบั ตัว เลน และทาํ งานรว มกบั ผูอนื่ ๕. เพอื่ เรียนรูก ารระมัดระวงั รกั ษาความปลอดภยั ทัง้ ของตนเองและผูอน่ื ๖. เพือ่ ฝกการตดั สินใจ และแกป ญหาดว ยตนเอง ๗. เพือ่ สงเสรมิ ใหม ีความอยากรูอยากเหน็ ส่งิ ตา งๆ ทแ่ี วดลอ มรอบตวั ๘. เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรตู าง ๆ เชน การสังเกต การเปรยี บเทียบ การจําแนก ขอบขา ยของกิจกรรมการเลน กลางแจง ลักษณะกจิ กรรมการเลน กลางแจง ทคี่ รคู วรจดั ใหเด็กไดเ ลน ไดแ ก ๑. การเลน เครอ่ื งเลนสนาม เครื่องเลนสนาม หมายถึง เครื่องเลนที่เด็กอาจปนปาย หมุน ซึ่งทําออกมาใน รูปแบบตา งๆ เชน ๑.) เคร่ืองเลน สาํ หรบั ปน ปา ย หรือตาขา ยสาํ หรบั ปน เลน ๒.) เครอ่ื งเลน สาํ หรับโยกหรือไกว เชน มาไม ชงิ ชา มานงั่ โยก ไมกระดก ๓.) เคร่ืองเลนสาํ หรับหมุน เชน มาหมนุ พวงมาลัยรถสาํ หรบั หมุนเลน ๔.) ราวโหนขนาดเลก็ สาํ หรับเดก็
๕.) ตนไมสําหรบั เดนิ ทรงตวั หรือไมกระดานแผน เดยี ว ๖.) เครอ่ื งเลน ประเภทลอ เลอื่ น เชน รถสามลอ รถลากจงู ๒. การเลน ทราย ทรายเปน สิ่งที่เด็กๆ ชอบเลน ทั้งทรายแหง ทรายเปยก นาํ มากอ เปนรูปตางๆ ได และสามารถนําวัสดุอืน่ มาประกอบการเลนตกแตงได เชน กิ่งไม ดอกไม เปลือกหอย พิมพขนม ที่ตัก ทราย ปกติบอทรายจะอยูกลางแจง โดยอาจจัดใหอยูใตรมเงาของตนไมหรือสราง หลังคา ทําขอบกั้น เพื่อมิใหทรายกระจัดกระจาย บางโอกาสอาจพรมน้ำใหขึ้นเพื่อเด็กจะไดกอเลน นอกจากน้ี ควรมี วิธกี ารปดกัน้ มิใหส ตั วเล้ยี งลงไปทําความสกปรกในบอทรายได ๓. การเลนน้ำ เด็กทั่วไปชอบเลนน้ำมาก การเลนน้ำนอกจากสรางความพอใจและคลาย ความเครียด ใหเด็กแลวยังทําใหเด็กเกิดการเรียนรูอีกดวย เชน เรียนรูทักษะการสังเกต จําแนก เปรียบเทียบปรมิ าตร อุปกรณที่ใสน้ำอาจเปนถังที่สรางขึ้นโดยเฉพาะหรืออางน้ำวางบนขาตั้งที่มั่นคง ความ สูงพอท่เี ด็กจะยนื ไดพอดี และควรมีผาพลาสตกิ กันเสื้อผาเปย กใหเ ดก็ ใชคลมุ ระหวา งเลน ๔. การเลน สมมตใิ นบา นตุก ตาหรอื บา นจาํ ลอง เปนบา นจาํ ลองสําหรบั ใหเ ด็กเลน จําลองแบบจากบา นจริงๆ อาจทําดวยเศษวัสดุ ประเภทผาใบ กระสอบปาน ของจริงที่ไมใชแลว เชน หมอ เตา ชาม อาง เตารีด เครื่องครัว ตุกตา สมมติ เปนบุคคลในครอบครัว เสื้อผาผูใหญที่ไมใชแลวสําหรับผลัดเปลี่ยน มีการตกแตงบริเวณ ใกลเคียงใหเหมือนบาน จริง ๆ บางครั้งอาจจัดเปนรา นขายของ สถานที่ทําการตาง ๆ เพื่อใหเด็กเลน สมมติตามจนิ ตนาการของเดก็ เอง ๕. การเลน ในมมุ ชางไม เด็กตองการออกแรงเคาะ ตอก กิจกรรมการเลนในมุมชางไมนี้จะชวยในการ พฒั นา กลามเนื้อใหแ ข็งแรง ชว ยฝกการใชม ือและการประสานสมั พนั ธระหวางมือกับตา นอกจากน้ียัง ฝกใหรกั งาน และสงเสริมความคดิ สรางสรรคอ ีกดว ย ๖. การเลนเกมการละเลน กิจกรรมการเลนเกมการละเลนที่จัดใหเด็กเลน เชน เกมการละเลนของไทย เกม การละเลนของทองถิ่น เชน มอญซอนผา รีรีขาวสาร แมงู โพงพาง ฯลฯ การละเลนเหลานี้ ตองใช บริเวณที่ กวาง การเลนอาจเลน เปนกลุมเล็ก/กลุมใหญก ็ได กอนเลนครอู ธิบายกติกาและสาธิตใหเ ด็ก เขาใจ ไมควรนํา เกมการละเลนที่มีกติกายุงยากและเนนการแขงขันแพช นะ มาจัดกิจกรรมใหกับเด็ก วัยนี้ เพราะเดก็ จะเกิด ความเครียดและสรา งความรสู กึ ท่ไี มด ีตอตนเอง สื่อกจิ กรรมการเลนกลางแจง ๑. การเลนเครอ่ื งเลน สนาม เครื่องเลนสนาม หมายถึง เครื่องเลนที่เด็กอาจปนปาย หมุน ซึ่งทําออกมาใน รูปแบบตา งๆเชน ๑.๑ เคร่อื งเลนสําหรับปนปาย หรือตาขายสําหรบั ปน เลน
๑.๒ เครอ่ื งเลน สําหรับโยกหรือไกว เชน มา ไม ชิงชา มา น่งั โยก ไมกระดก ๑.๓ เครือ่ งเลน สาํ หรบั หมนุ เชน มา หมนุ พวงมาลัยรถสําหรับหมุนเลน ๑.๔ ราวโหนขนาดเลก็ สําหรบั เด็ก ๑.๕ ตน ไมส าํ หรบั เดนิ ทรงตัว หรือไมกระดานแผนเดยี ว ๑.๖ เครอื่ งเลนประเภทลอเลอื่ น เชน รถสามลอ รถลากจูง ๒. การเลน ทราย ทรายเปนสง่ิ ทเี่ ด็กๆ ชอบเลน ทัง้ ทรายแหง ทรายเปยก นาํ มากอ เปนรูปตางๆ ได และ สามารถนําวสั ดอุ น่ื มาประกอบการเลนตกแตงได เชน ก่ิงไม ดอกไม เปลอื กหอย พมิ พขนม ท่ีตัก ทราย ปกติบอทรายจะอยูกลางแจง โดยอาจจัดใหอยูใตรมเงาของตนไมหรือสราง หลังคา ทําขอบกั้น เพื่อมิใหทรายกระจัดกระจาย บางโอกาสอาจพรมน้ำใหขึ้นเพื่อเด็กจะไดกอเลน นอกจากน้ี ควรมี วธิ กี ารปดกน้ั มิใหส ัตวเลี้ยงลงไปทําความสกปรกในบอ ทรายได ๓. การเลนนำ้ เด็กทั่วไปชอบเลนน้ำมาก การเลนน้ำนอกจากสรางความพอใจและคลาย ความเครียดให เด็กแลวยังทําใหเด็กเกิดการเรียนรูอีกดวย เชน เรียนรูทักษะการสังเกต จําแนก เปรียบเทียบปริมาตร อปุ กรณ ท่ีใสนำ้ อาจเปนถังทส่ี รางข้นึ โดยเฉพาะหรืออางน้ำวางบนขาต้ังที่มั่นคง ความสงู พอที่เดก็ จะยืนไดพ อดี และควร มีผาพลาสตกิ กันเสื้อผาเปย กใหเ ด็กใชค ลมุ ระหวางเลน ๔. การเลน สมมติในบานตุกตาหรอื บานจําลอง เปน บานจาํ ลองสาํ หรับใหเดก็ เลน จําลองแบบจากบานจริงๆ อาจทาํ ดวยเศษวัสดุ ประเภท ผาใบ กระสอบปาน ของจริงที่ไมใชแลว เชน หมอ เตา ชาม อาง เตารีด เครื่องครัว ตุกตา สมมติเปนบุคคลใน ครอบครัว เสื้อผาผูใหญที่ไมใชแลวสําหรับผลัดเปลี่ยน มีการตกแตงบริเวณ ใกลเคียงใหเหมือนบานจริงๆ บางครั้งอาจจัดเปนรานขายของ สถานที่ทําการตาง ๆ เพื่อใหเด็กเลน สมมตติ ามจนิ ตนาการของเด็กเอง ๕. การเลนในมุมชางไม เด็กตองการออกแรงเคาะ ตอก กิจกรรมการเลนในมุมชางไมนี้จะชวยในการ พฒั นากลามเน้อื ใหแ ขง็ แรง ชว ยฝกการใชมอื และการประสานสมั พันธระหวางมอื กับตา นอกจากนี้ยัง ฝกใหรักงานและสงเสรมิ ความคิดสรางสรรคอกี ดว ย ๖. การเลนเกมการละเลน กิจกรรมการเลนเกมการละเลนที่จัดใหเด็กเลน เชน เกมการละเลนของไทย เกม การละเลน ของทองถิ่น เชน มอญซอนผา รีรีขาวสาร แมงู โพงพาง ฯลฯ การละเลนเหลานี้ ตองใช บริเวณที่กวาง การเลนอาจเลนเปนกลุมเล็ก/กลุมใหญก็ได กอนเลนครูอธิบายกติกาและสาธิตใหเด็ก เขาใจ ไมควรนํา เกมการละเลนที่มีกติกายุงยากและเนนการแขง ขันแพช นะ มาจัดกิจกรรมใหกับเดก็ วัยนี้ เพราะเด็กจะเกิด ความเครียดและสรา งความรูสกึ ท่ไี มด ตี อ ตนเอง แนวการจัดกิจกรรม ๑. เดก็ และครูรว มกนั สรา งขอตกลง
๒. จัดเตรยี มวสั ดอุ ุปกรณประกอบการเลนใหพ รอม ๓. สาธติ การเลนเคร่ืองเลนสนามบางชนดิ ๔. ใหเ ดก็ เลือกเลนอสิ ระตามความสนใจและใหเ วลาเลนนานพอควร ๕. ครูควรจัดกิจกรรมใหเหมาะสมกับวัย (ไมควรจัดกิจกรรมพลศึกษา) เชน การเลนน้ำ เลน ทราย เลนบานตุกตา เลนในมุมชางไม เลนบล็อกกลวง เครื่องเลนสนาม เกมการละเลน เลนอุปกรณ กีฬา สาํ หรบั เด็ก เลนเคร่ืองเลนประเภทลอ เลื่อน เลน ของเลน พน้ื บาน (เดนิ กะลา ฯลฯ) ๖. ขณะเด็กเลนครูตองคอยดูแลความปลอดภัยและสังเกตพฤติกรรมการเลน การอยูรวมกัน กับเพ่อื นของเดก็ อยางใกลชิด ๗. เมื่อหมดเวลาควรใหเ ด็กเกบ็ ของใชหรือของเลน ใหเ รียบรอย ๘. ใหเ ด็กทําความสะอาดรา งกายและดูแลเครอื่ งแตง กายใหเ รียบรอยหลงั เลน ขอเสนอแนะ ๑. หมั่นตรวจตราเครื่องเลน สนามและอุปกรณประกอบใหอ ยูในสภาพทีป่ ลอดภัยและใชการ ไดด ีอยเู สมอ ๒. ใหโ อกาสเดก็ เลือกเลนกลางแจงอยา งอสิ ระทุกวนั อยางนอยวันละ ๓๐ นาที ๓. ขณะเด็กเลน กลางแจง ครตู องคอยดูแลอยางใกลชดิ เพื่อระมัดระวังความ ปลอดภัยในการ เลน หากพบวาเดก็ แสดงอาการเหนือ่ ย ออ นลา ควรใหเดก็ หยดุ พัก ๔. ไมควรนํากิจกรรมพลศึกษาสําหรับเด็กระดับประถมศึกษามาใชสอนกับเด็กระดับปฐมวัย เพราะยงั ไมเ หมาะสมกบั วัย ๕. หลงั จากเลกิ กจิ กรรมกลางแจง ควรใหเ ด็กไดพ กั ผอนหรือน่ังพกั ไมควรใหเด็ก รบั ประทาน อาหารกลางวันหรือดื่มนมทันที เพราะอาจทําใหเด็กอาเจยี น เกิดอาการจกุ แนนได ๖. เกมการศึกษา เกมการศึกษา (Didactic games) เปนเกมที่ชวยพัฒนาสติปญญาชว ยสงเสริมใหเด็กเกิด การเรยี นรู เปน พืน้ ฐานการศึกษา มกี ฎเกณฑกตกิ างายๆ เดก็ สามารถเลน คนเดยี วหรือเลนเปนกลุมได ชวยใหเด็กรูจัก สังเกต คิดหาเหตุผลและเกิดความคิดรวบยอด เกี่ยวกับสี รูปราง จํานวน ประเภท และความสมั พนั ธ เก่ยี วกับพืน้ ท่ี ระยะ เกมการศกึ ษาท่ีเหมาะสมจะชวยฝก ทักษะความพรอมทางดาน รา งกาย อารมณ สงั คม และสตปิ ญญาสําหรบั เด็กวัย ๓-๖ ป มีจดุ ประสงค ดงั น้ี จดุ ประสงค ๑. เพื่อฝก ทักษะการสงั เกต จําแนกและเปรียบเทยี บ ๒. เพื่อฝก การแยกประเภท การจัดหมวดหมู ๓. เพอื่ สง เสริมการคดิ หาเหตุผล และตดั สินใจแกป ญหา ๔. เพื่อสง เสรมิ ใหเ ด็กเกิดความคดิ รวบยอดเกี่ยวกบั ส่ิงท่ไี ดเรยี นรู ๕. เพอ่ื สงเสริมการประสานสมั พันธระหวางมอื กับตา ๖. เพื่อปลูกฝงคุณธรรมและจริยธรรมตางๆ เชน ความรับผิดชอบ ความ เอ้อื เฟอ เผื่อแผ ประเภทของเกมการศึกษา ๑. เกมจบั คู เชน จบั คภู าพเหมือน จับคภู าพกบั เงา จับคูภ าพกับโครงราง จับคูภาพท่ีซอนอยู
ใน ภาพหลัก จับคูภาพที่มีความสัมพันธกัน จับคูภาพสัมพันธแบบตรงกันขาม จับคูภาพที่สมมาตร จบั คู ภาพแบบอนกุ รม ฯลฯ ๒. เกมตอภาพใหสมบูรณ (Jigsaws) หรือภาพตดั ตอ ๓. เกมวางภาพตอ ปลาย (โดมิโน) ๔. เกมเรยี งลําดับ ๕. เกมการจดั หมวดหมู ๖. เกมการศกึ ษารายละเอียดของภาพ (ลอตโต) ๗. เกมจับคูแบบตารางสัมพนั ธ (เมตรกิ เกม) ๘. เกมพ้นื ฐานการบวก ๙. เกมหาความสัมพันธต ามลําดับที่กาํ หนด ส่อื เกมการศึกษา ๑. เกมจับคู เพื่อใหเด็กไดฝกสังเกตสิ่งที่เหมือนกันหรือตางกันซึ่งอาจเปนการเปรียบเทียบภาพตางๆ แลวจัดเปน คูๆ ตามจดุ มุง หมายของเกมแตละชดุ เกมประเภทจับคูนส้ี ามารถแบงไดห ลายแบบ ดงั นี้ ๑.๑ เกมจับคภู าพทีเ่ หมอื นกนั หรือจับคสู ่งิ ของเดยี วกัน ๑.๒ เกมจบั คูภ าพสิ่งท่ีมีความสมั พันธกนั ๑.๓ เกมจบั คภู าพช้ินสว นทีห่ ายไป ๑.๔ เกมจบั คภู าพทสี่ มมาตรกัน ๑.๕ เกมจับคภู าพทส่ี ัมพนั ธก ันแบบอปุ มาอปุ ไมย ๑.๖ เกมจับคูแ บบอนุกรม ๒. เกมภาพตัดตอ ๒.๑ ภาพตัดตอ ท่ีสัมพันธกับหนวยการเรยี นตา ง ๆ เชน ผลไม ผกั ๒.๒ ภาพตัดตอแบบมิติสัมพันธ ๓. เกมจัดหมวดหมู ๓.๑ ภาพสิ่งตา ง ๆ ทนี่ าํ มาจดั เปน พวก ๆ ๓.๒ ภาพเก่ียวกับประเภทของใชในชวี ิตประจําวัน ๓.๓ ภาพจัดหมวดหมูตามรปู รา ง สี ขนาด รปู ทรงเรขาคณิต ๔. เกมวางภาพตอ ปลาย (โดมโิ น) ๔.๑ โดมโิ นภาพเหมือน ๔.๒ โดมโิ นภาพสมั พันธ ๕. เกมเรียงลําดบั ๕.๑ เรียงลําดับภาพเหตุการณตอ เนือ่ ง ๕.๒ เรียงลาํ ดบั ขนาด ๖. เกมศึกษารายละเอยี ดของภาพ (ลอตโต) ๗. เกมจับคแู บบตารางสัมพนั ธ (เมตริกเกม) ๘. เกมพืน้ ฐานการบวก
แนวการจดั กจิ กรรมเกมการศกึ ษา ๑. แนะนํากิจกรรมใหม ๒. สาธิต / อธิบาย วธิ ีเลน เกมอยางเปนข้นั ตอนตามประเภทของเกม ๓. ใหเด็กหมุนเวยี นเขามาเลน เปน กลุม หรือรายบคุ คล ๔. ขณะที่เด็กเลนเกม ครูเปนเพียงผแู นะนาํ ๕. เมอื่ เดก็ เลนเกมแตละชดุ เสรจ็ เรียบรอ ย ควรใหเ ด็กตรวจสอบความถูกตอ งดว ยตนเอง หรือ รวมกันตรวจกบั เพือ่ น หรอื ครเู ปนผชู ว ยตรวจ ๖. ใหเ ดก็ นําเกมทเี่ ลน แลวเก็บใสก ลอ ง เขา ทใ่ี หเรยี บรอยทกุ ครงั้ กอ นเลนเกมชุดอื่น ขอเสนอแนะ ๑. การจัดประสบการณเกมการศึกษาในระยะแรก ควรเริ่มสอนโดยใชของจริง เชน การจับคู กระปองแปง ท่ีเหมอื นกนั หรอื การเรียงลําดับกระปอ งแปง ตามลาํ ดบั สูง - ตำ่ ๒. การเลนเกมในแตละวัน อาจจดั ใหเ ลน ทงั้ เกมชดุ ใหมและเกมชุดเกา ๓. ครูอาจใหเ ด็กหมนุ เวยี นเขา มาเลน เกมกับครทู ลี่ ะกลมุ หรอื สอนทง้ั ชนั้ ตามความเหมาะสม ๔. ครูอาจใหเด็กที่เลน ไดแลว มาชวยแนะนาํ กติกาการเลน ในบางโอกาสได ๕. การเลนเกมการศึกษา นอกจากใชเวลาในชวงกิจกรรมเกมการศึกษาตามตารางกิจกรรม ประจําวนั แลว อาจใหเด็กเลอื กเลน อิสระในชว งเวลากจิ กรรมการเลนตามมุมได ๖. การเก็บเกมที่เลนแลว อาจเก็บใสกลองเล็กๆ หรือใสถุงพลาสติกหรือใชย างรดั แยก แตละ เกม แลว จดั ใสกลองใหญรวมไวเ ปน ชดุ หลกั สูตรตานทุจริตศกึ ษา (Anti-Corruption Education) ในระดบั ปฐมวัย กรอบการจดั ทำหลกั สูตรหรือชุดการเรยี นรูและสอื่ ประกอบการเรยี นรู ดา นการปองกันการ ทุจริต โดยที่ประชมุ ไดเ หน็ ชอบรวมกนั ในการจดั ทำหลักสูตรหรือชุดการเรียนรแู ละสอ่ื ประกอบการ เรยี นรู ดานการปองกนั การทุจริต หวั ขอวิชา 4 วชิ า ประกอบดว ย 1) การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสวนรวม 2) ความอายและความไมทนตอ การทจุ รติ 3) STRONG : จติ พอเพียงตา นทุจริต 4) พลเมืองและความรับผดิ ชอบตอ สงั คม หลักสตู รตานทจุ ริตศึกษา ระดบั ปฐมวัย จะใชเ วลาเรียนท้ังป จำนวน 40 ชว่ั โมง จดั ทำเนอื้ หา และกจิ กรรมการเรียนการสอน ตามความเหมาะสมและการเรียนรูในชว งวยั โดยมรี ายละเอียดดังน้ี ๑. ชือ่ หลักสูตรตา นทุจริตศกึ ษา (Anti-Corruption Education) ในระดับปฐมวยั “รายวิชา เพมิ่ เติม การปองกนั การทจุ ริต” ตามทส่ี ำนักงานคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทจุ ริตแหงชาติ รว มกบั สำนักงาน คณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน และหนว ยงานทเ่ี ก่ยี วของ ดำเนินการจัดทำหลักสูตรหรอื ชุดการ เรยี นรูและสือ่ ประกอบการเรียนรู ดา นการปองกนั การทุจริต สำหรบั ใชเปน เน้อื หามาตรฐานกลางให สถาบนั การศึกษาหรือหนว ยงานท่ีเกย่ี วของนำไปใชในการเรียนการสอนใหกับกลมุ เปาหมายในระดับ
ปฐมวัย เพอ่ื ปลกู ฝง จิตสำนึกในการแยกประโยชนสว นบคุ คลและประโยชนสว นรวม จิตพอเพยี ง การ ไมยอมรบั และไมทนตอ การทุจรติ โดยใชชอื่ วา หลกั สูตรตานทุจรติ ศึกษา (Anti-Corruption Education) หลกั สูตรที่ ๑ หลักสูตรการศึกษาข้ันพนื้ ฐาน โดยมแี นวทางการนำไปใชตามความ เหมาะสมของแตล ะโรงเรียน ดงั น้ี ๑.นำไปจดั เปนรายวิชาเพ่มิ เติมของโรงเรียน ๒.นำไปจัดในชว่ั โมงลดเวลาเรยี นเพิ่มเวลารู ๓.นำไปบูรณาการกับการจัดการเรียนการสอนในกลุมสาระการเรียนรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม (สาระหนา ที่พลเมือง) หรือนำไปบรู ณาการกับกลมุ สาระการเรียนรูอน่ื ๆ ๒. จดุ มงุ หมายของรายวชิ า เพือ่ ใหน ักเรยี นปฐมวยั ๒.๑ มคี วามรู ความเขา ใจเกยี่ วกบั การแยกแยะระหวา งผลประโยชนสวนตนกบั ผลประโยชน สว นรวม ๒.๒ มคี วามรู ความเขา ใจเก่ียวกบั ความละอายและความไมทนตอ การทจุ ริต ๒.๓ มคี วามรู ความเขา ใจเกยี่ วกบั STRONG / จิตพอเพียงตอตานการทจุ ริต ๒.๔ มคี วามรู ความเขา ใจเกย่ี วกบั พลเมืองและมีความรับผิดชอบตอ สงั คม ๒.๕ สามารถคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสว นรวมได ๒.๖ ปฏบิ ัตติ นเปนผูละอายและไมทนตอ การทุจริตทกุ รูปแบบ ๒.๗ ปฏบิ ตั ิตนเปนผทู ี่ STRONG / จติ พอเพยี งตอตา นการทจุ ริต ๒.๘ ปฏิบัติตนตามหนาทพ่ี ลเมอื งและมีความรบั ผดิ ชอบตอสงั คม ๓. คำอธบิ ายรายวชิ า ศึกษาเกีย่ วกับการแยกแยะระหวางผลประโยชนส ว นตนกับผลประโยชนส ว นรวม ความ ละอายและความไมทนตอ การทุจริต STRONG / จติ พอเพียงตอตานการทจุ รติ รูหนา ที่ของพลเมือง และรบั ผดิ ชอบตอสังคมในการตอตานการทุจรติ โดยใชกระบวนการคิด วเิ คราะห จำแนก แยกแยะ การฝก ปฏบิ ตั จิ ริง การทำโครงงาน กระบวนการเรียนรู ๕ ขั้นตอน (๕ STEPs) การอภิปราย การสืบสอบ การแกป ญหา ทักษะการอา น และการเขยี น เพื่อใหม ีความตระหนักและเห็นความสำคญั ของการตอตา นและการปอ งกันการทจุ รติ ๔.ผลการเรยี นรู ๑. มคี วามรู ความเขาใจเกย่ี วกับการแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตน กับผลประโยชน สวนรวม ๒. มีความรู ความเขา ใจเก่ียวกับความละอายและความไมทนตอ การทจุ ริต ๓. มคี วามรู ความเขา ใจเก่ยี วกับ STRONG / จิตพอเพยี งตอตา นการทุจรติ ๔. มคี วามรู ความเขาใจเกี่ยวกบั พลเมืองและมีความรบั ผิดชอบตอสังคม ๕. สามารถคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนส วนตน กับผลประโยชนสวนรวมได ๖. ปฏิบัติตนเปน ผลู ะอายและไมท นตอการทุจรติ ทุกรปู แบบ ๗. ปฏิบัติตนเปนผูท ี่ STRONG / จิตพอเพียงตอ ตา นการทุจรติ
๘. ปฏบิ ัตติ นตามหนาที่พลเมืองและมคี วามรับผดิ ชอบตอสังคม ๙. ตระหนกั และเหน็ ความสำคัญของการตอตา นและปองกันการทุจริต รวมท้ังหมด ๙ ผลการเรียนรู ๘.๔ ตารางกิจกรรมประจำวัน เวลา กิจกรรมประจำวัน หมายเหตุ ๐๘.๓๐ - ๐๘.๔๕ น. รบั เดก็ เปน รายบุคคล ๐๘.๔๕ - ๐๙.๐๐ น. เคารพธงชาติและสวดมนต ๐๙.๐๐ - ๐๙.๑๐ น. สนทนา ขาว เหตกุ ารณ ตรวจสุขภาพ ๐๙.๑๐ - ๐๙.๓๐ น. กิจกรรมเคลอ่ื นไหวและจงั หวะ ๐๙.๓๐ - ๑๐.๒๐ น. กจิ กรรมสรางสรรคและกจิ กรรมเสรี ๑๐.๒๐ - ๑๐.๔๐ น. กจิ กรรมเสริมประสบการณ ๑๐.๔๐ - ๑๑.๐๐ น. กิจกรรมกลางแจง ๑๑.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. พักรับประทานอาหารกลางวัน ๑๒.๐๐ - ๑๒.๓๐ น. แปรงฟน ๑๒.๓๐ - ๑๔.๐๐ น. นอนพักผอ น ๑๔.๐๐ - ๑๔.๒๐ น. เก็บท่ีนอน ลางหนา ๑๔.๒๐ - ๑๔.๔๐ น. พัก (รับประทานอาหารเสริม ( นม) ) ๑๔.๔๐ - ๑๕.๐๐ น. กิจกรรมเกมการศกึ ษา ๑๕.๐๐ - เปนตน ไป เตรียมตวั กลบั บา น
๘.๕ หนวยการจดั ประสบการณ ๘.๕.๑ หนวยการจัดประสบการณ ช้นั อนุบาลปที่ ๒ ( ๔ ป) สปั ดาหที่ สาระการเรียนรู ช่ือเรื่อง/ชอ่ื หนว ย หมายเหตุ บูรณาการ ๑ เรอื่ งราวเกย่ี วกบั ตวั เด็ก เรยี นรกู นั ฉนั กับเธอ การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนส ว นตนและ ผลประโยชนส ว นรวม - การคิดแยกแยะ ๒ เรอื่ งราวเกย่ี วกับตวั เดก็ ผูนำท่ีหนูรัก การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนส วนตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การคดิ แยกแยะ ๓ สิ่งตางๆรอบตัวเดก็ เรียนรเู รอื่ งเสน การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนส วนตนและ ผลประโยชนสว นรวม - ระบบคดิ ฐาน ๒ ๔ บุคคลและสถานทแ่ี วดลอ มเด็ก หนไู หวคณุ ครู การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสวนรวม - ระบบคดิ ฐาน ๒ ๕ เรือ่ งราวเกยี่ วกับตัวเดก็ รา งกายของเรา การคิดแยกแยะระหวา งผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสวนรวม - ของเลน ๖ เร่อื งราวเกี่ยวกับตวั เดก็ หนูทำได การคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - ของเลน ๗ ธรรมชาตริ อบตัวเดก็ ฝน ฝน ฝน การคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนส วนตนและ ผลประโยชนส วนรวม - การรบั ประทานอาหาร ๘ บคุ คลและสถานทแี่ วดลอมเด็ก หนไู ปทำบญุ การคิดแยกแยะระหวา งผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนส ว นรวม - การเขา แถว ๙ บคุ คลและสถานที่แวดลอ มเด็ก ศลี หา - การเกบ็ ของใชส ว นตัว
สปั ดาหที่ สาระการเรยี นรู ชอื่ เรือ่ ง/ชอ่ื หนวย หมายเหตุ ๑๐ สง่ิ ตางๆรอบตัวเด็ก อาหารดีมปี ระโยชน การคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนส วนตนและ ผลประโยชนส ว นรวม - ทำงานที่ไดรบั มอบหมาย ๑๑ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก ผักแสนอรอย การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การแบงปน ๑๒ เร่อื งราวเกี่ยวกบั ตัวเดก็ ฟ เอย ฟ ฟน การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การแตง กาย ๑๓ บคุ คลและสถานทีแ่ วดลอ มเด็ก แมของแผน ดิน การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การทำกจิ วตั รประจำวนั ๑๔ บคุ คลและสถานทแ่ี วดลอ มเดก็ บา นแสนสขุ ความละอายและความไมท นตอการทจุ ริต - ของเลน ๑๕ บุคคลและสถานทแี่ วดลอมเดก็ ครอบครัวของเรา ความละอายและความไมทนตอการทจุ รติ - การรับประทานอาหาร ๑๖ ส่ิงตา งๆรอบตัวเดก็ ปจ จยั ๔ ความละอายและความไมทนตอ การทจุ รติ - การเขา้ แถว ๑๗ บุคคลและสถานที่แวดลอ มเดก็ ไรมะลิแม ความละอายและความไมทนตอ การทจุ รติ - การเก็บของใชสว นตวั ๑๘ เรือ่ งราวเก่ียวกบั ตัวเดก็ หนูเปนเดก็ ดี ความละอายและความไมทนตอ การทุจริต - ทาํ งานทไี ดร้ บั มอบหมาย ๑๙ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก ตนไมม คี ุณ ความละอายและความไมทนตอการทุจรติ - ทาํ งานทไี ดร้ บั มอบหมาย
สปั ดาหท ี่ สาระการเรยี นรู ชอื่ เรื่อง/ช่อื หนว ย หมายเหตุ ๒๐ สิ่งตางๆรอบตวั เด็ก หนูชว ยประหยดั ได ความละอายและความไมทนตอ การทจุ ริต - การแบง่ ปัน ๒๑ บุคคลและสถานทแ่ี วดลอ มเดก็ กระทงแสนสวย ความละอายและความไมทนตอการทจุ ริต - การแบ่งปัน ๒๒ บคุ คลและสถานที่แวดลอมเดก็ โรงเรยี นของเรา ความละอายและความไมทนตอ การทจุ ริต - การแตงกาย ๒๓ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก หนนู อ ยนักสำรวจ ความละอายและความไมทนตอ การทุจริต - การแตงกาย ๒๔ บุคคลและสถานที่แวดลอมเด็ก โรงเรยี นนา อยู ความละอายและความไมท นตอ การทจุ ริต - การทาํ กิจวตั รประจาํ วนั ๒๕ บุคคลและสถานทแี่ วดลอมเดก็ พอของแผนดนิ ความละอายและความไมท นตอการทจุ รติ - การทาํ กจิ วตั รประจาํ วนั ๒๖ สง่ิ ตา งๆรอบตวั เด็ก อากาศอยูไหน STRONG / จติ พอเพียงตอตา นการทุจริต - ความพอเพียง ๒๗ ธรรมชาตริ อบตัวเด็ก หนาวแลวนะ STRONG / จติ พอเพยี งตอตานการทจุ รติ - ความโปรงใส ๒๘ ส่งิ ตางๆรอบตัวเด็ก พลังวิเศษ STRONG / จติ พอเพยี งตอตา นการทุจรติ - ความตืน่ รู / ความรู ๒๙ บคุ คลและสถานท่ีแวดลอ มเดก็ สวสั ดีปใหม STRONG / จิตพอเพยี งตอตา นการทจุ ริต - ตา้ นทจุ รติ ๓๐ สง่ิ ตา งๆรอบตัวเดก็ นักอนรุ กั ษน อย STRONG / จติ พอเพยี งตอตา นการทจุ รติ - มุงไปขา งหน้ำ ๓๑ บคุ คลและสถานทแี่ วดลอ มเด็ก วนั ของเดก็ - ความเออ้ื อาทร
๓๒ สิง่ ตางๆรอบตวั เดก็ สตั วมีคณุ STRONG / จติ พอเพยี งตอตานการทจุ รติ - การรบั ประทานอาหาร ๓๓ บุคคลและสถานที่แวดลอมเด็ก บุคคลตางๆ STRONG / จติ พอเพยี งตอตานการทจุ ริต - การช่วยเหลอื เพือน ๓๔ ธรรมชาตริ อบตัวเด็ก รอบๆตัวหนู STRONG / จิตพอเพยี งตอตานการทจุ รติ - การใชก้ ระดาษ ๓๕ สิ่งตา งๆรอบตวั เด็ก สสี วยๆ พลเมอื งกบั ความรบั ผิดชอบตอสังคม - ความรบั ผิดชอบต่อตนเอง ๓๖ สงิ่ ตางๆรอบตวั เดก็ กลางวนั กลางคืน พลเมืองกบั ความรบั ผิดชอบตอสังคม - ความรบั ผิดชอบต่อผอู้ นื ๓๗ ส่งิ ตา งๆรอบตวั เด็ก ตวั เลขนารู พลเมืองกับความรับผดิ ชอบตอสงั คม - การตรงต่อเวลา ๓๘ ธรรมชาตริ อบตัวเดก็ ฤดรู อนมาถึงแลว ๓๙ ธรรมชาตริ อบตัวเด็ก พลเมอื งกบั ความรบั ผดิ ชอบตอสังคม - การทำความสะอาดหองเรียน แมลงบา นเรา พลเมืองกบั ความรบั ผดิ ชอบตอสังคม - การช่วยเหลอื ตนเอง ๔๐ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก ยงุ จอมยุง ประเมินผลหลักสตู รตานทุจรติ ศึกษาระดบั ปฐมวยั
๘.๕.๒ หนว ยการจดั ประสบการณ ชัน้ อนุบาลปที่ ๓ (๕-๖ ป) สัปดาหท่ี สาระการเรียนรู ชอ่ื เรื่อง/ชื่อหนวย หมายเหตุ ๑ เรื่องราวเกย่ี วกับตวั เดก็ เรียนรกู ัน ฉันกบั เธอ การคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนสวนตนและ ผลประโยชนส วนรวม - การคิดแยกแยะ ๒ เร่อื งราวเก่ียวกับตวั เดก็ ผนู ำท่ีหนูรกั การคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การคดิ แยกแยะ ๓ ส่ิงตางๆรอบตวั เดก็ เรยี นรเู ร่อื งเสน การคิดแยกแยะระหวา งผลประโยชนสวนตนและ ผลประโยชนส วนรวม - ระบบคิดฐาน ๒ ๔ บคุ คลและสถานท่แี วดลอมเด็ก หนไู หวคณุ ครู การคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนสวนตนและ ผลประโยชนส วนรวม - ระบบคดิ ฐาน ๒ ๕ เรอ่ื งราวเกี่ยวกบั ตวั เด็ก รางกายของเรา การคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนส ว นตนและ ผลประโยชนส ว นรวม - ของเลน ๖ เร่อื งราวเกีย่ วกบั ตัวเดก็ หนูทำได การคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนและ ผลประโยชนสว นรวม - ของเลน ๗ ธรรมชาตริ อบตัวเดก็ ฝน ฝน ฝน การคิดแยกแยะระหวา งผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนส วนรวม - การรบั ประทานอาหาร ๘ บคุ คลและสถานทแ่ี วดลอมเด็ก หนูไปทำบุญ การคดิ แยกแยะระหวา งผลประโยชนส วนตนและ ผลประโยชนส ว นรวม - การเขาแถว ๙ บคุ คลและสถานที่แวดลอมเด็ก ศลี หา - การเกบ็ ของใชส ว นตวั
สปั ดาหที่ สาระการเรยี นรู ชอื่ เรือ่ ง/ชอ่ื หนวย หมายเหตุ ๑๐ สง่ิ ตางๆรอบตัวเด็ก อาหารดีมปี ระโยชน การคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนส วนตนและ ผลประโยชนส ว นรวม - ทำงานที่ไดรบั มอบหมาย ๑๑ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก ผักแสนอรอย การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การแบงปน ๑๒ เร่อื งราวเกี่ยวกบั ตัวเดก็ ฟ เอย ฟ ฟน การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การแตง กาย ๑๓ บคุ คลและสถานทีแ่ วดลอ มเด็ก แมของแผน ดิน การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสว นตนและ ผลประโยชนสว นรวม - การทำกจิ วตั รประจำวนั ๑๔ บคุ คลและสถานทแ่ี วดลอ มเดก็ บา นแสนสขุ ความละอายและความไมท นตอการทจุ ริต - ของเลน ๑๕ บุคคลและสถานทแี่ วดลอมเดก็ ครอบครัวของเรา ความละอายและความไมทนตอการทจุ รติ - การรับประทานอาหาร ๑๖ ส่ิงตา งๆรอบตัวเดก็ ปจ จยั ๔ ความละอายและความไมทนตอ การทจุ รติ - การเขา้ แถว ๑๗ บุคคลและสถานที่แวดลอ มเดก็ ไรมะลิแม ความละอายและความไมทนตอ การทจุ รติ - การเก็บของใชสว นตวั ๑๘ เรือ่ งราวเก่ียวกบั ตัวเดก็ หนูเปนเดก็ ดี ความละอายและความไมทนตอ การทุจริต - ทาํ งานทไี ดร้ บั มอบหมาย ๑๙ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก ตนไมม คี ุณ ความละอายและความไมทนตอการทุจรติ - ทาํ งานทไี ดร้ บั มอบหมาย
สปั ดาหท ี่ สาระการเรยี นรู ชอื่ เรื่อง/ช่อื หนว ย หมายเหตุ ๒๐ สิ่งตางๆรอบตวั เด็ก หนูชว ยประหยดั ได ความละอายและความไมทนตอ การทจุ ริต - การแบง่ ปัน ๒๑ บุคคลและสถานทแ่ี วดลอ มเดก็ กระทงแสนสวย ความละอายและความไมทนตอการทจุ ริต - การแบ่งปัน ๒๒ บคุ คลและสถานที่แวดลอมเดก็ โรงเรยี นของเรา ความละอายและความไมทนตอ การทจุ ริต - การแตงกาย ๒๓ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก หนนู อ ยนักสำรวจ ความละอายและความไมทนตอ การทุจริต - การแตงกาย ๒๔ บุคคลและสถานที่แวดลอมเด็ก โรงเรยี นนา อยู ความละอายและความไมท นตอ การทจุ ริต - การทาํ กิจวตั รประจาํ วนั ๒๕ บุคคลและสถานทแี่ วดลอมเดก็ พอของแผนดนิ ความละอายและความไมท นตอการทจุ รติ - การทาํ กจิ วตั รประจาํ วนั ๒๖ สง่ิ ตา งๆรอบตวั เด็ก อากาศอยูไหน STRONG / จติ พอเพียงตอตา นการทุจริต - ความพอเพียง ๒๗ ธรรมชาตริ อบตัวเด็ก หนาวแลวนะ STRONG / จติ พอเพยี งตอตานการทจุ รติ - ความโปรงใส ๒๘ ส่งิ ตางๆรอบตัวเด็ก พลังวิเศษ STRONG / จติ พอเพยี งตอตา นการทุจรติ - ความตืน่ รู / ความรู ๒๙ บคุ คลและสถานท่ีแวดลอ มเดก็ สวสั ดีปใหม STRONG / จิตพอเพยี งตอตา นการทจุ ริต - ตา้ นทจุ รติ ๓๐ สง่ิ ตา งๆรอบตัวเดก็ นักอนรุ กั ษน อย STRONG / จติ พอเพยี งตอตา นการทจุ รติ - มุงไปขา งหน้ำ ๓๑ บคุ คลและสถานทแี่ วดลอ มเด็ก วนั ของเดก็ - ความเออ้ื อาทร
สปั ดาหท่ี สาระการเรยี นรู ชื่อเรอื่ ง/ช่ือหนวย หมายเหตุ ๓๒ ส่ิงตา งๆรอบตัวเด็ก สตั วมีคณุ STRONG / จติ พอเพยี งตอตานการทจุ รติ - การรบั ประทานอาหาร ๓๓ บุคคลและสถานทแ่ี วดลอ มเดก็ บคุ คลตา งๆ STRONG / จติ พอเพียงตอตา นการทุจรติ - การช่วยเหลอื เพือน ๓๔ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก รอบๆตัวหนู STRONG / จติ พอเพยี งตอตานการทุจริต - การใชก้ ระดาษ ๓๕ สิ่งตางๆรอบตวั เดก็ สสี วยๆ พลเมอื งกับความรับผดิ ชอบตอสงั คม - ความรบั ผิดชอบต่อตนเอง ๓๖ สง่ิ ตา งๆรอบตวั เด็ก กลางวันกลางคนื พลเมอื งกบั ความรบั ผิดชอบตอสงั คม - ความรบั ผิดชอบต่อผอู้ นื ๓๗ ส่ิงตางๆรอบตวั เด็ก ตัวเลขนา รู พลเมอื งกบั ความรบั ผิดชอบตอสังคม - การตรงต่อเวลา ๓๘ ธรรมชาตริ อบตัวเด็ก ฤดูรอ นมาถงึ แลว ๓๙ ธรรมชาตริ อบตวั เด็ก พลเมืองกับความรับผดิ ชอบตอสังคม - การทำความสะอาดหองเรยี น แมลงบานเรา พลเมืองกบั ความรบั ผิดชอบตอสงั คม - การช่วยเหลือตนเอง ๔๐ ธรรมชาตริ อบตัวเดก็ ยุงจอมยุง ประเมินผลหลักสตู รตานทุจริตศกึ ษาระดบั ปฐมวัย
๙. การจดั สภาพแวดลอ ม สอื่ และแหลงเรยี นรู ๙.๑ การจัดสภาพแวดลอ ม การจัดสภาพแวดลอมและแหลงเรียนรูสำหรับการจัดการศึกษาระดับปฐมวัย มี ความสำคัญตอเด็กเนื่องจากธรรมชาติของเด็กในวัยนี้สนใจที่จะเรียนรู คนควา ทดลองและตองการ สัมผัสกับสิ่งแวดลอมรอบๆ ตัวอีกครั้งสภาพแวดลอมและแหลงเรียนรู เปนตัวกลางนำความรูจาก ผูส อนสเู ดก็ ทำใหเดก็ เกิดการเรียนรูตามจุดประสงคที่วางไว ชว ยใหเ ด็กไดร ับประสบการณตรง ทำให สง่ิ ท่ีเปนนามธรรมเขา ใจยากเปลย่ี นเปนรปู ประธรรมทเ่ี ดก็ เขา ใจงาย เรียนรไู ดงาย รวดเรว็ เพลดิ เพลิน เด็กสามารถเรยี นรจู ากการเลน ทเ่ี ปนประสบการณตรงท่ีเกิดจากการรับรูดวยประสาทสัมผัสทั้ง ๕ เกิด การเรียนรูและคนพบดวยตนเอง ดังนั้น การจัดสภาพแวดลอมและแหลงเรียนรู ตามความตองการ ของเดก็ จงึ มีความสำคญั ทเ่ี กี่ยวขอ งกับพฤติกรรมและกระบวนการเรียนรขู องเด็ก ทง้ั ในหองเรียนและ นอกหองเรียนของสถานศึกษา ใหสอดคลองกับเปาหมาย ของหลักสูตรสถานศึกษาการศึกษาปฐมวัย ตามบริบทของสถานศึกษาและทองถิ่นอยางเหมาะสม เพื่อสงผลใหบรรลุจุดหมายในการพัฒนาเด็ก ปฐมวยั ตอไป การจดั สภาพแวดลอ ม การเรียนรูของเด็กปฐมวัยเปนไปอยางราบรื่นและมีประสิทธิภาพ ถาหากเด็กอยูใน สภาพแวดลอมที่เหมาะสม มีการสนับสนุนอำนวยความสะดวกจากผูใหญ ภายใตบรรยากาศที่มี ความสขุ ไมเ ครงเครียดดว ยกฎระเบียบทเ่ี ครงครดั หรือยากตอการปฏิบัติ การจัดบรรยากาศการเรียนรู จงึ จดั แบงเปน ๓ ดา น การจัดสภาพแวดลอมดานกายภาพ เปนการจัดสภาพแวดลอมตามแนวคิดเรื่อง การ ตอบสนองความตองการพื้นฐาน และการเรียนรูโดยการปฏิสัมพันธกับสิ่งแวดลอม การจัดการจึงมี เปาหมายใหเด็กอยูรวมกันอยางมีสุข อนามัยที่ดีมีพื้นที่ในการตอบสนอง การทำกิจกรรมตางๆ อยาง คลองตัว และตอบสนองการทำกิจกรรมท่ีหลากหลาย ลักษณะการจัดการจึงเนนในเร่ืองความสะอาด ความปลอดภัย ความอิสระอยางมีขอบเขตในการเลน ความสะดวกที่จะทำใหรูสึกคลองตัว สดใส กระฉับกระเฉง ความพรอมของหองเรียนในสถานศึกษาที่มีลักษณะกายภาพที่ดีคือ มีการถายเท อากาศที่ดี มีอุณหภูมิที่เหมาะสม มีแสงสวางพอเพียง มีความสงบที่จะทำกิจกรรมอยางสบายและมี สมาธิ มีที่ใหเก็บวัสดุของใชและผลงาน มีที่จัดแสดงเพื่อการสื่อสารขอมูล แตละจุดของพื้นที่จะตอง สะดวกในการเขา ออก พอ แมผูป กครองสามารถเขา ไปดูแลไดอยางทวั่ ถงึ ในทุกพน้ื ท่ี สภาพแวดลอมในหองเรียน หลักการสำคัญในการจัดตองคำนึงถึงความปลอดภัยความ สะอาด เปน เปา หมายการพฒั นาเด็ก ความเปน ระเบียบ ความเปนตวั ของเดก็ เอง ใหเ ดก็ เกดิ ความรูสึก อบอุนมนั่ ใจ และมีความสขุ โดยคำนึงถึงเร่ืองตอ ไปน้ี ๑)การจัดวางวัสดุ อุปกรณ สื่อ เครื่องเลน คุรุภัณฑ ควรจัดใหเ หมาะสมสอดคลอ งกับวยั และ พฒั นาการเพ่อื ใหเด็กสามารถใชหรอื ทำกิจกรรม ไดสะดวกดว ยตนเอง ๒)วสั ดุ อปุ กรณ สือ่ เครอื่ งเลน ครุ ุภัณฑ ควรใหม ีขนาดเหมาะสมกบั เด็กปฐมวยั ๓)การจัดพื้นที่ในหองเรียนควรจัดใหเหมาะสม เลือกที่ตั้งคุรุภัณฑ อุปกรณตางๆ และมุม ประสบการณ โดยคำนึงถึงทิศทางลม แสงสวางพอเพียงตอการทำกิจกรรม ไมมีแสงสวางสงรบกวน สายตาเดก็ ขณะปฏิบตั ิกิจกรรม ทกุ จดุ ของหอ งควรใหม องเหน็ ไดโดยรวม
๔) สภาพแวดลอมในหองปลอดภัยจากสัตว แมลง พืช และสารเคมีที่มีพิษ คุรุภัณฑ โตะ เกา อี้ ไมควรเปนมมุ แหลมท่เี ปนอนั ตราย ๕) การแบง พ้นื ในหองเรยี นใหเ หมาะสมกบั การจดั กจิ กรรมมีดังนี้ ๕.๑ พ้ืนทอี่ ำนวยความสะดวกเพอ่ื เดก็ และผสู อน ๑) ท่แี สดงผลงานของเด็ก อาจจัดเปนแผน ปาย หรือท่แี ขวนผลงาน ๒) ที่เก็บแฟม ผลงานของเด็ก อาจจะทำเปนกลอง หรือจะใสเ ปนรายบุคคล ๓) ทเี่ ก็บเคร่อื งใชส วนตวั ของเดก็ อาจทำเปนชอ งครบตามจำนวนเด็ก ๔) ที่เก็บเคร่ืองใชของผูสอน เชน อุปกรณการสอน ของใชสวนตัวผูสอน ๕) ปายนเิ ทศตามหนว ยการสอนหรือสิ่งทเ่ี ดก็ สนใจ ๕.๒ พื้นทปี่ ฏิบัติกิจกรรมและการเคล่ือนไหว ควรกำหนดใหช ดั เจน ควรมีพ้ืนท่ีที่เด็ก สามารถจะทำงานไดดวยตนเอง และทำกิจกรรมดวยกันในกลุมเล็ก หรือกลุมใหญ เด็ก สามารถเคลอื่ นไหวไดอยางอสิ ระจากกิจกรรมหนึ่งไปยงั กิจกรรมหนง่ึ โดยไมรบกวนผอู ื่น ๕.๓ พื้นที่จัดมุมเลน หรือมุมประสบการณ สามารถจัดไดตามความเหมาะสม ขึ้นอยู กับสภาพของหองเรียน จัดแยกสวนที่ใชเสียงดังและเงียบออกจากกัน ตองมีของเลน วัสดุ อปุ กรณใ นมุมอยางพอเพียงตอการเรยี นรูของเด็ก การเลน ในมมุ เลนอยางมีเสรีมักถูกกำหนด ไวในตารางกิจกรรมประจำวัน เพื่อใหโอกาสเด็กไดเลนอยางเสรี ประมาณวันละ ๑ ชั่วโมง การจดั มุมเลน ตา งๆ ผูสอนควรคำนึงถงึ ส่ิงตอไปน้ี ๑) ในหองเรยี นควรมมี มุ เลน อยา งนอ ย ๓-๕ มุมท้งั น้ี ขึน้ อยูกบั พน้ื ทีแ่ ละขนาดของ หอ ง ๒) ควรมีการเปลี่ยนสีของเลน ตามมมุ ตามหนว ยการจัดประสบการณการเรยี นรู และตามความสนใจของเด็ก ๓) ควรจัดใหมีสื่อและผลงานท่ีเดก็ ไดเรยี นรูไปแลว จดั วางอยใู นมมุ เลน เชน การ ทดลองอยางงาย เรื่องการเปลี่ยนแปลงของสี เปนตน โดยผูสอนจัดเตรียมวัสดุอุปกรณให เด็กไดแลน ๔) ควรเปดโอกาสใหเด็กมีสวนรวมในการจัดมุมเลน เพื่อจูงใจใหเด็กรูสึกเปน เจาของ อยากเรียนรู อยากเขา เลน ๕) ควรสรางขอ ตกลงในการทำกจิ กรรม เพื่อเสริมสรางวนิ ยั เชิงบวกใหก ับเด็ก เชน สรา งขอ ตกลงรว มกันวา เม่อื เลน เสร็จแลวจะตองจดั เกบ็ อปุ กรณทุกอยางเขา ทีใ่ หเ รียบรอย ๖) การจดั แสดงผลงานและการเกบ็ ของควรคำนึงถึงเรอ่ื งตอไปน้ี - จะใหมีที่แสดงผลงาน เสนอภาพวาด งานเขียนอิสระหรืองานปน งาน ประดษิ ฐของเด็กๆ - จดั ทแี่ สดงผลงานใหนาสนใจและสดช่ืน - ใหเดก็ เห็นของแปลกๆ ใหมๆ ทเ่ี ดก็ ไมเ คยเห็น - สง เสริมใหเ ด็กๆ รูจักเลอื กสรรหาวา จะทำอะไร จะแสดงอะไร - กระตุนใหเ กิดความอยากรอู ยากเหน็
- สอนใหรูจักจัดของเปนตาม ชนิด/ ประเภท และเลือกของออกมาใชตาม ความตอ งการ - สรางนิสัยในการเก็บของใหเ ปน ท่ีเปนทาง ตัวอยางมุมเลนหรือมมุ ประสบการณท ่คี วรจดั มดี ังนี้ มุมบลอ็ ก เปนมุมที่จัดเก็บบล็อกไมตันท่ีมีขนาดและรูปทรงตางๆกัน เด็กสามารถนำมาเลนตอ ประกอบกันเปน สง่ิ ตา งๆ ตามจนิ ตนาการ ความคิดสรางสรรคของตนเอง นอกจากน้คี วรมสี ือ่ อืน่ ๆ เชน ยานพาหนะ หรือสตั วจ ำลอง ฯลฯ เพอื่ ประกอบการเลน แนวทางการจดั มมุ บล็อกเปน มมุ ท่คี วรจดั ใหอยูหางจากมุมทีต่ องการความสงบ เชน มุมหนังสอื ทั้งน้ี เพราะเสียงจากการเลน ตอไมบล็อก อาจรบกวนสมาธเิ ด็กที่อยูในมุมหนังสอื ได นอกจากนี้ควรอยูหาง จากทางเดินผานหรือทางเขาออกของหอง เพื่อไมใหกีดขวางทางเดินหรือเกิดอันตรายจากการเดิน สะดุดไมบล็อกถากรณีเด็กยังเลนไมเสร็จครูหรือเด็กรวมกันกำหนดพื้นที่โดยใชสัญลักษณสีหรือ เคร่อื งหมายการจราจรมากนั้ ไวเพอ่ื ใหเด็กกลบั มาเลนตอได การจัดเก็บไมบล็อกเรานี้ ควรจะวางไวในระดับที่เด็กสามารถหยิบมาเลน หรือนำ เก็บดวยตนเองไดอยางสะดวก ปลอดภัย และควรฝกใหเด็กหัดจัดเก็บเปนหมวดหมูเพื่อความเปน ระเบียบ และสะดวกตอการหยิบใชและเก็บคืนโดยทำภาพสัญลักษณ รูปรางของไมบล็อกติดไวทีช่ อ ง จัดเก็บ มมุ หนังสือ ในหองเรียนควรมีบริเวณที่เงียบ สำหรับใหเด็กไดดูรูปภาพ อานหนังสือนิทาน ฟง นิทาน ผูสอนควรจัดมุมหนงั สือใหเดก็ ไดคุนเคยกับตวั หนงั สือ และทำกิจกรรมตามลำพังหรอื เปน กลมุ เลก็ ๆ แนวทางการจัด มุมหนังสือ เปนมุมที่ตองการความสงบ ควรจัดหางจากมุมที่มีเสียง เชน มุมบลอก มุมบทบาทสมมุติ ฯลฯ และควรจัดบรรยากาศจูงใจใหเด็กไดเขาไปใชเกิดความรักและทะนุถนอม หนงั สอื และ ปลูกฝง นิสยั รกั การอา น มจี ำนวนหนังสอื เพยี งพอกบั เด็กและเหมาะสมกบั วยั ของเดก็ ควร มีการเปล่ียนหนังสือทุกสัปดาห และเลือกหนงั สือทส่ี งเสริมคณุ ธรรมจริยธรรมใหกบั เดก็ ดวย มมุ บทบาทสมมตุ ิ มุมบทบาทสมมุติ เปนมุมที่จัดขึ้นเพื่อใหเด็กมีโอกาสไดนำเอาประสบการณที่ไดรับ จากบานหรือชุมชนมาเลน แสดงบทบาทสมมุติ เลียนแบบบุคคลตางๆ ตามจินตนาการของตน เชน เปนพอแมในมุมบาน เปนหมอ ในมุมหมอเปน พอคาแมคาในมุมรานคา ฯลฯ การเลนดังกลาวเปน การปลูกฝง ความสำนกึ ถึงบทบาททางสังคมท่ีเด็กไดพบเหน็ ในชีวติ จริง แนวทางการจดั มุมบทบาทสมมตินี้ ควรอยูใกลมุม บลอก หรืออาจจะใหเปนสถานที่ตางๆ นอกเหนือจากการจัดเปนบานโดยสงั เกตการเลนและความสนใจของเด็กวา มกี ารเปลีย่ นแปลงบทบาท การเลนจากบทบาทเดิมไปสูรูปแบบการเลนอื่นหรือไม อุปกรณที่นำมาจัดควรเปลี่ยนไปตามความ
สนใจของเด็กเชนกัน มุมบทบาทสมมุติอาจจะเปนบาน/รานอาหาร/รานขายของ รานเสริมสวย โรงพยาบาล ฯลฯ ในขณะเดียวกันอุปกรณที่นำมาจัดใหเด็กควรหมั่นดูแลและทำความสะอาดทุก สัปดาห ไมเ ปน อนั ตราย และความเหมาะสมกบั สภาพทองถ่นิ มมุ วิทยาศาสตร/มมุ ธรรมชาติ มุมวทิ ยาศาสตรห รอื มุมธรรมชาติ เปน มุมเลนที่ผูส อนจะรวบรวมสิง่ ของตา งๆหรอื สิง่ ที่มีในธรรมชาติมาใหเด็กไดสำรวจ สังเกต ทดลอง คนพบดวยตนเอง ซึ่งเปนการชวยพัฒนาทักษะ กระบวนการทางวทิ ยาศาสตรใหกับเดก็ แนวทางการจดั มุมวิทยาศาสตรหรือมมุ ธรรมชาติ อาจจะไวใกล มมุ หนงั สอื ส่งิ ของทจ่ี ดั วางตอ งคำนึงถึงความ ปลอดภัยของเด็กในขณะที่ใชหรือเก็บควรอยูในระดับที่เด็กหยิบ จับ ดูวัสดุอุปกรณ เหลานั้นไดโดย สะดวกควรจะปรับเปลีย่ นส่ิงของที่นำมาจัดแสดง อาจมกี ารจำลองการทดลองอยางงาย เพื่อใหเด็กได เรียนรู สภาพแวดลอมนอกหองเรียน คือการจัดสภาพแวดลอมบริเวณในสถานศึกษา รวมท้ังจดั สนามเด็กเลน พรอ มเคร่ืองเลนสนาม จะระวงั รกั ษาความปลอดภยั ภายในสถานศึกษา ดูแล รกั ษาความสะอาด ปลกู ตน ไมใ หค วามรม รื่นรอบๆ บรเิ วณสถานศกึ ษา สง่ิ ตา งๆ เหลานเี้ ปน สวนหนึ่งที่ สงผลตอการเรยี นรแู ละพฒั นาการของเด็ก สภาพแวดลอมนอกหองเรียน ประกอบดวย ๑) สนามเด็กเลน ควรมีพื้นผิว หลายประเภท เชน ดนิ ทราย หญา พ้ืนท่ีสำหรับเลน ของเลนที่มีลอรวมทั้งที่รม ที่โลงแจง พื้นดินสาํ หรบั ขุด ที่เลนนำ้ บอทรายพรอมอุปกรณประกอบการ เลน เครอื่ งเลนสนามสำหรบั ปนปาย การทรงตัว ฯลฯ ทั้งนี้ตอ งไมต ิดกบั บริเวณท่ีมีอันตราย ตองหม่ัน ตรวจตราเคร่ืองเลนใหอยใู นสภาพแข็งแรง ปลอดภยั อยูเสมอและหมน่ั ดูแลเร่อื งความสะอาด ๒) ที่นั่งเลน พกั ผอ น จัดที่นัง่ ไวใ ตตนไมมรี ม เงา อาจใชกิจกรรมยอยๆ หรือกิจกรรม ที่ตองการความสงบ หรืออาจจัดเปนพื้นที่ใหความรู ประชาสัมพันธ ปายนิเทศ เพื่อใหความรูแกเด็ก และผปู กครอง ๓) บริเวณธรรมชาติ ปลูกไมดอก ไมประดับ แปลงปลูกพืชสวนครัว หากบริเวณ สถานศึกษามีไมมากนกั อาจปลกู พืชในกระบะหรอื กระถาง หรือเศษวสั ดใุ นทองถ่นิ ๔) หองปฏิบัติการ และอาคารประกอบตางๆ เชน โรงอาหาร เรือนเพาะชำ หองสมุดหองปฏิบัติการตางๆ ควรจัดใหมีพื้นที่สำหรับใหเด็กทำกิจกรรมและเรียนรู ที่สะอาดและ ปลอดภยั สำหรับเด็ก การจัดสภาพแวดลอมดานจิตภาพ เปนการจัดหองเรียนตามแนวคิดเรื่องการ เรียนรูอ ยางมีความสุข การจัดสภาพแวดลอมจึงเปน การจดั เพ่ือใหเกดิ บรรยากาศที่ดีในการอยูรวมกัน ซึ่งจะเกิดความสะดวก ปลอดภัย ราบรื่นจากการทำกิจกรรมในหอง ที่มีลักษณะทางกายภาพที่ เหมาะสมและมกี ารปฏิบัติตอ กันทีเ่ หมาะสมของผูท ี่อยูในสภาพแวดลอมทัง้ เด็กและผูส อน นอกจากนี้ ยังรวมถึงกฎ ระเบียบ กติกา ขอตกลงที่ทุกคนสามารถปฏิบัติรวมกันไดและเกิดความสุขในการอยู รวมกัน การจดั บรรยากาศดานจิตภาพ จึงเปนเปาหมายเพื่อใหเด็กไดเรยี นรูการอยูรวมกันในสระภาพ แวดลอ มแหงความสขุ ผูสอนมีทาทที ่อี บอนุ ใหค วามมน่ั ใจแกเ ด็กสนับสนุนใหเ ดก็ ไดป ระสบความสำเร็จ
ในกิจกรรมตางๆ มีสถานที่ที่เด็กสามารถมีความเปนสวนตัว หรือเมื่อตองการอยูตามลำพัง ตองการ ความสงบ ใหอิสระเด็กในการสื่อสาร เคลื่อนไหว ทำกิจกรรมตางๆ รวมทั้งขอตกลงตางๆ สามารถ ยดื หยนุ ไดเมือ่ จำเปน การจดั สภาพแวดลอ มทางจติ ภาพมีรายละเอียดดงั นี้ บุคลกิ ภาพผสู อน บุคลิกภาพผูสอนชวยเสริมบรรยากาศในการเรียนรูใหเกิดขึ้นในหองไดเปนอยางดี ยิ้มแยม แจมใส มีกิริยามารยาทแบบไทย แตงกายเหมาะสมกบั วัฒนธรรมทอ งถิ่น ใชภาษาถูกตองชัดเจน เต็ม ใจตอบคำถามของเด็ก พูดกับเด็กดวยเสียงนุมนวลเปนมิตร และพูดชี้แจงเหตุผลแกเด็กดวยน้ำเสียง ปกติ การจดั การชั้นเรยี นของผสู อน ผูสอนควรใสใจดูแลใหเด็กอยูรวมกันในหองเรียนอยางมีความสุข พรอมทั้งเรียนรูสิทธิและ หนา ท่ขี องตน มกี ารสรางขอตกลงในการปฏิบัติตนรว มกันระหวางครูกบั เด็ก และเด็กกับเด็ก การแบง หนาที่ความรับผิดชอบ แนวทางปฏิบัติเมื่อเด็กไมทำตามขอตกลง และแกไขปญหาเมื่อมีขอขัดแยง เกดิ ขน้ึ การสรา งความสัมพันธร ะหวา งผสู อนกับเดก็ ความสัมพนั ธอ นั ดีระหวา งผูสอนกบั เดก็ ชว ยเสริมสรา งใหเ ด็กรสู ึกอบอนุ ปลอดภัย สรางความ มั่นใจในตนเอง และเกิดความรูสึกที่ดีตอตนเอง ผูสอนควรสรางความสัมพันธกับเด็กดวยทาทาง เชน ยม้ิ สัมผสั ทักทาย และพดู คยุ กับเด็ก ดแู ลเด็กที่มีปญหาสุขภาพ ไมสบาย หรอื ตอ งการกำลังใจ รับฟง เมื่อเด็กพูดดวย ใหโอกาสเด็กที่ตองการพูดคุยกับผูสอน ตอบเมื่อเด็กถาม และยอมรับการชวยเหลือ ของเด็ก การสรางความสัมพันธร ะหวา งเด็กกับเดก็ ความสัมพันธที่ดีระหวางเด็กกับเด็กในสถานศึกษา จะทำใหเด็กอยูรวมกันอยางมีความสุข และลดปญหาความขัดแยงระหวางเด็กกับเด็ก ผูสอนควรจัดใหมีกิจกรรมที่สงเสริมความสัมพันธที่ดี ระหวางเด็กกบั เด็ก โดยการจัดกิจกรรมท่สี ง เสริมการชวยเหลือซงึ่ กันและกัน สรางความรับผิดชอบใน การทำงาน ใหเ ดก็ ไดร วมคิด รวมทำ และรว มแกปญหา เชน การจัดของเลนการดูแลความสะอาดการ ทำงานกลุม เปนตน การสรางความสัมพันธระหวา งผูปกครองและสถานศกึ ษา ผูสอนมีบทบาทสำคัญยิ่งในการสนับสนุนและสงเสริมใหเกิดความสัมพันธระหวางผูปกครอง กับสถานศึกษา ผูสอนจึงควรสรางความสัมพันธกับผูปกครองดวยการจัดทําปายนิเทศซึ่งมีสาระ เกี่ยวกับเด็ก ผูปกครอง ชุมชน และโรงเรียน จัดทำจดหมายขาวถึงผูป กครอง หรือการสื่อสารผา นสอ่ื และเทคโนโลยี กระตนุ ใหผ ปู กครองแลกเปลย่ี นเรียนรูกับทางโรงเรยี น สนับสนุนใหผูปกครองเยี่ยมช้ัน เรียนของเด็กจัดประชุมพบปะระหวางผูปกครองและผูสอน รวมทั้งเปดโอกาสใหผูปกครองไดทำงาน อาสาสมคั รรวมกับทางโรงเรยี น การจัดสภาพแวดลอมดานสังคม เปนการจัดสภาพแวดลอมที่เกิดจากแนวคิดเรื่องการ เรยี นรูทางสังคมของเด็กปฐมวยั ท่เี รียนรทู างสงั คมจากการเลน การทำกิจกรรมและการทำงานรวมกับ ผูอืน่ ท้งั เด็กและผใู หญ การจัดสภาพแวดลอมดานสังคมจงึ เปนการจดั การท่ีใหเด็กรวมกับผูอื่นไดอยาง มีความสุข สนบั สนุนใหป ฏบิ ตั ิตนในลักษณะทีส่ ังคมยอมรบั และเกิดทักษะทางสังคม มสี มั พันธภาพที่ดี
กับผูสนับสนุนใหเกิดการแบงปนกันทั้งในดานความคิด ความรูสึก พื้นที่และอุปกรณตางๆ จัดใหมี บรรยากาศแบบประชาธิปไตย เด็กไดแสดงความเห็นและมีสวนรวมในการตัดสินใจตางๆ เชน การ กำหนดขอ ตกลง กติกา กฎ ระเบียบตางๆ การแบงหนาที่ การฝก การมีวินยั ในตนเอง การเรียนรูของเด็กที่ไดปฏิสัมพันธสิ่งแวดลอมทั้งดานวัตถุและบุคคล ผูสอนจะตองพยายาม จัดสภาพแวดลอมใหสอดคลองกับธรรมชาติของเด็ก ใหเด็กทำกิจกรรมรวมกับผูอื่น กับสิ่งของและ กระบวนการตางๆรวมถึงใหเด็กไดปฏิสัมพันธกับประสบการณตางๆ และผูสอนจะตองมีการวาง แผนการจัดกิจกรรมประจำวันใหเด็กไดพัฒนาทางรางกายและสังคม โดยการเตรียมสื่อ วัสดุ ที่ เหมาะสม เพื่อกระตุนใหเด็กไดเกิดกระบวนการคิด ใหเด็กไดเห็นความสัมพันธของสิ่งตางๆ โดยจัด สภาพแวดลอมใหเด็กไดปฏิสัมพันธกับผูคนและกระบวนการตางๆ อยางกวางขวาง การที่เด็กอยูใน สภาพแวดลอมที่เหมาะสม เด็กจะพัฒนาความรูสึกที่ดีตอตนเอง เกิดความเชื่อมั่นในตนเองและมี ความคดิ สรางสรรค ๙.๒ สือ่ สื่อเพื่อสงเสริมพัฒนาการและการเรียนรูของเด็ก เปนตัวกลางกระตุน ใหเกิดการเรียนรูตาม จุดมุงหมายทีก่ ำหนดการเรียนรู ของเด็กอายุ ๔-๖ ปจำเปนตองผานการลงมือปฏบิ ัติจริงหรือเกดิ การ คนพบดวยตนเองเปนประสบการณตรง ซึ่งเด็กจะเรียนรูจากสิ่งที่เปนรูปประธรรมหรือมองเห็น จับ ตองไดไปสูสิ่งที่เปนนามธรรม เพื่อเขาสูอายุที่สูงขึ้น การเรียนรูของเด็กวัยนี้จึงขึ้นอยูกับของจริงที่พบ เหน็ ของเลนท่ีเลยี นแบบของจริง นิทานและเพลงดังนี้ ๑) ของเลน ของเลนเปนสิ่งที่ประกอบการเลนของเด็ก ของเลนชวยกระตุนใหเด็กเกิดการเรยี นรู และเกิดความมั่นใจในการเลน ของเลนอาจจัดทําขึ้นเองจากวัสดุ สิ่งของ เศษวัสดุเหลือใชรอบตัวใน ชีวิตประจำวันหรือเปนการเลือกซื้อของเลนที่มีขายในทองตลาด ซึ่งมีการจัดหาของเลนใหเด็กตอง คำนึงถงึ ความปลอดภัยและเหมาะสมกับวยั ของเด็ก ๑.๑ ลักษณะของเลน เดก็ ของเลน เกีย่ วของกับการเลน ของเด็กแบงเปน ๑.๑.๑ ของจริง เปนของเลนที่เปนสิ่งหรือเครื่องใชในชีวิตจริง ของจริงที่เด็กเลนได เชน ชอน ถว ย พลาสติก หมอ จาน ๑.๑.๒ ของเลนเลยี นแบบของจริง เปนของเลน ท่ที าํ ขนึ้ ใหม รี ปู แบบเหมือนของจรงิ ที่มีอยูในชีวิตประจำวัน ทำจากวัสดุประเภทไม พลาสติก โลหะ กระดาษ ก็ได เชน ตุกตาสัตวขนนุม ตกุ ตาคน ลูกบอลเดก็ เลน รถเดก็ เลน ของเลน เครอ่ื งครัว/ เครือ่ งใชใ นบาน ๑.๑.๓ ของเลนสรา งสรรค เปน ของเลนท่ีทําขึ้นไมม ีรปู แบบที่แนน อนตายตวั สามารถประกอบเขาดวยกันใหเปนอะไรก็ไดตามความตองการหรือจินตนาการของผูเลน เชน ตัวตอ พลาสตกิ พลาสตกิ สรางสรรค บลอ็ กพลาสตกิ / ไม วัสดุทใ่ี ชในการวาดภาพ/ การปน /การประดิษฐ ๑.๑.๔ ของเลน เพือ่ การศึกษา เปน ของเลนท่ที ําขึ้น มีรูปแบบชว ยพัฒนาทักษะการ สังเกต ทกั ษะกลามเน้ือมอื ประสานสัมพันธกบั ตา ทักษะการคดิ เชน ไมบล็อก เกมภาพตัดตอ เกมโด มิโน
๑.๑.๕ ของเลน พ้ืนบาน เปนของเลนที่ทำจากวัสดตุ ามธรรมชาตหิ รือวัสดทุ ม่ี อี ยูใน ทองถน่ิ ดวยเชน โมบายปลาตะเพียน ตะกรอใบลาน ตุก ตาสัตวท ำจากฟาง กังหันลมใบตาล ลอกล้ิงไม ไผ นก/ ตั๊กแตนสานใบมะพราว กะลารองเทา ปใบมะพราว และปนดินเหนียวรูปสัตว ๑.๒ ประเภทของเลนเดก็ ของเลนเดก็ มีหลากหลายรูปแบบ ขนึ้ อยกู ับวัตถปุ ระสงค ของการใชเลนแบง เปน ๑.๒.๑ ของเลน ฝก ประสาทสัมผัส เปนของเลนที่ดงึ ดูดความสนใจของเดก็ ในการ มองเห็น ไดยินและสัมผัส เชน ของเลนที่มีผิวสัมผัสเรียบ- ขรุขระ ของเลน หยิบจับไวในมือได เสยี งเพลง ๑.๒.๒ ของเลน ฝก การเคลอ่ื นไหว เปนของเลน ท่เี คลื่อนที่ไปมาได กระตนุ ใหเ ดก็ ใชกลา มเนือ้ แขน ขา เชน ลูกบอล ของเลนลากจงู ได ของเลน ไขลาน ของเลน มลี อ เลอ่ื น ๑.๒.๓ ของเลนฝกความสัมพันธมือตา เปนของเลนที่ฝกใหเด็กไดพัฒนาการ ประสานสัมพันธระหวางการใชกลามเนื้อมือและตาอยางมีจุดหมาย เชน กระดานคอนตอก กลอง หยอดรปู ทรง ของเลนรอ ยลกู ปดเม็ดโต ของเลน รอยเชือกตามรู ของเลน ผกู เชอื ก/รูดซปิ /ติดกระดมุ ๑.๒.๔ ของเลนฝกภาษา เปนของเลนที่ชวยในการฟง การสือ่ สารทางดา นการฟง การพดู เลาเร่อื ง เชน หนังสือภาพนทิ าน เทป เพลงเด็ก เครอื่ งดนตรี หนุ มอื ๑.๒.๕ ของเลนฝก การสงั เกต เปน ของเลน ฝก ทกั ษะการเปรยี บเทยี บ การจำแนก หรือจดั กลมุ ของ เชน ของเลนรปู ทรงเรขาคณิต แผนภาพจับคู บล็อกตา งสตี า งขนาด ๑.๒.๖ ของเลน ฝกการคดิ เปนของเลนสอนใหเ ดก็ มีสมาธแิ ละรูจักแกป ญ หา คดิ ใช เหตุผล เชน ภาพตัดตอ ตวั ตอภาพ ปริศนา บล็อกไม ๑.๒.๗ ของเลนฝก ความคดิ สรางสรรค เปน ของเลน ทสี่ ง เสริมใหเดก็ สราง จินตนาการตามความนึกคิดหรือแสดงบทบาทสมมตุ ิ เชน บล็อกไม ตวั ตอ ของเลนเครื่องครวั ของเลน รา นคา ของเลน เครอื่ งมอื แพทย ๑.๓ การเลอื กของเลนเดก็ หลกั เกณฑท่คี วรคำนึงถงึ มีดังนี้ ๑.๓.๑ ความปลอดภัยในการเลน ของเลนสำหรับเดก็ อาจทำดวยไม ผา พลาสติก หรือโลหะ ที่ไมมีอันตรายเกี่ยวกับผิวสัมผัสที่แหลมคม หรือมีชิ้นสวนที่หลุดหรือแตกหักได ตลอดจน ทำใหวัสดุที่ไมมีพิษมีภัยตอเด็กในสีที่ทา หรือสวนผสมในการผลิตมีขนาดไมเล็กเกินไป จนทำใหเด็ก กลืนหรอื หยิบใสร ูจมูก หรอื เขา ปากได รวมทั้งมนี ำ้ หนักพอเหมาะท่ีเด็กสามารถหยบิ เลน เองได ๑.๓.๒ ประโยชนใ นการเลน ของเลน ทด่ี ีควรชว ยเรา ความสนใจของเด็กใหอยากรอู ยากเห็น มี สีสันสวยงามสะดุดตาเด็ก มีการออกแบบที่สงเสริมใหเด็กใชความคิดและจินตนาการที่จะเลนอยาง ริเริ่มสรางสรรคหรือแกปญหาชวยในการพัฒนากลามเนื้อ การเคลื่อนไหว และการใชมือไดอยาง คลอ งแคลว ทั้งยงั เสริมสรา งการพัฒนาประสาทมอื และตาใหส ัมพนั ธก ัน ๑.๓.๓ ประสิทธภิ าพในการใชเ ลน ของเลน ท่เี หมาะในการเลนควรมคี วามยากงายกับอายุและ ความสามารถตามพัฒนาการของเด็ก ของเลนที่ยากเกินไปจะบั่นทอนความสนใจในการเลนของเด็ก และทำใหเด็กรูสึกทอถอยไดงาย สวนของเลนที่งายเกินไปก็ทำใหเด็กเบื่อไมอยากเลนได นอกจากน้ี
ของเลนควรทำใหเด็กไดใชประสบการณตรงและเกิดการเรียนรูดวยตนเอง มีความแข็งแรงทนทาน และปรับเปลีย่ นแปลงใชประโยชนไ ดห ลายโอกาส หลายรปู แบบเลนไดห ลายคน ๑.๓.๔ ความประหยัดทรพั ยากร ของเลนทีด่ ีไมจ ำเปน ตอ งมรี าคาแพงหรือผลิตดวย เทคโนโลยีที่ทันสมัย มีตราเครื่องหมายผลิตภัณฑของบริษัทที่มีชื่อเสียงเปนที่นิยมทั่วไป หากแตเปน วัสดุของหรือของเลนที่สามารถจัดหางายๆ มีราคายอมเยา และมีอยูในทองถิ่นนั้นโดยหาซื้อไดงาย หรอื ทำข้นึ เองไดจ ากภมู ปิ ญ ญาพื้นบา นหรือวฒั นธรรมทองถนิ่ ตารางเกณฑพ ิจารณาการเลอื กซื้อของเลน ใหเดก็ ประเดน็ การพจิ ารณา ๑. ของเลนท่ีมลี กั ษณะปลอดภยั สำหรบั เดก็ ตามวัย สีทใี่ ช เปนสที ีป่ ลอดภัย ไมม ชี ้นิ สว นแหลมคมหรอื แตกหักงาย ๒. ของเลน เหมาะกับวัยของเดก็ ไมยากหรืองา ยเกนิ ไปท่ีเด็กจะเลนไดเ อง ๓. ของเลน ดงึ ดูดความสนใจการเลน ทา ทายความสามารถของเดก็ ๔. ของเลน มกี ารออกแบบอยา งพถิ ีพถิ นั มองดูเหมาะกับธรรมชาตขิ องเดก็ ๕. ของเลนสามารถปรับเปล่ยี นรูปแบบไดห ลากหลาย ใชเลน ไดห ลายแบบ หลายวิธตี ามความตอ งการของผเู ลน ๖. ของเลน มีความคงทนใชเ ลน ไดนาน ไมบ ุบสลายงา ย ๗. ของเลน ชว ยสงเสรมิ ทกั ษะการเรียนรูข องเดก็ ทำใหเด็กเรียนรหู ลายๆดานเก่ยี วกับสิ่งแวดลอมรอบตวั ๘. ของเลนชว ยขยายความคิดสรา งสรรคของเด็กทำใหเ ดก็ ใชจ นิ ตนาการ การคิดทำสงิ่ ใหมๆ ๙. ของเลน ทำใหเ ด็กมีสมาธิ ใจจดจออยูกบั การเลนเปนเวลานานพอควรตามชว งความสนใจของวยั ๑๐. ของเลน ทำความสะอาดไดงาย หรือนำกลับมาเลนใหมได ๑๑. ของเลนทำใหเ ดก็ เกดิ ความรูสกึ ดตี อ ตนเองและคนพบความสำเร็จ ๑๒. ของเลน มีราคาไมแ พงจนเกนิ ไป เมือ่ เปรยี บเทียบกบั คณุ ภาพของวสั ดแุ ละการใชป ระโยชน ๒.นิทาน นิทานเปนสื่อ เครื่องมือและวิธีการที่สำคัญในการพัฒนาเด็ก การอานหนังสือใหเด็กฟง จะ ชวยสรางความคุนเคยระหวางเด็กกับหนังสือ ถือเปนการบมเพาะนิสัยรักการอานหนังสือในเด็กได อยา งแยบยล ๒.๑ ประโยชนข องนทิ าน นทิ านมีบทบาทสำคญั ตอ การเสรมิ สรา งพัฒนาการเด็กดังนี้ ๒.๑.๑ ดานรางกาย การอานหนังสือใหเด็กฟง เด็กจะไดบริหารรางกายตามเรื่องราว ของนทิ าน ทำใหอวัยวะสว นตางๆของรางกายแข็งแรง ๒.๑.๒ ดา นอารมณ จติ ใจ การอานหนงั สอื ใหเ ดก็ ฟง เด็กจะรูสกึ สนุกสนานมีความสุขที่ได ฟงเรื่องราวหรือทองบทกลอนและแสดงทาทางอยางอิสระตามความตองการ เด็กจะมีอารมณดี ย้ิม แยม แจมใส ๒.๑.๓ ดานสงั คม สรา งความสัมพนั ธในครอบครัวและสังคมรอบดา น ๒.๑.๔ ดานสติปญญา การอานหนังสือจะชวยใหเด็กสามารถจดจำถอยคำ จำประโยค
และเรื่องราวในหนังสือได รูจักเรียนแบบคำพูด เขาใจความหมายของเรื่องที่จะอาน รูจักคิดและรูจัก จนิ ตนาการ ๒.๒ วธิ กี ารเลานิทานและเร่ืองราวสำหรบั เด็ก เมื่อเลือกนิทานเรื่องราวที่เหมาะสมกับวัยของเด็กไดแลว วิธีการเลานิทาน หรอื เร่อื งราวเพอื่ ใหเด็กเกิดความสนใจติดตามฟงเนื้อเรื่องจนจบ จงึ จำเปน ตองทำใหเ หมาะสมกับเร่ือง ท่จี ะเลาดวย ในการเลา เรือ่ งนทิ านท่นี ิยมใชม ี ๒ วธิ ีดงั น้ี ๒.๒.๑ การเลา เรอ่ื งโดยไมมีอุปกรณ เปนการเลานิทานเร่ืองการบอกเลาดวยน้ำเสียง และลีลาของผเู ลา ซงึ่ มีรายละเอยี ดดงั น้ี ๑) การขึ้นตนเรื่องท่ีจะเลาควรดงึ ดูดความสนใจเด็ก โดยคอยๆ เริ่มเลาดวยเสียงพูดท่ชี ัดเจน ลลี า ของการเลาชา ชา และเรมิ่ เรว็ ข้นึ จนเปน การเลา ดว ยจงั หวะปกติ ๒) ระดับเสียงทใ่ี ชควรดงั และประโยคท่ีเลา ควรแบงเปนประโยคสน้ั ๆ แตไดใจความ การเลา ควรดำเนินไปอยางตอเนื่อง ไมควรจังหวะการเลาใหนานและจะทำใหเด็กเบื่อ อีกทั้งไมควรมีคำถาม หรือคำพดู อน่ื ๆ ทีเ่ ปนการขดั จงั หวะทำใหเด็กหมดสนกุ ๓) การใชน้ำเสียง สีหนา ทาทาง ควรแสดงใหสอดคลองกับลักษณะของตัวละคร ไมควรพูด เนอ่ื ยๆ เร่ือยๆ เพราะขาดใหค วามตื่นเตน ๔) การนั่งเลา เร่ือง ควรจัดหาเกาอ้ีนั่งใหเ หมาะกบั ระดับสายตาเด็ก ควรเวน ระยะหางของการ นง่ั เผชิญหนา เดก็ พอประมาณท่ีจะสามารถสบตาเด็กขณะเลาเรื่องไดทัว่ ถึง ๕) การใชเวลาไมควรเกิน ๒๐ นาที โดยสังเกตจากทาทางการแสดงออกของเด็ก ซึ่งไมไดให ความสนใจจดจอกบั เรอ่ื งทีเ่ ลา ๖) การเปดโอกาสใหเด็กไดค ิดและวจิ ารณเ รื่องท่ีเลา ควรใชค ำถามสอบถามความคิดของเด็ก เกี่ยวกับเรอื่ งราวที่ไดฟง ใหเดก็ มีโอกาสแสดงความคิดเหน็ ภายหลังทเ่ี รือ่ งเลา จบลง ๒.๒.๒ การเลา เร่ืองโดยมอี ปุ กรณช ว ย อุปกรณท ช่ี วยในการเลาเร่อื งมีหลายประเภท ไดแก ๑) สิ่งแวดลอมรอบตวั เด็ก ซึ่งสามารถนำมาเลาเรื่องราวประสบการณไ ดแกเด็กได อุปกรณที่ เปนสิ่งแวดลอมไดแกส ตั ว พืช บุคคลสำคัญ สถานที่สำคัญ ขาวและเหตกุ ารณ ตลอดจนสิ่งที่มีอยูตาม ธรรมชาติ ๒) วัสดุเหลือใช สิ่งของท่ีไมเปนที่ตองการ แตยังมีประโยชน เชน ภาพจากหนังสือนิตยสาร กิง่ ไม ของกระดาษ สิง่ เหลานีอ้ าจนำมาใชป ระโยชนในการเลา เรื่องได ๓) ภาพ ใชรูปภาพที่มีเรื่องราวเลาได เชน ภาพที่มีเรื่องราวรวมอยูในแผนเดียวหรือทำเปน แผน ภาพพลิกหลายๆแผน ขนาดใหญพอควรและมเี นอื้ เร่อื งเขียนไวด านหลัง ๔) หุนจำลอง ใชหุน ทท่ี ำดวยผาหรือกระดาษทำเปนละครหนุ มือ หุนเชดิ หนุ ชัก ๕) สไลดป ระกอบการเลาเร่ือง ใชภาพถายเปน สไลดเ เผนฉายใชทลี ะภาพ ๖) หนา กาก ทำเปนรูปตัวละคร ใชว สั ดุทำเปน หนากากรูปตัวละครตา งๆ ๗) เทปนทิ านหรือเรอ่ื งราว ใชการเปด เทปท่มี ีเสยี งเลา เร่อื งราว ๘) น้วิ มอื ประกอบการเลา เร่ือง ใชน ิว้ มอื เคล่อื นไหวเปนตวั ละครตางๆ
๒.๓ การอา นนิทาน การสรางนิสัยรักการอานใหเด็กเปนหนาที่สำคัญประการหนึ่งของผูสอน เพราะ หนังสือคืออาหารสมองและอาหารใจ หนงั สอื คือความสุข หนงั สือคอื เพ่ือน หนังสือคอื แหลง เรียนรูของ เด็กไปตลอดชีวิต การสรางนิสัยรักการอานใหเด็ก จึงเปนการสรางพื้นฐานสำคัญของชีวิตใหเด็ก เด็ก จะรักหนังสือไดจากการที่ผูสอนอานหนังสือที่เด็กชอบใหฟงซ้ำแลวซ้ำเลาเทาที่เด็กเรียกรองตองการ เด็กจะรูสึกพอใจและมีความสุขมากในขณะที่ผูใหญอานหนังสือใหฟง และจะตื่นโตขึ้นมาเปนคนรัก หนังสือ และรักการอานหนังสือ การการอานนิทานใหเด็กฟง คือการอานหนังสือที่ไมปลอยใหเด็ก เดนิ ทางไปคนเดียว หรอื เปนผรู บั ฟงเพียงอยางเดยี ว แตผ สู อนตองมสี วนรวมไปกับเด็กดว ย นิทานเปน สื่อสำหรับผูสอนในการสรางปฏิสัมพันธที่ดีเด็กที่เติบโตมาดวยการหลอหลอมใหฟงนิทาน มักจะเปน เด็กที่ใชภาษาไดดีมากกวาเด็กในวัยเดียวกันที่ไมไดถูกหลอ หลอมมาดวยหนงั สือหรือนิทาน อีกทั้งเด็ก ที่มีนิสัยรักการอานจะพัฒนาในดานอื่นๆไดอยางรวดเร็วตามมา เชนสมองพฤติกรรมและอารมณที่ดี การพัฒนาสอื่ การพัฒนาสื่อเพื่อใชประกอบการจัดกิจกรรมในระดับปฐมวัยนั้น กอนอื่นควรไดสำรวจขอมูล สภาพปญหาตางๆของสื่อทุกประเภทที่ใชอยูว ามีอะไรบางท่ีจะตองปรับปรุงแกไข เพื่อจะไดปรับเปล่ียน ใหเหมาะสมกับความตอ งการ แนวทางการพัฒนาสือ่ ควรมลี กั ษณะเฉพาะ ดังน้ี ๑. ปรับปรุงสื่อใหทันสมัยเขากับเหตุการณ ใชไดสะดวก ไมซับซอนเกินไป เหมาะสมกับวัย ของเด็ก ๒. รกั ษาความสะอาดของส่ือ ถาเปนวสั ดุทล่ี า งน้ำได เมอื่ ใชแลว ควรไดลางเชด็ หรือ ปดฝุน ใหส ะอาด เกบ็ ไวเปนหมวดหมู วางเปนระเบยี บหยิบใชงา ย ๓. ถาเปนสื่อที่ผูสอนผลิตขึ้นมาใชเองและผานการทดลองใชมาแลว ควรเขียนคูมือ ประกอบการใชสื่อนั้น โดยบอกชื่อสื่อ ประโยชนและวิธีใชสื่อ รวมทั้งจำนวนชิ้นสวนของสื่อในชุดน้ัน และเกบ็ คมู อื ไวในซองหรอื ถุง พรอ มสอื่ ทีผ่ ลติ ๔. พัฒนาสือ่ ทีส่ รางสรรค ใชไดเ อนกประสงค คือ เปนไดท ้งั สือ่ เสรมิ พัฒนาการ และเปน ของเลน สนุกสนานเพลดิ เพลนิ ๙.๓ แหลงเรยี นรู แหลง เรียนรูเ พ่อื สงเสริมพฒั นาการและการเรยี นรูของเดก็ แหลงเรียนรูม ีความสำคัญคือ เปนแหลง การศึกษาตามความสนใจและความตองการตามอธั ยาศัยปลกู ฝนิสัยรักการอา น การสืบเสาะ หาความรู การแสวงหาความรูดวยตนเอง การสรางเสริมประสบการณดวยประสบการณตรง เพ่ือ สงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต สภาพแวดลอมที่เปนแหลงเรียนรูสำหรับเด็กปฐมวัยขอเสนอแหลง เรียนรูที่เปนตัวอยางแหลงวิทยาการการเรียนรูในชุมชน และกิจกรรมการเรียนรูที่จัดในชุมชนและ ธรรมชาตดิ ังนี้ แหลงเรียนรูในชุมชน เชน วัดและในชุมชน โรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพ เ?สบาล ตำบล สถานีตำรวจ พพิ ธิ ภัณฑธรรมชาติ ตา งๆ เปนตน แหลง เรยี นรูในชมุ ชนอีกประเภทหนึ่ง เปน สถาบันของชุมชนท่มี ีอยูในวิถีชีวิตและการทำมาหากินในชุมชน เชน โบสถ วิหาร ศาลาการเปรียญใน
วัด หรือ ศาสนสถาน ซ่ึงเปนสถานที่ทำบุญตามประเพณี ตลาด รานขายของชำ ซึ่งเปนแหลงชุมชน ชาวบาน สถานีอนามัย ปาทุกแหง ลวนเปนหองเรียนธรรมชาติที่เปดกวางสรางบรรยากาศและ จนิ ตนาการการเรยี นรขู องเด็ก แหลง เรียนรูภายใน แหลง เรยี นรภู ายนอก อาคารเรยี นตางๆ โรงเรียนตางๆ ในตำบลแจซอน หอ งสมุด / ICT โรงพยาบาลสง เสรมิ สขุ ภาพ หอ งคอมพิวเตอร วดั บานสบลี หองประชมุ วัดขวงกอม หองแนะแนว วดั ดอยซาง หองพยาบาล วัดพระธาตุดอยเตา คำ สวนเกษตรพอเพยี ง สถานีตำรวจอำเภอเมืองปาน หองวชิ าการ หองสมดุ กศน. สนามเดก็ เลน โรงพยาบาลเมืองปาน สวนสขุ ภาพ สนามกฬี า สวนกลวย บอปลา ภมู ปิ ญ ญาทองถ่ิน ปราชญชาวบาน / ภูมปิ ญ ญาทองถ่ิน / ผทู รงคุณวฒุ ิ ท่ีสถานศึกษาเชญิ มาใหความรแู ก ครู / นักเรียน ไดแก การทำไรนาสวนผสม การเล้ียงไก การเลี้ยงปลา การทำนา การตดั ผม ฯลฯ
๑๐. การประเมนิ พัฒนาการ การประเมนิ พฒั นาการเด็กอายุ ๔-๖ป เปน การประเมนิ พัฒนาการทางดานรา งกาย อารมณ จิตใจ สังคม และสตปิ ญ ญาของเด็ก ถือเปนสว นหน่งึ ของการจัดประสบการณก ารเรียนรแู ละการปฏิบตั ิ กจิ วัตรประจำวันเปนความรับผดิ ชอบของผสู อนทต่ี องดำเนินการตอเน่ือง โดยเปดโอกาสใหผูเ กย่ี วขอ ง มีสว นรว มวธิ ีการประเมินที่เหมาะสม ไดแก การสังเกต การบนั ทกึ พฤติกรรม การสนทนาหรอื สัมภาษณ การวเิ คราะหขอมลู จากผลงานเด็กและสรปุ ผลการประเมิน เพื่อใหไดขอมูลวาเดก็ บรรลุ ตามสภาพท่ีพงึ ประสงค ตัวบงชี้ และมาตรฐานคณุ ลักษณะที่พึงประสงคห รือไมเ พียงใด ผสู อนควร วางแผนและพฒั นาการจัดประสบการณอยา งไรตอไป โดยมกี ารประเมนิ พฒั นาการเด็กปฐมวยั ควรยึด หลกั การ ดงั นี้ ๑. วางแผนการประเมนิ พัฒนาการอยา งเปน ระบบ การวางแผนการประเมินพฒั นาการอยา ง เปนระบบ เปนภารกจิ หนงึ่ ของผูส อนโดยเริม่ ตนจาก ๑.๑ นำหลักสตู รสถานศกึ ษาระดับปฐมวยั ไปสูการปฏิบตั ิดวยการออกแบบและจัดทำหนว ย การเรยี นรแู ละแผนการจดั การประสบการณเ รยี นรู ๑.๒ กำหนดวัตถปุ ระสงคก ารประเมนิ วธิ ีการและเครอื่ งมือที่ใชใ นการประเมนิ ๑.๓ เก็บรวบรวมขอมูล ซึ่งผสู อนจะตองวางแผนและออกแบบวา ในแตละวัน แตละกิจกรรม จะสงั เกตพฤติกรรมใด สงั เกตเด็กคนใดบา ง และนำขอมลู ท่ไี ดไปสกู ารวเิ คราะหขอมลู และการแปลผล ตอไป ๒. ประเมนิ พฒั นาการเด็กครบทุกดา น การประเมินพัฒนาการเดก็ ครบทุกดานตามหลักการ น้ี คอื การประเมนิ พฒั นาการเด็กดานรางกาย อารมณ จิตใจ สงั คม และสติปญ ญา ซ่ึงตอง สอดคลอ งและครอบคลมุ มาตรฐานคณุ ลักษณะทพ่ี ึงประสงค ตัวบง ช้ี และสภาพท่ีพงึ ประสงคแตล ะ วัยทกี่ ำหนดไวใ นหลักสูตรสถานศกึ ษา และสอดคลอ งกบั วสิ ัยทัศนข องหลักสตู รการศึกษาปฐมวัย ที่ มุง เนนพฒั นาเด็กทุกคนใหไดรบั การพัฒนาดานรา งกาย อารมณ จิตใจ สังคม และสติปญ ญาอยา งมี คณุ ภาพและตอเน่ืองนน่ั เอง ๓. ประเมินพัฒนาการเด็กเปน รายบุคคลอยางสมำ่ เสมอตอ เนือ่ งตลอดป จุดมุงหมายของ การประเมนิ พฒั นาการเด็ก เพือ่ พัฒนาความกาวหนา ของเดก็ เปน รายบุคคลใหเตม็ ตามศักยภาพ ทั้งนี้ ความนา เชอ่ื ถือของผลการประเมินจึงเปนสง่ิ สำคญั ผูสอนตอ งสงั เกตพฤตกิ รรมหรือการปฏบิ ัตติ นของ เดก็ เปนระยะๆ ตลอดปการศึกษา มจี ำนวนครัง้ ในการสังเกตพฤตกิ รรมอยางเหมาะสมและเพียงพอ กอนจะสรปุ หรือใหร ะดับคุณภาพของพฤติกรรมตามสภาพทีพ่ งึ ประสงคใ นแตล ะวยั ๔.ประเมินพัฒนาการตามสภาพจรงิ จากกจิ กรรมประจำวันดวยเคร่ืองมือและวิธีการที่ หลากหลาย ไมค วรใชแ บบทดสอบ เน่อื งจากแนวคดิ การจัดการศึกษาปฐมวัยใหความสำคญั กับตวั เดก็ ทง้ั การพัฒนาเด็กโดยองครวมและการปฏบิ ัตทิ เ่ี หมาะสมกบั พัฒนาการ การอบรมเล้ยี งดูและให การศกึ ษา การเลน และการเรียนรขู องเด็กภายใตบริบทสังคมและวฒั นธรรมท่เี ด็กอาศัยอยู ดงั นั้น การประเมนิ พัฒนาการตามสภาพจรงิ จากการจดั ประสบการณการเรียนรู หรือการปฏบิ ัตกิ จิ วตั ร ประจำวนั ดวยวธิ ีการสงั เกต การบนั ทึกพฤติกรรม การสนทนา การสัมภาษณ การวิเคราะหขอมลู จากผลงานเดก็ จงึ เปนวธิ กี ารประเมนิ ท่เี หมาะสมและสอดคลองกบั เดก็ วยั น้ี ผูสอนจงึ ไมค วรใช แบบทดสอบท่ีใชกระดาษและดินสอในการเขียนตอบ เพื่อประเมนิ พฒั นาเด็กวัยนี้
๕. สรุปผลการประเมนิ จดั ทำขอมูลและนำผลการประเมินไปใชพัฒนาเด็ก ขอมูลท่ไี ดจาก การสงั เกตพฤติกรรมของเด็กแตล ะคนตามสภาพที่พงึ ประสงค รวบรวมไดจ ากการจัดประสบการณ การเรียนรูในแตละหนว ยการเรียนรูและการปฏิบตั ิกจิ วัตรประจำวัน ผสู อนตอ งนำไปเทียบเกณฑการ ใหระดบั คุณภาพใจ แตละสภาพท่ีพึงประสงค ตัวบง ช้แี ละมาตรฐานคุณลกั ษณท ี่พึงประสงค พรอ ม จัดทำเปนขอมลู สารสนเทศในระดบั หอ งเรยี นวา เด็กแตล ะคนมีพฒั นาการใดบางเปน จดุ เดน หรอื ควร ไดรบั การสง เสริม และนำไปใชในการพัฒนาเดก็ เปนรายบุคคลและใชเปนขอ มูลสอ่ื สารกับผูปกครอง ในการเสรมิ ศักยภาพเด็กเปนรายบุคคลตอ ไป แนวทางการประเมินพัฒนาการตามหลักสตู รการศกึ ษาปฐมวัย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ (ฉบับ ปรับปรุง พทุ ธศักราช ๒๕๖๒) หลกั สูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ (ฉบบั ปรบั ปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๒) กำหนดเปาหมายคณุ ภาพของเดก็ ปฐมวยั โดยยดึ พัฒนาการเด็กปฐมวัยดา นรางกาย อารมณ จติ ใจ สงั คม และสตปิ ญ ญา ดงั น้ี ๑) พฒั นาการดา นรา งกาย เปน การเปลยี่ นแปลงความสามารถของรางกายในการ เคลอ่ื นไหวสขุ ภาพอนามยั ทีด่ ีรวมถึงการใชม ือกับตาทป่ี ระสานสมั พันธกนั ในการทำกิจกรรมตางๆ การประเมนิ พฒั นาการดา นรา งกาย ประกอบดว ย การประเมนิ นำ้ หนักและสวนสูงตาม เกณฑ สุขภาพอนามัย สุขนิสยั ทีด่ ี การรจู ักความปลอดภยั การเคลอื่ นไหวและการทรงตัว การเลน และการออกกำลังกายและการใชก ลา มเน้อื เล็กอยางประสานสัมพนั ธกนั ๒) พฒั นาการดานอารมณ จิตใจ เปนความสามารถในการแสดงอารมณและความรูส ึก โดยทีเ่ ดก็ รูจกั ควบคุมอารมณและแสดงออกอยางเหมาะสมกับวัยและสถานการณ เพ่ือเผชญิ กับ เหตกุ ารณตางๆ ตลอดจนการรสู ึกทด่ี ตี อ ตนเองและผอู ื่น การประเมินพัฒนาการดา นอารมณ จติ ใจ ประกอบดวย การประเมินความสามารถใน การแสดงออกทางอารมณอ ยางเหมาะสมกับวัยและสถานการณ ความรูส ึกท่ีดีตอ ตนเองและผอู ื่น มี ความเหน็ อกเหน็ ใจ ความสนใจ ความสามารถ และมีความสขุ ในการทำงานศลิ ปะ ดนตรี และการ เคลื่อนไหวความรบั ผดิ ชอบในการทำงาน ความซื่อสัตยสุจริตและรูส กึ ถูกผิด ความเมตตากรณุ า มี น้ำใจและชวยเหลือแบง ปน ตลอดจนการประหยดั อดออม และพอเพียง ๓) พฒั นาการดานสงั คม เปนความสามารถในการสรา งสัมพนั ธภาพกับผูอน่ื ปรบั ตัวในการ เลน และอยรู ว มกบั ผูอื่น สามารถทำหนา ท่ตี ามบทบาทของตน ทำงานรวมกบั ผูอนื่ มีความรับผิดชอบ รูกาลเทศะ สามารถชว ยเหลือตนเองในชีวิตประจำวนั เรยี นรูก ารปรบั ตวั ใหเขา กับเดก็ อน่ื รจู กั รวม มอื ในการเลน กบั กลมุ เพื่อน ปฏิบัติตามขอตกลงในการเลน รจู ักรอคอยตามลำดับกอ น-หลัง การประเมนิ พัฒนาการดานสังคม ประกอบดว ย การประเมินความมวี ินยั ในตนเอง การ ชว ยเหลือตนเองในการปฏบิ ัติกิจวัตรประจำวนั การระวงั ภายจากคนแปลกหนา และสถานการณท่ี เสยี่ งอันตราย การดแู ลรกั ษาธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอม การมสี มั มาคาระและมารยาทตามวัฒนธรรม ไทย รกั ความเปน ไทย การยอมรบั ความเหมือนความแตกตา งระหวางบุคคล การมีปฏิสัมพันธทด่ี ีกับ ผูอ ่ืน การปฏบิ ตั ติ นเบื้องตน ในการเปนสมาชิกทดี่ ขี องสังคมในระบอบประชาธปิ ไตยอันมปี ระมหา กษตั ริยท รงเปนประมขุ
๔) พฒั นาการดานสตปิ ญ ญา เปนการเปล่ียนแปลงความสามารถทางสมองท่เี กิดขึ้นจาก การเรยี นรสู ่งิ ตางๆ รอบตัว และความสัมพนั ธร ะหวา งตนเองและสงิ่ แวดลอ ม ดว ยการรับรู สงั เกต จดจำ วิเคราะห รคู ิด รเู หตผุ ล และแกปญหา ทำใหส ามารถปรับตวั และเพิม่ ทกั ษะใหม ซึ่ง แสดงออกดว ยการใชภาษา สือ่ ความหมายและการกระทำ เด็กวยั นส้ี ามารถโตตอบหรือมีปฏสิ ัมพันธ กับวตั ถแุ ละสิง่ ของที่อยรู อบตัวได สามารถจำสง่ิ ตา งๆ ท่ไี ดก ระทำซ้ำกนั บอยๆ ไดด ี เรยี นรูสิ่งตางๆ ไดด ขี ึ้นแตย งั อาศัยการรบั รเู ปนสวนใหญแกป ญ หาการลองผิดลองถูกจากการบั รูม ากกวา การใชเหตุผล ความคิดรวบยอดเกี่ยวกับสง่ิ ตางๆ ทอ่ี ยูรอบตัวพฒั นาอยา งรวดเรว็ ตามอายทุ ่เี พิ่มข้ึนในสว นของ พัฒนาการทางภาษาของเดก็ วัยน้ี เปนระยะพัฒนาภาษาอยางรวดเร็ว โดยมโี อกาสใชภาษาจากการ ทำกจิ กรรมตางๆ ในรูปของการสนทนา ตอบคำถาม เลาเร่อื งนิทานและทำกจิ กรรมตางๆ การประเมนิ พฒั นาการดา นสติปญ ญา ประกอบดวย การประเมินความสามารถในการ สนทนาโตตอบและเลา เรอ่ื งใหผูอ่นื เขา ใจ ความสามารถในการอาน เขยี นภาพ และสัญลักษณ ความสามารถในการคิดรวบยอม การคิดเชงิ เหตุผล การคิดแกป ญ หาและตัดสินใจ การทำงานศลิ ปะ การแสดงทา ทาง/เคลอ่ื นไหวตามจนิ ตนาการและความสรา งสรรค การมีเจตคติท่ีดตี อการเรยี นรแู ละ ความสามารถในการแสดงหาความรู สำหรบั หลักสูตรการศึกษาปฐมวยั พุทธศักราช ๒๕๖๐ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พุทธศักราช ๒๕๖๒)ไดก ำหนดมาตรฐานคุณลักษณะท่ีพึงประสงคทต่ี องการใหเ กิดขนึ้ ในตัวเด็ก เพอ่ื ใหสถานศกึ ษา และหนวยงานท่ีเก่ยี วขอ งทีม่ ีหนาท่ีรบั ผดิ ชอบในการจัดการศึกษาระดับปฐมวยั ใชเ ปนจดุ หมายในการ พฒั นาและการประเมินเด็กใหบรรลคุ ณุ ภาพตามมาตรฐานคุณลักษณะที่พงึ ประสงค จำนวน ๑๒ ขอ ดังน้ี ๑. พัฒนาการดานรางกาย ประกอบดว ย ๒ มาตรฐาน คือ มาตรฐานท่ี ๑ รา งการเจริญเตบิ โตตามวัยและมสี ขุ นิสัยทด่ี ี มาตรฐานท่ี ๒ กลามเนื้อใหญและกลามเนอื้ เล็กแข็งแรง ใชไ ดอยา งคลอ งแคลว และ ประสานสมั พันธกัน ๒. พฒั นาการดา นอารมณ จิตใจ ประกอบดว ย ๓ มาตรฐาน คอื มาตรฐานท่ี ๓ มสี ุขภาพจติ ดีและมีความสุข มาตรฐานท่ี ๔ ชืน่ ชมและแสดงออกทางศิลปะ ดนตรี และการเคลื่อนไหว มาตรฐานที่ ๕ มคี ณุ ธรรม จริยธรรม และมีจิตใจทด่ี งี าม ๓. พฒั นาการดา นสังคม ประกอบดวย ๓ มาตรฐาน คอื มาตรฐานที่ ๖ มที กั ษะชวี ิตและปฏบิ ตั ติ นตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มาตรฐานท่ี ๗ รกั ธรรมชาติ สิง่ แวดลอ ม วฒั นธรรมและความเปนไทย มาตรฐานท่ี ๘ อยรู วมกบั ผูอื่นไดอ ยา งมีความสุขและปฏบิ ัติตนเปน สมาชกิ ทีด่ ีของ สังคมในระบอบประชาธิปไตย อันมพี ระมหากษัตริยทรงเปนประมุข รวมทั้งเกดิ วัฒนธรรมตอตาน การทจุ ริต สรางความตระหนักใหนกั เรียน ยดึ ถือประโยชนสว นรวมมากกวา ประโยชนสวนตน มจี ติ พอเพียงตานทจุ ริต ละอายและเกรงกลัวทจี่ ะไมท จุ ริตและไมทนตอ การทจุ รติ ทุกรปู แบบ
๔. พฒั นาการดา นสตปิ ญญา ประกอบดวย ๔ มาตรฐาน คือ มาตรฐานที่ ๙ ใชภาษาส่อื สารไดเ หมาะสมกบั วัย มาตรฐานที่ ๑๐ มีความสามารถในการคิดท่เี ปนพ้นื ฐานในการเรียนรู มาตรฐานท่ี ๑๑ มีจินตนาการและความคิดสรางสรรค มาตรฐานที่ ๑๒ มเี จตคติท่ีดีตอการเรยี นรูและมีความสามารถในการแสวงหาความรู ไดเหมาะสมกบั วยั แผนภาพแสดงความเช่อื มโยงของหลกั สูตรสถานศกึ ษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ (ฉบับปรบั ปรุง พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒) กับการประเมินพัฒนาการ หลักสูตรสถานศกึ ษา กิจวตั รประจำวนั การประเมินพฒั นาการ ปฐมวัย การจดั ประสบการณ มาตรฐาน หนว ยการจดั ๑. การวิเคราะหมาตรฐาน คุณลักษณะ ประสบการณ ตวั บง ช้ี สภาพทพ่ี ึงประสงค ที่พึงประสงค และกำหนดการประเมนิ ตัวบง ช้ี สภาพท่ีพึงประสงค แผนการจดั ๒. การกำหนดวธิ กี ารและ ประสบการณ เคร่ืองมือทใ่ี ชประเมนิ สาระการเรียนรู - ประสบการณส ำคัญ - จุดประสงคการเรยี นรู ๓. การกำหนดเกณฑก าร - สาระท่คี วรเรียนรู - สาระการเรียนรู ประเมินและระดับคณุ ภาพ - กิจกรรมการเรยี นรู - สือ่ ๔. การดำเนนิ การเกบ็ - การประเมินผล รวบรวมขอมลู - บันทกึ หลงั การจัด ประสบการณ ๕. การสรปุ ผลการประเมิน พฒั นาการ ๖. การรายงานผลการประเมิน และการนำขอมลู ไปใช
ข้ันตอนการประเมินพฒั นาการ การประเมินพัฒนาการตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยที่มีคุณภาพและประสิทธิภาพนั้น เกิดขึ้นในหองเรียนขณะจัดประสบการณการเรียนรูและการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของเด็ก มี ขน้ั ตอนดังนี้ ๑. การวิเคราะหมาตรฐาน ตัวบงชี้ สภาพที่พึงประสงค และการกำหนดประเด็นการ ประเมนิ ผสู อนตอ งวเิ คราะหม าตรฐาน ตวั บงช้ี สภาพที่พึงประสงค และกำหนดสง่ิ ที่จะประเมิน จากการจัดประสบการณการเรียนรูและการปฏิบัติกิจกวัตรประจำวัน เพื่อวางแผนการประเมิน พัฒนาการและการตรวจสอบทบทวนความถูกตอง ความครอบคลุมและความเชื่อมโยง อันจะเปน ประโยชนในการดำเนนิ งานประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวัยอยา งเปน ระบบ ดังนี้ ๑.๑ การวิเคราะหมาตรฐาน ตัวบง ช้ี สภาพท่พี ึงประสงค การนำหลักสูตรสถานศึกษาไปสูการจัดประสบการณ ไดมวี เิ คราะหสาระการเรียนรู รายปท่ีสอดคลองของมาตรฐาน ตัวบง ช้ี สภาพทพ่ี ึงประสงค และสาระการเรยี นรเู พื่อกำหนดหนวย การเรียนรู โดยการนำสภาพที่พึงประสงคไดจากการวิเคราะหมากำหนดเปนจุดประสงคการเรียนรู ของหนวยการเรียนรูนั้นๆ และกำหนดกิจกรรมหนัก ๖ กิจกรรม หรือใชรูปแบบการจัด ประสบการณตามที่สถานศึกษากำหนดในการพัฒนาเด็กปฐมวัยใหบรรลุตามจุดประสงคการเรียนรู ดังนั้น ผูสอนตองวางแผนการประเมินพัฒนาการใหเหมาะสมและสอดคลองกับมาตรฐาน ตัวบงชี้ และสภาพทพ่ี ึงประสงค ๑.๒ การกำหนดประเด็นการประเมิน เปนการกำหนดพัฒนาการที่ตองการประเมิน คือ สภาพที่พึงประสงคที่นำมากำหนดเปนจุดประสงคการเรียนรูของหนวยการเรียนรูซึ่งครอบคลุม พัฒนาการทั้ง ๔ ดานในแตละหนวยการเรียนรู และเชื่อมโยงไปยังจุดประสงคของแผนการจัด ประสบการณในแตละวัน ดังนั้นประเด็นการประเมินจึงประกอบไปดวยจุดประสงคของแผนการจัด ประสบการณท ส่ี อดคลอ งกับจุดประสงคก ารเรยี นรูของหนวยการเรียนรนู ั้นๆ เมื่อกำหนดประเด็นการประเมินไดแลวใหพิจารณาวา ในแตละจุดประสงคการ เรยี นรขู องหนวยการเรียนรูสามารถเก็บขอ มูลการประเมินไดจ ากการจัดประสบการณการเรียนรู และ จากกิจวัตรประจำวนั โดยการตรวจสอบขอมูลทีเ่ กิดจากจัดกจิ กรรมในแตละแผนการจัดประสบการณ และการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน เนื่องจากกิจวัตรประจำวันของเด็กเปนสิ่งที่ปฏิบัติเปนประจำซ้ำๆ จนเกดิ เปนทกั ษะและมกี ารพัฒนาจนเปน ลกั ษณะนสิ ยั ๒. การกำหนดวิธกี ารและเคร่ืองมอื ท่ีใชใ นการประเมนิ พฒั นาการ เมื่อผูสอนกำหนดประเด็กการประเมินพัฒนาไดชัดเจนแลว ขั้นตอนตอไปคือ การ กำหนดวิธีการและเครื่องมือที่ใชในการประเมินพัฒนาการ ครูผูสอนตองวางแผนและกำหนดวิธีการ ประเมินใหเหมาะสมกับกิจกรรม เชน ใชการสังเกตพฤติกรรม การประเมินผลงาน/ชิ้นงาน การ พูดคุยหรือสัมภาษณเด็ก ฯลฯ วิธีการที่ครูผูสอนเลือกใชตองมากกวา ๒ วิธีการ หรือใชวิธีการ หลากหลาย ซึง่ วิธกี ารทเ่ี หมาะสมและนิยมใชในการประเมนิ เดก็ ปฐมวยั มีดังตอไปนี้
๒.๑ การสังเกตและการบันทึก แบงออกเปน ๒ แบบ ไดแก ๑) การสังเกตแบบ เปนทางการ คือ การสังเกตอยางมีจุดมุงหมายที่แนนอนตามแผนที่วางไว และ ๒) การสังเกตแบบ ไมเ ปน ทางการ คือ การสังเกตในขณะที่เด็กทำกิจกรรมประจำวันและเกิดพฤติกรรมที่ไมคาดคิดวาจะเกิดข้ึน ครูผูสอนตองจดบันทึกสิ่งที่รวบรวมไดจากการสังเกตอยางเหมาะสม ทั้งนี้การบันทึกพฤติกรรม ความสำคัญอยางยง่ิ ที่ตองทำอยางชัดเจนและสม่ำเสมอ เนอื่ งจากเด็กเจริญเติบโตและมีเปล่ียนแปลง อยา งรวดเร็ว การสังเกตและบันทึกพัฒนาการเดก็ ปฐมวัยสามารถใชแบบงายๆ ดงั น้ี ๑) แบบบันทึกพฤติกรรมแบบเปน ทางการ โดยกำหนดประเด็นหรือพฒั นาการที่ ตองการสังเกต (สอดคลองกับสภาพที่พึงประสงคหรือจุดประสงคการเรียนรูของหนวยการเรียนรู) ระบุชอื่ นามสกลุ เด็ก วนั เดือน ป เกิด ไวล ว งหนา รวมทงั้ ชอ่ื ผทู ำการสังเกต ดำเนินการสังเกต โดยบรรยายพฤตกิ รรมเด็กทสี่ งั เกตไวตามประเดน็ ผสู งั เกตตอ งบันทึกวัน เดือน ปท่ที ำการสังเกตแต ละครั้ง ขอมูลการสังเกตที่ครูผูสอนบันทึกลงในแบบบันทึกพฤติกรรมนี้จะชวยใหครูผูสอนเขาใจ พฤติกรรมเด็กไดดีขึ้น และทราบวาเด็กแตละคนมีจุดเดน มีความตองการ มีความสนใจ หรือ ตอ งการความชวยเกลือในเรอื่ งใดบาง ๒) แบบบันทึกพฤติกรรมแบบไมเปนทางการ เปนการบันทึกพฤติกรรม เหตุการณ หรือจากการจัดประสบการณที่เกิดขึ้นในชั้นเรียนทุกวัน โดยระบุชื่อ นามสกุล วัน เดอื น ปเกดิ เดก็ ผูส ังเกต วัน เดอื น ปท่บี นั ทกึ อาจบนั ทกึ โดยใชก ารบรรยาย ใคร ทำอะไร ที่ไหน ทำอยางไร ซึ่งจะเนนเฉพาะเด็กรายกรณีที่ตองการศึกษา ควรมีรายละเอียดและขอมูลที่ชัดเจน ครูผูสอนควรบรรยายส่ิงที่เด็กทำไดมากกวาสิง่ ที่เด็กทำไมได และวิเคราะหประเด็นการประเมินตาม สภาพที่พึงประสงคอยางเปนระบบ ขอมูลในการบันทึกตองเปนตามความเปนจริง ซึ่งขอดีของการ บันทึกรายวัน คือ การชี้ใหเห็นความสามารถเฉพาะอยางของเด็ก จะชวยครูผูสอนไดพิจารณา ปญหาของเด็กเปนรายบุคคล รวมทั้งชวยใหผูเชี่ยวชาญมีขอมูลสำหรับวินิจฉัยเด็กไดชัดเจนขึ้นวา สมควรจะไดร บั คำปรึกษาเพ่ือลดปญหา หรอื สงเสรมิ พัฒนาการของเด็กไดอยา งถูกตองและเปนขอมูล ในการพิจารณาปรบั ปรงุ แกไขหรอื พฒั นาการจดั กจิ กรรมและประสบการณข องครใู หดีย่งิ ข้ึน ๓) แบบสำรวจรายการ โดยกำหนดประเด็กหรือพัฒนาการที่ตองการสำรวจ (สอดคลอ งกับสภาพที่พึงประสงคหรือจดุ ประสงคการเรียนรูของหนว ยการเรียนรู) ระบุชอื่ นามสกุล เด็ก วนั เดอื น ป เกิด ลว งหนา มีการกำหนดรายการพฤตกิ รรมทตี่ องการสำรวจละเอียดขน้ึ และ กำหนดเกณฑในการสำรวจพฤติกรรม เชน ปฏิบัติ-ไมปฏิบัติ ทำได-ทำไมได เปนตน ชวยใหครู สามารถบันทึกไดสะดวกขึ้น ควรมีการสำรวจพฤติกรรมในเรื่องเดียวกันอยางนอย ๓ ครั้ง เพื่อ ยนื ยันวาเดก็ ทำไดจ ริง ขอ พึงระวังในการสังเกตพฤตกิ รรมของเด็ก ระหวางการสงั เกต ไมควรแปลความพฤติกรรมของเดก็ ใหสังเกตการแสดงออกของเด็กท่เี ด็กใช ประสาทสัมผัสท้ัง ๕ คอื ตา หู จมูก ลิ้น และรางกายหรือสัมผัส การแปลความจะดำเนินการหลังเสรจ็ สิ้น การสังเกตในสวนของการบันทกึ ครูอาจบนั ทกึ ยอหรือทำสัญลักษณไวและบนั ทกึ เปนหลักฐานทันทีเมื่อมีเวลา
๒.๒ การบนั ทึกการสนทนา เปนการบันทึกการสนทนาท้ังแบบเปน กลุมหรือรายบุคคล เพื่อประเมินความสามารถในการแสดงความคิดเห็นและพัฒนาการดานการใชภาษาของเด็ก ความสามารถในการคิดรวบยอด การแกปญหา รวมถึงพัฒนาการดานสังคม อารมณ จิตใจ และ บันทกึ ผลการสนทนาลงในแบบบนั ทึกพฤติกรรมหรือบันทึกรายวัน โดยระบุ ช่ือ นามสกุล อายุเด็ก ภาคเรียนที่ และกิจกรรมทีใ่ ชสนทนา ชองที่ใชใ นการบันทึกในแบบสนทนาใหระบุ วัน เดือน ป / คำพูดของเด็ก / ความคิดเห็นของครูผูสอนที่สะทอนพฤติกรรมที่แสดงออกของเด็กสอดคลองกับ สภาพที่พึงประสงคหรือจุดประสงคการเรียนรูข องหนวยการเรียน ซึ่งขอมูลเหลานนีจ้ ะเปนสว นหน่ึง ในการพิจารณาการผานสภาพที่พึงประสงคท ่ีเกี่ยวขอ งในแตล ะเร่อื ง ๒.๓ การสัมภาษณ เปนวิธีการพูดคุยกับเด็กเปนรายบุคคลและควรจัดในสภาวะ แวดลอมที่เหมาะสมเพื่อไมใหเกิดความเครียดและวิตกกังวล ครูผูสอนควรใชคำถามที่เหมาะสมเปด โอกาสใหเด็กไดคิดและตอบอยางอิสระจะทำใหครูผสู อนสามารถประเมนิ ความสามารถทางสติปญญา ของเด็กและคนพบศักยภาพในตัวเด็กไดโดยบันทึกขอมูลลงในแบบสัมภาษณ ครูผูสอนควรปฏิบัติ ดงั นี้ การเตรียมการกอนการสัมภาษณ โดยกำหนดวัตถุประสงคของการสัมภาษณ กำหนดคำพดู /คำถามท่จี ะพูดกับเด็ก ควรเปน คำถามที่เด็กสามารถตอบโตห ลากหลายไมม ีผิด/ถูก การปฏิบัติขณะสัมภาษณ ครูผูสอนควรสรางความคุนเคยเปนกันเอง สราง สภาพแวดลอ ม ท่ีอบอุนไมเ ครงเครียด ใชคำถามท่ีกำหนดไวถามเด็กที่ละคำถาม ใหเด็กมีโอกาสคิด และมีเวลาในการตอบคำถามอยางอสิ ระ ใชร ะยะเวลาสัมภาษณไมควรเกิน ๑๐ นาที หลังการสมั ภาษณ บันทึกในแบบสัมภาษณ ใหบันทกึ คำพูดของเด็กตามความเปน จรงิ หลังเสรจ็ การสมั ภาษณครูผสู อนคอยพิจารณาขอมูลจากคำพูดเด็กและลงความคิดเห็นท่ีสะทอน พฤตกิ รรมทแี่ สดงออกของเด็ก สอดคลองกบั สภาพทพ่ี ึงประสงคหรือจดุ ประสงคการเรยี นรูของหนวย การเรียนรูที่กำหนดไวซ่ึงขอมูลเหลานี้จะเปนสวนหนึ่งในการพิจารณาการผานสภาพที่พึงประสงคที่ เกี่ยวขอ งในแตล ะเร่ือง ๒.๔ สารนิทัศนส ำหรบั เด็กปฐมวยั เพอ่ื การประเมินพฒั นาการ การจัดทำสารนิทัศน (Documentation) เปนการจัดทำขอมูลที่เปนหลกั ฐานหรอื แสดงใหเห็นรองรอยของการเจริญเติบโต พัฒนาการและการเรียนรูของเด็กปฐมวัยจากการทำ กิจกรรมทั้งรายบุคคลและรายกลุม ซึ่งหลักฐานและขอมูลที่บันทึกเปนระยะๆ จะเปนขอมูลอธิบาย ภาพเด็ก สามารถบงบอกถงึ พัฒนาการทั้งดานรา งกาย อารมณ จิตใจ สังคม และสติปญญา สาร นิทัศนจึงเปนการประมวลผลท่ีแสดงใหเห็นถึงกระบวนการจัดประสบการณของครูและรองรอยผลง นของเด็ก จากการทำกิจกรรมที่สะทอนถึงพัฒนาการในดานตางๆ การจัดทำสารนิทัศนจึงเปนสวน หน่งึ ของกระบวนการวดั และประเมนิ พฒั นากรเด็กปฐมวัย ซ่ึงมีหลายรปู แบบ ไดแ ก ๑) พอรตโฟลิโอสำหรบั เด็กเปน รายบคุ คล เชน การเก็บชน้ิ งานหรอื ภาพถายเด็ก ขณะทำกิจกรรมมีการใชเทคโนโลยีตางๆ ในการบันทึกเสียง บันทึกภาพที่แสดงใหเห็นถึง ความกาวหนาในงานท่เี ด็กทำ เปน ตน ๒) การบรรยายเกี่ยวกับเรื่องราวหรือประสบการณที่เด็กไดรับ เชน การสอน แบบโครงการ (Project Approach) สามารถใหสารนิทัศนเกี่ยวกับพัฒนาการเด็กทุกดาน ทั้ง
ประสบการณการเรียนรูของเด็กและการสะทอนตนเองของครู เด็กกับเด็ก การบันทึกของครู การ บรรยายของพอแมผูปกครองในรูปแบบหนงั สอื หรือจดหมาย แมกระทั่งการจัดแสดงบรรยายสรุปให เห็นภาพการเรยี นรทู ้งั หมด ๓) การสังเกตและบันทึกพัฒนาการเด็ก เชน ใชแบบสังเกตพัฒนาการ การ บนั ทกึ สนั้ ๔) การสะทอนตนเองของเด็ก เปนคำพูดหรือขอความที่สะทอนความรู ความ เขาใจ ความรูสึกจาการสนทนา การอภิปรายแสดงความคิดเห็นของเด็กขณะทำกิจกรรม ซึ่งอาจ บันทึกดวยเทคโนโลยีบันทึกเสยี ง หรอื บันทกึ ภาพ ๕) ผลงานรายบุคคลและรายกลุม ที่แสดงใหเห็นถึงการเรียนรู ความสามารถ ทักษะ จิตนินัยของเด็ก ครูสามารถนำผลงานของเด็กมาใชพิจารณาพัฒนาการและกระบวนการ ทำงานของเด็ก ครูสวนใหญมักจะเก็บผลงานการเขียนและผลงานศิลปะ อยางไรก็ตามครูควรเก็บ ผลงานหลากหลายประเภทของเด็ก เชน ภาพเขยี น การรวมระดมความคดิ เห็นและเขียนออกมาใน ลักษณะใยแมงมุม การแสดงออกทางดนตรี การกอสรางในรูปแบบตางๆ ตัวอยางคำพูด เปนตน ซึ่งจะเปนประโยชนในการเก็บขอมูลหลักฐานเพื่อประเมินการเรียนรูและประเมินพัฒนาการของเด็ก วยั ขา งตน การจัดทำสารนิทัศนที่หลากหลายจะชวยครูในแงของการตรวจสอบคุณภาพของการศึกษาที่ดี เนื่องจากการศึกษาในปจจุบันเนนการประเมินเพื่อตรวจสอบความเขมแข็งของการศึกษา ซึ่งสงผลให สถานศึกษาหรือสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยและหนวยงานที่จัดการศึกษาปฐมวัย ตองปรับปรุงประสิทธิภาพ ของการจัดการศึกษาอยางสม่ำเสมอ ทำใหบางหนวยงานนำแบบทดสอบมาตรฐานซึ่งไมเหมาะสมมา ประเมินเดก็ ปฐมวยั ผูสอนทีจ่ ดั ทำสารนิทศั นอยางสม่ำเสมอ จะจัดประสบการณใ หก ับเด็กไดสอดคลองปญหาและ พัฒนาการเดก็ ซงึ่ นำไปสูก ารพัฒนาสมองอยางชดั เจน สารนทิ ัศนส ามารถชวยครใู หจ ัดประสบการณไดตรง ประเด็น เน่อื งจากงานวิจยั เกย่ี วกับสมอง พบวา เดก็ จะเกดิ การเรียนรไู ดดี หากเขาไปมสี ว นรวมและลงมือ ปฏิบัติ กระบวนการเรียนรูที่สัมพันธกับความรูสึกและอาวรณมีความสำคัญอยางยิ่งตอการเรียนรูของเด็ก เชน เด็กรูสึกตอการอานอยางไร? เด็กตองการเรียนอานหรือไม? ความรูสึกนี้จะมีผลกระทบตอการอาน ของเด็กในระยะวาว ดังนั้นการทดสอบดวยขอสอบมาตรฐานไมชวยเด็กเลยในดานจิตใจและความสามารถ ซึ่งตางจากการใชสารนิทัศนในการประเมิน จากผลการวิจับ พบวา สมองจะทำงานตอเนื่อง ไมแยกสวน เปนวิชาหรือเปนเรื่อง ดังนั้น การใชแบบทดสอบประเมินเปนการแยกสวนของสมอง ซึ่งจะไมบอกถึง ความสามารถในการบรู ณาการความรูข องเด็กท่แี ทจ รงิ แตก ารรวบรวมผลงานของเด็กจะบอกใหค รรู ูวา เด็ก คดิ และบรู ณาการความคิดของตนอยางไร
๒.๕ การประเมินการเจริญเติบโตของเด็ก เปนการประเมินการเจริญเติบโตดาน รางกายของเด็ก ซึ่งการพิจารณาการเจริญเติบโตในเด็กที่ใชทั่วๆ ไปอยางตอเนื่อง ไดแก น้ำหนัก สวนสูง เสนรอบศีรษะ ฟน และการเจริญเติบโตของกระดูก สำหรับแนวทางประเมินการ เจรญิ เตบิ โต มดี ังน้ี ๒.๕.๑ การประเมินการเจริญเติบโต โดยการชั่งน้ำหนักและวัดสวนสูงเด็กแลว นำไปเปรียบเทียบกับเกณฑปกติในการแสดงน้ำหนักตามเกณฑอายุของกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งใช สำหรบั ตดิ ตามการเจรญิ เตบิ โตโดยรวม ขอ ควรคำนึงในการประเมินการเจริญเติบโตของเด็ก ๑) เดก็ แตละคนมีความแตกตางกนั ในดานการเจริญเตบิ โต บางคนรูปรา งอวนบางคนผอม บางคน รางใหญ บางคนรา งเล็ก ๒) ภาวะโภชนาการเปนตัวสำคญั ที่เก่ยี วขอ งกบั ขนาดของรูปรา ง แตไ มใ ชสาเหตเุ ดยี ว ๓) กรรมพันธุ เดก็ อาจมีรูปรางเหมือนพอหรือแมค นใดคนหนง่ึ ถา พอหรือแมเ ตีย้ ลกู อาจเตี้ยและ กรณนี อี้ าจมนี ้ำหนักต่ำกวาเกณฑเ ฉลีย่ ไดและมักจะเปน เด็กทที่ านอาหารไดนอย ๔) ชวงครึ่งหลังของขวบปแรก น้ำหนักเด็กจะขึ้นชา เนื่องจากหวงเลนมากขึ้นและความอยาก อาหารลดลง ๒.๕.๒ การตรวจสุขภาพอนามัย เปนการตรวจสอบที่แสดงคุณภาพชีวิตของเด็ก โดยพิจารณาความสะอาด สิ่งผิดปกติของรางกายที่จะสงผลตอการดำเนินชีวิตและการเจริญเติบโต ของเดก็ ๓. การกำหนดเกณฑก ารประเมินและระดับคุณภาพ การกำหนดเกณฑการประเมินและการใหร ะดับคุณภาพ ผลการประเมินพฒั นาการของ เด็กทั้ง ๔ ดาน ในแตละสภาพที่พึงประสงค เพื่อเชื่อมโยงไปสูการผานตัวบงชี้และมาตรฐาน คุณลักษณะที่พึงประสงค ดังนั้น ในระดับชั้นเรียนและระดับสถานศึกษาควรกำหนดในลักษณะ เดียวกัน สถานศึกษาสามารถกำหนดเกณฑการประเมินและการใหระดับคุณภาพผลการประเมิน พัฒนาการของเด็กที่สะทอนมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค ตัวบงชี้ สภาพที่พึงประสงคหรือ พฤติกรรมที่จะประเมิน เปนระบบตัวเลข เชน ๓, ๒, ๑ หรือ เปนระบบที่ใชคำสำคัญ เชน ดี, พอใช, ควรสง เสรมิ ตามท่สี ถานศกึ ษากำหนด การกำหนดเกณฑการประเมินและการใหร ะดบั คุณภาพ ระบบ ระบบทใี่ ช ความหมาย ตวั เลข คำสำคญั ๓ ดี ปรากฏพฤติกรรมตามชวงอายุ เปน ไปตามสภาพท่ีพงึ ประสงค ๒ พอใช ปรากฏพฤตกิ รรมตามชว งอายุ เปนไปตามสภาพท่ีพงึ ประสงค โดยมีการกระตนุ ๑ ควรสง เสริม ไมป รากฏพฤติกรรมตามชว งอายุที่เปน ไปตามสภาพที่พงึ ประสงค
เพื่อนำไปสูการกำหนดเกณฑการประเมินตามสภาพที่พึงประสงคที่กำหนดไวตามหลักสูตรการศึกษา ปฐมวัย พทุ ธศักราช ๒๕๖๐ (ฉบับปรบั ปรุง พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒) สถานศกึ ษาอาจกำหนดคำอธิบายคุณภาพ ตามระดับคุณภาพของสภาพทพ่ี ึงประสงคของพฒั นาการแตล ะดา นเปน ๓ ระดบั ดงั น้ี คำอธบิ ายคุณภาพตามระดับคุณภาพ ดา นรา งกาย : กระโดดขาเดียวไปขางหนา อยา งตอเน่อื งโดยไมเสียการทรงตัว ระดบั คุณภาพ คำอธบิ ายคุณภาพ ๓ หรอื ดี กระโดดขาเดยี วไปขางหนาอยางตอ เนอ่ื งโดยไมเ สยี การทรงตัวไดอยา งคลองแคลว ๒ หรอื พอใช กระโดดขาเดยี วไปขางหนาอยา งตอเนอื่ งโดยไมเ สยี การทรงตวั เปน บางคร้งั ๑ หรอื ควรสง เสรมิ กระโดดขาเดยี วไปขาหนา อยางตอเนอื่ งไมได ดานอารมณ : สนใจ มคี วามสุข และแสดงออกผา นงานศลิ ปะ ระดับคณุ ภาพ คำอธิบายคณุ ภาพ ๓ หรอื ดี แสดงสหี นา ทาทางสนใจ และมีความสุขขณะทำงานทกุ ชวงกิจกรรมศลิ ปะ ๒ หรอื พอใช แสดงสีหนา ทา ทางสนใจ และมคี วามสขุ ขณะทำงานบางชวงกิจกรรมศลิ ปะ ๑ หรือ ควรสงเสรมิ ไมแ สดงสีหนา ทาทางสนใจ ขณะทำงานชวงกิจกรรมศิลปะ ดานสังคม : ใชสิง่ ของเคร่ืองใชอยา งประหยัดและเพยี งพอดวยตนเอง ระดับคณุ ภาพ คำอธบิ ายคณุ ภาพ ๓ หรือ ดี ใชส ่งิ ของเครื่องใชอ ยา งประหยดั และเพยี งพอตามความจำเปน ทุกคร้งั ๒ หรือ พอใช ใชส่งิ ของเครื่องใชอ ยา งประหยดั และเพียงพอตามความจำเปน เปน บางครง้ั ๑ หรือ ควรสงเสรมิ ใชส งิ่ ของเครอ่ื งใชเ กนิ ความจำเปน ดา นสตปิ ญญา : เขียนชอื่ ของตนเองตามแบบ เขยี นขอความดว ยวธิ ีทคี่ ิดข้ึนเอง ระดับคุณภาพ คำอธิบายคุณภาพ ๓ หรือ ดี เขียนชื่อตนเองตามแบบได ตัวอักษรไมกลับหัว ไมกลับดาน ไมสลับที่ และเขียน ขอความดว ยวธิ ีท่คี ดิ ขนึ้ เองได ๒ หรือ พอใช เขียนชื่อตนเองตามแบบได มีอักษรตามตัวกลับหัว กลับดานหรือสลับที่มีความ พยายามที่จะเขยี นขอความทีค่ ดิ ข้นึ เอง ๑ หรอื ควรสงเสรมิ เขียนชื่อตนเองไมไ ด หรอื เขยี นเปนสัญลกั ษณท ไ่ี มเปนตวั อักษร ๔. การดำเนนิ การเก็บรวบรวมขอมลู เมื่อผูสอนวางแผนการประเมินพัฒนาการแลวควรทำการสังเกตพฤติกรรมของเด็กเปน รายบุคคลหรือรายกลุม ดวยวิธีการที่หลากหลาย เชน การพูดคุย หรือสัมภาษณเด็ก หรือการ ประเมินผลงาน/ชิ้นงานของเด็กอยางเปนระบบ เพื่อรวบรวมขอมูลพัฒนาการของเด็กใหครอบคลุม เดก็ ทกุ คนแลวสรปุ ลงในแบบบนั ทกึ ผลการประเมินสภาพทพี่ ึงประสงค ในการเก็บรวบรวมขอมูลผลการประเมินพัฒนาการเด็กตามสภาพที่พึงประสงค ผูสอน ควรเก็บรวบรวมขอมูลเปนรายบุคคล โดยสภาพที่พึงประสงค ๑ ตัว ควรไดรับการประเมิน พฒั นาการอยางนอย ๒ ครง้ั ตอ ๑ ภาคเรียน ระยะแรกควรเปน ประเมินเพื่อความกาวหนาไมควร
เปนการประเมินเพ่ือตดั สินพัฒนาการของเดก็ ดังนั้น การเก็บรวบรวมขอ มูลการประเมินพัฒนาการ ตามสภาพทพี่ งึ ประสงค จึงเปนการสะสมเพอ่ื ยืนยนั วา เด็กเกดิ พฒั นาการตามสภาพท่ีพงึ ประสงคนั้นๆ ชดั เจนและมคี วามนาเชื่อถือ ๕. การสรุปผลการประเมนิ พฒั นาการเด็ก หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ กำหนดเวลาเรียนสำหรับเด็กปฐมวัย ตอปการศึกษา ไมนอยกวา ๑๘๐ วัน สถานศึกษาจึงควรบริหารจัดการเวลาเรียนใหเกดิ ประโยชน สูงสุดตอการพัฒนาเด็กอยางรอบดานและสมดุล ผูสอนตองเก็บรวบรวมขอมูลพฤติกรรมที่แสดงถึง พัฒนาการของเด็กอยางตอเนื่อง มีการประเมินซ้ำของพฤติกรรมนั้นๆ เพื่อยืนยันความเชื่อมั่นของ ผลการประเมิน สรุปผลการประเมินพัฒนาการเด็กตามสภาพที่พึงประสงคใหครบทุกสภาพที่พึง ประสงค ซึ่งจะเชื่อมโยงไปสูการสรุปผลการประเมินพัฒนาการเด็กรายตัวบงชี้ รายมาตรฐาน คุณลักษณะทพ่ี งึ ประสงคแ ละในภาพรวมพัฒนาการรายดา นของเด็กแตล ะคนตามลำดบั สถานศกึ ษาควรสรุปผลการประเมินพฒั นาการเด็กรายตัวบงช้ี รายมาตรฐานคุณลักษณ ที่พึงประสงค และในภาพรวมของพัฒนาการรายดาน ภาคเรียนละ ๑ ครั้ง สำหรับแนวทางการ สรุปผลการประเมินพฒั นาการเดก็ ตามสภาพที่พงึ ประสงคใ นแตล ะตัวบง ชี้ควรใชฐานนยิ ม (Mode) ไม ควรนำคาระดับคุณภาพของสภาพที่พึงประสงคม าหาคา เฉล่ยี ในกรณีมีฐานนิยมมากกวา ๑ ฐานนิยม คือ มีระดับคุณภาพซ้ำมากกวา ๑ ระดับคุณภาพ การสรุปผลการประเมินพัฒนาการเด็กในแตละ ตัวบงชี้ใหอยูในดุลยพินิจของสถานศึกษา โดยคำนึงถึงปรชั ญาการศึกษา และหลักการของหลักสตู ร การศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ รวมทั้งการนำขอมูลผลการประเมินไปใชเพื่อพัฒนาเด็ก ตอ ไป ๖. การรายงานผลการประเมินพัฒนาการและการนำขอมลู ไปใช การรายงานผลการประเมินพัฒนาการเปนการสื่อสารใหพอแม ผูปกครองและ ผูเกี่ยวของไดทราบความกาวหนาในการเรียนรูของเด็ก ซึ่งสถานศึกษาตองสรุปผลการประเมิน พัฒนาการและจัดทำเอกสารรายงานใหผูปกครองทราบเปนระยะๆ หรืออยางนอยภาคเรียนละ ๑ ครั้ง การรายงานผลการประเมินพัฒนาการสามารถรายงานเปนระดับคุณภาพตามพฤติกรรมท่ี แสดงออกถึงพัฒนาการแตละดานที่สะทอนมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงคทั้ง ๑๒ ขอตาม หลักสูตรศกึ ษาปฐมวยั ๖.๑ จดุ มุงหมายการรายงานผลการประเมนิ พฒั นาการ ๑) เพื่อใหพอ แม ผูปกครอง และผูเกี่ยวของใชเปนขอมูลในการปรับปรุงแกไข สงเสริม และพัฒนาเด็กใหมีคุณภาพตามมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงคในหลักสูตรการศึกษา ปฐมวัย ๒) เพื่อใหผูสอนใชเปนขอมูลในการวางแผนการจัดประสบการณการเรียนรูใหมี ประสิทธภิ าพยิง่ ขึน้ ๓) เพื่อเปนขอมูลสำหรับสถานศึกษา เขตพื้นที่การศึกษาและหนวยงานตนสังกัดใช ประกอบในการกำหนดนโยบายวางแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
