ວິຊາວິທີສອນພາສາລາວ-2

ວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງພະບາງ ວທິ ະຍາໄລຄູຫວຼ ງພະບາງ ສາ້ ງວຊິ າຊບີ ຄູສູ່ ູຄວາມເປັນເລດີ ປະເສດີ ດວ້ ຍຄຸນນະທາໍ ສູ່ ງົ ເສມີ ວດັ ທະນະທໍາທູ່ ເີ ປັນເອກະລກັ ພດັ ທະນາສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ສາ້ ງຄວາມພອ້ ມກາ້ ວສູ່ ູສາກນົ ການອອກແບບກິດຈະກໍາການຮຽນ-ການສອນຂຽນ ເອກະສານປະກອບການສອນ ວຊິ າ: ວທິ ີການສອນພາສາລາວ 2 ພາກຮຽນທີ II ລະບບົ 4 ປີ ສາຍຄູປະຖມົ ລະບບົ 12+4 ຮຽບຮຽງໂດຍ ອຈ. ປ ໂທ ນາງ ພວງສີ ບຸ ນມາເພດັ ສກົ ຮຽນ 2018 1

ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວິທະຍາໄລຄູຫວຼ ງພະບາງ ວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງພະບາງ ສາ້ ງວິຊາຊບີ ຄູສູ່ ູຄວາມເປັນເລີດ ປະເສດີ ດວ້ ຍຄຸນນະທາໍ ສູ່ ົງເສມີ ວັດທະນະທໍາທູ່ ເີ ປັນເອກະລັກ ພດັ ທະນາສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ສາ້ ງຄວາມພອ້ ມເຂາົ້ ສູ່ ູສາກນົ ເອກະສານປະກອບການສອນ ວຊິ າ ວທິ ກີ ານສອນພາສາລາວ 2 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ທູ່ ານ ອຈ ປ.ໂທ ນາງ ພວງສີ ບຸ ນມາເພດັ ກວດແກໂ້ ດຍ: ທູ່ ານ ອຈ ປ.ໂທ ນາງ ພອນຈນັ ສໍພມິ ພາ ທູ່ ານ ອຈ ປ.ໂທ ບຸ ນຍນື ວງົ ໄພໂລດ ທູ່ ານ ປ.ໂທ ນາງ ພູຄໍາ ມດັ ທວິ ງົ ປີ 2018 2

ຄໍານໍາ ການພດັ ທະເອກະສານປະກອບການຮຽນ-ການສອນເຫມຼັ້ ນແີ້ ມູ່ ນອງິ ໃສູ່ ຄອດສອາວລາຍຂອງລາຍວຊິ າ ພາສາລາວ. ເນອື້ ໃນຂອງລາຍວຊິ ານປີ້ ະກອບ 10 ບດົ ດວ້ ຍກນັ ເຊູ່ ງິ ມເີ ນອື້ ໃນຕນົ້ ຕໍດູ່ ງັ ນ:ີ້ ບດົ ທ1ີ ຄວາມຮູພ້ ືນ້ ຖານ ກູ່ ຍວກບັ ການສອນຂຽນໃນຊນັ້ ປະຖົມສກຶ ສາ, ບດົ ທ2ີ ການສອນຂຽນແບບຕູ່ າງໆໃນຊນັ້ ປະຖົມສຶກສາ,ບົດທີ 3 ການສອນຂຽນຈດົ ໝາຍ, ບດັ ທີ 4 ການສອນຂຽນຄາໍ ຮອ້ ງ ບດົ ທີ 5 ສອນຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ, ບດົ ທີ 6 ວທິ ີ ສອນຂຽນບດົ ລາຍງານ, ບດົ ທີ 7 ການສອນຂຍນບດົ ພນັ ລະນາຄນົ , ບດົ ທີ 8 ການພນັ ລະນາສດັ , ບດົ ທີ 9 ວທິ ີ ສອນຂຍນພນັ ລະພາບ, ບດົ ທີ 10 ການສອນພາສາລາວໃຫເ້ ດກັ ຊນົ ເຜູ່ າົ . ການສອນພາສາລາວໃຫເ້ ດກັ ຊນົ ເຜູ່ າົ . ແຕູ່ ລະບດົ ໄດຮ້ ຽນພາກທດິ ສະດ,ີ ແລະ ປະຕບິ ດັ ກດິ ຈະກໍາໂດຍອງີ ຕາມເນອື້ ໃນຂອງແຕູ່ ລະບດົ ຕາມຄວາມເໝາະສົມ, ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄນົ້ ຄວ້ າ, ຂນຶ້ ລາຍງານຜນົ ການຄນົ້ ຄວ້ າ,ແຕູ່ ລະບດົ ສອນ, ສອນທົດລອງໃນຫອ້ ງ ແລະ ຖອດຖອນ ບດົ ຮຽນເຊູ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ . ປືມ້ ແບບຮຽນເຫມຼັ້ ນີ້ ໄດພ້ ດັ ທະການຂຽນດວ້ ຍຂາ້ ພະເຈາົ້ ເອງໂດຍ ຜູ່ ານການຄນົ້ ຄວ້ າ ຊອກຫາແຫູ່ ງຼ ຂມໍ້ ູນ ຕູ່ າງໆ ຈາກປືມ້ ຕາໍ ລາການຮຽນ-ການສອນຂອງວທິ ະຍາໄລຄູ ແລະ ປືມ້ ຕໍາລາຮຽນສາຍຄູປະຖົມ , ມດັ ທະຍມົ ຕົນ້ ເພູ່ ອື ແນໃສູ່ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາ້ ງຄເູ ມູ່ ອື ຮຽນຈບົ ຈາກສະຖາບນັ ສາ້ ງຄໃູ ຫມ້ ຄີ ວາມຮູ,້ ຄວາມສາມາດໃນດາ້ ນວິທກີ ານ ສດິ ສອນດວ້ ຍຮູບແບບເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນຜູຮ້ ຽນເປັນສໍາຄນັ . ເອກະສານປະກອບການສອນສະບບັ ນກີ້ ູ່ ໍບູ່ ໍອາດປາສະຈາກໄດຄ້ ວາມຂາດຕົກບົກພູ່ ອງທາງດາ້ ນເນອື້ ໃນ ແລະວທິ ກີ ານຈດັ ຕງັ້ ປະຕບິ ດັ .ເຖິງຢູ່ າງໃດກູ່ ໍຕາມເອກະສານສະບບັ ນຈີ້ ະເປັນເອກະສານນໍາໃຊເ້ ຂົາ້ ໃນການຈດັ ການ ຮຽນ-ການສອນໃຫແ້ ກູ່ ນກັ ຮຽນຄູສາຍປະຖົມລະບບົ 12+4 ໃນນາມຜູຂ້ ຽນ ແລະ ຮຽບຮຽງ ຈູ່ ງິ ຂຄໍ ວາມຮູ່ ວມມນື າໍ ບນັ ດາທູ່ ານທູ່ ນີ າໍ ໃຊປ້ ື້ມເຫມຼັ້ ນີ້ ກະລນູ າໃຫຄ້ ໍາຄດິ ຄາໍ ເຫນັ ແລະ ໃຫຄ້ າໍ ຕາໍ ນຕິ ຊິ ມົ ແກູ່ ຂາ້ ພະເຈາົ້ ດວ້ ຍ ເພູ່ ອື ຈະໄດນ້ າໍ ໄປເປັນບດົ ຮຽນໃນການສກຶ ສາຄນົ້ ຄວາ້ ຄງັ້ ຕູ່ ໄໍ ປ ໃຫສ້ ມົ ບູນຍູ່ ງິ ໆຂນຶ້ . 3

ສາລະບານ ຫວົ ຂໍ້ ໜາ້ ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮູພ້ ນື້ ຖານກູ່ ຽວກບັ ການຂຽນ............................................................................ 1 1. ຄວາມໝາຍ ແລະຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການສອນຂຽນ....................................................... 1 2. ຫກຼັ ການສອນຂຽນພາສາລາວ.............................................................................. 1 3. ຄວາມກຽມພອ້ ມໃນການຂຽນ ປ1, ປ2 .................................................................. 2 ບດົ ທີ 2 ການສອນຂຽນໃນແບບຕູ່ າງໆ ໃນຊນັ້ ປະຖມົ ................................................................ 3 1. ກດິ ຈະກາໍ ການເຝິກທກັ ສະການຂຽນ ປ1.................................................................. 3 2. ກດິ ຈະກາໍ ເຝິກທກັ ສະການຂຽນປ.2 ..................................................................... 6 3. ກດິ ຈະກໍາເຝິກທກັ ສະການຂຽນປ.3 ..................................................................... 8 4. ການສອນຂຽນຈດົ ໝາຍ, ບດົ ລາຍງານ,ບດົ ບນັ ທກຶ , ໃບສະເໜີ ແລະ ຫຍໍເ້ ລູ່ ອື ງ ຫຼື ຂຽນປະ ກາດແຈງ້ ການ............................................................................................................ 9 ບດົ ທີ 3 ວທິ ສີ ອນຂຽນຈດົ ໝາຍ ...................................................................................... 13 1. ຄວາມໝາຍ ແລະຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍ ........................................................... 13 2. ຫກຼັ ການຂຽນຈດົ ໝາຍ................................................................................................... 13 3. ປະເພດຂອງຈດົ ໝາຍ...................................................................................................... 13 4. ສູ່ ວນປະກອບຂອງຈດົ ໝາຍ ............................................................................................. 14 5. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງການຂຽນຈດົ ໝາຍແຕູ່ ລະປະເພດ......................................................... 14 6. ສອນການຂຽນຈດົ ໝາຍ ................................................................................. 16 ບດົ ທີ 4 ວທິ ສີ ອນຂຽນຄາໍ ຮອ້ ງ........................................................................................20 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການສອນຂຽນຄາໍ ຮອ້ ງ............................................20 2. ວທິ ຂີ ຽນຄາໍ ຮອ້ ງ..........................................................................................20 3. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງຂຽນຄໍາຮອ້ ງ......................................................................20 4. ສອນຂຽນຄໍາຮອ້ ງ ........................................................................................ 21 ບດົ ທີ 5 ວທິ ສີ ອນຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ........................................................................23 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການສອນຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ.............................23 2. ປະເພດຂອງປະກາດ......................................................................................23 3. ຫກຼັ ການຂຽນປະກາດ ....................................................................................23 4. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງການຂຽນປະກາດ ຫແຼື ຈງ້ ການ...................................................24 5. ສອນຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ .........................................................................25 6. ຫກຼັ ການຂຽນຄໍາໂຄສະນາ................................................................................26 7. ສູ່ ວນປະກອບຂອງການຂຽນໂຄສະນາ ..................................................................27 4

8. ສອນການຂຽນໂຄສະນາ..................................................................................28 ບດົ ທີ 6 ວທິ ສີ ອນຂຽນບດົ ລາຍງານ...................................................................................29 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການສອນຂຽນບດົ ລາຍງານ......................................29 2. ປະເພດບດົ ລາຍງານ ......................................................................................29 3. ສູ່ ວນປະກອບຂອງບດົ ລາຍງານ ..........................................................................29 4. ວທິ ສີ ອນຂຽນບດົ ລາຍງານ ...............................................................................29 5. ສອນການຂຽນໂຄງຮູ່ າງການຂຽນບດົ ລາຍງານ...........................................................30 6. ສອນການຂຽນບດົ ລາຍງານຕວົ ຈງິ .......................................................................30 ບດົ ທີ 7 ການສອນຂຽນບດົ ພນັ ລະນາຄນົ .............................................................................32 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການສອນຂຽນບດົ ພນັ ລະນາ .....................................32 2. ປະເພດບດົ ພນັ ລະນາ.....................................................................................32 3. ກດິ ຈະກາໍ ການສອນຂຽນບດົ ພນັ ລະນາຄນົ ..............................................................32 4. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງບດົ ພນັ ລະນາຄນົ .................................................................34 5. ການສອນຂຽນບດົ ພນັ ລະນາ.............................................................................34 ບດົ ທີ 8 ວທິ ສີ ອນຂຽນບດົ ພນັ ລະນາສດັ ..............................................................................36 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ການພນັ ລະນາສດັ .....................................................36 2. ວທິ ພີ ນັ ລະນາສດັ .........................................................................................36 3. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງ ຂຽນບດົ ພນັ ລະນາ ..............................................................37 4. ສອນການແຕູ່ ງຕວົ ຈງິ ບດົ ພນັ ລະນາສດັ ..................................................................38 ບດົ ທີ 9 ວທິ ສີ ອນການແຕູ່ ງບດົ ພນັ ລະນາພາບ........................................................................40 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການພນັ ລະນາພາບ ...............................................40 2. ປະເພດຂອງການພນັ ລະນາພາບ .........................................................................40 3. ວທິ ພີ ນັ ລະນາພາບ ........................................................................................40 4. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງ ການຂຽນບດົ ພນັ ລະນາພາບ .................................................... 41 5. ສອນການແຕູ່ ງບດົ ພນັ ລະນາ ............................................................................. 41 ບດົ ທີ 10 ການສອນພາສາລາວໃຫເ້ ດກັ ຊນົ ເຜູ່ າົ .......................................................................44 1. ການສອນແບບເນນັ້ ການຟງັ -ເວາົ້ .........................................................................44 2. ເທກັ ນກິ ການສອນນກັ ຮຽນຊນົ ເຜູ່ າົ ......................................................................45 3. ການສອນພາສາລາວແບບເນນັ້ ປະສບົ ການພາສາ(Concentrated Language Encounters or CLE):........................................................................................................47 4. ການສອນແບບເນນັ້ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວ Total Physical Response (TPR) .......................... 51 5. ການສອນພາສາ ແບບເນນັ້ ການຟງັ -ການເວາົ້ Audio Lingual Method (ALM) ..................53 6. ການສອນພາສາແບບເນນັ້ ການສູ່ ສື ານCommunicative Approach (CA) .........................53 7. ການສອນພາສາລາວ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຊນົ ເຜູ່ າົ (ຕາມປືມ້ ແນະນໍາຄູພາສາລາວ ປ.1) ......................57 5

ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮູ ພ້ ນື້ ຖານກູ່ ຽວກບັ ການຂຽນ 1. ຄວາມໝາຍຄວາມສໍາຄັນຂອງການສອນຂຽນ ການຂຽນແມູ່ ນການນໍາເອາົ ຕວົ ພະຍນັ ຊະນະໄປປະກອບໃສູ່ ສະຫະຼ ໃຫກ້ າຍເປັນຄໍາເວາົ້ ໃດໜູ່ ງຶ . ການຂຽນແມູ່ ນທກັ ສະໜູ່ ງຶ ທູ່ ນີ ອນຢູ່ ູໃນ 4 ທກັ ສະທາງພາສາເຊູ່ ງິ ນໍາໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນຊວີ ດິ ປະຈໍາວນັ . ການຂຽນ \"ໄດ\"້ ແມູ່ ນຕູ່ າງຈາກການ ຂຽນ \"ເປັນ\". ການຂຽນ \"ໄດ\"້ ຜູຂ້ ຽນສາມາດປູ່ ຽນຕວົ ອກັ ສອນໃຫກ້ າຍເປັນຄໍາເວາົ້ ຕູ່ າງໆໄດໂ້ ດຍບູ່ ໍຄາໍ ນງຶ ວູ່ າຜູອ້ ູ່ ານ ຈະເຂາົ້ ໃຈສູ່ ງິ ທູ່ ຂີ ຽນ ຫຼື ບູ່ ໍ, ສູ່ ວນການຂຽນ \"ເປັນ\" ແມູ່ ນຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ ງຄໍານງຶ ເຖິງຜູອ້ ູ່ ານວູ່ າ: ສາມາດເຂາົ້ ໃຈສູ່ ິງທູ່ ີ ຕນົ ຂຽນໄວເ້ ຊູ່ ງິ ເປັນສູ່ ງິ ທູ່ ຍີ າກ ແລະ ຕອ້ ງອາໄສອງົ ປະກອບຫຼາຍຢູ່ າງ. ສະຫຸຼບແລວ້ ການຂຽນແມູ່ ນການສູ່ ືສານ ຄວາມໝາຍ, ຄວາມຮູ,້ ຄວາມຄດິ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຜູຂ້ ຽນໄປຍງັ ຜູອ້ ູ່ ານ. 1.1 ຂໍຫ້ ຍຸງ້ ຍາກໃນການສອນຂຽນ - ຄບູ ູ່ ເໍ ປັນແບບຢູ່ າງໃນການຂຽນເຊູ່ ນັ : ຂຽນຟາ້ ວຟູ່ ງັ , ຂຽນບູ່ ຖໍ ກື , ຂຽນບູ່ ງໍ າມ, ວາງພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍຸ ດ ບູ່ ໍຖືກບູ່ ອນ. - ນກັ ຮຽນຂຽນຂອດຫວົ ຕວົ ອກັ ສອນບູ່ ເໍ ປັນ. - ນກັ ຮຽນບູ່ ໍຮູວ້ າງສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍຸດໃສູ່ ພະຍນັ ຊະນະໃຫຖ້ ືກຕອ້ ງ. - ນກັ ຮຽນຂຽນຕາມສາໍ ນຽງຂອງທອ້ ງຖູ່ ິນ. - ນກັ ຮຽນບູ່ ໍເຂາົ້ ໃຈຄວາມໝາຍຂອງຄາໍ ສບັ . - ນກັ ຮຽນບູ່ ໍຮູໂ້ ຄງສາ້ ງຂອງປະໂຫຍກ. 1.2 ວທິ ີຊູ່ ວຍນັກຮຽນຂຽນໃຫຖ້ ືກຕອ້ ງ - ຄຕູ ອ້ ງເປັນແບບຢູ່ າງໃນການຂຽນ. - ຄູແນະນາໍ ການນູ່ ງັ , ວາງແຂນ, ວາງປຶ້ມ, ວທິ ຈີ ບັ ສໍດໍາ ແລະ ບກິ . - ຄແູ ນະນາໍ ວທິ ກີ ານຂຽນທູ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ. - ຄຕູ ອ້ ງ ຕດິ ຕາມ ແລະ ຊູ່ ວຍເຫອຼື ໃນການຂຽນຂອງນກັ ຮຽນ. 1.3 ການຈດັ ກດິ ຈະກາໍ ການການສອນຂຽນ ກູ່ ອນອູ່ ນື ໝດົ ຄູຕອ້ ງແນະນໍາການຂຽນພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ ແລະ ວັນນະຍຸ ດໃຫຖ້ ືກຕອ້ ງສາກູ່ ອນ ເປັນຕນົ້ ແມູ່ ນການເລູ່ ມີ ຕນົ້ ການຂຽນຈາກການຂອດຫວົ ເຂາົ້ ໃນ, ຂອດຫວົ ອອກນອກ, ຂອດຫວົ ເທງິ , ຂອດຫວົ ລູ່ ຸມ ຂຽນຕາມຮອຍຈໍາ້ , ຂຽນກາງຫາວ, ຂຽນລມື້ ຄນື ຊາໍ້ ກນັ ຫຼາຍເທູ່ ອື , ຂຽນຕາມຄໍາເວົາ້ ແລະ ຄູກູ່ ໍຕອ້ ງມບີ ັດພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫະຼ , ວນັ ນະຍຸດ ແລະ ບດັ ຄໍາສບັ , ຂຽນເຕມັ ແຖວໃຫຍູ່ ແລະ ຫາງຂນຶ້ -ລງົ . 2. ຫຼັກການສອນຂຽນພາສາລາວ 1. ຂຽນໃຫຖ້ ືກຕອ້ ງສະອາດຈບົ ງາມ 2. ຖອ້ ຍຄາໍ ທູ່ ໃີ ຊຂ້ ຽນຕອ້ ງສຸ ພາບເໝາະສມົ ກບັ ກາລະເທສະ 3. ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາໍ ງູ່າຍ, ສນັ້ , ສູ່ ຄື ວາມໝາຍເຂາົ້ ໃຈດ,ີ ວູ່ ອງໄວ, ຖກື ຕອ້ ງ 4.ໃຊຮ້ ູບແບບປະໂຫຍກ ແລະ ຖອ້ ຍຄໍາທູ່ ດີ ,ີ ບູ່ ໃໍ ຊພ້ າສາທອ້ ງຖູ່ ີນ,ພາສາຕະຫາຼ ດ ຫຼື ພາສາຕູ່ າງປະເທດ. 6

5.ໃຊລ້ ກັ ສະນະນາມໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງຕາມລະບຽບຂອງຫກຼັ ພາສາ 6. ໃຊເ້ ຄູ່ ອື ງໝາຍຈດຸ , ຈາໍ້ ,ວກັ ຕອນ,ຫຍໍໜ້ າ້ ,ເວນັ້ ວກັ ໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ 7. ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາໍ ໃຫຖ້ ກື ຄວາມໝາຍ 3. ການກຽມຄວາມພອ້ ມໃນການຂຽນ ປ.1-ປ.2 3.1. ຄວາມພອ້ ມ - ວິທີນູ່ ງັ : ນູ່ ງັ ບູ່ ໃໍ ຫເ້ ອກິ ແປະໂຕະ ສອງຂາຢູ່ ອນລງົ ພນື້ ສະເໝກີ ນັ , ກູ່ ຸມຫວົ ລງົ ຈກັ ໜູ່ ອຍໄລຍະຕາກັບໜາ້ ເຈຍ້ ຫູ່ າງປະມານ 30 ຊງັ ຕແີ ມດັ . - ວທິ ຈີ ບັ ສໍ- ຈບັ ບກິ : ຈບັ ດວ້ ຍມຂື ວາໂດຍໃຊມ້ ື 3 ນວີ້ ຄ:ື ນວີ້ ໂປ,້ ນຊີ້ ີ້ ແລະ ນວີ້ ກາງ ສູ່ ວນນວີ້ ນາງ ແລະ ນວີ້ ກອ້ ຍໃຫງ້ ເໍ ຂາົ້ ຈກັ ໜອ້ ຍເພູ່ ອື ເປັນໝອນຮອງໃຫແ້ ກູ່ 3 ນວີ້ ທູ່ ຈີ ບັ ສໍ-ຂບັ ບກິ . - ການຈບັ ສໍ-ຈບັ ບກິ ສນັ້ ສຸດບູ່ ໃໍ ຫລ້ ຸດ 1 ຊງັ ຕແີ ມດັ . ຍາວບູ່ ໍໃຫເ້ ກນີ 3 ຊງັ ຕແີ ມດັ . - ອຸປະກອນຮບັ ໃຊກ້ ານຂຽນໃຫພ້ ຽງພໍ ເຊູ່ ນັ : ບນັ ທດັ , ສດໍ າໍ , ບກິ , ຢາງລບຶ , ສໍສ,ີ ປື້ມຂຽນແລະ.. 3.2 ວິທສີ ອນຂຽນຕວົ ພະຍັນຊະນະ - ວທິ ສີ ອນຂຽນຕວົ ພະຍນັ ຊະນະແມູ່ ນຮູບການສລິ ະປະອນັ ໜູ່ ງຶ ຂອງການເຝິກຄວາມຈໍາເຊູ່ ງິ ຕດິ ພນັ ກບັ ນໍ້າ ໃຈອດົ ທນົ ພາກພຽນ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈຮູບຮູ່ າງ, ທູ່ ຕີ ງັ້ , ຂະໜາດ, ຊດັ ສູ່ ວນຂອງພະຍນັ ຊະນະແຕູ່ ລະຕົວເຂາົ້ ໃສູ່ ທູ່ ີຕັງ້ ຕາມລະບຽບຫກຼັ ການໄດຖ້ ກື ຕອ້ ງ. - ການຂຽນພະຍນັ ຊະນະ ແມູ່ ນຂຽນແຕູ່ ຫວົ ໄປຫາຫາງແມູ່ ນຈະກຽ້ ວຊາ້ ຍ, ກຽ້ ວຂວາ, ຂນຶ້ , ຫຼື ລງົ ແມູ່ ນ ເລູ່ ມີ ແຕູ່ ຫວົ ໄປຫາຫາງ. - ຮູບຮູ່ າງຕວົ ພະຍນັ ຊະນະ ເປັນຕວົ ມນົ ຕອ້ ງກມົ ເໝອື ນໜງັ ສທື າໍ ທູ່ ບີ ູຮານໄດໃ້ ຊເ້ ຫກຼັ ຈານຂຽນໃສູ່ ໃບລານ. 3.3 ວທິ ສີ ອນຂຽນສະຫຼະ - ສະຫຼະສາໍ ລບັ ຂຽນປະກອບພະຍນັ ຊະນະ ເພູ່ ືອອູ່ ານອອກາສຽງໄດສ້ ະຫຼະທັງໝົດ ເມູ່ ອື ປະກອບກບັ ພະຍນັ ຊະນະແລວ້ ບາງຄໍາກໍຢູ່ ູໜາ້ , ບາງຄໍາກໍຢູ່ ູຫຼງັ , ບາງຄໍາຢູ່ ູລູ່ ຸມ ແລະ ບາງຄາໍ ຢູ່ ູເທງິ ດູ່ ງັ ນ.ີ້ - ຈໍາພວກຢູ່ ູໜາ້ ປະກອບມສີ ະຫະຼ ເx, ແx, ໂx, ໄx, ໃ x. - ຈາໍ ພວກຢູ່ ູຫງຼັ ປະກອບມສີ ະຫະຼ xະ, xາ, xອ, xອມ, xວນ, xຽນ - ຈໍາພວກຢູ່ ູເທງິ ປະກອບມສີ ະຫະຼ xມñ , xÖ, xØ, xÚ, x,Û xöນ - ຈາໍ ພວກສະຫຼະຢູ່ ູທາງລູ່ ຸມ xÝ xÞ 3.4 ວິທສີ ອນຂຽນປະກອບວນັ ນະຍຸ ດ ວນັ ນະຍຸດໄມນ້ ນັ້ ໃຊສ້ າໍ ລບັ ປູ່ ຽນສຽງໃນເມູ່ອື ເຮາົ ຢາກຈະໃຊສ້ ໍານຽງສຽງເວົາ້ ນນັ້ ຕູ່ າງຈາກກັນໄປຈາກ ສະຫະຼ ແລະພະຍນັ ຊະນະເດມີ . ກາ້ ກ໋າ ກ໊າ. ຕວົ ຢູ່ າງ: ນາໍ ໃຊວ້ ນັ ນະຍຸດໄດທ້ ຸກຮູບ. ກາ ກູ່ າ ປາ ປູ່ າ ປ້າ ປ໋ າ ປ໊ າ. ບດົ ທີ 2 7

ການສອນຂຽນໃນແບບຕູ່ າງໆໃນຊນັ້ ປະຖມົ 1. ກດິ ຈະກາໍ ການເຝິກທກັ ສະການຂຽນ ປ.1 1.1 ກິດຈະກໍາ ການສອນຂຽນຕາມຮອຍຈໍາ້ ແມູ່ ນການເຝິກຂຽນພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫະຼ ໂດຍການປະສານກນັ ລະຫວູ່ າງກາ້ ມຊນີ້ ນອ້ ຍ, ມື ແລະ ສາຍຕາ. ການຂຽນພະຍນັ ຊະນະລາວມລີ ກັ ສະນະການຂຽນທູ່ ແີ ຕກຕູ່ າງກນັ ໃນການຂຽນມທີ ງັ ຫວົ ເທງິ , ຂອດຫວົ ລູ່ ຸມ, ຂອດຫວົ ເຂາົ້ ໃນ ແລະ ຂອດຫວົ ນອກ ທຸກໆຕວົ ການຂຽນຕອ້ ງເລູ່ ມີ ຂຽນແຕູ່ ຫວົ ກູ່ ອນ. ວທິ ຂີ ຽນຕາມຮອຍຈາໍ້ ແມູ່ ນເລູ່ ມີ ຈາກ ການຂອດຫວົ ພະຍນັ ຊະນະ ແລະ ສະຫະຼ , ພະຍນັ ຊະນະຈໍານວນຫຼາຍແມູ່ ນຂອດຫວົ ອອກນອກຕວົ ເຊູ່ ັນ: ກ , ພ , ນ…ພະຍນັ ຊະນະຈໍານວນໜູ່ ງຶ ຂອດຫວົ ເຂາົ້ ໃນຕວົ ເຊູ່ ນັ : ຖ, ດ, ຕ… ອອກທາງເທິງລົງລູ່ ຸມ ແລະ ລູ່ ຸມຂຶນ້ ເທິງ, ຂຽນເປັນຄູ່ ູທູ່ ຄີ າ້ ຍຄກື ນັ (ບປ, ພ ຟ, ຜ ຝ, xິ x,ິ xິິx,ູ xິ x)ິ ແລະ ຂຽນ ກ ຫາ ຮ 1. ຄູຈໍາ້ ເມດັ ເປັນຮູບຕວົ ພະຍນັ ຊະນະໃສູ່ ກະດານ ຫຼື ເຈຍ້ ແຜູ່ ນໃຫຍູ່ . ຕວົ ຢູ່ າງ: 2. ຖາ້ ຄຂູ ຽນໃສູ່ ເຈຍ້ ນອ້ ຍຫຼາຍໃບຄບົ ຈໍານວນນກັ ຮຽນແມູ່ ນຢາຍໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ຂຽນໃສູ່ ເຈຍ້ ນນັ້ ເລຍີ  ການວດັ ແລະປະເມນີ ຜນົ ກວດການຂຽນຖືກຕອ້ ງໄປຕາມຮອຍຈາໍ້ 1.2 ກດິ ຈະກໍາການຂຽນແບບກາງຫາວ ແມູ່ ນການເຝິກທກັ ສະການຂຽນພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ, ໃຫຖ້ ກື ທດິ ທາງປະສານກັນລະຫວູ່ າງ ກາ້ ມຊນີ້ ນອ້ ຍ, ມື ແລະ ສາຍຕາຂອງເດກັ . ເພູ່ ອື ກຽມຄວາມພອ້ ມໃນການຂຽນໃຫຖ້ ກື ຕາມຫກຼັ ຂອງການຂຽນ. ການສອນຂຽນແບບກາງຫາວມຄີ ື: 1. ຄູຂຽນຕວົ ພະຍນັ ຊະນະໃສູ່ ກະດານ ຫຼື ເຈຍ້ ແຜູ່ ນໃຫຍູ່ . 2. ຄູອະທບິ າຍວທິ ກີ ານຂຽນທູ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງໃຫນ້ ກັ ຮຽນເບູ່ ງິ . 3. ຄູປູ່ ິນໜາ້ ໃສູ່ ກະດານແລວ້ ສາທດິ ວທິ ກີ ານຂຽນໃຫນ້ ກັ ຮຽນເບູ່ ງິ ແລະ ເວາົ້ ໄປພອ້ ມ. 4. ຄູຍກົ ມຂື ວານໍາພານກັ ຮຽນແອບຂຽນພອ້ ມກນັ ໝດົ ຫອ້ ງ. 5. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຝິກຂຽນພອ້ ມກນັ ແລະ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ. 6. ຄເູ ລາະຕດິ ຕາມ ແລະ ຊູ່ ວຍເຫອຼື ນກັ ຮຽນຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນຍງັ ບູ່ ໍໄດ.້  ການວັດ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ : - ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນອອກມາໜາ້ ກະດານແລວ້ ຂຽນແບບກາງຫາວໃຫໝ້ ູ່ ູເບູ່ ງິ ຕາມທູ່ ຄີ ູກາໍ ນດົ ໃຫ.້ - ຄສູ ງັ ເກດເບູ່ ງິ ວທິ ກີ ານຂຽນແບບກາງຫາວຂອງນກັ ຮຽນ. 1.3 ກດິ ຈະກໍາການຂຽນປະກອບຄໍາ 8

ແມູ່ ນການເຝິກການຂຽນເປັນຄາໍ ສບັ ໃຊໃ້ ນເບອື້ ງຕນົ້ ກູ່ ອນການຂຽນທວາຍການຂຽນຕອ້ ງປະກອບພະຍັນ ຊະນະ, ສະຫຼະແລະວນັ ນະຍຸດໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ. ຄໍາທູ່ ຍີ າກຄູອາດຈະເວາົ້ ຟອ້ ງສຽງ, ຜນັ ສຽງໃຫເ້ ປັນຄໍາກູ່ ອນກໄໍ ດ.້ ຕົວຢູ່ າງ: ເສອື , ຊາ,ກະໂຊ,້ ສະບູ 1. ຄຂູ ຽນຄໍາສບັ ໃສູ່ ກະດານໃຫຍູ່ ພອ້ ມອະທບິ າຍວທິ ຂີ ຽນ 2. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນ 2-3 ອອກໄປຂຽນຢູ່ ູກະດານໃຫໝ້ ູ່ ູເບູ່ ງິ 3. ນກັ ຮຽນເຝິກຂຽນໃສູ່ ປຶມ້ ຂອງຕນົ ເອງ. 4. ຄຕູ ດິ ຕາມ ແລະ ໃຫຄ້ ວາມຊູ່ ວຍເຫອຼື ໂດຍການຈບັ ມນື ກັ ຮຽນທູ່ ຍີ ງັ ຂຽນບູ່ ໍໄດ.້  ການວດັ ແລະປະເມນີ ຜນົ : ສງັ ເກດຈາກການຂຽນວທິ ປີ ະກອບຄາໍ ທູ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ. 1.4 ກດິ ຈະກໍາການຂຽນສະກດົ ຄໍາ ການຂຽນສະກດົ ຄໍາຕອ້ ງປະກອບມພີ ະຍນັ ຊະນະ, ສະຫະຼ , ວນັ ນະຍຸດ ໂດຍປະກອບແມູ່ ສະກດົ ທງັ ແປດ ໃດໜູ່ ງຶ ເຂາົ້ ທງັ ທາ້ ຍຂອງຄາໍ ໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ. ຕວົ ຢູ່ າງ: ສາກ, ຊາ້ ງ, ສານ, ເຊູ່ ອື ມ, ຊູ່ ວຍ, ສາດ, ຊາວ, ສາບ 1. ຄູຂຽນ ປາ.. ຊາ້ .. ຢື.. ເຊູ່ ອື .. ຂາ.. ມ.ີ . ກຸ.. ໃສູ່ ກະດານ 2. ຄອູ ອກສຽງ: ປາກ, ຊາ້ ງ, ຢືນ, ເຊູ່ ອື ມ, ຂາຍ, ມດີ , ຍາວ, ກຸບ ເທູ່ ອື ລະຄໍາໃຫນ້ ັກຮຽນຂຽນໂຕ ສະກດົ ໃດໜູ່ ງຶ ໃສູ່ .  ການວດັ ແລະປະເມນີ ຜນົ : ສງັ ເກດຈາກການຂຽນສະກດົ ຄໍາທູ່ ຖີ ືກຕອ້ ງຕາມສຽງ. 1.5 ກິດຈະກໍາຫັດຂຽນງາມ ແມູ່ ນການເຝິກຂຽນຕວົ ພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ, ວນັ ນະຍຸດ ແລະ ເຄູ່ ອື ງໝາຍຕູ່ າງໆ ໃຫສ້ ວຍງາມ; ການ ປະກອບຄໍາວາງພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫະຼ ແລະ ວນັ ນະຍຸດໃຫຖ້ ືກບູ່ ອນ. ການສອນຫດັ ຂຽນງາມ ສູ່ ວນຫຼາຍໄດເ້ ນນັ້ ໜກັ ຢູ່ ູ ຂນັ້ ປ.1 ເພາະວູ່ າເດກັ ໄວນຕີ້ ອ້ ງມທີ ກັ ສະກູ່ ຽວກບັ ການຂຽນປະກອບຄາໍ ທູ່ ຖີ ືກຕອ້ ງ. ສະນນັ້ ການສອນຫດັ ຂຽນງາມ ຈູ່ ງຶ ມຮີ ູບການ ແລະ ຂນັ້ ຕອນດູ່ ງັ ນ:ີ້ ຕວົ ຢູ່ າງ: ການສອນຫັດຂຽນງາມ 1. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນຕດິ ຕາມເບູ່ ງິ ການຂດີ ເສນັ້ ແຖວຢູ່ ູກະດານ. 2. ຄຂູ ດີ ເສນັ້ ໃຫຍູ່ 4 ເສນັ້ (3 ແຖວ) 3. ຄູຂດີ 3 ເສນັ້ ນອ້ ຍ ໃສູ່ ຫວູ່ າງຂອງເສນັ້ ໃຫຍູ່ . 4. ຄູຂດີ 3 ເສນັ້ ນອ້ ຍ ໃສູ່ ຫວູ່ າງຂອງເສນັ້ ໃຫຍູ່ . 5. ຄູຂດີ 3 ເສນັ້ ນອ້ ຍ ໃສູ່ ຫວູ່ າງຂອງເສນັ້ ໃຫຍູ່ . ຕວົ ຢູ່ າງ: 9

6. ຄູຂຽນເ ນອື້ ໃນໃ ສູ່ ແຖວທີ 2 ຂອ ງເສນັ້ ໃ ຫຍູ່ , ຂ ຽນຊາ້ ໆ ເພູ່ ອື ໃຫ ້ນກັ ຮຽນ ເບູ່ ງິ ກາ ນຂຽນຕົວ ພະຍນັ ຊະນະມຫີ າງຂນຶ້ ເທງິ ໃຫຂ້ ດີ ຍາວຂນຶ້ ໄປ ½ ຂອງແຖວເທງິ , ຕວົ ພະຍນັ ຊະນະມຫີ າງລງົ ລູ່ ຸມໃຫຂ້ ດີ ຍາວລງົ ໄປ ½ ຂອງແຖວລູ່ ຸມ, ສະຫຼະທູ່ ຢີ ູ່ ູເບອື້ ງລູ່ ຸມ ແລະ ເທງິ ໃຫວ້ າງໃສູ່ ຊູ່ ກື ບັ ຕວົ ພະຍນັ ຊະນະແກນ, ຖ້າເປັນພະຍັນຊະນະ ປະສມົ ຫຼື ຄວບ ໃຫໃ້ ສູ່ ສູ່ ວນຫຼງັ ຂອງມນັ ໂດຍໃຫຫ້ ູ່ າງຈາກຕວົ ພະຍນັ ຊະນະນນັ້ ໆປະມານ ¼ ຂອງແຖວ. 7. ຄແູ ນະນໍາໃຫນ້ ກັ ຮຽນວູ່ າຖາ້ ແຖວຍງັ ເຫອຼື ແມູ່ ນໃຫຈ້ ໍາ້ ເມດັ ໄວ ້ ແລວ້ ເລູ່ ມີ ຕນົ້ ຂຽນໃໝູ່ ຈົນກວູ່ າສຸ ດ ແຖວ. 8. ຄອູ ູ່ ານຫດັ ຂຽນງາມໃຫນ້ ກັ ຮຽນຟັງ. 9. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນລງົ ມຂື ຽນຫດັ ຂຽນງາມ ແລະ ຄູຕດິ ຕາມນກັ ຮຽນຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນບູ່ ໍທນັ ໄດດ້ .ີ 10. ຄູສະຫຸບຼ , ກວດຫດັ ຂຽນງາມ ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນ. 11. ຄຍູ ອ້ ງຍໍຊມົ ເຊຍີ ນກັ ຮຽນຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນໄດດ້ ີ ແລະ ໃຫຄ້ ໍາແນະນໍານກັ ຮຽນຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນບູ່ ໍທນັ ໄດດ້ .ີ  ການວດັ ແລະປະເມນີ ຜນົ ປະເມນີ ຈາກການຂຽນງາມຂອງນກັ ຮຽນ (ໃຫຄ້ ະແນນ) 1.6 ກິດຈະກໍາການຂຽນທວາຍ ແມູ່ ນກດິ ຈະກໍາການຂຽນເພູ່ ອື ປະເມນີ ຄວາມຮູ ຄ້ ວາມຈໍາກູ່ ຽວກບັ ພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ, ຄໍາສບັ , ປະໂຫຍກ ແລະ ເນອື້ ໃນບດົ ທູ່ຫີ າກໍອູ່ ານຜູ່ ານມາ. ວທິ ກີ ານແມູ່ ນຄອູ ູ່ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຕາມຄໍາບອກໃສູ່ ປຶ້ມຂຽນໃຜລາວ. ການ ຂຽນທວາຍສໍາລບັ ປ.1 ຄວນຈະປະຕບິ ດັ ໄດໃ້ ນໄລຍະທາ້ ຍປີຮຽນເພາະເຂາົ້ ເຈາົ້ ໄດມ້ ທີ ກັ ສະໃນຂຽນແດູ່ ແລວ້ . 1. ຄນູ ໍາພານກັ ຮຽນອູ່ ານເນອື້ ໃນບດົ ທູ່ ຈີ ະຂຽນພອ້ ມກນັ 1-2 ເທູ່ ອື ແລວ້ ໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ພບັ ປຶ້ມໄວ.້ 2. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນເອາົ ປຶມ້ ຂຽນຂນຶ້ ມາ ແນະນໍາການວາງປຶ້ມ ແລະ ຈບັ ສໍໃຫຖ້ ຶກຕອ້ ງ. 3. ຄູອູ່ ານເປັນຄາໍ 2 ເທູ່ ອື ແລວ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນ 4. ເມູ່ອື ຂຽນໝດົ ເນອື້ ໃນແລວ້ ຄອູ ູ່ ານຄນື ອກີ ເທູ່ ອື ໜູ່ ງຶ ເພູ່ ອື ໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ກວດແກຄ້ າໍ ຜດິ . 5. ຄເູ ກບັ ປຶມ້ ໄປກວດ  ການວດັ ແລະປະເມນີ ຜນົ : ຈາກການສງັ ເກດ ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນ 1.7 ກດິ ຈະກໍາຫດັ ກູ່ າຍ ແມູ່ ນການຈດົ ກູ່ າຍຈາກກະດານ ຫຼື ປຶມ້ ແບບຮຽນໃສູ່ ປຶ້ມຕນົ ເອງເພູ່ ອື ເຝິກໃນການຂຽນໃຫຖ້ ືກຕອ້ ງຕາມ ຫກຼັ ໄວຍາກອນ ແລະໃຫມ້ ຄີ ວາມຊາໍ ນຊິ າໍ ນານໃນການຂດີ ຂຽນ. 1. ຄູຂຽນເນອື້ ໃນໃສູ່ ກະດານໃຫຍູ່ . 10

2. ຄູພານກັ ຮຽນອູ່ ານເນອື້ ໃນ 1-2 ເທູ່ ອື . 3. ຄູແນະນາໍ ການຂຽນໃສູ່ ປຶ້ມຂອງນກັ ຮຽນ. 4. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນກູ່ າຍເອາົ ເນອື້ ໃນ. 5. ຄູເລາະເບູ່ ງິ ແລະຕດິ ຕາມການຂຽນຂອງນກັ ຮຽນທູ່ ຍີ ງັ ຂຽນບູ່ ໍໄດ.້ 6. ຄູຊູ່ ວຍຈບັ ມນື ກັ ຮຽນຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນບູ່ ໍເປັນ (ໃນກໍລະນນີ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຕອ້ ງການພເິ ສດ).  ການວດັ ແລະປະ ເມນີ ຜນົ : ຄູເກບັ ປຶ້ມນກັ ຮຽນມາກວດໃຫຄ້ ະແນນ. 2. ກິດຈະກໍາການເຝິກທກັ ສະການຂຽນ ປ.2 ກດິ ຈະກາໍ ການຂຽນ ປ.2 ຫດັ ກູ່ າຍ ແລະ ຂຽນງາມ ປະຕບິ ດັ ຄກື ນັ ກບັ ປ.1 ຕູ່ າງແຕູ່ ຂຽນງາມໃຫຂ້ ຽນເຕມັ ແຖວ ແລະ ເຄູ່ ງິ ແຖວ. ສູ່ ວນທູ່ ເີ ພູ່ ມີ ເຂາົ້ ມ:ີ 2.1 ກິດຈະກໍາການຂຽນທວາຍ 1. ຄູແນະນາໍ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນອູ່ ານເນອື້ ໃນບດົ ຮຽນທູ່ ຈີ ະຂຽນທວາຍ ເພູ່ ອື ໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈບດົ ຮຽນກູ່ ອນ. 2. ຄູອູ່ ານເນອື້ ໃນບດົ ຮຽນທູ່ ຈີ ະຂຽນທວາຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຟັງ 1-2 ເທູ່ ອື . 3. ຄູເລອື ກນກັ ຮຽນໜູ່ ງຶ ຄນົ ອອກໄປຂຽນຢູ່ ູກະດານ. 4. ໂດຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄນົ ອູ່ ນື ໆປູ່ ນິ ຫງຼັ ໃສູ່ ກະດານ. 5. ຄູອູ່ ານຊາ້ ໆ 3 ຄງັ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນ, ຄງັ້ ລະ 2-3 ພະຍາງຕູ່ ໆໍ ໄປຈນົ ຈບົ ຕາມຄູໄດກ້ າໍ ນດົ ໄດ.້ 6. ຄູອູ່ ານບດົ ຂຽນທວາຍຄນື ອກີ ໜູ່ ງຶ ເທູ່ ອື ເພູ່ ອື ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດກ້ ວດເບູ່ ງິ ຄໍາທູ່ ຜີ ດິ ໃນບດົ ຂອງຕນົ . 7. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນປູ່ ຽນປຶມ້ ກນັ ກວດ ແລະ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໃຊສ້ ໍດໍາຂຽນຊູ່ ຜື ູກ້ ວດໃສູ່ ປມຶ້ ຂຽນ 8. ຄູ ແລະ ນກັ ຮຽນພອ້ ມກນັ ກວດ ໂດຍຄກູ ວດຢູ່ ູກະດານນກັ ຮຽນກວດຢູ່ ູປຶມ້ ໃຫໝ້ າຍບູ່ ອນຜດິ ແລະ ຂຽນ ຄໍາທູ່ ຖີ ືກໃສູ່ ເທງິ . 9. ຄເູ ກບັ ປຶມ້ ມາກວດໃຫຄ້ ະແນນ. 10. ຄູສະຫຸບຼ ການຂຽນທວາຍຊມົ ເຊຍີ ຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນໄດດ້ .ີ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ : ຄວາມຖກື ຕອ້ ງສະອາດ ແລະ ສວຍງາມ.  ເກນການກວດໃຫຄ້ ະແນນມດີ ູ່ ງັ ນ:ີ້ 1) ຖາ້ ຜດິ ວນັ ນະຍຸດ 4 ໂຕ ເປັນ 1 ຄາໍ ຜດິ . 2) ຖາ້ ຜດິ ສະຫະຼ ຫຼື ຕວົ ສະກດົ 2 ໂຕ ເປັນ 1 ຄໍາຜດິ . 3) ຖາ້ ຜດິ ພະຍນັ ຊະນະແກນ 1 ໂຕ ເປັນ 1 ຄາໍ ຜດິ . 2.2 ກດິ ຈະກາໍ ການຕູ່ ມື ຄໍາໃສູ່ ບູ່ ອນວູ່ າງ ການຕູ່ ມື ຄໍາໃສູ່ ບູ່ ອນວູ່ າງແມູ່ ນການຂຽນເພູ່ ອື ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໃຊຄ້ ໍາສບັ ໄດຖ້ ກື ຕອ້ ງ,ເປັນການທວນຄນື ຄວາມຮູ ້ ທູ່ ໄີ ດຮ້ ຽນມາ ໃນພາກອູ່ ານ, ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຊາໍ ນານ ແລະ ສາມາດຂຽນຄໍາສບັ ໃສູ່ ບູ່ ອນວູ່ າງໄດ.້ ຄາໍ ສບັ ທູ່ ີ ເອາົ ມາຂຽນຄູຕອ້ ງໃຫຄ້ ບົ ຕາມຈາໍ ນວນບູ່ ອນວູ່ າງ, ບູ່ ໍໃຫຄ້ າໍ ສບັ ຊໍາ້ ກນັ ແລະ ບູ່ ໍລຽງຕາມລໍາດບັ ຂອງວູ່ າງ. ຕວົ ຢູ່ າງ: ເຫງາົໄ້ ມ,້ ສວນ, ນາ, ຮກັ ສາ, ຄວາຍ, ຊູ່ ວຍ, ງວົ , ລຽ້ ງ, ເກອື , ໄກູ່ , ງູ່າໄມ ້ 1. ຄູຂຽນຄາໍ ທູ່ ຈີ ະຕູ່ ມື ແລະ ບູ່ ອນວູ່ າງໃສູ່ ກະດານ ຫຼື ເຈຍ້ ແຜູ່ ນໃຫຍູ່ . 11

- ພູ່ ໍ ແລະ ແມູ່ ຈງູ ........................... ແລະ ...................................................ລຽ້ ງຢູ່ ູນາ - ອາ້ ຍ ແລະ ເອອື້ ຍ........................ກນັ .............................................................ໝູ - ພວກເຮາົ .........................ສດັ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສູ່ ບວົ ລະບດັ ແລະ.................................ມນັ . - ...........................ຜໂູ ້ ອກນອນຢູ່ ເູ ທງິ ................................................................... - ໝາເຂາົ້ ໄປນອນຢູ່ ໂູ ກນ......................................................................................... 2. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຂຄໍ້ ວາມທູ່ ຕີ ູ່ ມື ແລວ້ ໃສູ່ ປຶມ້ ຂຽນຂອງໃຜມນັ 3. ຄູຕດິ ຕາມຊູ່ ວຍເຫຼອື ນກັ ຮຽນທູ່ ເີ ຮດັ ບູ່ ໄໍ ດ.້ 4. ຄູສະຫຸບຼ ຄນື ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນການຂຽນຕູ່ ມື ຄໍາຂອງນກັ ຮຽນ.  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ຄວາມຖືກຕອ້ ງ ຂອງຄໍາທູ່ ນີ ໍາມາຕູ່ ມື ບູ່ ອນວູ່ າງ. 2.3 ກິດຈະກາໍ ການຂຽນເລູ່ ອື ງເລູ່າົ ປະສບົ ການ ຄແູ ນະນໍາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຂຄໍ້ ວາມກູ່ ຽວກບັ ເລູ່ ອື ງເລູ່ າົ ປະສບົ ການຂອງຕນົ ເອງເຊູ່ ນັ : ການລຽ້ ງສດັ , ການ ປູກຜກັ , ການຊູ່ ວຍວຽກຄອບຄວົ ໃຫໄ້ ດ ້ 3-5 ປະໂຫຍກ. ຕວົ ຢູ່ າງ: ການຊູ່ ວຍວຽກຄອບຄວົ 1. ຕູ່ ນື ນອນແລວ້ ຂອ້ ຍມຽ້ ນມດັ ບູ່ ອນນອນໃຫເ້ ປັນລະບຽບ. 2. ຂອ້ ຍໄດປ້ ັດກວາດເຮອື ນຊານ. 3. ຂອ້ ຍປັດກວາດເດູ່ ນີ ບາ້ ນ. 4. ຂອ້ ຍລາ້ ງຖວ້ ຍ ລາ້ ງຈານ ແລະ ຈອກ. 5. ຂອ້ ຍເກອື ເປັດ ແລະ ໄກູ່ . 6. ຫງຼັ ຈາກນນັ້ ຂອ້ ຍມາໂຮງຮຽນ. 7. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນລງົ ມຂື ຽນໃສູ່ ປຶ້ມຂອງໃຜລາວ. 8. ຄຕູ ດິ ຕາມຊູ່ ວຍເຫອຼື ຜູທ້ ູ່ ຍີ ງັ ຂຽນບູ່ ໍທນັ ໄດດ້ .ີ 9. ຄສູ ະຫຸບຼ ແລະ ກວດໃຫຄ້ ະແນນ.  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ຂຽນເປັນປະໂຫຍກຂໍຄ້ ວາມທູ່ ເີ ຂາົ້ ໃຈໄດ ້ 2.4 ກດິ ຈະກາໍ ເກມຈບັ ຄາໍ ແຕູ່ ງປະໂຫຍກ ຕົວຢູ່ າງ: ບດົ ທີ13, ໜາ້ ທີ 47 1. ຄູກຽມບດັ ຄາໍ ວູ່ າ: ທາ້ ວສມົ ສ,ີ ນາງຄໍາປານ, ຢືນເປັນວງົ (2 ຊຸດ) 2. ຄູຂວໍາ້ ບດັ ຄາໍ ແຕູ່ ລະຊຸດໄວໜ້ າ້ ໂຕະຄູ 3. ແບູ່ ງນກັ ຮຽນເປັນ 2 ກູ່ ຸມໆລະ 3 ຄນົ 4. ໃຫແ້ ຕູ່ ລະກູ່ ຸມອອກມາຈບັ 1 ບດັ ຈາກກອງໃຜມນັ ແລວ້ ຂຽນເປັນປະໂຫຍກໃສູ່ ກະດານ 5. ຄຕູ ດິ ຕາມການຂຽນປະໂຫຍກຂອງນກັ ຮຽນແຕູ່ ລະກູ່ ຸມ. 12

6. ຄູສະຫຸຼບຄນື ວທິ ຂີ ຽນປະໂຫຍກຂອງນກັ ຮຽນແຕູ່ ລະກູ່ ຸມ (ທາ້ ວສມົ ສສີ ະໝກັ ເປັນເສອື , ນາງຄໍາ ປານສະໝກັ ເປັນໝູ, ໝູ່ ຫູ ຼາຍຄນົ ຢືນເປັນວງົ .) 7. ຄຊູ ມົ ເຊຍີ ກູ່ ຸມທູ່ ປີ ະຕບິ ດັ ໄດດ້ ີ ແລະ ແນະນໍາກູ່ ຸມທູ່ ປີ ະຕບິ ດັ ບູ່ ໍໄດດ້ .ີ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ : ການເອາົ ຄໍາແຕູ່ ງເປັນປະໂຫຍກຖກື ຕອ້ ງ ສວຍງາມ 3. ກິດຈະກໍາການເຝກິ ທກັ ສະການຂຽນ ປ.3 ກດິ ຈະກາໍ ການສອນຂຽນ ປ. 3 ຄາ້ ຍຄກື ບັ ປ. 2 ເຊູ່ ນັ : ຫດັ ກູ່ າຍ, ຕູ່ ມື ຄໍາໃສູ່ ບູ່ ອນວູ່ າງ, ສາໍ ລບັ ຫດັ ຂຽນງາມມ:ີ ໂຕໃຫຍູ່ 1 ແຖວ, ກາງ 2 ແຖວ ແລະ ນອ້ ຍ 3 ແຖວ. ແຕູ່ ມບີ າງກດິ ຈະກໍາທູ່ ແີ ຕກຕູ່ າງດູ່ ງັ ນ:ີ້ 3.1 ກິດຈໍາກໍາການຂຽນທວາຍ: ຫກຼັ ການ, ເກນການໃຫຄ້ ະແນນຂອງບດົ ຂຽນທວາຍຄກື ບັ ປ.2 ຕູ່ າງແຕູ່ ວູ່ າເນືອ້ ໃນທູ່ ໃີ ຫຂ້ ຽນທວາຍມີ 2 ລກັ ສະນະຄື ຂຽນທວາຍມຄີ ໍາຖາມ ແລະ ຂຽນທວາຍບູ່ ໍມຄີ ໍາຖາມ.  ຂຽນທວາຍມີ ຄໍາຖາມ - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດຂ້ ຽນເນອື້ ໃນບູ່ ໍຫຼາຍເກນີ ໄປ - ຄາໍ ຖາມທູ່ ຖີ າມນກັ ຮຽນຕອ້ ງຢູ່ ູໃນເນອື້ ໃນທູ່ ເີ ອາົ ມາຂຽນທວາຍ  ຂຽນທວາຍບູ່ ໍມຄີ ໍາຖາມ -ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດຂ້ ຽນເນອື້ ໃນຫຼາຍກວູ່ າການຂຽນທວາຍທູ່ ມີ ຄີ າໍ ຖາມ  ສູ່ ິງທູ່ ີຄວນເອາົ ໃຈໃສູ່ ກູ່ ອນອູ່ ນື ໝດົ ຄູຕອ້ ງຂຽນຫວົ ບດົ ໃສູ່ ກະດານ ແລວ້ ອູ່ ານແຕູ່ ລະປະໂຫຍກ, ແຕູ່ ລະຕອນສນັ້ , ອູ່ ານໃຫຖ້ ືກ ຜນັ ສຽງໃຫຈ້ ະແຈງ້ ເພູ່ ອື ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຖືກ, ຖາ້ ນກັ ຮຽນມຄີ າໍ ຖາມກູ່ ຽວກບັ ການຂຽນທວາຍ ຄູຕອ້ ງຕອບ ຫຼື ອະທບິ າຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຟັງເສບກູ່ ອນຈູ່ ງຶ ລງົ ມຂື ຽນ. ເວລາອູ່ ານຄບູ ູ່ ຄໍ ວນອູ່ ານດງັ ຫຼື ຄູ່ ອຍໂພດ, ຄຄູ ວນຢືນອູ່ ານຢູ່ ູໜາ້ ກະດານ ຫຼື ຈດຸ ໃຈກາງຫອ້ ງຮຽນ ເພູ່ ອື ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດຍ້ ນິ ພອ້ ມກນັ ໝດົ ທຸກຄນົ ໃນຫອ້ ງ. 3.2 ກດິ ຈະກາໍ ຈບັ ຄໍາແຕູ່ ງປະໂຫຍກ ການເອາົ ຄາໍ ແຕູ່ ງເປັນປະໂຫຍກແມູ່ ນການເອາົ ຄາໍ ສບັ ໄປໃຊໃ້ ນປະໂຫຍກໃຫໄ້ ດຄ້ ວາມໝາຍ, ເປັນການ ທວນຄນື ຄວາມຮູທ້ ູ່ ໄີ ດຮ້ ຽນມາໃນພາກອູ່ ານ, ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດໃຊຄ້ ໍາສບັ ໄດຖ້ ກື ຕອ້ ງ. ຄໍາສບັ ທູ່ ເີ ອາົ ມາຂຽນ ແມູ່ ນຄໍາທູ່ ໄີ ດຮ້ ຽນມາແລວ້ . ຕວົ ຢູ່ າງ: ບດົ ທີ 14 ຕູ່ ນື ເດກິ ລຸກເຊາົ້ 1. ຄູຂຽນຄໍານາມທູ່ ຈີ ະໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຕູ່ ງເປັນປະໂຫຍກໃສູ່ ກະດານດູ່ ງັ ນ:ີ້ ໄກູ່ : ເຮອື ນຂອ້ ຍມໄີ ກູ່ ຜູໂ້ ອກ 2 ໂຕ. ໄຫ : …………………………………………………………………..............…… ................................................................................................................ ໂອ : ……………………………………………………………..........………....… ................................................................................................................. ຊາມ : .............................................................................................................. 13

.................................................................................................................. ຈອກ : .....………………………………………………………..........…………..... .................................................................................................................. ນາໍ້ : ………………………………………………………………...........………….. .................................................................................................................. ຈານ : ………………………………………………………………............…..…… 2. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນສບັ ປູ່ ຽນກນັ ອອກໄປແຕູ່ ງໃສູ່ ກະດານ. 3. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນກູ່ າຍປະໂຫຍກໃສູ່ ປຶມ້ ຂອງໃຜມນັ . 4. ຄູຕດິ ຕາມຊູ່ ວຍເຫອຼື ນກັ ຮຽນທູ່ເີ ຮດັ ບູ່ ໄໍ ດ.້ 5. ຄສູ ະຫຸບຼ ຄນື ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນການແຕູ່ ງປະໂຫຍກຂອງນກັ ຮຽນ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ : ຄວາມຖືກຕອ້ ງຂອງການແຕູ່ ງປະໂຫຍກ 3.3 ກິດຈະກາໍ ການຂຽນເລູ່ອື ງຕາມຮູບພາບ ຄຕູ ອ້ ງແນະນໍາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຢູ່ າງລະອຽດວູ່ າການຂຽນເລູ່ ອື ງຕາມຮູບພາບເປັນການຂຽນສູ່ ງິ ທູ່ ເີ ຫນັ ໃນພາບວູ່ າ ແມູ່ ນໃຜ? ເຮດັ ຫຍງັ ? ມຫີ ຍງັ ແດູ່ ? ມນັ ເປັນແນວໃດ? ຕົວຢູ່ າງ: ບົດທີ 58 ຊມົ ທາໍ ມະຊາດຍາມແລງ 1.ຄູສນົ ທະນາກູ່ ຽວກບັ ຮູບ ບດົ ທີ58 2. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຕາມຄວາມເຂາົ້ ໃຈທູ່ ເີ ຫນັ ຢູ່ ູໃນຮູບພາບ. 3. ໃຫນ້ ກັ ຮຽນເອາົ ໄປຂຽນຢູ່ ູເຮອື ນໃຜມນັ . 4. ວນັ ຕູ່ ມໍ າຄເູ ກບັ ບດົ ຂຽນຂອງນກັ ຮຽນມາກວດ ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນ 5. ຄສູ ູ່ ງົ ບດົ ຂຽນເລູ່ ອື ງຄນື ໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຕູ່ ລະຄນົ 6. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນອູ່ ານບດົ ທູ່ ໄີ ດຄ້ ະແນນດໃີ ຫໝ້ ູ່ ູຟງັ 7. ຄຍູ ອ້ ງຍຊໍ ມົ ເຊຍີ ຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນໄດດ້ ີ ແລະ ແນະນໍາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຜູທ້ ູ່ ຂີ ຽນບູ່ ທໍ ນັ ໄດດ້ ີ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ : ຄວາມຖກື ຕອ້ ງຂອງການແຕູ່ ງເປັນຂໍຄ້ ວາມຕູ່ ໍເນູ່ ອື ງ 4. ການສອນຂຽນຈດົ ໝາຍ, ບົດລາຍງານ,ບດົ ບນັ ທກຶ , ໃບສະເໜີ ແລະ ຫຍເໍ້ ລູ່ ອື ງ ຫຼື ຂຽນປະກາດ ແຈງ້ ການ.  ຈຸດປະສົງ - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄູໄດຮ້ ຽນຮູລ້ ະດບັ ຄາດໝາຍຂອງການຂຽນບດົ ບນັ ທກຶ - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຂາົ້້ ໃຈເນອື້ ໃນໂຄງຮູ່ າງແຕູ່ ລະພາກສູ່ ວນຂອງການຂຽນບດົ ບນັ ທກຶ - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນບດົ ບນົ ທກຶ ຕວົ ຈງິ ໄດ.້ 14

1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການຂຽນບດົ ບນັ ທກຶ ບດົ ບນັ ທກຶ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຕູ່ ໍກບັ ຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ຢູ່ າງຫວຼ ງຫຼາຍທູ່ ຈີ າໍ ເປນັ ຕອ້ ງໃຊຢ້ ູ່ ູສະເໝ,ີ ຈະເປັນການຮຽນ- ການສອນ, ການປະຊຸມສາໍ ມະນາ, ການຄນົ້ ຄວ້ າອາ້ ງອງິ , ການເວາົ້ ໃນໂອກາດຕູ່ າງ, ການຟັງອະທປິ າຍສົນທະນາ, ການອູ່ ານໜງັ ສບື ູ່ ໍວູ່ າຈະເປັນວຊິ າການ ຫຼື ສະລະຄະດກີ ຄໍ ສື ລິ ະປະບນັ ເທງິ .ເບນັ ທກຶ ວຽກງານ,ບນັ ທກຶ ລາຍຮບັ -ລາຍ ຈູ່ າຍບນັ ທກຶ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວ, ບນັ ທກຶ ເຫດການແລະອູ່ ນື ໆ… 2. ປະເພດບດັ ບນັ ທກຶ - ບດົ ບນັ ທກຶ ປະຈາໍ ວນັ (ການເຄູ່ ອື ນໄຫວວຽກງານ) - ບດົ ບນັ ທກຶ ຫວນຄນື ຫງຼັ - ບດົ ບນັ ທກຶ ກອງປະຊຸ ມ 3. ວທິ ຂີ ຽນບດົ ບນັ ທກຶ - ຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ກູ່ ຽວກບັ ຈດຸ ປະສງົ , ພາກສູ່ ວນຂອງກອງປະຊຸມ ແລະ ເວລາປະຊຸມຢູ່ າງຈະແຈງ້ - ບນັ ທກຶ ເໜອື ໃນຂອງກອງປະຊຸມ. - ບນັ ທກຶ ມະຕິ ແລະ ສະຫຸຼບຜນົ ຂອງກອງປະຊຸມ - ຜູຂ້ ຽນບດົ ບນັ ທກຶ ຕອ້ ງມນີ າໍ້ ໃຈຮບັ ຜດິ ຊອບສູງ, ບູ່ ໃໍ ຫຈ້ າກຂອບເຂດ ແລະ ແຜນການລວມຂອງວຽກ ງານນນັ້ . ບູ່ ໍຄວນຕູ່ ມື ຫຼື ຕດັ ບນັ ຫາຕວົ ຈງິ ໃນເລູ່ ອື ງນນັ້ , ຕອ້ ງຮກັ ສາເນອື້ ໃນຂອງເລູ່ ອື ງໃຫໄ້ ດຕ້ າມລາໍ ດບັ ຂອງຄາດ ໝາຍ. 4. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງຂອງບດົ ບນັ ທກຶ ກ.ພາກພທິ ກີ ານ - ຄໍາຂວັ ນຂອງຊາດ - ຊູ່ ຂື ອງກອງປະຊຸ ມ - ເວລາແລະສະຖານທູ່ ຈີ ດັ ກອງປະຊຸມ - ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການປະຊຸ ມ - ຊູ່ ປື ະທານແລະເລຂາຂອງກອງປະຊຸມ ຂ. ພາກສູ່ ວນເນອື້ ໃນ - ບນັ ຫາທູ່ ນີ າໍ ເຜຍີ ແຜູ່ - ຈາໍ ນວນພນົ ເຂາົ້ ຮູ່ ວມທງັ ໝດົ ….ຍງິ …… - ບນັ ຫາທູ່ ນີ ໍາມາປຶກສາຫາລື - ມະຕຂິ ອງກອງປະຊຸມ ຄ. ພາກສະເໜີ - ບນັ ຫາທູ່ ຕີ ອ້ ງການສະເໜຕີ ູ່ ໍຂນັ້ ເທງິ ເພູ່ ອື ພຈິ າລະນາ. - ບາງບນັ ຫາທູ່ ຖີ ອດຖອນເປັນບດົ ຮຽນ. 15

5. ສອນຂຽນບດົ ບນັ ທກຶ ບດົ ຕວົ ຢູ່ າງ: ການບນັ ທກຶ ກອງປະຊຸມທາ້ ຍເດອື ນ 1. ພາກເປດີ ຫວົ ເລູ່ອື ງ (ພາກຕນົ້ ) ນກັ ຮຽນຫອ້ ງ ປ5 ລວມເພູ່ ອື ສໍາຫວຼ ດປະຈາໍ ເດອື ນ 5 ໃນເວລາ 2 ໂມງ ຂອງວນັ ທີ 25 ເດອື ນ 5 2017 ໃນ ນມີ້ ຄີ ູປະຈາໍ ຫອ້ ງ, ຫວົ ໜາ້ ໝວດໂຮງຮຽນ ແລະ ນກັ ຮຽນທງັ ໝດົ ມາເຂາົ້ ຮູ່ ວມປະທານຂອງປະຊຸ ມໃນມນື້ ີ ແມູ່ ນ ທາ້ ວສມົ ຈນັ , ເລຂາກອງປະຊຸ ມແມູ່ ນທາ້ ວ ຄໍາໄພ. ກອງປະຊຸ ມມຈີ ດຸ ປະສງົ ເພູ່ ອື ສາໍ ຫວຼ ດວຽກງານການຮູ່ າໍ ຮຽນ ແລະ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວວຽງານຕູ່ າງໃນເດອື ນ 5 ທູ່ ຜີ ູ່ ານມາ ແລະ ວາງແຜນໃນເດອື ນ 6 ຕູ່ໄໍ ປເພູ່ ອື ປະຕບິ ດັ ແຜນການໃຫໄ້ ດ ້ ຕາມລະດບັ ຄາດໝາຍ. 2. ພາກດາໍ ເນນີ ເລູ່ ອື ງ ( ພາກເນອື້ ໃນກອງປະຊຸມ) ທາ້ ວ ສມົ ຈນັ ຫວົ ໜາ້ ຫອ້ ງໄດຂ້ ນຶ້ ລາຍງານສະພາບການຮູ່ ຮໍ ຽນ ແລະ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວວຽກງານໃນເດອື ນ 5 ທູ່ ຜີ ູ່ ານມາ. ໃນເດອື ນນ,ີ ພວກເຮາົ ຂນຶ້ ຫອ້ ງຮູ່ ໍາຮຽນເປັນປົກກະຕດິ ກີ ວູ່ າເດອື ນທູ່ ຜີ ູ່ ານມາ, ມຫີ ຼາຍຄນົ ທູ່ ຮີ ຽນອູ່ ອນກໍ ໄດບ້ ຸ ກບນື ເອາົ ຄະແນນໄດໃ້ ນລະດບັ ປານກາງ, ວຽກງານນອກຫກຼັ ສູດຫຼາຍຄນົ ກໄໍ ດເ້ ອົາໃຈໃສູ່ ເປັນຕົນ້ ແມູ່ ນການ ອອກແຮງງານ, ເຝິກແອບກລິ າ, ສລິ ະປະວນັ ນະຄະດີ ເພູ່ ອື ກະກຽມເຂາົ້ ໃນການແຂູ່ ງລະດບັ ໂຮງຮຽນ. ໃນກອງປະຊຸ ມໄດປ້ ະກອບສະພາບຕູ່ ມື ອກີ ຄ:ື ການແກບ້ ດົ ເຝິກຫດັ ແລະ ການຮຽນສູ່ ວນຕວົ ຍງັ ອູ່ ອນ, ບາງ ຄນົ ເຈບັ ໄຂ,້ ພກັ ຮຽນແລວ້ ບູ່ ໍກູ່ າຍບດົ ຮຽນເພູ່ ອື ຮຽນຄນື ;ມບີ າງຄນົ ກບັ ເມອື ເຮອື ນແລວ້ ບູ່ ເໍ ອາົ ໃຈໃສູ່ ເບູ່ ງິ ບດົ ຮຽນຕູ່ ມື . ໃນກອງປະຊຸ ມໄດຕ້ ກົ ລງົ ເປັນມະຕນິ ໍາກນັ ຄ:ື ແຕູ່ ລະຄນົ ຕອ້ ງໄປໂຮງຮຽນໃຫທ້ ນັ ກບັ ເວລາ, ແຕູ່ ລະມເື້ ວລາ ເລກິ ໂຮງຮຽນໄປບາ້ ນຕອ້ ງຮຽນແອບແກບ້ ດົ ເຝິກຫດັ ແລະ ອູ່ ານບດົ ຮຽນຢູ່ າງໜອ້ ຍ 2 ຊູ່ ົວໂມງ, ຖ້າມຜີ ູເ້ ຈບັ ໄຂ ້ ແລະ ລາພກັ ຕອ້ ງຈດັ ແບູ່ ງກນັ ຈດົ ກູ່ າຍບດົ ຮຽນຊູ່ ວຍກນັ ເມູ່ອື ຜູກ້ ູ່ ຽວດໄີ ຂແ້ ລວ້ ກຕໍ ອ້ ງຕງັ້ ໃຈຮູ່ ໍາຮຽນໃຫທ້ ນັ ໝູ່ ູຄູ່ ູ, ແຕູ່ ລະໜູ່ ວຍຕອ້ ງຈດັ ຕງັ້ ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນເກູ່ ງັ ຊູ່ ວຍເຫຼອື ຜູຮ້ ຽນອູ່ ອນ. ຮອດທາ້ ຍປີບູ່ ໍໃຫຜ້ ູໃ້ ດເສັງຕກົ ໃຫໄ້ ດຕ້ າມຄາດ ໝາຍຂອງແຜນການທູ່ ໄີ ດວ້ າງໄວ.້ 3. ພາກສະຫຸບຼ ເລູ່ ອື ງ: ກອງປະຊຸມໄດສ້ ະເໝໃີ ຫທ້ ຸກຄນົ ເອາົ ໃຈໃສູ່ ຕູ່ ໍການຮູ່ ໍາຮຽນ ແລະ ເສງັ ໃຫໄ້ ດຕ້ າມລະດບັ ຄາດໝາຍ ແລະ ສະ ເໜໃີ ຫຄ້ ຈູ ດັ ຕງັ້ ສອນເພູ່ ມີ ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນອູ່ ອນໃນທຸກໆ ຕອນແລງຂອງວນັ ພຸດ. ວນັ ທ.ີ ...../......./....... ເລຂາກອງປະຊຸ ມ ປະທານກອງປະຊຸ ມ 16

ບົດຕວົ ຢູ່ າງ: ກ. ການບນັ ທກຶ ປະຈາໍ ວນັ ການບນັ ທກຶ ປະຈໍາວນັ ເປັນການຂຽນຢູ່ າງອດິ ສະລະຕາມທວູ່ ງທໍານອງຂອງແຕູ່ ລະຄນົ , ບາງຄນົ ອາດພນັ ລະ ນາແບບປຽບທຽບ ຫຼື ແບບບນັ ຍາຍ, ບາງຄນົ ອາດສນົ ໃນລາຍລະອຽດ ຫຼື ບາງຄນົ ອາດຈະເນນັ້ ໃນດາ້ ນຄວາມຄດິ ເຫນັ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ທູ່ ມີ ຕີ ູ່ ສໍ ູ່ ງິ ທູ່ໄີ ດພ້ ບົ ເຫນັ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ . ບດົ ຕົວຢູ່ າງ: ຂ. ການບນັ ທກຶ ເຫດການ ເຫດແມູ່ ນເລູ່ ອື ງທູ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ກບັ ຕນົ ເອງ, ກບັ ຜູອ້ ູ່ ນື ຫຼື ກບັ ສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ສງັ ຄມົ ທູ່ ົວໄປ, ໃນ ການບນັ ທກຶ ເຫດການນນັ້ ມຫີ ຼກັ ສາໍ ຄນັ ຢູ່ ູວູ່ າຈະຕອ້ ງຕອບຄໍາຖາມຕນົ ເອງໃຫໄ້ ດຄ້ :ື ເຫດການນນັ້ ເປັນຢູ່ າງໃດ, ເກດີ ຂນຶ້ ຢູ່ ູໃສ, ເມູ່ອື ໃດ, ເກດີ ຂນຶ້ ກບັ ໃຜ ແລະ ມຜີ ນົ ຢູ່ າງໃດ, ເຫດການນນັ້ ແນູ່ ນອນວູ່ າມນັ ຕອ້ ງກາຍເປັນປະຫວດັ ສາດ ໃນອານາຄດົ .ສະນນັ້ ຜູບ້ ນັ ທກຶ ຈະຕອ້ ງມກີ ານສງັ ເກດ. ຈດົ ຈາໍ ຂໍມ້ ນູ ຢູ່ າງຖືກຕອ້ ງສະແດງຄວາຄດິ ເຫນັ ຄວາມເຫນັ ທູ່ ີ ເປັນປະໂຫຍດຕູ່ ໍຜູອ້ ູ່ ານດວ້ ຍ, ບນັ ທກຶ ເຫດການ ອາດແບູ່ ງອອກເປັນ 4 ປະເພດ ຄື ບນັ ທກຶ ປະຈາໍ ວນັ , ບນັ ທຶກຂູ່ າ ສານ, ບນັ ທກຶ ການເດນີ ທາງ ແລະ ນໄິ ສອກີ ດວ້ ຍ. ຄໍາຖາມຄນົ້ ຄວາ້ 1. ການສອນຂຽນທວາຍມຈີ ກັ ປະເພດ? ຄປື ະເພດໃດແດູ່ ? 2. ບດົ ບນັ ທກຶ ມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ແນວໃດ? 3. ບດົ ບນັ ທກຶ ມຈີ ກັ ປະເພດຄປື ະເພດໃດແດູ່ ? 4. ໂຄງຮູ່ າງບດົ ບນັ ທກຶ ມຈີ ກັ ພາກສູ່ ວນແຕູ່ ລະພາກສູ່ ວນປະກອບມຫີ ຍງັ ແດູ່ ? ວຽກບາ້ ນ: ຈູ່ ງົ ຂຽນບດົ ບນັ ທກຶ ລາຍຮບັ -ລາຍຈູ່ າຍປະຈໍາວນັ ສູ່ ງົ ໃຫຄ້ ູກວດໃຫຄ້ ະແນນ 17

ບດົ ທີ 3 ວທິ ີສອນຂຽນຈດົ ໝາຍ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍ ກ. ຄວາມໝາຍ: ຈດົ ໝາຍແມູ່ ນການສູ່ ສື ານລະຫວູ່ າງບຸກຄນົ ກບັ ບຸກຄນົ ຫລຼື ະຫວູ່ າງກມົ ກອງຕູ່ າງໆ ຊວູ່ ຍໃຫຄ້ ວາມໄກກາຍ ມາເປັນຄວາມໃກເ້ ຖງິ ວູ່ າທຸກຄນົ ໃນກມົ ກອງຈະຢູ່ ູຫູ່ າງໄກກນັ ປານໃດກໍຕາມ ສາມາດສູ່ ງົ ຈດົ ໝາຍສູ່ ງົ ຂູ່ າວຄາວ ແລະ ແຈງ້ ຄວາມປະສງົ ໄດຕ້ າມຄວາມຕອ້ ງການ, ການສູ່ ງົ ຂູ່ າວ ຫຼື ເນອື້ ໃນຕອ້ ງການຂຽນໃຫມ້ ຄີ ວາມຈະແຈງ້ ຊດັ ເຈນເພູ່ ອື ເຮດັ ໃຫກ້ ານຕດິ ຕູ່ ກໍ ບັ ຄນົ ໃນສງັ ຄມົ ໄດສ້ ະດວກ. ຈດົ ໝາຍເປັນການສູ່ ຄື ວາມຄດິ ໂດຍການໃຊພ້ າສາຂຽນທູ່ ຜີ ູຂ້ ຽນສະແດງຄວາມຕອ້ ງການໄປຫາຜູ ຮ້ ບັ ເໝືອນ ກບັ ວູ່ າຜູຂ້ ຽນກໍາລງັ ບອກໃຫຜ້ ູອ້ ູ່ ານຮບັ ຊາບຄວາມຕອ້ ງການຂອງຕົນອາດຈະເປັນວຽກສູ່ ວນຕວົ ຫຼືສູ່ ວນລວມກໍ ແລວ້ ແຕູ່ ກລໍ ະນ.ີ ການຂຽນຈດົ ໝາຍຈູ່ ງິ ເປັນເຄູ່ ອື ງມທື ູ່ ໃີ ຊຄ້ ວາມຄດິ ເຖິງຜູຢ້ ູ່ ູຫູ່ າງໄກ, ຜູຂ້ ຽນບູ່ ມໍ ເີ ວລາ ຫຼື ປະຍດັ ຄູ່ າ ໃຊຈ້ ູ່ ານໃນການຕດິ ຕູ່ ໍ. ຂ. ຄວາມສາໍ ຄນັ ການຂຽນຈດົ ໝາຍມຄີ ວາມສໍາຄັນຕູ່ ໍຄົນເຮາົ ຢູ່ າງຫຼວງຫຼາຍເປັນພາຫະນະໃນການສູ່ ືສານໝາຍໃນການ ພວົ ພນັ ເຊູ່ ງິ ກນັ ແລະກນັ ໃນຊວີ ດິ ປະຈໍາວນັ , ສະນນັ້ ໃນເວລາຂຽນຈົດໝາຍຕອ້ ງສະແດງຄວາມຮູສ້ ຶກນກຶ ຄດິ ຢູ່ າງ ເປີດເຜຍີ , ຈງິ ໃຈ, ມຄີ ວາມເຄາົ ລບົ ນບັ ເຊູ່ ງິ ກນັ ແລະກນັ . ສະນນັ້ , ຜູຂ້ ຽນຈດົ ໝາຍຈູ່ ງິ ຕອ້ ງລະມດັ ລວັງໃນການໃຊ ້ ພາສາ,ຮກັ ສາຄວາມສາອາ ເພູ່ ອື ສະແດງເຖິງຄວາມມມີ າລາຍາດທູ່ ດີ ຮີ ູຈ້ ກັ ເຄາົ ລບົ ເກງັ ໃຈ ແລະ ໃຫກ້ ຽດຜູຮ້ ບັ ຈົດໝ າຍອກີ ດວ້ ຍ. 2. ຫຼກັ ການຂຽນຈດົ ໝາຍ - ຂຽນຄໍາຂນື້ ຕນົ້ ແລະ ຄໍາລງົ ທາ້ ຍໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ຖະນະຜູຮ້ ບັ -ການຂຽນໃຫໄ້ ດຄ້ ວາມສາໍ ຄນັ , ມສີ ະລະ, ກະທດັ ຮດັ ແລະ ບໍສບັ ສນົ - ຂຽນໃຫອ້ ູ່ ານງູ່າຍ ແລະ ຜູແ້ ລວ້ ເຂາົ້ ໃຈຄວາມປະສງົ ຂອງຜູຂ້ ຽນໄດຊ້ ດັ ເຈນ - ໃຊພ້ າສາຂຽນໃຫສ້ ຸພາບ ແລະ ຖກື ຕອ້ ງຕາມຫກຼັ ພາສາລາວ - ຂຽນໃຫສ້ ະອາດຮຽບຮອ້ ຍ, ບູ່ ເໍ ນອື້ ໃນຂດີ ຂາ້ , ເປືອ້ ນ ຫຼື ລບຶ - ຂຽນໃຫຖ້ ກື ຕາມຮູບແບບຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍ -ການຈູ່ າໜາ້ ຊອງແລະຫງຼັ ຊອງຈດົ ໝາຍໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ ແລະ ຖກື ຕອ້ ງ -ຄວນໃຊນ້ ໍາ້ ເມກິ ຫຼື ບກິ ສຟີ າ້ , ສດີ ໍາ, ບຄໍ ວນໃຊນ້ ໍາ້ ເມກິ ສແີ ດງຂຽນຈດົ ໝາຍ - ບູ່ ໍຄວນໃຊເ້ ຈຍ້ ໜາແລະບູ່ ໍສະອາດນາໍ ມາຂຽນຈດົ ໝາຍ - ໃນການຂຽນຈດົ ໝາຍບູ່ ຄໍ ວນຂຽນຕບົ ໜາ້ ເຈຍ້ (ຂຽນສອງດາ້ ນຕບົ ກນັ ) 3. ປະເພດຂອງຈດົ ໝາຍ ຈດົ ໝາຍມຫີ ຼາຍປະເພດມຫີ າຼ ຍປະເພດ ໂດຍອງີ ໃສູ່ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການຂຽນແລະເນອື້ ໃນຂອງແຕູ່ ລະຄນົ ບາງຄນົ ອາດຈະແບູ່ ງອອກເປັນ 2,3, 4 ສະນນັ້ ຢູ່ ູໃນໂຮງຮຽນສາ້ ງຄູປະຖມົ ສກຶ ສານເີ້ ຮາົ ສະເໜພີ ຽງແຕູ່ 3 ປະເພດເທູ່ າົ ນັນ້ . 18

ຈດົ ໝາຍມຫີ ຼາຍປະເພດ ໂດຍອງີ ໃສູ່ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການຂຽນ ແລະ ເນອື້ ໃນຂອງແຕູ່ ລະຄນົ ບາງຄນົ ອາດຈະແບູ່ ງ ອອກເປັນ 2,3,4 ສະນນັ້ ຢູ່ ູໃນໂຮງຮຽນສາ້ ງຄປູ ະຖົມສກຶ ສານເີ້ ຮາົ ຈະເໜພີ ຽງແຕູ່ 3 ປະເພດເທູ່ າົ ນນັ້ . 1. ຈດົ ໝາຍສູ່ ວນຕວົ ແມູ່ ນຈດົ ໝາຍທູ່ ເີ ຮາົ ຂຽນຕດິ ຕູ່ ໍເຖິງຜູເ້ ຮາົ ຮກັ ແພງ, ສະນດິ ສະໜມົ ເຊູ່ ນັ : ພູ່ ໍແມູ່ , ອາ້ ຍ, ເອອື້ ຍນອ້ ງ, ປູ່ ູຍູ່ າ, ເພູ່ ອື ນ, ຄນົ ຮກັ , ຜວົ , ເມຍ ຫຼື ບຸກຄນົ ອູ່ ນື ໆ. ທູ່ ເີ ຮາົ ຕດິ ຕູ່ ໍເປັນການສູ່ ວນຕວົ . ພາສາຄາໍ ເວາົ້ ທູ່ ໃີ ຊຂ້ ຽນເປັນລກັ ສະນະ ເປັນກນັ ເອງເໜອື ນກບັ ທູ່ ເີ ຄຍີ ເວາົ້ ຈາກນັ . 2. ຈົດໝາຍທຸລະກດິ ແມູ່ ນຈດົ ໝາຍທູ່ ຕີ ດິ ຕູ່ ໍພວົ ພນັ ທາງດາ້ ນການຄາ້ ຂາຍ,ເປັນເລູ່ ອື ງກູ່ ຽວກບັ ທຸລະກດິ ແລະຜນົ ປະໂຫຍດທາງດາ້ ນ ການຄາ້ ຂາຍ.ຈດົ ໝາຍທາງການຫໜຼື ງັ ສທື າງລດັ ຖະການແມູ່ ນເອກະສານທູ່ ຖີ ືເປັນຫຼກັ ການ, ເປັນໜັງສືທູ່ ີຕິດຕູ່ ໍ ລະຫວູ່ າງລດັ ຖະການດວ້ ຍກນັ ເຊູ່ ນັ ປະກາດ, ແຈງ້ ການ, ອນັ ນກີ້ ໍຖືວູ່ າເປັນໜງັ ສທື າງລດັ ຖະການຊະນິດໜູ່ ຶງ, ຈດົ ໝາຍທາງລດັ ລດັ ຖະການນບີ້ ູ່ ຈໍ ໍາເປັນຈະຕອ້ ງເປັນຂອງລດັ ຖະການທງັ ໝດົ , ເອກະຊນົ ຫຼໜື ູ່ ວຍງານອູ່ ນື ໆກໍສາມາດ ອອກຈດົ ໝາຍແບບນໄີ້ ດ.້ ໂດຍທູ່ ວົ ໄປແລວ້ , ເມູ່ອື ເອກະຊນົ ຫບຼື ຸກຄນົ ນອກຈາກລດັ ຖະການຈະຕດິ ຕູ່ ໍພົວພນັ ກບັ ທາງລດັ ຖະການມກັ ຈະມຈີ ດົ ໝາຍແຈງ້ ຈດຸ ປະສງົ ຢູ່ າງໃດຢູ່ າງໜູ່ ງຶ ຫຼື ໜູ່ ວຍງານລດັ ຖະການຈະຕດິ ຕູ່ ໍກບັ ປະຊາຊນົ ກູ່ ໍ ໄດເ້ ຮດັ ຕາມແບບລດັ ຖະການ. 4. ສູ່ ວນປະກອບຂອງຈດົ ໝາຍ 1.ສະຖານທູ່ ຂີ ຽນ 2.ວນັ ທ,ີ ເດອື ນ, ຈດົ ໝາຍ ປີ 6.ພາກສູ່ ວນ ສູ່ ວນປະກອບຂອງ ສຸດທາ້ ຍ ຈດົ ໝາຍ 3.ຂຽນເຖິງ ໃຜ? 5.ພາກສູ່ ວນເນອື້ 4.ພາກສູ່ ວນຕນົ້ ໃນ 5. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງ ການຂຽນຈດົ ໝາຍແຕູ່ ລະປະເພດ  ໂຄງຮູ່ າງຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍສູ່ ວນຕວົ (ຮູບແບບ 1,2) 1. ສະຖານທູ່ ຂີ ຽນຈດົ ໝາຍ............................................................................................ 2. ວນັ ທ…ີ ...........................ເດອື ນ…...............…..ປ…ີ .............................................. 3. ຄາໍ ຂນື້ ຕນົ້ ………………....................................................................................... 19

4. ເນອື້ ໃນຈໝົ າຍ………….................................................................................... 5. ຄາໍ ລງົ ທາ້ ຍ…………........................................................................….................. 6. ຊູ່ ຜື ູຂ້ ຽນ………………........................................................................................ ( ຮູບແບບທີ 3 ) 1. ຄາໍ ຂນື້ ຕນົ້ …………….......................................................................................…. 2. ເນອື້ ໃນຈດົ ໝາຍ……………………….................................................................... 3. ຄາໍ ລງົ ທາ້ ຍ…………………………….................................................................... 4. ສະຖານທູ່ ຂີ ຽນຈດົ ໝາຍວນັ ທູ່ …ີ ....................ເດອື ນ........................ປີ…........................ 5. ຊູ່ ແື ລະລາຍເຊນັ ຜູຂ້ ຽໜຈດົ ໝາຍ……….....................................................................  ໂຄງຮູ່ າງການຂຽນຈດົ ໝາຍທຸລະກດິ (ຮູບແບບ 1) 1. ຊູ່ ຂື ອງບລໍ ສິ ດັ ,ຫາ້ ງຮາ້ ນຫຼທື ູ່ ຢີ ູ່ ູຂອງຜູຂ້ ຽນ................................................................... 2. ວນັ ທູ່ .ີ ...............................ເດອື ນ....................................ປີ……........................ 3. ຄາໍ ຂນື້ ຕນົ້ ………………………………................................................................ 4. ເນອື້ ໃນກູ່ າວເຖິງເລູ່ ອື ງທູ່ ມີ າພວົ ພນັ ………………….................................................... 5. ກູ່ າວເຖິງຈດຸ ປະສງົ ແລະຄວາມຕອ້ ງການ...................................................................... 6. ຄໍາລງົ ທາ້ ຍ……………………………................................................................... 7. ຕາໍ ແໜູ່ ງ (ຖາ້ ມ)ີ ……………………..................................................................... 8. ລາຍເຊນັ ຜູຂ້ ຽນ………….....................................................................................  ຮູບແບບທີ 2 1. ຊູ່ ປື ະເທດ…………............................................................................................. 2. ຄາໍ ຂວັ ນຂອງຊາດ………….................................................................................... 3. ຊູ່ ບື ລໍ ສິ ດັ ຫໂຼື ຮງງານ……....................................................................................... 4. ຄາໍ ຂນື້ ຕນົ້ ………………….................................................................................. 5. ເນອື້ ໃນທູ່ ພີ ວົ ພນັ ເຖງິ ທຸລະກດິ ……………................................................................. 6. ຈດຸ ປະສງົ ແລະຄວາມຕອ້ ງການ…………………........................................................ 6. ຄໍາລງົ ທາ້ ຍ……………………............................................................................. 8 ວນັ ທ…ີ ............................ເດອື ນ…......................ປີ……….................................. 9. ຕາໍ ແໜູ່ ງ(ຖາ້ ມ)ີ …………...................................................................................... 10. ລາຍເຊນັ …………............................................................................................. 11. ຂຽນຊູ່ ແື ຈງ້ ……….....………..............................................................................  ໂຄງຮູ່ າງຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍທາງລດັ ຖະການ ( ຮູບແບບ 1 ) 1.ຊູ່ ປື ະເທດ………………......................................................................................... 20

2. ຄາໍ ຂວັ ນຂອງຊາດ………...................................................................................... 3. ຊູ່ ສື ໍານກັ ງານ……………...................................................................……........... 4. ເລກໂທລະສບັ …………...................................................................………........... 5. ຮຽນ…………………….............................................................…..................... 6. ເລູ່ ອື ງ……………………..................................................................................... 7. ເນອື້ ໃນ……………………….................................…………................................ 8. ສະຫຸຼບ………..…………………......................................................................... 9. ຄໍາລງົ ທາ້ ຍ…………………………..............................…..................................... 10. ວນັ ທ…ີ ……….ເດອື ນ……………....ປີ………………....................................…. 11. ຕາໍ ແໜູ່ ງ……………………………….................................................................. 12. ລາຍເຊນັ …………………………......................……........................................... 13. ຊູ່ ແື ຈງ້ ……………………………....................………........................................  ຮູບແບບທີ 2 1.ກາຊາດຫຼເື ຄູ່ ອື ງໝາຍ............................................................................................. 2. ຄໍາຂວັ ນຂອງຊາດ……………………………................................................,,,,,,,,... 3.ຊູ່ ສື າໍ ນກັ ງານ…………………………………........................................................... 4. .ເລກທູ່ …ີ ............................................................................................................ 5.ລງົ ວນັ ທ…ີ .......................................................................................................... 6. ເລກໂທລະສບັ ………........................................................................................... 7. ຄາໍ ຂນື້ ຕນົ້ ……………………………………………….......................................... 8. ເນອື້ ໃນ…………………………………………….............................……........…. 9. ຄໍາລງົ ທາ້ ຍ……………………………................................................................... 10. ວນັ ທ…ີ ...........................ເດອື ນ…..............................ປີ….................................. 11. ຕາໍ ແໜູ່ ງ………………….................................................................................... 12. ລາຍເຊນັ ……...............................................................................…...…........... 13. ຊູ່ ແື ລະນາມສະກຸນ……….....................................................................…........... 6. ສອນການຂຽນຈດົ ໝາຍ 6.1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງຈດົ ໝາຍ ແມູ່ ນໜງັ ສທື ູ່ ຂີ ຽນສູ່ ງົ ເຖິງກນັ ລະຫວູ່ າງຄນົ ກບັ ຄນົ ຫຼື ກມົ ກອງຕູ່ າງໆ ເພູ່ ອື ສະແດງຄວາມປະສົງໃດໜູ່ ງຶ ໂດຍການນາໍ ສູ່ ງົ ທາງໄປສະນີ ຫຼື ຝາກໄປນໍາບຸກຄນົ ກໍໄດ.້ ການຂຽນຈດົ ໝາຍແມູ່ ນມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ເພາະວູ່ າສາມາດຊູ່ ວຍໃຫກ້ ານສູ່ ືສານລະກວູ່ າງຜູຮ້ ບັ ແລະ ຜູ ສ້ ູ່ ງົ ເຂາົ້ ໃຈຈດຸ ປະສງົ ຕູ່ ໍກນັ ຢູ່ າງລະອຽດໄດ ້ ເຖງິ ວູ່ າຈະຢູ່ ູຫູ່ າງໄກກນັ ກຕໍ າມແຕູ່ ກສໍ າມາດຝາກຄວາມຄດິ ເຖງິ ເຊູ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ໄດ.້ 21

6.2 ຫຼກັ ການຂຽນຈດົ ໝາຍ ຂຽນໃຫໄ້ ດເ້ ນອື້ ໃນສາໍ ຄນັ ແລະກະທດັ ຮດັ ຄາໍ ຂນຶ້ ຕນົ້ ແລະຄາໍ ລງົ ທາ້ ຍໃຫ້ ເໝາະສມົ ກບັ ຖະນະຜຮູ້ ບັ ບູ່ ໃໍ ຊນ້ າໍ ້ ເມກິ ສີແດງຂຽນ ຫກຼັ ການຂຽນ ໃຊພ້ າສາສຸພາບ ແລະຈູ່ າຊອງຈດົ ໝາຍ ຈດົ ໝາຍ ຖືກຕອ້ ງ ສາຫກຼັ ຫງຼັ ຊອງໃຫ້ ຂຽນໃຫສ້ າອາດ ບູ່ ໍມີ ຖກື ຕອ້ ງ ແລະຈະແຈງ້ ຮອຍຂີດຂາ້ ແລະລບຶ ຂຽນໃຫຖ້ ກື ຕາມຮູບ ແບບຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍ 6.3 ປະເພດຂອງຈດົ ໝາຍ ຈດົ ໝາຍມຫີ າຼ ຍປະເພດ ບາງຄນົ ອາດຈະແບູ່ ງຕາມຮູບແບບ, ບາງຄນົ ອາດຈະແບູ່ ງຕາມຈດຸ ປະສງົ ຂອງການ ຂຽນ ແລະ ເນອື້ ໃນຕນົ້ ຕໍ ແຕູ່ ໃນບດົ ນຂີ ະສະເໜມີ ີ 2 ປະເພດຄ:ື - ຈດົ ໝາຍສູ່ ວນຕວົ (ໃຊສ້ ໍາລບັ ວຍກສູ່ ວນຕວົ ) ແມູ່ ນຈດົ ໝາຍທູ່ ຂີ ຽນເຖງິ ຜູທ້ ູ່ ເີ ຮາົ ສະໜດິ ສະໜມົ ເຊູ່ ັນ ພູ່ ໍ ແມູ່ , ເອອື້ ຍອາ້ ຍນອ້ ງ, ໝູ່ ເູ ພູ່ ອື ນ. - ຈດົ ໝາຍທາງລດັ ຖະການ (ແມູ່ ນຈດົ ໝາຍທາງລດັ ຖະການດວ້ ຍກນັ , ໜງັ ສທື າງລດັ ຖະການເຖິງໜູ່ ວຍງານ ກມົ ກອງອູ່ ນື ທູ່ ບີ ແໍ ມູ່ ນລດັ ຖະກອນ, ໜງັ ສທື ູ່ ປີ ະຊາຊົນເຖິງລັດຖະການອູ່ ືນໆ ເພູ່ ອື ສາ້ ງຈຸດປະສົງຢູ່ າງໃດໜູ່ ງຶ ກໍ ຕອ້ ງຕາມຮູ່ າງຂອງລດັ ຖະການ. 6.4 ສູ່ ວນປະກອບຂອງຈດົ ໝາຍ ທູ່ ຢີ ູ່ ູຂອງຜູຂ້ ຽນຈດົ ວນັ ທເີ ດອື ນປີ ໝາຍ ຊູ່ ຜື ູຂ້ ຽນຈດົ ໝາຍ ຄໍາຂນຶ້ ຕນົ້ ຂອງຈດົ ໝາຍ ສູ່ ວນປະກອບຂອງ ຈດົ ໝາຍ ເນອື້ ໃນຂອງຈດົ ໝາຍ ຄາໍ ລງົ ທາ້ ຍຂອງ ຈດົ ໝາຍ 22

 ຕວົ ຢູ່ າງ: 1 ການຂຽນຈດົ ໝາຍສູ່ ວນຕວົ (ຖາມຂູ່ າວຄາວ) ໂຮງຮຽນວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງພະບາງ ວນັ ທີ 25 ເດອື ນ 9 2012 ຈນັ ທະລາເພູ່ ອື ນທູ່ ຄີ ດິ ເຖິງ ກູ່ ອນອູ່ ນື ,ເຮາົ ຫວງັ ວູ່ າເພູ່ ອື ນຄງົ ສະບາຍດ.ີ ສູ່ ວນເຮາົ ເອງແມູ່ ນສະບາຍດແີ ຕູ່ ກູ່ ໍບູ່ ສໍ ນິ້ ສຸ ດຕູ່ ໍຄວາມຄດິ ເຖິງເພູ່ ອື ນ ຢູ່ ູສະເໜ.ີ ນບັ ວູ່ າເປັນເວລາດນົ ສມົ ຄວນທູ່ ເີ ຮາົ ໄດຈ້ າກກນັ , ແຕູ່ ເຮາົ ເອງບູ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ຂູ່ າວຈາກເພູ່ ອື ນເລຍີ ເພູ່ ອື ນຄງົ ຈະ ຫຍຸ ງ້ ຍາກນໍາການຮຽນຫຼາຍເນາະ. ເປັນແນວໃດເພູ່ ອື ນຍາ້ ຍມາຮຽນຢູ່ ູແຂວງຊຽງຂວາງພເີ້ ມອື ງແຫູ່ ງແຜູ່ ນດນິ ຄໍານຄີ້ ງົ ຈະມຄີ ວາມເບກີ ບານມູ່ ວນຊູ່ ນື ກບັ ທາໍ ມະຊາດອນັ ສວຍງາມຫາຼ ຍແມູ່ ນບູ່ ໍ. ມອີ ນັ ໃດແປກໆໃໝູ່ ໆໃຫເ້ ພູ່ ອື ນເລູ່ າົ ສູ່ ູ ເຮາົ ຟັງແດູ່ . ສູ່ ວນຢູ່ ູທາງວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງພະບາງພທີ້ ໍາມະຊາດກູ່ ໍຍັງຄືເກູ່ າົ . ສູ່ ວນທາງດາ້ ນການຮູ່ ໍາຮຽນໄດມ້ ກີ ານ ພດັ ທະນາຂນື້ ເລອື້ ຍໆໄດ ້ ໂດຍສະເພາະແມູ່ ນການສະເຫຼມີ ສະຫອຼ ງວນັ ຄູແຫູ່ ງຊາດຂອງສກົ ຮຽນນມີ້ ູ່ ວນຫຼາຍເພາະມີ ການແຂູ່ ງຂນັ ກລິ າພນື້ ບາ້ ນ, ສລິ ະປະວນັ ນະຄະດແີ ລະກດິ ຈະກາໍ ຕູ່ າງໆລະຫວູ່ າງຄູກບັ ນັກຮຽນໃນນນັ້ ຂະແໜງປະ ຖົມ-ອະນຸບານພວກເຮາົ ສາມາດຍາດໄດລ້ າງວນັ ທີ 1 ຂອງທຸກໆກດິ ຈະກາໍ ໄດ.້ ເມູ່ອື ເວາົ້ ມາຮອດນເີ້ ຮາົ ຄດິ ເຖິງເພູ່ ອື ນ ຫາຼ ຍທູ່ ສີ ຸ ດ. ແຕູ່ ເພູ່ ອື ນຮຽນຢູ່ ູພກີ້ ູ່ ພໍ າກນັ ແຂູ່ ງຂນັ ກນັ ຢູ່ ູບູ່ ໍ, ເອາົ ດໆີ ເດໃີ ຫໄ້ ດຮ້ ບັ ລາງວນັ ທີ 1 ຄກື ນັ ກບັ ເຮາົ ເດີ ມາຮອດ ນເີ້ ຮາົ ຂໍເລູ່ າົ ໃຫໂ້ ຕຟງັ ພຽງເທາົ້ ນກີ້ ູ່ ອນ. ໂອກາດໜາ້ ຈູ່ ງິ ລມົ ກນັ ໃໝູ່ . ດວ້ ຍຄວາມຄດິ ເຖງິ ເພູ່ ອື ນ. ຈາກ: ສອນນາລີ ສວີ ໄິ ຊ ຕວົ ຢູ່ າງ 2 ຈົດໝາຍຂອບໃຈ ໂຮງຮຽນປະຖົມສາທດິ ເມອື ງຫວຼ ງພະບາງ ວນັ ທີ 27. 9. 2012 ເອອື້ ຍຄສູ ຸ ພນັ ສາທູ່ ເີ ຄາົ ລບົ ແລະນບັ ຖກຶ ູ່ ອນອູ່ ນື ນອ້ ງຫວງັ ວູ່ າເອືອ້ ຍຄູພອ້ ມດວ້ ຍວຽກງານຄງົ ຈະເດີນແລູ່ ນ ແມູ່ ນສະດວກສູ່ ວນນອ້ ງແມູ່ ນສະບາຍດຕີ າມເຄຍີ . ຂອງຂວນັ ທູ່ ເີ ອອື້ ຍຄກູ ະລຸ ນາສູ່ ົງໃຫນ້ ອ້ ງນັນ້ ນອ້ ງໄດຮ້ ບັ ແລວ້ ດວ້ ຍຄວາມດໃີ ຈແລະຊາບຊງຶ້ ໃນຄວາມກະລຸນາຂອງເອອື້ ຍຄເູ ປັນຢູ່ າງຍູ່ ງິ . ປື້ມແບບຮຽນພາສາລາວປໍ 4, ປໍ5 ທູ່ ນີ ອ້ ງ ໄດຮ້ ບັ ຄງັ້ ນຈີ້ ະເປັນປະໂຫຍດໃນການຮູ່ ໍາຮຽນຂອງນອ້ ງຫຼາຍ. ນອ້ ງຍູ່ ງິ ມກີ ໍາລງັ ໃຈຮູ່ ໍາຮຽນຄນົ້ ຄວ້ າຫາຄວາມຮູ ້ ເພູ່ ອື ເປັນການຕອບບຸ ນແທນຄຸນເອອື້ ຍຄທູ ູ່ ສີ ູ່ ງົ ເສມີ ນອ້ ງໃຫມ້ ຄີ ວາມຮູ,້ ຄວາມກາ້ ວໜາ້ , ເພູ່ ອື ຈະໄດມ້ ວີ ຊິ າຊບີ ໃສູ່ ຕວົ ເອງ ແລະເພູ່ ອື ອະນາຄດົ ຂອງປະເທດຊາດ. ເອອື້ ຍຄູທູ່ ເີ ຄົາລົບ ເນູ່ ອື ງໃນວນັ ທີ 7 ຕຸ ລາໃກຈ້ ະມາເຖິງໃນມູ່ ໍໆນີນ້ ອ້ ງຂໍ ອວຍພອນໄຊໃຫເ້ ອອື້ ຍຄຈູ ູ່ ງົ ມແີ ຕູ່ ຄວາມສຸກກາຍສະບາຍໃຈ ແລະ ຫາ້ ວຫນັ ໃນໜາ້ ທູ່ ວີ ຽກງານ, ເປັນທວນໄຟອນັ ໃສ ແຈງ້ໃຫແ້ ກູ່ ນອ້ ງນູ່ ງຸ , ລູກຫາຼ ນ ແລະ ພວກນອ້ ງນກັ ຮຽນ. ນອ້ ງເອງກູ່ ຈໍ ະພະຍາຍາມໃຫເ້ ປັນນກັ ຮຽນດຂີ ອງເອອື້ ຍຄູ ແລະ ເປັນເດກັ ດຊີ ອງຊາດເພູ່ ອື ຕອບສະໜອງບຸນຄຸນຂອງເອອື້ ຍຄູນອ້ ງຂໍຈາລກຶ ໄວໃ້ ນດວງໃຈຕະຫຼອດໄປ. ດວ້ ຍຄວາມເຄາົ ລບົ ແລະ ນບັ ຖື ຈາກນອ້ ງ ບຸນມີ ຈນັ ທະພອນ 23

ຕາຕະລາງຕວົ ຢູ່ າງການຂຽນຄາໍ ຂນື້ ຕນົ້ ,ຄາໍ ລງົ ທາ້ ຍ, ຄາໍ ແທນນາມໃນການຂຽນຈດົ ໝາຍປະເພດຕູ່ າງໆ ຜູຮ້ ບັ ຈດົ ໝາຍ ຄໍາຂນື້ ຕນົ້ ຄາໍ ລງົ ທາ້ ຍ ຄາໍ ແທນນາມ ພູ່ ,ໍ ແມູ່ ,ເອອຶ້ ຍ,ປູ່ ູ,ຍູ່ າ, ……ທູ່ ເີ ຄາົ ລບົ ນບັ ຖຶ -ດວ້ ຍຄວາມນບັ ຖຢຶ ູ່ າງສູງ ພູ່ ເໍ ຖາົ້ ,ແມູ່ ເຖົາ້ ……ທູ່ ນີ ບັ ຖຶ -ຜູຂ້ ຽນ: ລູກ,ນອ້ ງ,ຫຼານ -ຜູຮ້ ບັ : ພູ່ ແໍ ມ໋,ອາ້ ຍ,ເອອື້ ຍ,ປູ່ ູ ຍາດພູ່ ນີ ອ້ ງທູ່ ມີ ອີ າຍຸ ສູ່ ຽວ…ທູ່ ຄີ ດິ ເຖງິ -ດວ້ ຍຄວາມເຄາົ ລບົ /ນບັ ຖຶ ຍູ່ າ……… ຫຖຼື ະນະສູງ ……ທູ່ ຮີ ກັ ນອ້ ງ….ທູ່ ຮີ ກັ ແພງ -ດວ້ ຍຄວາມຄດິ ເຖງິ /ຮກັ -ຜູຂ້ ຽນ: ຫຼານ, ຂາ້ ນອ້ ຍ,ຂອ້ ຍ ຜູສ້ ະນດິ ສະໜມົ , ຮຽນ…ທູ່ ນີ ບັ ຖຶ ແພງ ອາຍຸ ເທາົ້ ກນັ ຫຼຕື ູ່ າໍ ກູ່ ຂໍຮຽນ…ທູ່ ນີ ບັ ຖຶ -ດວ້ ຍຄວາມຮກັ ແພງ ແລະ -ຜູຮ້ ບັ :ລຸ,ປາ້ ,ນາ້ ສາວ,ນາ້ ບູ່ າວ, ວາ ອາວ,ອາ,(ຍາລຸ,ຍາປ້າ) -ຜູຂ້ ຽນ: ເຮາົ ,ອາ້ ຍ,ນອ້ ງ,ເອອື້ ຍ -ຜູຮ້ ບັ : ໂຕ,ສູ່ ຽວ,ເພູ່ ອື ນ,ນອ້ ງ, ເອອື້ ຍ ຄດິ ເຖງິ ບຸກຄນົ ອູ່ ນື ທູ່ ມີ ຖີ ະ ຮຽນ….ທູ່ ນີ ບັ ຖຶ -ດວ້ ຍຄວາມເປັນຫູ່ ວງ -ຜູຂ້ ຽນ: ຂາ້ ພະເຈາົ້ ,ຂາ້ ນອ້ ຍ ນະສູງກູ່ ວາ (ຊນັ້ ຕາໍ ແ -ຂໍສະແດງຄວາມນບັ ຖຢຶ ູ່ າງ - ຜູຮ້ ບັ : ທູ່ ານ,ພະນະທູ່ ານ ສູງ ໜູ່ ງ ) ຮຽນ…ທູ່ ນີ ບັ ຖຶ - ດວ້ ຍຄວາມນບັ ຖຶຢູ່ າງສູງ ບຸກຄນົ ທູ່ ວົ ໄປ - ຂໍສະແດງຄວາມນບັ ຖຶ -ຜູຂ້ ຽນ: ຂອ້ ບ,ຂາ້ ພະເຈາົ້ - ດວ້ ຍຄວາມນບັ ຖຶ -ຜູຮ້ ບັ : ທູ່ ານ……… ຄໍາຖາມຄນົ້ ຄວາ້ 1.ຈດົ ໝາຍມຄີ ວາມສໍາແນວໃດ 2.ການຂຽນຈດົ ໝາຍມຈີ ກັ ປະເພດຄປື ະເພດໃດແດູ່ ? ວຽກບາ້ ນ ຈູ່ ງົ ຂຽນໝາຍເຖງິ ເພູ່ ອື ນຜູສ້ ະນດິ ທູ່ ສີ ຸດ ແລວ້ ສູ່ ງົ ໃຫຄ້ ູກວດໃຫຄ້ ະແນນ 24

ບດົ ທີ 4 ວທິ ີສອນຂຽນຄໍາຮອ້ ງ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການຂຽນຄໍາຮອ້ ງ ຄໍາຮອ້ ງມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຕູ່ ໍຄນົ ເຮາົ ຢູ່ າງຫຼວງຫຼາຍມນັ ແມູ່ ນເຄູ່ ອື ງມສື ູ່ ສື ານ ເພູ່ ອື ພວົ ພນັ ກບັ ພາກສູ່ ວນທູ່ ກີ ູ່ ຽວຂອ້ ງ ຕູ່ າງໆ. ມນັ ແມູ່ ນຮູບການໜູ່ ງຶ ທູ່ ສີ ະແດງເຖງິ ຄວາມມູຸ່ງມາດປາຖາໜາ, ຂໍສ້ ະເໜທີ ູ່ ຢີ ູ່ ືນເຖງິ ອົງການຈດັ ຕງັ້ ທູ່ ີສູງກວູ່ າ ຕນົ ຫຼື ຂນັ້ ເທງິ ທູ່ ມີ ໜີ າ້ ທູ່ ຮີ ບັ ຜດິ ຊອບ, ມສີ ດິ ເຕມັ ສູ່ ວນໃນການແກໄ້ ຂບນັ ຫາຕູ່ າງໆ ທູ່ ຂີ ນັ້ ລູ່ ຸມສະເໜີມາ, ສາມາດ ເຮດັ ໃຫຂ້ ນັ້ ເທງິ ກູ່ ຽວກບັ ຈດຸ ປະສງົ ຮອ້ ງຂຂໍ ອງບຸກຄນົ ກູ່ ຽວກບັ ບນັ ຫາໃດໜູ່ ງຶ . 2. ວິທຂີ ຽນຄໍາຮອ້ ງ ການຂຽນຄໍາຮອ້ ງມຫີ າຼ ຍວທິ ແີ ຕູ່ ຢູ່ ູມນບດົ ນສີ້ ະເໜບີ າງວທິ ດີ ູ່ງັ ນ:ີ້ - ເນອື້ ໃນກະທດັ ຮດັ , ຈະແຈງ້ ເວາົ້ ຕາມຄວາມເປັນຈງິ , ບູ່ ໍເວາົ້ ຕວົ ະ ຫຼື ຫອຼ ກລວງ. - ຄໍາເວາົ້ ທູ່ ຕີ ອ້ ງສຸພາບ ແລະ ສະແດງຄວາມນບັ ຖື. - ການຂຽນຕວົ ໜງັ ສຕື ອ້ ງໃຫຈ້ ະແຈງ້ , ອູ່ ານງູ່າຍ, ຂຽນດວ້ ຍນໍາ້ ເມກິ ສຟີ າ້ , ບູ່ ເໍ ອາົ ນໍາ້ ເມກິ ສແີ ດງມາຂຽນຄໍາ ຮອ້ ງ, ບູ່ ໍຄວນຂດີ ຂາ້ , ເປີເປື້ອນ, ຄວນໃຊເ້ ຈຍ້ ທູ່ ເີ ໝາະສມົ ແລະ ສະອາດ.  ອງົ ປະກອບຂອງການຂຽນຄາໍ ຮອ້ ງ 1. ຊູ່ ປື ະເທດ ແລະ ຄາໍ ຂວນັ 2. ຜູຮ້ ບັ ການຮອ້ ງຮຽນ 3. ເລູ່ ອື ງຮອ້ ງຮຽນ 4. ຜູຮ້ ອ້ ງຮຽນພອມ້ ທງັ ຂມໍ້ ນູ 5. ເນອື້ ຄວາມ 6. ຄາໍ ງລງົ ທາ້ ຍ ແລະ ເອກະສານປະກອບ 3. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງຂຽນຄໍາຮອ້ ງ ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບວດັ ທະນາຖາວອນ ໃບ ຄໍ າ ຮ ້ອ ງ ຮຽນ…………………….................................................................................... (ໂດຍຜູ່ ານການຈດັ ຕງັ້ ທູ່ ກີ ູ່ ຽວຂອ້ ງ ) ເລູ່ ອື ງ: …………………………………….................................................................... ຊູ່ ແື ລະ ນາມສະກຸນ.............................................................................................................. ເກດີ ວນັ ທ…ີ ………..ເດອື ນ………….ປີ……….ເມອື ງ………….ແຂວງ……...............…..........…. ບາ້ ນຢູ່ ູປັດບນັ …………….ເມອື ງ…………..ແຂວງ…………....................................................... ມຈີ ດຸ ປະສງົ ……………………………………………............................................................ ເມູ່ອື ໄດ…້ ……………………………..ຂາ້ ພະເຈາົ້ ຂໍປະຕຍິ ານວູ່ າ: 1……………………………………………….......................................................... 2…………………………………………….....................................................…… 25

3…………………………………….......................................................………….. ຫວງັ ຢູ່ າງຍູ່ ງິ ວູ່ າທູ່ ານຄງົ ຈະພຈິ າລະນາຕາມທາງຄວນດວ້ ຍ ຮຽນມາດວ້ ຍຄວາມນບັ ຖືຢູ່ າງສູງ ຜູຮ້ ອ້ ງຂໍ ຊູ່ ື ແລະ ນາມສະກຸນແຈງ້ 4. ສອນຂຽນຄາໍ ຮອ້ ງ ຕວົ ຢູ່ າງ 1 ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບວດັ ທະນະຖາວອນ ວທິ ະຍາໄລຄູຫວຼ ງພະບາງ ເລກທ.ີ ......../……/….. ຂະແໜງປະຖມົ ອະນບຸ ານ ລງົ ວນັ ທ.ີ ..................... ໃບຄໍາຮອ້ ງ ຮຽນ: ທູ່ ານຄະນະອາໍ ນວຍການໂຮງຮຽນວທິ ະຍາໄລຄູຫວຼ ງພະບາງ. (ໂດຍຜູ່ ານອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ທູ່ ກີ ູ່ ຽວຂອ້ ງ) - ເລູ່ ອື ງ: ຂໍເບູ່ ງິ ຄະແນນ - ຂາ້ ພະເຈາົ້ ທາ້ ວ ເພດັ ຫູ່ ໍຼ ໄຊຍະຄາມ ເກດີ ວນັ ທີ 27-7 1993 ເປັນນກັ ສກຶ ສາສງັ ກດັ ຢູ່ ູຫອ້ ງ 9+3 ປີ 2 ຂະ ແໜງປະຖົມ-ອະນຸບານສກົ ຮຽນ 2012-2013 - ເລກລະຫດັ ປະຈໍຕວົ ຂອງນກັ ສກຶ ສາ ……… - ມຈີ ດຸ ປະສງົ ຂໍເບູ່ ງິ ຄະແນນຮຽນຂອງສກົ ຮຽນ 2011-2012 ຂອງທຸກລາຍວຊິ າຮຽນ - ເຫດຜນົ ຢາກຮູວ້ ູ່ າແຕູ່ ລະລາຍວຊິ າໄດຄ້ ະແນນຕາມຄາດໝາຍຫຢຼື ູ່ ູໃນລະດບັ ໃດ ດູ່ ງັ ນນັ້ ຈູ່ ງີ ຮຽນມາຍງັ ທູ່ ານເພູ່ ອື ພຈິ າລະນາຕາມຄວາມເໝາະສມົ ດວ້ ຍ. ຮຽນມາດວ້ ຍຄວາມນບັ ຖື. ຜູຮ້ ອງ້ ຂໍ ຄູທູ່ ປີ ຶກສາ ຫວົ ໜາ້ ຂະແໜງ ຜູອ້ າໍ ນວຍການໂຮງຮຽນ 26

ຕົວຢູ່ າງ: 2 ຂໍເຂາົ້ ເປັນສະມາຊກິ ເຍາົ ວະຊນົ ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບວດັ ທະນາຖາວອນ ໃບ ຄໍ າ ຮ ້ອ ງ ຮຽນ: ທູ່ ານເລຂາໜູ່ ວຍ (ຄະນະຮບັ ຜດິ ຊອບເຍາົ ວະຊນົ ໂຮງຮຽນ…) (ໂດຍຜູ່ ານອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ທູ່ ກີ ູ່ ຽວຂອ້ ງ) ເລູ່ ອື ງ: ຂໍສະໝກັ ເຂາົ້ ເປັນສະມາຊກິ ອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ເຍາົ ວະຊນົ ) ຊູ່ ທື າ້ ວສມົ ບດັ ກນັ ທະວງົ ເກດີ 3. 1 1999 ທູ່ ບີ າ້ ນນາຄາໍ ເມອື ງຮຸນ ແຂວງອຸດມົ ໄຊ, ບາ້ ນຢູ່ ູ ປັດຈຸບັນບາ້ ນນາຄໍາ ເມອື ງ ຈອມເພດັ ແຂວງຫຼວງພະບາງ. ມຈີ ດຸ ປະສງົ ຂໍສະໝກັ ເຂາົ້ ເປັນສະມາຊກິ ເຍາົ ວະຊນົ ຍອ້ ນວູ່ າຕນົ ເອງເຫັນໄດ ້ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງເຍາົ ວະຊນົ ເພະວູ່ າເຍາົ ວະຊນົ ແມູ່ ນອານາຄດົ ຂອງຊາດ………ດູ່ ງັ ນນັ້ ນອ້ ງເອງຈູ່ ງິ ຂໍສະໝກັ ເຂາົ້ ມາເຄູ່ ອື ນໄຫວຢູ່ ູອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ເຍາົ ວະຊນົ ເມູ່ອື ນອ້ ງໄດເ້ ຂາົ້ ມາເຄູ່ ອື ນໄຫວຢູ່ ູໃນອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ນແີ້ ລວ້ ນອ້ ງຂປໍ ະຕຍິ ານ ຕູ່ ໍອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ນວີ້ ູ່ າ: 1. ຈະປະຕບິ ດັ ກດົ ລະບຽບຂອງອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ເຍາົ ວະຊນົ ໃຫເ້ ຂມັ້ ງວດ 2. ຈະເປັນແບບຢູ່ າງທູ່ ດີ ໃີ ຫແ້ ກູ່ ມະຫາຊນົ 3. ຈະເຂາົ້ ຮູ່ ວມການສາໍ ຫວຼ ດ ແລະ ເສຍເງນິ ສະຕທິ ຸກໆເດອື ນ ດູ່ ງັ ນນັ້ ນອ້ ງຈູ່ ງິ ໄດຂ້ ຽນຄໍາຮອ້ ງສະບບັ ນມີ້ າຮຽນສະເໜຕີ ູ່ ໍທູ່ ານຄະນະຮບັ ຜດິ ຊອບເຍາົ ວະຊນົ ໂຮງຮຽນຫວງັ ຢູ່ າງຍູ່ ງິ ວູ່ າທູ່ ານຄງົ ຄນົ້ ຄວາ້ ແລະພຈິ າລະນາຕາມທາງຄວນດວ້ ຍ. ຮຽນມາດວ້ ຍຄວາມນບັ ຖືຢູ່ າງສູງ ວນັ ທີ 1. 7. 20012 ຜູຮ້ ອ້ ງຂໍ ທ. ສມົ ບດັ ກນັ ທະວງົ ຄໍາຖາມ 1. ຄາໍ ຮອ້ ງແມູ່ ນຫຍງັ ? 2. ຄາໍ ຮອ້ ງມີ ສໍາຄນັ ຫຍງັ ແດູ່ ? 3. ການຂຽນຄໍາຮອ້ ງມຈີ ກັ ປະເພດ ຄປື ະເພດໃດແດູ່ ? 4. ການຂຽນຄໍາຮອ້ ງມຈີ ກັ ພາກສູ່ ວນ? ຄພື າກວູ່ ວນໃດແດູ່ ? 5. ຈູ່ ງົ ຂຽນຄໍາຮອ້ ງຂເໍ ຂາົ້ ເປັນສະມາຊກິ ເຍາົ ວະຊນົ ຂອງໂຮງຮຽນ 6. ຈູ່ ງົ ຂຽນຄໍາຮອ້ ງຂເໍ ຂາົ້ ຮຽນຕູ່ ທໍ ູ່ໂີ ຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ຕນົ້ 27

ບດົ ທີ 5 ວທິ ີສອນຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ ກ. ຄວາມໝາຍ ການປະກາດແມູ່ ນ ໜງັ ສທື ູ່ ສີ ໍາຄນັ ເພູ່ ອື ແຈງ້ ໃຫມ້ ວນຊນົ ຮບັ ຮູເ້ ລູ່ ອື ງຕູ່ າງໆ ທູ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ . ຈໍາ ເປັນຕອ້ ງໄດແ້ ຈງ້ ການອອກ ໂດຍຜູ່ ານສູ່ ຊື ະນດິ ຕູ່ າງໆ ເຊູ່ ນັ ປະກາດແຈງ້ ການທາງວິທະຍຸ , ທໍລະໂຄູ່ ງ ແລະ ອູ່ ືນໆ ອກີ ຫາຼ ຍຢູ່ າງ, ຜູຂ້ ຽນຢາກປະກາດໃຫຜ້ ູອ້ ູ່ ນື ເຂາົ້ ໃຈລາຍລະອຽດຈະແຈງ້ ຕາມຈດຸ ປະສງົ ຂອງຜູຂ້ ຽນນນັ້ , ຜູຂ້ ຽນຕອ້ ງ ໄດຮ້ ູວ້ ທີ ແີ ລະຫກຼັ ການຂຽນປະກາດະເພດຕູ່ າງໆ. ຂ. ຄວາມສາໍ ຄນັ ການປະກາດ ແມູ່ ນການເຮດັ ໃຫມ້ ວນຊນົ ຮູກ້ ູ່ ຽວກບັ ຂມໍ້ ູນເລູ່ ອື ງລາວຕູ່ າງໆໂດຍອາໄສສູ່ ເື ປັນເຄູ່ ອື ງມ,ື ສູ່ ສື ານ. ການຂຽນຈູ່ ງິ ເປັນວຽກງານໜູ່ ງຶ ທູ່ ສີ າໍ ຄນັ ແກູ່ ນກັ ຮຽນຄູທູ່ ຈີ ະນາໍ ໄປສອນຢູ່ ູໂຮງຮຽນສາມນັ . ການສອນຂຽນປະກາດ ຕອ້ ງສອນໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮູຈ້ ກັ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງປະກາດ,ໃຫຮ້ ູຄ້ າໍ ສບັ ຂອງພາສາເຂາົ້ ໃນບດົ ຂຽນໃຫສ້ ນັ້ ກະທດັ ຮດັ ຊດັ ເຈນ ເພາະວູ່ າປະກາດເປັນການສູ່ ສື ານປະເພດໜູ່ງຶ ທູ່ ມີ ຂີ ຈໍ້ າໍ ກດັ ຢູ່ ູຢູ່ າງໜູ່ ງຶ ຄຜື ູປ້ ະກາດເປັນຜູສ້ ງົ ສານໄປຍງັ ຜູຮ້ ບັ , ຖາ້ ຜູຮ້ ບັ ຫຼື ສາທາລະນະມວນຊນົ ບູ່ ໍເຂາົ້ ໃຈແຈງ້ ຕອນໃດໜູ່ ງຶ ບູ່ ໍສາມາດຈະຖາມຜູອ້ ອກປະກາດໄດຢ້ ູ່ າງສະດວກສະບາຍ ແລະ ທນັ ເວລາ. ສະນນັ້ , ການສອນຂຽນປະກາດຈູ່ ງິ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຢູ່ າງຍູ່ ງິ ເຊູ່ ງິ ມນັ ໄດເ້ ຝິກທກັ ສະດາ້ ນການໃຊພ້ າສາເຂາົ້ ໃນ ການຂຽນຢູ່ າງຖກື ຕອ້ ງ ເພູ່ ອື ໃຫມ້ ວນຊນົ ພາຍນອກເຂາົ້ ໃຈຄວາມໝາຍຂອງປະກາດນນັ້ . 2. ປະເພດການຂຽນປະກາດ ປະກາດທູ່ ເີ ຮາົ ຂຽນອອກມາມຈີ ດຸ ປະສງົ ເພູ່ ອື ເຜຍີ ແຜູ່ ຂມໍ້ ູນຂູ່ າວສານ ຫເຼື ຫດການຕູ່ າງໆ ທູ່ ເີ ກີດຂຶນ້ ໃນສງັ ຄມົ ມະນຸດຂອງພວກເຮາົ . ຖາ້ ພວກເຮາົ ຈໍາແນກຕາມເນອື້ ໃນ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ກູ່ ມໍ ຫີ າຼ ຍປະເພດເຊູ່ ນັ ປະກາດເພູ່ ອື ໃຫຮ້ ູຂ້ ໍ້ ມູນຕູ່ າງໆ , ປະກາດເພູ່ ອື ເບກີ ບານມູ່ ວນຊູ່ ນື ແລະ ອູ່ ນື ໆຖາ້ ພວກເຮາົ ຈາໍ ແນກຕາມຮູບແບບຂອງການຂຽນປະກາດ ແລວ້ ມີ 2 ປະເພດ: - ປະກາດທູ່ ວົ ໄປ - ປະກາດທາງລດັ ຖະການ 3. ຫຼັກການຂອງການຂຽນປະກາດ - ບອກຈດຸ ປະສງົ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການໃນການປະກາດໃຫຈ້ ະແຈງ້ - ບອກລາຍລະອຽດຕາມທູ່ ຕີ ອ້ ງການຢາກປະກາດ (ຂຽນໃນສູ່ ງິ ຈາໍ ເປັນ) - ໃຊຄ້ າໍ ສບັ ສະເພາະເຈາະຈງົ , ສນັ້ ແລະ ກະທດັ ຮດັ - ສູ່ ງົ ສູ່ ທິ ູ່ ຈີ ະປະກາດເຖງິ ບູ່ ອນ 28

 ພາກສູ່ ວນປະກອບຂອງການຂຽນປະກາດ 8.ລາຍເຊນັ ຜູ ້ 1.ຊູ່ ປື ະເທດແລະ 2.ຊູ່ ກື ມົ ກອງທູ່ ີ ຄາໍ ຂວນັ ປະກາດ ປະກາດ ອງົ ປະກອບຂອງ 3.ເລກທູ່ ,ີ ວນັ ທູ່ ີ 7.ຕໍາແໜູ່ ງຫກຼື ມົ ການຂຽນປະກາດ ປະກາດ ກອງທູ່ ປີ ະກາດ 5.ເລູ່ ອື ງທູ່ ປີ ະກາດ 4.ຊູ່ ອື ງົ ການ ຫຼື 6.ເນອື້ ຄວາມທູ່ ີ ບຸ ກຄນົ ທູ່ ີ ປະກາດ ປະກາດ 4. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງການຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກພາບ ວດັ ທະນາຖາວອນ ຊູ່ ື ກມົ ກອງ............................... ເລກທີ ……………/........... ລງົ ວນັ ທ.ີ ......./......./...... ແຈງ້ ການ ເຖິງ....................................................................................................................... ເລູ່ ອື ງ:..................................................................................................................... ປະຕບິ ດັ ຕາມ/ອງິ ຕາມ.................................................................................................. ເນອື້ ໃນ................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ຕໍາແໜູ່ ງ ຫຼື ສະຖານທູ່ ປີ ະກາດ ລາຍເຊນັ ........... 29

5. ສອນການຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການ ແມູ່ ນປະກາດເພູ່ ອື ໃຫທ້ ູ່ ວົ ປວງຊນົ ຮູກ້ ູ່ ຽວກບັ ເລູ່ ອື ງໃດເລູ່ ອື ງໜູ່ ງຶ ທູ່ ຜີ ູປ້ ະກາດ ມຈີ ດຸ ປະສົງໃຫຜ້ ູອ້ ູ່ ືນຮູນ້ ໍາ. ການ ປະກາດປະເພດນມີ້ ຫີ າຼ ຍຊະນດິ ເຊູ່ ນັ ປະກາດຮບັ ສະໝກັ , ປະກາດຫາຂອງຕກົ ເຮູ່ ຍ, ປະກາດຂາຍສນິ ຄາ້ , ປະກາດ ຜນົ ການຮບັ ສະໝກັ , ແຈງ້ ຂູ່ າວມລໍ ະນາກໍາ, ປະກາດຫາລູກ, ຜວົ , ເມຍ, ພູ່ ໍ, ແມູ່ , ອາ້ ຍ, ເອອື້ ຍ, ນອ້ ງ, ປະກາດຜນົ ການຮຽນ,ປະກາດການອອກແຮງງານອະນາໄມ ແລະ ອູ່ ນື ໆ ອກີ ຫາຼ ຍຢູ່ າງ. ການຂຽນປະກາດປະເພດນບີ້ ູ່ ໄໍ ດຈ້ ໍາກດັ ຫກຼັ ການຂຽນຢູ່ າງຕາຍຕວົ ພຽງແຕູ່ ຂຽນໃຫມ້ ນັ ໄດເ້ ນອື້ ໃນໃຈຄວາມສາໍ ຄນັ , ອູ່ ານແລວ້ ເຂາົ້ ໃຈ, ມຄີ ວາມສນົ ໃຈຢາກ ອູ່ ານ. ຕົວຢູ່ າງ: ປະກາດການຮບັ ສະໝກັ ຄະນະອໍານວຍການໂຮງຮຽນວທິ ະຍາໄລຄຫູ ຼວງພະບາງມຈີ ດຸ ປະສງົ ຈະຮບັ ສະໝກັ ລດົ ຖະກອນໃໝູ່ ເພູ່ ືອຄັດ ເລອື ກເອາົ ອາຈານສອນຈໍານວນ 5 ທູ່ ານ ສງັ ກດັ ຢູ່ ູຫອ້ ງການວຊິ າການໂດຍຜູສ້ ະໝກັ ຕອ້ ງມເີ ງ່ອູ ື ນໄຂຄຸນສມົ ບດັ ດູ່ ງັ ນ.ີ້ 1. ຜູສ້ ະໝກັ ຕອ້ ງມຄີ ຸນສມົ ບດັ ຕາມເງ່ອູ ື ນໄຂທູ່ ກີ ໍານດົ ໄວ ້ ໃນໝວດທູ່ ີ 7 ມາດຕາ 39 ຂອງດໍາລັດວູ່ າດວ້ ຍ ລະບຽບລດັ ຖະກອນແຫູ່ ງ ສ.ປ.ປ ລາວເລກທີ 82/ຫຼບ. ລງົ ວນັ ທີ 10/11/2015. 2. ລະດບັ ການສກຶ ສາຂອງຜູສ້ ະໝກັ ລະດບັ ປະລນິ ຍາຕຂີ ນຶ້ ໄປ ດາ້ ນສາຂາຫຼັກສູດ ແລະ ການສອນແລະ ຕອ້ ງມຄີ ະແນນສະເລູ່ ຍ 3,00 ຂນຶ້ ໄປ. 3. ເອກະສານທູ່ ປີ ະກອບໃນການສະໝກັ ມຄີ :ື - ໃບຄໍາຮອ້ ງ - ສາໍ ເນາົ ໃບປະກາດ - ສໍາເນາົ ສະມາໂນຄວົ ພອ້ ມໃບຢູ່ ັງຢືນທູ່ ຢີ ູ່ ູ - ໃບຢູ່ ັງຢືນສຸຂະພາບ - ຮູບ 3x4 ຈາໍ ນວນ 5 ແຜູ່ ນ 4. ບູ່ ອນຢູ່ ືນໃບສະໝກັ - ຫອ້ ງການຈດັ ຕງັ້ ໂຮງຮຽນ ອາຈານ ຄາໍ ພນັ ຈນັ ທະວງົ ໂທ 020 55570009 5. ວນັ ເວລາຮບັ ສະມກັ ເລູ່ ມີ ແຕູ່ ມປື້ ະກາດຈນົ ເຖງິ ວນັ ທີ 20/12/2015 ໃນໂມງລດັ ຖະການ ຕົວຢູ່ າງ1: ປະກາດການແຈງ້ ຂູ່ າວມລໍ ະນະກໍາ ບລໍ ສິ ດັ ຫຸນ້ ສູ່ ວນລາວຈໍາກດັ ຜູດ້ ຽວ ພອ້ ມດວ້ ຍຄອບຄວົ ທູ່ ານ ວນັ ນໄີ ຊຍະສານ, ທູ່ ານຄາໍ ດີ ຄໍາມາ. ພອ້ ມ ດວ້ ຍຄອບຄວົ ແລະ ຍາດຕພິ ູ່ ນີ ອ້ ງຂແໍ ຈງ້ ຂູ່ າວຄວາມເສາົ້ ສະຫດຼົ ໃຈມາຍງັ ພູ່ ນີ ອ້ ງເພູ່ ອື ນມດິ ຜູຢ້ ູ່ ູໃກ ້ ແລະ ຢູ່ ໄູ ກຊາບວູ່ າ ນາງ ວນັ ນສີ າ ໄຊຍະສານໄດເ້ ຖງິ ແກູ່ ມລໍ ະນາກາໍ ແລວ້ ໃນເວລາ 13 ໂມງ ຂອງວນັ ທີ 13/ 11/2014 ດວ້ ຍພະຍາດ ກະທນັ ຫນັ ລວມອາຍໄຸ ດ ້ 55 ປີ ສບົ ຂອງຜູກ້ ູ່ ຽວໄດບ້ ໍາເພນັ ກສູ ນົ ໄວທ້ ູ່ ບີ ໍລສິ ດັ ລາວຫຸນ້ ສູ່ ວນລາວຈໍາກັດຜູດ້ ຽວ ທູ່ ີ ບາ້ ນໂນນຄໍ້ ເມອື ງໄຊທານນີ ະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ . ສູ່ ວນວນັ ຊາປະນະກດີ ສບົ ຈະໄດຈ້ ດັ ຂນຶ້ ທູ່ ວີ ດັ ບາ້ ນໂນນຄໍໃ້ ນວນັ ທີ 17/11/14ເວລາ 13:ໂມງ 30 ນາທ.ີ ຕວົ ຢູ່ າງ 2: ປະກາດເຊນີ ທູ່ ຽວບຸນຊູ່ ວງເຮອື ເຖງິ ບນັ ດາພະນກັ ງານ, ທະຫານ,ຕໍາຫວຼ ດ ແລະ ພູ່ ຄໍ າ້ ຊາວຂາຍຕະຫອຼ ດຮອດພູ່ ແໍ ມູ່ ປະຊາຊນົ ຊາບທູ່ ວົ ເຖິງ ກນັ ວູ່ າ:ທາງຄະນະອາໍ ນາດການປົກຄອງ ເມອື ງປາກແຊງ (ແຂວງຫຼວງພະບາງ)ຈະໄດຈ້ ດັ ງານ 15 ຄູ່ ໍາ ເດອື ນ 10 ປີ 30

ພສ 2558 ກງົ ກບັ ວນັ ອາທດິ ວນັ ທີ 23/10/15. ດູ່ ງັ ນນັ້ , ທາງອໍານາດການປົກຄອງພວກເຮາົ ຈູ່ ງິ ຂໍເຊນີ ຊວນບນັ ດາທູ່ ານເຂາົ້ ຮູ່ ວມງານບຸນປະເພນຄີ ງັ້ ນດີ້ ວ້ ຍ. ພເິ ສດ: ທາງພວກເຮາົ ໄດຈ້ ດັ ໃຫມ້ ກີ ານລໍາວງົ ມູ່ ວນຊູ່ ນື ຫາລາຍໄດ ້ ໂດຍມວີ ງົ ດນົ ຕໜີ ູ່ ຸມສໍາພນັ ທູ່ ີມາຈາກແຂວງວຽງ ຈນັ ຄອຍໃຫບ້ ລໍ ກິ ານທູ່ ານ ຢູ່ າລມື ຢູ່ າພາດຫາໂອກາດໄປທູ່ ຽວຊມົ ໃຫໄ້ ດ.້ 6. ຫຼັການຂຽນໂຄສະນາ 1. ຄວາມໝາຍຂອງໂຄສະນາ ການໂຄສະນາ (Advertising) ໝາຍເຖິງ ການນາໍ ເອາົ ແນວຄວາມຄດິ , ສນິ ຄາ້ ຫຼື ບລໍ ກິ ານມາສະເໜຕີ ູ່ ໍລູກຄາ້ ໂດຍໃຊສ້ ູ່ ຢື ູ່ າງໃດຢູ່ າງໜູ່ ງຶ ແລະ ມກີ ານລະບຸຕວົ ຜູໃ້ ຫກ້ ານສະໜບັ ສະໜນູ ຕູ່ ມື ອກີ . ໃນການໂຄສະນານແີ້ ມູ່ ນຈະຕອ້ ງ ເສຍຄູ່ າໃຊຈ້ ູ່ າຍໃນການໃຊສ້ ູ່ ນື ນັ້ ໆ ເຊູ່ ນັ : ການໂຄສະນາສນິ ຄາ້ ຢູ່ າງໃດຢູ່ າງໜູ່ ງຶ ທາງໜງັ ສພື ມິ ຜູຂ້ ໍໃຫມ້ ກີ ານໂຄສະນາ ຫຼື ຜູສ້ ະໜບັ ສະໜູນມເີ ປົ້າໝາຍເພູ່ ອື ແນະນໍາ ຫຼື ສູ່ ງົ ເສມີ ການຂາຍສນິ ຄາ້ ນນັ້ ຈູ່ ງຶ ຕອ້ ງຈູ່ າຍເງນິ ຄູ່ າເຊູ່ ົາເນອື້ ທູ່ ີການ ໂຄສະນາ ຕາມທູ່ ໜີ ງັ ສພື ມິ ກໍານດົ ການໂຄສະນາຈູ່ ງຶ ຈະເກດີ ຂນຶ້ ແລະ ການໂຄສະນາອູ່ ນື ໆກໍຄກື ນັ . ມຄີ າໍ ໜູ່ ງຶ ອກີ ທູ່ ຄີ າ້ ຍຄກື ນັ ແຕູ່ ມຄີ ວາມໝາຍຕູ່ າງກນັ ຄື ການໂຄສະນາຊວນເຊູ່ ືອ (Propagada) ເຊູ່ ິງແມູ່ ນ ການຊກັ ຊວນຫຼື ຊກັ ຈງູ ບຸ ກຄນົ ໃຫມ້ ຄີ າໍ ເຫນັ ຄອ້ ຍຕາມ ຫຼື ມຄີ ວາມເຊູ່ ອື ຕາມການຊກັ ຊວນນນັ້ , ເນອື້ ຫາການຊກັ ຊວນ ອາດຈະເປັນໄປໃນທາງທູ່ ດີ ີ ຫຼື ບູ່ ດໍ ກີ ູ່ ໄໍ ດ ້ ເຊູ່ ງິ ມຈີ ດຸ ໝາຍເພູ່ ອື ໃຫຜ້ ູຮ້ ບັ ເກດີ ຄວາມເຊູ່ ອື ຕາມທູ່ ຕີ ນົ ຊກັ ຊວນໂດຍ ບູ່ ໄໍ ດຄ້ າໍ ນງຶ ເຖິງຫຼກັ ຄວາມຈງິ ພຽງແຕູ່ ໃຫບ້ ນັ ລຸຕາມເປົ້າໝາຍທູ່ ຕີ ງັ້ ໄວເ້ ທູ່ າົ ນນັ້ ນຍິ ມົ ນໍາມາໃຊທ້ າງການເມອື ງ ເຊູ່ ງິ ອາດຈະມທີ ງັ ເລູ່ ອື ງຈງິ ແລະ ເລູ່ ອື ງບູ່ ຈໍ ງິ . 2. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການໂຄສະນາ 1. ເພູ່ ອື ແນະນໍາໃຫຮ້ ູຈ້ ກັ ສນິ ຄາ້ ນນັ້ ໆ ຫຼື ບໍລກິ ານໃໝູ່ ສາໍ ລບັ ກູ່ ຸມເປົ້າໝາຍນນັ້ ໆ 2. ເພູ່ ອື ໃຫຂ້ ູ່ າວສານຕູ່ າງໆ ທູ່ ກີ ູ່ ຽວກບັ ລກັ ສະນະ ແລະຄຸນປະໂຫຍດຂອງສນິ ຄາ້ ນນັ້ ຫບຼື ລໍ ກິ ານນນັ້ . 3. ເພູ່ ອື ສາ້ ງແຮງຈງູໃຈ ຫຼື ດງຶ ດດູ ຄວາມສນົ ໃຈໃຫເ້ ກດີ ຂນຶ້ ກບັ ສນິ ຄາ້ ຫຼື ບໍລກິ ານນນັ້ 4. ເພູ່ ອື ເປັນການຢໍ້າສນິ ຄາ້ ຫຼື ສູ່ ງິ ບໍລກິ ານນນັ້ ຢູ່ ູໃນຄວາມຊງົ ຈາໍ ຂອງຜູບ້ ໍລໂິ ພກຕະຫອຼ ດໄປ 5. ເພູ່ ອື ເປັນການເອາົ ຊະນະຄູ່ ແູ ຂູ່ ງໃນການຈາໍ ໜູ່ າຍສນິ ຄາ້ ຫຼື ບໍລກິ ານປະເພດດຽວກນັ 6. ເພູ່ ອື ເປັນການສາ້ ງຄວາມເຊູ່ ອື ຖືໃນສນິ ຄາ້ ຫຼື ບລໍ ກິ ານໃຫເ້ ປັນທູ່ ຍີ ອມຮບັ ອນັ ທູ່ ສີ ູ່ ງົ ຜນົ ເຖງິ ການຈາໍ ໜູ່ າຍ ສນິ ຄາ້ ຫຼື ບໍລກິ ານຂອງຜູຜ້ ະລດິ ຄນົ ດຽວກນັ 7. ເພູ່ ອື ສູ່ ງົ ເສມີ ການໃຊສ້ ນິ ຄາ້ ຫຼື ບລໍ ກິ ານໃຫຫ້ ຼາຍຂນຶ້ ເຊູ່ ງິ ຈະສູ່ ງົ ຜນົ ເຖງິ ການຂະຫຍາຍຕະຫຼາດສນິ ຄາ້ ຫຼື ບໍລກິ ານນນັ້ ໃຫກ້ ວາ້ ງຂວາງຂນຶ້ 3. ລັກສະນະຂອງການໂຄສະນາ 1. ເປັນການສູ່ ສື ານຈງູ ໃຈມຈີ ດຸ ປະສງົ ເພູ່ ອື ການຈງູ ໃຈໃຫເ້ ກດີ ພດຶ ຕກິ າໍ ການຊໂື້ ດຍການເວາົ້ ,ການຂຽນຫຼື ການສູ່ ື ຄວາມໝາຍອູ່ ນື ໆທູ່ ມີ ຜີ ນົ ໃຫຜ້ ູບ້ ລໍ ໂິ ພກ ຄດີ ຄອ້ ຍຕາມ ຫຼື ປູ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ ໍາໄປຕາມທູ່ ຜີ ູໂ້ ຄສະນາຕອ້ ງການ. 2. ເປັນການຈງູ ໃຈດວ້ ຍເຫດຜນົ ຈງິ ຫຼື ເກດຜນົ ສມົ ມຸດ: ໝາຍເຖິງການຈງູໃຈ ໂດຍບອກຄຸນສມົ ບດັ ທູ່ ີເປັນ ປະໂຫຍດຂອງຜະລດິ ຕະພນັ ແລະ ການຈງູ ໃຈໂດຍໃຊຫ້ ກຼັ ການຕອບສະໜອງຄວາມຕອ້ ງການທາງດາ້ ນຈດິ ໃຈ. 3. ເປັນການນໍາສະເໜສີ ູ່ ສື ານຜູ່ ານສູ່ ມື ວນຊນົ ປະເພດຕູ່ າງໆ ເຊູ່ ງິ ສາມາດເຜຍີ ແຜູ່ ຂູ່ າວສານກູ່ ຽວກບັ ສນິ ຄາ້ ແລະ ບໍລກິ ານໃນໄລຍະຍາວໄກ ໄດສ້ ະດວກ ແລະ ວອງໄວທສີ ຸດ ໄປສູ່ ູກູ່ ຸມເປົາ້ ໝາຍຢູ່ າງກວາ້ ງຂວາງພອ້ ມກນັ ແລະ 31

ທູ່ ວົ ເຖງິ . 4. ເປັນການສະເໜຂີ າຍຄວາມຄດິ ,ສນິ ຄາ້ ແລະ ບໍລກິ ານໂດຍໃຊວ້ ທິ ກີ ານຈງູ ໃຈໃຫຜ້ ູບ້ ໍລໂິ ພກເກດີ ຄວາມ ພໃໍ ຈ ເຊູ່ ງິ ຈະນໍາໄປສູ່ ູການປູ່ ຽນແປງໃນການຊສື້ ນິ ຄາ້ ຫຼື ບໍລກິ ານທູ່ ສີ ະເໜຂີ າຍ. 5. ຕອ້ ງລະບຸຜູສ້ ະໜບັ ສະໜຸນ ຫຼື ຕວົ ຜູໂ້ ຄສະນາ ເຊູ່ ງິ ມຜີ ນົ ຄວາມເຊູ່ ອື ຖືຂອງຜູບ້ ໍລໂິ ພກ, ສາ້ ງຄວາມເຊູ່ ອື ໝນັ້ ແລະ ສະແດງໃ ຫເ້ ຫນັ ວູ່ າເປັນກາ ນໂຄສະນາສິນຄາ້ (Advertising) ບູ່ ໍແມູ່ ນການ ໂຄສະນາຊວນເຊູ່ ືອ (Propaganda) 6.ຕອ້ ງຈູ່ າຍຄູ່ າຕອບແທນໃນການໂຄສະນາໃນສູ່ ຕື ູ່ າງໆເຊູ່ ນັ ວທິ ະຍຸ , ໂທລະພາບ, ໜງັ ສືພມິ ແລະ ອູ່ ືນໆ ສະນນັ້ ຜໂູ ້ ຄສະນາຕອ້ ງມງີ ບົ ປະມານເພູ່ ອື ການໂຄສະນານນັ້ . 7. ສູ່ ວນປະກອບຂອງການຂຽນໂຄສະນາ 1. ຜູໂ້ ຄສະນາ (Advertiser) ຄເື ຈາົ້ ຂອງສນິ ຄາ້ , ເຈາົ້ ຂອງບລໍ ິການ ເຊູ່ ິງຈະຕອ້ ງປະສານກບັ ງານດາ້ ນການຕະຫຼາດຂອງໜູ່ ວຍງານນັນ້ ໂຄສະນາທຸກຢູ່ າງ ຜໂູ ້ ຄສະນາຕອ້ ງປະກດົ ຕວົ ໃຫເ້ ຫນັ ຢູ່ າງຊດັ ເຈນທຸກຄງັ້ ແລະ ຜໂູ ້ ຄສະນາຕອ້ ງຮບັ ຜິດຊອບຄູ່ າໃຊ ້ ຈູ່ າຍໃນໃນການໂຄສະນາທງັ ໝດົ 2. ສູ່ ິງໂຄສະນາ (Advertisement) ແມູ່ ນໂຄສະນາທູ່ ເີ ຮດັ ສໍາເລດັ ແລວ້ ຫຼື ເຄູ່ ອື ງພມິ ປະເພດຕູ່ າງໆທູ່ ປີ ະກອບດວ້ ຍຂຄໍ້ ວາມ, ຮູບພາບ ເຊູ່ ງິ ຈະສູ່ ື ເຖງິ ສນິ ຄາ້ ຫຼື ບລໍ ກິ ານທູ່ ເີ ຫນັ ຢູ່ ູໜງັ ສພື ມິ , ວາລະສານ ລວມເຖງິ ໜງັ ໂຄສະນາທາງໂທລະພາບ ແລະ ບົດໂຄສະນາ ທາງວທິ ະຍຸ ເປັນຕນົ້ . 3. ສູ່ ໂື ຄສະນາ (Advertising) ແມູ່ ນສູ່ ທື ູ່ ຜີ ູໂ້ ຄສະນາເລອື ກໃຊໃ້ ນການເຜີຍແຜູ່ ວຽກໂຄສະນາໄປຫາກູ່ ຸ ມຜູບ້ ໍລໂິ ພກ ເຊູ່ ນັ : ໂທລະພາບ, ວທິ ະຍຸ , ໜງັ ສພື ມິ ແລະ ອູ່ ນື ໆ. ສູ່ໂື ຄສະນາເປັນເຄູ່ ອື ງມທື ູ່ ສີ າໍ ຄນັ ທູ່ ນີ ໍາເອາົ ໂຄສະນາໄປຫາກູ່ ມຸ ຜູບ້ ລໍ ໂິ ພກ, ສູ່ໂື ຄສະນາ ແບູ່ ງເປັນປະເພດຕູ່ າງໆຕາມຄວາມເໝາະສມົ ຂອງສນິ ຄາ້ ທູ່ ຕີ ອ້ ງການໂຄສະນາ. ນກັ ໂຄສະນແບູ່ ງສູ່ ືໂຄສະນາອອກ ເປັນ 3 ປະເພດຄ:ື - ສູ່ໂື ຄສະນາປະເພດເຄູ່ ອື ງພມິ (print Media) ເປັນການໂຄສະນາໂດຍໃຊຕ້ ວົ ໜງັ ສເື ປັນສູ່ ກື າງໃນການຖູ່ າຍທອດຄວາມຄດິ ໄປສູ່ ູປະຊາຊນົ ໄດແ້ ກູ່ ໜັງສີ ພມິ ປະຈາໍ ວນັ , ໜງັ ສພື ມິ ປະຈາໍ ອາທດິ , ນດິ ຕະສານ, ແຜູ່ ນພບັ , ໂປດສະເຕ,ີ ຄູ່ ມູ ກື ານໃຊສ້ ນິ ຄາ້ ແລະ ແບບຕວົ ຢູ່ າງ ສນິ ຄາ້ (catalogs)ເປັນຕນົ້ - ສູ່ ໂື ຄສະນາປະເພດກະຈາຍສຽງ ແລະ ແຜູ່ ນພາບ ເປັນການໂຄສະນາໂດຍໃຊສ້ ຽງ, ພາບ ຫຼື ຕົວໜງັ ສື ໄດແ້ ກູ່ ສຽງຕາມວທິ ະຍຸ ແລະ ໂທລະທດັ ເປັນຕນົ້ . - ສູ່ ໂື ຄສະນາປະເພດອູ່ ນື ໆໝາຍເຖິງສູ່ ໂື ຄສະນາອູ່ ນື ໆນອກຈາກສູ່ ຕື ູ່ າງໆທູ່ ກີ ູ່ າວມານນັ້ ແລວ້ ເຊູ່ ນັ ໜງັ , ອນິ ເຕີ ເນດັ , ສູ່ ໂື ຄສະນາທູ່ ວີ າງຂາຍ ລວມເຖິງສູ່ ໂື ຄສະນານອກສະຖານທູ່ ີ ເຊູ່ ນັ ປ້າຍໂຄສະນາຕູ່ າງໆທູ່ ີຕດິ ຕັງ້ ຕາມຕກຶ ອາຄານ, ຕາມສູ່ ແີ ຍກ ຫຼື ແຄມຫນົ ທາງຕູ່ າງໆ 1. ກູ່ ຸ ມເປົາ້ ໝາຍຜູບ້ ລໍ ໂິ ພກ ແມູ່ ນບຸ ກຄນົ ທູ່ ວົ ໄປທູ່ ຮີ ບັ ສານກູ່ ຽວກບັ ການໂຄສະນາ ເຊູ່ ງິ ຖາ້ ຫາກເກດີ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຖກື ໃຈ, ນຍິ ມົ ຊມົ 32

ຊອບສນິ ຄາ້ ບໍລກິ ານ ຈະນາໍ ໄປສູ່ ູການຕດັ ສນິ ໃຈຊສື້ ນິ ຄາ້ ຫຼື ບລໍ ກິ ານໄດ ້ 8. ສອນການຂຽນໂຄສະນາ ຂຄໍ້ ວາມໂຄສະນາໝາຍເຖິງ ສູ່ ວນປະກອບທຸກຢູ່ າງທູ່ ປີ ະກອບຂນຶ້ ເປັນອງົ ປະກອບຂອງໂຄສະນາເຊູ່ ນັ : ຖ້າເປັນ ໂຄສະນາທາງໜງັ ສພື ມິ ຂໍຄ້ ວາມໂຄສະນາ ຈະໝາຍເຖງິ ຂຄໍ້ ວາມທູ່ ເີ ປັນພາສາຂຽນ, ສນັ ຍາລກັ , ຮູບພາບ, ເສນັ້ ຂອບ ແລະ ເສນັ້ ປະດບັ ທງັ ໝດົ ທູ່ ປີ ະກດົ ຢູ່ ູໃນສູ່ ວນຂອງໂຄສະນາ ໂດຍມສີ ູ່ ວນຕູ່ າງໆເພູ່ ືອການດງຶ ດູດຄວາມສົນໃຈ (Attention), ການສາ້ ງຄວາມໜາ້ ສນົ ໃຈ(Interest), ການເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມຕອ້ ງການ (Desire) ແລະ ການກະ ຕຸນ້ ໃຫເ້ ກດີ ການກະທໍາ (Action). ການດງຶ ດດູ ຄວາມສນົ ໃຈມກັ ໃຊຂ້ ຄໍ້ ວາມສນັ້ ໆ ກະທດັ ຮດັ ໄດໃ້ ຈຄວາມ, ເລາົ້ ໃຈ ຢາກໃຫຕ້ ດິ ຕາມລາຍລະອຽດອູ່ ນື ໆ ອາດສາ້ ງເປັນຮູບຄາໍ ຖາມ ປິດສະໜາ ຫຼື ຂໍຄ້ ດິ ເຊູ່ ນັ : ເນສທີ ລດົ ຊູ່ ຸ ມຄຫໍ ອມຊູ່ ນື ໃຈ ເປັນຫຍງັ ຢາສຟີ ັນຄກື ນັ ແຕູ່ ໃຫຄ້ ຸນຄູ່ າບູ່ ໍຄກື ນັ  ເປັນຫຍງັ ຢາສຟີ ນັ ຄກື ນັ ແຕູ່ ໃຫຄ້ ຸນຄູ່ າບູ່ ຄໍ ກື ນັ  ເປົາເອມັ ວອສພະລງັ ຊກັ ລໍາ້ ໜາ້ ເນອື້ ຜາ້ ສະອາດສຸກເສນັ້ ໄຍ ຄໍາຖາມ 1. ການຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການມຄີ ວາມສໍາຄນັ ແນວໃດແດູ່ ຕູ່ ກໍ ນັ ການດາໍ ລງົ ຊວີ ດິ ຂອງພວກເຮາົ ? 2.ການຂຽນຄາໍ ໂຄສະນາມຄີ ວາມເປັນແນວໃດແດູ່ ໃນຊວີ ດິ ປະຈໍາວນັ ? 3. ອງົ ປະກອບຂອງການໂຄສະນາປະກອບມຫີ ຍງັ ແດູ່ ? 4. ຈູ່ ງົ ຂຽນປະກາດ ຫຼື ແຈງ້ ການພກັ ບຸນປີໃໝູ່ ລາວ ພສ 2560 ນແີ້ ລວ້ ສູ່ ງົ ໃຫຄ້ ູກວດໃຫຄ້ ະແນນ 5. ຈູ່ ງົ ຂຽນຄາໍ ໂຄສະນາຂາຍເຄອື ງສາໍ ອາງຊະນດິ ໃດໜູ່ ງຶ ແລວ້ ໃຫຄ້ ກູ ວດໃຫຄ້ ະແນນ 33

ບດົ ທີ 6 ວທິ ສີ ອນຂຽນບດົ ລາຍງານ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງການສອນຂຽນບົດລາຍງານ ການລາຍງານ ເປັນເລູ່ ອື ງທູ່ ກີ ູ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ການສກຶ ສາຫາຄວາມຮູເ້ ພູ່ ມີ ເຕມີ ຕວົ ຂອງຜູລ້ າຍງານເອງ,ໝາຍຄວາມວູ່ າ ມນັ ແມູ່ ນຜນົ ຂອງການຄນົ້ ຄວ້ າເລູ່ ອື ງໃດເລູ່ ອື ງໜູ່ ງຶ ໂດຍສະເພາະ, ການຄນົ້ ຄວ້ ານອີ້ າດຈະເຮດັ ໄດຫ້ າຼ ຍຮູບແບບເຊູ່ ນັ : ການໄປທດັ ສະນະສກຶ ສາ, ການອູ່ ານ, ການເຝິກງານ, ເມູ່ ອື ສໍາເລດັ ກດິ ຈະກໍາກໍອາດຈະມກີ ານຂຽນລາຍງານເປັນລາຍ ລກັ ອກັ ສອນ ແຕູ່ ບາງເທູ່ ອື ກລໍ າຍງານດວ້ ຍປາກເປູ່ ົາອງິ ຕາມກໍລະນ.ີ 2. ປະເພດບົດລາຍງານ ກ. ການລາຍງານແບບສາມນັ ແມູ່ ນການລາຍງານແບບເປັນປະຈໍາຄ:ື ລາຍງານປະຈາໍ ອາທດິ , ປະຈາໍ ເດອື ນ, ປະຈາໍ ພາກຮຽນ, ປະຈໍາປີ . ເປັນປົກກະຕິ ແລະ ຕູ່ ເໍ ນູ່ ອື ງ. ຂ. ການລາຍງານແບບວສິ າມນັ ແມູ່ ນການລາຍງານແບບບູ່ ເໍ ປັນປະຈາໍ ເຊູ່ ນັ : ເມູ່ອື ມສີ ະພາບບູ່ ໍປົກກະຕຫິ ຼືມເີ ຫດການໃດໜູ່ ືງເກດີ ຂຶນ້ ແບບ ກະທນັ ຫນັ ຈໍາເປັນຕອ້ ງໄດລ້ າຍງານໃຫຂ້ ນັ້ ເທງິ ຫພຼື າກສູ່ ວນທູ່ ມີ ກີ ານກູ່ ຽວຂອ້ ງຮບັ ຮູ ້ ແລະ ພຈິ າລະນາ ໂດຍດູ່ ວນ ເພູ່ ອື ແກໄ້ ຂໃຫທ້ ນັ ກບັ ເວລາ. 3. ສູ່ ວນປະກອບຂອງບດົ ລາຍງານ 2.ຫວົ ເລູ່ ອື ງທູ່ ີ 3.ພາກສູ່ ວນຕນັ້ ຈະລາຍງານ ສວູ່ ນປະກອບ 4.ພາກສູ່ ວນ ຈະລາຍງານ ເນອື້ ໃນ ຂອງບດົ ລາຍງານ 1.ຄາໍ ຂວັ ນຂອງ ຊາດ 5.ພາກສູ່ ວນສຸດ ທາ້ ຍ 4. ວິທີຂຽນບົດລາຍງານ ກ.ມດີ າ້ ນເນອື້ ໃນ -ການຂຽນບດົ ລາຍງານຕອ້ ງມຂີ ໍມ້ ູນຈງິ , ລະອຽດ, ຕອ້ ງມກີ ານຢູ່ ັງຢືນ, ມຈີ ໍານວນ ຫຼື ມສີ ະຖິຕເິ ພູ່ ອື ພສິ ູດ. ສມົ ມຸດຕາຕະລາງຜນົ ງານການຮູ່ າໍ ຮຽນຂອງຫອ້ ງ, ຂອງໂຮງຮຽນ, ອາດຈະຍກົ ສມົ ມຸດຂນຶ້ ວູ່ າຄະແນນປະຈໍາເດອື ນ ຂອງຫອ້ ງ, ຂອງໂຮງຮຽນທຸກຄນົ ໄດຄ້ ະແນນ 6 ຂນຶ້ ໄປ. 34

- ການຂຽນບດົ ລາຍງານຕອ້ ງຊູ່ ສື ດັ , ຊດັ ເຈນໝາຍຄວາມວູ່ າມແີ ນວໃດຕອ້ ງເວົາ້ ແນວນນັ້ . ດກີ ູ່ ໍໃຫວ້ ູ່ າດ,ີ ອູ່ ອນກູ່ ໃໍ ຫເ້ ວາົ້ ວູ່ າອູ່ ອນ - ຜູຂ້ ຽນບດົ ລາຍງານຕອ້ ງມນີ ໍາ້ ໃຈຮບັ ຜດິ ຊອບສູງ - ບດົ ລາຍງານຕອ້ ງມຈີ ດຸ ໜກັ , ໝາຍຄວາມວູ່ າຜູຂ້ ຍນລາຍງານຕອ້ ງກາໍ ບນັ ຫາໃຫລ້ ະອຽດເລກິ ເຊູ່ ງິ . ຂ. ດາ້ ນສລິ ະປະ - ພາສາຄໍາເວາົ້ ໃນບດົ ລາຍງານຕອ້ ງສະແດງເຫດການໃຫໄ້ ດຢ້ ູ່ າງຈະແຈງ້ - ຜູຂ້ ຽນບດົ ລາຍງານບູ່ ໍຄວນໃຊຄ້ ວາມຄດິ ຂອງຕນົ ເຂາົ້ ມາຂຽນລງົ ໃສູ່ ບດົ ລາຍງານ - ການຂຽນບດົ ລາຍງານງານຕອ້ ງຈດັ ໂຄງຮູ່ າງເໝາະສມົ ແລະ ກະທດັ ຫດັ - ເນອື້ ໃນຂອງບດົ ລາຍງານຕອ້ ງເໝາະສມົ ກບັ ເໜອື ໃນທູ່ ຈີ ະລາຍງານ 5. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງການຂຽນບົດລາຍງານ ກ. ພາກສູ່ ວນຕນົ້ - ຄໍາຂວັ ນຂອງຊາດ - ລາຍງານເລູ່ ອື ງຫຍງັ - ໜາ້ ທຂີ ອງຜູລ້ າຍງານ - ລາຍງານເຖງິ ໃຜ - ເວາົ້ ເຖງິ ເນອື້ ໃນຂອງບດົ ລາຍງານໂດຍຫຍໍປ້ ະມານ 2-3 ແຖວກໄໍ ດ ້ ຂ. ພາກສູ່ ວນເນອື້ ໃນ - ໃຫລ້ າຍງານລະອຽດຕາມລໍາດບັ ຂອງເຫດການຫວຼື ຽກທູ່ ໄີ ດປ້ ະຕບິ ດັ ແລະ ຜນົ ສາໍ ເລດັ ຕວົ ຈງິ . - ຈດຸ ດ,ີ ຈດຸ ອູ່ ອນ, ສາເຫດ ແລະ ບດົ ຮຽນທູ່ ຖີ ອດຖອນໄດ.້ - ຂໍສ້ ະເໜຕີ ູ່ າງ ( ຖາ້ ມີ ) ຄ. ພາກສູ່ ວນສຸດທາ້ ຍ - ສະຖານທູ່ ,ີ ວນັ , ເດອື ນ, ປີທູ່ ລີ າຍງານ - ຊູ່ ນື າມສະກຸນຜູລ້ າຍງານ 6. ສອນການຂຽນບົດລາຍງານຕວົ ຈງິ ຕວົ ຢູ່ າງ: ບດົ ລາຍງານກູ່ ຽວກບັ ການອອກແຮງງານຮກັ ສາແະນາໄມລວມຕອນໜູ່ ງຶ ຂອງໂຮງຮຽນ 1. ພາກສູ່ ວນຕນົ້ - ວນັ .............................,ເດອື ນ...................................ປີ........................................... - ໜາ້ ທຂີ ອງຜູລ້ າຍງານ - ເວາົ້ ຫຍໍເ້ ນອື້ ໃນຂອງບດົ ລາຍງານ - ລາຍງານການເຮດັ ອະນາໄມຂອງ...........................................ວນັ ທ.ີ .................................. 2. ພາກສູ່ ວນເນອື້ ໃນ - ການກະກຽມກູ່ ອນເວລາເຮດັ ອະນາໄມ - ເວລາ, ສະຖານທູ່ ເີ ຮດັ ອະນາໄມ, ຈໍານວນຄນົ ..........................ຍງິ ........................................ 35

- ເວາົ້ ເຖິງວຽກທູ່ໄີ ດເ້ ຮດັ ເປັນລາຍລະອຽດ, ຜນົ ໄດຮ້ ບັ , ຈໍານວນຄຸນນະພາບ - ຈດຸ ດ,ີ ຈດຸ ອູ່ ອນ ແລະ ບດົ ຮຽນທູ່ ຖີ ອດຖອນໄດ ້ - ຂສໍ້ ງັ ເກດ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜີ (ຖາ້ ມ)ີ 3. ພາກສູ່ ວນສຸດທາ້ ຍ ຄໍາຖາມຄນົ້ ຄວາ້ 1. ບດົ ລາຍງານມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ແນວໃດແດູ່ ? 2. ການຂຽນບດົ ລາຍງານມຈີ ກັ ປະເພດຄປື ະເພດໃດແດູ່ ? 3. ໂຄງຮູ່ າງຂອງການຂຽນບດົ ລາຍງານປະກອບມຈີ ກັ ພາກສູ່ ວນຄພື າກສູ່ ວນໃດແດູ່ ? 4. ຈູ່ ງົ ຂຽນບດົ ລາຍງານການຮູ່ າໍ ຮຽນຂອງຫອ້ ງ ແລວ້ ສູ່ ງົ ໃຫຄ້ ູກວດເອາົ ຄະແນນ 5. ຈູ່ ງົ ຂຽນບດົ ລາຍງານການລງົ ເຝິກປະສບົ ການຕວົ ຈງິ ຢູ່ ູໂຮງຮຽນສາມນັ ແຫູ່ ງໃດໜູ່ ຶງ ແລວ້ ສູ່ ງົ ໃຫຄ້ ູກວດເອາົ ຄະແນນ 36

ບດົ ທີ 7 ການສອນຂຽນບດົ ພນັ ລະນາຄນົ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການສອນບົດພນັ ລະນາ ກ. ຄວາມໝາຍ ບດົ ພນັ ລະນາຄນົ ແມູ່ ນບດັ ພນັ ລະນາປະເພດໜູ່ ຶງ ເຊູ່ ິງເອາົ ຄົນເປັນເປົ້າໝາຍໃນການພັນລະນາ.ຖ້າຈະ ປຽບທຽບໃສູ່ ບດົ ພນັ ລະນາປະເພດອູ່ ນື ກໍເຫນັ ວູ່ າການພນັ ລະນາຄນົ ຍາກກວູ່ າ. ຂ. ຄວາມສາໍ ຄນັ ບດົ ພນັ ລະນາຄນົ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຢູ່ ູບູ່ ອນວູ່ າມນັ ຈະຊູ່ ວຍໃຫເ້ ຮາົ ຮູຈ້ າໍ ແນກໄດວ້ ູ່ າຄນົ ນຕີ້ ູ່ າງກັບຄົນອູ່ ືນໆການ ພນັ ລະນາຄນົ ຈະຊູ່ ວຍໃຫເ້ ປົ້າໝາຍຂອງບດົ ເລູ່ ອື ງຈະແຈງ້ ແລະ ຊດັ ເຈນຂນຶ້ . ການພນັ ລະນາຄນົ ຖືກນໍາໃຊເ້ ຂາົ້ ຫຼາຍ ຢູ່ ູໃນການແຕູ່ ງເລູ່ ອື ງປະເພດຕູ່ າງໆ. ຍອ້ ນວູ່ າຄນົ ເປັນຈດຸ ໃຈກາງຂອງສງັ ຄມົ . 2. ປະເພດຂອງບດົ ພນັ ລະນາ - ພນັ ລະນາຄນົ - ພນັ ລະນາສດັ - ພນັ ລະນາພາບ - ພນັ ລະນາວດັ ຖຸ ສູ່ ງິ ຂອງ (ແຕູ່ ໃນນຈີ້ ະສະເໜມີ ີ ແຕູ່ 3 ປະເພດຄ)ື 3. ກິດຈະກໍາການສອນຂຽນຍດົ ພນັ ລະນາຄົນ ການພນັ ລະນາຄນົ ຈະຕອ້ ງເລູ່ ມີ ຈາກການພນັ ລະນາຮູບຮູ່ າງ ແລະ ລກັ ສະນະນໄິ ສໃຈຄໍ. ຄວາມຮູ ສ້ ກຶ ນຶກຄດິ , ການກະທໍາເຊູ່ ງິ ສາມພາກສູ່ ວນນມີ້ ກີ ານພວົ ພນັ ກນັ ຢູ່ າງສະນດິ ແໜນ້ ນໍາກນັ ເພາະວູ່ ານໄິ ສໃຈຄໍ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ ສະແດງອອກໂດຍຜູ່ ານຮູບຮູ່ າງ ແລະ ການກະທາໍ , ແຕູ່ ສູ່ ວນຫຼາຍຈະສະແດງອອກໂດຍຜູ່ ານການກະທໍາເປັນຕນົ້ ຕໍ. ເມູ່ ອື ພນັ ລະນາຕວົ ລະຄອນໃດໜູ່ ງຶ ຈະເນນັ້ ໜກັ ໄປທາງໃດນນັ້ ຂນຶ້ ກບັ ຈດຸ ປະສງົ ແລະ ລະດບັ ຄາດໝາຍຂອງບດົ ທູ່ ເີ ຮາົ ຂຽນ(ແຕູ່ ງ)ວູ່ າເຮາົ ຈະເນນັ້ ໜກັ ໄປທາງດາ້ ນຮູບຮູ່ າງພາຍນອກ ຫຼື ນໄິ ສໃຈຄ,ໍ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ ຫຼື ຈະເນນັ້ ໜກັ ໄປທາງດາ້ ນການກະທໍາ. 3.1. ກິດຈະກໍາການສອນບົດພັນລະນາຄນົ ກ. ການພນັ ລະນາຮູບຮູ່ າງພາຍນອກ ການພນັ ລະນາຮູບຮູ່ າງພາຍນອກ, ກູ່ ອນອູ່ ນື ຕອ້ ງພນັ ລະນາລວມໆ ກູ່ ອນ ແລວ້ ຈູ່ ງິ ກາ້ ວເຂາົ້ ຫາແຕູ່ ລະ ພາກສູ່ ວນໂດຍລະອຽດເຊູ່ ນັ : ໃບໜາ້ , ຕນີ , ມ,ື ເຄູ່ ອື ງນູ່ ຸງ, ກລິ ຍິ າທູ່ າທ,ີ ຖາ້ ຫາກມຄີ ວາມຕອ້ ງການການພນັ ລະນາ ເຖິງເຄູ່ ອື ງໃຊສ້ ອຍຕູ່ າງໆຂອງຕວົ ລະຄອນນນັ້ ໆຕູ່ ມື ອກີ . ການພນັ ລະນາຮູບຮູ່ າງພາຍນອກບູ່ ໍຈໍາເປັນຕອ້ ງລງົ ເລກິ ທຸກໆຂໍປ້ ີກຍູ່ ອຍ ຄວນພນັ ລະນາແຕູ່ ຈດຸ ສໍາຄນັ ທູ່ ີ ເດູ່ ນັ ພເິ ສດສະເພາະເທູ່ າົ ນນັ້ , ແຕູ່ ລະຄນົ ລວ້ ນແຕູ່ ມຈີ ດຸ ພເິ ສດສະເພາະຕູ່ າງກນັ ຄ:ື ຕາ, ປາກ, ດງັ , ຜມົ . ຕວົ ລະຄອນແຕູ່ ລະຕວົ ມຄີ ວາມແຕກຕູ່ າງກນັ ທາງດາ້ ນເພດ, ອາຍຸ,ສະພາບແວດລອ້ ມຂອງຄອບຄວົ , ສງັ ຄມົ , ວຊິ າຊບີ ແລະ ຊນັ້ ຄນົ . ສະນນັ້ , ເມູ່ ອື ພນັ ລະນາຕອ້ ງຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ຈດຸ ພເິ ສດສະເພາະຂອງຕວົ ລະຄອນແຕູ່ ລະ 37

ຕວົ ເພູ່ ອື ບູ່ ໍໃຫຕ້ ວົ ລະຄອນທູ່ ເີ ຮາົ ພນັ ລະນານນັ້ ຫຼງົ ກບັ ຕວົ ລະຄອນອູ່ ນື . ບູ່ ພໍ ຽງແຕູ່ ເທາົ້ ນນັ້ ເມູ່ອື ພນັ ລະນາຮູບຮູ່ າງພາຍນອກກໍຕອ້ ງເອົາໃຈໃສູ່ ເລືອກເຟັ້ນສູ່ ວນລະອຽດຂອງຂໍປ້ ີກ ຍູ່ ອຍຕູ່ າງໆ ເພູ່ ອື ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ນໄິ ສໃຈຄໍສູ່ ວນໜູ່ ງຶ ຂອງຕວົ ລະຄອນ.  ສູ່ ງິ ທູ່ ພີ ວກເຮາົ ສງັ ເກດເຫນັ ເນອື້ ຄວາມການພນັ ລະນາສອງບດົ ຂາ້ ງເທງິ ນີ້ ລວ້ ນແຕູ່ ແມູ່ ນການພນັ ລະນາຮູບຮູ່ າງພາຍນອກຂອງຄນົ ເຊູ່ ງິ ເລູ່ ມີ ຕນົ້ ດວ້ ຍການພນັ ລະນາຮູບຮູ່ າງແບບລວມໆ ແລວ້ ຈູ່ ງິ ກາ້ ວເຂາົ້ ເຖິງການພັນລະນາຈຸດພເິ ສດຂອງແຕູ່ ລະຄົນ ເຊູ່ ນັ : ວາດການຢູ່ ູກນິ ແລະ ການນູ່ ຸງຖື ເຮາົ ກໍເຫັນໄດວ້ ູ່ າລະຫວູ່ າງເພດຍິງ ກັບເພດຊາຍມສີ ູ່ ງິ ທູ່ ີແຕກຕູ່ າງກັນຢູ່ ູ ແລວ້ ແຕູ່ ທາງໃນແນວຄວາມຄວາມຄດິ ກໍຍູ່ ງິ ມອີ ນັ ທູ່ ແີ ຕກຕູ່ າງກນັ . ໃນນພີ້ ວກເຮາົ ກເໍ ຫນັ ແຈງ້ ແລວ້ ວູ່ າ ຮູ ບຮູ່ າງພາຍ ນອກຂອງແຕູ່ ລະຕວົ ລະຄອນ ກໍມຈີ ດຸ ພເິ ສດຂອງໃຜລາວເຊູ່ ນັ ວູ່ າ: ນາງ ຄູສມົ ໃຈເປັນຄນົ ຄງິ ບາງຮູ່ າງນອ້ ຍ, ສູ່ ວນລຸງ ທອງດພີ ດັ ເປັນຄນົ ໃຫຍູ່ .ສູງ..ເບູ່ ງິ ພຽງແຕູ່ ຮູບຮູ່ າງທາງນອກເຮາົ ກຮໍ ູໄ້ ດວ້ ູ່ າທງັ ສອງຄນົ ມວີ ຊິ າອາຊບີ ແຕກຕູ່ າງກນັ . ຂ. ພັນລະນານດິ ໄສໃຈຄໍ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ນໄິ ສໃຈຄໍ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຄນົ ລວ້ ນແຕູ່ ເປັນສູ່ ງິ ທູ່ ມີ ອງບູ່ ໍເຫນັ ໄດຄ້ ກື ບັ ຮູບຮູ່ າງພາຍນອກ ແລະ ການກະທາໍ ຂອງຕວົ ລະຄອນ, ບາງເທູ່ ອື ຄວາມເວາົ້ ແລະ ການກະທາໍ ພດັ ກງົ ກນັ ຂາ້ ມກບັ ແນວຄດິ ຈດິ ໃຈກມໍ .ີ ດູ່ ງັ ນນັ້ ຈູ່ ງຶ ເວາົ້ ໄດວ້ ູ່ າການພນັ ລະນານໄິ ສໃຈຄໍ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຕວົ ລະຄອນ ຈູ່ ງິ ມຄີ ວາມຫຍຸງ້ ຍາກ. ຖາ້ ຢາກພນັ ລະນາ ນໄິ ສໃຈຄໍ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ ຂອງຕວົ ລະຄອນໄດດ້ ີ ກໍມແີ ຕູ່ ອາໃສວທິ ກີ ານສງັ ເກດດູ່ ງັ ນ.ີ້ - ສງັ ເກດເບູ່ ງິ ປະກດົ ການທູ່ ຄີ ນົ ຜູນ້ ນັ້ ສະແດງອອກໂດຍຜູ່ ານຮບູ ຮູ່ າງໃບໜາ້ ແລະວາດຊງົ ການຢູ່ ູກນິ ກຄໍ ກື ານນູ່ ງຸ ຖ.ື - ສງັ ເກດເບູ່ ງິ ເຄູ່ ອື ງໃຊສ້ ອຍ, ກລິ ຍິ າທູ່ າທາງ, ການກະທໍາ ແລະ ການປາກເວາົ້ ..... - ສງັ ເກດເບູ່ ງິ ຄວາມສນິ້ ເຄຍີ ໃນຊວີ ດິ ປະຈໍາວນັ ຂອງເຂາົ . ເມູ່ອື ພນັ ລະນານໄິ ສຂອງຕວົ ລະຄອນນນັ້ , ກໍຕອ້ ງຮູຈ້ ກັ ເລອື ເອາົ ຈດຸ ໃດຈດຸ ໜູ່ ງຶ ທູ່ ເີ ປັນປາກດົ ການຕນົ້ ຕໍ. ສໍາຄັນ ແລະເປັນພນື້ ຖານກູ່ ວາໝູ່ ູ ສູ່ ວນຈດຸ ສໍາຮອງທູ່ ເີ ປັນປັກກະຕນິ ນັ້ ບູ່ ພໍ ນັ ລະນາກໄໍ ດ.້ ເວາົ້ ລວມແລວ້ ເຖງິ ວູ່ າເຖງິ ວູ່ າຈະພນັ ລະນານໄິ ສໃຈຄກໍ ຕໍ າມ, ເມູ່ອື ແນະນາໍ ອາຍຸ , ຮູບຮູ່ າງ, ເລາົ ຄງີ ...ແລວ້ ຜູແ້ ຕູ່ ງຍງັ ຈະຕອ້ ງພນັ ລະນາ ຮູບຮູ່ າງພາຍນອກຂອງຕວົ ລະຄອນແບບເຜນີ ໆ ເສຍກູ່ ອນແລວ້ ຈູ່ ງິ ກາ້ ວເຂາົ້ ພັນລະນາ ນໄິ ສໃຈຄອໍ ນັ ເປັນສູ່ ວນສາໍ ຄນັ ຂອງບດົ ແຕູ່ ກູ່ ອນຈະພນັ ລະນາໄດແ້ ນວນນັ້ ກໍຕອ້ ງຜູ່ ານການສງັ ເກດໃຫລ້ ະອຽດວູ່ າ ນໄິ ສໃຈຄໍຂອງຕວົ ລະຄອນທູ່ ເີ ຮາົ ພນັ ລະນານນັ້ ສະແດງອອກໃນການກະທໍາແນວໃດ, ສະແດງອອກໃນການເວາົ້ ຈາປາ ໄສແນວໃດ, ສະແດງອອກໃນການປະພດຶ ຕູ່ ຄໍ ນົ ອູ່ ນື ແນວໃດ ແລະ ໃນໜາ້ ທູ່ ວີ ຽກງານແນວໃດ. ຄ. ພນັ ລະນາການກະທາໍ ຂອງຕວົ ລະຄອນ ຖາ້ ຢາກພນັ ລະນາການກະທໍາຕວົ ລະຄອນໃດໜູ່ ງຶ , ເຮາົ ຕອ້ ງພນັ ລະນາຕວົ ລະຄອນນນັ້ ຢູ່ ູໃນວຽກງານໃດ ໜູ່ ງຶ ແລະ ເວລາໃດໜູ່ ງຶ ຂອງຂອບເຂດສະພາບແວດລອ້ ມທູ່ ເີ ປັນຈງິ . ດວ້ ຍຄວາມເປັນຈງິ ຂອງວຽກງານ ແລະ ເວລາ ທູ່ ຢີ ູ່ ູໃນສພະາບແວດລອ້ ມນນັ້ , ເຮາົ ກຕໍ ອ້ ງຄດັ ຈອ້ ນຂປໍ້ ີກຍູ່ ອຍໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ຕວົ ລະຄອນໃນເວລາພັນລະນາຈູ່ ິງ ສາມາດສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ນາໍ້ ໃຈ, ທູ່ າທີ ແລະ ທາດແທຂ້ ອງເຂາົ ໄດ.້ ຕອ້ ງເລອື ກເຟນັ້ ເອາົ ການເຄູ່ ືອນໄຫວຕູ່ າງໆ ທູ່ ມີ ີ ລກັ ສະນະຕວົ ແທນເພູ່ ອື ສະແດງເຖິງຄວາມໝາຍຂອງການກະທໍາຢູ່ າງເລກິ ເຊູ່ ງິ ຂອງຕວົ ລະຄອນໃຫໄ້ ດ.້ ຕວົ ຢູ່ າງ: ເມູ່ອື ພນັ ລະນາການເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງນກັ ຮຽນຜູໜ້ ູ່ ງຶ ເຮາົ ອາດຈະເລອື ກເອາົ ສະພາບຢູ່ ູໃນຫອ້ ງຮຽນ ຫຼື ໃນ ການອອກແຮງງານລວມຢູ່ ູໃນໂຮງຮຽນ, ເວລາຮູ່ າໍ ຮຽນ ຫຼື ເພູ່ ີມພູນຜະລດິ ຜນົ ຕູ່ າງໆ. ການກະທໍາອາດຈະແມູ່ ນ 38

ໄລຍະເຮດັ ບດົ ເຝິກຫດັ . ຕອບຄໍາຖາມຂອງຄູ, ການອະນາໄມໃນຫອ້ ງ ຫຼື ເດູ່ ນີ ໂຮງຮຽນ ການບວົ ລະບັດສວນຜັກ, ຜູ່ ານການພນັ ລະນາການກະທໍາຂອງເຂາົ ເຮາົ ອາດຈະເວົາ້ ເຖິງລກັ ສະນະພິເສດກູ່ ຽວກັບທດັ ສະນະທູ່ າທີ, ນໍ້າໃຈ ຮບັ ຜດິ ຊອບ ແລະ ລະດບັ ຄວາມສາມາດໃນການຮູ່ າໍ ຮຽນ ຫຼື ການອອກແຮງງານໄດ.້ 4. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງບດົ ພນັ ລະນາຄນົ ກ. ພາກເປີດຫວົ ເລູ່ ອື ງ - ແນະນາໍ ກູ່ ຽວກບັ ຄນົ ຜູນ້ ນັ້ ຢູ່ ໃູ ສ? ເປັນແມູ່ , (ເປັນເພູ່ ອື ນຮຽນນໍາກນັ ທຸກມດື້ ູ່ ງັ ອາ້ ຍນອ້ ງເກດີ ຮູ່ ວມອຸ ທອນ ດຽວກນັ ) - ເປັນຄແົ ນວໃດ? ຂ.ພາກເດນີ ເລູ່ອື ງ - ພນັ ລະນາໂດຍທູ່ ວົ ໄປ, ອາຍຸເທູ່ າົ ໃດ? ໃຫຍູ່ ນອ້ ຍປານໃດ? (ກູ່ າວເຖິງລກັ ສະນະພເິ ສດຂອງຄນົ ຜູນ້ ນັ້ ເຊູ່ ນັ : ສູງໂຍກເຢກ, ຕູ່ າໍ ອປໍ້ ໍ້ ຫຼື ບູ່ ໍສູງບູ່ ຕໍ ູ່ ໍາ, ພໍປານກາງ, ຮູ່ າງກາຍແຂງແຮງ...) - ຮູບຊງົ , ຜມົ ,ດງັ , ເລາົ ຄງີ , ແຂນຂາເປັນແນວໃດ? (ເວາົ້ ເຖິງຈດຸ ແຕກຕູ່ າງໝູ່ ູ ອນັ ເດູ່ ນັ ເຊູ່ ນັ : ຜວີ ໜງັ , ດາໍ ໝາກຫວາ້ , ແຂນຂາສວ້ ຍ...) - ການນູ່ ງຸ ຖືແບບເບາົ ບາງ, ສະອາດດຕີ າມປົກກະຕເິ ມູ່ ອື ເວລາໄປຮຽນລາວນູ່ ຸງໂສງ້ , ເສອື້ ສໃີ ດ? - ການເວາົ້ ຈາທູ່ າທ,ີ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວໄປມາ, ກລິ ຍິ າທູ່ າທາງ, ເມູ່ ອື ນູ່ ງັ ໃນຫອ້ ງຮຽນ ແລະ ອອກຫຼນິ້ ເປັນ ແນວໃດ? ເຊູ່ ນັ : ໃບໜາ້ ຊູ່ ນື ບານ, ສຸພາບຮຽບຮອ້ ຍອູ່ ອນໂຍນ ແລະ ຊູ່ ສື ດັ . ຄ. ພາກສະຫຸບຼ ເລູ່ ອື ງ - ສະແດງຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຕນົ ຕູ່ ຄໍ ນົ ຜູນ້ ນັ້ - ບດົ ຮຽນທູ່ ດີ ທີ ູ່ ໄີ ດຄ້ ນົ ຜູນ້ ນັ້ ມອີ ນັ ໃດແດູ່ ? 5. ການສອນຂຽນບົດພນັ ລະນາຕວົ ຈງິ ຕວົ ຢູ່ າງ: 1 ບົດພນັ ລະນາ (ນາງ ຄູ ສມົ ໃຈ) ນາງ ຄູ ສມົ ໃຈ ເປັນ ຄູປະຈາໍ ໂຮງຮຽນປະຖົມແຫູ່ ງໜູ່ ງຶ , ຕາມປົກກະຕແິ ລວ້ ຢູ່ ູໃນໂຮງຮຽນນາງຈະຢູ່ ູໃນຊຸດ ສກີ າກຂີ ອງເຄູ່ ອື ງແບບຄູ ໃນເວລາພວມສດິ ສອນ ນາງ ຄູ ສມົ ໃຈເປັນຄນົ ທູ່ ມີ ເີ ລາົ ຄງີ ບາງຮູ່ າງນອ້ ຍ, ຜວີ ຂາວ, ຜົມ ສດີ ໍາເຫອຼື້ ມຈນົ ເປັນເງາົ ງາມ ລາວມກັ ຈະມດັ ຜມົ ໄວໃ້ ຫເ້ ປັນລະບຽບຢູ່ ູສະເໝເີ ພູ່ ອື ບູ່ ໍໃຫລ້ ບົ ກວນໃນເວລາສອນໜງັ ສ.ື ນາງ ຄູສມົ ໃຈເປັນຄນົ ສຸ ພາບຄູ່ ຽມຄມົ , ໃຈດ,ີ ແລະ ເປັນຄນົ ດາຍ ເຊູ່ ງິ ສະແດງອອກໃນຮອຍຍມີ້ ແລະ ສຽງ ເວຈົ້ າປາໄສຕູ່ ໍກບັ ເພູ່ ອື ນຄດູ ວ້ ຍກນັ ແລະ ນກັ ຮຽນ ນາງຄສູ ມົ ໃຈເປັນຄນົ ດຸໝູ່ ນັ , ຫາ້ ວຫນັ ແລະ ບູ່ ໍທໍຖ້ ອຍງງໍ້ ງຽູ່ງຕູ່ ໍ ສະພາບຄວາມຫຍຸງ້ ຍາກໃດໆ. ນກັ ຮຽນ ແລະ ເພູ່ ອື ນຮູ່ ວມງານໄດສ້ ນັ ລະເສນີ ວູ່ າ ນາງ ຄູສມົ ໃຈເປັນຄູດມີ ນີ ູ່ ໍາ້ ໃຈ. ຕວົ ຢູ່ າງ: 2 ພນັ ລະນາພູ່ ໍນາຜູໜ້ ູ່ ຶງ ລຸງທອງດີ ເປັນພູ່ ໍນາຜູດ້ ຸໝູ່ ນັ ຜູໜ້ ູ່ ງຶ ທູ່ ບີ າ້ ນໂພນງາມ, ລຸງເປັນຄນົ ທູ່ ມີ ຮີ ູບຮູ່ າງສູງ ມສີ ຸຂະພາບແຂງແຮງ, ມີ ຜວີ ດາໍ ແດງເບູ່ ງິ ໃບໜາ້ ສເີ ຄູ່ ງັ ຂມຶ ປະສມົ ກບັ ຄວີ້ ດົກໜາ. ປີນລີ້ ຸງທອງດມີ ອີ າຍຸ ຫາ້ ສິບສອງປີແລວ້ , ແຕູ່ ເພູ່ ີນຍັງມີ ສຸ ຂະພາບແຂງແຮງດ.ີ ຜມົ ຂອງເພູ່ ນີ ກໍຍງັ ດກົ ດາໍ ປີ້ງໆ ປານຖູ່ ານໄຟ ບູ່ ທໍ ນັ ມຜີ ມົ ຫງອກຈກັ ເສນັ້ ເທູ່ ອື . ລຸງທອງດີ ເປັນຄນົ ໃຈດມີ ນີ າໍ້ ໃຈຊູ່ ສື ດັ ບູ່ ມໍ ກັ ເວາົ້ ຫຼາຍ ແຕູ່ ເປັນຄນົ ເຮດັ ວຽກໄດຫ້ ຼາຍຢູ່ າງ. ເພູ່ ນີ ມກັ ນູ່ ງຸ ເຄູ່ ອື ງ 39

ຍອ້ ມດວ້ ຍນໍາ້ ນນິ ແລະ ມກັ ເອາົ ຜາ້ ລາຍຂາວມາ້ ຄຽນຫວົ ເບູ່ ງິ ຍາມໃດກໍຄຈື ູ່ ງັ ວູ່ າກຽມພອ້ ມອອກສູ່ ູທູ່ ງົ ໄຮທ້ ູ່ ງົ ນາຮົວ້ ສວນຢູ່ ູສະເໝ.ີ ຄໍາຖາມຄນົ້ ຄວ້ າ 1. ບດົ ພນັ ລະນາຄນົ ມຄີ ວາມໝາຍ ແລະຄວາມສໍາຄນັ ແນວໃດ? 2. ວທິ ຂີ ຽນບດົ ພນັ ລະນາຄນົ ປະກອບມຫີ ຍງັ ແດູ່ ? 3. ໂຄງຮູ່ າງຂຽນບດົ ພນັ ລະນາຄນົ ປະກອຍມຈີ ກັ ພາກສູ່ ວນ ຄພື າກສູ່ ວນໃດແດ?ແຕູ່ ລະພາກສູ່ ວນປະກອບມີ ຫຍງັ ແດູ່ ? 4. ຈູ່ ງົ ພນັ ລະນາຊາວນາຜູໜ້ ູ່ ງຶ ທູ່ ພີ ວມໄຖນາຢູ່ ູທູ່ ງົ ນາແຫູ່ ງໜູ່ ງຶ ແລວ້ ສູ່ ງົ ໃຫຄ້ ກູ ວດເອາົ ຄະແນນ 40

ບດົ ທີ 8 ວທິ ີສອນການແຕູ່ ງບດົ ພນັ ລະນາສດັ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງການພນັ ລະນາສດັ ກ. ຄວາມໝາຍ ບດົ ພນັ ລະນາສດັ ແມູ່ ນບດົ ພນັ ລະນາປະເພດໜູ່ ງຶ ເຊູ່ ງິ ເອາົ ສດັ ປະເພດໃດໜູ່ ງຶ ມາເປັນເປົ້າໝາຍຂອງການພນັ ລະນາ ໃຫໄ້ ປຕາມຈດຸ ປະສງົ ເປົ້າໝາຍໃຫແ້ ກູ່ ການພນັ ລະນາເຊູ່ ນັ : ໝູ, ງວົ , ຄວາຍ, ຊາ້ ງ ເປັດ, ໄກູ່ , ແມວ ແລະ ອູ່ ນື ໆ. ຂ. ຄວາມສາໍ ຄນັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມສາມາດໃນການນາໍ ໃຊສ້ ບັ ສາໍ ນວນພາສາລາວໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ ຊູ່ ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດມ້ ກີ ານ ພດັ ທະນາທາງດາ້ ນແນວຄວາມຄດິ ໃຫນ້ ບັ ມດື້ ຂີ ນຶ້ . ຊູ່ ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດຮ້ ູຈ້ ກັ ໃນການຈດັ ລຽງປະໂຫຍດຄາໍ ເວາົ້ ໃຫ ້ ເກາະກູ່ າຍກນັ 2. ວິທີສອນຂຽນພນັ ລະນາສັດ  ເພູ່ ືອຢາກພນັ ລະນາສດັ ປະເພດໃດໜູ່ ງຶ ໃຫໄ້ ດດ້ ກີ ູ່ ອນອູ່ ນື ໝດົ ເຮາົ ຕອ້ ງໄດເ້ ອາົໃຈໃສູ່ ດູ່ ງັ ນ.ີ້ - ພນັ ລະນາລວມໆກູ່ ອນເຊູ່ ນັ : ເປັນສດັ ສອງຕນີ , ສູ່ ຕີ ນີ , ສດັ ປີກ ຫຼື ສດັ ເລອື ຄານ ແລະ ສຖີ າ້ ທຽບກບັ ສດັ ອູ່ ນື ໆໄດຍ້ ູ່ ງິ ເປັນການດທີ ູ່ ສີ ຸດ. - ພນັ ລະນາເຖິງຈດຸ ປີກຍູ່ ອຍເຊູ່ ນັ : ຫວົ , ຫາງ, ຕນົ ໂຕຖາ້ ມອີ ນັ ໃດແປກກໍເນນັ້ ໃຫຈ້ ະແຈງ້ ເຊູ່ ນັ : ຫານຄຍໍ າວ, ແຮດມນີ ໍ, ເໝນັ້ ມຂີ ນົ ເປັນອາວຸ ດ ແລະ .. - ບອກຄວາມເປັນຢູ່ ູ ແລະ ນໄິ ສເຊູ່ ນັ : ກະຕູ່ າຍມກັ ກນິ ຜກັ , ເຈຍມກັ ຢູ່ ູບູ່ ອນມດື ເຫູ່ ຼາົ ນເີ້ ປັນຕນົ້ . - ບອກຄຸນປະໂຫຍດ ແລະ ໂທດທູ່ ມີ ນັ ມຕີ ູ່ ມໍ ະນຸດເຮາົ , ເຮາົ ອາດຈະເອາົ ໃຈໃສູ່ ແຕູ່ ສູ່ ິງທູ່ ຕີ ອ້ ງການເທູ່ າົ ນັນ້ . ສູ່ ວນໃດທູ່ ເີ ດູ່ ນັ ກູ່ ວາໝູ່ ູຕອ້ ງພນັ ລະນາກູ່ ອນ ແລະ ພນັ ລະນາໃຫລ້ ະອຽດ, ສູ່ ວນໃດທູ່ ບີ ູ່ ໍມອີ ນັ ພເິ ສດກໍອາດປະປູ່ ອຍ ໄປກໄໍ ດ.້  ສູ່ ງິ ທູ່ ຄີ ວນເອາົໃຈໃສູ່ ໃນການພນັ ລະນາສດັ ມຄີ :ື ກ. ການໃຊສບັ ສາໍ ນວນໃນບດັ ພນັ ລະນາສດັ ການໃຊສ້ ບັ ສາໍ ນວນໃນບດົ ພນັ ລະນາສດັ ກຄໍ ບື ດັ ພນັ ລະນາປະເພດອູ່ ນື ໆ ເຊູ່ ງິ ນອກຈາກການໃຊສ້ ັບ ສະແດງເຖງິ ເປົາ້ ໝາຍທູ່ ເີ ຮາົ ຈະພນັ ລະນາແລວ້ ຍງັ ຕອ້ ງໃຊສ້ ບັ ປຽບທຽບກບັ ສູ່ ງິ ຂອງອູ່ ນື ໆ. ເພູ່ ອື ໃຫຜ້ ູອ້ ູ່ ນື ເຂາົ້ ໃຈແຈງ້ ແລະ ສໍານກຶ ອອກໄວທງັ ຈູ່ ຈື າໍ ໄດດ້ ນົ , ເພາະວູ່ າຈາກການປຽບທຽບຈະຊູ່ ວຍໃຫກ້ ານອະທິບາຍແຈງ້ ຂນຶ້ ກູ່ ວາເກູ່ າົ , ການປຽບທຽບຊູ່ ວຍໃຫສ້ ູ່ ງິ ທູ່ ເີ ຮາົ ພນັ ລະນານນັ້ ມຮີ ູບປະທາໍ ຫຼາຍຂນຶ້ . ພອ້ ມກນັ ນນັ້ , ການໃຊຄ້ ໍາຊໍ້າ (ຊໍາ້ ຄໍາ) ກໍມີ ຄວາມໝາຍສໍາຄັນເພາະວູ່ າມນັ ຊູ່ ວຍເນັນ້ ໜກັ ຄວາມໝາຍໃຫຄ້ ໍານັນ້ ໜັກແໜນ້ ຕູ່ ມື ເຊູ່ ັນ: ເຫຼອື້ ມຍບິ ໆ, ສູ່ ງົ ສຽງຄູ່ ອຍໆ, ນໍາ້ ໃສໆ ແລະ ນອກຈາກທູ່ໄີ ດກ້ ູ່ າວມານນັ້ ແລະວຍງັ ຈະຕອ້ ງໄດເ້ ອາັ ໃຈໃສູ່ ອກີ ຄ:ື - ການໃຊສ້ ບັ ສາໍ ນວນເພູ່ ອື ພນັ ລະນາ ແລະ ປຽບທຽບ - ໂຕມນັ ໃຫູ່ ຍກູ່ ວາ, ນອ້ ຍກູ່ ວາເສອື ,ເຫງັ ນ ແລະ ອູ່ ນື ໆເທູ່ າົ ໃດ? - ຂນົ ຂອງມນັ ເປັນສແີ ນວໃດ? ຄກື ບັ ໄໝສຫີ ຍງັ ? 41

- ໜູ່ ວຍຕາທງັ ຄູເປັນແນວໃດ? (ເຫອຼື້ ມຄຫື ຍັ ງ) - ຕາທງັ ຄູ່ ູເລູ່ ອື ນໄປມາຄຈື ູ່ ງັ ມຫີ ຍັ ງ? - ເວລາມນັ ຮອ້ ງມກັ ຮອ້ ງວູ່ າແນວໃດ? ການຂຽນບດົ ພນັ ລະນາສດັ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຈດຸ ສໍາຄນັ ຄ:ື ຍກົ ໃຫເ້ ຫັນຈດຸ ພິເສດກູ່ ຽວກັບຮູບຮູ່ າງເລົາຄີງ, ນໄິ ສໃຈຄອໍ າຈນີ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວໃນຊວີ ດິ ຂອງສດັ ທູ່ ພີ ນັ ລະນາ ແລະ ເວາົ້ ເຖງິ ການພວົ ພນັ ລະຫວູ່ າງຄນົ ກບັ ສດັ ເປັນ ແນວໃດ. ຂ. ການພນັ ລະນານໄິ ສໃຈຄໍ: ການຢູ່ ູກນິ ແລະ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງສດັ ໃຫຖ້ ືກກບັ ຕວົ ຈງິ . ເມູ່ອື ພນັ ລະນາ ນໄິ ສໃຈຄໍ. ການຢູ່ ູກນິ ແລະ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງສດັ , ເຮາົ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສູ່ ຈດຸ ພເິ ສດຂອງສດັ ແຕູ່ ລະປະເພດເຊູ່ ນັ : ຖາ້ ຫາກພນັ ລະນານໄິ ສ, ວາດຢູ່ ູກນິ ຂອງໝູຕອ້ ງພນັ ລະນາດູ່ ງັ ນ:ີ້ - ມນັ ມກັ ກນິ ທູ່ ສີ ຸດ, ທຸກໆເຊາົ້ ພໍແຕູ່ ມກີ ູ່ ນິ ຫອມຂອງຮາໍ ປິວມາເຂົາ້ ດງັ ຂອງມນັ ກໍຮອ້ ງອູດໆຂນຶ້ ຄູ່ ອຍໆ ແລວ້ ຫກູ ຕໍ ງັ້ ຂນຶ້ ພອ້ ມທງັ ແກູ່ ວງຫາງດກີ ໆ ແລະ ຢູ່ າງອອກມາຊຸກສບົ ຂອງມນັ ໃສູ່ ຮາງແລວ້ ກໍສວາບກນິ ຮາໍ ຈນົ ມສີ ຽງ ດງັ ຈວາ້ ບໆຫຼື ເມູ່ ອື ພນັ ລະນາເຖິງໄກູ່ ຜູໂ້ ອກໂຕໜູ່ ງຶ ຕອ້ ງພນັ ລະນາດູ່ ງັ ນ:ີ້ - ໄກູ່ ຜໂູ ້ ອກຫອນແດງ ຍາມໃດກໍວາງທູ່ າຂງຶ ຂງັ ມງັ ມໍ ສະແດງວູ່ າໂຕເປັນຫວົ ໜາ້ ໝູ່ ຢູ ູ່ ູສະເໝ.ີ ຍາມກນິ ເຂົາ້ ມນັ ກໍຫງຶ ຫວງຍອ້ ນຂອງມນັ ບູ່ ໍໃຫໄ້ ກູ່ ໂຕອູ່ ນື ເຂາົ້ ມາໃກ,້ ມແີ ຕູ່ ແມູ່ ສາວໜາ້ ແດງໂຕດຽວທູ່ ມີ ນັ ໃຫກ້ ິນເຂາົ້ ຮູ່ ວມມນັ ໄດ.້ ລວມຄວາມວູ່ າ: ບດົ ພນັ ລະນາສດັ ກໍເປັນບດົ ພນັ ລະນາປະເພດໜູ່ ງຶ ທູ່ ເີ ອາົ ສດັ ມາເປັນເປົາ້ ໝາຍຂອງການພນັ ລະນາໂດຍເລູ່ ງັ ໃສທາງຮູບຮູ່ າງ, ສສີ ນັ , ນໄິ ສໃຈຄ,ໍ ວາດການດໍາລງົ ຊວີ ດິ ກຄໍ ກື ານເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງສດັ ເປັນຈດຸ ໜກັ . ໝາຍຄວາມວູ່ າຢາກພນັ ລະນາສດັ ໄດຕ້ ອ້ ງປະຕບິ ດັ ດູ່ ງັ ນ:ີ້ - ສງັ ເກດຮູບຮູ່ າງຂອງສດັ ໂຕນນັ້ ໃຫຄ້ ກັ ແນູ່ . - ພນັ ລະນາຮູບນອກຂອງສດັ ຈູ່ ງິ ເຂາົ້ ໄປພນັ ລະນາສູ່ ງິ ປີກຍູ່ ອຍ. - ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ຕາມຂນັ້ ຕອນຂອງການຂຽນບດົ ພນັ ລະນາຄ:ື ເລູ່ ມີ ຈາກການເປີດຫວົ ເລູ່ ອື ງ, ເດນີ ເລູ່ ອື ງແລວ້ ຈູ່ ງິ ສະຫຸຼບເລູ່ ອື ງ. 3. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງບດົ ພນັ ລະນາສັດ ກ. ພາກເປີດເລູ່ ອື ງ - ຜູຂ້ ຽນແນະນໍາກູ່ ຽວກບັ ສດັ ທູ່ ຈີ ະພນັ ລະນາ - ສດັ ນນັ້ ຢູ່ ູໃສ? - ຕນົ ໂຕຂອງສດັ ເປັນແນວໃດ? - ແຈງ້ ເປົ້າໝາຍພນັ ລະນາສດັ ປະເພດໃດ? (ແມວໂຕໜູ່ ງື ) - ແມວໂຕນໄີ້ ດມ້ າຈາກໃສ?ໃຜເອາົ ໃຫ?້ ຂ. ພາກເດນີ ເລູ່ ອື ງ - ຮູບຮູ່ າງ ແລະ ສສີ ນັ ຂອງສດັ ເປັນແນວໃດ? (ມສີ ໝີ ູ່ ນົ ແລະ ຕຸ ຍ້ ງາມ) - ນໄິ ສໃຈຄໍ, ທູ່ າທາງ ແລະ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງສດັ ເປັນແນວໃດ? - ມລີ ກັ ພເິ ສດເຊູ່ ງິ ແຕກຕູ່ າງກບັ ສດັ ໂຕອູ່ນື ໆທູ່ ປີ ະເພດດຽວກນັ ແນວໃດ? ເຊູ່ ນັ : ມນີ ໄິ ສດ,ີ ບູ່ ດໍ ,ີ ມກັ ຢູ່ ູ 42

ແບບງຽບໆ. - ອະໄວຍະວະຕູ່ າງໆເຊູ່ ນັ : ຫວົ , ຫາງ, ຂນົ ຕາ, ເລາົ ຄງີ ແລະ ອູ່ ນື ໆ ເປັນແນວໃດ? - ຮູບຮູ່ າງ ແລະ ສສີ ນັ ຂອງສດັ ເປັນແນວໃດ? ຄ. ພາກສະຫຸບຼ - ບອກຄຸນປະໂຫຍດ ແລະ ໂທດຂອງສດັ ທູ່ ພີ ນັ ລະນາຕູ່ ໍກບັ ຄນົ ເຮາົ ມແີ ນວໃດແດູ່ ? - ສະແດງຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຕນົ ຫຼື ທດັ ສະນະຂອງຜູຂ້ ຽນທູ່ ມີ ຕີ ູ່ ສໍ ດັ . 4. ສອນການແຕູ່ ງບດົ ພນັ ລະນາສດັ ຕົວຢູ່ າງ: ບດົ ພນັ ລະນາ ແມວສໝີ ູ່ ນົ ໃນເຮອື ນຂອງຂອ້ ຍມແີ ມວເຖກິ ສໝີ ູ່ ນົ ໂຕໜູ່ ງຶ ເຊູ່ ງິ ຂອ້ ຍໄດຂ້ ໍເອົານໍາພູ່ ໍເຖົາ້ ມາລຽ້ ງຕງັ້ ແຕູ່ ຕອນມນັ ຫາກໍ ປະນມົ ແມູ່ ຂອງມນັ ແມວໂຕນເີ້ ປັນແມວທູ່ ໜີ າ້ ຮກັ ແລະ ຄໍາຮູ,້ ມນັ ມຂີ ນົ ສຂີ າວຄາ້ ຍຄໄື ໝ ແລະ ຂເີ້ ຖູ່ ົາປົນກນັ ຢູ່ າງ ລະອຽດອູ່ ອນເລຍີ ກາຍເປັນສໝີ ູ່ ນົ ຄກື ບັ ສຜີ າ້ ຂນົ ສດັ . ຍອ້ ນແນວນນັ້ ມນັ ຈູ່ ງິ ໄດຊ້ ູ່ ວື ູ່ າ (ບກັ ໝູ່ ນົ ) ຫຼື ແມວສໝີ ູ່ ນົ . ແມວສໝີ ູ່ ນົ ໂຕນຢີ້ ູ່ ູພນື້ ທອ້ ງຂອງມນັ ມສີ ຂີ າວ, ຖາ້ ຫາກເບູ່ ງິ ແຕູ່ ໄກໆສໝີ ູ່ ນົ ຄບື ູ່ ສໍ ະອາດ ເມູ່ອື ເຮາົ ຫາກເອາົ ມື ລບູ ເບູ່ ງິ ຈູ່ ງິ ຈະຮູວ້ ູ່ າມນັ ສະອາດຈນົ ມູ່ນື ລດິ ໆ ຄກື ບັ ເຮາົ ເອາົ ມລື ບູ ຜາ້ ໄໝກາໍ ມະຍູ່ .ີ ຮູບຮູ່ າງຂອງແມວໂຕນກີ້ ຄໍ ກື ບັ ແມວ ທູ່ ວົ ໄປ, ມນັ ບູ່ ມໍ ຮີ ມີ ສບົ ແຕູ່ ວູ່ າມນັ ມດີ ງັ ແດງໆງາມເປັນຕາໜາ້ ຮກັ . ຕາທງັ ຄູຂອງມນັ ມນົ ມງຶ້ ກງຶ້ ແລະ ມແີ ກວ້ ຕາໃສໆ ຄກື ບັ ໝາກປັດຕອ້ ງໃສູ່ ແສງຕາເວນັ , ຢູ່ ູກອ້ ງຮູດງັ ແລະ ກອ້ ງຄາງ ມໜີ ວດຫູ່ າງໆ ແລະ ແຂງໆ. ຮູ່ າງຄງີ ຂອງມນັ ຕຸ ຍ້ . ເລບັ ຕນີ ແຫຼມໆ ແລະ ສະອາດດ.ີ ຍາມກາງເວນແມວໂຕນມີ້ ກັ ນອນສູ່ ງົ ສຽງດງັ ຫດື ໆ, ຫາດໆ. ຮອດຍາມກາງຄືນ ມນັ ຊໍາ້ ພດັ ບູ່ ນໍ ອນເພາະວູ່ າແມູ່ ນຍາມອອກຫາກນິ . ແຕູ່ ລະມຄື້ ູ່ ໍາໆມາມນັ ກຄໍ ູ່ ອຍໆຍອ໋ງແຍູ່ ງອອກໄປຕາມເງາົ ມດື ເພູ່ ືອ ອອກໄປຈອູ່ ບຈບັ ເອາົ ໜມູ າເປັນອາຫານ. ຍອ້ ນສຂີ ອງຂນົ ແມວໂຕນມີ້ ດື ໆຈູ່ ງິ ຮກັ ສາໂຕບູ່ ໃໍ ຫໜ້ ູເຫນັ ມນັ ກູ່ ອນ. ຕາມ ປົກກະຕເິ ມອື ມນັ ຫວິ ມນັ ຈະມກັ ຮອ້ ງບອກອອກເປັນສຽງຕດິ ໆກນັ ວູ່ າ: ແມວ, ແມວ..ເພູ່ ອື ໃຫເ້ ຈາົ້ ຂອງເອາົ ອາຫານ ໃຫມ້ ນັ ກນິ , ເພາະວູ່ າມນັ ບູ່ ຊໍ ອກຫາລກັ ກນິ ຊນີ້ , ກນິ ປາແບບແມວຕວົ ອູ່ ນື ໆ. ເວລາມນັ ກນິ ກໍກນິ ແບບງຽບໆ, ເວລາ ເຮາົ ກນິ ເຂາົ້ ມນັ ກໍບູ່ ໍມາວນົ ວາຍນໍາເຮາົ ແຕູ່ ລະມພື້ ວກຂອ້ ຍມກັ ຈະເອາົ ເຂາົ້ ປົນກບັ ຊນິ້ ໃຫມ້ ນັ ກນິ ຫຼື ເອາົ ກະດູກທູ່ ີມີ ຊນິ້ ຕດິ ຢູ່ ູໃຫມ້ ນັ ແຫນ້ ກນິ . ຫງຼັ ຈາກມນັ ກນິ ອູ່ ມີ ແລວ້ , ມນັ ມກັ ໃຊຕ້ ນີ ທງັ ສອງເບອື້ ງຂອງມນັ ປູ່ ຽນກນັ ລູບໆຖຸໆປາກ ແລະ ໜວດໃຫສ້ ະອາດຢູ່ ູສະເໝ.ີ ແມວສໝີ ູ່ ນົ ຂອງຂອ້ ຍໂຕນມີ້ ທີ ູ່ າທາງອາດຫານ ແລະ ໃຈດ,ີ ຖາ້ ມໜີ ູມາກດັ ເຄູ່ ອື ງ ຫຼື ກດັ ຖົງເຂາົ້ ຢູ່ ູບູ່ ອນໃດ, ມນັ ກຈໍ ະອອກໄປຈອບ ເມູ່ ອື ມໂີ ອກາດມນັ ກໍອອກໄປຂຸ ບເອົາໜູຈົນໄດ.້ ສະນັນ້ ,ໃນເຮອື ນ ແລະ ເລົາ້ ເຂາົ້ ຂອງ ເຂາົ້ ຂອງພວກຂອ້ ຍຈູ່ ງິ ບູ່ ໍມໜີ ມູ າກດັ ສູ່ ງິ ຂອງຕູ່ າງໆ. ຍອ້ ນແນວນນັ້ , ຄນົ ໃນເຮອື ນຂອງຂອ້ ຍກຄໍ ເື ຮອື ນໃກຄ້ ຽງໃຜໆ ກໍ ຮກັ ແພງແມວສມີ ູ່ ນົ ທູ່ ສີ ະຫາຼ ດ ແລະ ໜາ້ ຮກັ ໂຕນແີ້ ທໆ້ . ສູ່ ງິ ທູ່ ຄີ ວນເອາົ ໃຈໃສູ່ ໃນການພນັ ລະນາສດັ ມຄີ :ື ກ. ການໃຊສ້ ບັ ສາໍ ນວນໃນບດົ ພນັ ລະນາສດັ ການໃຊສ້ ບັ ສໍານວນໃນບດົ ພນັ ລະນາສດັ ກຄໍ ບື ົດພນັ ລະນາປະເພດອູ່ ນື ໆ ເຊູ່ ິງນອກຈາກການໃຊສ້ ບັ ສະແດງເຖງິ ເປົ້າໝາຍທູ່ ເີ ຮາົ ຈະພນັ ລະນາແລວ້ ຍງັ ຕອ້ ງໃຊສ້ ບັ ປຽບທຽບກບັ ສູ່ ງິ ຂອງອູ່ ນື ໆ. ເພູ່ ອື ໃຫຜ້ ູອ້ ູ່ ນື ເຂາົ້ ໃຈແຈງ້ ແລະ ສໍານກຶ ອອກໄວທງັ ຈູ່ ຈື າໍ ໄດດ້ ນົ , ເພາະວູ່ າຈາກການປຽບທຽບຈະຊູ່ ວຍໃຫກ້ ານອະທິບາຍແຈງ້ ຂນຶ້ ກູ່ ວາເກູ່ າົ , ການປຽບທຽບຊູ່ ວຍໃຫສ້ ູ່ ງິ ທູ່ ເີ ຮາົ ພນັ ລະນານນັ້ ມຮີ ູບປະທາໍ ຫາຼ ຍຂນຶ້ . ພອ້ ມກນັ ນນັ້ , ການໃຊຄ້ ໍາຊໍ້າ(ຊໍາ້ ຄໍາ) ກໍມີ 43

ຄວາມໝາຍສໍາຄັນເພາະວູ່ າມນັ ຊູ່ ວຍເນັນ້ ໜັກຄວາມໝາຍໃຫຄ້ ໍານັນ້ ໜັກແໜນ້ ຕູ່ ມື ເຊູ່ ນັ : ເຫຼືອ້ ມຍິບໆ, ສູ່ ົງ ສຽງຄູ່ ອຍໆ, ນໍາ້ ໃສໆ ແລະ ນອກຈາກທູ່ໄີ ດກ້ ູ່ າວມານນັ້ ແລະວຍງັ ຈະຕອ້ ງໄດເ້ ອາັ ໃຈໃສູ່ ອກີ ຄ:ື - ການໃຊສ້ ບັ ສໍານວນເພູ່ ອື ພນັ ລະນາແລະປຽບທຽບ - ໂຕມນັ ໃຫູ່ ຍກູ່ ວາ, ນອ້ ຍກູ່ ວາເສອື ,ເຫງັ ນແລະ ອູ່ ນື ໆເທາົ້ ໃດ? - ຂນົ ຂອງມນັ ເປັນlສແີ ນວໃດ? ຄກື ບັ ໄໝສຫີ ຍັ ງ? - ໜູ່ ວຍຕາທງັ ຄູເປັນແນວໃດ? (ເຫຼອື້ ມຄຫື ຍັ ງ) - ຕາທງັ ຄູ່ ູເລູ່ ອື ນໄປມາຄຈື ູ່ ງັ ມຫີ ຍັ ງ? - ເວລາມນັ ຮອ້ ງມກັ ຮອ້ ງວູ່ າແນວໃດ? ການຂຽນບດົ ພນັ ລະນາສດັ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຈດຸ ສໍາຄນັ ຄ:ື ຍກົ ໃຫເ້ ຫນັ ຈດຸ ພເິ ສດກູ່ ຽວກບັ ຮູບຮູ່ າງເລາົ ຄງີ ,ນໄິ ສ ໃຈຄໍອາຈນີ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວໃນຊີວິດຂອງສັດທູ່ ພີ ັນລະນາແລະເວົາ້ ເຖິງການພົວພນັ ລະຫວູ່ າງຄົນກບັ ສັດເປັນ ແນວໃດ. ຂ. ການພນັ ລະນານໄິ ສໃຈຄໍ, ການຢູ່ ູກນິ ແລະ ການເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງສດັ ໃຫຖ້ ືກກບັ ຕວົ ຈງິ .ເມູ່ອື ພນັ ລະນາ ນໄິ ສໃຈຄ.ໍ ການຢູ່ ູກນິ ແລະ ການເຄູ່ ນື ອໄຫວຂອງສດັ , ເຮາົ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສູ່ ຈດຸ ພເິ ສດຂອງສດັ ແຕູ່ ລະປະເພດເຊູ່ ນັ : ຖາ້ ຫາກພນັ ລະນານໄິ ສ, ວາດຢູ່ ູກນິ ຂອງໝຕູ ອ້ ງພນັ ລະນາດູ່ ງັ ນ:ີ້ - ມນັ ມກັ ກນິ ທູ່ ສີ ຸດ, ທຸກໆເຊາົ້ ພແໍ ຕູ່ ມກີ ູ່ ນິ ຫອມຂອງຮໍາປິ ວມາເຂາົ້ ດງັ ຂອງມນັ ກໍຮອ້ ງອູ ດໆຂນຶ້ ຄູ່ ອຍໆ ແລວ້ ຫກູ ຕໍ ງັ້ ຂນຶ້ ພອ້ ມທງັ ແກູ່ ວງຫາງດກີ ໆ ແລະ ຢູ່ າງອອກມາຊຸກສບົ ຂອງມນັ ໃສູ່ ຮາງແລວ້ ກສໍ ວາບກນິ ຮໍາຈນົ ມສີ ຽງ ດງັ ຈວາ້ ບໆຫຼື ເມູ່ ອື ພນັ ລພນາເຖິງໄກູ່ ຜູໂ້ ອກໂຕໜູ່ ງຶ ຕອ້ ງພນັ ລະນາດູ່ ງັ ນ:ີ້ - ໄກູ່ ຜໂູ ້ ອກຫອນແດງ ຍາມໃດກໍວາງທູ່ າຂງຶ ຂງັ ມງັ ມໍ ສະແດງວູ່ າໂຕເປັນຫວົ ໜາ້ ໝູ່ ູຢູ່ ູສະເໝ.ີ ຍາມກນິ ເຂາົ້ ມນັ ກໍຫງຶ ຫວງຍູ່ ອນຂອງມນັ ບູ່ ໍໃຫໄ້ ກູ່ ໂຕອູ່ ນື ເຂາົ້ ມາໃກ,້ ມແີ ຕູ່ ແມູ່ ສາວໜາ້ ແດງໂຕດຽວທູ່ ມີ ນັ ໃຫກ້ ນິ ເຂົາ້ ຮູ່ ວມມນັ ໄດ.້ ລວມຄວາມວູ່ າ: ບດົ ພນັ ລະນາສດັ ກໍເປັນບດົ ພນັ ລະນາປະເພດໜູ່ ງຶ ທູ່ ເີ ອາົ ສດັ ມາເປັນເປົາ້ ໝາຍຂອງການພນັ ລະນາໂດຍເລູ່ ງັ ໃສທາງຮູບຮູ່ າງ, ສສີ ນັ , ນໄິ ສໃຈຄ,ໍ ວາດການດາໍ ລງົ ຊວີ ດິ ກຄໍ ກື ານເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງສດັ ເປັນຈດຸ ໜກັ . ໝາຍຄວາມວູ່ າຢາກພນັ ລພນາສດັ ໄດຕ້ ອ້ ງປະຕບິ ດັ ດູ່ ງັ ນ:ີ້ - ສງັ ເກດຮູບຮູ່ າງຂອງສດັ ໂຕນນັ້ ໃຫຄ້ ກັ ແນູ່ . - ພນັ ລະນາຮູບນອກຂອງສດັ ຈູ່ ງິ ເຂາົ້ ໄປພນັ ລະນາສູ່ ງິ ປີກຍູ່ ອຍ. - ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ຕາມຂນັ້ ຕອນຂອງການຂຽນບດົ ພນັ ລະນາຄ:ື ເລູ່ ມີ ຈາກການເປີດຫວົ ເລູ່ ອື ງ, ເດນີ ເລູ່ ອື ງ ແລວ້ ຈູ່ ງິ ສະຫຸບຼ ເລູ່ ອື ງ. ຄໍາຖາມຄົນ້ ຄວ້ າ 1. ບດົ ພນັ ລະນາສດັ ແມູ່ ນບດົ ແນວໃດ? 2. ຢາກຂຽນບດົ ພນັ ລະນາສດັ ໄດດ້ ຄີ ວນກໍາໄດອ້ ນັ ໃດແດູ່ ? 3.ວທິ ພີ ນັ ລະນາສດັ ປະກອບດວ້ ຍຈກັ ພາກສູ່ ວນ ແຕູ່ ລະພາກສູ່ ວນປະກອບມອີ ນັ ໃດແດູ່ ? 4. ຈູ່ ງົ ພນັ ລະນາໄກູ່ ແມູ່ ລກູ ອູ່ ອນພວມພາລູກຫາກນິ . 44

ບດົ ທີ 9 ວທິ ສີ ອນການແຕູ່ ງບດົ ພນັ ລະນາພາບ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການພນັ ລະນາພາບ ກ. ຄວາມໝາຍ ບດົ ພນັ ລະນາທວິ ທດັ ແມູ່ ນບດັ ພນັ ລະນາປິເພດໜູ່ ງຶ ເຊູ່ ງິ ເອາົ ພາບທິວທັດເປັນເປົ້າໝາຍຕົນ້ ຕໍໃນການສູ່ ອງ ແສງ. ທວິ ທດັ ແມູ່ ນພາບອນັ ໜູ່ ງຶ ເຊູ່ ງິ ອາດຈະພນັ ລະນາພາບຂອງທາໍ ມະຊາດ ຫຼື ພາບທູ່ ຄີ ນົ ເຮາົ ນາ້ ງຂຶນ້ ໃນນັນ້ ມຄີ ົນ, ສດັ ແລະ ວດັ ຖຸ ສູ່ ງິ ຂອງ. ສູ່ ງິ ເຫູ່ າຼົ ນນັ້ ໃນເມູ່ອື ພນັ ລະນາຈະຕອ້ ງຈດັ ວາງໃຫຖ້ ືກຕາມລະບຽບຄກັ ແນູ່ ; ແຕູ່ ໃນນນັ້ ຕອ້ ງ ໄດເ້ ອາົ ໃຈໃສູ່ ພນັ ລະນາພາບທໍາມະຊາດເປັນຕນົ້ ຕໍ, ສູ່ ວນການເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງຄນົ ນນັ້ ເຖງິ ວູ່ າພນັ ລະນາກໍໃຫຖ້ ືເປັນ ສູ່ ວນສາໍ ຮອງເທູ່ າົ ນນັ້ . ຂ. ຄວາມສາໍ ຄນັ - ພດັ ທະນາການຄນົ້ ຄດິ ແລະ ການປູກຈດິ ສາໍ ນກຶ ໃຫແ້ ກູ່ ນກັ ຮຽນ. - ເຝິກການຂຽນໃຫງ້ າມ ແລະ ຂຽນໃຫຖ້ ກື ຫກຼັ ໄວຍາກອນ. - ເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມສະຫງວນຮກັ ທໍາມະຊາດ. - ເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮູຈ້ ກັ ຄຸນຄູ່ າຂອງຊບັ ພະຍາກອນທາໍ ມະຊາດທູ່ ມີ ໃີ ນຊາດຂອງຕນົ . 2. ປະເພດຂອງການພນັ ລະນາພາບ 1. ພາບທາໍ ມະຊາດ:ເຊູ່ ນັ : ຖໍ້າ, ດອກໄມ,້ ພູຜາປູ່ າດງົ , ແມູ່ ນໍາ້ ລໍາເຊ ແລະ ອູ່ ນື ໆ. 2. ພາບທູ່ ຄີ ນົ ສາ້ ງຂນື້ : ພາບທູ່ ຄີ ນົ ສາ້ ງຂນື້ . ເຊູ່ ນັ : ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ, ຮາ້ ນຄາ້ , ຕະຫາຼ ດ ແລະ ອູ່ ນື ໆ. ການພນັ ລະນາຊວີ ດິ ປະຈໍາວນັ ແມູ່ ນ: ການພນັ ລະນາການເຄູ່ ອື ນໄຫວຂອງຄນົ . ແລະ ສດັ ໄດແ້ ກູ່ : ພາບທູ່ ງົ ນາ ຍາມເຊາົ້ ຫຼຕື ອນແລງຂອງການກູ່ ຽວເຂາົ້ ໃດໜູ່ ງື , ການອອກແຮງງານລວມ, ການເຮດັ ວຽກໃດໜູ່ ງຶ ໃນຄອບຄວົ ແລະ ອູ່ ນື ໆ.ການພນັ ລະນາປະກດົ ການທໍາມະຊາດແມູ່ ນ: ການພນັ ລະນາສູ່ ງິ ທູ່ ເີ ກດີ ຂນື້ ຊູ່ ວງໄລຍະເວລາໃດໜູ່ ງື ໄດແ້ ກູ່ : ຫູ່ າ ຝົນ, ລມົ ພະຍຸ , ຕາເວນັ ຂນື້ , ລະດແູ ລງ້ , ລະດຝູ ົນ ແລະ ອູ່ ນື ໆ. 3. ວິທີພນັ ລະນາພາບ ຢາກຂຽນບດົ ພນັ ລະນາພາບໄດດ້ ຕີ ອ້ ງມກີ ານກະກຽມກູ່ ອນຄ:ື ຕອ້ ງສກຶ ສາຫວົ ບດົ ເບູ່ ງິ ວູ່ າມຈີ ດຸ ປະສງົ ເປົ້າໝາຍ ຢາກໃຫພ້ ນັ ລະນາກູ່ ຽວກບັ ອນັ ໃດເປັນຕນົ້ ຕໍ ແລະ ອນັ ໃດເປັນສາໍ ຮອງ.ການພນັ ລະນາຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສູ່ ການສາໍ ຜດັ ອນິ ຊີ ທງັ 5 ໝາຍຄວາມວູ່ າໄດຈ້ ບັ ໄດບ້ າຍ, ໄດສ້ ງັ ເກດ. ຕວົ ຢູ່ າງ 1: ”ພນັ ລະນາພາບທູ່ ງົ ນາໃນຍາມເກບັ ກູ່ ຽວ,“ກບັ ຫວົ ບດົ ພນັ ລະນາການເກບັ ກູ່ ຽວເຂາົ້ ຂອງຊາວນາຢູ່ ູທູ່ ງົ ນາ ແຫູ່ ງໜູ່ ງຶ .ເປັນສອງຫວົ ບດົ ທູ່ ມີ ຈີ ດຸ ປະສງົ ເປົ້າໝາຍທູ່ ແີ ຕກຕູ່ າງກນັ . ຫງຼັ ຈາກຮູຈ້ ດຸ ປະສງົ ແລະເປົ້າໝາຍຂອງການພນັ ລະນາແລວ້ ຈູ່ ງິ ມາສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງຂອງບດົ ໃນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງຂອງບດົ ກເໍ ປັນບາດກາ້ ວທູ່ ສີ ໍາຄນັ ເຊູ່ ງິ ຈະເຮດັ ໃຫບ້ ົດພັນ ລະນາເປັນໄປຕາມຂນັ້ ຕອນ ແລະ ໄປເຖງິ ຈດຸ ໝາຍທູ່ ວີ າງໄວ.້ 45

4. ສອນການສາ້ ງໂຄງຮູ່ າງບດົ ພນັ ລະນາພາບ ຕວົ ຢູ່ າງ2: ພັນລະນາຫອ້ ງຮຽນຂອງຕນົ ກ. ພາກເປີ ດຫວົ ເລູ່ ືອງ - ຫອ້ ງຮຽນຂອງນອ້ ງຢູ່ ູໃສ? ໃກກ້ ບັ ຫອ້ ງໃດ? ຂ. ພາກເດີນເລູ່ ືອງ - ແຕູ່ ງພາບລວມຢູ່ ູນອກຫອ້ ງກວ້ າງ ຫຼື ແຄບແນວໃດ?ອາກາດເປັນແນວໃດ?ປອດໂປູ່ ງ ຫຼື ອດຶ ອດັ . - ແຕູ່ ງພາບໃນຫອ້ ງຮຽນເຊູ່ ນັ : ໂຕະ, ຕູ່ ງັ , ກະດານດາໍ ... ເຄູ່ ອື ງຂອງວາງໄວແ້ ນວໃດ? ຮູບທູ່ ານຜູນ້ ໍາ, ຄໍາ ຂວນັ , ພະນງັ ກຽດຂອງຫອ້ ງ ໄດຕ້ ດິ ໄວຢ້ ູ່ ູໃສ? - ເວລາຮຽນ: ໃນຫອ້ ງມບີ ນັ ຍາກາດແນວໃດ? ຄູ ແລະ ນກັ ຮຽນເຮດັ ຫຍງັ ? ເວລາເລີກຮຽນຫອ້ ງຮຽນ ເປັນແນວໃດ? ຄ. ພາກສະຫຸບຼ ເລູ່ ອື ງ ສະແດງຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຕນົ ເອງອອກມາເຊູ່ ນັ : - ການຮກັ ຫອ້ ງຮຽນຄກື ບັ ເຮອື ນຂອງຕນົ ເພາະມນັ ເປັນບູ່ ອນຮູ່ າໍ ຮຽນ . - ຈະເຝິກຝົນຫູ່ ຼຫໍ ຼອມຕນົ ເອງໃຫມ້ ຄີ ວາມກາ້ ວໜາ້ ຄແື ນວໃດແດູ່ ? - ຈະຕອ້ ງຮກັ ສາຫອ້ ງຮຽນໃຫມ້ ຄີ ວາມສະອາດງາມຕາຄແື ນວໃດແດູ່ ? 5. ສອນການແຕູ່ ງບດົ ພນັ ລະນາພາບ ຕົວຢູ່ າງ1: ການພນັ ລະນາປູ່ າໄມ ້ ປະເທດລາວຂອງພວກເຮາົ ແຕູ່ ໃດໆມາໄດມ້ ຄີ ວາມອຸດມົ ສມົ ບູນໄປດວ້ ຍສບັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດນາໆ ຊະນດິ ທູ່ ແີ ຕກຕູ່ າງກນັ ຊູ່ ງຶ ສາມາດເວາົ້ ໄດວ້ ູ່ າປະເທດລາວນບັ ຕງັ້ ແຕູ່ ຍອດອູລງົ ສູ່ ູຫຜຼີ ,ີ ແມູ່ ນປະກອບໄປດວ້ ຍພູຜາປູ່ າ ໄມ,້ ແມູ່ ນາໍ້ ລໍາເຊ,ຫວ້ ຍຮູ່ ອງຄອງບງຶ ແລະ ຢູ່ ູພນື້ ດນິ ກູ່ ມໍ ບີ ູ່ ແໍ ຮູ່ ທາດທູ່ ມີ ຄີ ູ່ າລາຄາແພງຫຼາຍຊະນດິ . ໃນນນັ້ ປູ່ າໄມກ້ ູ່ ໍ ແມູ່ ນພາກສູ່ ວນໜູ່ ງື ທູ່ ສີ ໍາຄນັ ຊູ່ ງຶ ເປັນສບັ ພະຍາກອນຂອງທາໍ ມະຊາດ.ແຕູ່ ຫຸຼນ້ ປູ່ ູຍູ່ າຕາຍາຍຂອງພວກເຮາົ ກູ່ ເໍ ຄຍີ ໄດເ້ ລູ່ າົ ຂານກນັ ມາຈນົ ເຖິງທຸກວນັ ນວີ້ ູ່ າ: ປະເທດລາວມຄີ ວາມອຸດສມົ ບູນໄປດວ້ ຍ ‘‘ຊບັ ພະຍາກອນໃນດນິ ສນິ ໃນນໍ’້ ’ ທູ່ ໄີ ດ ້ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ໃນບດົ ກອນ “ເມອື ງລາວສວຍງາມ ແລະ ຮູ່ ງັ ມ”ີ ຂອງທູ່ ານພູມວີ ງົ ວຈິ ດິ ທູ່ ເີ ພູ່ ນີ ໄດຂ້ ຽນໄວໃ້ ນສະໄໝ ຕູ່ ສໍ ູກ້ ູຊ້ າດຕາ້ ນຈກັ ກະພດັ ອາເມລກິ າໃນເມູ່ ອື ກອູ່ ນນນັ້ ກູ່ ໍໄດພ້ ນັ ລະນາເຖງິ ຄວາມສວຍສດົ ງດົ ງາມ ແລະ ຄວາມອຸດມົ ຮູ່ ງັ ມທີ າງດາ້ ນຊບັ ພະຍາກອນທາງດາ້ ນທໍາມະຊາດຂອງປະເທດພວກເຮາົ , ໃນນນັ້ ທູ່ ານໄດເ້ ວົາ້ ເຖິງຄວາມງາມຂອງ ພູຜາປູ່ າໄມອ້ ນັ ກວ້ າງໃຫຍູ່ ໄພສານປຽບດູ່ ງັ ອຸທຍິ ານທູ່ ວີ າດໄວ ້ ເຊູ່ ງິ ຍາມໃດກູ່ ໍມພີ າບວວິ ທວີ ທດັ ຂຽວງາມສະອູຸ່ ມຊຸ ມ ຊູ່ ນື ຢູ່ ູຕະຫຼອດການ. ໃນດູບານໃໝູ່ ກູ່ ຈໍ ະເຫນັ ດວງມາລາດອກໄມນ້ າໆສເີ ບູ່ ງັ ບານເຮູ່ ອື ເຮອື ງ ແລະ ສູ່ ງົ ກູ່ ິນກະຈວນ ຟອງຟງົ້ ໄປທູ່ ວົ ປູ່ າດງົ ພງົ ໄພ. ດູ່ ງັ ນນັ້ ສາມາດເວາົ້ ໄດວ້ ູ່ າ: ປູ່ າໄມແ້ ມູ່ ນຊບັ ພະຍາກອນອນັ ລໍາ້ ຄູ່ າຂອງຊາດລາວພວກເຮາົ ຊູ່ ຶງສະໜດິ ຕດິ ພັນ ກບັ ຊວີ ດິ ຈດິ ໃຈຂອງມວນມະນດຸ ພວກເຮາົ ທູ່ ຕີ ດັ ອອກຈາກກນັ ບູ່ ໍໄດ.້ ເພາະປູ່ າໄມນ້ ນັ້ ມຄີ ຸນປະໂຫຍດໃຫແ້ ກູ່ ຄນົ ເຮາົ ຢູ່ າງໃຫຍູ່ ຫວຼ ງທາງດາ້ ນສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມ. ຈູ່ ງົ ຮກັ ປູ່ າໄມໃ້ ຫຫ້ ຼາຍທູ່ ສີ ຸດ. ເພາະພວກເຮາົ ດໍາລງົ ຊວີ ດິ ຢູ່ າງສະດວກສະບາຍ ກູ່ ໍຍອ້ ນມປີ ູ່ າໄມເ້ ປັນຮູ່ ມົ ງມົ ເຢັນໄດສ້ ະນອງສະພາບເງອູ່ ື ນໄຂດາ້ ນສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມທູ່ ດີ ເີ ຊູ່ ນັ :ອາກາດສດົ ຊູ່ ນື , ບໍມອີ ຸ ທົກ ກະໄພ, ບູ່ ມໍ ໄີ ພແຫງ້ ແລງ້ , ບູ່ ໍມລີ ມົ ພະຍຸ , ດນິ ບູ່ ໍເຊາະເຈູ່ ອື ນບູ່ ໍມໄີ ພພບິ ດັ ອູ່ ນື ໆເກດີ ຂນື້ ແຕູ່ ໜາ້ ເສຍດາຍໃນປັດຈບຸ ນັ 46

ນມີ້ ນັ ພດັ ກງົ ກນັ ຂາ້ ມເຮດັ ໃຫສ້ ູ່ ງິ ແວດລອ້ ມຕກົ ຢູ່ ູໃນສະພາບວິກິດການຢູ່ າງໜາ້ ເປັນຫູ່ ວງຍອ້ ນປູ່ າຕບຶ ດົງໜາໄດ ້ ຖຶກທາໍ ລາຍ ແລະ ຖກື ຄຸດຄນົ້ ເປັນຈໍານວນຫຼວງຫາຼ ຍຈາກມວນມະນຸດ ເຊູ່ ງິ ມນັ ໄດສ້ ູ່ ງົ ຜນົ ກະທບົ ຫຼາຍຢູ່ າງບໍວູ່ າທາງ ດາ້ ນພດັ ທະນາເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມ, ການດາໍ ລງົ ຊວີ ດິ ແລະອູ່ ນື ໆ. ການຕດັ ໄມທ້ າໍ ລາຍປູ່ າມນັ ໄດສ້ ູ່ ງົ ຜນົ ສະທອ້ ນຢູ່ າງໜກັ ໜວູ່ ງໃຫແ້ ກູ່ ຄນົ , ສດັ ແລະສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມອູ່ ນື ໆຄືດູ່ ງັ ທູ່ ພີ ວກເຮາົ ໄດເ້ ຫນັ ຢູ່ ູທຸກວນັ ນປີ້ ະກດົ ການຂອງທໍາມະຊາດ. ມກີ ານປູ່ ຽນແປງໂດຍບູ່ ໍຄາດຄດິ ຊວີ ດິ ຂອງມວນມະນດຸ ນບັ ມຈື້ ະມຄີ ວາມຫຸຍຼ້ ງຍາກສບັ ສນົ , ຖາ້ ຫາກວູ່ າຄນົ ເຮາົ ບູ່ ໍຢຸດເຊາົ ໃນການຕດັ ໄມທ້ ໍາລາຍປູ່ າ.ຈາກບນັ ຫາດູ່ ງັ ກູ່ າວພກັ ແລະລດັ ຂອງພວກເຮາົ ຈູ່ ງິ ໄດອ້ ອກກດົ ໝາຍວູ່ າດວ້ ຍການປົກປ້ອງ ແລະ ຟືນ້ ຟູປູ່ າໄມຢ້ ູ່ າງເປັນທາງການ ໂດຍໄດມ້ ີ ການຈດັ ວາງລະອຽດຕູ່ ໍຜູທ້ ູ່ ມີ ອີ າຊບີ ເຮດັ ໄຮູ່ ໃຫຫ້ ນັ ມາປະກອບອາຊບີ ອູ່ ນື ຢູ່ າງສນິ້ ເຊງິ ເພູ່ ອື ຫຼກີ ເວນັ້ ການຕດັ ໄມຖ້ າງ ປູ່ າແບບສະຊາຍນນັ້ ເອງ. ຈາກນນັ້ ຍງັ ມຄີ ໍາສູ່ ງັ ແນະນໍາກູ່ ຽວກັບການຕາ້ ນ ຫຼື ການສະກັດກັນ້ ການຂຸ ດຄນົ້ ແລະ ສະກດັ ກນັ້ ການຂຸດຄນົ້ ແລະ ຊຂື້ າຍໄມປ້ ະເພດຫວງຫາ້ ມພອ້ ມກນັ ນນັ້ ພກັ ແລະ ລດັ ຖະບານກູ່ ຍໍ ງັ ໄດອ້ ອກກໍານດົ ກດົ ລະບຽບ ແລະ ກດົ ໝາຍວູ່ າດວ້ ຍປູ່ າໄມຕ້ ໍຜູລ້ ູ່ ວງລະເມດີ ລກັ ລອບຕດັ ໄມທ້ າໍ ລາຍປູ່ າພອ້ ມດວ້ ຍກູ່ ຸມຄນົ ລກັ ລອບ ຄາ້ ຂາຍໄມເ້ ຖູ່ ືອນ ເຊູ່ ງິ ແມູ່ ນກູ່ ຸມຄນົ ທູ່ ຫີ ວງັ ແຕູ່ ສດິ ຜນົ ປະໂຫຍດສູ່ ວນຕວົ , ບູ່ ໍຄດິ ເຫນັ ຜນົ ປະໂຫຍດສູ່ ວນລວມຂອງ ຊາດ,ເຫນັ ວູ່ າຜດິ ຕູ່ ລໍ ະບຽບກດົ ໝາຍຂອງບາ້ ນເມອື ງວາງອອກ. ເວາົ້ ລວມແລວ້ ປູ່ າໄມມ້ ຄີ ຸນປະໂຫຍດອນັ ມະຫາສານຕູ່ ໍການຮກັ ສາສະພາບແວດລອ້ ມ, ຕນົ້ ໄມກ້ ູ່ ໍຄພື ືດທູ່ ົວ ໄປມຄີ ວາມສໍາຄັນ ແລະ ໃຫປ້ ະໂຫຍດແກູ່ ມວນມະນຸດ ເຊູ່ ິງເປັນແຫູ່ ຼງວດັ ຖຸ ດິບທູ່ ນີ ໍາໃຊເ້ ຂົາ້ ໃນການສາ້ ງ ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ກູ່ ຄໍ ກື ານພດັ ທະນາບາ້ ນເມອື ງຂອງພວກເຮາົ . “ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງປູ່ າໄມມ້ ຫີ າຼ ຍດາ້ ນທູ່ ຈີ ະຕອ້ ງນໍາ ໃຊໃ້ ນຊວີ ດິ ປະຈໍາວນັ ເຊນັ : ເປັນແຫູ່ ງຼ ອາຫານ, ພະລງັ ງານ, ອາກາດລວມທງັ ເປັນແຫູ່ ຼງກໍາເນີດປັດໃຈຂອງມວນ ມະນດຸ , ສດັ ແລະສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມ. ນອກນນັ້ , ປູ່ າໄມຍ້ ງັ ສະໜອງໄມສ້ າໍ ລບັ ການສາ້ ງເສດຖະກດິ ຕູ່ າງໆ, ເປັນສນິ ຄາ້ ທູ່ ີ ມຄີ ຸນຄູ່ າສູງ, ໃຊເ້ ປັນຢາປູ່ ິນປົວພະຍາດ ແລະ ໃຊເ້ ປັນເຄູ່ ອື ງນູ່ ຸງຫູ່ ມົ ອກີ ຫຼາຍໆຢູ່ າງ. ດູ່ ງັ ນນັ້ , ຖາ້ ຫາກປູ່ າໄມຖ້ ືກທໍາລາຍແມູ່ ນໍາ້ ລາໍ ເຊ,ອາກາດຈະມກີ ານປູ່ ຽນແປງ ແລະ ຈະສູ່ ົງຜນົ ສະທອ້ ນ ກະທບົ ໄປສູ່ ູທຸກຊະນດິ ໃນສະພາບແວດລອ້ ມນນັ້ ໆຢູ່ າງຕູ່ ໍເນູ່ ອື ງກນັ ໄປເລອື້ ຍໆ. ເພູ່ ອື ປົກປັກຮກັ ສາ ແລະ ອະນຸລັກ ສູ່ ງິ ແວດລອ້ ມໃຫດ້ ຂີ ນຶ້ ໃນຂາ້ ງໜາ້ , ພວກເຮາົ ທຸກຄນົ ຄວນຊູ່ ວຍການອະນຸລກັ ປົກປັກຮກັ ສາ ໂດຍມກີ ານປົກປ້ອງ ກນັ ແລະຟືນ້ ຟູປູ່ າໄມໃ້ ຫຢ້ ືນຢົງຄງົ ຖາວອນໄປຈນົ ຊູ່ ວົ ເຊູ່ ນັ ລກູ ເຊູ່ ນັ ຫຼານ,ຮກັ ສາໄວຊ້ ູ່ ງຶ ຄວາມຂຽວສດົ ງດົ ງາມ ແລະ ຄວາມອຸດມົ ສມົ ບູນທາງດາ້ ນສບັ ພະຍາກອນປູ່ າໄມໃ້ ນປະເທດຂອງພວກເຮາົ . ດວ້ ຍເຫດນນັ້ ພກັ ແລະ ລດັ ຖະບານແຫູ່ ງ ສປປ ລາວ ຂອງພວກເຮາົ ຈູ່ ງິ ໄດກ້ ໍານດົ ເອາົ ວນັ ທີ 1 ເດອື ນ ມຖີ ຸ ນາເຊູ່ ງິ ກງົ ກບັ ວນັ ເດກັ ນອ້ ຍສາກນົ ເປັນວນັ ປູກຕນົ້ ໄມແ້ ຫູ່ ງຊາດລາວເຮາົ . ເພູ່ ອື ເປັນການທດົ ແທນປູ່ າໄມທ້ ູ່ ີຖືກສູນ ເສຍໄປຈໍານວນຫວຼ ງຫາຼ ຍນນັ້ ພກັ ແລະ ລດັ ຖະບານ, ອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ຕູ່ າງໆພູ່ ໍແມູ່ ປະຊາຊນົ ແລະ ສະຖາບນັ ການສກຶ ສາອູ່ ນື ໆ. ກູ່ ໍໄດພ້ ອ້ ມພຽງຮຽງໜາ້ ກນັ ປູກຕນົ້ ໄມໃ້ ນວນັ ທີ 1 ມຖີ ຸນາໂດຍສະເພາະຢູ່ ູ ຕາມສໍານັກງານອົງການ ແລະ ສະຖານທູ່ ອີ ູ່ ນື ໆ, ໃນທຸກໆປີບນັ ດາພະນກັ ງານ-ລດັ ຖະກອນ, ນກັ ຮຽນຮູປ້ ັນຢາຊນົ ແລະ ຊນັ້ ຄນົ ຕູ່ າງໆກູ່ ໍໄດພ້ າກນັ ຈດັ ຫາເບຍ້ ໄມມ້ າປູກຢູ່ າງເປັນຂະບວນຟດົ ຟືນ້ ມູ່ ວນຊູ່ ນື ເພູ່ ອື ຮກັ ສາໄວໃ້ ຫໄ້ ດຕ້ າມຄໍາຂວັ ນທູ່ ວີ ູ່ າສ.ສຂີ ຽວໃຫຢ້ ືນຢົງ ຢູ່ ູກບັ ແຜູ່ ນດນິ ຂອງພວກເຮາົ ຕະຫອຼ ດໄປ. 47

ຄໍາຖາມຄນົ້ ຄວ້ າ 1. ບດົ ພນັ ລະນາທວິ ທດັ ແມູ່ ນບດົ ແນວໃດ? 2. ວທິ ຂີ ຽນບດົ ພນັ ລະນາທວິ ທດັ ປະກອບມຫີ ຍງແດູ່ ? 3. ໂຄງຮູ່ າງບດົ ພນັ ລະນາທວິ ທດັ ປະກອບມຈີ ກັ ພາກສູ່ ວນແຕູ່ ລະພາກສູ່ ວນມອີັ ນັ ໃດແດູ່ 4. ຈູ່ ງົ ພນັ ລະນາພາບຊາວນາກໍາກູ່ ຽວເຂາົ້ ພວມສຸກເຫອຼື ງຢູ່ ູທູ່ ງົ ນາແຫູ່ ງໜູ່ ງຶ 48

ບດົ ທີ 10 ການສອນພາສາລາວໃຫເ້ ດກັ ຊນົ ເຜູ່ າົ 1. ການສອນແບບເນນັ້ ການຟັງ-ເວົາ້ 1. ພາກສະເໜີ ສປປ.ລາວ ເປັນປະເທດທູ່ ອີ ຸ ດມົ ສມົ ລນູ ຮູ່ ງັ ມໄີ ປດວ້ ຍວດັ ທະນະທໍາທາງຊນົ ເຜູ່ າົ . ອງີ ຕາມຂໍມ້ ນູ ຂອງສູນກາງ ແນວລາວສາ້ ງຊາດໄດຄ້ ນົ້ ຄວ້ າ ແລະ ກໍານດົ ບນັ ດາເຜູ່ າົ ຕູ່ າງໆ ໃນ ສປປ ລາວ ເປັ ນ 49 ຊົນເຜູ່ ົາໂດຍຈດັ ເປັ ນ 4 ໝວດພາສາຄ:ື ໝວດລາວ-ໄຕ ມີ 8 ຊນົ ເຜູ່ າົ , ໝວດພາສາມອນ-ຂະແມ ມີ 32 ຊນົ ເຜູ່ າົ , ໝວດພາສາມງົ້ -ອສີ ມຽນ ມີ 2 ຊນົ ເຜູ່ າົ ແລະ ໝວດພາສາຈນີ -ໄຕເບດ ມີ 7 ຊນົ ເຜູ່ າົ . ໃນຈໍານວນ 4 ກູ່ ຸມພາສາດູ່ ງັ ກູ່ າວນັນ້ ມີ 3 ກູ່ ຸ ມ ເຊູ່ ງິ ນກັ ຮຽນບູ່ ໄໍ ດໃ້ ຊພ້ າສາລາວ ເໝອື ນກນັ ກບັ ສອນໃຫເ້ ດກັ ກູ່ ຸມພາສາລາວ-ໄຕໄດເ້ ຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ຊນົ ເຜູ່ າົ ເຫູ່ ຼາົ ນນັ້ ຮຽນເອາົ ສນັ ຍາລກັ ແລະ ສາໍ ນຽງເວາົ້ ທູ່ ຕີ ດັ ແຍກແຈກຄວາມໝາຍຂອງພາສາ. ຈາກນນັ້ ການຮຽນ-ການສອນພາສາລາວໃນ ເຂດຊນົ ເຜູ່ າົ ຈູ່ ງິ ດໍາເນນີ ໄປຕາມປືມ້ ໂດຍບຄໍ ໍານງຶ ເຖງິ ຄວາມຕອ້ ງການນາໍ ໃຊພ້ າສາຂອງຜູຮ້ ຽນ. ຍງັ ມເີ ດກັ ຈໍານວນໜູ່ ງຶ ທູ່ ບີ ູ່ ເໍ ຂາົ້ ໂຮງຮຽນເນູ່ ອື ງຈາກວູ່ າພາສາທູ່ ສີ ູ່ສື ານຢູ່ ູໃນຄອບຄວົ ບຄໍ ກື ນັ ກບັ ພາສາທູ່ ໃີ ຊຢ້ ູ່ ູໃນ ໂຮງຮຽນ. ໂຮງຮຽນແມູ່ ນບູ່ ອນທູ່ ພີ ວກເຂາົ ບູ່ ໍຄຸຍ້ ເຄຍີ . ເນອື້ ໃນບດົ ຮຽນທູ່ ນີ າໍ ມາສດິ ສອນກໍໃຊພ້ າສາທູ່ ີເຂົາເຈາົ້ ບໍ ເຂາົ້ ໃຈ, ຄວາມຮູ ້ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຜູຮ້ ຽນທູ່ ຮີ ຽນຮູມ້ າຈາກພູ່ ໍແມູ່ ແລະ ບຸ ກຄນົ ອູ່ ນື ໆໃນຊຸມຊນົ ຂອງຕນົ ສູ່ ວນ ໜູ່ ງຶ ບູ່ ໄໍ ດຖ້ ືກນໍາໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນລະບບົ ການສກຶ ສາສາຍສາມນັ . ຖາ້ ຫາກພູ່ ໍແມູ່ ຂອງນກັ ຮຽນບູ່ ສໍ າມາດເວາົ້ ພາສາທາງການ ຂອງໂຮງຮຽນໄດພ້ ວກເຂາົ ອາດບູ່ ໍມສີ ູ່ ວນຮູ່ ວມໃນການສກຶ ສາລກູ ຫາຼ ນຂອງຕນົ ໄດຢ້ ູ່ າງເຕມັ ສູ່ ວນ. ເອກະສານນີ້ ແມູ່ ນສອດຄູ່ ອງກບັ ການສກຶ ສາທູ່ ສີ ອນຄູ່ ອງກບັ ນກັ ຮຽນຊນົ ເຜູ່ າົ ເຊູ່ ິງບູ່ ໄໍ ດໃ້ ຊພ້ າສາລາວຢູ່ ູ ໃນ ຄອບຄວົ ແລະ ຊຸ ມຊນົ ; ແຕູ່ ວູ່ າຢູ່ ູມນຫອ້ ງຮຽນຄໄູ ດສ້ ູ່ ງົ ບດົ ບາດສາໍ ຄນັ ຕູ່ ກໍ ານສູ່ ງົ ຄວາມຮູໃ້ ຫນ້ ກັ ຮຽນໂດຍໃຊເ້ ທກັ ນກິ ແລະ ວທິ ກີ ານສອນນກັ ຮຽນຊນົ ເຜູ່ າົ . ຢູ່ ູໃນຫອ້ ງຮຽນນອກຈາກຈະດາໍ ເນນີ ການສອນຕາມປື້ມແບບຮຽນແລວ້ ຄູ ຄວນຄໍານງຶ ເຖິງຄວາມຕອ້ ງການໃນການໃຊພ້ າສາຂອງຜູຮ້ ຽນທູ່ ມີ ຫີ ຼາກຫາຼ ຍຊນົ ເຜູ່ າົ ຮຽນຮູ່ ວມກນັ ເຊູ່ ງິ ເປັນການເປີດ ໂອກາດໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດນ້ ໍາໃຊສ້ ູ່ ງິ ທູ່ ພີ ວກເຂາົ ຮູຢ້ ູ່ ູໃນພາສາແມູ່ ຂອງພວກເຂາົ ຮູ ້ (ພາສາທາງການ)  ຄວາມຮູກ້ ູ່ ຽວກບັ ພາສາ ແລະ ການຮຽນຮູ ້ ພາສາແມູ່ ນຊວີ ດິ ຈດິ ໃຈຂອງພວກເຮາົ ທູ່ ຕີ ດັ ຂາດອອກຈາກກນັ ບູ່ ໍໄດເ້ ຊູ່ ງິ ຈາໍ ເປັນຕອ້ ງໄດສ້ ກຶ ສາຮຽນຮູ ້ ແລະ ສະທອ້ ນຄນື ຄວາມຮູຂ້ ອງພວກເຮາົ ຢູ່ ູເລອື້ ຍໆ. ພາສາເປັນໃຈກາງແຫູ່ ງການດາໍ ລງົ ຊວີ ດິ ແລະ ການຮຽນຮູ.້ ສະນນັ້ , ພວກເຮາົ ເປັນຜູທ້ ູ່ ໃີ ຊພ້ າສາຕອ້ ງມຄີ ວາມຮູດ້ ກີ ູ່ ຽວກບັ ພາສານນັ້ , ຍູ່ ງິ ໄປກວູ່ ານນັ້ ຖາ້ ພວກເຮາົ ເປັນຄ,ູ ຕອ້ ງມຄີ ວາມຮູ ້ ພາສານນັ້ ຢູ່ າງແທຈ້ ງິ ວູ່ າມນັ ແມູ່ ນຫຍງັ ແທ ້ ທູ່ ພີ ວກເຮາົ ໃຊມ້ ນັ ທຸມໃື້ ນການສອນ ແລະ ມນັ ແມູ່ ນຫຍງັ ແທທ້ ູ່ ພີ ວກເຮົາ ໃຊມ້ ນັ ທຸກມໃື້ ນການສອນ ແລະ ມນັ ແມູ່ ນຫຍງັ ແທທ້ ູ່ ພີ ວກເຮາົ ກໍາລງັ ພະຍາຍາມທູ່ ຈີ ະພດັ ທະນາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂອງ ພວກເຮາົ . ພວກເຮາົ ຈະເປັນນກັ ວຊິ າການທູ່ ແີ ທຈ້ ງິ ຖາ້ ພວກເຮາົ ຫາກສະທອ້ ນຄນື , ມກີ ານປະເມນີ ການສອນຢູ່ າງຕູ່ ໍ ເນູ່ ອື ງ, ມຄີ ວາມເຂາົ້ ໃຈຢູ່ າງແທຈ້ ງິ ແລະ ໃຫຄ້ ວາມສາໍ ຄນັ ຂອງພາສາໂດຍສະເພາະຄວາມສໍາຄັນຂອງພະລງັ ພາສາ ແລະ ການຖູ່ າຍທອດພະລງັ ນນັ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນ, ພວກເຮາົ ຈະມວີ ໄິ ສທດັ ທູ່ ເີ ລກິ ເຊູ່ ງິ ຂນຶ້ ແລະ ມວີ ໄິ ສທດັ ທູ່ ຊີ ດັ ເຈນໃນ ບດົ ບາດຂອງຕນົ ໃນການສອນ ຈາກນນັ້ ຈູ່ ງິ ສາມາດຕດັ ສນິ ໃຈໄດວ້ ູ່ າຈະສອນວທິ ໃີ ດ. ພາສາແມູ່ ນຫຍັງ? ໃນແງູ່ໜູ່ ງຶ ພວກເຮາົ ຮູຄ້ າໍ ຕອບເພາະວູ່ າພວກເຮາົ ເປັນຜູໃ້ ຊພ້ າສາ, ແຕູ່ ພວກເຮາົ ຍງັ ບູ່ ໍສາມາດບູ່ ງົ ບອກໄດຢ້ ູ່ າງຊດັ ເຈນດູ່ ງັ ນັນ້ , 49

ຕອ້ ງຜູ່ ານຂະບວນການຮຽນຮູກ້ ູ່ ຽວກບັ ພາສາ ແລະ ການນໍາໃຊໃ້ ຫຫ້ ຼາຍຂນຶ້ ຈູ່ ງິ ຈະເປັນຂມໍ້ ູນໃຫພ້ ວກເຮາົ ໃນການທູ່ ີ ຈະກາໍ ການຮຽນ-ການສອນແບບຕູ່ າງໆຢູ່ ູໃນຫອ້ ງຮຽນ. ຄໍາວູ່ າ “ພາສາ” ສູ່ ວນຫຼາຍເຂາົ້ ໃຈວູ່ າແມູ່ ນການສູ່ ສື ານໂດຍການເວາົ້ . ມຫີ ຼາຍໆ ນຍີ າມ ແລະ ບດົ ຄວາມ ຕູ່ າງໆ. ໃຫຄ້ ວາມໝາຍວູ່ າ “ພາສາ”ແມູ່ ນການເວາົ້ ຫຼື ການເວາົ້ ແລະ ການຂຽນ. ພາສາ ຈະກວມເອາົ ເຖງິ ການຟັງ, ການເວາົ້ , ການອູ່ ານ ແລະ ການຂຽນ. ການພດັ ທະນາທກັ ສະເຫູ່ າຼົ ນແີ້ ມູ່ ນພືນ້ ຖານຂອງແຜນການສອນພາສາໃນ ໂຮງຮຽນ. “ພາສາ”ແມູ່ ນພາຫະນະສູ່ ສື ານສາໍ ລບັ ແລກປູ່ ຍນຄວາມນກຶ ຄດິ ແລະ ອາລມົ ຈດິ ຢູ່ ູໃນສງັ ຄມົ . ພາຫະ ນະ ທູ່ ວີ ູ່ ານ:ີ້ ໝາຍເຖງິ ປະມວນຄາໍ ສບັ , ສາໍ ນວນປະໂຫຍກ ແລະ ບນັ ດາເຄູ່ ອື ງໝາຍສນັ ຍາລກັ ຕູ່ າງໆ. ເຊູ່ ງິ ລວມທງັ ຕົວ ອກັ ສອນທູ່ ໃີ ຊຢ້ ູ່ ູໃນສງັ ຄມົ ໃດໜູ່ ງຶ ທງັ ໝດົ . ສະນນັ້ ພາສາຈູ່ ງິ ມລີ ກັ ສະນະ 2 ຢູ່ າງຄ:ື ກ. ຕອ້ ງມກີ ານສະແດງອອກຈະແມູ່ ນດວ້ ຍສຽງ, ຄວາມເວາົ້ , ເຄູ່ ອື ງໝາຍ ຫຼື ຮອຍຂດີ ຂຽນແນວໃດກໍຕາມ ຖາ້ ບູ່ ມໍ ກີ ານສະແດງອອກ ຫຼື ພຽງແຕູ່ ຄດິ ຢູ່ ູໃນໃຈ ຍູ່ ອມບູ່ ມໍ ໃີ ຜຮູໄ້ ດ.້ ຂ. ຕອ້ ງມກີ ານຮບັ ຮູລ້ ະຫວູ່ າງຜູ ສ້ ະແດງອອກກັບຜູ ຮ້ ບັ ການສະແດງຄ:ື ຕອ້ ງເຂົາ້ ໃຈກັນໄດ,້ ກດົ ລບັ (ລະຫດັ )ຕູ່ າງໆກຈໍ ດັ ເປັນພາສາໄດຄ້ ກື ນັ ເມູ່ອື ສະແດງອອກແລວ້ ກໍຮບັ ຮູ ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈກນັ ໄດ.້ ນອກຈາກນນັ້ ນນັ້ ການໃຊສ້ ນັ ຍາລກັ ອູ່ ນື ໆ ທູ່ ບີ ູ່ ໍແມູ່ ນສຽງກໍມຄີ ວາມໝາຍສາໍ ຄນັ ຄກື ນັ ເຊູ່ ນັ : ການສະແດງ ອອກທາງໜາ້ ຕາ ແລະ ທູ່ າທາງຮູ່ າງກາຍ. ດູ່ ງັ ນນັ້ ຈູ່ ງິ ເຫນັ ໄດວ້ ູ່ າ ພາສາມຄີ ວາມໝາຍຫຼາຍກວູ່ າການເວາົ້ ແລະ ການ ຂຽນ ເຊູ່ ງິ ມຄີ ວາມສະຫຼບັ ຊບັ ຊອ້ ນ ແລະ ຈນິ ຕະນາການທູ່ ພີ ວກເຮາົ ຈະເຂາົ້ ໃຈໄດ ້ ໂດຍຜູ່ ານລະຫດັ ທາງດາ້ ນສຽງ, ກລິ ຍິ າທູ່ າທາງ ແລະ ສນັ ຍາລກັ ທູ່ ບີ ູ່ ແໍ ມູ່ ນສຽງ. ຈດຸ ໃຈກາງຂອງພາສາແມູ່ ນເນນັ້ ຄວາມໝາຍ ແລະ ການແລກປູ່ ຽນ ຄວາມໝາຍ. ເນອື້ ໃນດູ່ ງັ ກູ່ າວນເີ້ ປັນພນື້ ຖານເພູ່ ອື ນາໍ ໄປສູ່ ູຄວາມເຂາົ້ ໃຈກູ່ ຽວກບັ ພາສາ ແລະ ບດົ ບາດຂອງຄໃູ ນການ ພດັ ທະນາພາສາຂອງນກັ ຮຽນ. 2. ເຕັກນິກການສອນນກັ ຮຽນຊົນເຜູ່ ົາ ສະຖາບນັ ຄນົ້ ຄວ້ າວທິ ະຍາສາດການສກຶ ສາ (ສວສ) ໄດດ້ າໍ ເນນີ ການສກຶ ສາຄນົ້ ຄວ້ າວທິ ກີ ານຮຽນຮູໜ້ ັງສືຂອງ ເດກັ ຊນົ ເຜູ່ າົ ໂດຍການສກຶ ສາຄນົ້ ຄວ້ າບດົ ຮຽນກູ່ ຽວກບັ ການສອນພາສາຂອງປະເທດຕູ່ າງໆ ທູ່ ປີ ະສບົ ຜນົ ສໍາເລດັ ມາ ແລວ້ ເພູ່ ືອເອາົ ມາທົດລອງນໍາໃຊ ້ ສປປ. ລາວ. ການສອນແບບເນັນ້ ປະສບົ ການພາສາ -(Concentrated Language Encounters or CLE) ໄດດ້ ໍາເນນີ ການທດົ ລອງນບັ ແຕູ່ ປີ 1996 ເປັນຕົນ້ ມາ. ເນູ່ ອື ງຈາກການ ສອນແບບເນນັ້ ປະສບົ ການ ພາສາມີ 3 ຮູບແບບຄ:ື ໃນປີ 1996 (ຮູບແບບທ1ີ ), 1997(ຮູບແບບທີ 2), 1999 (ຮູບແບບທີ 3). ການທດົ ລອງແຕູ່ ລະຮູບແບບໄດດ້ ໍາເນນີ ເປັນເວລາ 2 ສກົ ຮຽນ ເຊູ່ ງິ ເລູ່ ມີ ແຕູ່ ສກົ ຮຽນ 1996-1997 ຈນົ ເຖງິ ທາ້ ຍສກົ ຮຽນ 2000-2001. ຜນົ ການປະເມນີ ພບົ ວູ່ ານກັ ຮຽນມຜີ ນົ ສໍາເລດັ ທາງດາ້ ນການຮຽນພາສາລາວ(ຟງັ ,ເວາົ້ ,ອູ່ ານ ແລະ ຂຽນ) ຢູ່ ູໃນເກນ ທູ່ ດີ .ີ ຄູສອນສູ່ ວນຫາຼ ຍເຫນັ ວູ່ າການສອນແບບເນນັ້ ປະສບົ ການພາສາມຈີ ດຸ ດຫີ ຼາຍກວູ່ າການສອນແບບເດີມ ແລະ ເຊອື້ ໝນັ້ ວູ່ າການສອນແບບໃມູ່ ນຈີ້ ະເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຜີ ນົ ສໍາເລດັ ທາງດາ້ ນການຮຽນພາສາລາວດຂີ ນຶ້ . ນອກຈາກການສອນແບບເນນັ້ ປະສບົ ການພາສາແລວ້ ຍງັ ໄດດ້ ໍາເນນີ ການທົດລອງຂອງການສອນພາສາລາວ ແບບອູ່ ນື ໆອກີ ນບັ ແຕູ່ ສກັ ຮຽນ 2006-2007 ເປັນຕນົ້ ມາ. ວທິ ກີ ານສອນປະກອບດວ້ ຍ: ການສອນເນນັ້ ການ ເຄູ່ ອື ນໄຫວ Total Physical Response (TPR), ການສອນພາສາແບບເນັນ້ ການຟັງ-ການເວົາ້ Audio Lingual Method (ALM), ການສອນພາສາລາວແບບເນນັ້ ການສູ່ ສື ານ Communicative Approach 50