จินตัหรา แสนส่ภา ร�วมีมี่ทำิตัาจิตัทำ่กทำ�านดี้วยนะคืะ ชัืนชัมีและนับถือ ข้อให้มีีคืวามีส่ข้ ร�างกายแข้็งแรง เป้็นร�มีโพธีื�ร�มีไทำรให้ลูกหลานตั�อไป้นะคืะ กรรณทำิมีา ก้อนทำอง ข้อให้คื่ณคืรูทำ่กทำ�าน�ีเกษียณมีีคืวามีส่ข้ตัอดีไป้ อาย่ยืนยาว ส่ข้ภาพแข้็งแรงคื�ะ ส่ดีารัตัน์ เทำียมีจันทำร์ ข้อให้ทำ�านทำี�เกษียณมีีแตั�คืวามีส่ข้ ข้อบคื่ณทำ่กทำ�านทำี�ไดี้เสียสละ มีาจนถ่งวันเกษียณ ข้อให้ทำ่กทำ�านมีีส่ข้ภาพแข้็งแรง ณภัทำร ศิิริมี�ัว ข้อกราบแสดีงมี่ทำิตัาจิตัทำ�าน ผอ. และคื่ณคืรู คื�ะ ข้้อคืิดีข้องทำ�านเป้็นแรงบันดีาลใจทำี�ดีีเย�ียมีเลยคื�ะ ร่�งรัตัน์ ชัาตัิชัำนิ ข้อแสดีงมี่ทำิตัาจิตักับคื่ณคืรูทำี�เกษียณอาย่ราชัการทำ่กทำ�านนะคืะ ข้อให้ทำ่กทำ�านมีีคืวามีส่ข้ ส่ข้ภาพแข้็งแรงคื�ะ อ่ษา ป้านดีำ ดี้วยพันธีะ หน้าทำี� เกียรตัิยศิ ถ่งกำหนดี คืรบวาระ ก็ภูมีิฐาน ทำ�ังภูมีิรู้ ภูมีิธีรรมี ป้ณิธีาน คือยสืบสาน คืวามีเป้็นคืรู อยู�สืบไป้ คืรูญาณกร คืชัินทำรโรจน์ ข้อให้ทำ่กทำ�านมีีส่ข้ภาพแข้็งแรง ป้ลอดีภัยจากโคืวิดีคื�ะ กิรตัี หมีาดีทำ�ิง ข้อแสดีงมี่ทำิตัาจิตัแดี�คื่ณคืรูเกษียณทำั�งสามีทำ�าน ข้อให้ทำ�านมีีคืวามีส่ข้ ส่ข้ภาพแข้็งแรง ป้ลอดีโรคื ป้ลอดีภัย เป้็นแรงบันดีาลใจ ให้กับลูกหลาน และพ�ีน้องเพื�อนคืรูตัลอดีไป้นะคืะ จันทำิพา จ้อยร�อย ข้อบคื่ณคืรูทำ�ีมีาให้ป้ระสบการณ์ดีีๆ ข้อแสดีงคืวามีนับถืออย�างสูงคื�ะ อ่ษา ป้านดีำ ถ่งเวลา คืราพักพราก จากงานหลวง งานทำ�ังป้วง พ�ีสรรคื์สร้าง ทำางสืบสาน ล้วนมีากล้น เลิศิล�ำาคื�า นานัป้การ จากวันวาน ถ่งวันนี� พี�เลื�องลือ 51
52
เจริญธรรมคณ คร้ที่�ง ล ยุที่่�กำ ลงติิดีติ มฟื้ัง จ เป็็นป็ร โยุชน์แก่ที่่ นที่�ง ล ยุ แติ่ที่่�แน่ๆ คื เป็็น ติิดีติ มชม ยุ้่ในขณ น่�ทีุ่กช่วิติ ติม ข ร ยุง นติน ป็ร โยุชน์แก่ ติม โดียุติรงที่่�ไดี�ม่โ ก ม ้่ก ร ใ �คณ คร้ที่�ง ล ยุไดี�รบร้�ไว�ดี�วยุว่ เ ่ยุงแล ภ พที่่� แ ดีงธรรม กบคณ คร้ในครง� น�่ ที่่ นกำ ลงฟื้ังแล ชม ยุ้่ในขณ น่� เป็็นเ ่ยุงแล ภ พ ข ง ติม ผู้้�ม่น มว่ มณ เพ พุที่ธ จนที่เ ฏิโฐ ติม ม่ที่ศีนคติิเก่�ยุวกบเรื� งก รที่ำ ง น ยุ้่ มณ เป็น็ ช�ื ข งนกบวช เพ พทุ ี่ธเป็น็ ชื� พร เ ฏิโฐ ป็ร ก ร น่�ง ยุ กจ ข แลกเป็ล่�ยุนเร่ยุนร้�กบคณ คร้ เป็็นฉ ยุ รวมเร่ยุกว่ มณ เพ พุที่ธ จนที่เ ฏิโฐ ที่�ง ล ยุ คว มว่ ทีุ่กคร�งที่่�เร ที่ำ ง น เร ผู้้�ที่ำ ง นโดียุ ถ้� ชื� แล น ม กุลที่่�ป็ร กฏิใน ลกฐ นบติรป็ร ช ชน ติรง คำ ว่ เป็็นผู้้�ไดี�ป็ร โยุชน์จ กก รกร ที่ำ โดียุติรง ก็คื เพ พุที่ธ เพื� มนุ ยุช ติิ นน่�เป็็นชื� จริงเป็็น ม ยุคว มว่ เร จ เป็็นผู้้�ที่่�ไดี�ฝูึกฝูน บรมตินเ ง น ม กุลจริง แติ่คนโดียุที่�วไป็จ เร่ยุก ติม เป็็นที่่� ไดี�บำ เพ็ญก รพฒน รื ภ ธรรม เร่ยุกว่ เป็็นก ร ติดิ ีป็ กกนโดียุที่�วไป็ว่ ที่่ นจนที่ร์ จนที่ร์ ที่. ร. ก รนติ์ บำ เพ็ญภ วน คื คำ ว่ พฒน กบภ วน เป็็นศีพที่์ที่่� เดี็กกบ ติม เคยุ นที่น กน เดี็กถ้ มว่ ที่่ นชื� ไร ติ่ งกนก็จริง แติ่ใ �คว ม ม ยุเดี่ยุวกน ม ยุคว มว่ ที่ำ ใ �เจริญข่�น พัฒนา ม่ายถี้ง ค าม่เจรูิญที่าง ติม กจ็ ติ บเป็็นป็ร เดี็นไป็ว่ ช�ื ข ง ติม ยุ่บ้ น ภูายนอกิเป็็น ลักิ แติ่ภูา นา ม่ายถี้ง กิารูเจรูิญ ที่� งฟื้้ เวล กล งคืน เดี็กเข ก็จ รุป็ว่ ๋ ร้�ล ภูายในเป็็น ลักิ ฉ น�นเวล เร ที่ำ ง น เร ไดี�พฒน ค� งค วน่ จรงิ ๆ กค็ ื พร จนที่ร์ คื ที่่ นจนที่ร์ ตินเ ง ยุ่ งน� ยุก็พฒน ฝูีมื คว ม ม รถ้ พฒน ติิป็ัญญ คว มร้� พฒน คว ม ดีที่น รื ก รเ ชน ป็กติิจ ไดี�รบนิมนติ์ม ้่ก รป็ร รภธรรม กบ คว มข่�เก่ยุจข่�คร� น คื พ้ดีง่ ยุๆ คื พฒน ฝูีมื คณ คร้ในเครื ข่ ยุ เร ๆ ที่่ นๆ ที่�ง ล ยุน่�แ ล พฒน ฝูีมื ใ �เก่งข่�นแล แกร่งข่�นทีุ่กคร�งที่่�เร ที่ำ ง น ยุ้่บ่ ยุๆ เข� ใจว่ คร้บ งที่่ นก็คงไดี�ม่โ ก พบป็ คำ ว่ เก่ง ม ยุคว มไป็ถ้่งเรื� งคว ม ม รถ้เรื� ง เจ เจ ก นที่ �งโดียุติรงแล โดียุ � มโดียุป็ริยุ ยุ เช ว์ไวไ วพริบ นน่�คื คว มเก่ง คว มแกร่ง ผู้่ นที่ ง ินเที่ ร์เน็ติ จ โดียุที่ งใดีก็แล�วแติ่ถ้ื ว่ เร ม ยุคว มไป็ถ้่งเรื� งคว ม ดีที่น คว มแกร่งเป็็น ม่โ ก ในก รพบป็ เจ เจ กน ก็ถ้ื ว่ เป็็นโ ก ดี่ เรื� ง ินไซึ่ดี์ ่วนคว มเก่งเป็็นเรื� งเ ที่์ไซึ่ดี์ ที่�งเป็็น ข งช่วิติยุิ�งแล�ว ในคร วคร�งน่� ติม ก็ไดี�ม่โ ก เรื� งภ ยุในแล ภ ยุน ก เร จ ไดี�รบก รพฒน นน่� ่งภ พแล เ ่ยุงม จ กม้ลนิธิเพื� นช่วยุเพื� น ๖๙/๑๕๔ เป็็นป็ร โยุชน์จ กก รที่ำ ง น ไม่ไดี�พ้ดีไป็ถ้ง่ ผู้ลติ บแที่น ซึ่ ยุนวมินที่ร์ ๔๘ แขวงคล งกมุ่ เขติบง่ กุ่ม กรุงเที่พ ในที่ งเงินที่ งที่รพยุ์ นิ ซึ่�่งเป็น็ เรื� งข ง ช่พ ๑๐๒๔๐ นน่�บ กชื� ที่่� ยุ้่ชดีเจนม กเลยุ วงว่ 53
ติม เคยุพ้ดี ยุ้่ติล ดีเวล ว่ นกที่ำ ง นจ ม่ เป็็น ิริยุ บถ้ที่่�ดีำ เนินเพื� ก รป็้ งกนโรค ฉ น�นก ร ยุ้่ ๒ น่�ง นกที่ำ ง นที่่�เป็็นผู้้�ป็ร ก บ ช่พ เดีินจ่งเป็็นป็ัจจยุข� ที่่� ่�ข งคนจ่น เป็็นคว มร้�ม จ ก นน่�ก็เป็็นผู้้�ที่่�จ ติ� งที่ำ ง นที่ำ ก รแบบม่ร ยุไดี� รื จ่นโบร ณ ก็เป็็นเรื� งที่่� ติม พ้ดีติ่ เนื� งม จ ก ม่เบ่�ยุยุงช่พ ม่เงินเป็็น ิ�งติ บแที่น น่�คื ผู้้�ป็ร ก บ ที่�ง ล ยุ ไม่ว่ จ เป็็น ช่พ ไม่ว่ จ เป็็น ไม่ว่ ช่พ แติ่นกที่ำ ง น ่กป็ร ก ร น่�ง คื ผู้้�บำ เพ็ญ จ เป็็น ร ไม่ว่ จ เป็็น ศียุ เพร ฉ น�นง น จิติ โป็รดี งเกติว่ เข ม่คำ ว่ จิติ ดี�วยุ จิติ ชพ่ จง่ เป็น็ ง นที่่�จ ติ� งมค่ ำ ว่ ยุ้่รว่ มดีว� ยุ เป็็นเรื� งภ ยุใน ไม่ไดีม� เ่ ร�ื งผู้ลติ บแที่นในที่ งวติถ้เุ ป็็น เบ่�ยุยุงช่พ เป็็นเงินที่ ง เป็็นค่ ติ บแที่นภ ยุน ก ติม เคยุบ กว่ ชพ่ เป็น็ เร�ื งข งก รเลย�่ ุงชพ่ เ ่ยุที่เ่ ดี่ยุว น่� ม ยุคว มว่ เป็็นเรื� งข งจติ ิ ำ น่ก ภ ยุน ก ่วน เป็็นเรื� งข งก รเล่�ยุงจิติวิญญ ณ ภ ยุในที่่เ� ร ที่่ นที่�ง ล ยุจ ติ� งบำ เพ็ญเพื� ที่่�จ พฒน ภ ยุใน นน่�จ งเกติว่ ช่วิติข งเร ที่่ นที่�ง ล ยุมก ตินเ งจ กนกที่ำ ง นป็ร ก บ ช่พไป็ ้่จิติ จ เป็็นช่วติ ิที่่�ม่ที่�ง ช่พ แล ม่ที่�ง คื ไม่ไดี� ป็ร ก บ ช่พไป็ ่้จติ ิ ที่น่ ค�่ ำ ว่ ชพ่ กบ เป็็น ช่พ แติ่ เป็็นเรื� งข งคว มช บ ่วนติว จง่ เป็็นคำ ที่่�มค่ ำ ว่ นำ น� เช่นเดีย่ ุวกน จ บ กว่ คนที่ท�่ ี่ำ ง นแบบ ็ บบ่� ดีเิ รก ง นที่่ต� ินเ ง คำ ว่ นำ น� ยุ่้ ่กคำ น่ง� คื ร ศียุ ช บ แล�วก็ช บที่่�จ ที่ำ ง นแบบน�นโดียุที่่�ไม่ไดี�ม่ ป็ร ม ณน�น รเป็็น น่�งในป็ัจจยุ ่�ที่่�ใช�ยุงช่พ เพื� ค่ ติ บแที่นในที่ งวติถุ้แติ่ป็ร ก รใดี น�นเร่ยุกว่ เป็็น ก รดีำ เนินช่วิติ ศียุเป็็นเครื� ง ศียุ เป็็นบ� นเรื น คนที่ำ ง น ป็ัจจุบ นน่�เร พบว่ ม่คนที่ำ ง น ยุ่ งเช่นป็ัจจยุ ่�ที่่�เป็็นเคร�ื งยุงช่พที่่�เร จ เป็็นไป็ไดี�คื จิติ เพื� ่วนรวมกนม กข่�น มยุก่ นๆ เร ไดี�ยุิน ร ภรณ์ ศียุ แล�วก็โ ถ้ โดียุ รุป็ก็คื ว่ ในม วิที่ยุ ลยุติ่ งๆ ก็จ ม่ก ร กค่ ยุ ร เครื� งนุ่ง ่ม ที่่� ยุ้่ ศียุ แล ยุ รก โรค พฒน ที่� งถ้ิ�นชนบที่ ก็ กไป็ยุงชนบที่ บ� นน ก น่�ก็ถ้ื ว่ เป็็นเรื� งที่่�เร จ ติ� ง ศียุ เป็็นพลงช่วิติที่่� ค กน ไป็ที่ำ ง นร บใช�ป็ร ช ชน ไป็ช่วยุเ ลื เร ม รถ้ ยุ่ไ้ ดี�โดียุที่่ไ� ม่ข ดีแคลน ไม่ม กไป็ ไมน่ � ยุไป็ คนยุ กคนจนในที่� งถ้ิ�นติ่ งๆ ก็ม งว่ นกศี่ก ที่่� ก็เป็็นป็ัจจยุ ่�โดียุที่�วไป็ ร เครื� งนุ่ง ่ม ที่่� ยุ้่ ศียุ เกื บจ จบก รศี่ก แล�ว ก็ไดี� กไป็ ้่พื�นที่่�ชนบที่ ยุ รก โรค น่�จดีว่ เป็็นป็ัจจยุ ่� แติ่ถ้� คนจ่นเข จ ในที่่� ุดีเข เ ล่ น�นก็บรรลุคว ม ำ เร็จในก รศี่ก เร่ยุกว่ น่�ง ร งเครื� งนุ่ง ่ม มที่่� ยุ้่ ศียุ ไม่ไดี�เป็็นนกศี่ก ป็ร เภที่มุ่งเ ใบป็ริญญ บติรเพ่ยุง แล�วก็ ่�ก รเดีิน แป็ลกน คนจ่นไม่ถ้ื ว่ ยุ รก โรค ยุ่ งเดี่ยุว กร ที่�งนกศี่ก มยุก่ นเข่ยุนบที่กว่ไว�ว่ เป็็นป็ัจจยุ ่� แติ่ม งว่ ก รเดีิน เป็็นยุ รก โรค รื ฉนเยุ ว์ ฉนเขล ฉนที่่�ง ฉนจ่งม คว ม ม ยุ วง เกบ็ ไรม กม ยุ ดุ ีที่� ยุใ �กร ดี ฉนแผู้น่ เดีย่ ุว 54
พ้ดีถ้่งเร�ื งป็รญิ ญ บติร กม็ ่คำ ถ้ ม ยุ่้ติล ดีเวล ว่ นน่�บที่แรก ติม ไดี�ม จ ก มุดีบนที่่กข ง ป็รญิ ญ นน� รื คื กร ดี ล้กผู้้� ญิงคน น่�งที่่� ำ เภ แม่ ยุ จง วดีเช่ยุงร ยุ มนมิ จเป็ล�ย่ ุนแป็ลง นดี นไดี� บที่ติ่ ๆ ม ติม ก็นำ ม แติ่งติ่ เพิ�มเติิมจนกร ที่�ง คุณคว มดีท่ ี่ำ ยุ กลำ บ กไซึ่ร� กล ยุเป็็นบที่กว่ที่่�ไดี�กล่ วไป็แล�วเมื� กคร้่น่� ป็ริญญ ม่เกย่ ุรติยิ ุศียุ�ิงใ ญ่กว่ ป็รญิ ญ น�น รื คื กร ดี มนมิ จเป็ล่�ยุนแป็ลง นดี นไดี� ป็รญิ ญ น�น รื คื มมติิ คุณคว มดี่ ที่ำ ยุ กลำ บ กไซึ่ร� ม่เก่ยุรติิยุศียุิ�งใ ญ่กว่ มใิ ช่ ิ�ง ง้ ดุ ีในแ ล่ง ล� ป็ริญญ ก็ฝู กบ กไม่ไดี�เป็็นก รดี้ถ้้กดี้ มิ�นป็ริญญ แม�แติ่ งค์จ มป็ร ชญพ์ ร ศี ดี ที่่�คณ คร้ที่�ง ล ยุไดี�รบม แติ่ป็ร ก รใดี เพ่ยุงแติ่ว่ ก็ไมม่ ่ป็รญิ ญ ก นง�่ ใบ เร ก็คงจ ติ� งนำ จิติข งเร ไป็ใ �พน� จ กป็ริญญ ที่่�เป็็น ป็รญิ ญ นน� รื คื ง�ิ ร้ กร ดี ที่่�ไดี�รบม จ กก ร ำ เร็จก รศี่ก ในร ดีบ น่�ง ใ �ชนชช้ ืน� จิติพิ มยุ ว่ ติวฉนมว่ ิช ่ ำ ไพ จริงๆ คำ ว่ ศี่ก ถ้� พิจ รณ คำ ในที่ งธรรม เพร ป็ล บใจติวฉนเที่่ นน� เ ง ที่่ นเรย่ ุกว่ ิกข ศี่ก เป็น็ ภ น กฤติ แติ่ ิกข ป็รญิ ญ น�น รื คื บติรผู้่ น เป็็นภ บ ล่ ม่คว ม ม ยุเดี่ยุวกน เพ่ยุงแติ่ว่ ศี่ก ้่เ �นที่ งก รง นข งคนเก่ง ยุ่ งกร ที่รวงศี่ก รื ก รศี่ก ที่่�เร ไดี�ยุินไดี�ฟื้ัง เป็็น ง�ิ ร งรบป็ร กนคว ม วน� เกรง กนโดียุที่�วไป็ มนม่คว ม ม ยุไป็ในที่ งป็ริยุติิศี่ก เพร เ ติุว่ ตินเ งไมเ่ กง่ จรงิ รื ม ยุถ้่งก รศี่ก คว มร้�ที่ งดี� น ญญ ป็รญิ ญ นน� รื คื คว มร�้ ม กกว่ ที่่�จ เป็็นคว มมุ่ง ม ยุเรื� งป็ัญญ ญญ มนแ นไกล ุดีกค้่ ว มร�้ยุ�งิ เป็็นเรื� งคว มจำ ไดี� ม ยุร้� แติ่ ่วนป็ัญญ เป็็นเรื� ง มน ม งว่ งไวเ มื นไลล่ งิ ข งคว มร้�ที่่�ล่กซึ่่�งดี� นใน ป็ัญญ เป็็นเรื� งที่่�ล่กกว่ แติ่กไ็ ม่รจ้� รงิ ใ �ถ้ง่ ใจ คำ ว่ ญญ ฉ น�น ติม จ่ง ยุ กจ ข แน นำ คำ ว่ ป็ริญญ นน� รื คื กร ดี ก รศี่ก ว่ ที่่�จริงแล�วมนม่ศีพที่์ที่่�เป็็นติ�นบญญติิ มนมิ จเป็ล่�ยุนแป็ลง นดี นไดี� ติน� ร กข งมนคื กิ ข คณุ คว มดีท่ ี่ำ ยุ กลำ บ กไซึ่ร� ม่เกย่ ุรติยุศิ ียุงิ� ใ ญ่กว่ ป็รญิ ญ เน วรติน์ พง ไ์ พบล้ ยุ์ ที่่ นถ้ ดีคำ ว่ กิ ข เป็็น ก บวก ิกฺข ก แป็ลว่ ตินเ ง ิกฺข แป็ลว่ เพ่งดี้ ม งดี้ ที่่น่�คำ ว่ ก ิกฺข รวมกนเร่ยุกว่ ิกฺข รื ิกข แป็ลว่ เพ่งม งดี้ตินเ ง รื จ� งม งดี้ตินเ ง 55
ที่�ง ุภ ิติพร โพธิ ติว์ที่่ น ธิบ ยุคว มว่ จงม่องดีู งเกติดี้คนเร เวล ถ้้กกิเล คร บงำ เป็็นติ�นว่ ตินอย่างคนม่ีดี งติา จนดี งติานั�นไม่่ม่ีติน กรุณ ฟื้ัง ถ้้กกิเล คว มโกรธ ถ้� ถ้้กคร บงำ ม กๆ มนก็จ ที่ำ ใ � ่กคร�ง น่�ง จงม งดี้ติน ยุ่ งคนม่ดีวงติ จนในดีวงติ เร น� มืดี ใจบ ดี เ ็นผู้ิดีเป็็นถ้้ก เ ็นถ้้กเป็็นแก� น�นไม่ม่ติน เพร ฉ น�นจ่งเป็็นศีพที่์คำ ว่ ก รศี่ก เ ็นแยุ่เป็็นดี่ เ ็นผู้่เป็็นพร เ ็น ว เป็็น วรรค์ เ ็น เคยุแน นำ ที่่ นที่�ง ล ยุใ �ไดี�รบร้�คว ม ม ยุข งคำ ว่ พร ร นติ์ เป็็น ม ข่�เรื� น เพร ฉ น�นม น่�งติว ศี่ก ยุ่ งชดีเจนว่ แติ่ล วนๆ ข งช่วิติ เร ม่ก ร ก็แป็ลว่ มว น่�งติ ถ้� ม งติว ก็แป็ลว่ มว งติ เพง่ ม งดี้ตินเ ง รื ก รเ ็นตินเ ง ก ร ่ นข� บกพร่ ง แติ่ถ้� ไมม่ กติว กแ็ ป็ลว่ ไม่มว กติ ่วนตินม กน� ยุแค่ไ น ยุ่ งไรบ� ง เพร แติ่ล วนๆ ข งช่วิติ เร ข ดีก รเพ่งม งตินเ ง เร ข ดีก ร ่ น กำ ลงพ้ดีถ้่งเรื� งคำ ว่ ิกข แป็ลว่ ก รเพ่ง คว มบกพร่ งข งตินเ ง เร ไม่ ม รถ้ม งเ ็น ม งดี้ตินเ ง ติม เ งก็ไดี�เพ่งม งดี้ตินเ ง เมื� ก่� ข� ไม่ดี่ข งตินเ งเพื� ก รแก�ไขป็รบป็รุงไดี� แ ดีงว่ ่ นคว มคิดีในใจว่ ถ้� เร นำ นำ� ม ว งไว�ใกล�ๆ ใน วนน�นเร ไม่ม่ก รศีก่ ช่วงเวล น่�ก็จ ดี่ไม่น� ยุเลยุน เพร ว่ ก็จ ไดี�จิบนำ� ไป็ดี�วยุ แป็๊บเดี่ยุวพ่�น� งนำ นำ� ม แก�วนำ� ม เ นำ� ม รุป็ก็คื วนใดีวน น่�ง ถ้� เร ไม่ ม รถ้ ่ นว่ ยุ้่ติรงน่� รินนำ� นิดีน่ง นำ� ติ�ง ยุ้่ใกล�ๆ ก็จิบนำ� คื ยุ่ งน่� ติวเร ม่ข� บกพร่ ง ไรบ� ง แ ดีงว่ วนน�นเร ไม่ม่ พ้ดีๆ ไป็เร เริ�มร้� ่กว่ ค แ �ง พ ค แ �งแล�ว ก็เกิดี ก รพฒน ก รศี่ก ผู้้�ฉล ดี ยุ่ งแที่�จริงจ ติ� งเป็็น คว มร้� ่กว่ จรงิ ๆ ฉนควรจ เติร่ยุมน�ำ ไวใ� กล�ๆ ติวเพื� คนที่่�ม น่�งติว ก็คื จ มว น่�งติ ถ้� ม งติว ก็จ แก�ป็ัญ ค แ �ง ก็ค�นพบว่ ติวเ งข ดีก รเติร่ยุมพร� ม มว งติ แติ่ถ้� ไม่ม่ กติว ก็จ ไม่มว กติ นน่� ในเรื� งน่�ติ�งแติ่แรก คื ไม่ไดี�เติร่ยุมนำ� ไว� ก็เลยุติ� งไป็ นำ แก�วซึ่่�งว งไว�ใกล�ๆ ไป็เติิมนำ� ใกล�ๆ ที่นที่่ที่นใดี จจ เป็็นคำ ที่่�แป็ลก ้ที่่ นที่�ง ล ยุไป็ ก น่ ยุ แล�วก็จิบนำ� พ ใ � ก รค แ �งเมื� กคร้่บรรเที่ คณ คร้ที่�ง ล ยุกรุณ ฟื้ัง ่กคร�ง น่�ง ม น่�งติว เบ บ งไป็ แป็ลว่ มว น่�งติ ม ยุถ้่งว่ กิเล ถ้� มนม น่�งติว มนก็จ ที่ำ ใ �เร มว น่�งติ แติ่ถ้� ม งติว เร่ยุกว่ จ บ กว่ ที่ำ ไมที่่มง นไม่ไดี�เติร่ยุมนำ� ไว�ใ �ฉน มว งติ คื ถ้� กิเล ม ม ก ป็ัญญ ข งเร ก็จ ไม่ นน่� โที่ ที่่มง นไม่ไดี� ร ก เพร แม�แติ่เครื� งมื ถ้่ ยุที่ ดี ินเที่ ร์เน็ติซึ่้มที่่�ที่ำ ก รถ้่ ยุที่ ดี ที่่มง น กม ที่ำ ง นเลยุ ข งเร ก็ที่ำ น� ที่่�ในก รติ�งร บบใ �กบ ติม ติม เคยุป็ร รภกบตินเ งแลว� ว่ จริงๆ เร�ื งนต�่ ินเ งควรจ ฝูึกฝูนเร่ยุนร้�ใ �เป็็น แติ่จนแล�วจนร ดีก็ไม่เป็็น ก็ไม่ไดี� เร่ยุนร้� ถ้ มว่ ไม่เป็็นน่�เพร ไร เพร ว่ ไม่ไดี�ใช� คว มพยุ ยุ ม ยุ่ งเติ็มที่่�ที่่�จ เร่ยุนร้�เรื� งน่� ศียุว่ คน ื�นที่ำ ใ �เ ย่ ุจนเคยุชิน จนกร ที่�งติวเ งก็ไม่ขวนขว ยุ ที่่�จ เร่ยุนร้�เรื� ง ินเที่ ร์เน็ติ เร่ยุนร้�เรื� งร บบซึ่้ม ถ้� ไม่ม่ที่่มง นเลข ที่่�ม้ลนิธิช่วยุที่ำ ใ �ที่่�จ ป็ร นง นกบ ที่่มง นข งคณ คร้ ติม เ งก็ไม่ ม รถ้ที่่�จ ถ้่ ยุที่ ดี ภ พแล เ ่ยุงม ้่ที่่ นที่�ง ล ยุไดี� ยุ่ งแน่น น ฉ น�น ติม จ่งพบข� บกพร่ งข งตินเ งในเรื� งน่� เป็็น 56
ข� บกพร่ งที่่�เร บ กว่ เร จ ติ� งแก�ไขป็รบป็รุง ติ� ง พฒน ตินเ งใ �เก่งข่�น ร้�ที่�งร้�ก็ยุงไม่ ม รถ้พฒน ตินเ งใ �เก่งในเรื� งน่�ไดี� ไป็ไ นม ไ น เวล จ ถ้่ ยุที่ ดี ินเที่ ร์เน็ติผู้่ นร บบซึ่้ม ร บบ ไรก็ แล�วแติ่ ติ� ง ศียุคน ื�นทีุ่กที่่เพร ตินเ งไม่เป็็น นน่�คื ก รจ� งม งดี้ตินเ ง จ บ กว่ เป็็นก ร เพ่งโที่ ตินเ งก็ไดี�ว่ ข� บกพร่ งข งที่่ นจนที่ร์ ม่ ไร คำ ติ บกค็ ื มเ่ ร�ื งน่� แล�วเมื� กคร้่น่�ก็ร ยุง นใ �ที่ร บถ้่งแม�กร ที่�ง นำ� ที่่�จ เติร่ยุมม เพื� ก รดีื�มในร ว่ งน่�ก็ไม่ม่ก ร เติร่ยุมไว�ล่วง น� เพิ�งไป็นำ นำ� ใกล�ๆ ม ้่ก รจิบก รดีื�ม ในคร วคร�งน่� พฒน เป็็นเรื� งข งก รที่ำ ใ �เกิดีคว ม เจริญก� ว น� ที่ งวติถุ้ที่ งภ ยุน ก แติ่ ่วนภ วน เป็็นเรื� งข งก รที่ำ ใ �เกิดีคว มเจริญก� ว น� แบบ ินไซึ่ดี์ แบบจิติวิญญ ณ เน�นเรื� งจิติวิญญ ณเป็็น ลก ฉ น�นก็ ยุ กจ ฝู กบ กกบที่่ นที่�ง ล ยุว่ ก รฝูึกฝูน บรม รวมแล�วเป็็นคำ ที่่�ใช�เพื� ก รบำ เพ็ญภ วน แล ก รพฒน ตินเ ง นน่�นำ คว มร้�ม จ กพร ภิก ุ วดีทีุ่่งไที่ร ำ เภ เมื ง จง วดีชุมพร น มว่ พร ดีุ ฎ่ เมธงกุโร ที่่ นบ กว่ ฝูึก แป็ลว่ ที่ำ ใ เ� ป็็น ฝูน แป็ลว่ ที่ำ ใ � ่วน ดี บ แป็ลว่ ที่ำ ใ � ุก รม แป็ลว่ ที่ำ ใ � วยุ ฝูึก คื ที่ำ ใ �เป็็น ไม่เข็นขดี ฝูนคื แติ่ง ่วน ดี ใ �เ ม ม บคื ที่ำ ใ � ุกง ม น� มนิยุม รมคื รม ่ ุกป็ล�ง เ มื นดี�งจนที่ร์ นน่� ติม นำ ม แติ่งเป็็น บที่กว่เ ง โดียุ ศียุคว มร้�จ กพร ดีุ ฎ่ เมธงกุโร คว มว่ บคื ที่ำ ใ เ� ป็น็ ไมเ่ ขน็ ขดี ฝูนคื แติง่ ่วน ดี ใ �เ ม ม บคื ที่ำ ใ � ุกง ม น� มนิยุม รมคื รม ่ ุกป็ล�ง เ มื นดี�งจนที่ร์ ฝูึก ฝูน บ รม ล�วนแติ่ เป็็นคำ ที่่�ไม่ บ ยุเลยุน คนที่่�ผู้่ นก รฝูึกฝูน บรม ตินเ ง ช่วิติข งเร ก็จ ไม่ บ ยุ ติ� งลำ บ ก พ้ดีก็พ้ดี เถ้ คว มลำ บ ก ร� งคน คว มจน ร� งบณฑิิติ ในขณ ที่่�คว มผู้ิดี ร� งป็ัญญ น่�เป็็น ุภ ิติที่่� ติม ใช� ยุ่้บ่ ยุๆ 57
คว มลำ บ ก ร� งคน คว มจน ร� งบณฑิติ ิ แล เลยุ ม รถ้บริ รจดีก รใ �บ� น ำ เร็จไดี�โดียุก ร คว มผู้ิดี ร� งป็ัญญ โป็รดีบ กตินเ งเช่นน่� ยุ้่เ ม ๆ ไม่ใช�ติ ป็้ แล ก็ไม่ใช่เครื� งมื ม กม ยุนก ่วนใ ญ่ ว่ นกก รศีก่ ที่แ่� ที่�จริง จ ติ� งบำ เพญ็ กิ ข จนถ้่งขน� จ ใช�ฝูีมื นน่�คื ิ�งที่่�ติ� งก รจ บ กกล่ วใ �พ่�น� ง ไติร ิกข ภ ธรรม เร่ยุกว่ ศี่ล ม ธิ แล ป็ัญญ ไดีร� บร้�ไว� ศี่ล ก็คื ก รป็ฏิิบติิที่่�เป็็นไป็เพื� ก รกำ นดีงดีเว�นข� ไม่ดี่ติ่ งๆ ในช่วิติ ยุ่ งเช่นศี่ล ๕ งดีเว�นก รฆ่ ใน คนที่่�บำ เพ็ญศี่ล ิกข นเป็็นข� ป็ฏิิบติิเบื� งติ�น ทีุ่กกรณ่ ก รฆ่ ติว์ในทีุ่กกรณ่ คนก็เป็็น ติว์ชนิดี น่�ง ในไติร ิกข คื คนกำ นดีงดีเว�น ยุ่ งคร้ที่�ง ล ยุ งดีเว�นก รล เมดิ ีที่รพยุ์ นิ ข งคน น�ื ในที่กุ กรณ่ งดีเวน� จ ติ� งกำ นดีงดีเว�นก รป็ฏิิบติิที่่�จ นำ ไป็ ้่คว ม ก รป็ร พฤติิผู้ิดีในก มในทีุ่กกรณ่ งดีเว�นจ กก ร เ ื� มเ ่ยุศี่ลธรรมในคว มเป็็นคร้ คร้จ ติ� งพยุ ยุ ม พ้ดีโก ก ่ เ ่ยุดี คำ ยุ บ เพ� เจ� ในทีุ่กกรณ่ แล ร มดีร วงตินเ งใ � ก ่ งจ ก บ ยุมุข โดียุเฉพ ข� ุดีที่� ยุที่่�พวกเร นำ ม ้่ก รป็ฏิิบติิคื งดีเว�นจ ก ยุ่ งยุิ�งป็ัจจุบนน่� ไรที่่� เป็็นไป็เพื� นรก มนเป็็นไป็ ก รดีื�มนำ� เม ดีื�มเครื� งดีื�มแ ลก ล์ทีุ่กชนิดีใน ไดีง� ่ ยุ คื พด้ ีก็พด้ ีเถ้ ป็ร ติน้ รกมนม่ ยุ้่ที่ว� ไป็ ป็ร ติ้ ทีุ่กกรณ่ ิ�งเ พติิดีทีุ่กป็ร เภที่เร จ ติ� งม่ข� กำ นดี วรรค์จริงๆ ก็ม่ ยุ้่ไม่ม กนก แติ่ถ้� ใครที่่�ฉล ดีจริงๆ งดีเว�น นน่�เป็็นศี่ล ิกข คื ม ยุคว มว่ เป็็นก ร เข จ ร้�ว่ วรรคก์ บนรกมนม่ที่ งเชื� มติ่ ไป็ ้เ่ �นที่ ง ศี่ก นน่�ก รศี่ก ม ยุถ้่งก รป็ฏิิบติิดี�วยุ ไม่ใช่ เดี่ยุวกน คื ก ร ลงติิดี ยุ้่ใน วรรค์ ก ร ลงติิดี ยุ้่ ก รศีก่ คื ก รเรย่ ุนร้ใ� นภ คที่ฤ ฎเ่ พ่ยุง ยุ่ งเดี่ยุว ในคว ม ุข น�นแ ล จ นำ เร ไป็ ้่นรก บ งคนก็พ้ดี ยุ่ งชดีเจนว่ วรรค์กบนรกเป็็น นเดี่ยุวกน ฉ น�น แน่น นเร ไม่ป็ฏิิเ ธก รเร่ยุนร้�ในภ คที่ฤ ฎ่ วิธ่ที่่�เร จ ไม่ติ� งติกนรก ก็ ยุ่ ไป็ติิดี วรรค์ วิธ่ที่่�เร แติ่เวล เร จำ เป็็นจริงๆ ติ� งเร่ยุนโดียุก รลงมื ป็ฏิิบติิ จ ไม่ติกนรก ก็คื ยุ่ ไป็ติิดี วรรค์ ยุ่ ไป็ ลง ยุ้่แติ่ แลว� เร จ พบว่ ก รเร่ยุนโดียุก รลงมื ป็ฏิบิ ติทิ ี่พ�่ วกเร คว ม ุข ซึ่่�งจริงๆ คว ม ุข คว ม ม ยุในที่ งธรรม เร่ยุกกนว่ learning by doing นน่�เป็็นก รเร่ยุนที่่� ที่่ นแยุกศีพที่์เป็็น .เ ื ร ุ ุ แป็ลว่ ดี่ แล�วก็ ที่ำ ใ �เร ไป็ ้่คว ม ำ เร็จ ไป็ ้่ก รม่ฝูีมื ติม เคยุ ข.ไข่ ข แป็ลว่ ว่ ง ุ บวก ข แป็ลว่ ว่ ง น�นแ ล พ้ดี ยุ้่บ่ ยุคร�งเลยุที่่เดี่ยุวว่ คนม่ฝูีมื มกจ ไม่ค่ ยุ ดี่ นน่�เป็็นคำ แป็ลข งพร โพธิ ติว์ ก็บ กกล่ วกบ ง� เครื� งมื แติ่คนที่่�มุ่งจ ใช�แติ่เครื� งมื ก็มกจ ไม่ ที่่ นที่�ง ล ยุไว�ว่ ุข แป็ลว่ ุ คื ดี่ บวก ข เข� ถ้่งฝูีมื กเที่่ ไ ร่ เพร เร ไป็ติิดี ยุ้่ว่ จ ติ� งม่ แป็ลว่ ว่ ง ุ บวก ข แป็ลว่ ว่ ง นน� แ ล ดี่ เครื� งมื มยุก่ นช่ งที่ำ บ� นที่่�เก่งแที่บจ ไม่ใช�ติ ป็้ 58
ฉ น�นคุณคร้ที่่�ฟื้ัง ยุ้่ขณ น่�โป็รดีที่ร บ ถ้� เป็็น ในขณ ที่น่� กเรย่ ุน คิดีดีก้ แ็ ลว� กน ไดี�มโ่ ก พบป็ ไป็ไดี� คำ ว่ ว่ ง น่�แ ล ดี่ ไม่ไดี� ม ยุคว มว่ ไดี� ยุ้่ เจ เจ กบเบ ร์ น่�งข งโรงเร่ยุน ลบ บเป็ล่�ยุน ว่ งๆ แล�วดี่ ก ร ยุ้่ว่ งๆ จ ที่ำ ใ �จิติใจข งเร ว� วุ่น มุนเว่ยุนกนไป็ ยุงม่คว ม ุข คื ติม ป็ร รภติ�งแติ่ คุณคร้ที่ง� ล ยุโป็รดีที่ร บ จ พบว่ ครท้ ี่่เ� ริ�มเป็็นผู้้�ใ ญ่ ติ นแรกว่ ก รที่่�เร ที่ำ ง นใดีๆ ก็แล�วแติ่ จริงๆ คน ม จนกร ที่�งเป็็นผู้้�บริ ร เริ�มจ ไม่ค่ ยุม่ก ร น ที่ำ ง นน�นแ ล เป็น็ คนที่�ไ่ ดีผ� ู้ลจ กง นที่ต่� ินเ งที่ำ ยุ้่ในช�นเร่ยุน กเที่่ ไ ร่ ่วนใ ญ่ง นบริ รก็นำ เร ยุ่ ง ติม ม เที่ศีน์โดียุที่่�คณ คร้เป็็นผู้้�นิมนติ์ กไป็จ กก รเป็็นคร้ที่่�จ ติ� ง น ที่่�จ ติ� ง ยุ้่ ติม ก็ร้� ่กดี่ที่่�ที่่ นนิมนติ์ บ งช่วงที่่� ติม ไม่ว่ ง น� ช�นเร่ยุน เร เริ�มม่เวล ม กข่�น ฉ น�น เร ก็จ ม่ ติม กบ็ ริ รจดีก รเวล ใ เ� ป็น็ ไป็ไดีใ� นก รม พบป็ กิจกรรมที่่� ่ งจ กคว มเป็็นคร้ม กข่�นเรื� ยุๆ จนกร ที่�ง เจ เจ กบคณ คร้ที่ง� ล ยุ ที่�่ไมร่ �้ ่กเบื� แล�วก็ไม่ ยุ ก บ งที่่บ งคร�งเร ลืมไป็ว่ ฉนเป็็นคร้ ที่ำ ใ �ผู้้�บริ ร จ ป็ฏิิเ ธ ก รพบป็ เจ เจ กบคณ คร้ เพร ว่ บ งที่่ น นกลบม ที่บที่วนตินเ งว่ ฉนเป็็นผู้้� ำ นวยุก ร ติม ถ้ื ว่ คณ คร้ที่�ง ล ยุเป็็นผู้้�ใ �เก่ยุรติิ ใ �โ ก โรงเร่ยุนน ยุ่ กร น�นเลยุ แที่นที่่�ฉนจ ก ่ ง ใ �เวล ในก รศี่ก เร่ยุนร้�กบ ติม คื ติม ไม่ม ง ไป็จ กคว มเป็็นคร้ ฉนจ ติ� งเป็น็ ครย้ ุ�งิ ข่�นๆ ว่ เวล ติม ที่ำ ง นดี� นก รเที่ศีน์ก ร น ก ร บรรยุ ยุใ �คน ื�นฟื้ัง ติม ไม่ไดี�ม งว่ ติวเ งเป็็น ติม ที่ร บม ว่ ครซ้ ึ่่�งเป็็นผู้้� ำ นวยุก รโรงเร่ยุน ผู้ใ�้ น� ติม ม งว่ ตินเ งเป็็นผู้เ�้ ร่ยุนร�้ฝูึกฝูน ติม บ งที่่ น ติ นเช� ม ถ้่งโรงเร่ยุน ๗ น ฬิิก แล�วที่่ น ม่เวที่่ ำ รบก รพฒน ก รภ วน คื ม ยุคว มว่ ก็จ นดี ม ยุนกเร่ยุนแติ่ล ช�นๆ ม นที่น ม พบ ก รที่ำ ใ �เจริญข่�น ที่�งเรื� งภ ยุน ก ที่�งเรื� งคว มร้� ม ติิวเติ ร์ ม คุยุกบผู้้� ำ นวยุก ร ในแติ่ล เช� มุนเวย่ ุน ภ ยุน กแล เรื� งจิติวิญญ ณภ ยุในไป็ดี�วยุกน ฉ น�น กนไป็วนล � ง บถ้ ม รทีุ่กข์ ุกดีิบ แล�วก็ติิว เวล ผู้้�นิมนติ์ ติม ไป็เที่ศีน์ที่่�ไ น ่วนใ ญ่ ติม คว มรจ้� กนกเรย่ ุน โดียุคร้ที่่เ� ป็น็ ผู้�้ ำ นวยุก ร จ รยุ์ จ ไม่ป็ฏิิเ ธ ถ้� จดี รรเวล ไดี�ก็จ ไป็ ถ้� ไป็ดี�วยุติว ที่่�เป็็นผู้้� ำ นวยุก ร เป็็นผู้้�ที่ำ น� ที่่�คุยุกบเดี็กเ ง ไมไ่ ดี�ก็ไป็ที่ ง ินเที่ ร์เนต็ ิ ยุ่ งที่�่เป็น็ ยุใ้่ นขณ น�่ เลยุที่่เดี่ยุว แล�วก็จ มุนเว่ยุน ยุ่ งน่�ไป็ทีุ่กวนๆ คร้ ซึ่่�งเป็็นผู้้� ำ นวยุก รติ่ งๆ น�นก็จ ม่คว มร้� ่กเป็็นพ่ ติม น�ง ยุ้่ที่่� นติิ โศีก ม้ลนิธิเพื� นช่วยุเพื� น ที่่�ดี้แลล้กเดี็กๆ นกเร่ยุนที่่� ยุ้่แติ่ล ช�นๆ ก็ มุนเว่ยุน ซึ่ ยุนวมินที่ร์ ๔๘ ติม ก็ ่งภ พแล เ ่ยุงม ยุงที่่ น ม พบป็ เจ เจ คร้ที่่�เป็น็ ผู้้� ำ นวยุก รโรงเรย่ ุน ฉ น�น ที่�ง ล ยุที่่�กำ ลงติิดีติ มฟื้ัง ติิดีติ มชม ยุ้่ ใน ่ก ก ผู้้� ำ นวยุก รโรงเร่ยุนจ่งร้� มดีว่ เดี็ก � งน่�คว มร้�เป็็น ป็ร ม ณยุ่� ิบน ที่่ที่่�เ ลื ยุ้่ ติม จ ขมวดีป็ม ยุ่ งไร แน่นไ ม ไรที่่� มเ ม มควรจ ติ� ง ป็ร เดี็นที่่� ยุ กจ พ้ดีเป็็นธรรม เรื� งพฒน กบภ วน เพิ�มเติิมป็รบป็รุงแกไ� ข ซึ่่�ง ม ยุคว มว่ ที่่ นผู้�้ ำ นวยุก ร ที่่�พ้ดีไป็โดียุ ่วนม ก คื พ้ดีเรื� งพฒน ม ยุคว มว่ คนน่� เป็็นผู้้� ำ นวยุก รช ยุคน น่�ง ที่่ นเลื กที่่�จ ก รที่ำ ใ �เกิดีคว มเจริญก� ว น� ภ ยุน ก แติ่ ่วน เ ติวไป็ลง ที่�่ ดุ ีแล�วกจ็ เกิดีคว มลงติว ก็คื ดี้ที่่�เดี็ก ภ วน นน่�เป็็นเรื� งข งก รที่ำ ใ �เกิดีคว มเจริญ พบป็ เจ เจ กบเดี็ก คุยุกบเดี็ก แล�วก็โ ภ ป็ร ศีรยุ ก� ว น� ที่ งจิติวิญญ ณภ ยุใน คื ติม ยุ กจ กบเดี็ก เป็็น ไรที่่�คร้เ ง ที่่ นผู้้� ำ นวยุก รก็ม่คว ม ุข บ กกบคณ คร้ที่�ง ล ยุว่ จริงๆ ก รที่ำ ง นจ ติ� ง ม กในก รที่ำ น� ที่�่เป็็นพ่ เป็น็ พ่ พร ข งลก้ ๆ นกเรย่ ุน เป็น็ ไป็พร� มกบก รที่ำ ใจแล เป็น็ ไป็พร� มกบก รที่ำ บญุ ที่ง� ล ยุ ที่ำ ง น ที่ำ บุญ ที่ำ ใจ ไป็ดี�วยุกน ที่ำ ง น ที่ำ บุญ ที่ำ ใจ 59
ไป็ดี�วยุกน คำ ว่ ที่ำ ง น พวกเร ก็ร้� ยุ้่แล�ว ก็เป็็นเรื� ง บ กในแง่ที่ นมยุ โดียุลืมไป็ว่ บุญในข� ศี่ลมยุ บุญ ข งก รที่ำ ง นใน น� ที่่�ในคว มรบผู้ิดีช บ ก รที่ำ บุญ ที่่�เกิดีจ กก รรก ศี่ล นน่�ก็ไดี�บุญ แล ไดี�บุญ ล ยุคนบ กว่ จ ติ� งที่ำ บุญดี�วยุก รเ เงินใ ่ซึ่ ง ม กกว่ ดี�วยุ แล บุญข�น ้ง ุดีก็คื ก รบำ เพ็ญภ วน ไป็ที่ ดีผู้� ป็่ ที่ ดีกฐิน รื เ ไป็ถ้ว ยุวดี ถ้ว ยุ ม ยุคว มว่ บุญ นเกิดีจ กก ร บรมบ่มเพ จิติใจ พร งฆ์ งค์เจ� ใดีๆ ก็แล�วแติ่ นน่�ไม่ป็ฏิิเ ธว่ นน�น ข งเร ใ � ดี ว่ ง งบ เป็น็ ก รที่ำ บญุ มเดี็จพร งฆร ชบวรนิเวศี ซึ่่�งที่่ น ิ�นไป็เมื� แติ่ก รที่ำ บุญในคว ม ม ยุที่่�ล่กไป็กว่ น�นก็คื ไม่ก่�ป็ีที่่�ผู้่ นม น่� ที่่ นเที่ศีน์ไว�น่ ฟื้ังม ก คว มว่ ก ร ก รเพื� ก รลดีล กิเล ในจิติ ก รชำ ร ช ล� งกิเล ที่ำ บุญ ดี�วยุก รที่ำ ที่ นจดีว่ เป็็นก รที่ำ บุญที่่�ไดี�บุญ ในจิติ พ้ดีติ มคว มจริง ก รที่ำ บุญก็คื ชำ ร บ ป็ ถ้� ในร ดีบติ�น แติ่ก รที่ำ บุญดี�วยุก รรก ศี่ล ไดี�บุญ ถ้ มว่ บ ป็คื ไร ติ บ บ ป็คื กิเล คว มโลภ ม กกว่ ก รที่ำ ที่ น แล ก รที่ำ บุญดี�วยุก รเจริญ คว มโกรธ คว ม ลง ก รที่ำ ไรดี�วยุคว มโลภ ภ วน บรมบ่มเพ จิติใจข งตินเ งใ � ดี ว่ ง คว มโกรธ คว ม ลง จดีว่ เป็็นก รกร ที่ำ ที่่�เป็็นบ ป็ งบ นน่�จดีว่ ไดี�บุญม กกว่ ก รที่ำ ที่ น ก รรก นว่ เป็็นก รกร ที่ำ ที่่�เป็็นบ ป็ เป็็นไป็เพื� ก รลดีล ศี่ล คื ม ยุคว มว่ ก รที่ำ บุญที่่�เพ่งเล็งไป็ถ้่งก ร คว มโลภ คว มโกรธ คว ม ลง นน่�จดีไดี�ว่ เร ควบคุมจิติใจ ก รดี้แลจติ ิวญิ ญ ณข งตินเ ง นน่�เป็น็ กำ ลงที่ำ บุญ คื เร กำ ลงชำ ร บ ป็ เร กำ ลงเป็็นไป็ ก รที่ำ บุญที่่�ไดี�บุญ ้ง ุดี แติ่คนโดียุ ่วนม ก พร เพื� ก รชำ ร คว มโลภ คว มโกรธ คว ม ลง ฉ น�น โดียุ ่วนม ก มกจ ไม่แน นำ คื มกจ ไม่บ กบุญโยุม พน่� � ง ยุ่ ไป็เข� ใจเพย่ ุงแค่ว่ บุญ คื ก รเ เงินใ ่ซึ่ ง ดี�วยุก รรก ศี่ลแล เจริญภ วน ไป็บ กเพ่ยุงแค่โยุม ไป็ที่ ดีผู้� ป็่ ที่ ดีกฐนิ โดียุป็ร ก รติ่ งๆ ยุ่ ไป็เข� ใจ ฉนจ ร� งศี ล ก รเป็ร่ยุญ โบ ถ้์ วิ ร จ ร� ง แบบน�น ถ้� ไป็เข� ใจแบบน�น มนติื�นไป็ คื เร ไป็เข� ใจ ิ�งน�น ิ�งน่� โยุมคนใดี ยุ กจ นำ เงินม มที่บในก ร เพ่ยุงแค่ว่ บุญคื ก รที่ำ ที่ น จริงๆ บุญในพร ไติรป็ิฎก ก่ ร� งในคร�งน่� กรุณ ร่วมที่ำ บุญไดี�เลยุ คำ ว่ ร่วม เล่มที่่� ๒๐ ที่่ นบ กว่ จ ติ� ง ม ยุถ้่งก รที่ำ ที่ น ที่ำ บุญไดี�ก็ ม ยุคว มว่ เร เงินม ร่วมกนในที่่�แ ่งน่� ก รรก ศีล่ แล ก รเจริญภ วน เร เร่ยุกว่ บุญกิริยุ เพื� ร� ง ิ�งน�น ิ�งน่� แติ่ก ร ร� งที่่�ก่ ใ �เกิดีป็ร โยุชน์ วติถุ้ ๓ นน่�ไป็ ่ นเจ ในพร ไติรป็ิฎกเล่มที่่� ๒๐ เกิดีคุณค่ ม ก ยุ่ ง น่�งก็คื ก ร ร� งจิติวิญญ ณข ง ทีุ่กวนน่�คำ ว่ บ กบุญ กล ยุเป็็นว่ พร งฆ์ งค์เจ� ตินใ �เป็็น ริยุบุคคล เป็็นพร โ ดี บน พร กิที่ ค ม่ เลื กที่่�จ บ กบุญใ �โยุมที่ำ บุญดี�วยุเงินเป็็น ลก ก็คื พร น ค ม่ จนถ้่งพร ร นติ์ เป็็นติน� ถ้� เร ม ร� งกนแบบน่� นน่�จดีว่ เป็็นก ร ร� ง บุญโดียุ ร� งคว มเป็็น ริยุบุคคล ร� งภ ว จิติใจที่่� เป็น็ ไป็เพื� ก รลดีล กิเล คื ก รที่ำ ง น ที่ำ บุญ ที่ำ บุญ กค็ ื จดีก รกบกเิ ล ไป็ในร ว่ งก รที่ำ ง นดีว� ยุ แล ก็ที่ำ ใจ ที่ำ ใจก็คื ที่ำ จิติข งเร ใ � ดี ว่ ง งบ ขณ คร้กำ ลงที่ำ ง น ยุ้่ที่่�โรงเร่ยุน รื ที่่�ไ นก็แล�วแติ่ ใน น� ที่่�ข งคร้ คร้จ ติ� งบ กกล่ วกบตินเ งว่ ผู้ ที่ม่� กร ที่บที่ งติ ้ จม้ก ลิน� ก ยุ ใจ นน� เป็น็ เรื� งที่�่ เร จ ติ� งติ ม ่ น ติ มดี้ ติ มร้�ใจข งเร แล นำ ไป็ ้่ 60
ก รลดีกิเล ในร ว่ งก รที่ำ ง นใ �เป็็นไป็เพื� ก ร เ ่ยุง มนม่ก ร นดี ป็ ม่พลงง นคว มร� น ยุ้่ข� งใน ที่ำ บุญ แล เป็็นไป็ เพื� ก รที่ำ ใจใ �จงไดี� ติม จ่งม่ ถ้� ม่นำ� ที่่�ไม่ใช่นำ� แช่เยุ็น นำ� แช่เยุ็น ยุิ�งนำ� แข็ง นน่� ุภ ิติ ยุ กจ ฝู กบ กคร้ในช่วง ิบน ที่่ ุดีที่� ยุน่�ว่ ไม่ดี่เลยุ ไม่ดี่แก่ ุขภ พ นำ� แข็งถ้� ยุง นุโลมไป็ไดี�ก็คื นำ� แช่เยุ็น นน่�ถ้่งข�น นุโลมน แติ่ถ้� นำ� ดี่ที่่� ุดีก็คื คร้ไดี�ข� ยุุติิในเบื� งติ�นน่�แล�ว รื ยุงว่ ที่ำ ง น นำ� เป็ล่ นำ� ุณ ภ้มิ � ง นน่�เป็็น ิ�งที่่�เ ม มแก่ ที่ำ บุญ ที่ำ ใจ ไป็ดีว� ยุกน ยุ่ แยุกก รที่ำ ง น ก รที่ำ บญุ ร่ งก ยุข งเร ม ก ก รที่ำ ใจ กจ กกน ถ้� เร แยุกก รที่ำ ง น ก รที่ำ บุญ ก รที่ำ ใจ กจ กกน แ ดีงว่ เดี่�ยุวติ นน่�ฉนติิดีง น ติม ม่คติิในก รดี้แล ุขภ พคื ติ� งขยุนดีื�ม ยุ้่ ฉนไม่ม่เวล ไป็ที่ำ บุญ ร ยุุดีง นพกง น ล ง น ดีื�ม ที่่�ว่ น่�คื ดีื�มนำ� เป็ล่ ขยุนโดีนแดีดี ติ นที่่� ติม ฉนจ ไป็ที่ำ บุญ ฉนจ ไป็นุ่งข ว ่มข ว ฉนจ ไป็เดีิน กำ ลง ่งภ พแล เ ่ยุงม ยุงที่่ นที่�ง ล ยุ ติม ยุ้่ใน จงกรม ฉนจ ไป็น�ง ม ธิ ฉนจ ไป็เก็บ รมณ์ข่มกิเล � งที่่�มเ่ คร�ื งป็รบ ก ศีดีว� ยุ ติม ไม่ใชแ� ร์ ติม ฉนจ ไป็ป็ิดีว จ ฉนจ ไป็เข� ค่ ยุเข� ค ร์ ป็ฏิิบติิ เป็ิดี น� ติ่ ง งบ น แล�วก็รบแ งแดีดีจ กข� งน ก ธรรม น�นแ ล ฉนจ่งจ ไดี�ม่เวล ไป็ที่ำ บุญ ติ นน่�ฉน เข� ม ไม่เป็ิดีแม�กร ที่�งไฟื้ฟื้้ ไฟื้ฟื้้ ใ �แ ง ว่ งก็ ยุ้่โรงเร่ยุน ฉนจ ติ� ง นเดี็ก ฉนจ ติ� งเป็็นผู้้�บริ ร ไม่เป็ิดี คื ติม ม่ที่ศีนคติิว่ ถ้� เร พยุ ยุ ม ยุ้่กบ ฉนจ ติ� งที่ำ ง น ป็ร ก บ ชพ่ ฉนไม่ม่เวล ไป็ที่ำ บุญ แดีดี เดีิน ยุ้่กบดีิน แล ไดี�ม่โ ก ดีื�ม แดีดี เดีิน ดีิน ที่ำ ใจ เพร ฉนจ ติ� งที่ำ ง น ในที่ งพุที่ธศี น ไม่ไดี� ดีื�ม คื ม ยุคว มว่ มผู้ แดีดี ยุ้่กบ ิริยุ บถ้เดีิน ม กๆ ซึ่่�งแน่น น ิริยุ บถ้เดีิน มนก็จ ควบคุมค้่กบ นแบบนน� พทุ ี่ธศี น นว่ ที่ำ ง น ที่ำ บญุ ที่ำ ใจ ิริยุ บถ้ยุืนดีว� ยุ ไป็ดี�วยุกน ที่ำ ง น ที่ำ บุญ ที่ำ ใจไป็ดี�วยุกน พิเคร ์ ติ มคว มเป็็นจริงเช่นน่�แล�ว เร ก็จ ไดี�ร้�คว ม ม ยุ ติม เคยุติ�งป็ร เดี็นว่ คำ ว่ ยุุยุืน แป็ลว่ คำ ว่ ก รที่ำ ง น ก รที่ำ บุญ ก รที่ำ ใจ เร จ ติ� งขยุนยุืน ขยุนเดีิน เจริญช่พ ไม่เร่งร่บ เร็วไว จ ไม่ล่ จ ไป็ไ น ม ไ น ใช�บ ที่ เพื� เยุ่ยุวยุ ยุุ พ้ดีก็พ้ดีเถ้ ก รบำ เพ็ญภ วน กบก รเป็็น ใ �ยุืนยุง จงเดีินยุืน เ ่ยุก่ น ค่ ยุน นน�ง โถ้มพลง นกพฒน แยุก กจ กกนไม่ไดี� ก รเป็็นนกพฒน กบ ก รเป็็นนกภ วน แยุก กจ กกนไม่ไดี� ที่่�จริงแล�ว เร จ ติ� งดี้แลตินเ ง ใ �เป็็นคนม่ง นม ก ม่ง นเยุ เป็็นคนไม่ว่ ง ใ �คว มร้�แก่พ่�น� งดี�วยุว่ ก รจิบนำ� บ่ ยุๆ ในร ว่ งก รป็ฏิิบติิง น จ เป็็นก รเยุ่ยุวยุ ุขภ พข งเร คร้ เวล นที่่� น� ช�น ควรจ ม่ นำ� เป็ล่ นำ� ดี พกพ เข� ไป็ในช�นเร่ยุนเ ม เป็็น ไป็ไดี�เมื� เร ใช�เ ่ยุงไป็ช�วร ยุ เวล น่�ง เร ควรจ ม่ ก รจิบนำ� ใ �เดี็กๆ เ ็นเลยุว่ คร้ใ ่ใจติ่ ก รจิบนำ� แล�วก รจิบนำ� ไม่ติ� งดีื�มม กๆ เป็็นแก�วๆ ใ �จิบ ที่่ล นิดี ที่่ล นิดี ที่่ล นิดี จิบที่่ล นิดี ที่่ล นิดี แล�วก็ ใ �ร่ งก ยุข งเร ม่นำ� ล่ เล่�ยุง ยุ้่แที่บจ ทีุ่ก ิบน ที่่ ยุ่� ิบน ที่่ จิบนำ� กคร�ง น่�ง ติม ว่ มนจ เป็็นผู้ลดี่ แก่ร บบร่ งก ยุภ ยุใน เพร ว่ ในร ว่ งที่่�เร ใช� 61
แรงฤที่ธ�ิ ไม่ติิดี ลง ยุนื ใ �น น เดีินใ � นก ยุ่ รก งค์ ร.เรื ไป็ ่ นใคร จนลมื ไป็ว่ จริงๆ แล�วเร ควรจ ติ� ง น�งน นลง นิดี น่ ยุ ร่ ยุดี่ ยุุยุืน เมื� เดีินยุืน ่ นใจ คำ ว่ ่ นใจน่� ม ยุคว มว่ ่ นใจตินเ ง ฝู้น ยุุ ใจม�นมุ ง น นก ไม่ผู้ลก น่ ยุ้่กล งทีุ่่ง จง ่ นใจติน ยุ่ งคนม่ดีวงติ จนในดีวงติ น�นไม่ม่ติน กล งดีง กล งพงพ่ รมณ์ดี่ น่โศีก พ�นโรคจง นน่�เป็็น ุภ ิติพร โพธิ ติว์ จงม งดี้ติน ยุ่ งคน ม่ดีวงติ จนในดีวงติ น�นไม่ม่ติน เป็็น ุภ ิติพร ยุุน�ง ยุุน น จ ่ นล� ไร�ล่ล ล ยุเลื� น ไม่ โพธิ ติว์ เคลื� นไ ว เพร เ น็ แก่ ขุ บ ยุ จง่ ติ ยุไว ลำ บ กไว� ดี่กว่ ยุยุ ุืน ถ้� พ่�น� งข งเร เก็บเก่�ยุวไป็ในเนื� ร ที่่� ติม บรรยุ ยุม ่ก กป็ร ม ณ มน ที่่จ เ ลื ยุ้่ วงว่ ข� ป็ร รภเก่�ยุวกบเรื� งฝูึก ฝูน บ รม ติม ก็ ยุ กจ กำ นดีป็มป็ร เดี็นที่�ง มดีเที่่ ที่่�ไดี� จนกร ที่�งถ้่งเรื� งก รบำ เพ็ญภ วน ที่่ มกล งภ รกิจ บรรยุ ยุม ติ�งแติ่แรกว่ ก รที่ำ ง นคื ก รพฒน แ ่งก รพฒน น่ จ ใ � ติิป็ัญญ คว มร้�แก่พ่�น� งคร้ ตินเ ง คื ก ร บำ เพ็ญภ วน ฝูึกฝูนเร่ยุนร้� ฝูึก ฝูน ที่�ง ล ยุ นำ ไป็ ้่ก รป็ร พฤติิป็ฏิิบติิเพื� ตินเ งจ ไดี� บ รม ฝูึกคื ที่ำ ใ เ� ป็็น ไมเ่ ข็นขดี ฝูนคื แติง่ ว่ น ดี เป็็นนกก รศี่ก คื เป็็นผู้้�ม่ก รบำ เพ็ญ ิกข นไดี�แก่ ใ �เ ม ม บคื ที่ำ ใ � ุกง ม น� มนิยุม รมคื รม ศี่ล แล ป็ร ก รที่่� งคื ม ธิ ม ธิจริงๆ ไม่ใช่ก ร ่ ุกป็ลง� เ มื นดี�งจนที่ร์ นนก่� ็คื ก รบำ เพญ็ ภ วน น�ง ลบติ งบจิติพทุ ี่โธ มม ร ง ยุุบ น พ ง น น ดี�วยุศี่ล ิกข ม ธิ รื จิติ ิกข ที่่� ุดีก็คื ป็ัญญ ม ธิที่่�แที่�จริงก็คื ก รเป็็นคนม่จิติติ�งม�น ยุ้่กบศี่ล จิติ ิกข ศี่ล ม ธิ ป็ัญญ จ ติ� งบำ เพ็ญไป็ดี�วยุกน ไม่ ว�นไ ว กไป็จ กศี่ลที่่�เร ม ที่ นบำ เพ็ญ พ แยุก กจ กกนไม่ไดี� ที่่�ใดีม่ศี่ล ที่่�น�นม่ป็ัญญ ที่่�ใดี จิติติ�งม�น ยุ้่กบศี่ลน่�แ ล เข ก็เร่ยุกว่ เป็็น ม ธิ ม่ป็ัญญ ที่่�น�นม่ศี่ล บณฑิิติที่�ง ล ยุยุ่ มกล่ วว่ ศี่ล มผู้ แติ ติ� ง ไม่ข� งติิดี ดีวงจิติ คงม�น ไม่ ว�นไ ว แล ป็ัญญ เป็็นข งเลศิ ีในโลก ถ้้กขยุ่ม รื เขยุ่ กเที่่ ไร ก็จ ไม่ ไ ว ว�น เป็็น ม�นคง มผู้ แติ ติ� ง ไม่ข� งติิดี ดีวงจิติ คงม�น ติม ใชเ� วล ม ๕๙ น ที่่ เพ�ื ง่ ภ พแล เ ่ยุง ไม่ ว�นไ ว ถ้้กขยุ่ม รื เขยุ่ กเที่่ ไร ก็จ ไม่ไ ว ว�น จ กม้ลนิธิเพื� นช่วยุเพื� นม ยุงที่่ นที่�ง ล ยุที่่�เป็็น เป็็นม�นคง ที่่� ุดีก็คื ป็ัญญ นน่�เป็็นไติร ิกข คณ คร้ ซึ่ง่� ป็ร นง นโดียุคร้ซึ่ ครแ้ ง แล คร้ �นื ๆ ข� ุดีที่� ยุ ่ก ล ยุติ่ ล ยุคน ที่่�ที่ำ ใ �ก ร ่งภ พแล เ ่ยุง ในคร�งน่�ม ้่ที่่ นที่�ง ล ยุบรรลุคว ม ำ เร็จในช่วงน ที่่ ป็ัญญ ไม่ใช่เป็็นก ร ไม่ ม ยุถ้่งคว มเป็็นคน ุดีที่� ยุน่� ข พลงแ ่ง คุณง มคว มดี่ข งทีุ่กที่่ นที่่� ร บร้�ในวิช ก รเรื� งคว มร้� ยุ่ งเดี่ยุวน แติ่ป็ัญญ กรุณ ติิดีติ มฟื้ังติิดีติ มชม ยุ้่น่� นำ พ ที่่ นที่�ง ล ยุ ก็คื เป็็นคนที่่�ม่คว มร้�ในจิติวิญญ ณข งตินเ ง ่ น ไป็ ้่ก รบำ เพ็ญภ วน พร� มๆ กบ ก รพฒน คื จิติ ่ นใจ ก่ นใดี �ืน จติ ิติ�นื จติ ิล่ก ควรศีก่ ยุ กร้� เร่ยุนร้� ก ร ร� งจิติวิญญ ณภ ยุในพร� มๆ กบก ร เลิศีลำ� ่ นติำ ร ยุ กม่ ป็ัญญ ใ � ่ นใจ กรุณ ร� งง นภ ยุน กไป็ดี�วยุกน แล ข� งน กก็ไดี� ข� งใน ฟื้ัง ่กคร�ง น่�งคร้ ่ นจิติ ่ นใจ ก่ นใดี ื�น จิติติื�น ก็ดี�วยุ ข� งน กก็ไดี� ข� งในก็ดี�วยุ ข คว ม นติิ ุขจงม่ จิติล่ก ควรศี่ก ยุ กร้� เลิศีลำ� ่ นติำ ร ยุ กม่ แกท่ ี่่ นที่�ง ล ยุติล ดีก ลเป็็นนิจเที่ ญ ป็ัญญ ใ � ่ นใจ โป็รดี งเกติ ่ นใจ ร ไ จ.จ น ่ นใจ คนโดียุ ่วนใ ญ่ จ ่ นใคร ม งว่ คนๆ น�น เจริญธรรม เป็น็ แบบนน� คนๆ โนน� เป็็นแบบโน�น ไรติ่ งๆ น น ไป็ รุป็ ไป็ติดี ินคน ื�น ไป็ ่ นใคร ร ไ ค.คว ยุ 62
คุำากล่า่ วัติ้อนรับ ผู่้รบั โล่ป่ ระกาศเกียรติิคุณุ คุรูดีีไมม่ อี บายมุข รนุ่ ๑๐ โดีย วัา่ ที่ร�ี อ้ ยติรธี ีนุ วังษ์จันิ ดีา รองเล่ขาธีิการคุณะกรรมการการศกึ ษาขัน� พิ่�นฐาน วัันที่�ี ๒๗ ธีนั วัาคุม ๒๕๖๔ (ผ่่านระบบ Zoom) ว ดีผ่ ู้�้ม่เก่ยุรติทิ ีุ่กที่่ น เพื� นครด้ ี่ไมม่ ่ บ ยุมขุ ที่�งผู้้�บริ รก รศี่ก ผู้บ้� ริ ร ถ้ นศี่ก แล เพื� นคร้ที่�วป็ร เที่ศี ผู้มร้� ่กยุินดี่ที่่�ไดี�พบทีุ่กที่่ นที่่�เป็็นคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุขรุ่นที่่� ๑๐ ในวนน่� โครงก รคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุขก� วเข� ้่ป็ีที่่� ๑๑ โดียุเป็็นคว ม ร่วมมื ร ว่ ง ำ นกง นเครื ข่ ยุ งค์กรงดีเ ล� ( คล.) ำ นกง นก งทีุ่น นบ นุน ก ร ร� งเ ริม ุขภ พ ( .) แล ำ นกง นคณ กรรมก รก รศีก่ ขน� พน�ื ฐ น ( พฐ.) จนม่คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุขกร จ ยุ ยุ้่ที่�วป็ร เที่ศี ่กที่�ง พฐ. ยุง ร� งค่ นิยุมใ ม่เช่น ง นเลย่� ุงวนคร้ ง นเล�ย่ ุงเก ่ยุณที่�่ป็ล ดีเ ล� เบย่ ุร์ บุ ร่� ยุ่ งติ่ เน�ื ง ติ� งข ข บคุณ ๒๒๕ เขติพื�นที่่�ก รศี่ก ที่่� น งนโยุบ ยุน่�ข ง พฐ. ผู้มร้� ่กชื�นชมทีุ่กภ ค ่วนแล จ นบ นุนขบเคล�ื นใ �เป็็นวฒนธรรมข งคว มเป็็นครท้ ี่ป่� ็ล ดี บ ยุมขุ ติ่ ไป็ บ ยุมุข เป็็น ิ�งที่่�นำ ม ซึ่่�งคว มเ ื� ม คว มวิบติิใ �กบช่วิติ ซึ่่�งคร้ติ� งป็ร พฤติิ ป็ฏิิบติิเป็็นแบบ ยุ่ ง แล คร้ติ� งพ ล้กๆ นกเรย่ ุนเร่ยุนร้�ถ้ง่ โที่ ภยุข ง บ ยุมุขเพ่�ื เป็็น ร กฐ นในก รดีำ เนินช่วิติ ป็ัจจุบน บ ยุมุขม่คว มซึ่บซึ่� นในก รเข� ้่ช่วิติผู้้�คนม กข่�น เช่นก รใช�คว ม นุก น น คว มที่น มยุ แล ื�นๆ ดี�วยุก รโฆ ณ ซึ่ำ� ๆ จนคนเชื� คล� ยุติ มเพร คดิ ีว่ บ ยุมขุ เป็น็ ข งธรรมดี ที่่�ใครๆ กท็ ี่ำ กน ผู้มข ชื�นชมทีุ่กที่่ นในที่่�ป็ร ชุมวนน�่ ที่่�ติ่ ้�กบ บ ยุมุขจนชน เป็็นแบบ ยุ่ ง ใ �กบล้กๆ นกเร่ยุน ชุมชน แล งคมป็ร เที่ศีช ติิ กคร้ติกเป็็นที่ำ บ ยุมุขเ ่ยุแล�ว ป็ร เที่ศีช ติจิ เป็น็ ยุ่ งไรน่ค� ื คำ ถ้ ม ผู้มข เชิญชวนใ �ทีุ่กที่่ นในที่่�น่�ไดี�กลบไป็ นติ่ ใ �คนร บข� ง โดียุเฉพ ล้กๆ นกเร่ยุนมิใ �ติกเป็็นที่ บ ยุมุข ดีงที่่�ที่่ นไดี�ที่ำ ใ �ดีเ้ ป็็นแบบ ยุ่ งแล�ว ซึ่่�งจ เป็็น คว ม ุข นป็ร เ รฐิ ในวิช ชพ่ ครข้ งที่่ น ืบไป็ 63
64
65
เสย่ งสะท้อน้ของเดก็ ๆ 66
พี�ๆ ชัวนน้องไป้สูบบห่ ร�ี พอคื่ณคืรูรูก้ ็จะใชั้การลงโทำษเดี็ก โดียการตัีคื�ะ มีเี อาบโร่หงรเร�มี ีียาจนดนีขูดค้ีือรเงจูอผบั ามสไีดเร่ ีหา้ แมเขี้ือล้าน้วมีคแาืรกหูกินล็ตใง�ันีมีจเั�ววนสลแ่มาีบเคทืบำรี�ยวับงา� นักเรียนไมีก� ล้าไป้ย่ง� กบั คืณ่ คืรู เวลานกั เรียนทำำงานไมี�เสรจ็ คืรเู ข้า้ มีาแรกๆ คืืออารมีณร์ อ้ นคื�ะ คืรกู จ็ ะดี่ดีา� จนเดี็กไมี�กลา้ เข้า้ หา ถ้านกั เรยี นทำำผดิ ีคืรูลงโทำษเลยคืะ� บางคืรัง� กจ็ ะตับหวั จะตัี เดี็กๆ ไมี�คื�อยรักคื่ณคืรู อะไรป้ระมีาณนค�ี ื�ะ ไมี�คื�อยเชัือ� ฟัังเทำ�าไหร� 67 ตัอนยงั ไมี�มีีโรงเรียนคืำพ�อสอน คืรจู ะสอนอยา� งเดีียว ไมี�มีีกิจกรรมี ไมีม� ีีเกมี ไมี�มีอี ะไรมีาให้เดี็กพักผ�อนสมีอง
เป้ลีย� นคื�ะ ตัอนทำีพ� �ีชัวนนอ้ งไป้สูบบ่หร�ี ตัอนน�นั ก็ไดี้ทำำลูกอมีหญ้าหมีอน้อย ให้พ�ๆี เข้ากิน เข้ากค็ ื�อยๆ ลดี และไมีช� ัวนน้องไป้สูบบ่หรอ�ี กี เดีก็ กก็ ลา้ เข้้าหาคืรู มีกี ิจกรรมีสอน เป้ลี�ยนแป้ลงมีากเลยคืะ� ใหค้ ืวามีรกั ให้คืวามีรู้ ตัอนเชั้ากจ็ ะมีี จากไมีค� ือ� ยลงมีอื จะใชั้คืำพดู ีมีากกวา� การกอดีคื่ณคืรู ทำำให้เดี็กใกลช้ ัดิ ีข้่�นคืรับ คือื ถา้ ทำำโทำษกท็ ำำแบบสร้างสรรคื์ 68 ให้ไป้ล้างห้องนาำ� ใหเ้ ก็บข้ยะ ป้ระมีาณนีค� ืะ�
ตัอนน�คี ืรไู มีด� ี่ อารมีณ์ดีี มีอี คะืรไรูเขก้้าป็ ้ถรง่ ่กเดษี็กาคมืีราไูกดขี้้ท่น� ำ่กแเรล�อื ้วงกค็เืขร้้าูกใ็รจบัคืฟวัางั มทีำรก่ ูส้ เรก่ �อื เดงีค็กื�ะ สนก่ ใจดีี ยมิ� ีแยม้ ีแจ�มีใส คืรเู ร�มิ ีถอื ไมีน้ ้อยลง และนกั เรียนเรม�ิ ีไมีเ� อา ข้องมี่นเมีาและบห่ ร�เี ข้า้ มีามีัว� สม่ ีในโรงเรียน ถ้าทำ�งั ป้ระเทำศิไทำยใหเ้ ป้น็ โรงเรียนคืำพอ� สอนหมีดีเลยกด็ ีคี ืรบั เพราะว�าจะไดี้ไมีม� ีใี คืรดีม�ื ีเหล้า 69
เขา้ ม่ารู่วม่เป็น้โรูงเรู่ยน้คำพี่อ่ สอน้ ไดอ้ ย่างไรู?
สำหรบั โรงเรยี นเข้าพนมีแบกศิ่กษา ไดี้ไป้ดีตู ััง� แตัร� �น่ ทำี� ๑ ในการเข้้าร�วมี ครููศ์รูสวรูรูค์ (ครููอาย) โรงเรียนคืำพ�อสอน ทำ�านผู้บริหารตั�ังแตั�คืนก�อน ตัอนนี�ก็ผ�านมีา ๓ ทำ�าน แล้ว ก็เล็งเห็นแล้วว�าโคืรงการน�ีมีีคืวามีสำคืัญและก็จะชั�วยให้ทำ�ังเดี็กและคืรู เกิดีการป้รับเป้ล�ียนพฤตัิกรรมี ก็เลยเข้้าร�วมีโคืรงการนตี� ั�ังแตั�น�ันเป้็นตั้นมีา สำหรับก�อนเข้้าโคืรงการตััวคื่ณคืรูเอง เชัื�อว�าก็คืงจะเป้็นเหมีือนกัน คืือ คื่ณคืรูก็อาจจะดี้วยคืวามีทำ�ีตั�ังใจสอนอาจจะเกิดีอารมีณ์ร้อนโดียไมี�รับฟััง คืวามีคืิดีเห็นข้องนักเรียน หรือไมี�เข้้าใจป้ัญหา หรือไมี�เข้้าถ่งนักเรียนโดีย เทำ�าทำค�ี ืวร เพราะว�านักเรียนแตัล� ะคืนเข้ากม็ ีาจากสภาพแวดีลอ้ มีทำีแ� ตักตั�างกัน คืวามีถนัดีข้องแตั�ละคืนก็แตักตั�างกัน ซึ่่�งในก�อนหน้าน�ันคื่ณคืรูสอนไป้ เราก็มีักทำี�จะอยากไดี้คืำตัอบจากนักเรียน ก็คืงจะไมี�รอคือยคืำตัอบ หรือถ้า นักเรียนเงียบไป้ คื่ณคืรูเองก็ไมีพ� อใจ แตั�พอหลังเข้้าร�วมีโคืรงการ คื่ณคืรู ก็เกิดีการป้รับเป้ลี�ยนพฤตัิกรรมีโดียเข้้าใจนักเรียนมีากยิ�งข้่�น แล้วก็รับฟััง เดีก็ มีากยง�ิ ข้น�่ ส�วนป้ัจจัยก็เกิดีจากการป้รับเป้ลี�ยนข้องตััวนักเรียน จากการป้รับเป้ลี�ยนพฤตัิกรรมี นักเรียนหน�่งคืนทำี�เกิดี การป้รับเป้ล�ียนพฤตัิกรรมีก็จะเป้็นกำลังใจให้กับคื่ณคืรู จากทำี�โรงเรียนเข้าพนมีแบกศิ่กษาข้องเราเข้้าร�วมีกิจกรรมี โรงเรียนคืำพ�อสอน เราก็จะมีีคืู�มีือกิจกรรมีตั�างๆ มีาใชั้กับนักเรียน ไมี�ว�าจะเป้็นพระราชัดีำรัสทำ�ีบอกว�าให้คืรูรักเดี็ก ให้เดี็กรักคืรู ป้ัจจ่บันหลายคืนอาจจะคืิดีภาพไมี�ออกว�าโรงเรียนมีัธียมีเข้าจะทำำกันยังไง ถ้าเป้็นโรงเรียนป้ระถมี มีัน อาจจะง�าย อาจจะกอดี เป้็นเดี็กจะกอดีไดี้เลย แตั�ว�าถ้าเป้็นโรงเรียนมีัธียมีคื่ณคืรูหลายทำ�านก็คืงคืิดีว�าถ้าทำำแบบนั�น มีันจะมีีเร�ืองชัู้สาวตัามีมีาไหมี มีันอาจจะมีีภาพทำี�ไมี�เหมีาะสมีไหมี แตั�ว�า คืำว�า การให้คืวามีรัก เราสามีารถตัีคืวามีไดี้ หลายรูป้แบบ การให้คืวามีรัก เราเน้นให้เดี็กเข้ารู้ว�าคื่ณคืรูมีีใจรักเข้า ทำำยังไงก็ไดี้ให้เข้ารู้ส่กไว้ใจ เพราะว�านักเรียน ทำ�ีออกจากบ้านมีาเราไมี�รู้เลยว�า ก�อนทำี�เข้ามีาถ่งโรงเรียนเจอสภาพป้ัญหาแวดีล้อมีอะไรมีาบ้าง ถ้าเข้ามีาเจอคื่ณคืรูทำี� เข้า้ ใจเข้า เข้ากจ็ ะมีคี ืวามีไว้ใจคื่ณคืรู และก็เชั�อื วา� การเรยี นการสอนก็จะงา� ยย�งิ ข้่�น โดียเราอาจจะไมีด� ีง่ เข้ามีากอดีกไ็ ดี้ แตัเ� ราอาจจะสง� ยม�ิ ี อยา� งทำค�ี ืรอู อ้ บอกไป้ ว�าการสบตัา การย�มิ ี การชัมี เป้น็ การใหก้ ำลงั ใจกันเป้น็ สง�ิ ทำำไดี้ สัมีผสั เข้า สัมีผัสมีือและให้กำลังใจถามีเข้าว�าวันน�ีเป้็นยังไงบ้าง พูดีกล�าวทำักทำายเข้า ก็จะทำำให้เข้ารู้ส่กดีีข้่�น ซึ่�่งกิจกรรมีเหล�าน�ี ทำ�ีโรงเรียนเข้าพนมีแบกเอามีาทำำ ไมี�ว�าจะเป้็นกิจกรรมีจะให้นักเรียนเข้ียนจดีหมีายสื�อรัก ก็จะเป้็นกิจกรรมีหน�่ง ถ้า เป้น็ ป้ระถมีกอ็ าจจะนา� รกั หนอ� ย ลูกเข้ียนรกั พ�อกับแมี�ก็ดีใี จ แตั�วา� มีธั ียมี วัยข้องเดี็กเป้็นวัยข้องวยั ร�่น อาจจะห�างกัน บ้างกับพ�อแมี� เพราะว�าเป้็นชั�วงวัยข้องเข้า แตั�ถ้าเราให้เข้าเข้ียนไป้หา ก็เชั�ือเลยว�าอาจจะถ่งคืวามีสัมีพันธี์ข้องคืน ในคืรอบคืรัวกลับมีา และทำี�สำคืัญก็คืือ วัยร่�นเป้็นวัยทำี�ตัามีเพื�อนแล้วก็เชัื�อเพ�ือนมีาก ถ้าเพื�อนจะเข้ียนจดีหมีายถ่ง เพอ�ื น ก็จะสง� กำลังใจใหก้ นั บางทำเี พือ� นเตัอื นเพื�อนกไ็ ดี้ผลดีี ทำีส� ำคืัญเข้าอาจจะเข้ยี นจดีหมีายถ่งแฟันเข้าก็ไดี้ ไมีผ� ดิ ี ถ้าเข้ามีองเห็นว�าส�ิงเล็กๆ น�ีจะกลับมีาทำำให้เดี็กข้องเราไมี�สามีารถเข้้าไป้ย่�งเกี�ยวกับอบายมี่ข้ไดี้ ซึ่่�งกิจกรรมีตั�างๆ น�ี คืำพ�อสอนก็จะทำำให้กิจกรรมีข้องนักเรียนเข้ียนคืวามีสัมีพันธี์ข้องคืรูกับนักเรียนก็แน�นแฟั้นยิ�งข้่�น รวมีถ่งผู้ป้กคืรอง เองก็จะมีเี วลามีาดีูแลบต่ ัรหลาน และกส็ ือ� คืวามีสมั ีพนั ธี์ทำด�ี ีีสำหรบั ผู้ป้กคืรองกับคืรู นบั วา� โรงเรยี นเข้าพนมีแบกศิ่กษาส่ดียอดีมีากๆ เลย เพราะเป้็นโรงเรยี นคืำพ�อสอนนอโกรงนเรั�นยี เรนาเจดะียีเปว้็นทำป�เี ้ปร้น็ ะถระมีดหีับมีมดีีัธีเยลมยี
ก็เร�ิมีจากเป้็นคืรูดีีร่�นทำี� ๗ เป้็นคืรูดีีไมี�มีีอบายมี่ข้ร่�นทำี� ๗ แล้วก็ สมีัคืรเข้้ามีา ตัอนเข้้ามีาก็สมีัคืรเข้้ามีาแบบ เข้าเรียก คืือสมีัคืรเข้้ามีาก�อน ไมี�ไดี้มีีคืวามีรู้ ไมี�ไดี้อะไรเลย เร�ิมีจากตัรงน�ัน ตัอนแรกทำำใหมี�ๆ ก็ยัง ไมี�คื�อยเห็นภาพชััดีเจน ในป้ีทำ�ีหน�่งป้ีทำ�ีสอง ก็คืือมีันยังเหมีือนกับ นักเรียน ผู้บริหาร และคื่ณคืรู ยังไมี�คื�อยมีีใคืรเชั�ือว�าอาจจะเป้็นโคืรงการแฟัชั�ัน หรือเป้ล�า เดีี�ยวเข้้ามีาก็หมีดีไป้เหมีือนโคืรงการอื�นๆ แตั�พอทำำไป้สักพัก การเป้ล�ียนแป้ลงจะเกิดีข้�่นทำ�ีตััวเดี็กคื�อนข้้างชััดีเจน ป้ัจจัยทำ�ีทำำให้เกิดีการ เป้ลี�ยนแป้ลง คืิดีว�า สำหรับโรงเรียนป้ระถมี คืวามีตั�อเนื�องคื�อนข้้างสำคืัญ ก็คืือ ตััวเองจะไมี�เคืยย�อทำ้อทำี�จะคืงคืวามีตั�อเน�ืองข้องกิจกรรมีตั�างๆ หรือ เรียนรู้ทำ�ีจะป้รับให้มีันเข้้ากับเดี็กข้องเรา เดี็กข้องเราอาจจะไมี�พร้อมีใน รูป้แบบน�ี เราก็หาวิธีกี ารนะ� ก็จะเป้็นลกั ษณะแบบน�ี ครูชู ้ฎาสา (ครูซู ารูา่ ) อยากจะใเรหาเเ้ ปกลพ้ม็น็�าีอ�ี เีกยกอ้ างั ย�ี ใรไหควงยืกรเ้จบดืลมูดัีับ้าีีห�าลงไคอืยดม�ูีะใมน�่ี้ดชีไอืีัีอรตมี ้ไทัีะดำาาเไี�เี ลมกรร้ทีำา�าจบก่ นเเะหรยคสำืบิอ็นำพอทพะสบำรๆขง�ูดะถ้ีภอบเเาลลงารมีพพยยมพีรน�ืมทก�ซีีาำึาท่ิจ่กโาำช�ีกทรพัซำวึร�าำ่ร�ง่ากรลไะทนดมับอบำีีามแ้เนงีรรมาบเีามอ้ ลว�นีทบรงงำา�อ้ าำอยนใมโมหอาีชีเ�ี นรายั้ฟดวาตัีำอัเังาเมยั�งหีกีทหาหำ�ยี ไน็ ในปหมลน้แีอ�ฏมเาคิีลลยืยบิค�มู ืว้ยคีปัตะือื้ัะ�ี ิ ก็คืือ ถ้าเอ�ยถ่งพระบรมีราโชัวาทำ บางคืร�ังสำหรับนักเรียนคืรูจะ คือ� นข้า้ งสัมีผสั ไดี้ยาก จะใชัว้ ิธีกี ารหลอกเดี็กไป้ในตัวั จะสอนผ�านกระบวนการ ตั�างๆ แล้วคื�อยมีาสร่ป้ให้กับเดี็กไดี้รู้ว�า น�ันคืืออะไร แล้วก็พระองคื์ไดี้ให้ แนวคืิดี ให้วิธีีการทำ�ีว�าสอนเข้าเป้็นแบบไหน ก็คืือนักเรียนยังเป้็นนักเรียน ป้ระถมี อยา� งก้าวทำี�สองทำ�ที ำำอย�ู เรือ� งข้องทำศิพิธีราชัธีรรมี มีี ๑๐ ข้้อ ถา้ บอกวา� ข้้อหนง่� คืืออะไร ข้อ้ สองคือื อะไรทำเ�ี ป้น็ ทำฤษฎีี เดีก็ จะไมีร� ู้ แตั�เราจะใชัว้ ิธีีการ ใหเ้ ดีก็ ลงมีอื ป้ฏิิบัตัแิ ลว้ ก็ทำำ แล้วกส็ รป่ ้ให้เข้า เอาอยา� งงา� ยๆ ไมีเ� บยี ดีเบยี น ใคืร บางคืร�ังเหมีือนอย�างทำ�ีบอกว�า เดี็กจะไป้ทำำแป้ลงเกษตัรแล้วไป้เจอ ไส้เดีือน เราเอาจอบไป้ข้่ดีแล้วเจอไส้เดีือนอย�างน�ี ก็ถ้าป้กตัิ เดี็กเข้าก็จะ สน่กสนานกับการไป้เบียดีเบียนชัีวิตัเข้า ไป้ทำำลายร�างกายเข้า ไป้ตััดีเข้า เป้น็ ทำ�อนๆ อะไรป้ระมีาณอยา� งน�ี กค็ ือื เข้าไมีไ� ดี้เข้้าใจวา� น�นั คืือการเบยี ดีเบียน ชัีวิตัเข้า ทำำร้ายเข้า พอเราสอนก็สอนแบบผ�านกระบวนการ ซึ่�่งทำ�โี รงเรียน จะสอนลักษณะเจอสิ�งไหนก็สอนแบบนั�น คื่ณคืรูทำ่กคืนก็จะเรียนรู้เหมีือนๆ กนั แลว้ คื�อยสรป่ ้ยอ้ นกลับมีาหาทำฤษฎีีอีกคืรั�งหน่�ง 72
ข้อถามีคืรูซึ่ารา� แล้วกค็ ืรอู าย ในชัว� งสถานการณโ์ คืวิดีอย�างนี� ในเรื�องข้องการแสดีงคืวามีรักทำเ�ี ราเคืยกอดีเคืยสมั ีผัสกับนกั เรยี น ตัอนน�ที ำางโรงเรียนเราจะมีวี ธิ ีีการยังไงคืะ เผ�อื เป้น็ แนวทำางให้กับคื่ณคืรทู ำ�านอื�น สำหรับการป้ฏิิบัตัิป้กตัิในเร�ืองข้องการจัดีการเรียนการสอน เราก็ยังมีี ให้เดี็กนั�งสมีาธีิ ยังให้เดี็กมีี เข้าเรียกคืลื�นอัลฟั่าพวกนี� โดียการทำี�ให้น�ังผ�านกล้อง เป้ิดีกล้องทำ่กคืน แล้วก็น�ังสมีาธีิ อาจจะเป้ิดีเพลงสมีาธีิ เพลงข้องโรงเรียน คืำพ�อสอน คืลอๆ ไป้ คื่ณคืรูก็จะเป้ิดีไป้ให้เดี็กฟััง เสร็จแล้วก็ป้ฏิิญาณตัน ซึ่่�งเรารู้อยู� ถ้าเดี็กหลายคืนเสียงก็จะตัีกัน เราก็จะหาตััวแทำนมีาคืาบละหน�่งคืน เป้ล�ียนไป้เร�ือยๆ โดียเฉพาะเดี็กหลังห้องจะเน้นเป้็นพิเศิษ เราจะให้เข้ามีา ป้ฏิญิ าณตัน ทำเ�ี หลือกป็ ้ฏิญิ าณเหมีือนกันแตั� ไมีต� ั้องเป้ดิ ีไมีคื์ มีันจะตัีกัน ก็เป้็น แบบน�ี ส�วนวิธีีการจัดี ถ้าเป้็นภาคืป้ฏิิบัตัิ คื่ณคืรูก็จะทำำเป้็นหลัก แล้วก็ให้เข้า เห็น อย�างเชั�นถ้าคืรูวิทำยาศิาสตัร์ เข้าก็จะมีีการทำดีลอง จะมีีคื่ณคืรูถือแก้ว ถือกระป้๋งกระแป้๋งอะไรเยอะแยะ มีาทำำๆ เคืาะๆ ก็เห็น แตั�ว�าสังเกตัคื่ณคืรู คืนอื�นเข้าจะพยายามีทำำให้เห็นแล้วก็ให้เดี็กๆ ไป้ทำำเอง แล้วก็ถ�ายคืลิป้มีาส�ง ป้ระมีาณอยา� งนี� กน็ �ารกั ดีี แลว้ กส็ ร่ป้ข้ยายผลทำก่ สงิ� อย�างโดียทำีว� �า จากเมีอ�ื ก�อน ถ้าข้ยายผล บางคืรั�งเราพานักเรียนลงมีือทำำแล้วก็พาไป้ทำี�หมีู�บ้านเอง พาไป้ทำ�ี วัดีเอง ตัอนน�ีก็คืือให้เข้าทำำแล้วเข้าถ�ายคืลิป้มีา เข้าอาจจะไป้ทำำกับคื่ณพ�อ คื่ณแมีห� รือในคืรอบคืรวั ข้องเข้าทำ�มี ีันไมีเ� สี�ยงตัอ� การระบาดีข้องโรคืโคืวดิ ี สำหรับในชั�วงสถานการณโ์ คืวดิ ี โรงเรียนเข้าพนมีแบกข้องเรา ครููศ์รูสวรูรูค์ (ครูอู าย) กจ็ ดั ีการเรยี นการสอนแบบออนไลน์ เราก็ใชัก้ ารยม�ิ ี การสบตัา แล้วก็ การกล�าวคืำพดู ีในการชัมีเชัยนักเรยี น กจ็ ะทำำใหน้ ักเรยี นเหน็ วา� คืณ่ คืรู ใส�ใจเข้า ก็จะทำำให้การเรยี นการสอนเข้้าใจงา� ยยงิ� ข้�น่ นักเรยี นเห็นแลว้ ว�าคืณ่ คืรูใสใ� จ ซึ่�่งคืวามีรักคืวามีไว้ใจจะทำำให้การจัดีการเรยี นการสอน ตั�างๆ มีันง�ายข้�่น เพราะว�าคื่ณคืรูส�วนใหญ�ถ้าพูดีถ่งโรงเรียนมีัธียมี เราจะเน้น เราจะให้คืวามีสำคืัญกับคืวามีรู้กับการยัดีเยียดีเน�ือหาให้กับ นกั เรยี น โดียทำเี� ราไมีไ� ดีม้ ีองเลยวา� เข้ามีคี ืวามีพรอ้ มีหรอื เป้ลา� ในการทำจี� ะ รบั เนื�อหาทำเ�ี ราให้เข้าไป้ อย�าลืมี วา� เดี็กมีัธียมีเข้ากค็ ือื เดีก็ เข้าก็ตั้องการ ซึ่ัพพอร์ตั ตั้องการคืวามีรักเหมีือนกับเดี็กตััวน้อยๆ เลย แตั�คื่ณคืรู มีักจะละเลยในส�วนสำคืัญตัรงน�ี แล้วก็ยัดีเยียดีคืวามีรู้ให้เข้าว�าเข้า ตั้องเป้็นอย�างนี� เข้าตั้องสอบให้ไดี้แบบนี� เข้าตั้องเรียนเน�ือหานี�ให้ไดี้ อย�าลืมีว�าเดี็กก็คืือเดี็ก เข้าก็มีีหัวใจ บางคืรั�งเข้าเจออะไรมีาเราก็ไมี�รู้ เพราะฉะนน�ั จะเกดิ ีจด่ ีเป้ลีย� นสักนดิ ี ถา้ เราจะรบั ฟัังเข้าใหม้ ีากยิ�งข้่น� 73
พอพูดีถง่ ป้ระเดี็นน�ี อยากถามีน้องอายเลยวา� ระดีับมีธั ียมีป้ัญหาจะเยอะกวา� อยากจะถามีเกี�ยวกบั พฤตัิกรรมีข้องเดี็กหลังหอ้ ง หลงั จากใชัว้ ธิ ีีการ ใชัโ้ คืรงการคืำพ�อสอนมีาใชั้ เป้็นอย�างไรบ้าง ครููศ์รูสวรูรูค์ (ครูอู าย) สำหรับเดี็กหลังห้อง เราเชั�ือว�าเดี็กทำ่กคืน ถ้าคื่ณคืรู ทำ่กคืนก็จะโดีนป้ลูกฝังมีาว�าเดี็กทำ่กคืนมีีคืวามีสามีารถ แล้วก็ มีีคืวามีแตักตั�างในตััวข้องบ่คืคืล ทำีน�ีก็อยู�ทำ�ีคื่ณคืรู ว�าคื่ณคืรู จะคื้นหาศิักยภาพข้องเดี็กคืนนั�นเจอไหมี บางคืร�ังเดี็กหลังห้อง เข้าอาจจะมีีอะไรทำี�ดีีๆ มีากกว�าทำี�เข้าคืิดี แตั�เราตั้องคื้นเข้าให้ เจอ ทำั�งทำ�ีเข้าเงียบๆ ทำี�เข้าเกเร เข้าอาจตั้องการเรียกร้องคืวามี สนใจให้คื่ณคืรูสนใจเข้าบ้างมีากกว�าทำี�คื่ณคืรูจะคื่ยกับเดี็ก หน้าห้องทำี�เป้็นเดี็กเรียน บางคืรั�งเข้าก็แคื�ตั้องการอยากให้ คื่ณคืรูสนใจเข้าบ้าง เหมีือนข้องโรงเรียนเข้าพนมีแบกศิ่กษา นี�ก็จะมีีเดี็กหลังห้องทำี�เข้าเก�งดีนตัรีมีากเลย ซึ่�่งเข้ามีาสายใน ตัอนเชั้าคื่ณคืรูก็มีีแตั�ดี่ว�า ว�า ว�า แตั�คื่ณคืรูไมี�เคืยสอบถามี เลยว�าการทำี�เดี็กคืนนี�มีาสายเป้็นเพราะเข้าตั้องตััดียางในตัอน เชั้า เป้็นเพราะเข้าตั้องหารายไดี้ แล้วเข้าก็มีีคืวามีสามีารถเก�ง ในดี้านข้องดีนตัรี แตั�คื่ณคืรูเข้้าไมี�ถ่งตััวเข้า ซึ่่�งถ้าเราทำำให้ เข้าไว้ใจเราไดี้ เราก็จะคือ� ยๆ เห็น แล้วเข้าก็จะมีาฝึกซึ่้อมีดีนตัรี ทำ่กเย็น ซึ่�่งมีันทำำให้เกิดีศิักยภาพข้องตััวเดี็กคืนนั�น แล้วเป้็น การทำเี� ราไมีท� ำง�ิ เดีก็ คืนใดีคืนหนง่� ไวข้ ้า้ งหลงั ซึ่ง�่ เรากจ็ ะชัน�ื ชัมีทำงั� ผลงานข้องเดีก็ หนา้ หอ้ งทำเี� ป้น็ เดีก็ พฤตักิ รรมีเรยี นดีแี ละคืวามี สามีารถพิเศิษข้องเดี็กหลังห้อง ซึ่่�งเดี็กหลังห้องจะเป้็นเดี็กทำี� มีีนำ�าใจและก็มีีจิตัสาธีารณะมีากๆ ถ้าเราคื้นพบให้เจอ ถ้าเข้า ไว้ใจเรา เข้ารกั เราแล้ว ไมี�วา� เราจะข้อชั�วยอะไร ไดี้หมีดีทำก่ อยา� ง เลย แคื�เราถือข้องมีาเราไมี�ตั้องเอ�ยป้ากเลยว�าหนูตั้องมีาชั�วย คืรู เข้าก็จะชัว� ยเราถอื โดียอตั ัโนมีตั ัิข้องเข้าเอง 74
ถามีน้องอายอีกข้้อหนง่� ทำบ�ี อกวา� เราเข้า้ ไมี�ถ่งเข้า พวกเดี็กหลังห้องนะ เราเข้า้ ไมีถ� ่งเข้า แล้วเราเริม� ีตัน้ ยังไงถง่ ไดี้เข้้าไป้ถง่ เข้า แลว้ เข้ากใ็ หค้ ืวามีไว้ใจเรา เราตั้องหันมีามีองตััวเอง เหมีือนสภาพข้อง คื่ณคืรูแตั�ละคืน เราตั้องอย�าย่ดีเราเป้็นหลัก เหมีือน บางคืน คื่ณคืรูหลายทำ�าน อาจจะเป้็นคื่ณคืรูทำี�เรียนดีี มีาตัลอดีแล้วก็มีีพฤตัิกรรมีดีีมีาตัลอดี ก็อาจจะไมี� เข้้าใจว�าทำำไมีเดี็กคืนน�ีถ่งมีีพฤตัิกรรมีไมี�ดีี พฤตัิกรรมี เกเร เพราะเราย่ดีเราเป้็นแบบอย�าง ว�าเราทำำดีีตัั�งแตั� เรียนมีาตัลอดี ทำำไมีเดี็กคืนนั�นไมี�เป้็นอย�างเรา แตั� เราลืมีไป้ว�า สภาพข้องการเตัิบโตัข้องเรากับข้องเข้า มีันตั�างกัน เพราะฉะนั�นให้เราลดีตััวเราออกไป้ แล้ว มีองตััวเรา ทำำใจเป้็นกลางให้ว�างมีากทำ�ีส่ดี แล้วรับฟััง เข้า คื่ยกับเข้า รับฟัังเข้า ฟััง ฟัังในทำี�น�ีไมี�ใชั�ฟัังอย�าง เดียี ว ฟัังแล้วตัอ้ งเข้า้ ใจเข้าดี้วย เริม� ีดีว้ ยการฟังั เข้้าใจ เข้า เมีื�อเข้้าใจเข้าแลว้ หลังจากนัน� เข้าก็จะกล้ามีาป้รก่ ษา และมีาเล�าเร�ืองราวกับเรา แล้วเราก็จะสามีารถชั�วยเข้า แกป้ ้ญั หาตั�างๆ ไดี้เมีอ�ื เข้าไวใ้ จเราแลว้ ทำก่ อย�างมีันกจ็ ะ งา� ยข้่น� พเรยะีย�เจมี้ามอีายกแูห� เลลวั ะยรเดชักีัก็กก็จกบัรา็จลงิกะตทาัมำราีี� า๙มนีรคำักืเไำลปคส้ืยใ่ณอชัทน้ทคำำืี�บขั�งร้อสอู ยกองอพวงดโ�ารีรเะใงยบหเีย� ราค้ มียืทีรำมนสีูราเมกั ลกีเเยเดดลีีคจ็็กืย�ะ 75
พอ�ี ้ออยากฟัังคื่ณคืรทู ำ�านน�มี ีากเลยมีีโอกาสไดีค้ ื่ยตัดิ ีตั�อกัน รสู้ ่กป้ระทำบั ใจในกจิ กรรมีทำี�คื่ณคืรสู �งมีา เพราะวา� โรงเรียนข้องคื่ณคืรู เข้้าร�วมีโคืรงการโพธีสิ ตั ัว์นอ้ ยลกู ข้อพ�อแมีเ� ลิกเหลา้ และป้ลูกผกั ดีว้ ย คื่ณคืรูวฒ่ ติ ัา จนั ทำรห์ นู จากสงข้ลา ครููวฒุ ติ า (ครููปุ้ย) ข้องคืรูป้่้ยเป้็นโรงเรียนเล็กๆ ระดีับป้ระถมีทำีป� ้ทำม่ ีธีานี ก็มีปี ้ญั หายาเสพตัิดี ป้้่ยจะใชัก้ ระบวนการจิตัศิก่ ษา เหมีือน ทำ�สี �งไป้ตัอนน�นั ทำีค� ืร่ ส่ ภาดี้วยกค็ ือื ตัอนเชัา้ ตัอนน�นั ยังไมีม� ีี โคืวดิ ี เราก็จะสัมีผัสกัน เราจะลูบหัวกนั ผูช้ ัายอาจจะไมีก� อดี คืรูก็จะไมี�กล้า แตั�ก็จะจับมีือคืรู เดี็กผู้หญิงก็จะมีากอดีคืรู ทำ่กวัน จะมีีภาพวิดีีโอดี้วยถ้าเป้็นเพ�ือนทำางเฟัซึ่บ่�คื เข้า มีีป้ัญหาอะไรเข้าก็จะเล�าใหป้ ้่ย้ ฟััง อยู�ในห้องเวลาเกิดีป้ัญหา อะไรข้�่นเราก็จะใชั้กระบวนการจิตัศิ่กษาคืือจะคื่ยกันแลกเป้ล�ียน กันทำก่ คืนสามีารถแสดีงคืวามีคืิดีเห็นไดี้ แมีแ้ ตั�เดี็กทำ�ีไมี�เก�ง เข้าก็สามีารถมีีส�วนร�วมีไดี้เพราะว�าเราจะให้โอกาสทำ่กคืน ทำก่ คืนมีีคืวามีสามีารถแลว้ กม็ ีคี ื่ณคืา� ในตัวั เอง เดี็กทำี�โรงเรียนนี�ดีีอย�างก็คืือไมี�ตั้องใชั้ไมี้เรียว คืือจากเดี็กทำี�เกเรส่ดีๆ ป้่้ยเคืยทำดีลองแล้ว ถ้าเราย�ิงใชั้คืวามี รน่ แรงกจ็ ะยิง� ไป้กนั ใหญ� แตั�ถ้าพดู ีคืย่ กัน การเหน็ อกเห็นใจ บางทำอี กี มีม่ ีหนง่� ซึ่ง่� เราไมีร� ู้ เชัน� เข้ามีาโรงเรียนสาย เข้า มีีป้ัญหาก้าวร้าวมีาจากอะไรล่กๆ เข้ามีีป้มี ถ้าเราใชั้จิตัเมีตัตัา เราทำี�เป้็นคืรูจะเห็นป้ัญหาหลายอย�าง เห็นหลายอย�าง โดียทำี�แรกๆ ถ้าเรามีองเข้า เราจะไมี�รู้ว�าทำำไมีถ่งเกเรแบบนี� ทำำไมีถ่งสร้างป้ัญหาแบบนี� แตั�พอป้่้ยรู้สภาพป้ัญหาว�า พ�อแมี�เป้็นอย�างน�ี โดียเฉพาะป้ัญหาข้องเรื�องทำ�ีอยู�ส�วนมีากก็คืือร้อยละ ๘๐ กว�าๆ ผู้ป้กคืรองแตักแยกแล้วก็อยู�กับ ยายกับตัา เดี็กก็จะสร้างป้มีสร้างป้มีเดี�นในทำางทำ�ีผิดี แตั�ไป้อยู�มีาสองป้ีแล้ว ก็ทำำตั�อเนื�องๆ จนกระทำ�ังวันนี�ย้ายมีา กย็ งั ใชัก้ ระบวนการน�อี ยู� คื่ยกัน ป้รก่ ษากัน แล้วกใ็ หเ้ ข้าเห็นคื่ณคื�าข้องตัวั เข้าเอง แมี้แตั�น้องทำี�ไมี�เก�ง น้องเรียนไมี�เก�งก็ไมี�ใชั�ว�าน้องไมี�มีีคืวามีสำคืัญนะ แล้วก็เวลาเรียนอยู�ดี้วยกัน กระบวนการ เพ�ือนชั�วยเพื�อนไมี�มีีใคืรแข้�งกับใคืร โดียเฉพาะเดี็กทำ�ีเก�งก็จะชั�วยเหลือเดี็กทำี�ไมี�เก�ง เราอยู�กับแบบกัลยาณมีิตัร แล้ว ก็กระบวนการข้องทำี�ป้่้ยทำำตัั�งแตั�ป้ี ๖๒ จดีหมีายรักถ่งพ�อ โคืรงการป้ลูกผักทำดีลองเร�ืองจับไก� สน่กมีาก แล้วก็ พี�สอนน้อง กระบวนการอย�างนี� แมี้แตั�จดีหมีายส�ือรัก ผู้ป้กคืรองทำ�ีเข้าตัิดียาหรือว�าเข้ามีีป้ัญหาในคืรอบคืรัวทำะเลาะกัน เข้าไดี้อ�านจดีหมีายรักข้องลูก เข้านำ�าตัาไหล เข้าเป้ล�ียนพฤตัิกรรมีเอง บางทำีเล็กๆ น้อยๆ โดียทำี�เข้าไมี�ไดี้อ�านข้อง ลูกเลย พอเข้าไดี้เห็น มีันสะทำ้อนใจนะ พ�อบางคืน ป้ีทำ�ีแล้ว เข้าอ�านป้่�บ เข้าเลิกเหล้าไดี้ เข้าเลิกบ่หรี�ไดี้ คืรอบคืรัว กลับมีาดีีข้่�น แตั�บางเคืสทำี�หนักๆ เราก็ตั้องอาศิัยคืวามีร�วมีมีือข้องทำ�านผู้อำนวยการ กรรมีการสถานศิ่กษาทำี�จะ ชั�วยเหลือ แล้วก็ในชั่มีชัน เพราะว�าพอเข้าเห็นคืรอบคืรัวน�ีดีีข้่�นเข้าก็จะเกิดีการเป้ลี�ยนแป้ลง บ้านโน้นก็อยากเป้็น อย�างนี� บ้านนี�ก็อยากเป้็นอย�างนี� อย�างทำ�ีเล�าให้ฟััง มีาถ่งไมี�ไดี้กินข้้าว มีาถ่งก็น�ังร้องไห้ พ�อแมี�ทำะเลาะ พ�อแมี�ตัีกัน แตั�เข้ากล้าทำ�ีจะเดีินมีาเล�าให้เราฟััง เราก็ในฐานะคืรู ชั�วยไดี้ ถ้าง�ายๆ ก็ชั�วยไดี้ ถ้าหนักๆ หรือป้ัญหาใหญ�ๆ เราก็ ป้ร่กษาทำ�านผู้อำนวยการกับทำ�านอ�ืนๆ ตั�อไป้ แตั�ว�าผลทำ�ีออกมีาดีีมีาก แมี้แตั�วัดี ล�าส่ดีทำ�ีว�าโคืรงการสื�อรักตัิดีป้้าย ให้ พระยังมีาถ�ายรูป้ร�วมี คืือเรามีีกระบวนการร�วมีกันหมีดี ตัั�งแตั�วัดี โรงเรียน บ้าน ทำ่กคืนมีีส�วนร�วมีแล้วก็เห็น คืวามีสำคืัญข้องทำก่ ฝ่าย 76
คืรปู ้้่ยนใ�ี ชัร้ ะยะเวลานานไหมีคืะ หน่�งเคืส เคืสทำ�คี ืรูป้ย้่ บอกวา� ผ้ปู ้กคืรองเลิก เคืสทำี�เลิก หน�่งภาคืเรยี น กระบวนการข้องป้้่ยคือื จะเข้้าหาบ้าน ป้่้ยจะไป้ทำ่กบ้าน ป้่้ยจะไป้ใกล้ชัิดีกับชั่มีชัน ผู้ป้กคืรองก็คืือเดีินตัามีบ้านเลย ทำำให้เห็นว�าเราเป้็นส�วนหน่�ง กับเข้า คืือเราไมี�ใชั�แคื�ใส�ชั่ดีสวยๆ อยู�ทำ�ีโรงเรียน ไดี้เห็น ป้ัญหา แล้วก็ไดี้เห็นทำ่กอย�างว�า เดี็กบางคืนเข้าลำบาก จริงๆ เข้าไมี�มีีกินจริงๆ แมี้กระทำ�ังเส�ือผ้าน�ี ป้่้ยบริจาคื มีาจากข้า้ ราชัการตัำรวจทำส�ี ถานี ข้องเดี็กๆ ทำ�เี ข้ามีีโอกาส มีากกว�าเดีก็ ทำี�ป้ย่้ อยู� เข้าบริจาคืมีาเป้น็ กระสอบ ทำั�งเสือ� ผา้ ทำง�ั รองเทำ้า ทำง�ั อะไรทำเ�ี ข้ามีาแจก ชั่ดีเนตัรนารี ชัด่ ีทำ่กอย�าง ก็ไดี้รับตัรงนี� จริงๆ บางคืนเข้าทำิ�งแตั�ว�าสภาพดีี พอมีาแล้วเข้าดีีใจมีาก เอาไป้แจกในบ้านในชั่มีชัน เข้ารู้ส่กว�าเรา เป้น็ หน่�งเดียี วกบั เข้า แล้วก็การทำ�เี ราเป้็นหน�ง่ เดียี วกบั เข้าสามีารถทำำให้เข้าเหน็ อะไรหลายๆ อย�าง แล้วเข้ากก็ ล้าทำีจ� ะ พูดีกบั เรา กล้าทำี�จะเข้า้ กบั เราแลว้ เป้ดิ ีใจ ชัาวบา้ นนเ�ี ข้าจะมีกี รอบเหมีอื นกนั วา� พวกเราเป้น็ คืรู คืนทำี�นถ�ี ือว�าเราอยสู� ูง กวา� เข้า จริงๆ ไมีใ� ชั� เราก็เป้น็ คืนเหมีอื นคื่ณ แล้วเราก็พรอ้ มีเข้้าชัว� ยแกป้ ้ัญหาเพราะเราเป้น็ คืรู คืรนู �เี ป้็นอะไรไดีเ้ ยอะ ข้นาดีไป้ถางป้่ากัน ป้้่ยยังอยากให้เหน็ ป้ย่้ ก็ไป้ทำง�ั ชัด่ ีกากี ไป้ชัว� ยเข้าตั�างๆ ไป้ชัว� ยงานวัดี ไป้ถางป้า่ ทำ่กอยา� ง พอเรา เป้็นส�วนหน่�งกับเข้า การทำำงานข้องป้ย่้ จะง�ายข้่น� นท�ี ำีป� ้ย้่ ป้ระสบกับตัวั เองนะคืะ นอกจากทำม�ี ีนั เกดิ ีการเป้ลีย� นแป้ลงกบั นกั เรยี นทำี�เราเหน็ ชััดีเจนอยู�แล้ว เพราะเราเป้น็ ผสู้ อน กเ็ ลยอยากจะรวู้ า� เกิดีการเป้ลย�ี นแป้ลงตั�อผู้ป้กคืรอง อย�างไรบ้าง เมีอ�ื กี�คื่ณคืรกู ็ไดี้เล�าเข้้ามีา คืำถามีเดีียวกนั เลย ผปู้ ้กคืรองอยา� งแรกเลย จากทำเ�ี ข้าไมีก� ล้าเข้้าใกล้เรา วา� คืรนู ีส� งู มีาก ไมีใ� ชั� คืรูก็คืือคืนธีรรมีดีา คืรูคืือป้ร่กษา ไดี้ทำ่กเรื�อง เชั�นป้ัญหาคืรอบคืรัว เราก็เคืยผ�านป้ระสบการณ์มีา ป้ัญหาหลายๆ เรื�องละเอียดีอ�อนข้องผู้หญิง เข้า ไมี�กล้าคื่ยกับใคืร เข้ามีาเล�าให้ป้่้ยฟัังทำ�ีโรงเรียน เข้าโทำรศิัพทำ์มีา เข้าโทำรไลน์มีา ป้่้ยก็จะเล�าในส�ิงทำ�ีป้่้ยพบทำ�ีแก้ไดี้ ป้่้ยเคืยเจอมีา แล้วก็ป้ระนีป้ระนอมีให้เข้า คืือบางคืนเวลาทำี�เข้ามีืดี เข้ามีืดีหมีดีทำ่กดี้านเลย พอไมี�เห็นทำางออกเรา กเ็ คืยผ�านป้ระสบการณ์นน�ั มีาก�อน เวลาทำ�ผี หู้ ญงิ ล้มีเหลว มีนั จะหมีดีทำก่ อยา� ง แตั�จริงๆ แลว้ ไมีใ� ชั� บอกเข้าวา� ชัีวิตั ให้มีองโลกเยอะๆ ถ้ามีองโลกเยอะๆ แล้วมีันจะเห็นทำางออก แล้วมีันจะไมี�มีืดีหรอก มีันมีีทำางออกทำ่กวัน ตั�ืนข้่�นมีา ตัอนเชั้าก็มีีสิ�งดีีๆ เสมีอ มีันไมี�ไดี้มีืดีทำ่กวัน บอกเข้าตัลอดีให้กำลังใจเข้า ทำ่กวันนี�เข้าก็อยู�ไดี้ เป้็นแมี�เลี�ยงเดีี�ยวทำี� เข้้มีแข้็ง แล้วก็ผู้ชัาย พี�ผู้ชัายน�ี พอเล�าก็ภูมีิใจ เพราะว�าเราก็นิสัยนักเลงก็คืือผู้ชัายๆ คื่ยกัน อย�างป้่้ยน�ีอาจจะ ดีูเหมีือนผู้ชัาย เราคื่ยกันไดี้เราป้ร่กษากันทำ่กเร�ือง เพราะว�าเราบอกเลยว�า พ�ีรู้มีัย ลูกพี�มีาเล�าให้หนูว�าภูมีิใจมีาก พี�เลิกบ่หรี� พี�เลิกเหล้า เข้ากอดีพ�ีอย�างเตั็มีใจ เข้ามีาเล�าพ�อเข้าเก�งมีาก พี�เป้็นพ�อฮีโร�ข้องเข้านะ เข้าน�ังย�ิมี น�ังย�ิมี ผู้ชัายนีเ� ข้าก็มีมี ี่มีละเอยี ดีอ�อนเหมีือนกัน เราอาจจะเหน็ เข้าแข้ง็ น�เี ป้็นป้ระสบการณข์ ้องป้ย้่ โดียตัรง 77
อ.บ้รูรูเจุิดพี่รู ดีใี จจังเลย แอบฟัังอย�ตู ัง�ั แตัเ� ชัา้ แลว้ ก็ไดีย้ ินเรื�องเล�าข้องหลายๆ คืน ตั�งั แตัเ� มีือ� วาน น�าป้ระทำับใจ แล้วเหมีือนคื่ณคืรูเข้้าใจเดี็กๆ แบบนักจิตัวิทำยาเลย มีันไมี�ใชั�คืรูธีรรมีดีา เป้็นคืรูนักจิตัวิทำยา ซึ่่�งจริงๆ แล้วเรือ� งข้องจติ ัวทิ ำยา มีนั ตั้องอยูใ� นตัวั คืรูทำก่ ๆ คืน จำตัอนสมียั เราเรยี นกันไดี้ จิตัวิทำยา ๑๐๑ แลว้ เรา ก็ยังตั้องเรียนอีกตั�ังหลายตััวกว�าจะจบมีาเป้็นคืรูไดี้ แตั�ว�าพอมีาสอนหนังสือจริง พอมีาเป้็นคืรูจริง เข้า ก็ลืมี ทำ�ังๆ ทำ�ีถามีว�าเรารู้ไหมี เรารู้ เราจะตั้องดีูแลเดี็กยังไง เราตั้องฟัังเดี็กยังไง เราตั้องกอดีเข้า เรา จะตั้องย�ิมีให้เข้า มีันอยู�ในตัำราหมีดีเลย ไมี�มีีอะไรใหมี� แตั�พอถง่ เวลาเราเจอกับสถานการณ์ทำ�ีมีันบีบคืั�น ไมี�ว�าจะเป้็นผบู้ รหิ าร แตัไ� มีไ� ดี้แป้ลวา� ผบู้ รหิ ารทำ่กคืนเป้็นแบบนน�ั ตัอบว�าคืนทำี�เข้าเหนอื กว�าเรา ผู้บรหิ าร แล้วกผ็ ู้ป้กคืรอง แล้วก็ตััวเราเอง คืวามีอยากไดี้ อยากมีี อยากเป้น็ ซึ่ง�่ มีนั เป้น็ ป้กตัิ มีนั ไมี�ผดิ ี อยากไดี้ อยากมีี อยากเป้น็ ในข้ณะทำี�เพ�ือนข้้างหอ้ งเข้าไดี้แล้ว เชัน� เข้าไดี้รางวัลอะไรสักอยา� ง หรอื เข้าก้าวข้่น� สู� ตัำแหน�งทำี�สูงกว�าเรา เข้าเป้็น คืศิ.๒ แล้ว เข้า คืศิ.๓ แล้ว เราแสนจะทำ่�มีเทำตัั�งใจ เพราะฉะนั�นเราก็เลย ไมีเ� สยี เวลาไป้ทำำตัรงนน�ั เพราะเรารักเดีก็ เราอยก�ู บั เดี็ก แตัท� ำ่กอยา� งมีันกเ็ ข้้ามีาเกาะกินบั�นทำอน เพราะฉะน�ันคืวามีเป้็นคืรู บางทำีมีันก็ตั้องสู้กัน สู้ สู้ สู้กับตััวข้องเราเองน�ันแหละ แล้วพอเรา เจอสถานการณแ์ วดีล้อมี อนั น�ยี ังไมีร� วมีถ่งสภาพเศิรษฐกิจทำีบ� างคืนอาจเจอ บางคืนอาจไมี�เจอ สารพดั ี ผ�อน ลูกก็โตัข้�่น เรื�องข้องคืวามีเจ็บป้่วยข้องคืนใกลช้ ัิดี มีันมีาทำำให้เราลืมี ลืมีจิตัวิทำยา อาจารยท์ ำ�ีสอน จิตัวิทำยาสมีัยเรยี นป้ี ๑ ยังจำหน้าอาจารยไ์ ดีก้ นั ไหมี พเ�ี ป้็นคืนชัอบวิชัาจติ ัวทิ ำยา มีันเหมีือนเราไดีเ้ รียนรู้ จากคืน แล้วเราก็เอาไป้ใชั้ แตั�พอสถานการณ์แบบนี� คืือถูกบีบคื�ันแบบนี�นะ คืรูก็ลืมี วันนี�เรามีาไดี้ฟััง ตัำราจิตัวิทำยาอีก ๔-๕ อาจารย์เชั้านี� โดียทำ�ีไมี�เคืยสอนมีหาวิทำยาลัย หมีายถ่งคืนทำี�พูดีในเมี�ือเชั้านี� 78
จะไมี�ไดี้สอนมีหาวิทำยาลัย แตั�นั�นมีันเป้็นตัำราทำี�มีันเป้็นคืนเลยนะ มีันเป้็นตััวตัน เป้็นตัำราชัีวิตั เป้็น ข้องจรงิ มีนั ไมีใ� ชั�หนังสือ พาฟัลอฟัวา� ยงั งั�น ดีวิ อว�ี �ายงั ง�ี นกั จิตัวิทำยาการศิ่กษาหลากหลายคืน แตั�วันนี� เราฟัังสถานการณ์จริง ซึ่�่งมีันสะกิดีพวกเราทำ่กคืน ฟัังเดี็กข้นาดีนั�นไหมี เรายิ�มีกับเดี็กหรือยังเชั้าน�ี หรือมีันเคืรียดีจนลืมียิ�มีไป้แล้ว แล้วคืรูทำี�ดีูหน้าตัาแล้ว คืรูทำ�ีหน้าตัาอาจจะดีูว�าสวยหน�อย เราสวย ข้องเรานะ คืนไหนทำ�ีสวย หรือแตั�ง ชั�างแตั�ง เอาว�าไมี�สวยแตั�ทำาแป้้ง ทำาป้าก ลองไป้ถามีเดี็กสิ เดี็ก ชัอบไหมี เดี็กชัอบ คืรขู ้องหนูสวยทำ�สี ด่ ี แมีถ้ ้าเราจะไป้ป้ระกวดีกบั ใคืร เราคืงตักรอบแรก แตัเ� มีื�อเรายม�ิ ี เราจะสวยข้่�นมีาแบบโลกข้องเดีก็ ก็คืือสวา� งข้่�นทำนั ทำี เพราะฉะน�นั ไมี�วา� สิง� ทำีค� ืรูทำำ หรือสิง� ทำ�คี ืรทู ำอ� ง นา� รักจงั เลยเมีอ�ื เชั้าน�ี ซึ่ารา� กเ็ ป้น็ คืรูในดีวงใจข้อง พเ�ี หมีือนกัน ชัา� งพดู ีชั�างเจรจา แล้วเข้าก็พูดีออกมีาจากสิง� ทำีเ� ข้าทำำ แตัพ� ีเ� ชัอ�ื ในสามีรอ้ ยกวา� คืนทำี�น�งั ฟังั อยู� ทำำไดีท้ ำก่ คืนแหละ แตั�ว�าบางทำเี ราเหมีือนตัอ้ งเตัอื นตััวเอง เราตัอ้ งสะกดิ ีตัวั เราเอง เรารู้แลว้ รู้หมีดี ทำ่กอย�าง แตั�ยังทำำน้อยอยู� เชั�นเราอาจจะเป้็นคืนไมี�คื�อยยิ�มี ย�ิมีน้อยหน�อย หรือวันนี�ยังไมี�ไดี้ทำาแป้้ง ทำาแป้้งนะผู้หญิง ทำาแป้้ง ทำาป้ากให้ดีูสดีใส แตั�งตััวให้สวย แตั�ไมี�ตั้องให้เกินงามีป้ระมีาณว�าผมีสี อันนั�นก็เกินไป้ แตั�ว�าเอาสวยแบบคืรู แล้วคืรูหนูสวยทำี�ส่ดีตัลอดีเวลา แล้วก็เตัือนตััวเอง อย�างน้อย ย�ิมีก�อน สมีมีตัิจะทำำอะไร จะโมีโห ถ้ามีีสตัิ มีันจะเตัือนตััวเองว�า ยิ�มีหน�อย แล้วเดี็กเข้าก็จะรู้ส่กว�า คืรูก็ไมี�ดี่เกินไป้ เรามีาเริ�มีตั้น สมีมีตัิว�าใคืรทำ�ีอาจจะทำำตัรงน�ียังไมี�ถนัดีนัก ก็เริ�มีตั้นดี้วยการย�ิมี ใคืรยัง ไมีเ� คืยกอดีเดี็ก มีันกอ็ าจจะดีแู ป้ลกๆ ก็เริ�มีตัน้ ไป้ดีว้ ยนวดีๆ นะ คืนไหนทำด�ี ีูใกล้ชัิดีไป้ถง่ เดีก็ เล็กๆ เราก็ กอดีกันนวดีกัน ให้เข้ามีานวดีเรา ให้เข้ามีาจับเราบ้าง เราจับเข้าบ้าง มีันจะเริ�มีดี้วยการสัมีผัสแบบน�ี แล้วมีันก็จะคืืบคืลานตั�อไป้ในการกอดีกัน อาจารย์ทำี�เป้็นคืรู ตัอนเดี็กๆ อย�างพวกเรา พี�ก็อาบน�ำาให้ เข้าเลย ไมี�ใชั�แคื�กอดี อาบนำ�า ทำาแป้้ง หอมีกันทำั�งวัน กอดีกันทำั�งวัน พอดีีเดี็กเล็ก คืรูป้่้ยรักเดี็ก เพราะฉะน�ันก็ดีี เราไดี้ฟัังตัำราจิตัวิทำยากันเมี�ือเชั้านี� เล�มีโตั เล�มีจริงเลย เพราะฉะน�ันก็ข้อให้คื่ณคืรู ทำก่ คืน วนั นเ�ี ราเป้น็ คืรดู ีีไมีม� ีีอบายมี่ข้แล้วเรากเ็ ป้็นคืรูทำย�ี ม�ิ ีเกง� ย�มิ ีงา� ยดี้วย ดีใี จชัน�ื ใจกับทำก่ คืน แล้วก็ข้อชั�ืนชัมีทำ่กคืนอีกคืร�ัง ทำ�ีรออยู�หน�่งป้ีจนบางคืนเกษียณไป้แล้วใชั�ไหมีคืะ แตั�ก็ยังเข้้ามีา อยู�ร�วมีกับเรานะ แล้วก็มีีทำ�าน ผอ. หลายทำ�าน ทำ�าน ผอ. ย�ิงเป้็น คืือเรียกว�า ถ้าเป้็นภาษาวิทำยาศิาสตัร์ เข้าเรยี กวา� เป้น็ ตััวพลัสตัาลสิ คืือเป้น็ ตัวั กระตั้่น เป้น็ ตััวทำี�จะทำำใหโ้ รงเรียนสวา� งทำ�งั โรงเรียน เพราะอะไร เพราะเริ�มีจากย�มิ ีข้อง ผอ. พอ ผอ. ยิ�มี คืรูก็รู้ส่กว�าวันน�ีดีีจังเลย โล�งมีากเลย ผอ. ย�ิมีให้เราแตั�เชั้าเลย พูดีแตั�เรื�องดีีๆ ชัมีเราบ้าง ย�ิมีกับเราบ้าง คืรูก็จะอารมีณ์มีันก็ส�งผลตั�อไป้ถ่งตั�อเดี็ก เดี็กก็จะอารมีณ์ดีี ส�งผลตั�อเดี็กในห้องเรียนทำ�ีไมี�หง่ดีหงิดีกัน ไมี�ทำะเลาะกัน อะไรนิดีอะไรหน�อยก็ให้อภัยกัน อาจจะส�งผล ไป้ถง่ แมี�คื้าในโรงเรียน ตักเยน็ มีา มีนั ตัอ� เน�อื งไป้ยงั ผปู้ ้กคืรอง ชัม่ ีชัน ไดีห้ มีดีเลย ดีสู ิ ผอ. ยม�ิ ีคืนเดียี วเอง ใคืรเป้น็ ผอ. ทำี�ยมิ� ีงา� ยๆ บา้ งมีไี หมีคืะ น�เี ห็นแล้ว ผอ.ชัต่ ัมิ ีา ยม�ิ ีง�ายไหมีคืะ ผอ.ชัต่ ัมิ ีา ก็นา� จะยม�ิ ีง�ายอยู� เพราะน�ังอยู�ก็ยิ�มีแล้ว แล้วก็น้องทำ�ีเป้็นมี่สลิมี แล้วน้องก็ใส�ผ้าคืล่มีผมี น้องย�ิมีตั้องย�ิมีให้มีากกว�าคืรูทำี� ไมี�ใส�ผ้าคืล่มีผมี เพราะมีันเหมีือนว�าเราก็ป้ิดีหน้าไป้ส�วนหน่�ง ดี้วยศิาสนาเราก็ให้ทำำแบบนี� เพราะฉะนั�น ยิ�งตั้องย�ิมีมีากกว�า เพราะว�ามีันถูกบังไป้แล้ว เพราะฉะน�ัน เหลือแตั�ป้ากกับฟััน ก็เอาให้กว้างกว�าคืรู ศิาสนาพ่ทำธีเลย ยม�ิ ีใหญ�เลย ดีใี จกบั ทำก่ ๆ คืนเลย ข้อบคื่ณ 79
อ.ธน้ิสรู์ ศ์รู่กล่�นิ ้ด่ ศิิลป้นิ แหง� ชัาตัิ สาข้าศิิลป้ะการแสดีง (ดีนตัรไี ทำยสากล) ป้ระจำป้ี พ.ศิ.๒๕๕๙ คืรูดีีไมีม� ีีอบายมี่ข้ข้องแผ�นดีนิ ป้ีการศิก่ ษา ๒๕๕๗ 80
บางคืนอาจจะคืิดีว�านกั ดีนตัรีอารมีณ์ศิิลป้นิ ตัอ้ งดี�มื ีเหลา้ สบู บห่ ร�ี แตั�สำหรบั ศิลิ ป้นิ ทำา� นนี� ทำา� นป้ลอดีจากอบายมี่ข้ทำัง� ป้วง สวัสดีคี ืรบั สวัสดีที ำก่ ทำา� นคืรับ จรงิ ๆ แลว้ ผมีตั้องไป้บรรเลงทำ�หี อป้ระชั่มีคืร่ ส่ ภาทำ่กป้ี เสยี ดีาย ป้ีน�ี ผมีกำลังเดีินทำางอยู�เลย อยู�จังหวัดีเพชัรบูรณ์ กำลังจะไป้ทำี�โรงเรียนหล�มีเก�าวิทำยาคืมี เพ�ือจัดีงาน ข้ล่�ยสร้างคืวามีสัมีพันธี์ข้องคืนในชัาตัิ ป้ระเภทำเดี็กและเยาวชัน รู้ส่กดีีกับเสียงข้ล่�ยกับศิิลป้ะ เพราะ คืวามีงามีข้องศิิลป้ะนั�นสร้างชัีวิตัคืน สร้างชัีวิตัเดี็ก ให้เข้าซึ่่มีซึ่ับแตั�สิ�งดีีๆ พร้อมีกับคืวามีเข้้าใจเข้า แล้วไป้ป้ฏิสิ มั ีพนั ธีก์ บั ทำก่ คืนน�นั แหละ ดีว้ ยคืวามีรัก ดี้วยคืวามีเข้้าใจ ฝากไวเ้ ลยคืรับคืณ่ คืรู เสียดีายไมี�ไดี้เห็นหน้ากันทำ่กคืน อยากเห็นหน้าเมี�ือคืราวทำ่กป้ีๆ ทำ�ีคื่ร่สภา เห็นหน้ากันแล้วก็ บางคืนแบบทำี�ผมีเคืยไป้ทำ่กป้ีๆ ข้้อคืิดีบางข้้อคืิดี หลายๆ คืนไดี้เตัิบใหญ�ในหน้าทำี�ราชัการ เป้็น ผอ. บ้าง เป้น็ ระดีบั ผู้บรหิ ารบ้าง เคืยไป้เจอแล้วแลกเป้ลี�ยนคืวามีคืดิ ีเห็นกนั สิง� สำคืัญคืือ เราตัอ้ งโฟักัสไป้ทำเ�ี ดีก็ ฝากไวเ้ ลย เดีก็ คือื สมีบัตัขิ ้องชัาตัิ ข้องแผน� ดีิน ผมีเน้นยาำ� เสมีอ ผมีเคืยไป้ป้ระเทำศิญ�ีป้่น ป้ระเทำศิญ�ีป้่นให้คื�ากับเดี็กมีากๆ เพราะฉะน�ันถ้าเดี็กเราไมี�มีั�นคืง เก�ยี งไป้ เกี�ยงมีา (ฟัังไมีร� ู้เรือ� งเลย) ฝากไวเ้ ลย ถ้าไมีม� ีีสตัิ น�ากลัว น�ากลวั มีากๆ ฝากไว้เลย ตัอนน�ผี มีเดีินทำางอยู� ผมีอยากคื่ยเยอะเลย กใ็ หก้ ำลงั ใจคื่ณคืรูทำก่ คืน คื่ณคืรูดีีทำไ�ี มีม� ีีอบายมี่ข้ นั�นแหละทำางแห�งคืวามีส่ข้ข้องชัีวิตั ป้ัญหาข้องชัีวิตัมีันมีาจากอบายมี่ข้ทำี�เราเข้้าไป้เกี�ยวข้้อง แล้ว เกิดีมีาแล้ว ถ้าย่�งกับสิ�งนี�จะมีีแตั�ทำ่กข้์ จะทำ่กข้์ และทำ่กข้์ โดียทำี�เราไมี�รู้ตััว มีันจะคื�อยๆ เพิ�มีข้่�นๆ เรา ตัอ้ งอยู�ดีว้ ยคืวามีสข่ ้ จำไว้เลย ฝากไวก้ ับคื่ณคืรทู ำ่กคืนและทำก่ ทำ�านทำี�มีาอบรมีวันนี� เราอยด�ู ี้วยคืวามีสข่ ้ ทำเี� ราทำำเอง เราสร้างเอง เราสอนเดี็ก เราตัอ้ งมีีคืวามีสข่ ้ เมีือ� มีีคืวามีสข่ ้แล้ว เรามีีคืวามีรัก คืวามีรกั จะ ทำำให้เดีก็ ๆ นัน� มีคี ืวามีสข่ ้ไป้ดีว้ ย ฝากไว้เลย คืวามีรกั นั�นสรา้ งโลก สร้างทำก่ สิ�งทำ่กอยา� ง คืวามีรักไมีเ� คืย ทำำรา้ ยโลก แคืน� �คี ืรับ ผมีเดีนิ ทำางตั�อคืรบั ข้อบคื่ณมีากคืรับ สวัสดีคี ืรับ 81
อ.ประมวัล่ เพิ็งจันั ที่ร์ คุรูดีีไมม่ ีอบายมุข ของแผ่่นดีนิ ปกี ารศึกษา ๒๕๖๑ ศษิ ยม์ คี ำุรรูู คุำรรููมีศษิ ย์ ร้� ่กยุินดี่ครบ ผู้มเป็็น ดี่ติคร้ เมื� กม จ กโรงเร่ยุนแล�วก็ไม่ไดี�ม่โ ก ม มผู้ บรรยุ ก ศี ที่่�บรรดี เพื� นๆ คร้ไดี�ม่โ ก ม พบป็ กน คว มร้� ่กเ มื นกบไดี�กลบม พบเพื� นที่่�เร จ กกน แม�จ ไม่ร้�จกกนเป็็นก ร ่วนติว แติ่ร้�จกกนโดียุ น� ที่่�แล ภ รกิจ เ มื นกบที่ รติำ รวจเข จจ ไม่ร้�จกเป็็น ่วนติว แติ่เมื� ร้�ว่ เป็็นที่ รเป็็นติำ รวจเข ก็ จจ ม่คว มร้� ่กว่ เป็็น ช่พเดี่ยุวกน ผู้มม่คว มร้� ่กคล� ยุๆ ยุ่ งน�น ผู้มในช่วิติที่�งช่วิติเป็็นคร้ม โดียุติล ดี ไม่เคยุที่ำ ช่พ ื�นเลยุ เพร ฉ นน� ก รไดีม� พบกบคณุ ครก้ ็ร�้ ก่ ดี่ครบ คร้ดี่ที่ไ่� มม่ ่ บ ยุมขุ คำ ว่ คร้ จริงๆ แลว� คำ ว่ ดี่ ไม่ไดี� ยุ่้เพย่ ุงแค่คำ พ้ดี ไมไ่ ดี� ยุท้่ ี่่เ� ร ม่คว มร�้ เชิงที่ฤ ฎ่ เพร ฉ น�นใครไป็เร่ยุนคว มร้�ที่ งที่ฤ ฎ่จ เป็็นคร้ไม่เป็็นคร้เร ก็จ ร้�ไดี� มดี แติ่ถ้� ว่ ครููดีีไม่่ม่ีอบายมุ่ข นั�นกิ็ค่อที่ำาตินเป็็นคนดีีเพ่�อใ ้เป็็นแบบแผู้น เป็็น ิถีีที่ี�จะบอกิกิล่า กิับ ิ ย์ไดี้ น่กถ้่งภ พ ถ้� ใครม นเร ก ยุ่ ง น่�ง แติ่เข ไม่ที่ำ เร จ ไป็เชื� ไดี�ยุงไงว่ ที่่�เข นมนจ จริง วน น�่งเม�ื ครูทู ี่ำาใ ้เรูาเ ็น แล้ กิเ็ ป็น็ ใ เ้ รูาไดี้ มั ่ผู้ั นนั� แ ละครููดีีที่แี� ที่จ้ รูิง ที่น่ �ค่ ำ ว่ บ ยุมขุ คื คว ม ม ยุข งก รนำ พ ชว่ ติ ิไป็ ้่วถิ ้ท่ ี่�่มนไมร่ งุ่ เรื ง ไม่ร่มรื�น มนน่กถ้่ง ภ พว่ คำ ว่ บ ยุมุข คื นที่ งที่่�จ นำ ไป็ ้่คว มไม่รุ่งเรื ง ไม่ร่มเยุ็น ไม่เป็็น ุข เพร ฉ น�น คำ ว่ คร้ ที่่�เร กำ ลงพ้ดีถ้่ง ยุ้่ในป็ัจจุบน ไม่ว่ ที่่ นจ นวิช ช่พ รื แม�ว่ ที่่ นจ นที่ฤ ฎ่ ไร แติ่คว ม ม ยุที่่�แที่�จริงข งคร้ก็คื เป็็นผู้้�ที่ำ ใ �จิติเกิดีคว มเชื� ม�น เพร วิถ้่แบบน่�แ ล เป็็นวิถ้่ที่่� นำ ไป็ ้่คว มรุ่งเรื งไดี�จริง เมื� เร เ ็นคร้เร จ่งร้� ่กเร เชื� ม�น น่กถ้่งภ พถ้� ใครชวนเร เดีินไป็ข่�น แที่็กซึ่่�แล�วเข ไม่ไป็ดี�วยุ เร จ กล� เดีินไป็ไ ม เร ไม่กล� ถ้� เข บ กม ิ เร ไม่ม่ ไรน่ กลว ร ก คร้เดีินเ �นที่ งน่�ม น นแล�ว ผู้มเข� ใจวนน่� ก็คื คว ม ม ยุที่่�แที่�จริงคำ ว่ คร้ดี่ คร้ดี่ดี�วยุวิถ้่ข ง ที่่ นเ งจรงิ ๆ 82
ที่่น่�คร้ดี่แบบน่� เร ติ� งก รม กๆ ใน งคมข งเร ซึ่่�ง งคมข งเร ในป็ัจจบุ น ช่พ ื�นจ เป็็น ยุงไงก็ช่ งเถ้ แติ่ ช่พคร้เป็็น ลกข ง งคม ถ้� คร้ไม่ ม รถ้เป็็น ลกใ �เกิดีคว มศีรที่ธ เชื� ม�น ในวิถ้่แบบน่�ไดี� งคมจ ป็ั�นป็่วน งคมจ วุ่นว ยุเพร คำ ว่ บ ยุมุขในคว ม ม ยุก็คื วิถ้่ซึ่่�ง นำ ไป็ ้่คว มวิบติิฉิบ ยุ งคมก็ดีำ เนิน ยุ้่บนวิถ้่น่�ดี�วยุก รนำ ไป็ ้่คว มเ ื� ม ติรงน่�คื วใจ ำ คญ ข งคว ม ม ยุข งคำ ว่ ครด้ ี่ที่ไ่� มม่ ่ บ ยุมขุ ร บบก รศี่ก ไที่ยุที่ำ ใ �เดี็กนกเร่ยุนเกิดีคว มกลวใน ิ�งที่่�ไม่ควรกลว เพร ว่ ร บบก ร ศี่ก ไที่ยุไป็นิยุ มคว ม ำ เร็จใ � ยุ้่ที่่�วิช ช่พ นนำ ม ซึ่่�งร ยุไดี� เพร ฉ น�นเวล คนเข� ไป็ ้่ร บบ ก รศี่ก จ่งมุ่งไป็ ้่คว ม ม ยุน�น ที่�งที่่�คว มจริงแล�วใน งคมข งเร ช่พทีุ่ก ช่พม่คุณค่ ทีุ่ก ช่พม่คุณค่ เพร กแม�นไม่ม่ ช่พใดี ช่พ น่�ง งคมจ ดีุดี ยุุดีติิดีเลยุ น่กถ้่งภ พ แม�กร ที่�งในโรงเร่ยุนถ้� เร ไม่ม่นกก รภ รโรง โรงเร่ยุนเร จจ ไม่ม่คว ม ดีเพ่ยุงพ แติ่เร ก็ไม่ไดี�คิดีถ้่งป็ร เดี็นน่� เร จ น่กถ้่งคร้ น่กถ้่ง ไร แติ่คว มจริงแล�วมนติ� งเกื� ก้ลกน ในโรงเร่ยุน น่�งโรงเร่ยุน จ ติ� งม่คนซึ่่�งที่ำ น� ที่่� ล ยุ ยุ่ ง เพร ฉ น�นเวล เร เ ็นคว ม ม ยุแบบน่�เร จ พบไดีว� ่ ร บบก รศี่ก จ ติ� งที่ำ ใ �เกิดีคว มร้� ่กไดี�ว่ ชพ่ ที่กุ ชพ่ ม่ค่ ที่่น�่คำ ว่ ม่ค่ ถ้ก้ นิยุ มยุงไง จจ ติ� งนิยุ มใ ม่ว่ ไมไ่ ดีข� �น่ ยุ่ก้ บร ยุไดี� ไมใ่ ชข่ ่น� ยุ่ก้ บพน�ื ที่�่ ที่่�ไดี�รบก รยุกยุ่ ง ้ง ่งม กนก แติ่ข่�น ยุ้่กบภ รกิจข งเข ม่คว มจำ เป็็นแล ำ คญ ถ้� ใครก็ติ ม ที่่�ร้�ว่ ภ รกิจน่�จำ เป็็นแล ำ คญ แล�วก็ที่ำ ภ รกิจน�นดี�วยุ ุจริติใจ น�นแ ล คื ช่พที่่� ้ง ่ง รูะบบ กิารู ้กิ าเรูาติ้อง อนใ ้คน าม่ารูถีที่ี�จะเป็็นอะไรูกิ็ไดี้แล้ กิ็ม่ีค าม่ ุขที่ี�ไดี้ที่ำาภูารูกิิจนั�นเพ่�อผูู้้อ่�น ไม่่ใช่เพ่�อติั เอง ถ้� ที่ำ เพื� ติวเ งนกก รภ รโรงบ ก ผู้มไม่ติ� งที่ำ ไรม ก ร ก ผู้มไป็เช็ดีถ้้ กว ดีบ� นผู้มใ � ดีก็พ แติ่เพร โรงเร่ยุนควร ดีติ� งม่เดี็กนกเร่ยุน โรงเร่ยุนควรม่ร เบ่ยุบ วินยุ ในคว ม ม ยุข งก รเก็บจดีเก็บใ �ดี่ น�นคื คว ม ม ยุที่่�ดี่ ผู้มเข� ใจว่ ร บบก รศี่ก ที่่�ดี่ ติ� งเป็็นร บบก รศี่ก ที่่�ที่ำ ใ �คนแติ่ล คน ทีุ่กๆ คน ม รถ้ติร นกไดี�ว่ ติวเ งม่คุณค่ ถ้� ติวเ ง ไดีท� ี่ำ น� ที่ท�่ ี่�่มเ่ ก่ยุรติิ คำ ว่ ม่เกย่ ุรติิที่�่นไ�่ มใ่ ช่เงินที่ ง ร กครบ พวกเร ที่่�เป็็นคร้ติ� งที่ำ ใน ิ�งที่่�เร คิดีว่ ดี่ที่่� ุดี น�นคื คว ม ม ยุที่่� ำ คญเลยุ ผู้ม ยุ กใ �ม ง ไป็ที่่�พร บ ที่ มเดี็จพร เจ� ยุ้่ ว รชก ลที่่� ๙ ซึ่่�งพร งค์เ ดี็จ ้่ วรรค ลยุแล�ว แติ่ ิ�งที่่�พร งค์ เ ลื ไว�ใ �พวกเร ก็คื พร งค์ที่ำ ใน ิ�งที่่�พร งค์ม่ป็ณิธ นที่่�ม�นคง พร บ ที่ มเดี็จพร เจ� ยุ้่ ว รชก ลที่่� ๙ ไดี�ป็ร ก ศีเป็็นป็ฐมบรมร ชโ งก รในพิธ่บรมร ช ภิเ กว่ เร จ ป็กคร งแผู้่นดีิน โดียุธรรม เพื� ป็ร โยุชน์ ุขแ ่งม ชนช ว ยุ ม แล นบจ กวนน�นจนวนที่่�พร งค์จ กไป็ ๗๐ ป็ี พร งค์ป็ฏิิบติิโดียุไม่ยุ่ ยุ่ น แม�คน ื�นจ ไม่ร้�ไม่เข� ใจพร งค์ จ ไม่ใ ่ใจไป็ ธิบ ยุที่ำ ไมพร งค์ ติ� งที่ำ เช่นน�น เร ไม่เคยุใ ่ใจเลยุกบคำ ป็ร ก ศีเมื� ๗๐ กว่ ป็ีแล�ว แติ่เร ม นใจแล ร้�วนน่�ว่ พร งค์ที่ำ จริง เพร ในคว ม ม ยุที่่�พวกเร เป็็นครแ้ ล จ ก� วติ มร ยุพ่ ผู้มเข� ใจว่ ิ�งน่�จำ เป็็น แล ำ คญ เร ติ� งม่ป็ณิธ นที่่�เร จ ใช�ภ รกิจ รื ก รที่ำ น� ที่่�ข งเร ใ �เป็็น นที่ งแ ่งก รป็ฏิิบติิ ธรรม นเข�มข�นว่ เร จ ป็ฏิิบติิ น� ที่่�คร้เพื� ป็ร โยุชน์ ุขข งเยุ วชนแล เพื� คว มก� ว น� ข ง เยุ วชนซึ่�่งเป็น็ ล้กศีิ ยุ์ข งเร ใ �ไดีค� รบ 83
เครูอ่ ขา่ ยครูดู ่ไม่ม่ ่่อบ้ายมุ่ข ๔ ภิาค น้ำเสน้อแน้วทางการูสรู้างเครูอ่ ข่าย ขยายผล่ใน้พี่�น่ ้ท�่ 84
ภติาวั คแเทหนน้้อ่ ดีิฉัน ครูตู รูน่ ้ชุ ้ สม่แก้ว จุากโรูงเรูย่ น้ขนุ ้ตาล่วิทยาคม่ สพี่ม่.เช้ย่ งรูาย เป้น็ ตััวแทำนข้องคื่ณคืรู ทำางภาคืเหนือ มีีคืวามีภาคืภูมีิใจทำ�ีไดี้รับมีอบหมีาย ให้นำเสนอในรู้ส่กข้องการทำี�ไดี้มีาอยู�พ�ืนทำ�ีตัรงน�ีซึ่�่ง รอคือยมีาเป้็นเวลานาน จากเมี�ือวานน�ียังไมี�มีีบรรยากาศิในคืวามีตัื�นเตั้น ถ่งแมี้ว�าเราไมี�อยู�ในหอป้ระชั่มี แตั�พอไดี้ฟัังวันนี� มีีคืวามีรู้ส่กว�าหัวใจพองโตั แล้วก็มีีคืวามีรู้ส่กว�าคืวามีมี่�งมี�ันอะไรตั�างๆ ทำ�ีตัอนแรกเรา คืิดีว�ามีันเป้็นอ่ป้สรรคื แตั�พอไดี้ฟัังวันนี� มีีคืวามีรู้ส่กว�าเราเองเราก็คืงจะไป้ตั�อไดี้ ถ่งแมี้จะเป้็นจ่ดีเล็กๆ แตั�ว�าตั้องทำำให้ไดี้ คืวามีมี่�งมีั�นน�ี แล้วก็ในการไดี้รับโล�คืรั�งน�ี มีีคืวามีภาคืภูมีิใจในคืวามีทำี�เป้็นคืรู ป้กตัิใน คืวามีเป้็นคืรูเราภูมีิใจอยู�แล้ว พอไดี้รับโล�ตัรงนี� รู้ส่กว�ามีันเตัิมีเตั็มีชัีวิตัคืวามีเป้็นคืรูข้องเรา ให้เป้็นคืรูทำ�ี สมีบูรณ์แบบ แล้วเรามีีคืวามีมีั�นใจทำี�เราจะไดี้ทำำหน้าทำี�ข้องเราตั�อไป้ในฐานะทำี�เป้็นคืรูอย�างสมีภาคืภูมีิ กจิ กรรมีทำี�ไดี้ทำำ ณ วนั น�ี และเมีื�อวาน ไมี�เคืยพลาดีแมี้แตั�วินาทำีเดียี ว คือื มีคี ืวามีรู้สก่ ว�าไมี�อยากจะพลาดี กิจกรรมีแมี้แตั�วินาทำีเดีียว เพราะว�าเราไดี้เก็บเกี�ยวป้ระสบการณ์จากทำ�ีคื่ณคืรูทำ่กทำ�านไดี้แสดีงคืวามี คืิดีเห็นจากป้ระสบการณ์ตัรงจากส�ิงทำ�ีไดี้ทำำจริงๆ ซึ่่�งเสียดีายโอกาสสำหรับคืรูหลายๆ ทำ�านในป้ระเทำศิ ข้องเราทำี�ไมีไ� ดีม้ ีานั�งตัรงน�ี กไ็ ดี้เกบ็ เกีย� วจนคืรบถ้วน ไมี�วา� จะเป้็นกล่ม� ียอ� ยหรือว�ากล่ม� ีใหญ� ซึ่ง�่ เราสามีารถ ทำี�จะนำไป้ป้รบั ใชั้และเป้น็ พลังทำจ�ี ะทำำตัรงน�ี ส�ิงทำี�คืิดีว�าเมี�ือไดี้รับโลร� างวัลไป้จะทำำตั�อไป้ก็คืือว�า ลำดีับแรกเลยคืือจะตั้องทำำตััวเอง ตััวข้องตััวเอง มีีคืวามีมี�ันคืงในส�ิงทำี�เราเป้็นคืรูดีีไมี�มีีอบายมี่ข้ให้ทำ่กคืนยอมีรับในเบื�องตั้นก�อน คืือตั้องทำำให้ไดี้ ตั้องทำำ ให้เข้าเห็นก�อน ข้้อทำี�สองก็คืือว�า จะตั้องลงสู�นักเรียน เพราะนักเรียนก็คืือส�ิงทำี�เราตั้องทำำ เราเป้็นคืรูมีัธียมี โอกาสทำ�ีเดี็กจะเข้้าไป้สู�อบายมี่ข้มีีสูงกว�าเดี็กป้ระถมี เพราะว�าเป้็นชั�วงวัยร่�น จะตั้องทำำให้ไดี้ จะตั้องทำำให้ เดี็กไดี้เห็นถ่งข้้อผิดีพลาดีหรือว�าป้ัญหาตั�างๆ ทำ�ีเกิดีข้�่น แล้วก็ไมี�คืวรไป้ข้้องแวะกับอบายมี่ข้ ในข้ณะเดีียวกัน ก็จะให้เดี็กเป้็นตััวเชั�ือมีเป้็นกระบอกเสียงกลับไป้ทำี�บ้าน กลับไป้ทำำให้ผู้ป้กคืรองหรือว�าคืนในคืรอบคืรัว ห�างไกลจากอบายมีข่ ้ และนำไป้สูค� ืวามีเจริญ และข้้อทำีส� ามีทำีส� ำคืัญทำีส� ด่ ีก็คืือวา� ตัอนนี�ไมีไ� ดี้มีองวา� ตัวั เอง เป้็นคืรูเล็กๆ แล้ว ว�าเราภาคืภูมีิใจตัรงน�ีแล้ว อยากจะให้ตััวเราเองสร้างเคืรือข้�าย คืือจะเร�ิมีจากในโรงเรียนก�อน ไมี�ว�าจะเป้็นเคืรือข้�ายในส�วนข้องคืณ่ คืรู คืรูดีีไมี�มีีอบายมี่ข้ แล้วก็จะสร้างเคืรือข้�ายสำหรับคืรูทำี�อยู�ในโรงเรียน ใกล้เคืียงหรือว�าศิูนย์การเรียนข้องเรา นำไป้สู�เวทำีซึ่�่งมีันจะตั้องเกิดีข้่�นในวันข้้างหน้า ข้อเป้็นส�วนหน่�ง ไมี�เป้น็ ส�วนใหญ� แตั�ก็ข้อเป้็นส�วนหน�ง่ ในการทำีเ� ป้น็ คืรูผู้ซึ่ง�่ สามีารถทำีจ� ะเชั�อื มีโยงแล้วก็เป้็นเคืรือข้�ายในการ ทำำให้คื่ณคืรูทำ่กคืนในป้ระเทำศิข้องเราไดี้เป้็นคืรูดีีทำี�ไมี�มีีอบายมี่ข้ แล้วก็มีีคืวามีมี่�งมี�ันในการพัฒนาให้ เหมีือนๆ กัน ให้มีีคืวามีคืิดีทำด�ี ีแี ละมี่�งมี�นั เหมีือนกัน ข้อบพระคื่ณมีาก 85
ตภิัวาแคทในต้ ้ กราบเรียนคืณะวิทำยากร ดิฉััน้ น้างสาวน้วล่จุัน้ทรู์ เตวน้ากูล่ ครููโรูงเรู่ยน้บ้้าน้คนั ้ธทรูพั ี่ย์ สังกดั สพี่ป.ช้มุ ่พี่รู เขต ๑ ในนามีตััวแทำนคืรดู ีี ไมี�มีีอบายมี่ข้ ร่�นทำี� ๑๐ ตััวแทำนภาคืใตั้ คืวามีรู้ส่กตั�อการเป้็นคืรูดีีไมี�มีี อบายมี่ข้ ร่�นทำ�ี ๑๐ ดีิฉันมีีคืวามีรู้ส่กภูมีิใจกับรางวัลชัีวิตัทำี�พิสูจน์ในการทำำคืวามีดีี และเป้็นแมี�พิมีพ์ทำี�ดีี ข้องชัาตัิ ทำี�เราไดี้น้อมีนำพระบรมีราโชัวาทำข้องพระสมีเดี็จพระเจ้าอยู�หัว รัชักาลทำ�ี ๙ ทำี�ทำ�านบอกไว้ว�า การเป้็นคืรูตั้องตั�ังใจทำำคืวามีดีีตัลอดีเวลา เพ�ืออบรมีส�ังสอนอบรมีบ�มีนิสัยให้ศิิษย์เป้็นคืนดีี ห�างไกล จากอบายมี่ข้และเตัิบโตัป้ระสบคืวามีสำเร็จเป้็นพลเมีืองทำี�ดีีข้องป้ระเทำศิชัาตัิ ดีิฉันมีีคืวามีรู้ส่กภาคืภูมีิใจ มีาก แล้วก็รอคือยรางวลั น�มี ีานานแล้ว ในหัวข้้อทำ�ีสอง คืวามีรู้ส่กในการเข้้าร�วมีกิจกรรมีคืรูดีีไมี�มีีอบายมี่ข้ ดีิฉันและทำ่กคืนก็มีีคืวามี รู้ส่กคืล้ายๆ กันและเหมีือนกัน มีีคืวามีรู้ส่กดีีใจ ซึ่�่งใจ ในนำ�าใจข้องผู้ใหญ�ใจดีีและคืณะทำำงานทำ่กทำ�าน ทำี�ตัั�งใจจัดีกิจกรรมีทำี�มีีคื่ณคื�าในการป้ลูกจิตัสำน่กแนวป้ฏิิบัตัิให้พวกเราไดี้มีีการแลกเป้ลี�ยนเรียนรู้ ป้ระสบการณต์ ัา� งๆ ในการทำำงานข้องแตัล� ะอยา� งสนองคืณ่ พ�อ ใหค้ ืรรู กั เดี็ก และกเ็ ดี็กรกั คืรู เพอ�ื นำมีา ซึ่่�งการลดี ละ เลิกอบายมี่ข้ข้องลูกหลานข้องเรา ดีิฉันมีีคืวามีภาคืภูมีิใจและข้อบคื่ณคืณะกรรมีการ ทำ่กคืนมีาก กลับไป้แล้ว จะข้ยายผลไดี้อย�างไร ดีิฉันมีีคืวามีรู้ส่กว�าในการอบรมีคืรั�งนี� ดีิฉันจะนำไป้ เผยแพร�ให้คืณะคืรู นักเรียน และบ่คืลากรในโรงเรียน ในการลดี ละ เลิกอบายมี่ข้ โดียทำำตััวเป้็น แบบอย�างทำ�ีดีีให้กับเพื�อนคืรูเห็น ให้ลูกศิิษย์ข้องเราเห็น เพ�ือให้เข้าเกิดีคืวามีศิรัทำธีาและคืวามีเชั�ือมี�ัน แล้วก็ข้ยายผลไป้ยังผู้ป้กคืรองและชั่มีชัน เพ�ือชั�วยกันสร้างสิ�งแวดีล้อมีทำี�ดีีสำหรับลูกๆ ข้องเราทำ่กคืน ในโรงเรียนและในชัม่ ีชันข้องเรา ข้อบคืณ่ มีากคื�ะ 86
ภติาวั คแอทส่ นา้น้ สวัสดีีคืรับ ส่รายาเสพตัิดีเป้็นภัยตั�อชัีวิตั เป้็นพิษตั�อสังคืมี เรยี นทำ�านวทิ ำยากรทำ�งั ๓ ทำ�าน คื่ณคืรูวราภรณ์ คื่ณคืรมู ีณฑกานตั์ และ คืณ่ คืรูรัชันี ผมี ฟั้าสาง คืำทำองเข้ยี ว ผอู้ ำนวยการโรงเรยี นบา้ นโคืกนาฝาย สงั กัดี สพป้.ข้อนแกน� เข้ตั ๕ นำโดียทำา� นผูอ้ ำนวยการยงย่ทำธี พรหมีแก้ว สำหรับกลอน ส่รายาเสพตัิดีเป้็นภัยตั�อชัีวิตั เป้็นพิษตั�อสังคืมี คืำน�ี ผมีเหน็ ตัั�งแตั�ผมีอยู�ป้ระถมี ๑ ในสมี่ดีเล�มีสเี ทำาๆ ทำม�ี ีรี ปู ้ข้องพระบาทำสมีเดีจ็ พระเจ้าอยห�ู วั รัชักาลทำี� ๙ ไดี้ถวาย เคืร�ืองแบบนักเรียน แล้วก็ดี้านหลังเป้็นรูป้ผู้ทำ�ีตัิดียาเสพตัิดี ตัิดีส่รา ซึ่่�งผมีจำไดี้ดีีแล้วก็นำมีาป้ฏิิบัตัิสมีัย ตังั� แตั�อยปู� ้ระถมี ๑ จนถง่ ป้รญิ ญาตัรปี ้ี ๔ ไมีเ� คืยแตัะตัอ้ งอบายมี่ข้ทำ�งั ส�นิ จนเรยี นจบ จนเป้็นคืรู แล้วกช็ ัว� ง เป้็นคืรูก็เป้็นการศิ่กษาวิชัาชัีวิตั ก็ไดี้ป้ฏิิบัตัิห้ามีเข้้าใกล้ยาเสพตัิดี แตั�ว�าในชั�วงทำี�ผ�านมีาเป้็นโคืรงการคืรูดีี ไมี�มีีอบายมี่ข้ ซึ่่�งผมีไดี้รับเกียรตัิบัตัรในป้ี ๕๘ ในตัำแหน�งคืรูผู้สอน พอมีาดีำรงตัำแหน�งผู้อำนวยการ ป้ีทำ�ีแล้วก็ไดี้รับ ตั้องข้อบคื่ณทำางผู้ดีำเนินโคืรงการ คืวามีรู้ส่กดีีใจและภาคืภูมีิใจ ทำ�ังหมีดีทำั�งมีวลเราจะดีีใจ ข้นาดีไหนก็ไมี�สู้กับคืนทำี�เรารัก คืรอบคืรัวทำ�ีแสดีงคืวามีดีีใจดี้วย เมีื�อวานนี�ทำ�ีผ�านมีา เป้็นการป้ระชั่มี ผมี เข้้าป้ระชั่มีในพื�นทำ�ีส�วนตััว มีีภรรยาและบ่ตัร พ�อตัา แมี�ยายไดี้ฟัังดี้วย ทำ่กคืนก็ตั�างกระตั่้นให้ตััวกระผมีเอง ไมี�เข้้าไป้ใกลใ้ นสิง� ทำ�เี ป้็นอบายมีข่ ้ทำ�งั ๖ อกี ผมีภูมีิใจและชัื�นชัมีโคืรงการดีๆี ทำำให้เป้็นตััวอย�างทำด�ี ีีไดี้ ในส�วนข้องคืวามีรู้ส่กตั�อกิจกรรมีโคืรงการเคืรือข้�ายคืรูดีีไมี�มีีอบายมี่ข้ ข้อชั�ืนชัมีโคืรงการนี�เป้็น โคืรงการทำี�ดีีมีาก ทำำให้ผู้ทำี�จะป้ฏิิบัตัิตััวมีีเป้้าหมีาย มีีธีงในการป้ฏิิบัตัิตััว ถ่งแมี้ว�าจะไมี�มีีธีงเราก็ป้ฏิิบัตัิตััวกัน อยู�แล้ว ในส�วนคืนทำี�จะลดี ละ เลิกอบายมี่ข้ ทำำให้รู้เคืรือข้�าย รู้เพื�อนพ�ีน้อง เคืรือข้�ายคืรูดีีไมี�มีีอบายมี่ข้ มีีการ PLC กัน ไดี้รู้คืวามีเป้็นไป้เป้็นมีาข้องแตั�ละภาคืทำั�วป้ระเทำศิ ก็ไดี้เห็นคืวามีดีีทำ�ีคื่ณคืรูทำ�านทำำ ถือว�า เป้น็ โคืรงการทำด�ี ีีมีาก อยากให้มีตี ัลอดีไป้ ในส�วนข้องการข้ยายผล ก็จะเร�ิมีจากจ่ดีเล็กๆ ไป้สู�จ่ดีใหญ�ๆ คืือตััวเองก�อน โดียเฉพาะผมีมีีลูกชัาย สองคืนบอกว�า พ�ออย�าดีื�มีเหล้า อย�าสูบบ่หรี� อย�ากลับบ้านดี่ก อันน�ีถือว�าเป้็นแรงกระตั่น้ เป้็นตััวอย�างให้กับ ลูกๆ ไดี้ แล้วเมี�อื ไป้ทำีโ� รงเรียนเราก็เป้็นตัวั อยา� งใหก้ บั คืณะคืรู ไมีเ� ลน� การพนนั ไมีส� บู บห่ ร�ี ไมี�ดีืม� ีเหลา้ แตัว� า� การทำจ�ี ะบอกคืนๆ หน่�งใหเ้ ลกิ ทำำอยา� งนัน� ทำำอยา� งน�ี ก็อาจจะยากสกั หนอ� ย แตัว� �ากช็ ัว� ยกระตั้่นเข้าใหก้ ำลังใจ เข้า โดียเฉพาะคื่ณคืรูป้ระถมี สำหรับนักเรียนในส�วนข้องโรงเรียนผมี นักเรียนโชัคืดีีทำ�ีสถานศิ่กษาข้องเรา เป้็นสถานศิ่กษาสีข้าวระดีับเพชัร ทำี�ไดี้รับรางวัลไดี้โล�มีาแล้วก�อนทำ�ีผมีจะเข้้ามีาดีำรงตัำแหน�ง ผมีก็ตั�อยอดี ส�งเสริมีให้กับโรงเรียนสีข้าว ป้ลอดียาเสพตัิดีและอบายมี่ข้ ในส�วนข้องชั่มีชันเราก็เป้็นตััวอย�างให้กับชั่มีชัน ตั�งั แตัเ� ลิกดีม�ื ีเหลา้ เลิกสูบบห่ ร�ี เลกิ เทำยี� วกลางคืืน ก็เลิกเหลา้ เลกิ จนคืรับ คืือวา� มีเี งนิ ทำองเก็บไวซ้ ึ่�อื ทำเ�ี หมีือนกบั ทำา� น ผอ. ทำีโ� คืราชัทำ�านไดี้พดู ี มีีทำท�ี ำางเยอะแยะมีากมีาย เป้็นตััวอย�างให้กับชั่มีชัน แล้วก็สำหรบั ป้ระเทำศิชัาตัิ เราก็ดีูไป้เป้น็ จด่ ีเล็กๆ สรา้ งจด่ ีเลก็ ๆ ข้องเราให้เข้ม้ ีแข้ง็ เพาะเมี็ดีงามี เมี็ดีกลา้ สำหรับนกั เรียนแล้วถ้าป้ลอดี ยาเสพตัิดีและอบายมีข่ ้ก็ทำำใหเ้ ป้็นคืนทำีม� ีคี ื่ณภาพ ข้อบคื่ณคืรับ 87
ภติาวั คแกทลน่้าง สวัสดีคี ื�ะ ชัื�อน้างสาวสรุ ู่พี่รู ขาวฉัล่าด เปน็ ้ครููจุาก โรูงเรู่ยน้วัดโสภิณารูาม่ จุากสำน้ักงาน้เขตพี่�่น้ท�่การูศ์ึกษา ปรูะถ์ม่ศ์ึกษาสมุ่ทรูสาครู มีีคืวามีรู้ส่กภาคืภูมีิใจมีากทำี�ไดี้ เป้็นคืรูดีีไมี�มีีอบายมี่ข้ เพราะว�าสิ�งทำี�เราไดี้ตั�ังใจไว้ แล้วไดี้ตั�ังป้ณิธีานไว้ว�าเราจะไมี�ย่�งเกี�ยวกับอบายมี่ข้ ทำั�งหลายทำ�ังป้วง ถ่งแมี้ว�าจะมีีสิ�งทำี�มีันเย้ายวนใจ ทำี�เร้าใจเรามีาก เราก็ยังสามีารถทำ�ีจะชันะใจตััวเองไดี้ ก็คืือเป้็นสิ�งทำี�ภาคืภูมีิใจมีากเลย อีกทำั�งยังส�งผลให้ตััวเองไดี้รับรางวัลนี� และยังจะส�งผลให้กับคืนทำ�ีอยู� รอบข้้างเรา ไมี�ว�าจะเป้็นคืรอบคืรัวหรือว�าจะเป้็นนักเรียน ก็จะทำำให้นักเรียนไดี้มีีแบบอย�างทำ�ีดีีแล้วก็มีี คืวามีรู้สก่ ภาคืภูมีิใจในตััวเอง ซึ่่�งนักเรียนก็ยังเป้็นอนาคืตัข้องชัาตัิไดี้ โดียเร�ิมีจากตััวเองแล้วก็ส�งผลให้ คืนอื�นดี้วย ส�วนคืวามีรู้ส่กทำ�ีไดี้เข้้าร�วมีกิจกรรมีนี�ก็คืือรู้ส่กดีีใจและมีีคืวามีภูมีิใจมีากทำี�ไดี้มีีเกียรตัิอย�างยิ�ง ทำี�ไดี้เข้้าร�วมีกิจกรรมีน�ี มีีการเล�าป้ระสบการณ์ในเร�ืองตั�างๆ ซึ่�่งเป้็นแนวคืิดีจากเพ�ือนคืรู เราก็สามีารถ นำแนวคืิดีข้องเพื�อนคืรูมีาเป้็นแนวทำางในการป้ฏิิบัตัิแก้ไข้ให้กับนักเรียนไดี้ เมี�ือเราไดี้เจอป้ัญหาอะไร หรือว�าไดี้มีีป้ระสบการณอ์ ะไรมีา แลว้ เรายงั ไมีท� ำราบว�าเราจะตัอ้ งใชัว้ ิธีีอยา� งไร จากการทำีเ� ข้า้ รว� มีกิจกรรมีน�ี เราจะไดี้แชัร์ป้ระสบการณ์กัน และไดี้นำเอาแนวข้องเพื�อนคืรูทำี�เราไดี้จากทำ�ังเข้้ากล่�มีใหญ�และกล่�มีย�อย นำมีาเป้น็ แนวทำางในการชัว� ยเหลือนักเรยี นทำ�ปี ้ระสบกบั ป้ญั หาอบายมีข่ ้ทำง�ั หลาย ส�วนการข้ยายผลจากน�ไี ป้ก็จะข้ยายผลให้กับนักเรียน ให้กับคืรอบคืรัวข้องนักเรียน และชั่มีชัน สังคืมี โดียทำ�ีเราตั้องเริ�มีตั้นทำี�ตััวเราเองก�อน ถ้าจะเป้็นแมี�พิมีพ์ทำี�ดีีแล้ว จะตั้องเป้็นแบบอย�างทำี�ดีีแบบน�ี ตั�อไป้ จะเป้็นคื่ณคืรทู ำ�มี ีคี ืวามีเสียสละให้กับนกั เรียนและตั้องเข้้าใจนักเรียนในทำก่ ๆ เรื�อง มีีการรับฟัังและ ให้คืำป้ร่กษา ให้คืวามีรัก ให้คืวามีอบอ่�นกับนักเรียนก�อน เมีื�อเราส�งผลไป้กับนักเรียน นักเรียนจะไดี้ ส�งผลตั�อไป้ให้กับคืรอบคืรัวข้องนักเรียนและชั่มีชันไป้เรื�อยๆ แล้วเมี�ือคื่ณคืรูไดี้ให้คืวามีรักคืวามีอบอ่�น กจ็ ะทำำใหน้ กั เรียนไดีร้ ้สู ่กมีีคืวามีป้ลอดีภัยในเวลาทำี�เข้าจะป้รก่ ษาเรา แล้วเราก็จะตั้องใหค้ ืำป้ร่กษาโดียใชั้ พลังงานเชัิงบวกโดียให้คืวามีรักกอ� นคืวามีรู้ แล้วก็ให้เดี็กรักคืรู แล้วคืรูรักเดี็ก ซึ่่ง� จะทำำให้เดี็กสามีารถ ไดี้ห�างไกลจากยาเสพตัิดีหรือว�าอบายมี่ข้ทำั�งหลายโดียทำี�ไมี�เข้้าไป้ย่�งเกี�ยวเลย อันน�ีคืือสิ�งทำี�อยากจะทำำ ตั�อไป้คื�ะ 88
คำ�ำ กล่�่ วร่�ยง�นพื่ิธิีมอบโล่ป่ ้ร่ะก�ศเกียร่ติคำณุ คำรู่ดีไี ม่มอี บ�ยมุข ร่นุ่ ๑๐ โร่งเร่ยี นดีไี มม่ อี บ�ยมุข ร่นุ่ ๕ ป้ร่ะจ�ำ ป้กี �ร่ศึกษ� ๒๕๖๓ วันท�ี ๒๖-๒๗ ธิันว�คำม ๒๕๖๔ (ผ่�่ นร่ะบบ ZOOM) นายธีรรมศักดีิ� นติ ิิธีรรม เร่ยุน รฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวงศี่ก ธิก ร ร งเลข ธิก รคณ กรรมก รก รศี่ก ข�นพื�นฐ น เภ ชกร งกร นติ์ ภ คโชคดี่ ผู้้� ำ นวยุก ร ำ นกง นเครื ข่ ยุ งค์กรงดีเ ล� ( คล.) คุณวิเช ฐ์ พิชยุรติน์ กรรมก รผู้้�ที่รงคุณวุฒิ นกง น ก งทีุ่น นบ นุนก ร ร� งเ ริม ุขภ พ ( .) แล ผู้้�ม่เก่ยุรติิทีุ่กที่่ น กร ผู้ม/ดีิฉน ในน มเครื ข่ ยุคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ ข ข บคุณที่่ นเป็็น ยุ่ งยุิ�ง ที่่�กรุณ ใ �เก่ยุรติิม เป็็นป็ร ธ นแล กข่พยุ นในพิธ่ม บโล่ป็ร ก ศีเก่ยุรติิคุณ คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ โรงเร่ยุนดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๕ ป็ร จำ ป็ีก รศี่ก ๒๕๖๓ เนื� งในวนคร้แ ่งช ติิ พุที่ธศีกร ช ๒๕๖๔ ซึ่่�งเลื� นก รจดีง นจ กเดีิมในเดีื นมกร คม ๒๕๖๔ ม เป็็นวนที่่� ๒๖-๒๗ ธนว คม ๒๕๖๔ ในร้ป็แบบ นไลน์ นเนื� งม จ ก ถ้ นก รณ์ก รแพร่ร บ ดีข งไวร โควดิ ี-19 ซึ่่�งยุงแพร่ร บ ดี ยุ้่ในป็จั จุบน ติ มที่่� ำ นกง นเครื ข่ ยุ งค์กรงดีเ ล� ( คล.) ำ นกง นก งทีุ่น นบ นุนก ร ร� งเ ริม ุขภ พ ( .) ร่วมกบ ำ นกง นคณ กรรมก รก รศี่ก ข�นพื�นฐ น เครื ข่ ยุคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข แล เครื ข่ ยุโรงเร่ยุนคำ พ่ น ไดี�ดีำ เนิน โครงก รคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข โรงเร่ยุนดี่ไม่ม่ บ ยุมุข ป็ร จำ ป็ีก รศี่ก ๒๕๖๓ ซึ่่�งดีำ เนินก รม เข� ้่ป็ีที่่� ๑๑ โดียุคดีเลื ก ผู้้�ม่คุณ มบติิป็ล ดีจ ก บ ยุมุข ที่่�เน�นคื เ ล� เบ่ยุร์ บุ ร่� ก รพนน รวมที่�งม่คว มมุ่งม�นในก รช่วยุเ ลื นกเร่ยุน บุคคลร บข� ง ใ �เกิดีภ้มิคุ�มกน แล ลดี เลิก บ ยุมุข เพื� ยุกยุ่ งเชิดีช้เก่ยุรติิเป็็นคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข โรงเร่ยุนดี่ไม่ม่ บ ยุมุข โดียุป็ีน่� ม่ผู้้� ่งผู้ลง นคว มดี่ดีงกล่ วเข� ม จำ นวน ๖๗,๕๗๒ คน ม่ผู้้�ไดี�รบโล่ป็ร ก ศีเก่ยุรติิคุณ คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข จำ นวน ๓๖๔ คน แล ไดีร� บเกย่ ุรติบิ ติร จำ นวน ๖๒,๙๑๒ คน โดียุผู้�ท้ ี่ไ่� ดี�รบโล่ป็ร ก ศีเก่ยุรติิคุณ ม่ร ยุล เ ย่ ุดีดีงน่� ๑. โล่ป็ร ก ศีเก่ยุรติคิ ุณ โรงเร่ยุนดีไ่ ม่ม่ บ ยุมขุ จำ นวน ๔๒ โรงเรย่ ุน ๒. คร้ดีไ่ ม่ม่ บ ยุมขุ จำ นวน ๓๒๒ คน ป็ร ก บดี�วยุ ๒.๑) โล่ป็ร ก ศีเก่ยุรติคิ ุณ ร ดีบบุคล กรเขติพืน� ที่ก่� รศีก่ จำ นวน ๑๘ คน ๒.๒) โล่ป็ร ก ศีเก่ยุรติคิ ุณ ร ดีบผู้้�บริ ร ถ้ นศี่ก จำ นวน ๖๕ คน ๒.๓) โล่ป็ร ก ศีเกย่ ุรติิคณุ ร ดีบคร้ผู้�้ น จำ นวน ๒๓๙ คน ในวนที่่� ๒๖ ธนว คม ๒๕๖๔ คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ โรงเร่ยุนดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๕ ไดี�ม่ก รป็ร ชุมป็ฏิิบติิก ร เพื� ร ดีมคว มคิดีในก รป็้ งกนแก�ไขป็ัญ เ ล� บุ ร่� ใ �กบป็ร เที่ศีช ติิ เพื� ว งร กฐ นที่ก ช่วิติใ �นกเร่ยุนมิใ � ติกเป็็นที่ ข ง บ ยุมุข แล ม่ข� เ น ติ่ กร ที่รวงศี่ก ธิก รเพื� พิจ รณ แล นุนเ ริมใ �เกิดีก รป็ฏิิบติิจริงลง ้่ร บบ ก รศี่ก บดีน่�ไดี�เวล น มควรแล�ว ใคร่ข เร่ยุนเชิญที่่ นป็ร ธ นไดี�กรุณ รบคำ กล่ ว ป็ร ก ศีเจติน รมณ์ แล ข� เ น ข ง คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ โรงเร่ยุนดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๕ ติ่ กร ที่รวงศี่ก ธิก ร ในก รว งร กฐ นช่วติ ิใ �นกเร่ยุน เพื� ลดีป็ัญ คว ม ้ญเ ่ยุเยุ วชนที่รพยุ กรมนุ ยุ์ ที่่�เกิดีจ กเ ล� เบ่ยุร์ บุ ร่� ก รพนน ใ �ป็ร เที่ศีช ติิ ข เร่ยุนเชิญ ครบ แล ข เชิญว่ ที่่�ร� ยุติร่ ป็ฏิิภ ณ ินที่เนติร ติวแที่นคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ ไดี�ป็ร ก ศีเจติน รมณ์ข งคร้ดี่ ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ แล ข� เ น ติ่ รฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวงศี่ก ธิก ร ในก รป็้ งกนแก�ไขป็ัญ บ ยุมุข เ ล� เบ่ยุร์ บุ ร�่ ก รพนน ใ �ป็ร เที่ศีช ติดิ ี�วยุคำ พ่ น โดียุลง ้่ร บบก รศีก่ ข เชญิ ครบ 89
คุาำ กล่า่ วัแถึล่งการณ์ ของคุรูดีีไมม่ ีอบายมุข รนุ่ ๑๐ ปกี ารศึกษา ๒๕๖๓ ในการย่�นขอ้ เสนอติ่อรฐั มนติรีวัา่ การกระที่รวังศึกษาธีิการ (นางสาวัติรีนุชุ เที่ยี นที่อง) เพิ่�อนาำ ไปสูก่ ารปอ้ งกนั แกไ้ ขปญั หาอบายมุขใหป้ ระเที่ศชุาติิ ผ่า่ นระบบการศกึ ษา วัันที่�ี ๒๗ ธีันวัาคุม ๒๕๖๔ (ผ่่านระบบ ZOOM) กร บเร่ยุนร ฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวงศี่ก ธิก ร (น ง วติร่นุช เที่่ยุนที่ ง) กร ผู้ม ว่ ที่่�ร� ยุติร่ป็ฏิิภ ณ ินที่เนติร ผู้้� ำ นวยุก รโรงเร่ยุนชุมชนบ� นแม่ ล ป็่ ป็๋วยุ พป็. แพร่ เขติ ๒ ในน มติวแที่นคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ ป็ร จำ ป็ีก รศี่ก ๒๕๖๓ ไดี�เข� ร่วมป็ร ชุมป็ฏิิบติิก รก รจดี ก รศี่ก เพื� ป็้ งกนแก�ไขป็ัญ เ ล� บุ ร่� ก รพนน ใ � ป็ร เที่ศีช ติิ ดี�วยุคำ พ่ น ผู้่ นร บบก รศี่ก ซึ่่�งม่ข� ม้ล ำ คญข ง ภ พป็ัญ ที่่�ค�นพบจ กก ร ป็ร ชุม โดียุม่ร ยุล เ ย่ ุดีเพื� นำ เรย่ ุนดีงติ่ ไป็น่� ภูาพป็ัญ าอบายม่ขุ ในนักิเรูยี น นกเร่ยุนติิดีเกม นไลน์ ติดิ ียุ เ พติิดี ติิดีเฟื้ซึ่บุ๊ก ติิดีก รใช� ื� ติ่ งๆ ้บบุ ร่� ดีื�มเครื� งดีื�มแ ลก ล์ เล่นพนน แล ไดี�ค�นพบที่่�ม กกว่ ป็ัญ บ ยุมุขที่่�เกดิ ีข่�นในโรงเร่ยุนคื ป็ัญ เรื� งเพศี ป็ัญ ก รกล�นแกล�ง ที่่�แ ดีง กดี�วยุคำ พ้ดี รื พฤติิกรรมที่่�ก� วร� วติ่ ผู้้� ื�น (Bully) ซึ่่�ง ่งผู้ลลบติ่ พฤติิกรรม ผู้ลลบติ่ ก ร เร่ยุนร�้ ผู้ลลบติ่ คณุ ภ พชว่ ติ ิข งนกเรย่ ุน แล ง่ ผู้ลลบร ยุ ยุ วติ่ ป็ร เที่ศีช ติิ าเ ติุของกิารูเข้า อู่ บายม่ขุ เข้า กู่ ิารูกิลั�นแกิลง้ ดี้ ยคำาพูดี รู่อพฤติกิ ิรูรูม่ (Bully) และป็ัญ าเรู่�องเพ ของนกั ิเรูยี น ๑. ภ พคร บครวป็ัจจุบนข ดีคว ม บ ุ่น นกเร่ยุนไม่ไดี� ยุ้่กบพ่ แม่ ที่ำ ใ �ข ดีภ้มิคุ�มกนข งจิติใจ จ่งนำ ไป็ ก้่ รติิดี บำ ยุมุขติ่ งๆ ไดีง� ่ ยุ ๒. ถ้้กกร ติุ�นจ ก ื� ในร้ป็แบบติ่ งๆ ที่่�เข� ถ้่งไดี�ง่ ยุในป็ัจจุบน โดียุม่โที่รศีพที่์มื ถ้ื เป็็นเคร�ื งมื ำ คญ ๓. ิ�งแวดีล� มที่ม�่ แ่ บบ ยุ่ งไม่ดี่ ๔. ข ดีคว มภ คภม้ ใิ จในตินเ ง แล ติ� งก รก รยุ มรบ ๕. ิที่ธพิ ลข งกลมุ่ เพื� นที่ช�่ กนำ แล ม่ ิง� ล่ ใจที่ท�่ ี่� ที่ ยุที่ำ ใ � ยุ กร้� ยุ กล ง ๖. ก รศีก่ ที่�ใ่ �คว ม ำ คญกบวชิ ก รม กกว่ วิช ช่วิติ กิรูะผู้ม่ขอยกิบาง ่ นของ ิ�งที่ี�ครููที่ำากิันอย่างติ่อเน่�องเพ่�อช่ ยลูกิๆ นักิเรูียนใ ้ม่ีภููม่ิคุ้ม่กิันจากิ อบายมุ่ข ไม่่กิลั�นแกิล้งกิันดี้ ยคาำ พดู ี รู่อพฤติิกิรูรูม่ (Bully) และแกิ้ป็ญั าเรู�อ่ งเพ ม่ีดีงั ติอ่ ไป็นี� ๑. เป็น็ แบบ ยุ่ งใ �นกเร่ยุนเ น็ ๒. เ ่ยุ ล เวล ข งติน ใ �คว ม ำ คญ ใ �คว มรกคว ม บ ุ่น แล ศี่ก นกเร่ยุนเป็็นร ยุบุคคล ดีว� ยุคว มเป็น็ มติ ิรแล รบฟื้ังนกเร่ยุนดี�วยุคว มเข� ใจ 90
๓. เ ริมแรงบวกใ �นกเร่ยุน ไดี�พฒน ศีกยุภ พที่่�ม่ ยุ้่ข งแติ่ล คน เพื� ใ �เ ็นคุณค่ ในตินเ ง (Self esteem) ดีว� ยุกิจกรรมติ่ งๆ เชน่ กิจกรรมเศีร ฐกจิ พ เพ่ยุง วนผู้กป็ัน ขุ ล ๔. จดีก รเร่ยุนรท้� ี่ม�่ ่คว ม ขุ ๕. เพ�ื นชว่ ยุเพื� น รื พ�่ นน� ง ๖. ใ �คว มร้�ในก รร�เ้ ที่่ ที่น �ื แล ม่ ติยิ ุง� คิดีในก รใช� �ื ๗. ใช�คำ นในศี น ม บ้รณ ก รกบก รเรย่ ุนร�้ ก รใช�ชว่ ิติแล ป็ฏิบิ ติิเป็น็ วถิ ้่ชว่ ติ ิ ๘. ที่ำ คว มร่วมมื กบผู้ป�้ ็กคร งเช่น MOU กบผู้�้ป็กคร ง ในก รดี้แลนกเรย่ ุนร่วมกนกบคร้ ๙. ร� งเครื ข่ ยุนกเรย่ ุนในพื�นที่�่เพ�ื ร� ช่พ แล ลดีเวล เ ย�่ ุงติ่ พฤติิกรรมดี� นลบ ๑๐. กิจกรรมลก้ เ ื บร้ ณ ก รที่ก ก รใช�ชว่ ิติ ๑๑. ก รจดีก รเรย่ ุนก ร นบ้รณ ก รป็รชญ เศีร ฐกิจพ เพย่ ุง เพื� พ่�งติวเ งจนเป็็นที่่�พ่�งข งผู้้� ื�น ไดี�โดียุใชว� ิถ้่ บ ว ร แติ่ป็ัญ บ ยุมุข ป็ัญ ก รกล�นแกล�งดี�วยุคำ พ้ดี รื พฤติิกรรม (Bully) แล ป็ัญ เรื� งเพศีข ง นกเร่ยุนในป็ร เที่ศีไที่ยุน�น ยุ้่ใน ถ้ นก รณ์ที่่�ควรแก�ไข ยุ่ งยุิ�ง มิเช่นน�นเร จ ้ญเ ่ยุที่รพยุ กรที่่�ม่ค่ ข ง ป็ร เที่ศีไป็กบคว มเ �ื มเ ล่ น่� ดีงน�นเครื ข่ ยุคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ จ่งข นำ เร่ยุนข� เ น ติ่ รฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวง ศี่ก ธิก ร (น ง วติร่นุช เที่่ยุนที่ ง) ดี�วยุคว มเค รพ เพื� นำ ไป็ ้่ก รป็้ งกนแก�ไขป็ัญ บ ยุมุข ป็ัญ ก รกล�นแกล�งดี�วยุคำ พ้ดี รื พฤติิกรรม (Bully) แล ป็ัญ เรื� งเพศีข งนกเร่ยุนที่�งป็ร เที่ศี ใน ๒ ป็ร เดี็น ดีงน�่ ๑. บรูรูจุเรู่�องกิารูป็้องกิันแกิ้ไขป็ัญ าอบายมุ่ข ป็ัญ ก รกล�นแกล�งดี�วยุคำ พ้ดี รื พฤติิกรรม (Bully) แล ป็ัญ เรื� งเพศี ลงใน ลก ้ติรฐ น มรรถ้น ใ �เป็็นร้ป็ธรรม เพื� ใ �คร้นำ ไป็ใช�ไดี�ง่ ยุ (ใช�ไดี� ที่นที่่ไมต่ ิ� งติค่ ว ม) ใ �เป็น็ รป้ ็ธรรม ๒. ป็รูะกิา ใ ้งาน ันเดี็กิแ ่งชาติิ พุที่ธ ักิรูาช ๒๕๖๕ เป็็นก รจดีง นวนเดี็กวิถ้่ใ ม่ภ ยุใติ� แนวคิดี “ ันเดี็กิ ิถีีใ ม่่ไรู้อบายมุ่ข ุขไดี้ดี้ ยกิารูแบ่งป็ัน” ไป็ยังโรูงเรูียนที่ั� ป็รูะเที่ เพ่�อป็ลูกิฝัังค่านิยม่ กิารูเป็็นผูู้้ใ ้ลดีค าม่โลภู ลดีค าม่กิ้า รู้า รูุนแรูงในจิติใจเดี็กิ และป็ลูกิฝัังค่านิยม่ไม่ย่ ุ่งเกิี�ย กิับอบายมุ่ข ใ แ้ กิเ่ ดี็กิๆ โดียุเครื ข่ ยุคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ ไดี� กแบบแนวที่ งก รจดีง น แล จ ขบเคลื� น “ ันเดี็กิ ิถีีใ ม่่ไรู้อบายมุ่ข ุขไดี้ดี้ ยกิารูแบ่งป็ัน” เนื� งในวนเดี็กแ ่งช ติิ ใ �เป็็นติ�นแบบแก่ งคมก รศี่ก ใน วนเดี็ก พุที่ธศีกร ช ๒๕๖๕ ที่�จ่ ถ้ง่ น�่ กร ผู้มแล เครื ข่ ยุคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ ทีุ่กคน ข ข บพร คุณที่่ นรฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวง ศี่ก ธิก รเป็็น ยุ่ ง ้ง ที่่�จ รบข� เ น ในก รขบเคลื� น �งิ ที่่�เป็็นป็ร โยุชน์ติ่ ก รพฒน นกเร่ยุนที่�วป็ร เที่ศี เครื ข่ ยุคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่น ๑๐ ข เป็็นกำ ลงใจใ �ที่่ น แล พร� มติิดีติ ม นุนเ ริมใ �เกิดีผู้ลติ มป็ณิธ น ข งครด้ ีไ่ ม่ม่ บ ยุมขุ รุ่น ๑๐ ที่กุ ที่่ นครบ ข บคุณครบ ดี�วยุจิติค รว ว่ ที่่�ร� ยุติรป่ ็ฏิภิ ณ นิ ที่เนติร คร้ดีไ่ ม่ม่ บ ยุมขุ รุ่น ๑๐ ๒๗ ธนว คม ๒๕๖๔ 91
เภัสชั ุกรสงกรานติ์ ภัาคุโชุคุดีี ผูู้้อาำ นื่วัยการู สาำ นื่กั งานื่เครู่อข่่ายองค์กรูงด็เห่ล้า เร่ยุน ที่่ นรฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวงศี่ก ธิก ร คุณติร่นุช เที่่ยุนที่ ง ที่่ นผู้้�ที่รงคุณวุฒิ . คุณวิเช ฐ์ พิชยุรติน์ ที่่ นผู้้�แที่นเครื ข่ ยุคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รุ่นที่่� ๑๐ ที่่ นผู้้�บริ รแล คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุขที่�วป็ร เที่ศี ก่ น ื�นก็ติ� งข ข บพร คุณที่่ นรฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวงศี่ก ธิก รแล ที่่ นผู้้�บริ รกร ที่รวงศี่ก ธิก รทีุ่กร ดีบ โดียุเฉพ คุณคร้ที่�วป็ร เที่ศี ที่่�ม่ ่วนร่วมในก รที่ำ กิจกรรม ที่่�ผู้มเชื� ว่ ม่คุณค่ ยุ่ งยุิ�ง แล�วก็เป็็นป็ร โยุชน์กบนกเร่ยุนแล กบ งคมไที่ยุดี�วยุ คื ถ้� ฟื้ังดี้เผู้ินๆ เรื� งคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข จจ ดี้เป็็นเรื� งธรรมดี ๆ ไม่น่ จ ม่คว ม ำ คญ ไร แติ่ถ้� เร นำ ลกคำ น ข งพร พุที่ธศี น ม พิจ รณ คำ ว่ บ ยุมขุ น่�แป็ลว่ ว น� ข งคว มเ ื� ม ซึ่ง�่ เมื� กคร้่นช�่ ่วงติ�น จ รยุ์ป็ร มวลก็ไดี�เกริ�นไป็แล�ว รื จจ พ้ดีไดี�ว่ บ ยุมุขเป็็นติ�นเ ติุข งคว มเ ื� ม แล�วก็ที่ำ ใ � เกิดีป็ัญ ติ่ งๆ ติ มม ่กม กม ยุ จจ ถ้่งข�นเ ่ยุช่วิติ รื ที่ำ ใ �ล้ก ล นนกเร่ยุนเ ่ยุ น คติก็ม่ ม กม ยุเลยุที่่เดี่ยุว ดีงน�นถ้� คุณคร้เ งถ้� ยุงม่ บ ยุมุข นน่�ก็เที่่ กบว่ กำ ลงเ ่�ยุงที่่�จ ไป็ ้่คว มเ ื� ม ยุิ�งยุุคดีิจิติ ล ยุุค งคม นไลน์ในทีุ่กวนน่� ยุ่ ลืม ม่กล� ง ยุ้่แที่บทีุ่กที่่� ถ้� คุณคร้ไป็ที่ำ ไรไม่ดี่ เช่นไป็ บ้ บุ ร่� ไป็ดี�มื เ ล� ในโรงเร่ยุน น กจ กจ ผู้ดิ ีกฎ ม ยุแล�ว จจ ถ้ก้ ป็ร จ นใ �ร้�ไป็ที่�วโลกเลยุ กเ็ ป็น็ ไป็ไดี� เรื� ง บ ยุมุข ข ยุกติว ยุ่ ง กเรื� ง น่�งในฐ น ที่่�คนที่ำ ง นป็ร เดี็นน่� ก็คื เรื� งเครื� งดีื�ม แ ลก ล์ รื เร่ยุก �นๆ ว่ นำ� เม ก็แล�วกน คื คนที่่�เม แล�ว ข ดี ติิ ที่ำ ผู้ิดีไดี�ทีุ่กเรื� ง ศี่ล ๕ น่� ไม่ติ� งพ้ดีเลยุ ถ้� ผู้ิดีข� ๕ น่�ก็คื ผู้ิดีไดี�ทีุ่กข� แม�แติ่เรื� งที่่�ร� ยุแรงม กๆ เช่นที่ำ ร� ยุพ่ แม่ข งตินเ ง ไป็ถ้่งข�นใ �เ ่ยุช่วิติ นน่�เร ก็เคยุเ ็นข่ วใน น� นง ื พิมพ์บ่ ยุๆ ยุ้่เ มื นกน ยุงไม่ไดี�นบเรื� ง แ ลก ล์ที่ำ ล ยุ ุขภ พ เข� ใจว่ ทีุ่กที่่ นที่ร บดี่ ยุ้่แล�ว แติ่ข นุญ ติเพิ�มเติิม เผู้ื� คุณคร้ที่่�เพิ�ง เคยุพบกนในวนน่�จ ไดี�ไป็ช่วยุกนเผู้ยุแพร่ข� ม้ลที่่�ถ้้กติ� ง เพร ติ นน่� งคม ื� งคม นไลน์ม่ก ร เผู้ยุแพร่ข� ม้ลที่่�ผู้ิดี รื เร่ยุกว่ เฟื้คนิว ์กนเยุ แยุ ม กม ยุ เช่นบ กว่ แ ลก ล์ม่ป็ร โยุชน์ ดีื�มเบ่ยุร์ ไวน์ เที่่ น�นเที่่ น่�แล�วก็ม่ป็ร โยุชน์ แติ่คว มจริง งค์ก ร น มยุโลกที่่ น ม รถ้เข� ไป็ค�นไดี� ข งเวป็ไซึ่ดี์ข ง น มยุโลกว่ แ ลก ล์เป็็นเ ติุข ง ๒๐๐ โรค เร จจ ค�นุ เคยุกบว่ แ ลก ล์ ที่ำ ล ยุติบเป็็นโรคติบ เฉพ ม เร็ง ยุ่ งเดี่ยุวน่�แ ลก ล์เป็็น เ ติุข งม เร็งไม่น� ยุกว่ ๗ ร บบ เช่น ม เร็งที่่�ป็ ก ที่่�ลำ ค ที่่�กร เพ ลำ ไ �ไป็จนถ้่งที่ว ร นก เร่ยุกว่ แ ลก ล์ผู้่ นไป็ที่่�ไ น ม่โ ก ที่่�จ ที่ำ ใ �เกิดีม เร็งไดี�ทีุ่กร บบ แม�แติ่ม เร็งเติ� นม นน่�ก็ม่คุณคร้ ุภ พ ติร่ม กม ยุเลยุ ที่่ นก็ ม รถ้ไป็คน� ไดี�ว่ ดีื�มแ ลก ล์เพ่ยุงวนล แกว� เดี่ยุวก็เพิ�มโ ก ก รเป็็นม เร็งเติ� นมไดี�ดีว� ยุ นน�ก่ ็เป็น็ คว มร�้เร�ื งโรคภยุที่่จ� ฝู กคณุ คร้ จ ไดี�ช่วยุกนเผู้ยุแพรใ่ �ป็ร ช ชนที่ร บ ่กป็ร เดี็น น่�ง ง นวิจยุ มยุใ ม่น่� เร่ยุกว่ เป็็นง นวิจยุขน ดีใ ญ่ที่่�ดี่ที่่� ุดีในโลกขณ น่� ติ่พิมพ์ในนิติยุ รแลนเซึ่ที่ ซึ่่�งเป็็นที่่�ยุ มรบกนที่�วโลก รุป็ง นวิจยุกว่ ๖๐๐ ง นวิจยุ จ กเกื บ 92
๒๐๐ ป็ร เที่ศี รุป็ว่ ไม่ม่ขน ดีข งแ ลก ล์ที่่�ป็ล ดีภยุ แป็ลว่ ดีื�มม กดีื�มน� ยุม่ นติร ยุที่�งน�น ยุ่ งที่่�บ กแล�วว่ เป็็น เ ติุข ง ๒๐๐ โรค น กจ กน�น ล้ก ล นข งเร น่�ก็ จจ เป็็นเ ยุื� ข ง ุบติิเ ติุแล�วก็ ชญ กรรมที่่�ม่แ ลก ล์เป็็นเ ติุไดี�ดี�วยุ นน่�ก็ม่ง นวิจยุชดีเจนว่ น่�งแ ลก ล์ น่�เป็็นติ�นที่ ง บุ ร่�ดี�วยุ เป็็นติ�นที่ งข งยุ เ พติิดีผู้ิดีกฎ ม ยุ นน่�คุณคร้ที่�ง ล ยุ จจ ม่ป็ร บก รณ์ เ งว่ ล้ก ล นข งเร ที่่�ไป็ติิดียุ เ พติิดีก็เริ�มจ กเ ล� บุ ร่�น่�แ ล ก รวิจยุข งกรมพินิจแล คุ�มคร งเดี็กบ กว่ เดี็กที่่�ไป็ ยุ้่ใน ถ้ นพินิจเกื บคร่�ง น่�งที่ำ ผู้ิดี ลงจ กดีื�มแ ลก ล์ภ ยุใน ๕ ชว� โมง นน� ก็แป็ลว่ จจ เ ย่ ุ น คติไป็เพร ก รดีืม� แ ลก ลเ์ พ่ยุงคร�งเดีย่ ุวกไ็ ดี� ก็เป็็นคำ พ้ดีที่่�เร ก็พ้ดีกนบ่ ยุ ยุ้่แล�วว่ คุณค่ ข งคุณคร้ที่่�แที่�จริงน่�คื ก รเป็็นแบบ ยุ่ งที่่�ดี่ ซึ่�ง่ ม่ค่ กว่ คำ น ยุ�งิ เรื� ง บ ยุมขุ นก�่ ็เป็น็ ที่ร�่ �ก้ นว่ เป็็น ิ�งที่่ไ� มไ่ ดีร� บก รยุ มรบเที่่ ไ ร่ แล�วถ้� คุณคร้ ยุงดีื�มเครื� งดีื�มแ ลก ล์น่� ผู้มก็คิดีว่ ผู้้�ป็กคร งเ ง รื งคมเ งก็คงจ ยุ มรบไม่ค่ ยุไดี� ยุิ�งถ้� ไป็ ดีื�มในโรงเร่ยุน ยุ่ งที่่�ว่ ก็ผู้ิดีกฎ ม ยุดี�วยุ คุณคร้ที่่�ยุงเก่�ยุวข� งกบ บ ยุมุขก็ จจ ที่ำ ใ �ลดีคว ม น่ เชื� ถ้ื ยุิ�งจ วงใ �เค รพนบถ้ื ก็คงจ ยุ กข่�นไป็ ่ก เพร ฉ น�นก รเป็็นคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุขก็เป็็น ิ�งที่่�ม่คุณค่ จริงๆ ก็ยุงเชื� ว่ คุณคร้ ่วนใ ญ่ ยุ่ งเมื� ก่�ติวเลขที่่�นำ ม เ น ม่ ๕-๖ มื�นที่่ นเลยุ ที่่�เ น ว่ ตินเ งไมม่ ่ บ ยุมุข ที่่�จริงก็ จจ มม่ กกว่ น่�แน่น น ที่่�เป็็นคุณครท้ ี่่�ไม่ม่ บ ยุมุข โครงก รน�่ ก็ จจ ที่ำ ใ �เรื� งที่่�คิดีว่ เป็็นเรื� งธรรมดี ที่่�ว่ คร้ไม่ม่ บ ยุมุข จ เป็็นเรื� งที่่�ชดีเจนม กยุิ�งข่�นแล ก็ม่คว ม ำ คญแล ก็เป็็นคุณค่ ข งคุณคร้ ยุ่ งแที่�จริงดี�วยุ เพร ว่ ก รที่่�ไม่ที่ำ ิ�งที่่�ไม่ดี่เช่น บ ยุมุข กเ็ ป็น็ คว มดี่แบบ น�่งเ มื นกน แล�วกิจกรรมน่�ก็ยุงไดี�ขยุ ยุไป็ ้่กิจกรรมติ่ งๆ ข งคุณคร้ ที่่�ที่�งจดีร ดีบกร ที่รวงจดีในพื�นที่่� ื�นๆ ที่�วป็ร เที่ศี ใ เ� ป็็นกิจกรรมเช่นง นเล�่ยุงป็ล ดี บ ยุมุข วนคร้เป็็นติ�น ที่่�เมื� ว น ดีร.บรรเจิดีพร ก็เล่ ใ �พวกเร ฟื้ังไป็แล�ว นน่�ก็เป็็นกิจกรรมที่่�เพิ�มเติิมไป็น กจ กเร ไม่ม่ บ ยุมุขก็จดีกิจกรรมที่่�ไม่ม่ บ ยุมุขดี�วยุ น กจ กน่�ง นคร้ดี่เร วนน่� รื แม�แติ่จดีในคุรุ ภ ที่่�เร เคยุที่ำ ไดี�ติ นก่ นช่วงโควิดี ก็เป็็นแบบน�่ ไม่ใช่เพ่ยุงแติ่แค่ม รบร งวลม รบโล่ม รบป็ร ก ศีเที่่ น�น แติ่ยุงเป็็นเวที่่ที่่�เร ไดี�แลกเป็ล่�ยุน เร่ยุนร้�กน ยุ่ งช่วงติ�นข งร ยุก รข งวนน่�ก็ม่ป็ร โยุชน์ม กเลยุ ที่่�คุณคร้จ กที่�วป็ร เที่ศีก็ไดี�เร่ยุนร้� จจ เป็็นกิจกรรมก รเร่ยุนก ร นแบบใ ม่ๆ ที่่�คุณคร้ จจ ยุงไม่ค่ ยุถ้่ง ก็ไดี�ป็ร โยุชน์ รวมที่�ง จดีวทิ ี่ยุ กรที่�่ ล ก ล ยุ กน็ ่ จ เป็็นป็ร โยุชนก์ บทีุ่กโรงเร่ยุนที่่เ� ข� ม รว่ มกิจกรรมน่� แล�วก็ ยุ กจ เน�น คนไที่ยุ จจ พ้ดีเรื� งว่ เร รกใน ลวง โดียุเฉพ ใน ลวงรชก ลที่่� ๙ ที่่�เร พ้ดีกนม บ่ ยุที่�งช่วิติ แติ่ก รพ้ดี ยุ่ งเดี่ยุวก็ไม่น่ จ เพ่ยุงพ เพร ฉ น�นกิจกรรมน่� เร ไม่ใช่ แค่พ้ดี แติ่ไดี�นำ พร ร ชดีำ ริข งใน ลวงรชก ลที่่� ๙ ม ป็ฏิิบติิดี�วยุ ซึ่่�งก็ถ้ื ว่ เป็็นก ร ืบ น พร ร ชป็ณิธ นข งพร งค์ ซึ่่�งจ เป็็นป็ร โยุชน์ติ่ ก รเร่ยุนก ร น ยุ่ งม กม ยุ เพร ถ้� คุณคร้ เริ�มติ�นถ้้กติ� งจ กที่่�คร้รกเดี็ก เดี็กรกคร้ ทีุ่ก ยุ่ งที่่�ติ มม จ ง่ ยุกว่ ที่่�คิดีม กเลยุ นน่�ผู้มก็ฟื้ังม จ ก ก ร รุป็บที่เรย่ ุนข งคุณคร้ข งโรงเร่ยุน ที่�่ไดีท� ี่ำ กจิ กรรมน่ม� ก่ น แลว� ก็มก่ ร รปุ ็บที่เร่ยุนไว� เข� ใจว่ จจ ดี้ไดี�ในเวป็ไซึ่ดี์คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข รื โรงเร่ยุนคำ พ่ น เดี่�ยุวที่ งที่่มง น จจ แจ�งใ � ที่ร บติ่ ไป็กไ็ ดี� ที่่� ำ คญไมน่ � ยุไป็ ่ก ยุ่ ง น�ง่ กค็ ื ว่ ที่ำ ใ ค� ุณครท้ ี่�ม่ ร่วมกิจกรรม กล ยุเป็น็ ม่เพื� น ม่เพื� นคร้ม กข่�นจ กที่�วป็ร เที่ศีเลยุ ซึ่่�งม่โ ก ที่่�เร จ แลกเป็ล่�ยุนเร่ยุนร้�ผู้่ นโซึ่เช่ยุลม่เดี่ยุกนไดี� ติล ดีไป็ ก็ ม รถ้ คว มร้�เพิ�มเติิมไดี� ่กดี�วยุ ก็ติ� งข ข บพร คุณ ที่่ นรฐมนติร่ ที่่ นเลข ธิก ร พฐ. ที่่ นผู้้�บริ รแล เจ� น� ที่่�กร ที่รวงศี่ก ธิก รทีุ่กร ดีบ แล ที่่� ำ คญคื คุณคร้ทีุ่กที่่ นที่่�กรุณ ม ร่วมกนที่ำ ิ�งที่่�ดี่ง มที่่�ถ้้กติ� ง ที่ำ ใ �คุณคร้รก คว มเป็็นป็้ชน่ยุบุคคลที่่�คนใน งคมไที่ยุติ่ งเค รพ นบถ้ื กนม ติ�งแติใ่ น ดีต่ ิจนถ้่งป็ัจจบุ น แล เร ไดี�รว่ มกนรก ใ ย� ุ�งยุืนติ่ ไป็ ข ข บคุณครบ 93
วัิเชุษฐ์ พิิชุยั รตั ิน์ ผูู้้ทรูงคุณวัุฒิ สำานื่กั งานื่กองทุนื่สนื่ับสนืุ่นื่ การูสรู้างเสรูมิ ควัามป่รูะพุฤติิ เร่ยุนที่่ นรฐมนติร่ว่ ก รกร ที่รวงศี่ก ธิก ร เภ ชกร งกร นติ์ ภ คโชคดี่ ผู้้� ำ นวยุก ร ผู้้�บริ รข งกร ที่รวงศี่ก ธิก ร แล ก็บรรดี คร้ที่�ง ล ยุ ที่่�ติ� งบ กว่ แ ดีงคว มยุินดี่ดี�วยุ ที่�งโรงเร่ยุนแล�วก็คร้ที่่�ไดี�รบร งวลในคร�งน่� คื ผู้มก็ฟื้ังวิที่ยุ กร ล ยุที่่ น ฟื้ังคว มร้� ่กข งคร้ที่่�ไดี� แ ดีงคว มร้� ่ก กม น่� ผู้มม่คว มชื�นชมม กที่่� ล ยุๆ ที่่ นไดี�ติ�งป็ณิธ นเ ไว�ว่ ติ�งใจว่ จ ที่ำ ไร ใ �เป็็นป็ร โยุชน์ติ่ เดี็กๆ ติ่ เยุ วชน ติ่ ล้ก ล น แล ติ่ งคม นน่�เป็็น ิ�งที่่�น่ ชื�นชม ยุ่ งม ก ที่่เดีย่ ุว ำ นกง นก งทีุ่น นบ นุนก ร ร� งเ ริมคว มป็ร พฤติิ ( .) ซึ่่�งผู้มเ งก็เป็็นผู้้�ที่รงคุณวุฒิ ยุ้่ เคยุเป็็นบ ร์ดีข งก งทีุ่นม ง มยุ ป็ัจจุบนก็ยุงเป็็นผู้้�ที่รงคุณวุฒิ ยุ้่ใน ล ยุคณ ยุ้่ ก็ร่วมง น กบที่ ง ำ นกง นเครื ข่ ยุ งค์กรงดีเ ล� รื คล. ที่่�ที่ำ ง นร่วมกบกร ที่รวงศี่ก ธิก รกบ พฐ. แล ลงล่กไป็ ้่คุณคร้แล โรงเร่ยุนติ่ งๆ ม ยุ่ งติ่ เนื� ง ไดี�เ ็นกิจกรรมติ่ งๆ ที่่�ที่ำ ม ยุ่ งติ่ เนื� ง แล ก็ยุิ�งม ฟื้ังข� ม้ลจ ก ล ยุ ่วนวนน่�แล�ว ผู้มว่ เป็็นป็ร โยุชน์ม ก ผู้ม ยุ กจ เ น ข� ม้ลใ �ที่่ น ทีุ่กที่่ นไดี�เ ็นว่ บ ยุมุขมนม่ ่วน ำ คญติ่ ก รที่ำ ล ยุล้ก ล นพวกเร ติ่ เดี็กแล เยุ วชน ยุ่ งม ก 94
ผู้มเป็็นกรรมก ร ยุ้่ในศี้นยุ์ศี่ก ป็ัญ ติ่ งๆ ล ยุคณ ที่�งศี้นยุ์ศี่ก ก รพนนที่่�ม่คณ เศีร ฐศี ติร์จุ เป็็นผู้้�ศี่ก เรื� งน่� เป็็นภ ค่ . ศี้นยุ์ศี่ก ป็ัญ ุร ซึ่่�งม่ จ รยุ์ วิติร่จ ก ม วิที่ยุ ลยุ งขล ศีร่นคริที่ร์เป็็นผู้้�รบผู้ิดีช บ แล ก็ยุงม่ศี้นยุ์ศี่ก เรื� งข งป็ัญ เรื� งก รบริโภค บุ ร่� เรื� งบุ ร่� ซึ่่�งม่โรงพยุ บ ลร ม เป็็นคว มรบผู้ิดีช บ ก็ไดี�เ ็นข� ม้ลที่่�น่ นใจ ยุ่ งน่� ยุ่ ง ล่ ุดีเลยุ ผู้มไป็เป็็นวิที่ยุ กรแล�วไดี�พบกบผู้้�แที่นกรมควบคุมโรค ข� ม้ลที่่�น่ ติกใจ ยุ่ งแรกเลยุคื เดี่�ยุวน่�เดี็กๆ ข งเร ดีื�มเ ล� คร�งแรก ยุุ ๗ ขวบน น่�คื ิ�งที่่�เกิดีข่�นที่่�ล่ ุดีผู้มเพิ�ง ยุ้่ในเวที่่ๆ น่�ง ที่่�ม่กรมควบคุมโรคม น�งร่วม ยุ้่ดี�วยุ แล พ ไป็ดี้เรื� งข งป็ัญ ข งก รพนน ก รวิจยุข ง จ รยุ์ นวลน� ยุ รื ถ้ บน น่�งข งคณ เศีร ฐศี ติร์ จุ ชดีเจนน เดี็กเริ�มเล่นก รพนนคร�งแรก ๗ ขวบน ๗ ขวบ แล�วก็ขณ เดี่ยุวกนไป็ดี้เรื� งข งก ร ้บบุ ร่� ้บบุ ร่�ง นวิจยุ ล ยุ น่วยุง น ติรงกนว่ เดี็กเริ�ม ้บบุ ร่�คร�งแรก ยุุป็ร ม ณ ๙ ขวบ ๙-๑๒ ขวบ เพร ฉ น�น ที่่�ยุกเรื� งน่�ข่�นม ใ �ไดี�เ ็นก็เพร ไร เพร เดี็กๆ เ ล่ น�นแ ล คื เดี็กๆ ที่่� จ รยุ์ ที่่�คุณคร้ที่�ง ล ยุรบผู้ิดีช บ ยุ้่ที่่�โรงเร่ยุนน่�แ ล มนก็ ที่� นใ �เ ็นว่ บ ยุมุขมนเข� ไป็ ้่เดี็กๆ แล เยุ วชน ยุุน� ยุลงไป็ เร�ื ยุๆ นค�่ ื ข� มล้ ที่�่ ยุ กจ ที่� นใ �เ น็ ภ พไดี� ยุ่ งชดีเจนม กข่น� ป็ร เดี็นที่่� งผู้ม นใจที่่�ผู้้� ำ นวยุก รป็ฏิิภ ณ ินที่เนติร ไดี�พ้ดีถ้่งป็ัญ น่�งที่่�เร กำ ลงเจ แล น่ เป็็น ่วงม กก็คื เรื� งข งก รที่่�เดี็กๆ แล เยุ วชน ถ้้ก ล กลวงบนโลก นไลน์ จ ดี�วยุ ร้ป็แบบติ่ งๆ บ ยุมุขม ทีุ่ก ยุ่ งผู้่ นโลก นไลน์ ผู้มก็เลยุ ยุ กจ เ ริมข� ม้ลข งผู้้� ำ นวยุก ร ป็ฏิภิ ณว่ ยุ่ งน่น� ป็จั จุบนน�่ นกเรย่ ุนนกศี่ก มพ่ ฤติกิ รรมก รใช� ินเติ ร์เน็ติ เฉล�่ยุวน น�่งๆ ง้ ุดี ในบรรดี ทีุ่กเจเน เรช�นเลยุ คื เดี็กนกเร่ยุนที่�ง ล ยุ เดี่�ยุวน่�ใช� ินเติ ร์เน็ติกนป็กติิ ยุ้่ที่่�บ� นก็ใช� ไรก็ใช� นที่่� ง ำ คญคื ๑๗.๓% ใช� ินเติ ร์เน็ติใน ถ้ นศี่ก น่�แ ล ในโรงเร่ยุนข งพวกเร น่�แ ล นน่�ก็เป็็นข� ม้ลที่่� ำ คญ พ ไป็ดี้ ่กข� ม้ล น่�งที่่�น่ นใจ ๑๐ กิจกรรมบนโลก นไลน์ ที่่�คนนิยุมที่ำ ม กที่่� ุดี เมื� กคร้่ จ รยุ์ป็ฏิิภ ณบ กว่ เรื� งเกม ์ นไลน์ ป็ร กฏิว่ เกม ์ นไลน์ น่�เป็็น ๑ ใน ๑๐ กจิ กรรมที่่เ� ดี็กเล่นบน นไลน์ม กที่่� ุดีเลยุ น่�คื ไร น่�คื ิ�งที่่�เร กำ ลงคุยุกน ยุ้่ว่ โรงเร่ยุนดี่ติ� งไม่ม่ บ ยุมุข คร้ดี่ติ� งไม่ม่ บ ยุมุข รวมที่�งที่่�บ� นดี�วยุ ำ คญที่่� ุดีเลยุ ยุกติว ยุ่ งติรงน่�ม เพื� ที่ำ ใ �เ ็นว่ ิ�งที่่�เร ติ� งช่วยุกนดี้แลติ นน่� น กเ นื เรื� งร วข งก รเ ็นพฤติิกรรมข งเดี็กๆ ข งเร ติ มป็กติิแล�ว พฤติิกรรมบนโลก นไลน์ ข งเดี็กเ ล่ น่� ำ คญ ยุ่ งยุิ�งเลยุ เพร ติวเลขก็จ เป็็นติวช่�ติรงน่�แ ล ว่ เร จ ช่วยุกน ยุ่ งไร เพร ฉ น�นเรื� งข งม่เดี่ยุที่่�พ้ดีถ้่งก็ม่คว ม ำ คญ เรื� งข ง เ ลป็์ รื เครซึ่่� ก็เป็็นเรื� งที่่�ม่คว ม ำ คญ เช่นเดี่ยุวกน แล ผู้มเ งก็เ ็นดี�วยุกบข� เ น ที่่�ม่ก รเ น ๒ ข� ติ่ กร ที่รวงศี่ก ธิก ร ยุ่ งแรก ก็คื เรื� งก รบรรจุเก่�ยุวกบเรื� งก รป็้ งกนก รแก�ป็ัญ บ ยุมุขลงใน ลก ้ติรฐ น มรรถ้น ใ �เป็็น ร้ป็ธรรมม กข�น่ ถ้� เป็็นไป็ไดี�ก็ ยุ กจ แถ้ม ก่ ก น่ ยุ น กเ นื จ กบรรจุไป็แลว� ำ รบโรงเร่ยุนดี่ ไม่ม่ บ ยุมุข รื คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข ที่ำ ยุงไงถ้่งจ ใ �เข ไดี�ม่กำ ลงใจ ม่ร งวล น กเ นื จ กก รไดี�รบ ร งวล ยุ่ งที่่� คล. ที่ำ กน ยุ้่ ไดี�รบโล่แล�ว มนม่ ยุ่ ง ื�นไ มที่่�จ เป็็นแรงจ้งใจใ �กบบรรดี ถ้ นศีก่ รื ว่ บรรดี คร้ จ รยุท์ ี่�ง ล ยุจ ไดี�มร่ งวลติ บแที่นม กกว่ น�่ 95
ผู้มเคยุคุยุกบภ ค่ติ่ งๆ ล ยุ งค์กรที่่�เข พยุ ยุ มผู้ลกดีน เช่น ถ้� ฝูั�ง ุบติิเ ติุที่่�ที่ำ ง นกบ ติำ รวจ รื น่วยุง น ื�น ถ้� ข� ร ชก ร น่วยุง นไ น รื เจ� น� ที่่�คนไ นที่่�เข นใจที่ำ เรื� ง ุบติิเ ติุ ที่ำ เรื� ง ไรที่่�มนเป็็นเรื� งดี่ๆ มนควรจ ติ� งม่แติ�มบวกใ �เข รื ไม่ในเรื� งโ ก คว ม ก� ว น� KPI จำ เป็็นไ มที่่�จ ติ� งกำ นดีข่�นม เพื� ใ �มนชดีเจนม กข่�น จ ไดี�ม่กำ ลงใจในก รที่ำ ง น ม กข่�น ก็ป็ร เดี็นน่�ก็เป็็นเรื� ง น่�งที่่�ผู้มคิดีว่ ก็ จจ ติ� งฝู กดี้ว่ กร ที่รวงศี่ก ธิก รจ ที่ำ ไรไดี� ม กกว่ น่� รื เป็ล่ นที่่� งเ ็นดี�วยุ ยุ่ งยุิ�ง เพร ว่ ผู้มร่วมเวที่่คร วที่่�แล�ว เวที่่ข ง คล. แล�วก็คร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุข ติ นน�นม่ก รเ น บ กว่ ยุ กจ ใ �เริ�มติ�นจ กติรงน่�แ ล วนเดี็กแ ่งช ติิป็ีที่่�จ ถ้่งน่�ล่ ว่ กร ที่รวงศี่ก ธิก รน่ จ ล งดี้ป็ร เดี็นน่� เ ็นดี�วยุเลยุว่ ใ �วนเดี็กแ ่งช ติิ ป็ี ๒๕๖๕ ใ �เป็็น วนเดี็กวิถ้่ใ ม่ที่่�เร จ ไร� บ ยุมุข แล ก็ ุขใจดี�วยุก รแบ่งป็ัน เ ็นดี�วยุเลยุกบก รเร่ยุกร� งติรงน่�น เพร ผู้มเชื� ว่ เรื� งน่�เป็็นเรื� งที่่�กร ที่รวงศี่ก ธิก รเ ง น่ จ เ ็นดี�วยุแล�วก็ไม่น่ จ ขดีข� ง เพร ว่ มนเป็็น ิ�งดี่ๆ มนเป็็น ิ�งดี่ๆ ที่่�เร ควรจ ติ� งม บใ �กบผู้้�ป็กคร ง เป็็น ิ�งดี่ๆ ที่่�เร จ ติ� ง ม บใ �เดีก็ ๆ แล เยุ วชนข งเร เพร ฉ น�น นบ นุนที่�ง งข� น่� ยุ่ งยุิ�งเลยุที่่เดี่ยุว ที่่น่�ป็ร เดี็น น่�งที่่�ผู้มคิดีว่ ำ คญไม่น� ยุไป็กว่ กน ไ นๆ เร ก็พ้ดีถ้่งเรื� งโรงเร่ยุนคำ พ่ น ไ นๆ เร ก็พ้ดีถ้่งเรื� งร วข งโรงเร่ยุนดี่ไม่ม่ บ ยุมุข จริงๆ แล�ว เมื� คร วที่่�แล�ว ผู้มก็คุยุกบคร้ซึ่ เ มื นกน บ กว่ ม่เรื� งร วดี่ๆ เกิดีข่�นม กม ยุ โดียุเฉพ ยุ่ งยุิ�งที่่�เก่�ยุวกบพร ร ชดีำ ร รื แนวพร ร ชดีำ ริข งใน ลวงรชก ลที่่� ๙ ผู้มคิดีว่ ผู้มจ ข ยุิบยุก แล ญเชิญพร ร ชดีำ ริแล พร ร ชดีำ ร ข งที่่ นที่่�เก่�ยุวข� งกบเรื� งน่�ม �นๆ ไม่เยุ เลยุ ในเรื� งบุ ร่� คว มติ น น่�งว่ ป็ัจจุบันนี� ูบบุ รูี�กิันน้อยลง เพรูาะ ่าคนรูู้ ่า ูบบุ รู�ีแล้ ไม่่ม่ีป็รูะโยชน์ แติ่เดี็กิๆ เดีี�ย นี� เดี็กิๆ ม่ีกิารู ูบบุ รูี�ม่ากิข้�น ม่ากิกิ ่าแติ่กิ่อน แติ่กิ่อนนี�เดี็กิๆ ยังไม่่ ูบ น่�คื คว มติ น น่�ง แล�วยุงม่ ่ก ที่่�พร ร ชที่ นแก่บรรดี ผู้้�ที่่�เข� เฝู้ เนื� งในวโรก เฉลิมพร ชนมพรร ๕ ธนว คม ๒๕๔๗ ก็เป็็น เรื� งร วที่่�เก่�ยุวกบกบ บ ยุมุขเ มื นกน คว มว่ ดีงน่� คนที่ี� ูบบุ รูี�ม่ากิๆ ูเ ียม่ากิ ม่ีเ ติุผู้ล ที่ำาไม่คนที่ี� ูบบุ รูี� ูเ ีย เพรูาะบุ รูี�ที่ำาใ ้เ ้นเล่อดีติีบ เม่่�อเ ้นเล่อดีติีบ ูกิ็เ ีย เพรูาะ ่า ู ติา เ ียไป็ดี้ ยไดี้ง่าย เพรูาะ ่าเ ้นเล่อดีที่ี�ไป็เลี�ยง ู เลี�ยงติา เลี�ยงอ ัย ะที่ี�อ่อนไ นั�น เ ้นเล่อดีม่ัน เล็กิ ถี้าโดีนบุ รูี�ที่ำาใ ้เ ้นเล่อดีติีบ น่�เป็็นติว ยุ่ ง น่�ง ยุงม่ ่กเยุ เลยุที่่เดี่ยุวที่่�เป็็นแนวพร ร ชดีำ ริ รื พร ร ชดีำ ร ข งพร งค์ที่่ น ซึ่่�งผู้มคิดีว่ น่ จ เป็็นแนวที่่�บรรดี คร้ จ รยุ์ที่�ง ล ยุก็น่ จ นำ ไป็ใช� ในก รที่่�จ นล้ก ล นข งเร ใ � ยุ่ ไป็ยุุ่งเกย่� ุวกบเร�ื ง บ ยุมุข 96
คว มจริงมนม่ ยุ่ ง ื�น ยุงม่เรื� งข ง รเ พติิดี ยุ่ ง ื�น ่กม กม ยุที่่เดี่ยุว แล ที่่�มนเป็็น คว มเ ่�ยุงที่�งน�นเลยุไม่ว่ จ เป็็นเรื� งข งยุ เ พติิดีชนิดีติ่ งๆ น กจ กเรื� งเกม ์ นไลน์ รื แม�กร ที่�งพนน นไลน์ ป็ัจจุบนน่�ก็ถ้ื ว่ เจ ล่กเข� ไป็ถ้่งเดี็กๆ เยุ วชน ลงเป็็นเ ยุื� เยุ แยุ ม กม ยุ เพร ฉ น�น บ ยุมุขมนเยุ จริงๆ มนม ร บที่ศิ ีร บที่ ง ซึ่่�งก็เข� ใจเลยุว่ คุณคร้ก็เ มื น พ่ แม่คนที่่� ง โรงเร่ยุนก็คื บ� น ลงที่่� งข งเดี็กๆ แล เยุ วชน คำ พ่ นก็เป็ร่ยุบเ มื นเป็็น ฐ นร กที่่� ำ คญข งบ� นแล โรงเร่ยุน คื คว มม�นคงแข็งแรง จ กคำ พ่ นที่ศีพิธร ชธรรม ยุ่ ม จ ที่ำ ใ �เ ค น ขื� ติ่ งๆ ลงค แข็งแรง บ� นก็จ ม�นคง เพร ฉ น�นคำ พ่ นจ่งเป็็นร กฐ นที่่� ำ คญที่่�เร จ ติ� งป็ล้กฝูังแก่เดี็กแล เยุ วชนข งเร ซึ่่�งแน่น น ติรงกบแนวที่ งข ง ำ นกง นก งทีุ่น นบ นุนก ร ร� งเ ริม ุขภ พ ที่่�ว่ เร เน�น ถ้� กลุ่มเป็้ ม ยุเร เน�นแน่น น เดี็กแล เยุ วชน น่�คื ิ�งที่่� ำ คญที่่� ุดี ก่ นที่่�เร จ ไป็แก�ป็ัญ ที่่�ผู้้�ใ ญ่ แก�ป็ัญ ที่่�ผู้้� ้งวยุซึ่่�งบ งที่่มนเลยุไป็แล�ว เพร ฉ น�นแนวที่ งก รที่ำ ง น . ยุ่ ง น่�งก็คื ที่่�บ กว่ เน�นก ร ร� งแล ก รเ ริม จ ไม่เน�น ไป็ที่่�ก รรก เพร ก รรก น�นเป็็น น� ที่่�ข งกร ที่รวง ธ รณ ุข ถ้� มนเกิดีโรคข่�นม แล�ว ก็ติ� งม รก กนเ ่ยุเงินเ ่ยุที่ งกนม กม ยุ แติ่แนว . คื จ ที่ำ ยุงไงเร ถ้่งจ ป็้ งกน น�นก็คื ก ร ร� ง ก รเ ริม ุขภ พใ �มนแข็งแรง ที่�ง ุขภ พก ยุ ุขภ พใจ ุขภ พที่ ง งคมแล ุขภ พ ที่ งป็ัญญ นนม�่ นเป็็นก รแกป� ็ญั ที่ต่� ิน� ที่ งเลยุ คณุ ครท้ ี่ง� ล ยุโดียุเฉพ ยุ่ งยุง�ิ กร ที่รวงศีก่ ธกิ รซึ่ง�่ รบผู้ดิ ีช บนโยุบ ยุจง่ มบ่ ที่บ ที่ ำ คญ ฉ นน� . กย็ ุืนยุนว่ จ ยุงคง นบ นุนก รที่ำ ง นข งที่ ง คล. ำ นกง นเครื ข่ ยุ งค์กรงดีเ ล� ยุืนยุน นบ นุนก รที่ำ ง นข งกรมก รดี่ๆ ข งคร้ซึ่ แล นบ นุนก รที่ำ ง นข งกร ที่รวงศี่ก ธิก ร ไม่ว่ จ เป็็น พฐ. แล น่วยุง น ื�นๆ ติ่ ไป็ ยุ่ งแน่น น แล ก็ วงเป็็น ยุ่ งยุิ�งว่ จ ไดี� ที่ำ ง นร่วมกนติ่ ไป็ แล�วก็ จจ ม่นิดีๆ ฝู กเรื� งคว ม วงก็คื ก รผู้ลกดีนขบเคลื� นในเชิงนโยุบ ยุ ที่่ นรฐมนติร่วนน่�ก็ม เป็ิดีง นข งเร แล�ว ว่ ยุ กจ ใ �ง นที่่�พวกเร ที่ำ ที่�ง มดีไดี�รบก รผู้ลกดีน ไป็ ้่นโยุบ ยุม กข่�น ขยุ ยุผู้ลม กข่�น เ มื น ยุ่ งที่่�คุณคร้ที่�ง ล ยุไดี�พ้ดีเมื� กคร้่ ไม่ว่ จ เป็็น คุณคร้นวลจนที่ร์ ผู้ .ฟื้้ ง คุณคร้ ุร่พร ทีุ่กคน พ้ดีม ก็จ ไดี�ม่คว ม ุข แล จ ไดี�ร้� ่กว่ ไม่ไดี� เ นื� ยุ ยุ้่คนเดี่ยุว แติ่ว่ ม่คนร่วมเ นื� ยุกนเยุ แล�วก็กำ แพงที่่�ดี่ที่่�จ เป็็นผู้้�ที่่� นบ นุนแบ็ค พ ข� ง ลงกค็ ื นโยุบ ยุข งกร ที่รวงศีก่ ธกิ ร ข บคณุ ครบ 97
ดีร.บรรเจัอดีพิร สแู่ สนสขุ รูองผู้อู้ ำานื่วัยการู สาำ นื่กั พุั ฒนื่านื่วััติกรูรูมการูจัด็การูศักึ ษา สำานื่กั งานื่คณะกรูรูมการูการูศัึกษาข่น�ั ื่พุ่� นื่ฐานื่ จ กผู้้�ใ ญ่ข งบ� นเมื งข ง งคมไที่ยุไดี�ใ �คว มเ ็นขน ดีน่� ที่�งคุณวิเช ฐ์ ที่่ นเภ ชกร งกร นติ์ แลว� ก็ จจ รวมไป็ถ้ง่ ที่่ น �นื ม งไม่เ ็น ม งไดีไ� ม่ มดี แติร่ ้� ก่ ว่ กร ที่รวงศีก่ ธิก ร ข งพวกเร จ ถ้้กพ ดีพิง ยุ้่เรื� ยุๆ งคม จจ ไม่ไดี�รบที่ร บว่ คร้ดี่ก็ม่ดี�วยุ คร้ดี่ก็ม่แบบน่� แล ก็ม่ ่กจำ นวนม ก แล�วเร ก็ม่ที่ำ แบบน่�ม เป็็น ิบป็ี ยุ้่ ยุ่ งน่� ม่คร้ที่่�ม่ ่ก คร้ ล ยุคน จจ บ กว่ เข่ยุนไม่เก่ง เข่ยุนไม่เก่ง แติ่ว่ ดีำ เนินก รไดี�ดี่ไดี�เก่ง เป็็น มื�นๆ คื คร้ที่่�ไดี�รบเก่ยุรติิบติรม ยุ่ ง ติ่ เนื� ง ิบป็ีไม่ไดี�แป็ลว่ เข จจ คุณภ พไม่ถ้่งคน � งน่� แติ่มน ยุ้่ที่่�กร บวนก รเข่ยุนดี�วยุ แติ่ดี�วยุพฤติิกรรมแล�วคร้ที่่�ไดี�เก่ยุรติิบติรคร้ดี่ไม่ม่ บ ยุมุขเป็็นป็ีล ล ยุ มื�น ไม่ไดี�แค่ มื�นเดี่ยุวน คุณวเิ ช ฐ์ ป็ีที่ก�่ ่ นเข ร ยุง น ก็เ น็ กบติ งติ แล ่�ติ ข งดีิฉน มนม ก มนเติม็ � ง มนแนน่ ไป็ มดี ถ้ง่ ๕-๖ มื�นฉบบ แล�วมนกว็ นเว่ยุน ยุแ้่ บบน�่ เร กเ็ ชื� ม�นว่ เร ม่ครด้ ี่เยุ เป็น็ แ น แติ่ว่ คุณคร้ที่่�ดี่ดี�วยุแล�วก็ม่คว ม ม รถ้ในก รถ้่ ยุที่ ดีเรื� งร ว กม เป็็นง นเข่ยุนดี�วยุ แล�วกรรมก ร เร ก็ติ ดี่ไป็จบไดี�ม ก็ไดี�ม ป็ีล ๓๐๐ กว่ คน นน่�คื ิ�งที่่�เร พฐ. จ บ กว่ เร ก็ภ คภ้มิใจกบ คร้แบบน�่ ถ้� ไม่มค่ ร้แบบน�่ เร จจ ดีง่ งคมดีง่ เดี็กๆ ใ � ยุ่้คง ภ พแบบน�ย่ ุ กแล�ว 98
เร ก็ร้�กน ยุ้่ทีุ่กวนว่ มนม่ ื� โซึ่เช่ยุลเข� ม เร่ยุกว่ ม ที่� ที่ ยุล้กศีิ ยุ์เร ยุ้่เ ม ๆ แติ่ที่่น่�ยุงไงก็ติ มเมื� ม่คุณคร้คนใดีก็ติ มเพล่�ยุงพลำ� ก็คนติ�ง ล ยุแ น คร้ข งเร ๓ แ น ถ้� รวมคร้ใน งกดี ื�นๆ ที่่�ใช�คำ ว่ คร้น่� ก็น่ จ ถ้่ง ๕ แ น คร่�งล� น มนก็เป็็นไป็ไดี� ยุ้่แล�ว ไม่ใช่ว่ จ ม่คนที่่�ดี่ที่�ง มดี ก็ติ� งม่คนเพล่�ยุงพลำ� บ� ง เร่ยุกว่ ที่ำ ใ �วงก รเร เ ่ยุ ยุบ� ง ม่ก รเร่ยุกร� งป็ร ที่�วง รื แม�แติ่เรื� งก รเมื งเล็กน� ยุ แติ่ก็ไม่ใช่ว่ เป็็นเรื� งข งพรรค ไร ยุ่ งไร ทีุ่กวนน่�คุณคร้ ยุนครร ช ่ม ยุ ่ น ไดี�รบผู้ลกร ที่บจ กเรื� งฟืุ้ติซึ่ ล คร้ ่ นโดีนเรื� งฟืุ้ติซึ่ ลไป็ถ้่งข�น กจ กร ชก รก็ม่ จ ดี�วยุคว มร้�เที่่ ไม่ถ้่งก รณ์ คว ม ไม่ร บค บ แติ่มนม เ ็นผู้ลกร ที่บ คร้เร ก็เป็็น น่�งผู้ลกร ที่บ ติ นน่�คนที่่�บิ�ก ุดีก็กำ ลงถ้้ก กร บวนก รติรวจ บ ยุ้่ พ�นจ กก รเป็็น . . ไป็ แติ่เร ยุ กบ กกบ งคมว่ เร ไม่ใช่ ม่คร้ดี่แค่น่� เร ม่เยุ เลยุ ที่่น่�พ เร เพล่�ยุงพลำ� แค่คน งคน กล ยุเป็็นคน ๕ แ นข งเร ถ้ก้ ป็ร ณ มไป็พร� มๆ กน บ งที่่คร้ก็ติ่เดี็ก เ ซึ่ เข่ยุวชำ� เมื� งวนก่ นที่่� ุพรรณบุร่ กข่ วชำ� ลงไป็เลยุ เร ก็ยุ มรบแ ล ว่ เข เป็น็ คร้เร จรงิ ๆ ติ นน�ย่ ุงไม่ที่ร บว่ โรงเร่ยุน ไร แติ่ที่ำ ยุงไงก ร ื� ร ถ้่งเรื� งร วดี่ๆ แบบนก�่ บคร้ที่ม�่ ่คว มคิดีดีๆ่ คว มติ�งใจที่ำ ง นแลว� กท็ ีุ่่มเที่กบก รเป็น็ คร้ข งเดีก็ โดียุเติ็มที่่�แบบน่� ผู้ . ดี�วยุ พ้ดีถ้่ง ผู้ . โรงเร่ยุนดี�วยุ ที่ำ ยุงไงจ ไดี�รบก รยุกยุ่ ง บ งคร�ง กร บวนก รที่่�คุณวิเช ฐ์พ้ดีถ้่งก็ดี่ คุณคร้เร ก็ช บ ยุ้่แล�ว เลื� นติำ แ น่ง ดีิฉนยุงช บ เลื� นติำ แ น่ง ไดี�เงินเดีื นข่�น ทีุ่กคนก็ยุงติ� งกินติ� งใช� ยุ้่ติรงน่� แติ่กร บวนก รข งก ร เลื� นติรงน่� มนไป็พนกบงบป็ร ม ณข งรฐแบบม กม ยุ แล�วมนก็ยุงไป็เชื� ม มพนธ์กบ กร ที่รวง ื�นๆ ก็คื บ กว่ มนไม่ง่ ยุเลยุ มนไม่ง่ ยุเลยุ แติ่ว่ เร ก็ไม่ไดี� ยุ กไดี�กำ ลงใจแบบ เงินเดีื นเ ม ไป็ ก รไดี�รบเก่ยุรติิยุกยุ่ ง คุณคร้ก็ ล ยุคนในที่่�น่�ก็ที่ร บว่ โล่ร งวลคร้ดี่ บ งที่่เ ไป็เที่่ยุบเค่ยุง ไรเข ก็ไม่ไดี�ใ �ค แนนข งก รเที่่ยุบเค่ยุงไดี� ้งนก ร ก แติ่มนเป็็น คว มภ คภ้มิใจ ยุ่ งที่่�เร ฟื้ังเมื� เช� น่� มนภ้มิใจ มนกินไม่ไดี� แติ่มนภ้มิใจ ดีิฉน ในฐ น ที่่�เป็็น คร้ แล�วก็เป็็นพ่�ๆ ข งคนแถ้วน่� ยุ่ งดี่ก็เป็็นแค่เพื� น เพร ว่ เร ก็ใกล�จ ล จ กกบวงก ร ร ชก รแล�ว ก็ ยุ กจ บ กว่ เร ม่คร้ดี่แบบน่�กน ยุ้่ที่�วป็ร เที่ศีเลยุ เร ยุ กใ � งคมไดี�เ ็น คุณค่ แล�วก็ใ �กำ ลงใจ ยุ่ ไป็โฟื้ก กบคนที่่�เพล่�ยุงพลำ� บ� งเป็็นบ งคน แติ่คนดี่ ่วนใ ญ่ยุง ยุ้่ คุณวิเช ฐ์ จริงๆ เป็็น ื� มวลชน ดีิฉนก็ฟื้ังร ยุก รข งคุณวิเช ฐ์ ยุ้่ ติ นแรกน่ก น� ไม่ ก แติ่ติ นน่�น่กไดี�แล�ว พ เจ กน ล ยุคร�งในซึ่้มแบบน่� แติ่ว่ ไดี�ยุินเ ่ยุงจำ ไดี�เลยุ เ ่ยุงแบบน่� ใช่เลยุ วิเคร ์ก รเมื งดี�วยุ ยุ กจ ฝู กไป็ว่ ถ้� ื� มวลชนม ใ �กำ ลงใจเร เร ก็จ ฟื้้ข่�น เพร ว่ เร ก็ที่ำ ดี่ ยุ้่ พ้ดีแที่นน� งๆ คร้ เร ก็ที่ำ ก็ น แติ่ไม่ม่ใครม เ ็นเร เร ก็ ยุ กใ �เข เ ็นบ� ง แล�วก็ถ้� เป็็นไป็ไดี�เรื� งข งก รที่่�รฐมนติร่ที่่ นจ ก� วติ่ ไป็กบเร วนน�นที่่�ไดี�ไป็บนที่่กเที่ป็ที่่ น ที่่ นก็เป็็นผู้้� ญิง ก็คงจ ม่คว มเป็็นผู้้� ญิง ม่คว มเป็็นคร้ ยุ้่ใน ติว ที่่ นก็ชื�นชมดี�วยุคว มจริงใจ ก็ ยุ กจ ฝู กคุณคร้น� งๆ ทีุ่กคนว่ ที่่ นไม่ไดี�พ้ดีแค่ใน คริป็ แติ่เร จบคว มร้� ่กไดี�ว่ ที่่ นร้� ่กโครงก รน่�ดี่ เข� ที่่ แล�วที่่ นก็ชื�นชมดี�วยุคว มจริงใจ ก็ข บคุณคร้ดี่ทีุ่กคนที่�งที่่�เป็็นคร้ที่่�ไดี�โล่แล คร้ที่่�ไดี�เก่ยุรติิบติร แล ไม่ไดี�เข� ม ยุ้่ใน � งน่� เร วงก รคร้ เข ม่วงก รบนเที่ิง วงก ร ื� มวลชน เร ก็วงก ร น่�งเ มื นกน เร ก็วงก รคร้ เร ก็ช่วยุกนพยุุงวงก รข งเร ใ � งคมช�ืนชม ไว�ว งใจ แล ก็ฝู กล้กๆ ไว�กบเร ยุ่ งเร่ยุกว่ บ ยุใจ เร กจ็ ที่ำ น� ที่�่ดีว� ยุจิติวญิ ญ ณคร้ข งเร ใ เ� ติม็ ที่่ต� ิ่ ไป็ ข บคณุ ที่กุ กำ ลงใจเลยุ 99
100
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 466
Pages:
