ก
ข เอกสารสรปุ เนือ้ หาที่ตอ งรู รายวิชาสังคมศึกษา ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน รหัส สค21001 หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 สํานักงานสง เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย สํานกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร หามจาํ หนาย หนงั สือเรียนนจี้ ัดพมิ พดว ยเงนิ งบประมาณแผน ดนิ เพอื่ การศกึ ษาตลอดชวี ติ สําหรับประชาชน ลิขสทิ ธเ์ิ ปน ของสาํ นกั งาน กศน.สาํ นักงานปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร
สารบญั ง คาํ นาํ หนา สารบญั บทท่ี 1 ภมู ิศาสตรท างกายภาพทวปี เอเชยี 1 กจิ กรรมทายบทที่ 1 13 บทที่ 2 ประวตั ศิ าสตรท วปี เอเชีย 18 กิจกรรมทายบทที่ 2 35 บทท่ี 3 เศรษฐศาสตร 38 กิจกรรมทา ยบทท่ี 3 48 บทที่ 4 การเมืองการปกครอง 52 กิจกรรมทายบทที่ 4 57 คณะทํางาน 60
1 บทท่ี 1 ภมู ศิ าสตรทางกายภาพทวีปเอเชยี ท่ีต้ังและอาณาเขตของทวปี เอเชยี ทิศเหนือติดตอกับมหาสมุทรอารกติก ในทะเลคารา ทะเลลัฟเตฟ และทะเลไซีบีเรีย ตะวันออก จุดเหนอื สดุ คือแหลมชิลยูสกินประเทศสหพันธรฐั รสั เซีย ทิศตะวันออกติดตอกับมหาสมุทรแปซิฟค ในเขตทะเลเบริง ทะเลโอคอต ทะเลญ่ีปุน ทะเลเหลือง ทะเลจีนตะวันออก และทะเลจีนใต โดยมีคาบสมุทรเบรองคาบสมุทรคามชัตกา และคาบสมุทรเกาหลเี ปน สวนของแผน ดินดานนี้จุดตะวันออกสุดอยูท่ีแหลมเดชเนฟสหพันธรัฐ รัสเซีย ทศิ ใต ติดตอ กับมหาสมทุ รอินเดยี นา นน้าํ ทางตอนใต ไดแ ก อา วเบงกอล ทะเลอาหรับ อาวเปอรเซีย และอาวเอเดน จุดใตสุดของภาคพื้นทวีปอยูท่ีแหลมปไอ ประเทศมาเลเซียเกาะ ใหญทางทิศใตของทวีปเอเชียไดแก เกาะลังกา เกาะบอรเนียว เกาะสุมาตราเกาะชวาซึ่งเปน เกาะทอี่ ยใู ตส ดุ ทิศตะวันตกติดตอกับทะเลแดง คลองสุเอช ทะเลเมดิเตอรเรเนียนทะเลดํา เทอื กเขาคอเคซัส ทะเลแคสเปย น และเทอื กเขาอูราล จุดตะวันตกสุดอยูที่แหลมบาบาประเทศ ตุรกี ลักษณะภูมปิ ระเทศ ลักษณะภูมปิ ระเทศแบงออกเปน 6 เขตคอื 1. เขตทร่ี าบตาํ่ ทางเหนอื คือบรเิ วณตอนบนของทวปี ซงึ่ อยใู นเขตสหภาพโซเวียต(เดิม) ในเขตไซบีเรยี สวนใหญเ ปน เขตโครงสรางหินเกา ที่เรยี กวา แองการาชีลดมีลักษณะภูมิประเทศ เปนท่ีราบขนาดใหญ มีแมน้ําอ็อบ แมนํ้าเยนิเซ และแมน้ําลีนาไหลผานบริเวณมีอาณาเขต กวา งขวางมากไมคอยมีผูค นอาศัยอยเู พราะอากาศหนาวเยน็ มาก 2. เขตทีร่ าบลุม แมน าํ้ ไดแกด ินแดนแถบลุมแมน้ําตางๆซึ่งมีลักษณะภูมิประเทศเปนท่ี ราบและมกั มีดนิ อุดมสมบรู ณเหมาะแกก ารเพาะปลกู ไดแ ก - ในเอเชียตะวันออกไดแกที่ราบลุมแมนํ้าฮวงโหท่ีราบลุมแมนํ้าแยงซีเกียงใน ประเทศจนี -ในเอเชียใต ไดแ ก ท่รี าบลุมแมนาํ้ สนิ ธใุ นประเทศปากสี ถาน ที่ราบลมุ แมน้ําคงคาใน ประเทศอนิ เดยี และทีร่ าบลมุ แมน าํ้ พรหมบตุ ร ในบงั คลาเทศ - เอเชียตะวันตกเฉียงใต ไดแกท่ีราบลุมแมนํ้าไทกรีส ท่ีราบลุมแมน้ํายูเฟรตีสใน ประเทศอิรกั
2 - เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต ไดแ ก ทีร่ าบลุมแมนํา้ โขงตอนลา ง ในประเทศกัมพูชาและ เวียดนามท่รี าบลุมแมน้าํ แดงในประเทศเวียดนาม ทีร่ าบลมุ แมน ้าํ เจา พระยาในประเทศไทย ท่รี าบลุมแมน้าํ สาละวินตอนลา งท่ีราบลุม แมน า้ํ อิระวดใี นประเทศพมา 3. เขตเทือกเขาสูง เปนเขตหินใหม ตอนกลางประกอบดวยที่ราบสูงและเทือกเขา มากมายสวนใหญเปนเทือกเขาท่ีแยกตัวไปจากจุดรวมเทือกเขาที่เรียกวาปามีรนอต จุดรวม เทอื กเขาปารมีนอต ซึง่ แยกไปเปน เทือกเขามากมาย เชน เทอื กเขาหิมาลัย เทือกเขาอาระกันโย มา เทอื กเขาคุนลุน เทอื กเขานานชาน เทือกเขาเทียนชาน เปนตน 4. เขตที่ราบสูงตอนกลางทวีป เปนท่ีราบสูงในเขตหินใหม ไดแก ที่ราบสูงทิเบตซ่ึงมี ขนาดใหญและสูงท่ีสุดในโลก ทรี่ าบสงู ยนู าน ทางใตข องจนี และท่รี าบสูงท่มี ีลักษณะเหมือนแอง คือ ท่ีราบสูงตากลามากัน ซ่ึงอยูระหวางเทือกเขาเทียนชาน กับเทือกเขาคุนลุนแตอยูสูงจาก ระดับน้ําทะเลมาก และมอี ากาศแหง แลง เปน เขตทะเลทราย 5. เขตทร่ี าบสงู ทางตอนใตและตะวนั ตกเฉียงใต ไดแก ท่ีราบสงู ขนาดใหญท างตอนใต ของทวีปเอเชียมีความสูงนอยกวาที่ราบสูงทางตอนกลางของทวีป ไดแก ที่ราบสูงเดคคานใน อินเดีย ที่ราบสูงอิหรานในอิหรานและอัฟกานิสถาน ท่ีราบสูงอนาโตเลียในตุรกี ที่ราบสูง อาหรบั ในซาอดุ อิ าระเบีย 6. เขตหมเู กาะภูเขาไฟเปน เขตหนิ ใหม คอื บรเิ วณหมเู กาะอนั เปน ท่ีตั้งของภเู ขาไฟ ท้ังทดี่ บั แลวและที่ยงั คุกรุนอยใู นเอเชียตะวนั ออกและเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต ลักษณะภูมอิ ากาศ 1. ภูมิอากาศแบบปาดิบช้ืนเขตภูมิอากาศแบบปาดิบชื้นไดแก ภาคใตของประเทศ ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย และฟลิปปนส มีความแตกตางของอุณหภูมิระหวางกลางวันและ กลางคืนไมมากนกั มฝี นตกตลอดป พชื พรรณธรรมชาติ เปนปาดงดิบซ่ึงไมมีฤดูท่ีผลัดใบและมีตนไมหนาแนนสวนบริเวณ ปากแมนํา้ และชายฝง ทะเลมพี ืชพรรณธรรมชาติเปน ปา ชายเลน 2. ภูมิอากาศแบบมรสุมเขตรอ นหรอื รอ นช้ืนแถบมรสุม มีฤดูแลงและฤดูฝนสลับกัน ไดแ ก บรเิ วณคาบสมุทรอินเดยี และคาบสมุทรอนิ โดจีน พชื พรรณธรรมชาติ เปนปา มรสุม หรือปา ไมผ ลัดใบในเขตรอ น พันธุไมสวนใหญเปนไม ใบกวาง และเปนไมเ นอื้ แข็งทมี่ ีคาในทางเศรษฐกจิ หรือปาเบญจพรรณ เชน ไมสกั ไมจ ันทน ไมประดู เปนตน ปามรสุม มีลักษณะเปนปาโปรงมากกวาปาไมในเขตรอนชื้น บางแหงมีไม ขนาดเลก็ ขึน้ ปกคลมุ บริเวณดนิ ชัน้ ลา ง และบางแหง เปน ปาไผ หรือ หญา ปะปนอยู
3 3. ภูมิอากาศแบบทงุ หญาเมืองรอ น มลี ักษณะอากาศคลายเขตมรสุม มีฤดูแลงกับฤดู ฝน แตป ริมาณน้ําฝนนอยกวา อุณหภูมิกลางคืนเย็นกวากลางวัน ไดแก บริเวณตอนกลางของ อนิ เดีย พมา และคาบสมุทรอินโดจีน พชื พรรณธรรมชาติ เปน ปา โปรงแบบเบญจพรรณ ถดั เขา ไปตอนในจะเปนทงุ หญาสูง 4. ภมู อิ ากาศแบบมรสุมเขตอบอนุ อยูใ นเขตอบอุน แตไ ดรับอทิ ธพิ ลของลมมรสุม มฝี นตกในฤดูรอ น ฤดูหนาวคอนขา งหนาว ไดแก บริเวณภาคตะวันตกของจีน ภาคใตของญ่ีปุน คาบสมทุ รเกาหลฮี อ งกง ตอนเหนอื ของอินเดยี ในลาวและตอนเหนอื ของเวียดนาม พชื พรรณธรรมชาติ เปน ไมผ ลัดใบหรือไมผสม มีทั้งไมใบใหญที่ผลัดใบ และไมสนท่ีไม ผลัดใบในเขตจีน เกาหลที างใตข องเขตน้ีเปนปาไมผลัดใบ สวนทางเหนือมีอากาศหนาวกวาปา ไมผ สมและปา ไมผลัดใบ เชน ตนโอก เมเปล ถา ขน้ึ ไปทางเหนืออากาศหนาวเยน็ จะเปนปาสนที่ มใี บเขียวตลอดป 5. ภมู ิอากาศแบบอบอุน ภาคพ้นื ทวีป ไดแ ก ทางเหนอื และตะวันออกเฉียงเหนือของ ประเทศจีนเกาหลีเหนือ ภาคเหนือของญ่ีปุน และตะวันออกเฉียงใตของไซบีเรีย มีฤดูรอนท่ี อากาศรอน กลางวันยาวกวา กลางคนื เปน เขตปลกู ขา วโพดไดดี เพราะมฝี นตกในฤดรู อน พืชพรรณธรรมชาติ เปนปาผสมระหวางไมผลัดใบและปาสน ลึกเขาไปเปนทุงหญา สามารถเพาะปลกู ขา วโพด ขา วสาลี และเลี้ยงสตั วพ วกโคนมได สว นแถบชายทะเลมีการทําปา ไมบ างเลก็ นอ ย 6. ภมู อิ ากาศแบบทุงหญากง่ึ ทะเลทรายแถบอบอุน มอี ณุ หภูมสิ งู มากในฤดูรอน และ อุณหภูมิตํ่ามากในฤดูหนาว มีฝนตกบางในฤดูใบไมผลิและฤดูรอน ไดแก ภาคตะวันตกของ คาบสมทุ รอาหรบั ตอนกลางของประเทศตุรกี ตอนเหนือของภาคกลางของอหิ รา น ในมองโกเลีย ทางตะวนั ตกเฉียงเหนือของจีน พืชพรรณธรรมชาติ เปนทุงหญาสั้น ทุงหญาดังกลาวใชเพาะปลูก ขาวสาลี ขาวฟาง ฝาย และเล้ยี งสตั วไดดี 7. ภูมิอากาศแบบทะเลทราย มีความแตกตางระหวางอุณหภูมิกลางวันกับกลางคืน และฤดรู อ นกับฤดูหนาวมาก ไดแ ก ดนิ แดนท่ีอยูภายในทวีปท่ีมีเทือกเขาปดลอม ทําใหอิทธิพล จากมหาสมุทรเขาไปไมถึง ปริมาณฝนตกนอยกวาปละ 250 มม.(10นิ้ว) ไดแกบริเวณ คาบสมทุ รอาหรับ ทะเลทรายโกบี ทะเลทรายธาร และที่ราบสูงทิเบต ท่ีราบสูงอหิ รา น บริเวณที่ มีน้ําและตน ไมข น้ึ เรียกวา โอเอซสิ (Oasis) พืชพรรณธรรมชาติ เปนอินทผลัม ตะบองเพชร และไมประเภทมีหนาม ชายขอบ ทะเลทรายสวนใหญเปนทุงหญาสลับปาโปรง มีการเล้ียงสัตวประเภทท่ีเล้ียงไวใชเน้ือ และทํา การเพาะปลูกตอ งอาศยั การชลประทานชวย 8. ภมู ิอากาศแบบเมดิเตอรเรเนียน อากาศในฤดรู อ น รอนและแหง แลง ในเลบานอน ซีเรยี อสิ ราเอลและตอนเหนอื ของอิรกั
4 พืชพรรณธรรมชาติเปนไมตนเตี้ย ไมพุมมีหนาม ตนไมเปลือกหนาที่ทนตอความแหง แลง ในฤดูรอ นไดด ี พืชท่ีเพาะปลกู ไดแก สม องนุ และ มะกอก 9. ภูมอิ ากาศแบบไทกา (ก่ึงข้ัวโลก) มฤี ดหู นาวยาวนานและหนาวจัด ฤดูรอนสั้น มีนํา้ คางแข็งไดท ุกเวลา และฝนตกในรปู ของหิมะ ไดแก ดินแดนทางภาคเหนือของทวีปบริเวณ ไซบีเรยี พืชพรรณธรรมชาติ เปน ปา สน เปนแนวยาวทางเหนอื ของทวีป ท่เี รยี กวาปาสนของไซ บีเรีย 10. ภูมิอากาศแบบทุนดรา (ข้ัวโลก) เขตน้ีมีฤดูหนาวยาวนานมาก อากาศหนาวจัด มหี ิมะปกคลุมตลอดป ไมมฤี ดรู อน พชื พรรณธรรมชาติ เปน พวกตะไครน ้าํ และ มอสส 11. ภูมิอากาศแบบที่สูง ในเขตที่สูงอุณหภูมิจะลดลงตามระดับความสูงในอัตรา ความสูงเฉลีย่ ประมาณ 1 องศาเซลเซียสตอความสงู 10 เมตร จึงปรากฏวายอดเขาสูงบางแหง แมจะอยูในเขตรอน ก็มีหิมะปกคลุมทั้งปหรือเกือบตลอดป ไดแก ท่ีราบสูงทิเบต เทือกเขา หิมาลัย เทือกเขาคุนลุน และเทอื กเขาเทยี นชาน ซ่ึงมีความสูงประมาณ 5,000-8,000 เมตร จากระดบั นาํ้ ทะเล มีหิมะปกคลุมและมีอากาศหนาวเยน็ แบบขวั้ โลก พชื พรรณธรรมชาติ เปน พวกตะไครน้าํ และ มอส การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิศาสตรก ายภาพ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิศาสตรกายภาพ หมายถึง ลักษณะการเปลี่ยนแปลงของ สงิ่ แวดลอมทางกายภาพท่ีอยูรอบตัวมนุษย ทั้งสวนท่ีเปนธรณีภาค อุทกภาค บรรยากาศภาค และชวี ภาค ตลอดจนความสมั พนั ธทางพนื้ ท่ีของสิ่งแวดลอมทางกายภาพตาง ๆ ดังกลาวขา งตน การเปลี่ยนแปลงทางภูมิศาสตร กอใหเกิดความเปล่ียนแปลงทางกายภาพ ท้ังภูมิ ประเทศและภมู ิอากาศในประเทศไทยและประเทศในทวปี เอเชีย สว นมากเกิดจากปรากฏการณ ตามธรรมชาติและเกิดผลกระทบตอประชาชนที่อาศัยอยู รวมท้ังส่ิงกอสราง ซ่ึงปรากฏการณที่ มกั เกิดข้ึน ไดแ ก 1.การเกิดแผนดินไหว แผนดินไหว เปนภัยพิบัติทางธรรมชาติท่ีเกิดจากการส่ันสะเทือนของพ้ืนดิน อันเนือ่ งมาจากการปลดปลอยพลงั งานเพอ่ื ลดความเครยี ดท่สี ะสมไวภ ายในโลกออกมาเพ่ือปรับ สมดุลของเปลือกโลกใหคงท่ี ปจจุบันนักวิทยาศาสตรยังไมสามารถทํานายเวลา สถานที่ และ ความรนุ แรงของแผนดินไหวทจ่ี ะเกดิ ขึน้ ในอนาคตได ดังน้ันจึงควรศึกษา เรียนรู เพ่ือใหเขาใจถึง กระบวนการเกิดของแผน ดนิ ไหวท่ีแทจริง เพอ่ื เปนแนวทางในการลดความเสยี หายทเี่ กิดข้ึน
5 สาเหตุของการเกิดแผนดินไหว การเกิดแผนดนิ ไหวมสี าเหตมุ าจาก 2 สาเหตุใหญ สาเหตุแรกเกิดจากการกระทําของ มนุษย ไดแก การทดลองระเบิดปรมาณู การกักเก็บน้ําในเขื่อน และแรงระเบิดจากการทํา เหมืองแร สวนสาเหตุท่ีสองเปนสาเหตุหลักของการเกิดแผนดินไหว โดยเปนการเกิดตาม ธรรมชาตอิ นั เน่อื งมาจากการเคลอื่ นที่ของแผน เปลอื กโลก ทั้งน้ีทฤษฎีกลไกการเกิดแผนดินไหว ทย่ี อมรับกนั ในปจ จบุ นั มี 2 ทฤษฎคี อื ทฤษฎวี า ดว ยการขยายตัวของเปลอื กโลก โดยแผนดินไหวเกิดจากการท่ีเปลือกโลกเกิด การคดโคง โกงตัวอยางฉับพลัน และเม่ือวัตถุขาดออกจากกันจึงปลดปลอยพลังงานออกมาใน รปู คล่นื แผนดินไหว ทฤษฎีวาดวยการคืนตัวของวัตถุ โดยแผนดินไหวมาจากการเคล่ือนตัวของรอยเลื่อน กลา วคอื เม่ือรอยเล่อื นเกดิ การเคลื่อนตวั ถงึ จดุ หน่งึ วตั ถุจะขาดออกจากกันและเสียรูปอยางมาก พรอมทั้งปลดปลอ ยพลงั งานมหาศาลออกมาในรปู ของคลนื่ แผน ดนิ ไหว และหลังจากนั้นวัตถุจะ คนื ตวั กลบั สรู ปู เดมิ 2.การเกิดพายุ พายุ คือ ลมที่เกิดจากการเคลื่อนที่ของอากาศอยางรวดเร็วและรุนแรง อันเนื่องมาจาก อากาศ 2 บริเวณ มีอุณหภูมิแตกตางกันอยางมาก อากาศรอนจะลอยตัวสูงข้ึน อากาศใน แนวราบท่ีอณุ หภูมติ ํา่ กวา จึงเขา มาแทนท่ี ทาํ ใหเ กิดการหมนุ ของอากาศจนสงผลใหเ กดิ เปนพายุ พายแุ บงเปน 3 ประเภท ไดด งั น้ี 2.1พายฝุ นฟาคะนองเปน พายทุ ่ีเกดิ ขนึ้ ไดในบริเวณทม่ี ีอากาศรอ น และมีความชื้นมาก พอสมควร โดยมากเกิดในเขตรอนแถบเสนศูนยสูตร เม่ืออากาศไดรับความรอนและลอยตัว สูงขึ้น และมี ไอนํ้าในปริมาณมากพอ ประกอบกับการลดลงของอุณหภูมิ จึงเกิดการกล่ันตัว ควบแนน ของไอนาํ้ เกิดเปนพายุฝนฟาคะนอง มักจะมีทั้งลมแรง ฟาแลบ ฟารอง และมีฝนตก หนัก เกดิ ข้ึนพรอ มกนั 2.2 พายุหมนุ เขตรอ นเปน พายุหมนุ ที่เริ่มกอตัวจากหยอมความกดอากาศตํ่าที่เกิดข้ึน ในเขตรอนบริเวณเสนศูนยสูตร โดยมากมักเกิดบริเวณผิวน้ําทะเลและมหาสมุทรที่มีอุณหภูมิ ของน้ําสูงกวา 27 องศาเซลเซียส มีลักษณะเปนพายุหมุนขนาดใหญ ท่ีมีเสนผานศูนยกลาง ประมาณ 100 กม. ขน้ึ ไป เกดิ ข้ึนพรอมกับลมท่ีพัดรุนแรงมาก ลมท่ีพัดเวียนเขาหาศูนยกลาง จะมีทิศทางการหมุนทวนเข็มนาฬิกาหากเกิดเหนือเสนศูนยสูตร และจะหมุนตามเข็มนาฬิกา หากเกิดใตเสนศูนยสูตร ย่ิงใกลศูนยกลางลมจะหมุนเกือบเปนวงกลมและมีความเร็วสูงท่ีสุด อยูที่ประมาณ 120 – 200 กม. / ชม. ในการพิจารณาความรุนแรงของพายุ จะใชเกณฑ ความเรว็ ลมสงู สดุ ที่บรเิ วณใกลศูนยกลางพายุ ไดแ ก
6 - พายุดีเปรสช่ัน เกิดขึ้นจากพายุโซนรอนท่ีมีความเร็วลดลง โดยมีความเร็วลมสูงสุด ใกลศูนยกลางไมถึง 63 กม./ชม. กอใหเกิดพายุฝนฟาคะนองธรรมดาหรือฝนตกหนัก มีลม กรรโชกแรงเปนครง้ั คราว แตถ ามฝี นตกหนกั มากๆ อาจจะทาํ ใหเกิดนาํ้ ทวมได - พายุโซนรอน เกิดข้ึนเม่ือพายุหมุนเขตรอนขนาดใหญออนกําลังลงขณะเคลื่อนตัว ในทะเล และความเร็วท่ีจุดศูนยกลางลดลงเม่ือเคล่ือนเขาหาฝง มีความเร็วลมสูงสุดใกล ศูนยก ลาง 63 กม./ชม.ข้นึ ไป แตไมถงึ 118 กม./ชม. มีกําลังแรงพอที่จะทําลายบานเรือนที่มี โครงสรางไมแ ขง็ แรงได ทําใหเกดิ น้ําทวม นา้ํ ปาและแผน ดนิ ถลม ได - พายุไตฝุน หรือ เฮอริเคน มีความเร็วลมสูงสุดใกลศูนยกลางตั้งแต 118 กม./ชม. ข้นึ ไปมีระดบั ความรนุ แรงมากท่สี ุด สามารถทาํ ใหเ กิดความเสียหายแกบานเรือน อาจทําใหเสา ไฟฟา หักโคน เกิดไฟฟาชอ็ ตหรือเพลิงไหมได ในทะเลมีคลื่นลมแรงจัดมากเปนอันตรายตอการ เดินเรอื โดยเฉพาะเรือเลก็ และอาจมคี ลื่นใหญซ ดั ชายฝงทําใหระดับนํ้าทะเลสูงขึ้นมากจนทวม อาคารบา นเรอื นริมทะเลได สําหรับพายุหมุนเขตรอนที่เคล่ือนเขาสูประเทศไทยสวนใหญเปนพายุดีเปรสชัน เนอื่ งจากพายไุ ดอ อ นกาํ ลงั ลงกอ นถงึ ประเทศไทย สวนพายทุ ่ีมีกําลังแรงขนาดพายุโซนรอนหรือ ไตฝุนมีโอกาสเคลื่อนเขาสูประเทศไทยนอยมาก พายุเร่ิมเคล่ือนเขาสูประเทศไทยต้ังแตเดือน พฤษภาคมเปนตนไป และเดือนตุลาคมเปนเดือนที่พายุมีโอกาสเคลื่อนเขาสูประเทศไทยมาก ท่สี ุด รองลงไปคอื เดือนกนั ยายน พายุหมุนเขตรอ นระดับ โซนรอน และไตฝุนนั้นจะมีช่ือเรียก ตางกันตามบริเวณท่ีเกิดข้ึน เชน พายุไตฝุน เปนช่ือพายุหมุนท่ีเกิดทางทิศตะวันตกของ มหาสมุทรแปซิฟกเหนือ เชน บริเวณทะเลจีนใต อาวไทย อาวตังเกี๋ย ประเทศญ่ีปุน พายุ ไซโคลน เปนช่ือพายุหมนุ ทเี่ กิดในมหาสมทุ รอินเดยี เหนือ เชน บริเวณอา วเบงกอล ทะเลอาหรับ เปนตน 2.3. พายทุ อรนาโด หรอื พายุงวงชาง เปน พายทุ เี่ กดิ ขึน้ จากลมรอนและลมเย็นมาเจอ กนั และกอ ตัวใหเกดิ ลมหมนุ เกิดไดท้ังบนบกและทะเล สว นใหญเ กิดบนบกประมาณรอยละ 90 ทอรนาโดสามารถเกิดขึ้นไดใ นทกุ ทวีปและในหลายประเทศ แตท่ปี ระเทศสหรัฐอเมริกาพบบอย กวาท่อี ่นื เนื่องจากสภาพภูมิประเทศท่สี ามารถกอใหเกิดลมรอนและไอเย็นปะทะกันบริเวณทุง ราบ ทอรนาโดสามารถเกิดข้ึนไดในหลายลักษณะ โดยลักษณะท่ีพบไดบอยสุดคือลักษณะ รปู ทรงกรวย นับเปนพายหุ มนุ ท่ีมคี วามรุนแรงท่ีสุดและอันตรายมาก 3.การเกิดสนึ ามิ สึนามิ หรือ คลน่ื สึนามเิ ปนปรากฏการณธ รรมชาตทิ ม่ี ลี ักษณะเปนระลอกคล่ืนท่ีเกิดข้ึน จากการท่ีนํา้ ในทะเลจํานวนมหาศาล เกดิ การเคลอ่ื นยา ยถายเทจากบรเิ วณหนงึ่ สูอกี บรเิ วณหน่ึง อยา งรวดเร็ว อนั เนอ่ื งมาจากการเกิดแผน ดนิ ไหว แผน ดินเคล่อื นตัว ภูเขาไฟระเบดิ หรอื จากวัตถุ นอกโลก เชน ดาวหาง หรอื อุกกาบาดตกสูพ ื้นทะเล โดยกอนท่ีจะเกิดคล่ืนสึนามินั้นมักจะมีการ สงสัญญาณเตือนจากธรรมชาติมาสูมนุษยดวยการเกิดแผนดินไหวหรือจากการเคล่ือนตัวของ
7 แผนดินใตท ะเลทเ่ี กิดการเปล่ียนรปู รางอยางกะทันหัน จนทําใหน้ําทะเลเกิดการเคลื่อนตัวตาม เพื่อปรบั ระดบั ใหเ ขา สูจดุ สมดุลและจะกอใหเกิดคล่นื สึนามิ สนึ ามิกับผลกระทบตอ ประชาชน สาํ หรบั คลื่นสึนามใิ นประเทศไทยเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 เกิดขึ้นเนื่องจาก แผน ดินไหวที่บริเวณรองลึกซุนดรา เกิดการยุบตัวของเปลือกโลกบริเวณรอยตอของแผนธรณี อินเดีย กับแผนธรณีพมา ทําใหเกิดแรงสั่นสะเทือน 9.1 ริกเตอร โดยมีจุดเหนือศูนยเกิด แผน ดนิ ไหวอยูทางทศิ ตะวนั ตกเฉียงเหนือของเกาะสุมาตรา ทําใหคนตายมากกวา 226,000 คน ตามชายฝงของมหาสมุทรอินเดีย ในจํานวนนี้เปนคนไทยไมนอยกวา 5,300 คน ซ่ึงนบั เปนสึนามทิ ี่รุนแรงเปนอันดับสองของโลก และสึนามิที่มีความรุนแรงเปนอันดับหนึ่งของ โลกเพ่ิงเกิดเมื่อวันท่ี 11 มีนาคม 2554 ไดเกิดแผนดินไหวคร้ังรุนแรงในประเทศญ่ีปุน วัดความสั่นสะเทือนได 9 ริกเตอร หลังเกิดแผนดินไหวทําใหเกิดคลื่นยักษสึนามิซัดถลมเมือง ชายฝงของญี่ปุน ทําใหบานเรือนพังพินาศ ประชาชนไดรับบาดเจ็บ ลมตาย และ สูญหายกัน เปนจาํ นวนมาก แรงสั่นสะเทอื นในครง้ั นที้ ําใหโ รงไฟฟา นิวเคลียรมีปญหาในระบบหลอเย็นและ เกิดระเบิด จนมีสารกัมมันตภาพรังสีรั่วไหล ทําใหทางการของญ่ีปุนตองอพยพประชาชน ในพืน้ ที่โดยดวน นับเปนภัยพบิ ตั ิทรี่ ายแรงท่ีสุดครัง้ หนึง่ ของประเทศญปี่ ุน เครอ่ื งมอื ทางภูมิศาสตร เครื่องมือทางภูมิศาสตร คือ วัสดุ อุปกรณ ในรูปแบบตางๆ ท่ีนํามาใชเปนสื่อ เพือ่ การศึกษา การสํารวจ การเกบ็ รวบรวม การบนั ทกึ การวเิ คราะหข อมูล ตลอดจนใชเปนสื่อ ในการเผยแพรขอมูลทางภูมิศาสตร เครื่องมือทางภูมิศาสตรที่สําคัญ ไดแก แผนท่ี เข็มทิศ รูปถายทางอากาศ ภาพถายดาวเทียมและเคร่ืองมือเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาภูมิศาสตร เชน กลองสามมิติ เทอรโมมิเตอร ระบบพิกัดพ้ืนผิวโลก หรือเรียกวาจีพีเอส ระบบสารสนเทศ ภูมิศาสตร หรอื จีไอเอส เปนตน 1. แผนที่เปนส่ิงมนุษยสรางขึ้นเพ่ือแสดงลักษณะท่ีตั้งของสิ่งตาง ๆ ที่ปรากฏอยูบน พื้นผวิ โลก ทง้ั ทเ่ี กิดขนึ้ เองตามธรรมชาตแิ ละสิ่งทมี่ นุษยส รางขน้ึ โยการยอสวนใหมีขนาดเล็กลง ตามทตี่ องการพรอมทั้งใชเคร่ืองหมายหรือสญั ลักษณแสดงลักษณะแทนส่ิงตาง ๆ ลงในวัสดุพ้ืน แบนราบ ชวยใหผูใชสามารถรูสิ่งที่ปรากฏบนโลกไดอยางกวางไกลโดยไมตองเดินทางไปเห็น พ้นื ที่จรงิ 2. เข็มทิศเปนเคร่ืองมือสําหรับใชในการหาทิศทางของจุดหรือวัตถุโดยมีหนวยเปน องศา เปรียบเทยี บกับจุดเร่ิมตน อาศัยแรงดึงดูดระหวางสนามแมเหล็กขั้วโลกกับเข็มแมเหล็ก ซง่ึ เปนองคป ระกอบที่สําคัญท่ีสุด เข็มแมเหล็กจะแกวงไกวอิสระในแนวนอน เพ่ือใหแนวเข็มช้ี
8 อยูในแนวเหนือ ใตไปยังข้ัวแมเหล็กโลกตลอดเวลา เข็มทิศมีประโยชนในการเดินทาง ไดแก การเดินเรือทะเล เครื่องบนิ การใชเ ขม็ ทศิ จะตอ งมีแผนที่ประกอบและตองหาทศิ เหนือกอ น 3. รปู ถา ยทางอากาศและภาพถายจากดาวเทียม เปนรูปหรือขอมูลตัวเลขท่ีไดจากการ เก็บขอมูลภาคพ้ืนดินจากกลองที่ติดอยูกับยานพาหนะ เชน เครื่องบิน หรือ ดาวเทียม ซึ่งรูป ถา ยทางอากาศและภาพถา ยจากดาวเทียมใหข อมลู พ้ืนผิวโลกไดอยางดี ทําใหเห็นภาพรวมของ การใชพ น้ื ท่แี ละการเปล่ยี นแปลงตาง ๆ ตามทป่ี รากฏบนพ้ืนโลกเหมาะแกการศึกษาทรัพยากร ผวิ ดนิ เชน ปา ไม การใชประโยชนจากดนิ หนิ แร 4. เคร่ืองมอื เทคโนโลยีเพอ่ื การศึกษาภมู ิศาสตร ท่สี าํ คญั ไดแ ก 4.1 ระบบสารสนเทศภูมศิ าสตร(GIS) หมายถึง การเกบ็ รวบรวมและบันทึกขอมูล ทางภูมิศาสตรดวยระบบคอมพิวเตอรโดยขอมูลเหลาน้ีสามารถปรับปรุงแกไขถูกตองทันสมัย และสามารถแสดงผลหรือนําผลออกมาเผยแพรเปนตัวเลข สถิติ รูปภาพ ตาราง แผนท่ีและ ขอความทางหนาจอคอมพิวเตอรออกมาเปนเอกสารได ทําใหชวยประหยัดเวลาและ งบประมาณ ชวยใหเห็นภาพจําลองพื้นที่ชัดเจนทําใหการตัดสินใจวางแผนจัดการและพัฒนา พ้นื ท่ีมีความสะดวกยิ่งข้นึ 4.2 ระบบพิกัดพ้ืนผิวโลก(GPS) เปนเคร่ืองมือรับสัญญาณพิกัดพื้นผิวโลกอาศัย ระยะทางระหวา งเคร่ืองรับดาวเทียม GPS บนพ้ืนผิวโลกกับดาวเทียมจํานวนหนึ่งที่โคจรอยูใน อวกาศและระยะทางระหวางดาวเทียมแตละดวง ปจจุบันมีดาวเทียมชนิดน้ีอยูประมาณ 24 ดวง เครื่องมอื รบั สัญญาณมีขนาดและรูปรา งคลายโทรศัพทมอื ถือ ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอม ส่ิงแวดลอมมีท้ังส่ิงท่ีมีชีวิตและไมมีชีวิตเกิดจากการกระทําของมนุษยหรือมีอยูตาม ธรรมชาติ เชน อากาศ ดิน หิน แรธาตุ น้ํา หวย หนอง คลอง บึง ทะเลสาบ ทะเล มหาสมุทร พืชพรรณสัตวต าง ๆ ภาชนะเคร่ืองใชตาง ๆ ฯลฯ ส่งิ แวดลอมดังกลาวจะมีการเปล่ียนแปลงอยู เสมอ โดยเฉพาะมนุษยเปนตัวการสําคญั ยิ่งทีท่ ําใหส ่งิ แวดลอมเปล่ียนแปลงทั้งในทางเสริมสราง และทําลาย นักภูมิศาสตรไดใชหลักเกณฑความแตกตางทางดานกายภาพ เชน ภูมิประเทศ ภมู อิ ากาศทองถ่นิ มาใชแ บง ภาคภมู ิศาสตร จึงทาํ ใหประเทศไทยมีสภาพภูมิศาสตรท่ีแบงไดเปน 6 เขต คอื 1. เขตที่ราบลุม นา้ํ ภาคกลางสว นใหญเปนทรี่ าบที่มีความอุดมสมบูรณมากที่สุดเพราะ เกิดการทับถมของตะกอน เชน ท่ีราบลุมแมนํ้าเจาพระยา เปนแหลงที่ทํานาท่ีใหญท่ีสุดของ ประเทศ
9 2. เขตทิวเขาและหุบเขาภาคเหนือลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปเปนภูเขาซึ่งมี แนวขนานจากเหนือลงมาใต ทิวเขาทางภาคเหนือเปนตนกําเนิดของแมน้ําปง วัง ยม นาน แมนาํ้ เหลา น้ไี หลผา นทร่ี าบแคบ ๆ ระหวา ง ภูเขา ทําใหเกิดแองแผนดินทรุดตํ่า หรือเปนท่ีราบ ระหวางภูเขาดังที่กลาวมาแลว ทิวเขาทางภาคเหนือเปนตนกําเนิดของแมนํ้าสายสําคัญ ๆ หลายสายจากลักษณะโครงสรางและภูมิประเทศทําใหทิวเขาผีปนน้ําแบงออกเปน 3 ทาง ดวยกันคอื 1. ทางดานเหนือ มีแมน้ํากกและแมน้ําอิงไหลลงสูแมนํ้าโขงทางอําเภอ เชียงแสน และอําเภอเชียงของในจงั หวดั เชยี งราย ตามลาํ ดบั 2. ทางดานใต มีแมนํ้าปง วัง ยม นานซึ่งถือเปนแมนํ้าสําคัญสาขาของ แมน้ํา เจา พระยามีทิศทางการไหลลงสูอาวไทย 3. ทางตะวันตก มีแมน้ําปาย และแมนํ้ายวม ในจังหวัดแมฮองสอนไหลลงสูลุม แมน้าํ สาละวินทางประเทศพมา ที่ราบลุมแมนํ้าทางภาคเหนือเปนที่ราบแคบๆ การทับถมของ ตะกอนมีนอยกวาที่ราบภาคกลาง ช้ันดินบางแตดินมีความอุดมสมบูรณใชประโยชนในการ เพาะปลูกไดดีเปนแหลงท่ีประชากรอาศัยตั้งถิ่นฐานอยูหนาแนนแตตามเขตท่ีสูงหรือภูเขา ประชากรอาศยั อยูเบาบาง 3. เขตเทือกเขาภาคตะวันตกในเขตเทือกเขาภาคตะวันตกที่ราบระหวางภูเขาจะไม กวางขวางเหมือนทางภาคเหนือ ลักษณะท่ีราบเปนที่ราบแคบ ๆ ของแมนํ้า เทือกเขาทาง ตะวันตกจะแบง น้ําออกเปนสองทางคอื ทางตะวันออกแมนํ้าไหลลงสูที่ราบภาคกลาง สวนทาง ตะวันตกไหลลงสูพมา โดยทิวเขาถนนธงชัยเปนตนกําเนิดของแมน้ําสะแกกรัง แมน้ําแควใหญ (ศรีสวัสดิ์) และแมนํ้าเมย แมนํ้าสะแกกรังไหลลงทางตะวันออกเฉียงใตมารวมกับแมนํ้า เจาพระยา แมน้ําแควใหญไหลลงทางใต รวมกับแมน้ําแควนอยเปนแมน้ําแมกลอง สวนแมน้ํา เมยไหลไปทางตะวันตกเฉียงเหนือลงสูแมนํ้าสาละวิน ใตทิวเขาถนนธงชัยลงมาจะเปนแนว เทือกเขาตะนาวศรี ซ่ึงเปนตนกาํ เนดิ ของแมนํ้าแควนอ ย และแมน้ําเพชรบุรี ทางตะวันออกของ เทือกเขาเขตนจ้ี ะเปนเขตที่ราบเชิงเขา ในเขตท่ีราบเชิงเขาจะเปนเขตท่ีมีหิน ดิน ท่ีน้ํากัดเซาะ จากที่สูงมาทับถม ดินเปนดินดีเหมาะสมตอการปลูกพืชไรหลายชนิด เชน ออย มันสําปะหลัง ขา วโพด เปนตน ลักษณะธรณีวิทยาประกอบดวยกลุมหินตะนาวศรี กลุมหินปูนราชบุรี แทรก สลับดว ยหินแกรนิต ในแนวของหินแกรนิตจะพบแรธาตุท่ีมีคา เชน ดีบุก วุลแฟรม ฟลูออไรท ตะกั่ว สงั กะสี เปนตน 4. ท่รี าบสูงภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือที่ราบสูงโคราชภูมิประเทศโดยทั่วไปเปน แอง ที่ราบขนาดใหญ ซ่ึงมีทิวเขาก้ันเปนขอบอยูทางดานทิศตะวันตกและ ทิศใต และตะแคง ลาดไปทางทิศตะวันออกสูแมน้ําโขง นักภูมิศาสตรเรียกชื่อลักษณะภูมิประเทศของภาคนี้โดย รวม ๆ วา ท่ีราบสูงโคราช ภูมิประเทศของท่ีราบสูงโคราช มีลักษณะเหมือนกนกระทะโดยท่ี บริเวณตอนกลางของเขตตํ่าลงไปเปนแอง ท่ีราบสูงโคราชแยกออกจากที่ราบลุมนํ้าภาคกลาง
10 โดยมีภูเขายกตัวขึน้ มาเปนขอบสูงชันสองดานทางดานตะวันตกมีทิวเขาเพชรบูรณ และทิวเขา ดงพญาเย็นเปนแมน้ําที่สําคัญในภูมิภาคน้ี มีทิศทางการไหลจากทางตะวันตกไปตะวันออกไป รวมกับแมนํ้าโขง เน่ืองจากโครงสรางตอนกลางเปนแองจึงทําใหชวงฤดูน้ําหลากน้ําไหลออกสู แมน้ําโขงไมทัน เกิดสภาพนํ้าทวมตามริมฝงแมนํ้าแตเมื่อถึงฤดูแลงเขตนี้จะขาดนํ้า เพราะ โครงสรางทางธรณีวิทยาของหินในเขตนี้เปนหินชั้นประเภทหินทรายสลับหินดินดานบาง และ บางแหง มีช้ันเกลือแทรกอยู หนิ ทรายเหลานี้เมือ่ สึกกรอ นสลายตัวจะไดด ินปนทราย 5. เขตชายฝงภาคตะวนั ออกเฉียงใต หรอื ภาคตะวันออกลักษณะภูมิประเทศประกอบ ไปดวยเขาและภูเขาเตี้ย ๆ พื้นท่ีสวนใหญเปนท่ีราบลูกคล่ืนลอนชัน ลักษณะทิวเขาวางตัวใน แนวตะวันตกเฉียงเหนือ – ตะวันออกเฉียงใต ทิวเขาสูงในภูมิภาคน้ีคือ ทิวเขาจันทบุรี ซึ่งเปน ทิวเขาหินแกรนิตท่ีมคี วามแข็งแกรง ทางตะวันออกมีทิวเขาบรรทัดเปนเขายอดตัดกั้นพรมแดน ระหวางไทยกบั กัมพูชา ยอดเขาสูง ๆ ทสี่ าํ คญั ของทิวเขาจันทบรุ ี คอื เขาเขยี ว ลักษณะภมู อิ ากาศในภาคตะวันออกเฉียงใตแตกตางไปจากภาคกลาง เพราะเขตน้ีอยู ทางดา นหนา เขารบั ลมมรสมุ ตะวนั ตกเฉยี งใตอยางเต็มที่ ทําใหมีฝนตกชุก ปริมาณฝนรวมเฉล่ีย พอ ๆ กับภาคใต ภมู ิภาคน้ีจึงมีลักษณะอากาศคลา ยทางคาบสมุทรภาคใต มีปาไมขึ้นหนาแนน โดยเฉพาะบริเวณต้ังแตทางตะวันออกของจังหวัดระยองไปจดจังหวัดตราด ประชากรมีอาชีพ ทาํ สวนผลไม ปลกู ทุเรยี น เงาะ และทําสวนยางพารา สวนมะพราว แตเขตที่มีฝนนอยลงมาใน พ้ืนทท่ี างตะวนั ตกของจังหวดั ระยอง จงั หวัดชลบรุ ี และฉะเชิงเทรา ประชากรจะปลูกพืชไรเพื่อ การคา เชน ออ ย มันสาํ ปะหลัง ซง่ึ เปน พืชเศรษฐกจิ ท่ที าํ รายไดใ หป ระเทศเปนจํานวนไมน อ ย 6. เขตคาบสมุทรภาคใตแบงออกเปน 2 เขตยอยตามความแตกตางของลักษณะ ภูมิประเทศ ภมู ิอากาศ และเศรษฐกจิ ดงั น้ี 6.1 ชายฝง ตะวันออกเปนชายฝงประเภทยกตัว ฝงทะเลราบเรียบมีอาวสําคัญอยู เพียง 2 – 3 แหง คือ อาวสวี อาวบานดอน และอาวนครศรีธรรมราช แตมีชายหาดยาว มากมายหลายแหง เชน ชายหาดทางจังหวัดนครศรีธรรมราช สงขลา ปตตานี ท่ีราบชายฝง ตะวนั ออกมคี วามกวา งประมาณ5 – 35 กิโลเมตร แมน้ําท่ีไหลเปนสายสั้น ๆ มีกําเนิดมาจาก ทิวเขาตอนกลาง เชน แมนํ้าหลังสวน แมน้ําตาป แมนํ้าปตตานี เปนตน เกาะสําคัญทางภาค ตะวนั ออกคอื เกาะสมยุ และเกาะพงัน โดยเฉพาะเกาะสมยุ เปนแหลงผลิตมะพราวเดนที่สุดทาง ภาคใต ชายฝงตะวันออกไดร บั อิทธพิ ลของลมมรสมุ ทง้ั 2 ฤดู แตชวงที่มีฝนตกมากทส่ี ุดคือ ฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซ่ึงนําฝนมาตกตอนปลายปตอกับตนป (ฤดูหนาว) เน่ืองจาก ชายฝง ตะวนั ออกมีที่ราบกวางขวางกวาฝง ตะวันตก ประชากรจึงทําอาชพี ทางการเกษตร ปลกู ขา วเจา ทาํ สวนผลไม สวนยางพารา มะพราว และทาํ การประมง 6.2 ชายฝง ตะวนั ตก ติดกบั ทะเลอันดามนั มีเกาะแกงมากมายเหมาะสมทจ่ี ะพัฒนา เปนทาเรือ ลักษณะชายฝงที่แสดงวาฝงทะเลดานน้ีกําลังจมตัว คือ บริเวณปากแมน้ํากระบุรี จังหวดั ระนองมลี กั ษณะเปนรูปตัววีลึกเขาไปในแผนดิน เปนที่ราบแคบ ๆ แตจะพบปาโกงกาง
11 อยูทั่วไปลักษณะอากาศทางชายฝงตะวันตกแตกตางจากฝงตะวันออกคือฝงตะวันตกมีฝนชุก ทสี่ ดุ ในชว งมรสมุ ตะวนั ตกเฉียงใต (ฤดูรอน)และเศรษฐกิจของประชากรทางชายฝงน้ีขึ้นอยูกับ การทําเหมอื งแรเปน สําคญั โดยเฉพาะแรดีบุกและวุลแฟรมสําหรับการทําประมงในทะเลอันดา มันกําลงั ทวีความสาํ คัญมากข้ึน ประเภทของทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม ทรัพยากรธรรมชาติ แบงออกเปน3 ประเภท ดังน้ี 1. ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ่ีใชแ ลวไมหมด แบง ไดเ ปน 2 ชนดิ ดงั นี้ 1.1 บรรยากาศ (atmosphere) ในบรรยากาศประกอบไปดวยอากาศซ่ึงเปน สิง่ จาํ เปนสําหรับมีชีวิต 1.2 นํ้าที่อยูในวัฏจักร นํ้าท่ีอยูในวัฎจักรจะหมุนเวียนเปล่ียนไปจากสภาพหนึ่งไป เปนอีกสภาพหนึ่งเร่ือยไปโดยไมมีสิ้นสุด เชน จากฝน หิมะ ลูกเห็บตกลงสูพื้นดิน บางสวน ระเหยกลบั ไปสูบรรยากาศ บางสวนไหลซึมลกึ ลงไปเปนนํ้าใตดิน บางสวนไหลไปตามพ้ืนผิวดิน ลงสแู มน าํ้ ลําคลองออกสทู ะเลมหาสมุทร และกลับระเหยกลายเปนไอน้ําอยูในบรรยากาศและ จบั ตวั เปนกอ นเมฆตกลงมาเปนฝนอกี การหมนุ เวียนของนาํ้ แบบนจี้ งึ ไมม ีทส่ี ิน้ สดุ มอี ยตู ลอดไป 2. ทรัพยากรธรรมชาติที่ทดแทนไดทรัพยากรธรรมชาติท่ีทดแทนไดหรือรักษาไวได ไดแ ก นา้ํ ดิน ปา ไม ทุงหญา สตั วป า 3. ทรัพยากรธรรมชาตทิ ี่ใชแ ลวหมดไป ทรพั ยากรธรรมชาติประเภทนี้จําเปนอยางย่ิง ท่ี ต อ ง ศึ ก ษ า เ พื่ อ ห า แ น ว ท า ง ใ น ก า ร อ นุ รั ก ษ ใ ห ส า ม า ร ถ มี ใ ช ป ร ะ โ ย ช น ไ ด น า น ท่ี สุ ด ซ่ึงทรัพยากรธรรมชาติประเภทน้ี ไดแก ทรัพยากรแรธาตุ ทรัพยากรพลังงาน ที่ดินในสภาพ ธรรมชาติ เชน น้ําตก หนา ผา จดุ เดนตามธรรมชาตติ างๆ ส่ิงแวดลอม ส่งิ แวดลอมของมนุษยท ีอ่ ยรู อบ ๆ ตวั ทง้ั ส่งิ ทม่ี ชี ีวิตและไมม ีชีวิต ซึ่งเกิดจากการกระทํา ของมนุษยแบงออกเปน 2 ประเภท คอื 1. ส่งิ แวดลอ มทางธรรมชาติ 2. สิ่งแวดลอ มทางวฒั นธรรม หรอื สิ่งแวดลอมประดิษฐ หรือมนุษยเสริมสรางกําหนด ข้นึ หลักของการใชทรพั ยากรอยา งคมุ คา 1.การใชอยางประหยัด คือ การใชเทาที่มีความจําเปน เพื่อใหมีทรัพยากรไวใชไดนาน และเกดิ ประโยชนอ ยางคุมคามากท่สี ุด
12 2.การนํากลับมาใชซ้ําอีก สิ่งของบางอยางเม่ือมีการใชแลวครั้งหนึ่งสามารถที่จะ นํามาใชซ้ําไดอีก 3.การบูรณซอมแซม สิ่งของบางอยางเมื่อใชเปนเวลานานอาจเกิดการชํารุดได เพราะฉะน้นั ถามกี ารบรู ณะซอ มแซม ทาํ ใหสามารถยืดอายกุ ารใชงานตอไปได 4.การบําบัดและการฟนฟู เปนวิธีการท่ีจะชวยลดความเสื่อมโทรมของทรัพยากรดวย การบาํ บัดกอ น เชน การบําบัดน้าํ เสียจากบานเรอื นหรือโรงงานอุตสาหกรรม เปนตน กอนท่ีจะ ปลอยลงสูแหลงน้ําสาธารณะ สวนการฟนฟูเปนการร้ือฟนธรรมชาติใหกลับสูสภาพเดิม เชน การปลกู ปาชายเลน เพ่ือฟน ฟคู วามสมดุลของปา ชายเลนใหกลบั มาอดุ มสมบูรณ เปน ตน 5.การใชส่งิ อืน่ ทดแทน เปนวิธีการที่จะชวยใหมีการใชทรัพยากรธรรมชาตินอยลงและ ไมทาํ ลายสิง่ แวดลอ ม เชน การใชถ งุ ผาแทนถงุ พลาสติก การใชใบตองแทนโฟม การใชพลังงาน แสงแดดแทนแรเชื้อเพลงิ การใชปยุ ชีวภาพแทนปุย เคมี เปน ตน 6.การเฝาระวังดูแลและปองกัน เปนวิธีการท่ีจะไมใหทรัพยากรธรรมชาติและ สิง่ แวดลอ มถูกทาํ ลาย เชน การเฝาระวังการทิ้งขยะ ส่ิงปฏิกูลลงแมน้ํา คูคลอง การจัดทําแนว ปองกันไฟปา
13 กิจกรรมทายบทที่ 1 คาํ สั่งใหนักศึกษาตอบคําถามตอไปน้ี 1.จงบอกทีต่ ัง้ และอาณาเขตของทวีปเอเชยี พอสงั เขป แนวตอบ ทิศเหนือ ติดตอกับมหาสมุทรอารกติก จุดเหนือสุดคือแหลมชิลยูสกิน ประเทศ สหพนั ธรัฐรัสเซีย ทิศตะวันออก ติดตอกับมหาสมุทรแปซิฟค จุดตะวันออกสุดอยูที่แหลมเดชเนฟ สหพนั ธรัฐรัสเซีย ทิศใต ตดิ ตอกบั มหาสมุทรอินเดีย จุดใตสุดของภาคพ้ืนทวีปอยูที่แหลมปไอ ประเทศ มาเลเซีย ทศิ ตะวนั ตก ตดิ ตอกบั ทะเลแดง จุดตะวันตกสุด อยทู ีแ่ หลมบาบา ประเทศตุรกี 2.อธบิ ายลักษณะของภมู ิประเทศในทวปี เอเชยี มาพอสงั เขป แนวตอบ แบงออกเปน 6 เขตคือ 1. เขตท่รี าบตํา่ ทางเหนือ คือบรเิ วณตอนบนของทวีปซึ่งอยูในเขตสหภาพโซเวียต(เดิม) ในเขตไซบีเรียสวนใหญเปนเขตโครงสรางหินเกา ที่เรียกวา แองการาชีลด มีลักษณะภูมิ ประเทศเปนที่ราบขนาดใหญ 2. เขตท่ีราบลุมแมน้ํา ไดแกดินแดนแถบลุมแมนํ้าตางๆซึ่งมีลักษณะภูมิประเทศเปนที่ ราบและมกั มดี ินอุดมสมบรู ณเ หมาะแกการเพาะปลกู เชน ท่ีราบลุมแมน า้ํ ฮวงโห ท่รี าบลุม แมน ้ํา แยงซเี กียงในประเทศจนี ทรี่ าบลมุ แมน ํา้ คงคาในประเทศอินเดียท่ีราบลุมแมน้ําไทกรีส ยูเฟรตีส ในประเทศอิรักที่ราบลมุ แมน ้าํ เจาพระยาในประเทศไทย ท่ีราบลุมแมนํ้าสาละวินตอนลางที่ราบ ลุมแมน า้ํ อริ ะวดี ในประเทศพมาเปน ตน 3. เขตเทือกเขาสูง เปนเขตหินใหม ตอนกลางประกอบดวยท่ีราบสูงและเทือกเขา มากมายสวนใหญเปนเทือกเขาที่แยกตัวไปจากจุดรวมเทือกเขาท่ีเรียกวาปามีรนอต เชน เทือกเขาหมิ าลัยเทือกเขาอาระกนั โยมา เทือกเขาคุนลุน เทือกเขานานชาน เทือกเขาเทียนชาน เปน ตน 4. เขตท่ีราบสูงตอนกลางทวีป เปนท่ีราบสูงในเขตหินใหม ไดแก ท่ีราบสูงทิเบตซึ่งมี ขนาดใหญแ ละสงู ทส่ี ดุ ในโลกท่ีราบสูงยนู าน ทางใตข องจีน และทร่ี าบสูงที่มีลักษณะเหมือนแอง คือ ท่ีราบสูงตากลามากัน ซ่ึงอยูระหวางเทือกเขาเทียนชาน กับเทือกเขาคุนลุนแตอยูสูงจาก ระดับนา้ํ ทะเลมาก
14 5. เขตที่ราบสูงทางตอนใตและตะวันตกเฉียงใต ไดแกท่ีราบสูงขนาดใหญทางตอนใต ของทวีปเอเชียมีความสูงนอยกวาที่ราบสูงทางตอนกลางของทวีป ไดแก ที่ราบสูงเดคคานใน อินเดีย ท่ีราบสูงอิหรานในอิหรานและอัฟกานิสถาน ที่ราบสูงอนาโตเลียในตุรกี ที่ราบสูง อาหรับในซาอุดอิ าระเบยี 6. เขตหมูเกาะภเู ขาไฟเปนเขตหนิ ใหม คือบริเวณหมูเกาะอันเปนที่ต้ังของภูเขาไฟท้ังท่ี ดับแลวและที่ยงั คกุ รนุ อยใู นเอเชียตะวนั ออกและเอเชียตะวันออกเฉยี งใต 3.จงอธิบายลกั ษณะภูมิอากาศของประเทศในทวีปเอเชีย แนวตอบ 1. ภูมิอากาศแบบปาดิบช้ืน เขตภูมิอากาศแบบปาดิบช้ืน ไดแก ภาคใตของประเทศ ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย และฟลิปปนส มีความแตกตางของอุณหภูมิระหวางกลางวันและ กลางคนื ไมมากนัก มีฝนตกตลอดป 2. ภูมิอากาศแบบมรสมุ เขตรอ น หรอื รอนช้ืนแถบมรสุม มฤี ดแู ลง และฤดูฝนสลับกัน ไดแ ก บรเิ วณคาบสมทุ รอนิ เดียและคาบสมุทรอินโดจีน 3. ภูมิอากาศแบบทุง หญาเมืองรอน มลี กั ษณะอากาศคลายเขตมรสุม มีฤดูแลงกับฤดู ฝน แตปริมาณนํ้าฝนนอยกวา อุณหภูมิกลางคืนเย็นกวากลางวัน ไดแก บริเวณตอนกลางของ อนิ เดีย พมา และคาบสมทุ รอนิ โดจีน 4. ภมู อิ ากาศแบบมรสุมเขตอบอุน อยูในเขตอบอุนแตไ ดร ับอิทธิพลของลมมรสุม มีฝน ตกในฤดูรอน ฤดูหนาวคอนขางหนาว ไดแก บริเวณภาคตะวันตกของจีน ภาคใตของญี่ปุน คาบสมุทรเกาหลี ฮอ งกง ตอนเหนอื ของอินเดีย ในลาวและตอนเหนือของเวยี ดนาม 5. ภูมอิ ากาศแบบอบอุนภาคพ้ืนทวีป ไดแกทางเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือของ ประเทศจีนเกาหลีเหนือ ภาคเหนือของญี่ปุน และตะวันออกเฉียงใตของไซบีเรีย มีฤดูรอนท่ี อากาศรอ น กลางวันยาวกวา กลางคนื เปน เขตปลกู ขาวโพดไดด ี เพราะมีฝนตกในฤดรู อน 6. ภูมอิ ากาศแบบทุงหญา ก่ึงทะเลทรายแถบอบอนุ มีอณุ หภูมสิ งู มากในฤดูรอน และ อุณหภูมิต่ํามากในฤดูหนาว มีฝนตกบางในฤดูใบไมผลิและฤดูรอน ไดแก ภาคตะวันตกของ คาบสมุทรอาหรับ ตอนกลางของประเทศตุรกี ตอนเหนือของภาคกลางของอิหราน ใน มองโกเลยี ทางตะวันตกเฉยี งเหนือของจนี 7. ภูมอิ ากาศแบบทะเลทราย มีความแตกตา งระหวางอุณหภูมิกลางวันกับกลางคืน และฤดูรอนกับฤดูหนาวมากไดแก ดินแดนท่ีอยูภายในทวีปที่มีเทือกเขาปดลอม บริเวณ คาบสมทุ รอาหรับ ทะเลทรายโกบี ทะเลทรายธาร และท่ีราบสูงทเิ บต ที่ราบสูงอิหราน บริเวณ ท่มี นี ้าํ และตน ไมข ้ึน เรยี กวา โอเอซสิ (Oasis) 8. ภูมิอากาศแบบเมดิเตอรเรเนียน มีอากาศในฤดูรอน รอนและแหงแลง ใน เลบานอน ซเี รียอิสราเอลและตอนเหนอื ของอริ ัก
15 9. ภูมอิ ากาศแบบไทกา (กึ่งข้วั โลก)มฤี ดหู นาวยาวนานและหนาวจัด ฤดูรอ นสั้น มี นา้ํ คา งแขง็ ไดท ุกเวลา และฝนตกในรปู ของหมิ ะ ไดแก ดินแดนทางภาคเหนอื ของทวีปบริเวณ ไซบีเรยี 10. ภูมอิ ากาศแบบทนุ ดรา (ข้วั โลก) เขตน้มี ีฤดหู นาวยาวนานมาก อากาศหนาวจดั มหี มิ ะปกคลุมตลอดป ไมม ีฤดูรอน 11. ภูมิอากาศแบบท่ีสูง ในเขตท่ีสูงอุณหภูมิจะลดลงตามระดับความสูงในอัตรา ความสงู เฉลี่ยประมาณ 1 องศาเซลเซยี สตอความสงู 10 เมตร จงึ ปรากฏวายอดเขาสูงบางแหง แมจะอยูในเขตรอน ก็มีหิมะปกคลุมทั้งปหรือเกือบตลอดป ไดแก ท่ีราบสูงทิเบต เทือกเขา หมิ าลยั เทอื กเขาคนุ ลุน และเทอื กเขาเทียนชาน 4.จงอธิบายการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิศาสตรกายภาพในทวีปเอเชียพรอมยกตัวอยาง ผลกระทบตอ วถิ ชี ีวิตความเปน อยขู องประชาชน แนวตอบ 1.การเกิดแผนดินไหว แผนดินไหว เปนภัยพบิ ตั ิทางธรรมชาติท่เี กิดจากการส่ันสะเทือนของพนื้ ดิน อนั เน่อื งมาจากการปลดปลอยพลงั งานเพ่อื ลดความเครียดท่ีสะสมไวภ ายในโลกออกมาเพื่อปรับ สมดุลของเปลือกโลกใหคงท่ี ปจจุบันนักวิทยาศาสตรยังไมสามารถทํานายเวลา สถานที่ และ ความรนุ แรงของแผน ดนิ ไหวทจ่ี ะเกิดข้นึ ในอนาคตได ดังนั้นจงึ ควรศึกษา เรียนรู เพื่อใหเขาใจถึง กระบวนการเกิดของแผนดินไหวทแี่ ทจรงิ เพอ่ื เปน แนวทางในการลดความเสยี หายที่เกิดข้นึ 2.การเกิดพายุ พายุ คอื ลมทีเ่ กิดจากการเคลือ่ นท่ขี องอากาศอยางรวดเร็วและรุนแรง อันเน่ืองมาจาก อากาศ 2 บริเวณ มีอุณหภูมิแตกตางกันอยางมาก อากาศรอนจะลอยตัวสูงข้ึน อากาศใน แนวราบทอี่ ุณหภมู ติ ่าํ กวาจึงเขามาแทนที่ ทาํ ใหเ กดิ การหมนุ ของอากาศจนสง ผลใหเ กดิ เปนพายุ พายแุ บงเปน 3 ประเภทไดแก พายุฟาคะนอง พายุหมุนเขตรอน และพายุทอรนาโด ซ่ึงพายุ ฝนแตละประเภทจะสงผลกระทบตอประชาชนมากนอยข้ึนอยูกับความแรงของลม เชน ฝนตก หนกั ทาํ ลายบานเรอื นทม่ี โี ครงสรา งไมแ ขง็ แรง ทาํ ใหเ กิดนา้ํ ทว ม น้ําปา และแผนดินถลมได 3.การเกิดสนึ ามิ สึนามิ หรอื คล่ืนสนึ ามิ เปนปรากฏการณธ รรมชาติทีม่ ีลกั ษณะเปนระลอกคล่ืนที่เกิดขึ้น จากการที่นํ้าในทะเลจํานวนมหาศาล เกิดการเคลื่อนยา ยถายเทจากบรเิ วณหน่งึ สอู ีกบริเวณหน่ึง อยางรวดเร็ว อันเน่ืองมาจากการเกิดแผนดินไหว แผนดินเคลื่อนตัว ภูเขาไฟระเบิดหรือจาก วัตถุนอกโลก โดยกอนท่ีจะเกิดคลื่นสึนามิน้ันมักจะมีการสงสัญญาณเตือนจากธรรมชาติมาสู มนุษยดวยการเกิดแผนดินไหวหรือจากการเคลื่อนตัวของแผนดินใตทะเลท่ีเกิดการเปล่ียน
16 รูปรางอยางกะทันหัน จนทําใหนํ้าทะเลเกิดการเคล่ือนตัวตามเพื่อปรับระดับใหเขาสูจุดสมดุล และจะกอใหเกดิ คล่นื สนึ ามิ ผลกระทบตอ ประชาชน เชน การเกิดสึนามิในประเทศไทยเม่ือวันท่ี 26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 ทําใหคนตายมากกวา 226,000 คน ตามชายฝงของมหาสมุทรอินเดีย ในจํานวนน้ี เปนคนไทยไมนอยกวา 5,300 คนและสึนามิท่ีเกิดเม่ือวันท่ี 11 มีนาคม 2554 ในประเทศ ญ่ปี นุ วัดความส่ันสะเทอื นได 9 ริกเตอร หลังเกิดแผนดินไหวทําใหเกิดคลื่นยักษสึนามิซัดถลม เมอื งชายฝง ของญป่ี นุ ทําใหบา นเรอื นพังพินาศ ประชาชนไดรับบาดเจ็บ ลมตาย และ สูญหาย กนั เปน จาํ นวนมาก แรงส่ันสะเทือนในคร้ังน้ีทําใหโรงไฟฟานิวเคลียรมีปญหาในระบบหลอเย็น และเกิดระเบิด จนมสี ารกัมมนั ตภาพรงั สีร่ัวไหล ทาํ ใหทางการของญป่ี นุ ตอ งอพยพประชาชนใน พ้นื ท่ีโดยดวน นบั เปนภัยพิบตั ทิ ่รี ายแรงทีส่ ดุ ครัง้ หนึง่ ของประเทศญ่ปี นุ 5.ทานสามารถนําเครื่องมือเทคโนโลยีเพ่ือการศึกษาภูมิศาสตรมาใชในชีวิตประจําวันได อยางไรบา ง แนวตอบ ชว ยใหเรารูระยะทางวาถาจะเดินทางจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งจะมีระยะทางเทาใด ถา ทราบความเร็วของรถกจ็ ะทําใหท ราบวาจะใชเ วลานานเทาใดในการเดินทางคร้ังน้ัน จะทําให ประหยัดเวลาในการเดินทาง ประหยัดนํ้ามันและสามารถเดินทางไปถึงเปาหมายตาม กาํ หนดเวลา 6.เหตใุ ดทําใหน า้ํ ทว มในเขตที่ราบสูงภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือที่ราบสูงโคราชในหนา ฝน และ ขาดนา้ํ ในหนา แลง แนวตอบ เน่อื งจากโครงสรางตอนกลางเปน แองจึงทําใหชวงฤดูนํา้ หลากนํ้าไหลออกสูแมน้ําโขงไม ทันเกิดสภาพน้ําทวมตามริมฝงแมน้ําแตเม่ือถึงฤดูแลงเขตน้ีจะขาดนํ้าเพราะโครงสรางทาง ธรณีวิทยาของหินในเขตน้ีเปนหินชั้นประเภทหินทรายสลับหินดินดานบางและบางแหงมีช้ัน เกลือแทรกอยหู นิ ทรายเหลา นี้เมื่อสึกกรอ นสลายตัวจะไดดนิ ปนทรายซงึ่ ไมส ามารถเกบ็ น้ําไวไ ด 7. จงอธิบายหลักของการใชทรพั ยากรอยางคุม คา แนวตอบ 1.การใชอยางประหยัด คือ การใชเทาท่ีมีความจําเปน เพ่ือใหมีทรัพยากรไวใชไดนาน และเกดิ ประโยชนอยา งคุมคามากท่ีสดุ 2.การนํากลับมาใชซ้ําอีก ส่ิงของบางอยางเมื่อมีการใชแลวคร้ังหน่ึงสามารถที่จะ นํามาใชซ ้ําไดอกี
17 3.การบูรณซอมแซม สิ่งของบางอยางเมื่อใชเปนเวลานานอาจเกิดการชํารุดได เพราะฉะนน้ั ถามกี ารบรู ณะซอ มแซม ทาํ ใหส ามารถยดื อายุการใชง านตอ ไปได 4.การบําบัดและการฟนฟู เปนวิธีการท่ีจะชวยลดความเสื่อมโทรมของทรัพยากรดวย การบาํ บดั กอน เชน การบาํ บัดนํ้าเสยี จากบา นเรือนหรือโรงงานอุตสาหกรรม เปนตน กอนที่จะ ปลอยลงสูแหลงนํ้าสาธารณะ สวนการฟนฟูเปนการรื้อฟนธรรมชาติใหกลับสูสภาพเดิม เชน การปลูกปาชายเลน เพือ่ ฟนฟูความสมดลุ ของปาชายเลนใหกลบั มาอุดมสมบูรณ เปนตน 5.การใชส งิ่ อน่ื ทดแทน เปนวิธีการที่จะชวยใหมีการใชทรัพยากรธรรมชาตินอยลงและ ไมท ําลายสิ่งแวดลอม เชน การใชถ ุงผา แทนถุงพลาสติก การใชใบตองแทนโฟม การใชพลังงาน แสงแดดแทนแรเ ชือ้ เพลงิ การใชปยุ ชวี ภาพแทนปุยเคมี เปน ตน 6.การเฝาระวังดูแลและปองกัน เปนวิธีการที่จะไมใหทรัพยากรธรรมชาติและ สิง่ แวดลอ มถูกทําลาย เชน การเฝาระวังการท้ิงขยะ สิ่งปฏิกูลลงแมน้ํา คูคลอง การจัดทําแนว ปอ งกันไฟปา
18 บทที่ 2 ประวัติศาสตรทวีปเอเชีย ประวตั ศิ าสตรส งั เขปของประเทศในทวีปเอเชยี ประวัติศาสตรส งั เขปของประเทศสาธารณรฐั ประชาชนจีน ประเทศจีนหรือสาธารณรัฐประชาชนจีน เปนประเทศท่ีมีความเจริญรุงเรือง และมี อารยธรรมยาวนาน ประเทศจนี เปนประเทศทใ่ี หญทส่ี ดุ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออก มีประชากร มากท่ีสุดในโลก คอื ประมาณหน่งึ ในหาของประชากรโลก โดยประชากรสวนใหญเปนชาวจีนฮั่น มพี ้นื ที่กวางใหญขนาดเปนอันดับ 3 ของโลก ประเทศจีนมีพรหมแดนติดกับ 15 ประเทศ คือ เวียดนาม ลาว พมา อินเดีย ภูฎาน สิกขิม เนปาล ปากีสถาน อัฟกานิสถาน ทากิจิสถาน คาซัคสถาน รัสเซีย มองโกเลีย และ เกาหลีเหนือ ตง้ั แตก อ ตง้ั สาธารณรฐั เม่อื ป พ.ศ. 2492 ประเทศจนี อยูภายใตการปกครองของ พรรคคอมมวิ นิสต ติดตอ สอื่ สารโดยใชภ าษาจีนกลาง เปน ภาษาประจาํ ชาติ คําวา จีนแผนดินใหญ ใชเรียกสวนของจีน ท่ีอยูภายใตการปกครองของ สาธารณรัฐประชาชนจีน (สวนใหญจะยกเวนเขตบริหารพิเศษ 2 แหง คือ ฮองกง และมาเกา) ปจจุบนั สาธารณรฐั ประชาชนจีนและประเทศญ่ปี นุ เปนมหาอาํ นาจในภูมิภาคเอเชีย มีเศรษฐกิจ และกําลังทางทหารใหญท่ีสุดในภูมิภาคเอเชีย สาธารณรัฐประชาชนจีนมีเมืองหลวงคือกรุง ปกกง่ิ การปฏิวตั คิ รงั้ แรก (พ.ศ. 2454) การปฏิวัติคร้ังแรกของจีนเกิดขึ้นเมื่อป พ.ศ. 2454 ซ่ึงเปนการโคนลมอํานาจการ ปกครองของราชวงศช งิ โดยการนําของ ดร. ชุน ยัตเซน หัวหนาพรรคกกมินต๋ัง เปนผลทําใหจีน เปล่ียนแปลงการปกครองเขาสูระบอบประชาธิปไตยในท่ีสุด สาเหตุที่กอใหเกิดการโคนลม อํานาจคร้งั น้นี า จะมาจากความเสื่อมโทรมของสภาพสังคมจนี ผูนําประเทศจกั รพรรดิแมนจูไมมี อาํ นาจกําลังพอที่จะปกครองประเทศได ซ่ึงตลอดระยะเวลาปกครอง 268 ป (พ.ศ. 2187 – 2455) มีแตก ารแยงชงิ อํานาจในหมูผูนําราชวงศ ดวยเหตุนี้ราษฎรสวนมากจึงตกอยูในสภาพ ยากจน ชาวไร ชาวนาถกู ขูดรดี ภาษอี ยา งหนกั ถูกเอารัดเอาเปรียบจากเจาของท่ดี ิน ชาวตางชาติ เขามากอบโกยผลประโยชน แผนดินจีนถูกคุกคามจากตางชาติ โดยเฉพาะชาติมหาอํานาจ ตะวันตก และญ่ีปุน ซ่ึงจีนทําสงครามตอตานการรุกรานของกองกําลังตางชาติเปนฝายแพมา โดยตลอด ทําใหคณะปฏิวัติไมพอใจระบอบการปกครองของราชวงศแมนจู เพ่ือความสําเร็จในการแกปญหาของของประเทศชาติ ดร. ซุน ยัตเซ็น ผูนําฯ จึงได ประกาศอดุ มการณของการปฏิวตั ิ 3 ประการ เรยี กวา “ลัทธไิ ตรราษฎร” มีหัวขอ ดงั น้ี
19 1. ประชาธิปไตย มกี ารปกครองในระบอบสาธารณรัฐประชาธิปไตย และมีรัฐธรรมนูญ เปนกฎหมายสงู สุดในการปกครองประเทศ 2.ชาตินิยม ตองขบั ไลอาํ นาจและอิทธิพลของตางชาติออกไปจากจีน 3.สงั คมนยิ ม มีการจัดสรรทด่ี ินใหแ กเ กษตรกร การปฏวิ ัติครั้งท่ีสอง (พ.ศ. 2492) การปฏิวัติของจีนครง้ั ที่สอง ในป พ.ศ. 2492 เปนการปฏวิ ัตภิ ายหลงั สงครามโลกครั้งท่ี สองยุติลง ภายใตการนําของ เหมา เจอตุง ผูนําพรรคคอมมิวนิสตจีน เปนการปฏิวัติ เปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสาธารณรัฐประชาธิปไตย เขาสูระบอบสังคมนิยม หรือ คอมมิวนสิ ต โดยนบั วันท่ี 1 ตุลาคม ค.ศ. 1949 ซง่ึ เปนวนั สถาปนาประเทศจีนใหมหรือท่ีเรียก อยางเปนทางการวา \"สาธารณรัฐประชาชนจีน\" โดยการปฏวิ ตั ิมสี าเหตซุ งึ่ สรปุ ไดดงั น้ี 1.ปญ หาความเสอ่ื มโทรมทางเศรษฐกิจและความยากจนของประชาชน ซึ่งรัฐบาลของ ประธานาธบิ ดี เจยี ง ไคเชค็ ไมสามารถแกปญหาได 2.การเผยแพรอุดมการณคอมมิวนิสตในประเทศจีน เพื่อมุงแกไขปญหาความยากจน ของราษฎร โดยใหความสําคัญแกชนช้ันผูใชแรงงานและเกษตรกร และเปนศัตรูกับชนชั้น นายทุน ผลกระทบของการปฏิวตั ิจีนครั้งที่สอง คอื 1.การปฏิวัติของ เหมา เจอตง เปนแบบอยางในการปฏิวัติของกระบวนการ คอมมิวนสิ ตในประเทศกําลงั พฒั นา ท้งั ในทวปี เอเชีย แอฟริกา และอเมริกาใต โดยเฉพาะการใช ยทุ ธศาสตร “ปาลอ มเมอื ง” โดยเร่ิมจากการปฏวิ ัตขิ องเกษตรในชนบทและคอ ยๆ ขยายเขาไปสู เมอื ง 2.การปฏริ ปู เศรษฐกิจตามแนวของ เติ้ง เสี่ยวผิง โดยยอมรับระบบทุนนิยมของโลก ตะวนั ตก เปน ตัวอยางความสําเรจ็ ของการแยกระบบการปกครองออกจากระบบเศรษฐกจิ ประวตั ศิ าสตรสงั เขปของประเทศอินเดีย ประเทศอนิ เดยี มีชือ่ เรยี กอยางเปน ทางการวา สาธารณรัฐอินเดีย ต้ังอยูในทวีปเอเชียใต มีประชากรมากเปนอันดับท่ีสองของโลก เปนประเทศประชาธิปไตยท่ีมีประชากรมากท่ีสุดใน โลก โดยมีประชากรมากกวาหนึ่งพันลา นคน มีภาษาพดู ประมาณ 800 ภาษา ในดานเศรษฐกิจ อนิ เดียมีอํานาจการซ้อื มากเปนอันดบั ท่สี ีข่ องโลก อินเดียเปนเมืองขึ้นของประเทศอังกฤษมานาน จนกระท่ังมีการรวมพลังกันตอสู เพ่ืออิสรภาพนําโดย ทานโมหันทาสการามจัน คานธี ซึ่งชาวอินเดียเรียกดวยความยกยองวา มหาตมะ ผูใ ชวิธี อหิสาตอสูกับผูปกครองอังกฤษอยางเงียบ ๆ ในป ค.ศ. 1942 มีการกอการ จลาจลกลางเมืองจนถึงขั้นนองเลือดเหตุการณเหลานี้บีบบังคับใหอังกฤษตองทําความตกลง
20 ยอมยกอํานาจการปกครองประเทศใหอนิ เดยี ในวันท่ี 15 สิงหาคม ค.ศ.1947 อินเดียไดเอก ราชจากอังกฤษ แบงประเทศออกเปน 2 ประเทศคือ อินเดียที่มีประชากรมากเปนประเทศ สาธารณรฐั อินเดีย อินเดียสวนนอยทมี่ ปี ระชาชนเปนมุสลิมแยกตวั ไปตั้งเปนประเทศใหมเปนรัฐ อิสลามชื่อ ปากีสถาน ประวตั ศิ าสตรส ังเขปของสาธารณรัฐประชาธปิ ไตยประชาชนลาว ลาวหรือสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เปนประเทศหน่ึงที่สืบเชื่อสายบรรพ บุรุษเดียวกับประเทศไทยสวนใหญอาศัยอยูริมนํ้าโขงบนที่ราบ สวนชาวเขานิยมอยูบน เทอื กเขาตามหลักฐานทางประวัติศาสตรเมื่อประมาณ 4,000 - 5,000 ปกอน กลุมชนท่ีพูด ภาษาไต ไดอพยพเขามาอยูในประเทศลาวและที่ราบสูงในภาคอีสาน พระเจาฟางุม ทรงทํา สงครามตีเอานครเวียงจันทน หลวงพระบางหัวเมืองพวนทั้งหมด ตลอดจนหัวเมืองอีกหลาย แหงในที่ราบสูงโคราชเขารวมเปนอาณาจักรเดียวกันภายใตการชวยเหลือของกษัตริยเขมร กอ ตง้ั เปน อาณาจักรลา นชา งข้นึ บนดนิ แดนทต่ี ้ังอยกู ึง่ กลางระหวางลุมแมนาโขงกับเทือกเขาอัน หนํา มศี นู ยกลางอยูทเ่ี มืองเชียงดง-เชยี งทองเปน อาณาจกั รทีร่ งุ เรอื งในทุกดาน หลงั แผน ดนิ พระเจาไชยเชษฐาธิราช อาณาจักรลานชางมีกษัตริยปกครองสืบตอกันมา หลายรชั กาล เจริญสูงสดุ ในรชั กาลพระเจาสรุ ิยวงศธ รรมกิ ราช ถือวาเปนยุคทองแหงอาณาจักร ลานชางพระองคทรงเปนกษัตริยท่ีตั้งม่ันอยูในทศพิธราชธรรมและเปนที่นับถือของประชาชน หลังสมเด็จพระเจาสุริยวงศธรรมิกราชสวรรคตแลว ลานชางแตกออกเปน 3 อาณาจักร คือ อาณาจักรลานชางหลวงพระบาง อาณาจักรลานชางเวียงจันทนและอาณาจักรลานชางจําปา ศักด์ิโดยตกอยูภายใตการยึดครองของประเทศเพื่อนบาน รวมท้ังจีน เวียดนาม และสยาม กองทัพสยามพิชิตหัวเมืองลาวตอนเหนือลงได จึงไดผนวกหลวงพระบางเขาเปนดินแดนสวน หนึ่งของตน ราชวงศเหวียนาของเวียดนามแผอํานาจยึดครองลาวทางตอนกลางของแมนาโขง รอบ ๆ นครเวียงจันทนจนถึง พ.ศ. 2322 กองทัพสยามเขายึดครองแผนดิน ลานชางที่ แตกแยกออกเปน 3 อาณาจักรไดทั้งหมดครั้นถึงป พ.ศ. 2365 เจาอนุวงศ แหงเวียงจันทน วางแผนกอ กบฏเพ่ือกอบกูเอกราช แตไมสําเร็จถูกตัดสินโทษประหารชีวิต ลาวไดรับการยอม รับเขาเปนสมาชิกอาเซียนในปพ.ศ. 2540 พ.ศ. 2548 ลาวครบรอบ 30 ป การสถาปนา ประเทศใหมเปนสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) และในปเดียวกันนี้เอง สะพานมิตรภาพไทย –ลาวกไ็ ดเปด ใชอีกเปน แหง ท่ีสองทจี่ ังหวดั เลย ประวตั ิศาสตรสงั เขปของประเทศพมาหรือสาธารณรัฐแหงสหภาพเมียนมาร ประวัติศาสตรของพมานั้นยาวนาน มีประชาชนหลายเผาพันธุเคยอาศัยอยูในดินแดน แหงนี้เผา พันธุเกา แกที่สุดทปี่ รากฏไดแ ก มอญ ตอมาราวศตวรรษท่ี 13 ชาวพมาไดอพยพลงมา จากบรเิ วณพรมแดนระหวางจนี และทเิ บต เขา สูทร่ี าบลมุ แมน้าํ อริ ะวดแี ละกลายเปนชนเผาสวน
21 ใหญที่ปกครองประเทศในเวลาตอมา ประวัติศาสตรของสาธารณรัฐแหงสหภาพพมา มีความ เกี่ยวของกบั ชนชาตติ างๆ หลายเช้ือชาตไิ ดแ กมอญ พยรู วมถึงมีการเกีย่ วพันธกับอาณาจักรและ ราชวงศต า งๆ เชน มอญ เปนชนเผาแรกท่ีสามารถสรางอารยธรรมข้ึนเปนเอกลักษณของตนไดสถาปนา อาณาจกั รสุวรรณภูมอิ นั เปนอาณาจกั รแหงแรกข้นึ วฒั นธรรมของชาวมอญเกิดขึ้นจากการผสม เอาวัฒนธรรมจากอนิ เดยี จงึ เปนเอกลกั ษณข องตนเองจนกลายเปนวัฒนธรรมลกั ษณะลกู ผสม อาณาจกั รพุกาม ชาวพมา เปนชนเผาจากทางตอนเหนือที่คอยๆ อพยพแทรกซึมเขามา สัง่ สมอิทธพิ ลในดนิ แดนสาธารณรฐั แหงสหภาพพมา ทลี ะนอย กระทั่งปพ ทุ ธศกั ราช 1392 จงึ มี หลักฐานถึงอาณาจักรอันทรงอํานาจ ซึ่งมีศูนยกลางอยูที่เมือง “พุกาม” ในรัชสมัยของพระ เจา อโนรธา พระองคสามารถรวบรวมแผนดินพมาใหเปนอันหนึ่งอันเดียวกันสําเร็จอาณาจักร พุกามกก็ ลายเปน อาณาจักรท่เี ขมแขง็ ทีส่ ดุ ในดนิ แดนพมา อังวะและหงสาวดีหลงั จากการลมสลายของอาณาจักรพกุ าม พมาไดแตกแยกออกจาก กันอีกครง้ั ราชวงศอ ังวะ ซ่งึ ไดรบั อทิ ธพิ ลทางวฒั นธรรมจากอาณาจกั รพกุ ามไดถกู สถาปนาขึ้นที่ เมืองอังวะในปพุทธศักราช 1907 ศิลปะและวรรณกรรมของพุกามไดถูกฟนฟูจนยุคนี้ กลายเปน ยุคทองแหงวรรณกรรมของพมา อาณาจกั รตองอู หลังจากอาณาจกั รพกุ ามถูกรุกรานจากไทใหญ ชาวอังวะไดอพยพลง มาสถาปนาอาณาจกั รแหง ใหมโ ดยมีศนู ยกลางทเ่ี มอื งตองอูภายใตการนําของพระเจามิงคยินโย ในปพุทธศักราช 2074 พระเจาตะเบงชะเวต้ีข้ึนครองราชย ไดมีการเปล่ียนแปลงขนาดใหญ เกิดขึ้นในภูมิภาค ชาวไทใหญมีกําลังเขมแข็งเปนอยางมากทางตอนเหนือ การเมืองภายใน อาณาจักรอยุธยาเกดิ ความไมมั่นคงในขณะท่ีโปรตุเกสไดเริ่มมีอิทธิพลในเอเชียตะวันออกเฉียง ใตและสามารถเขาครอบครองมะละกาไดเกี่ยวกับการเขามาของบรรดาพอคาชาวยุโรป พมา กลายเปนศูนยกลางทางการคาที่สําคัญอีกครั้งหนึ่ง การทําสงครามของพระองคทําใหพมามี อาณาเขตกวา งใหญไ พศาลทส่ี ดุ ราชวงศอลองพญาไดร ับการสถาปนาข้ึนและสรางความเขมแข็งจนถึงขีดสุดไดภายใน เวลาอนั รวดเรว็ อลองพญาซ่งึ เปน ผนู ําทีไ่ ดรบั ความนิยมจากชาวพมา ไดขับไลชาวมอญท่ีเขามา ครอบครองดินแดนของชาวพมาไดในปพ.ศ. 2296 จากนั้นก็สามารถเขายึดครองอาณาจักร มอญไดอีกครั้งในปพ.ศ. 2302 ท้ังยังสามารถกลับเขายึดครองกรุงมณีปุระไดในชวงเวลา เดยี วกนั พระองคส ถาปนาใหเมืองยางกงุ เปน เมอื งหลวง อองซานไดกอต้ัง องคการสันนิบาตเสรีภาพแหงประชาชนตอตานฟาศซิสต เพื่อตอตานญ่ีปุนอยางลับ ๆ และ ไดกลายเปนพรรคการเมืองช่ือพรรค AFPEL เม่ือญ่ีปุนแพ สงครามโลกครั้งที่ 2 แลว พรรค AFPEL ไดเจรจากับอังกฤษโดยอังกฤษยืนยันที่จะใหพมามี อิสรภาพปกครองตนเองภายใตเครือจักรภพ และมีขาหลวงใหญอังกฤษประจําพมาชวยให คําปรึกษา แตพรรคการเมือง AFPEL ตองการเอกราชอยางสมบูรณ อังกฤษไดพยายาม
22 สนับบสนุนพรรคการเมืองอื่นๆ ขึ้นแขงอํานาจพรรค AFPEL ของอองซานแตไมเปนผลสําเร็จ จงึ ยินยอมใหพรรค AFPEL ข้นึ บรหิ ารประเทศอองซานมีนโยบายสรา งความมน่ั คงทางเศรษฐกิจ และตองการเจรจากับรัฐบาลอังกฤษโดยสันติวิธี จึงทําใหเกิดความขัดแยงกับฝายนิยม คอมมิวนิสตในพรรค AFPEL อองซานและคณะรัฐมนตรีอีก 6 คน จึงถูกลอบสังหารเมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 ขณะเดินทางออกจากที่ประชุมสภา ตอมาตะข้ินนุหรืออูนุไดขึ้น เปนนายกรัฐมนตรีแทนและมีการประกาศใชรัฐธรรมนูญเม่ือวันท่ี 17 ตุลาคม 2490 โดยอังกฤษไดมอบเอกราชใหแกพมาแตยังรักษาสิทธิทางการทหารไว วันท่ี 4 มกราคม พ.ศ. 2491 องั กฤษจงึ ไดมอบเอกราชใหแ กพ มา อยางสมบูรณป จจบุ นั ประเทศพมาปกครองโดยคณะ รฐั บาลที่มาจากการเลอื กตง้ั สงครามกับอังกฤษและการลมสลายของราชอาณาจกั รพมาสงครามระหวางพมาและ องั กฤษครงั้ ท่ีหนึ่ง (พ.ศ. 2367 2369) ยุตลิ งโดยองั กฤษเปน ฝายไดร บั ชยั ชนะฝายพมาจําตอง ทําสนธิสัญญา ยันดาโบ กับอังกฤษ ทําใหพมาตองสูญเสียดินแดนอัสสัม มณีปุระ ยะไข และตะนาวศรีไป ซ่ึงอังกฤษก็เริ่มตนตักตวงทรัพยากรตางๆ ของพมานับแตนั้นเพื่อเปน หลักประกนั สําหรับวตั ถุดิบทจ่ี ะปอ นสูส งิ คโปรสรางความแคน เคืองใหกับทางพมาเปนอยางมาก กษัตริยองคตอมาจึงทรงยกเลิกสนธิสัญญายันดาโบ และทําการโจมตีผลประโยชนของฝาย อังกฤษ เปน ตนเหตุใหเ กดิ สงครามระหวางพมา และอังกฤษครัง้ ท่ีสอง ซ่ึงก็จบลงโดยชัยชนะเปน ขององั กฤษอกี ครง้ั หลังสิ้นสุดสงครามครั้งน้ี อังกฤษไดผนวกหงสาวดีและพ้ืนที่ใกลเคียงเขาไว กับตนโดยไดเรียกดินแดนดังกลาวเสียใหมวาพมาตอนใต สงครามครั้งน้ีกอใหเกิดการปฏิวัติ ครัง้ ใหญ อองซานไดกอต้ัง องคการสันนิบาตเสรีภาพแหงประชาชนตอตานฟาสซิสต เพ่ือตอตานญ่ีปุนอยางลับๆ และไดกลายเปนพรรคการเมืองชื่อพรรค AFPEL เมื่อญ่ีปุนแพ สงครามโลกครั้งที่2 แลว พรรค AFPEL ไดเจรจากับอังกฤษโดยอังกฤษยืนยันที่จะใหพมามี อิสรภาพปกครองตนเองภายใตเครือจักรภพ และมีขาหลวงใหญอังกฤษประจําพมาชวยให คําปรึกษา แตพรรคการเมือง AFPEL ตองการเอกราชอยางสมบูรณอังกฤษไดพยายาม สนับบสนุนพรรคการเมืองอื่นๆ ข้ึนแขงอํานาจพรรค AFPEL ของอองซานแตไมเปนผลสําเร็จ จงึ ยนิ ยอมใหพ รรค AFPEL ข้ึนบรหิ ารประเทศอองซานมนี โยบายสรา งความมนั่ คงทางเศรษฐกิจ และตองการเจรจากับรัฐบาลอังกฤษโดยสันติวิธี จึงทําใหเกิดความขัดแยงกับฝายนิยม คอมมิวนิสตในพรรค AFPEL อองซานและคณะรัฐมนตรีอีก6 คน จึงถูกลอบสังหารเมื่อวันท่ี 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 ขณะเดินทางออกจากที่ประชุมสภา ตอมาตะขิ้นนุหรืออูนุไดข้ึน เปนนายกรัฐมนตรีแทนและมีการประกาศใชรัฐธรรมนูญเมื่อวันที่17 ตุลาคม 2490 โดยอังกฤษไดมอบเอกราชใหแกพมาแตยังรักษาสิทธิทางการทหารไว วันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2491 อังกฤษจงึ ไดม อบเอกราชใหแ กพมา อยางสมบรู ณปจจุบนั ประเทศพมา ปกครองโดยคณะ รฐั บาลทมี่ าจากการเลือกตงั้
23 ประวตั ิศาสตรสงั เขปของประเทศอนิ โดนีเซยี อินโดนีเซียหรือช่ือทางการคือ สาธารณรัฐอินโดนีเซีย เปนหมูเกาะที่ใหญที่สุดในโลก ตั้งอยูระหวางคาบสมุทรเอเชียตะวันออกเฉียงใตและทวีปออสเตรเลียและระหวางมหาสมุทร อนิ เดยี และ แปซฟิ ก มพี รมแดนติดกับประเทศมาเลเซียบนเกาะบอรเนียว ประเทศปาปว นวิ กนิ ีบนเกาะนวิ กินีและประเทศติมอรตะวันออกบนเกาะติมอร อินโดนีเซียประกอบดวยหมู เกาะที่มีความเจริญรุงเรืองมาชานาน แตตอมาตองตกอยูภายใตการปกครองของเนเธอรแลนด อยนู านประมาณ 300 ป ในเดอื นมกราคม พ.ศ. 2485 ซึง่ เปนชว ง 62 ป สงครามโลกคร้ังที่ 2 ญี่ปุน บุกอินโดนีเซีย และทําการขับไลเนเธอรแลนดเจาอาณานิคมของอินโดนีเซียออกไปได สําเรจ็ จึงทําใหผ ูน าํ อนิ โดนเี ซียคนสําคัญ ๆ ในสมัยน้ันใหความรวมมือกับญี่ปุนแตไมไดใหความ ไววางใจกับญ่ีปุนมากนักเพราะมีเหตุเคลือบแคลงคือเม่ือมีผูรักชาติชาวอินโดนีเซียจัดต้ัง ขบวนการตางๆ ข้ึนมา ญ่ีปุนจะขอเขารวมควบคุมและดําเนินงานดวย เมื่อญี่ปุนแพสงคราม และประกาศยอมจํานนตอฝายพันธมิตร อินโดนีเซียไดถือโอกาสประกาศเอกราชในวันท่ี 17 สิงหาคม พ.ศ. 2488 แตเนเธอรแลนดเจาอาณานิคมเดิมไมยอมรับการประกาศเอกราชของ อินโดนีเซีย จึงยกกองทัพเขาปราบปราม ผลจากการสูรบปรากฏวาเนเธอรแลนดไมสามารถ ปราบปรามกองทัพของชาวอินโดนีเซียได อังกฤษซึ่งเปนพันธมิตรกับเนเธอรแลนดจึงเขามา ชวยไกลเกล่ีย เพื่อใหยุติความขัดแยงกัน โดยใหทั้งสองฝายลงนามในขอตกลงลิงกัดยาติ เมื่อ พ.ศ.2489 โดยเนเธอรแลนดยอมรับอํานาจของรัฐบาลอินโดนีเซียในเกาะชวาและ สุมาตรา ตอมาภายหลังเนเธอรแลนดไดละเมิดขอตกลง โดยไดนําทหารเขาโจมตีอินโดนีเซีย ทําให ประเทศอื่นๆ เชน ออสเตรเลียและอินเดีย ไดยื่นเร่ืองใหคณะมนตรีความม่ันคงแหง สหประชาชาติเขาจัดการ สหประชาชาติไดเขาระงับขอพิพาท โดยต้ังคณะกรรมการ ประกอบดวยออสเตรเลีย เบลเยียม และสหรัฐอเมริกา เพื่อทําหนาท่ีไกลเกล่ียประนีประนอม และไดเ รียกรองใหมกี ารหยดุ ยิง แตเ นเธอรแลนดไดเขาจับกุมผูนําคนสําคัญของอินโดนีเซีย คือ ซกู ารโนและฮัตตาไปกักขัง ตอมาทหารอินโดนีเซียนําตัวผูนําท้ังสองออกมาได ในระยะน้ีทุก ประเทศทั่วโลกตางตําหนิการกระทําของเนเธอรแลนดอยางย่ิงและคณะมนตรีความม่ันคงได กดดนั ใหเนเธอรแ ลนดม อบเอกราชแกอินโดนเี ซยี ในวนั ที่ 27 ธนั วาคม พ.ศ. 2492 อินโดนีเซีย ไดรับ เอกราช และปกครองระบบประชาธิปไตยมีประธานาธิบดีเปนประมุขของประเทศแต ความยงุ ยากยงั คงมอี ยู เน่ืองจากเนเธอรแลนดไมยินยอมใหรวมดินแดนอิเรียนตะวันตกเขากับ อินโดนีเซยี ทงั้ สองฝา ยจึงตางเตรียมการจะสูรบกันอีก ผลที่สุดเนเธอรแลนดก็ยอมโอนอํานาจ ใหสหประชาชาติควบคุมดูแลดินแดนอิเรียนตะวันตก และใหชาวอิเรียนตะวันตกแสดง ประชามตวิ าจะรวมกับอินโดนีเซียหรือไม ผลการออกเสียงประชามติ ปรากฏวาชาวอิเรียน ตะวันตกสวนใหญตองการรวมกบั อนิ โดนีเซียสหประชาชาตจิ งึ โอนอเิ รียนตะวนั ตกใหอยูในความ ปกครองของอินโดนีเซยี เม่ือเดอื นพฤษภาคม พ.ศ. 2506
24 ประวตั ิศาสตรส งั เขปของประเทศฟล ิปปน ส ฟลิปปนสเปนประเทศท่ีประกอบดวยเกาะจํานวน 7,107 เกาะตั้งอยูในมหาสมุทร แปซิฟก หา งจากเอเชียแผนดินใหญทางตะวันออกเฉียงใตประมาณ 100 กม. และมีลักษณะ พเิ ศษคือเปนประเทศเพยี งหนง่ึ เดยี วที่มีพรมแดนทางทะเลทตี่ ิดตอระหวางกันยาวมากทสี่ ุด จากหลักฐานทางประวัติศาสตรฟลิปปนสเร่ิมขึ้นเม่ือนักเดินเรือชาวสเปน ช่ือ เฟอรดิ นานดแม็กเจลแลน เดนิ ทางมาถึงหมูเกาะฟลิปปนสในป พ.ศ.2064 และประกาศยึดครองหมู เกาะน้ีเปนอาณานิคมของราชอาณาจักร ชาวฟลิปปนสพยายามตอสูกับสเปนเพ่ือเอกราช ตลอดเวลา แตไมเ ปน ผลสาํ เรจ็ จนถึงศตวรรษที่ 19 เกิดสงครามระหวางสหรฐั อเมริกากับสเปน ฟล ปิ ปน สไ ดเขารว มรบกบั ฝายสหรฐั อเมรกิ าไดชยั ชนะ นายพลอากนี ลั โด ถือโอกาสนั้นประกาศ อิสรภาพใหฟลิปปนสเปนประเทศเอกราช แตความจริงอํานาจอยูในมือของผูชนะสงคราม สหรฐั อเมริกาชนะสงครามสเปนทั้งในคิวบาและฟลิปปนส แตติดที่กฎหมายของสหรัฐอเมริกา เองที่หามการสรางอาณานิคมที่ไดจากการรุกรานทางทหาร สหรัฐอเมริกาจึงตองจายเงินซื้อ ฟลิปปนสมาจากสเปนดวยเงิน 20 ลานเหรียญสหรัฐ และแมวาอเมริกาจะไดช่ือวาเปน ผูปกครองใหมข องฟล ปิ ปน ส แตส หรัฐอเมรกิ ากต็ ระหนกั ดีวา ชาวฟลปิ ปนสตองการเปนประเทศ เอกราช จึงผอนปรนใหฟลิปปนสมีการปกครองของตนเอง โดยสหรัฐอเมริกายังมีอํานาจ อธิปไตยเหนือหมูเกาะอยู ในป พ.ศ.2478 มานูเอลกีซอน ไดเปนประธานาธิบดีคนแรกของ เครือรัฐฟลิปปนส ซ่ึงเปนประเทศในอาณัติปกครองของสหรัฐอเมริกา นับวาเปนกาวแรกของ การปลดปลอ ยฟล ปิ ปน สใ หเ ปนอสิ ระดว ยการปกครองตนเอง เม่อื เกดิ สงครามโลกครัง้ ท่ี 2 ฟลิปปนสถูกกองทัพญ่ีปุนบุกเขายึดครอง ฟลิปปนสตอง กลายเปนสมรภูมิรบระหวางกองทัพพันธมิตรกับกองทัพญี่ปุน ครั้งสงครามโลกคร้ังท่ี 2 ยุติลง สหรัฐอเมรกิ ากก็ ลบั เขามามอี ทิ ธิพลในฟลิปปนสอีกครั้ง จนกระท่ังป พ.ศ.2489 ฟลิปปนสจึง ไดรับ เอกราชอยางแทจริง และมีประธานาธิบดีอีกหลายคนที่เดนๆ เชน ประธานาธิบดีรา มอน แมกไซไซ เปนผูนําท่ีใจซื่อ มือสะอาด กลาหาญเขาถึงประชาชน ถึงแกอสัญกรรมจาก เคร่ืองบินตก มีประชาชนเขารวมงานศพของประธานาธิบดีรามอน แมกไซไซ ถึง 2 ลานคน และเพอื่ เปน เกยี รติแกทาน จงึ มีการต้งั \"รางวัลแมกไซไซ” ทม่ี อบใหผ ทู าํ ความดใี นแถบเอเชยี อีกหนึ่งประธานาธิบดีท่ีตองกลาวคือ ประธานาธิบดีเฟอรดินานดมารกอส เปนผูนําท่ี ปกครองฟลปิ ปนสต ้งั แตป พ.ศ.2508 จนสิน้ สุดในป พ.ศ.2529 โดยในชวง 4 ปแรกของการ ปกครองประธานาธิบดมี ารกอส นาํ ความเจริญมาสปู ระเทศเปนอยางมาก แตการเลือกต้ังครั้งที่ 2 พบวา ประธานาธิบดีมารกอสใชเงินซื้อเสียงจํานวนมาก มีการกลาวหาวาประธานาธิบดี มารกอสทุจริตคอรัปชั่นและโกงการเลือกตั้ง จากเหตุการณน้ีเองทําใหประชาชนออกมา เดินขบวนประทวงขับไลใหออกจากตําแหนง จนประธานาธิบดีมารกอสถูกโคนลมอํานาจตอง พาครอบครัวหนไี ปฮาวาย และตอมารัฐบาลฟลิปปนสไดแตงตั้ง \"คณะกรรมการธรรมาภิบาล” ติดตามทรัพยสินทีม่ ารก อสโกงประเทศไป ซึ่งจากการแถลงขา วของ ประธานกรรมาธิการ
25 ธ ร ร ม า ภิ บ า ล ว า ส า ม า ร ถ ติ ด ต า ม ยึ ด เ งิ น ข อ ง ป ร ะ ธ า น า ธิ บ ดี ม า ร ก อ ส ท่ี ฝ า ก ไ ว ที่ ป ร ะ เ ท ศ สวสิ เซอรแลนดไ ด 870 ลา นบาท ประธานิบดีเบนกิ โน เอส.อากีโน ท่ี 3 (พ.ศ.2553-2559) จากพรรคลิเบอรรัล ไดรับ การเลือกต้ังเปนประธานาธิบดีคนท่ี 15 ของประเทศ ไดรับการเลือกต้ังเม่ือวันท่ี 10 พฤษภาคม 2553 โดยรัฐบาลภายใตการบริหารของนายเบนิกโนมุงใหความสําคัญกับการปฏิรูประบบ บริหารประเทศ การปราบปรามคอรรัปชั่น และแกไขปญหาความยากจน ทําใหรัฐบาลชุดน้ี ไดรบั ความนยิ มจากประชาชนคอนขางมาก นอกจากน้ี รัฐบาลยังมีนโยบายสงเสริมการลงทุน จากตา งประเทศ การสรางกฎระเบียบดานงบประมาณและการปรับปรุงระบบการศกึ ษาดวย ประธานาธบิ ดีคนปจจุบันโรดรีโก โรอา ดูแตรเต ดํารงตําแหนงเม่ือวันที่ 30 มิถุนายน 2559 เปนนักการเมืองและทนายความชาวฟลิปปนส ปจจุบันดํารงตําแหนงเปน ประธานาธิบดฟี ล ปิ ปน สคนท่ี 16 เขาถือเปน ประธานาธบิ ดีคนแรกทีม่ าจากเกาะมินดาเนา ซึ่งท่ี นั่นเขาเคยดํารงตําแหนงเปนนายกเทศมนตรีเมืองดาเวาถึงกวา 22 ป ในขณะท่ีเปน นายกเทศมนตรีเมืองดาเวาน้นั เขาใชน โยบายขนั้ รุนแรงในการปราบปรามอาชญากรจนเมืองดา เวากลายเปน เมืองทม่ี ีอตั ราอาชญากรรมตํา่ ที่สุดในฟลปิ ปน ส ประวัติศาสตรสงั เขปของประเทศญ่ปี ุน ประเทศญ่ีปุน เปนประเทศหมูเกาะในภูมิภาคเอเชียตะวันออก ตั้งอยูในมหาสมุทร แปซิฟกทางตะวันตกติดกับคาบสมุทรเกาหลีและสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยมีทะเลญ่ีปุนกั้น สว นทางทิศเหนือ ติดกับประเทศรัสเซีย มีทะเลโอค็อตสกเปนเสนแบงแดน ตัวอักษรคันจิของ ช่ือญี่ปุนแปลวาถ่ินกําเนิดของดวงอาทิตยจึงทําใหบางครั้งถูกเรียกวาดินแดนแหงอาทิตยอุทัย ญ่ีปุนมีเน้ือท่ีกวา 377,835 ตารางกิโลเมตร นับเปนอันดับที่ 62 ของโลก หมูเกาะญ่ีปุน ประกอบไปดวยเกาะนอยใหญกวา 3,000 เกาะ เกาะท่ีใหญท่ีสุดก็คือเกาะฮอนชู ฮอกไกโด คิวชแู ละ ชโิ กกุ ตามลําดบั เกาะของญป่ี ุนสวนมากจะเปนหมูเกาะภูเขา ซ่ึงในนั้นมีจํานวนหน่ึง เปนภเู ขาไฟ เชน ภูเขาไฟฟูจิ ภูเขาที่สูงที่สุดในประเทศ เปนตน ประชากรของญี่ปุนนั้นมีมาก เปน อันดับที่ 10 ของโลก ประวัตศิ าสตร แบง ออกเปน 2 ยุค 2 สมัย คอื 1. ยคุ กอ นประวตั ิศาสตร 2. ยคุ กลาง 3. สมัยกลางใหม 4. สมัยใหม – ปจจบุ นั
26 1. ยคุ กอนประวตั ิศาสตร และยคุ โบราณ ยุคนเ้ี รม่ิ จากการรวบรวมชนเผา เล็กๆ ข้นึ มา เปน จกั รวรรดิ และปกครองโดยใชร ะบบของจีนที่เรียกวา รทิ สเึ รียว แตเกิดมีความขัดแยงข้ึนมา จนลุกลามออกไปหัวเมืองท่ีอยูหางไกลแยกตัวจากรัฐบาลกลาง และกอต้ังเปนกลุมทหารกลุม ตางๆ สมัยโจมน เชอ่ื กันวาชนชาตญิ ่ีปนุ และตน กาํ เนดิ ของภาษาญี่ปุนไดเกิดข้ึนมาใน สมยั โจมนกลาวกนั วา ผูค นในยุคน้นั จะขดุ หลุมเปน บา น ยังชพี โดยการลาสตั ว จับปลาหาอาหาร อกี ทัง้ ไมมีความจนความรวยความเหลื่อมลา้ํ ในสงั คม สมยั ยะโยะอิ การปลูกขา วกบั วิทยาการการใชเ คร่ืองใชโ ลหะไดถกู นําเขา มาทาง ตอนเหนือของคิวชู โดยผา นคาบสมทุ รเกาหลี สิ่งเหลานี้นํามาซึ่งความเปล่ียนแปลงครั้งใหญใน สังคม เชน การเพ่ิมผลผลิต ความแตกตางความรวยความจน การแบงชนชั้น การปรับกลุม ชาวนาใหเ ปน กลุมนักปกครอง เปนตน สมยั นะระ บา นเมอื งเจริญรุง เรอื งดวยหลักกฎหมาย และจริยธรรม ไดยายเมือง หลวงมาท่ีเฮโจเคียว และมีการยายเมืองหลวงอีกครั้งในสมัยเฮอัน ไปที่ เฮอันเคียว หรือเมือง เกยี วโตในปจจุบนั 2. ยุคกลาง เปน ยคุ ท่ชี นช้ันปกครอง ราชวงศแ ละเชอื้ พระวงศห มดอํานาจลง การปกครองตกไปอยกู บั ชนชน้ั นกั รบซงึ่ เปน ผูสรางระบบศกั ดินาตอไป 3. สมัยกลางใหม เปนยุคท่โี ชกนุ และไดเมยี ว มอี าํ นาจปกครองสิทธิขาดเหนือท่ีดินและ ประชาชนอันเรียกวา การปกครองแบบ บะคุฮัง ซึ่งระบบน้ีพึ่งพาเศรษฐกิจอันมาจากผลผลิต ทางการเกษตร สมัยเอะโดะโทะคุงะวะ อิเอะยะสุ ไดรวบอํานาจและต้ังรัฐบาลโชกุนข้ึนท่ี เอะโดะ (ปจจบุ ันคอื โตเกียว) หลังจากนนั้ การปกครองทัง้ หลายก็ตกอยูในอาํ นาจของตระกูลโทะ คงุ ะวะ รฐั บาลโทะคงุ ะวะไดล ดิ รอนอาํ นาจจากจกั รพรรดิ เชื้อพระวงศ และพระสงฆจนหมดสิ้น ยคุ น้ีเปนยคุ ทวี่ ฒั นธรรมของราษฎรสามัญเจริญจนถึงท่ีสุด มีศูนยกลางอยูท่ีเมืองใหญ ๆ อยาง เกียวโต โอซากา เอกลกั ษณค ือละครหนุ ละครคะบุขิและหัตถกรรมตางๆ ตอมาศูนยกลางของ วัฒนธรรมไดยายไปอยูเอะโดะ เปนยุคของวัฒนธรรม คะเซ (Kasei) ซ่ึงเปนวัฒนธรรมของชน ชาวเมือง การศึกษาและวิชาการก็เจรญิ รงุ เรือง มีการเปด โรงเรียนตามหวั เมืองตา งๆ เพอื่ ลกู หลานของชนชน้ั นักรบ ราษฎรสามัญเองกน็ ยิ มสง ลกู หลานไปศึกษาวชิ าตา งๆ ทวี่ ัด 4. สมยั ใหม - สมยั ปจจุบัน ญี่ปุนใชเ วลาหลังจากเปด ประเทศเม่ือกลางศตวรรษท่ี 19 เพยี งครง่ึ ศตวรรษ ก็เขาสูค วามเจริญเทียบเทาตะวันตก สมยั เมจิ เพอื่ พัฒนาประเทศใหเทา เทยี มกับอารยประเทศทางตะวันตก รัฐบาล ไดก ําหนดนโยบายหลกั ไว 3 ประการ คือ รํ่ารวย เขมแข็ง สรางเสริมอุตสาหกรรม อารยธรรม ทันสมัยใหม และไดปฏิบัติตามนโยบายเหลาน้ี วัฒนธรรมสมัยเมจินั้นเปนวัฒนธรรมท่ีหลอม รวมวฒั นธรรมพื้นเมืองของญ่ีปุนกบั วฒั นธรรมตะวนั ตกซงึ่ ขดั กนั ใหเขากนั ไป
27 สมัยเทโช - โชวะ ญ่ีปุนหลังสงครามโลกคร้ังท่ี 1 เปนยุคท่ีประชาธิปไตยเร่ิม เบงบาน ภายใตกระแสของลัทธิจักรวรรดินิยมหรือชาตินิยม ดวยความแรงของกระแสหลังได ผลักดันใหญ ี่ปนุ เขา สูส งครามเปน เวลา 15 ป นบั ตง้ั แตตอนตนของสมยั โชวะหรอื ต้ังแตทศวรรษ ที่ 1930 หลังจากการพายในสงครามภาคพื้นแปซิฟกและเปนประเทศเดียวที่ถูกทิ้งปรมาณู ญ่ปี นุ ไดม ุง พฒั นาใหเ ปนประเทศท่ีมีอิสระและสนั ติภาพ ประวัตศิ าสตรส งั เขปของประเทศกมั พชู า ประเทศกัมพูชามีหลักฐานทางโบราณคดีวามีมนุษยอาศัยอยูอยางตอเน่ืองมาตั้งแต สมยั กอนประวตั ศิ าสตร เปนดนิ แดนตนกาํ เนิดของอาณาจักรโบราณหลายอาณาจักร ที่มีความ เช่อื มโยงและมีความเปนมาในประวัติศาสตร โดยแบง ออกเปนสมัยทส่ี ําคญั คอื สมยั ฟูนนั เปน หวงเวลาทไี่ ดรบั วัฒนธรรมจากศาสนาพราหมณฮินดู ประเทศอินเดีย เม่ือ ประมาณพุทธศตวรรษที่ 6 นับถือพระศิวะ และพระวิษณุ (พระนารายณ) มีการดัดแปลง ตัวอักษรของอนิ เดียมาเปน ตวั อกั ษรเขมร ศูนยก ลางความเจริญอยูท่ีมณฑลไปรเวียงทางตอนใต และลุมนํ้าทะเลสาบรวมดินแดนท่ีเปนของไทย สปป.ลาว และเวียดนาม ในปจจุบันบางสวน สว นพลเมอื งมเี ผาฟนู ัน เขมร และจามซงึ่ มอี ยูท่วั ไปในบริเวณตอนใตข องลมุ แมนาํ้ โขง สมยั เจนละ ในระหวางทีอ่ าณาจักรฟูนนั มคี วามเจรญิ รุงเรอื งอยนู ้ัน มดี ินแดนที่เปนเมือง ข้นึ อยอู าณาจกั รหนง่ึ ซ่งึ ขอมเรียกวา อาณาจกั รเจนละ ช่ือ \"กัมพชู า\" เรมิ่ ในยุคน้ีเนอ่ื งจากกษัตริย สมัยเจนละ ช่อื วา \"กมั พ\"ู อาณาจกั รเจนละแบงดนิ แดนออกเปนอาณาจักรยอยๆ คอื อาณาจักร ตอนเหนือชอ่ื \"กมุ พปู รุ ะ\" อาณาจักรตอนใตชื่อ \"วิชัยปุระ\" ตอมากษัตริยของกัมพูปุระองคหน่ึง ทําสงครามมชี ยั ชนะ แลวสง กองทพั ไปตอี าณาจกั รฟูนันไดสําเร็จ จึงรวมเขามาอยูในอาณาจักร เจนละ ตอมาอาณาจักรศรีวิชัยไดแผอํานาจเขาไปในอินโดจีน อาณาจักรเจนละจึงตกเปน เมอื งขึน้ ของอาณาจกั รศรีวชิ ยั ครั้งถึง ป พ.ศ.2498 ทรงสละราชสมบัติ แตยังกุมอํานาจไวในฐานะนายกรัฐมนตรี ประมุขของประเทศ และประธานาธิบดีในป พ.ศ.2513 นายพลลอนนอล กอรัฐประหาร สมเดจ็ พระนโรดมสหี นตุ อ งเสด็จลีภ้ ัยไปยังปกก่ิง และไดรวมเปนพันธมิตรกับคอมมิวนิสตเขมร แดง เม่ือรัฐบาลเขมรแดงยึดอํานาจไดในป พ.ศ.2518 จึงทรงเสด็จกลับคืนสูพนมเปญ แต พระองคกลบั ถูกพนั ธมติ รกักตวั ไว หลังเวียดนามขบั ไลรัฐบาลเขมรแดงออกไปในป พ.ศ.2522 พระองคทรงต้ังตนเปนประธานาธิบดีพลัดถ่ินของแนวรวมตอตานเวียดนาม ทรงใชเวลาสวน ใหญอ ยใู นประเทศจนี และเกาหลีเหนอื สงครามในกมั พูชาทเี่ รยี กวา \"สงครามเขมรสามฝา ย\" ไดยุติลงจนสหประชาชาติเขาไปชวยเหลือจัดการเลือกต้ังในเดือนพฤษภาคม พ.ศ.2536 ซึ่งพรรคของสมเดจ็ พระนโรดม รณฤทธิ์ ชนะเลือกตั้งแตท างฝา ยสมเด็จฮุนเซน ไมย อมรบั แตใน ที่สุดก็เกิดการประนีประนอมต้ังรัฐบาลรวมกัน ประเทศกัมพูชาจึงเปนประเทศแรกในโลกที่มี
28 หนึ่งรัฐบาลแตมีสองนายกรัฐมนตรี คือสมเด็จพระนโรดม รณฤทธิ์ และสมเด็จฮุนเซน เปนนายกรัฐมนตรรี ว มกัน ซึง่ ปจจุบนั สมเดจ็ ฮุนเซน ยังคงเปน นายกรัฐมนตรีของกมั พชู า ประวัตศิ าสตรส งั เขปประเทศเวียดนาม เวยี ดนามเปนประเทศทมี่ ปี ระวัติศาสตรข องการตอสูอันยาวนาน เริ่มตั้งแตการกอต้ังขึ้น เปนประเทศในนามของอาณาจักรวนั ลาง เม่ือประมาณ 3,000 ปก อนคริสตกาล ในบางคร้ังมี การแบงแยกออกเปนอาณาจักรเล็ก ๆ และในบางคร้ังกลับมารวมกันไดอีก จนกระท่ังตกอยู ภายใตก ารปกครองของจนี ต้ังแต 111 ปกอนคริสตกาล จนถึงป ค.ศ.938 จึงไดรับอิสรภาพ จากจีน และมีการตั้งราชวงศตางๆ ขึ้นมาปกครองประเทศ แตก็ยังมีการรบพุงกันเองระหวาง ตระกูลใหญ รบกับจีนเปนครั้งคราว รวมท้ังพวกจามปาและเขมรดวยพรอมกันไป จนกระท่ัง เหงียนอั๋นหสามารถรวบรวมอาณาจักรเปนหน่ึงเดียวกันได และต้ังราชวงศเหงียนข้ึนปกครอง เวียดนาม ใน ป ค.ศ.1802 ป ค.ศ.1862 ฝรั่งเศสบุกโจมตไี ซง อน จักรพรรดิตือด๊ึก เซ็นสัญญายอมแพและตกเปน เมืองข้ึนของฝร่ังเศส ชวงป ค.ศ.1940 – 1954 โฮจิมินหนําประชาชนตอสูกับพวกฝร่ังเศส และพยายามกลับมามีอิทธิพลทําใหเกิดสงครามระหวางฝร่ังเศสกับเวียดมินห ซึ่งในชวงเวลา ดงั กลาวหลังจากสงครามโลกครัง้ ท่ี 2 สน้ิ สุดลง กองกําลังเวียดมินหไดพามวลชนลุกขึ้นสูในทุก หัวเมืองของเวียดนามในเดือนสิงหาคม ค.ศ.1945 เรียกกันวา “การปฏิวัติเดือนสิงหาคม” และไดรับชยั ชนะและ โฮจิมินหไดร ับตาํ แหนงประธานาธบิ ดีคนแรก ไดม กี ารเลือกตั้งทั่วประเทศ รวมทงั้ การรางรฐั ธรรมนูญในปถดั มา จนถึงป ค.ศ. 1954 ฝร่ังเศสพายแพแกกองกําลังเวียดมินหท่ีคายเดียนเบียนฟูและมี การทาํ สนธสิ ญั ญาเจนวี า สงบศกึ ท่นี ครเจนวี า ประเทศสวติ เซอรแลนด ผลการเจรจาสงบศึกตก ลงวา ฝร่งั เศสตอ งใหเ อกราชแกเ วยี ดนาม และประเทศเวยี ดนามจะตอ งแบง เปน 2 สวนดวยเสน ขนานท่ี 17 องศาเหนอื โดยเวียดนามเหนอื อยภู ายใตการปกครองของโฮจิมินหและเวียดนาม ใตอยูภายใตก ารปกครองของจกั รพรรดเิ บาได วันที่ 2 กรกฎาคม ค.ศ. 1976 เวียดนามเหนือและเวียดนามใตรวมเปนประเทศ เดยี วกัน ในชอ่ื สาธารณรฐั สังคมนิยมเวียดนาม มกี ารปกครองแบบสงั คมนยิ ม โดยมีฮานอยเปน เมืองหลวงและเปล่ียนชื่อเมืองไซงอนเปน โฮจิมินหซิตี้ ปกครองโดยพรรคคอมมิวนิสต เวยี ดนามจึงเปนอสิ ระจากการปกครองของตางชาติอยา งถาวรอีกครั้งหนึ่ง หลังจากการตอสูมา เปนระยะเวลายาวนาน การเมืองการปกครองแบบสังคมนิยมน้ันทําใหระบบเศรษฐกิจของเวียดนามชะงักงัน ขาดการลงทุนจากตางประเทศ เน่ืองจากประเทศคอมมิวนิสตดวยกันก็ลวนแตมีฐานะยากจน อีกทั้งยังไมมีความรวมมือใด ๆในทางเศรษฐกิจรวมกัน ทําใหความเปนอยูแรนแคน และขาด
29 คุณภาพชวี ติ อีกทงั้ ยังมีชองโหวใหผูมีอํานาจ ฉอราษฎรบังหลวง ใชชองทางหาประโยชนสูตน และพวกพอง ภายหลังการลม สลายของสหภาพโซเวยี ตในป ค.ศ.1991 เวียดนามจงึ ตอ งพง่ึ พาตนเอง มากขึ้น จึงมีการปฏิรูปการเมืองการปกครองเขาสูระบบเศรษฐกิจแบบเสรี มีการสถาปนา ความสมั พนั ธทางการทตู กบั ประเทศตา งๆ รวมท้ังสหรฐั อเมริกา เริม่ ทาํ ใหมเี งินทนุ หลงั ไหลเขาสู ประเทศมากขึ้น อุตสาหกรรมตางๆไดถูกพัฒนามากข้ึน ทําใหแนวโนมของคุณภาพชีวิต ประชาชนสงู ข้ึนตามไปดวย การเขารวมเปนสมาชิกอาเซียน เปนอีกกาวกระโดดหนึ่งท่ีเปลี่ยนแปลงประเทศ เวียดนาม เขาสูยุคใหม มีการลงนามกรอบขอตกลงทางการคากับชาติตางๆ นอกจากนี้ยังได พฒั นาความสมั พนั ธร ว มกับประเทศในกลุมอาเซียนและเอเชีย-แปซิฟก เพื่อแกไขปญหาความ ยากจนและคุณภาพชีวติ ของประชาชน อันเปน ความปรารถนาสูงสุดของประชาชนในประเทศ ประวตั ศิ าสตรส งั เขปประเทศมาเลเซยี มาเลเซียไดรับอิทธิพลจากทั้งอินเดียและจีน ศูนยกลางแหงอารยธรรมเกาแกท้ังสอง ต้ังอยทู างตะวนั ตกและตะวันออก อิทธิพลนีร้ นุ แรงมากในบางยุคโดยเฉพาะ อิทธิพลจากอินเดีย มาเลเซียไดรับอิทธิพลจากอินเดียมากในสวนที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมสมัยตนและศาสนา ของตน อิทธพิ ลจีนจะนอ ยกวา ดงั ท่เี ราจะเหน็ วา อทิ ธิพลของจักรวรรดจิ ีนสวนใหญม ักจะไมมีในทางตรง นอกจากนี้ ที่ต้ังภูมิศาสตรก็เปนปจจัยหลักที่สงผลตอมาเลเซียในประวัติศาสตรสมัยตน ไมใช เหตบุ ังเอิญ ท่ีมาเลเซียต้งั อยรู ะหวางอนิ เดยี และจนี เทา นนั้ ปจ จัยทางดา นภูมิศาสตรอ น่ื ๆ ยังชวยเพ่ิมพูนความสําคัญ ของที่ตั้งของมาเลเซียอีกดวย ตางจากประเทศอ่ืน ๆ อีกหลาย ประเทศท่ีอยูคร่ึงทางระหวางอินเดียและจีน แตนอยประเทศท่ีมีขอไดเปรียบเปนพิเศษแบบ มาเลเซีย มาเลเซียตะวันตกเปนสวนหนึง่ ของคาบสมุทรที่ยืน่ ออกไปทางใตจากผืนทวีปเอเชียและ ลอมรอบดวยทะเลเกือบหมด ถาตองการแลนเรือออกจากเมืองจีนไปยังอินเดียก็จะตองแลน เลียบฝง มาเลเซียทงั้ ทางตะวันออกและตะวันตก แตถาหากวาไมตองการแลนเรือไปตลอดทาง คาบสมุทรมลายซู งึ่ แคบในตอนเหนอื ก็เปนสถานที่ท่อี ํานวยความสะดวกท่ีสุดสําหรับการถายเท สนิ คา จากทะเลจนี ไปยงั มหาสมทุ รอนิ เดีย คาบสมุทรมลายูและชายฝงทะเลดานตะวันตกเฉียง เหนือของบอรเ นยี วกม็ ีบทบาท สาํ คัญในแผนการเดินทาง ทั้งนี้เพราะลมมรสุมเปนปจจัยสําคัญ ทงั้ ทางดานภมู ิศาสตรแ ละภูมิอากาศ เน่อื งจากมาเลเซยี เปนสถานท่ีท่ีลมมรสุมพัดมาบรรจบกัน แตใ นสมยั ทีม่ ีการเดินเรอื ปจจยั ทางภมู ิศาสตร ขอน้เี ปน สงิ่ สาํ คัญอยางย่ิง ลมมรสุมเปนลมที่พัด จากสองทศิ ทางตามเวลาตางกันในรอบป ลมมรสุม ตะวันตกเฉียงใตพัดขามมหาสมุทรอินเดีย จากเสน ศูนยสตู รระหวา งเดือนพฤษภาคมถึงเดือนสิงหาคม สวนลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ พัดจากฝงทะเลจีนและขามทะเลจนี ระหวางเดือนพฤศจิกายนถึงเดือน เมษายน กลาวไดวาลม
30 มรสมุ ทั้งสองน้จี ะมาบรรจบกันทค่ี าบสมุทรมลายหู รือโดยทว่ั ๆ ไปก็ในบริเวณหมู เกาะมาเลเซีย เรอื ที่แลน มาจากเมืองจนี ก็จะแลน ลงมาทางใตต ามลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ สวนเรือ ที่มา จากอินเดียก็จะมาทางตะวันออกตามลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต เม่ือลมมรสุมเปล่ียน เรือก็ สามารถ เดินทางกลบั ได ฉะน้ันคาบสมุทรมลายูและฝงทะเลตะวันตกเฉียงเหนือของบอรเนียว จึงอยูใ นที่ตัง้ ท่ีไดเ ปรยี บในการอํานวยทจ่ี อดพักสาํ หรับผทู จี่ ะเดนิ ทางโดยตลอดจากอินเดียไปยัง จนี หรือสําหรับผทู ่จี ะรอคอยลมมรสุมเปลี่ยนหรอื สาํ หรบั ผูท่ีจะเดินทางเพียงครึ่งทางเทานั้นแต จะไดพบปะกับพวกพอคา ดวยกนั ณ“ทพ่ี ักครงึ่ ทาง” แหงนี้ ดวยเหตุนี้ มาเลเซียจึงกาวเขามามีความสําคัญในประวัติศาสตรโลก เพราะมี ขอ ไดเปรยี บจากสภาพทางภูมิศาสตรเ อ้อื อาํ นวย อันทีจ่ รงิ ที่ต้ังทางภูมศิ าสตรข องมาเลเซยี นับวา เปนปจจัย ท่ีสําคัญท่ีสุดท่ีจะตองคํานึงถึง ถาเราตองการจะเขาใจอดีตและแมแตปจจุบันหรือ อนาคตของมาเลเซีย ภูมิศาสตรไดชักนํามาเลเซียใหเขามาสูเวทีประวัติศาสตรโลก และ ภมู ิศาสตรท ไี่ มม ปี ระเทศอื่นขนาบแต เปด โลง ใหแกโ ลกภายนอก ดังนั้น มาเลเซียจึงไดสัมผัสกับ อารยธรรมตา ง ๆ และคนชาติตาง ๆ มาก ใน ประวัติศาสตรสมัยแรก ๆ ของมาเลเซีย คนชาติ ตาง ๆ เหลาน้ีนําเอาวัฒนธรรมและอารยธรรม การคาและ การพาณิชย ศาสนาตาง ๆ และ ระบบการเมืองตาง ๆ มาใหม าเลเซีย ตอมาก็มีผูคนจากอินเดียและจีนเขามา ตั้งถิ่นฐาน ในช้ัน แรกยังมีจํานวนเพยี งเล็กนอ ย แตตอมาในครสิ ตศ ตวรรษที่ 19 เม่ือแหลง แรและแหลง กสิกรรม ของมาเลเซยี ถูกนาํ มาใชป ระโยชนอยางเปน กิจจะลกั ษณะแลว จงึ มีผเู ขามาตัง้ หลกั แหลงกันเปน จํานวนมาก ทต่ี ้งั ทางภูมิศาสตรของมาเลเซยี ยงั ทําใหม าเลเซยี ไดรับเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร ประยุกต นับแตชวงตนของคริสตศตวรรษที่ 19 อีกดวย สิ่งเหลานี้ทําใหมาเลเซียกลายเปน ประเทศที่มีมาตรฐาน การครองชีพสูงที่สุดประเทศหนึ่งในเอเชียทุกวันนี้ การท่ีที่ต้ังของ มาเลเซียอยูใกลเสนทางการคาระหวาง ตะวันออกกับตะวันตก ยอมหมายถึงวามาเลเซียได เรียนรสู ่ิงประดษิ ฐของยโุ รปสมยั ครสิ ตศตวรรษท่ี 19 อยา งรวดเร็ว ฉะนน้ั จากสภาพภูมิศาสตร จงึ ทําใหมาเลเซียมีพลเมืองหลายชาติหลายภาษา และกลายเปนประเทศที่เศรษฐกิจกาวหนา มากที่สดุ ประเทศหน่งึ ในเอเชยี เหตกุ ารณส าํ คญั ทางประวัตศิ าสตรท ่เี กดิ ขน้ึ ในประเทศไทยและประเทศในทวีปเอเชีย ยคุ ลาอาณานคิ ม ยุคลาอาณานิคมเกิดข้ึนเนื่องจากประเทศทางโลกตะวันตก ไดแก อังกฤษ ฝรั่งเศส โปรตุเกส ฮอลันดา ฯลฯ พยายามขยายอาณานิคมของตนเองไปยังประเทศตางๆ ทั่วโลก โดยเฉพาะประเทศในแถบทวปี เอเชีย เปนประเทศเปาหมายสําคัญท่ีประเทศมหาอํานาจเหลานี้ เดินทางมาเพ่ือลาเปนเมืองขึ้น ทั้งประเทศอินเดีย พมา อินโดนีเซีย ฟลิปปนส ลาว เวียดนาม เปนตน
31 ยคุ สงครามเย็น ยุโรปยุคสงครามเย็นสงครามเย็น (Cold war) เปนสงครามที่เกิดจากการปะทะกัน ระหวางสหรัฐอเมริกา (เสรีประชาธิปไตย) และสหภาพโซเวียต (คอมมิวนิสต) ซึ่งจะขอรวม เอาไวท้ังหนวยงานสําคัญ, สถานที่ตางๆ เปนตน สงครามเย็น เปนลักษณะการเผชิญหนา ภายหลงั สงครามโลกครั้งท่ีสอง คําวา สงครามเย็น เปนคําใหม ที่เกิดขึ้นกอนสงครามยุติลง และเรียกตอมาเปนการอธิบายลักษณะความตึงเครียดระหวางประเทศ หรือระหวางกลุมที่ ดําเนินไปอยางตอเนื่อง โดยไมมีการจับอาวุธขึ้นตอสูเพราะถามีการใชอาวุธ สถานการณจะ เปลี่ยนไปเปนสงครามรอน (hot war) ซ่ึงจะมีขอบเขตกวางขวางและกออันตรายอยางใหญ หลวงแกม นุษยชาติวธิ ีการทใ่ี ชม ากในสงครามเย็น คือการโฆษณาชวนเช่ือ สงครามจิตวิทยาการ แขงขันกันทางกําลังอาวุธและการสรางความนิยมลัทธิของตน ในประเทศเล็กๆ ท่ีอาจถูก รวมเขามาเปนประเทศบริวารของแตละฝา ย การทาํ สนธสิ ญั ญาเบาวรงิ การทําสนธิสัญญาเบาวริงกับอังกฤษเมื่อ พ.ศ.๒๓๙๘ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระ จอมเกลาเจาอยูหัว มีความสําคัญตอไทย คือ เปนการเปดกวางประเทศไทย ทําใหไทยเขาสู สงั คมนานาชาติ มีการเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศตางๆ ทําใหไทยเร่ิมการปรับปรุงประเทศ ใหเ ปน แบบสากล สนธิสัญญาเบาวร งิ กอใหเกิดผลดีทางเศรษฐกิจในระยะสั้นๆ แตทําใหไทยถูก จํากัดในเรือ่ งสทิ ธกิ ารเก็บภาษขี าเขา เรื่องสทิ ธิสภาพนอกอาณาเขตและคนในบังคับตางชาติใน สมยั รตั นโกสนิ ทรไ ทยเรมิ ทาํ สนธสิ ัญญาทางพระราชไมตรีกับชาติตะวันตก คือ อังกฤษ ในสมัย พระบาทสมเดจ็ พระนง่ั เกลา เจาอยูหัว เม่ือพ.ศ.๒๓๖๙ โดยเปนสนธิสัญญาท่ีเทาเทียมกัน ไมมี ชาติใดเสยี เปรยี บตอกัน ตอมาใน พ.ศ.๒๓๘๕ อังกฤษทําสนธิสัญญาหนานจิง (หรือนานกิง)กับ จนี อังกฤษไดส ทิ ธพิ ิเศษเรือ่ งสทิ ธิสภาพนอกอาณาเขต คือคนในบังคับอังกฤษเมื่อทําผิดไมตอง ขึ้นศาลและถูกลงโทษตามกฎหมายจีน และขอกําหนดอัตราภาษีขาเขาที่ตํ่าและชัดเจน ซ่งึ ตอ มากาํ หนดไวท่รี อ ยละ ๕ องั กฤษจงึ ตอ งการปรบั ปรงุ สนธิสัญญากับไทยใหเหมือนอยางจีน สหรฐั อเมริกาซ่ึงไดท าํ สนธิสญั ญาทางพระราชไมตรีกับไทยเม่ือ พ.ศ.๒๓๗๕ ก็ตองการปรับปรุง สนธิกับไทยเหมือนกัน จึงไดสงทูตเขามาเจรจาขอแกไขสนธิสัญญาทางพระราชไมตรีในปลา รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเหลาเจาอยูหัว แตพระองคไมทรงยินยอมเพราะทรงเห็นวา สนธสิ ญั ญาที่มกี ด็ ีอยแู ลว ตอมาองั กฤษไดสงทตู เขา มาขอแกไ ขสนธสิ ัญญาอกี แตพ ระบาทสมเด็จ พระน่ังเกลาเจาอยูหัวก็ทรงไมยินยอมเชนกันการท่ีไทยไมยินยอมแกไขสนธิสัญญาทําใหท้ัง สหรัฐอเมรกิ าและอังกฤษไมพอใจ จนคดิ จะใชก าํ ลงั บบี บังคบั ไทยเชน เดียวกับท่ีสหรัฐอเมริกาใช กําลังเรือไปบีบบังคับญี่ปุนจนสําเร็จมาแลว (สหรัฐอเมริกาใชกําลังทางเรือบังคับญ่ีปุนใหเปด ประเทศ และทําสนธิสัญญาคํานากาวะเมื่อพ.ศ.๒๓๙๗)เม่ือพระบาทสมเด็จพระจอมเกลา เจาอยหู วั เสด็จขึ้นครองราชยส มบัติเมือ่ พ.ศ.๒๓๙๔ ทรงเห็นความจําเปนที่จะตองยินยอมตาม
32 ขอเรียกรองของชาติตะวันตก จึงติดตอกับเซอร จอหน เบาวริง ขอลวงอังกฤษประจําเกาะ ฮอ งกงผูซ่ึงจะเปนทูตมาเจรจาแกไขสนธิสญั ญากับไทยวายินดีที่จะแกไขสนธิสัญญา แตขอเวลา ใหง านถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวเสร็จสิ้นกอน และขอ ทราบความตองการของอังกฤษในการแกไขสนธิสัญญา เพื่อไทยจะไดเปนการปรึกษาภายใน กอน การแกไขสนธิสัญญาก็จะทําไดเร็วขึ้น เซอร จอหน เบาวริง เดินทางเขามาถึงเมืองไทย ในปลายเดือนมีนาคม พระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหัวทรงใหการตอนรับเปนอยางดี และทรงตงั้ คณะกรรมการเพอื่ เจรจาแกไ ขสนธิสญั ญา มีพระเจานองยาเธอกรมหลวงธิราชสนิท เปนประธาน ทํากนั ทพ่ี ระราชวงั เดมิ คอื พระราชวงั เกาของพระเจาตากสินมหาราช การเจรจา สําเร็จลุลวงไปดว ยดแี ละมีการลงนามในสนธิสัญญา ในตน เดอื นเมษายน พ.ศ.๒๓๙๘ การเขา รว มสงครามโลกครัง้ ที่ 1 สงครามโลกครั้งท่ี 1 เปนสงครามครั้งใหญคร้ังหนึ่งและคร้ังแรกของโลกท่ีทําลายชีวิต มนษุ ย ทรัพยสนิ ทรพั ยากรธรรมชาติ และจิตใจของผูคนไปมากมาย 1. ประเทศที่เขารวมสงคราม แบงออกเปนสองฝาย ฝายพันธมิตรสามเสา หรือ มหาอํานาจกลาง ไดแ ก เยอรมนี ออสเตรีย-ฮังการี และตุรกี ฝายสัมพันธมิตร ไดแก อังกฤษ ฝรั่งเศส สหภาพ โซเวียต อิตาลี ญี่ปุน สหรัฐอเมริกาและไทย ในตอนแรกไทยรักษาความ เปนกลางอยา งมัน่ คง แตเนื่องจากพระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลาอยูหัว ทรงใหความสนใจและ ติดตามขาวการสงครามอยางใกลชิด พระองคทรงเล็งเห็นการณไกลในการใหประเทศไทย ประกาศตวั เขารวมกบั ฝายสมั พันธมิตร เพราะถา ฝายสมั พันธมิตรไดรับชัยชนะ จะมีผลดีในการ ท่ีประเทศไทยจะเรียกรองสิทธิตางๆ เชนขอแกไขสนธิสัญญาที่ไมเปนธรรมที่ทําไวกับนานา ประเทศ จงึ ไดประกาศสงครามกับเยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการี ในวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 โดยประกาศกระแสพระบรมราชโองการประณามวา “เยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการี เปนฝายละเมิดเมตตาธรรมของมวลมนุษย มิไดมีความนับถือตอประเทศเล็ก ไมปฏิบัติตาม กฎหมายระหวา งประเทศ และเปน ผกู อ กวนความสขุ ของโลก” ซ่ึงเหตุการณก็เปนดังท่ีพระองค ทรงคาดไว คือ ฝายสมั พันธมิตรไดรับชัยชนะ 2. ผลทไี่ ทยไดรับจากการเขา รว มสงครามโลกครง้ั ท่ี 1 มีดงั น้ี - ทําใหประเทศไทยเปนทร่ี จู กั ของนานาประเทศ โดยเฉพาะประเทศในทวปี ยุโรป - ทําใหไดรบั การยกยอ งวา มีฐานะและสทิ ธเิ ทาเทียมกับอารยประเทศ - ทําใหไทยมีโอกาสเรียกรองขอแกสนธิสัญญาท่ีไมเปนธรรมไดสําเร็จ โดยไดรับ ความชวยเหลอื จากสหรัฐอเมริกา ซึ่งยอมยกเลิกสนธิสัญญาที่ไมเปนธรรมกับไทยเปนประเทศ แรกจากประสบการณใ นการสงคราม
33 - ทําใหไทยสามารถนาํ มาปรับปรุงวชิ าการทหารใหเจรญิ กา วหนา มากข้ึนตั้งแตวันท่ี 22 กรกฎาคม พ.ศ.2460 เยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการี ไดยกเลิกสนธิสัญญาท่ีทําไวกับ ประเทศไทยและอาํ นาจศาลกงสลุ - ทําใหไ ทยไดผ ลประโยชนจ ากการยึดทรัพยสินและหา งรานของเชลย - ทาํ ใหไ ทยไดเ ขารวมเปนสมาชกิ ผรู เิ รม่ิ ในองคการสนั นิบาตชาติ การเขา รว มสงครามโลกคร้ังท่ี 2 ทางดานเอเชีย ญี่ปุนประกาศสงครามกับสัมพันธมิตร เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2484 ตอ มา วนั ที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2484 กองทหารญ่ปี นุ กเ็ ขา เมืองไทยทางสงขลา ปตตานี ประจวบคีรีขันธ นครศรีธรรมราช สุราษฎรธานี และสมุทรปราการ ขณะเดียวกันญ่ีปุนก็เขา โจมตีเกาะฮาวาย, ฟลิปปนสและสงทหารขึ้นบกท่ีมลายูและโจมตีสิงคโปรทางเครื่องบิน สงครามโลกคร้งั ทส่ี องเกิดขน้ึ ในเดอื นกันยายน พ.ศ. 2482 (ค.ศ. 1939)ในรัชสมัยของรัชกาล ท่ี 8 (ขณะน้นั เสดจ็ ประทับอยูในประเทศสวติ เซอรแ ลนด) หลวงพิบูลสงคราม(จอมพล ป. พิบูล สงคราม)เปนนายกรัฐมนตรี เม่ือเร่ิมสงครามนั้นไทยประกาศตนเปนกลาง แตในวันท่ี 8 ธนั วาคม พ.ศ. 2484 ญป่ี นุ นาํ เรือรบบุกข้ึนชายทะเลภาคใตข องไทยโดยไมทันรูตัว รัฐบาลตอง ยอมใหญี่ปุนผา น ทาํ พิธีเคารพเอกราชกนั และกันกลุมคนไทยบางสว นโดยเฉพาะในตางประเทศ ไทยไดจดั ตงั้ ขบวนการเสรีไทย ดาํ เนนิ ชว ยเหลือฝายสัมพันธมิตร จึงชวยใหไทยรอดพนจากการ แพสงคราม ซ่ึงในวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2485 ไทยไดประกาศสงครามกับอังกฤษและ อเมริกา แตท ตู ไทยในสหรฐั อเมรกิ า ที่นําโดยหมอมราชวงศเสนีย ปราโมช ไมยอมรับทราบใน การกระทําของรฐั บาล จึงไดรว มมอื กันต้ังเสรีไทยข้ึนติดตอกับ นายปรีดี พนมยงค ในเมืองไทย เม่ือสงครามสงบในวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2488 ไทยประกาศสงครามเปนโมฆะ ซึ่งสหรัฐอเมริการบั รอง ตอ มาไทยไดเ จรจาเลกิ สถานะสงครามกับอังกฤษ เม่ือวันท่ี 1 มกราคม พ.ศ. 2489 และกับฝร่ังเศสเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2489 ความมุงหวังที่ญี่ปุนจะ อาศัยประเทศไทยเปนทางผานไปยังพมาเพื่อยึดครองอินเดีย กอใหเกิดโศกนาฏกรรมคร้ัง ยิ่งใหญข้ึนเหนือแมน้ําแคว จังหวัดกาญจนบุรี เม่ือเร่ิมสรางทางรถไฟสายมรณะในเดือน กันยายน พ.ศ. 2485 ทัง้ คนงานและเชลยศึกจํานวนหมน่ื ถูกเกณฑมาสรา งทางรถไฟยาว 415 กิโลเมตร ตอ งโหมทํางานตลอดวันตลอดคืน บุกเบิกเขาไปในปากวางที่เต็มไปดวยสัตวรายและ โรคภัย คนงานและเชลยศึกเหลานั้นมีทง้ั พมา ชวา มลายู อังกฤษ ออสเตรเลีย ฮอลแลนด ตอง ประสบความทุกขทรมาน เจ็บปวดลมตายเปนจํานวนมาก ทางรถไฟพังทลายเพราะน้ําเซาะคัน ดนิ และสะพานขา มแมน ้ําแควถูกระเบิดครั้งแลวครั้งเลา จนถึงวันท่ี 25 ธันวาคม พ.ศ. 2486 กองทพั ญป่ี ุนจงึ ไดท ําพิธีเปดทางรถไฟสายนีอ้ ยา งเปนทางการ
34 สาเหตุทีไ่ ทยเขารว มสงครามโลกคร้งั ทสี่ อง เหตุเพราะเรามีกําลังนอยเม่ือญี่ปุนบุกจึงไมสามารถตอตานได และเพื่อปองกันมิใหตก อยูใตอิทธิพลของญี่ปุนในดานเศรษฐกิจและการเมืองผลของสงครามตอไทย คือไทยตองสง ทหารไปชว ยญป่ี ุนรบไดดินแดนเชยี งตงุ และส่จี งั หวดั ภาคใตท ีต่ อ งเสยี แกอ งั กฤษกลับมา แตตอง คืนใหเจาของเมื่อสงครามสงบลงเกิดขบวนการเสรีไทย ซึ่งใหพนจากการยึดครองไทยไดรับ เกียรติเปนสมาชิกองคการสหประชาชาติ สําหรับประเทศไทยน้ัน เราไดเขารวมสงครามโลก คร้ังท่ีสอง เปนเพียงประเทศเดียวในทวีปเอเชียและแปซิฟกไมนับรวมญ่ีปุน ที่เขารวมกับพวก อกั ษะ สาเหตุการเขา รว มนนั้ สืบเน่ืองมาจากการลา อาณานิคมของชาติตะวันตกในสมัย รัชกาล ท่ี 5 ทุกประเทศในฝงทะเลแปซิฟกและทะเลอันดามัน ถูกเปนเมืองข้ึนกันหมด เหลือแตไทย และญี่ปนุ เทา น้ัน และจากการท่ีสยามโดนยึดดินแดนรอบนอกสวนตางๆ (ซึ่งเดิมเปนของไทย) เชน เขมร ลาว บางสวนของพมา บางสวนของจีน และสวนเหนือของมาเลเซีย ท่ีคร้ังหน่ึงเคย เปนของสยาม ทําใหเกิดความรูสึกชาตินิยมข้ึนมา ประกอบกับเผด็จการจอมพล ป. พิบูล สงคราม ท่ตี องการนําสว นทีเ่ คยเสียไปกลับคนื มา จงึ ทาํ ใหเราโจมตีอินโดจีนของฝรั่งเศส เราจึง รว มกบั ฝายญี่ปนุ มุมมองของญป่ี ุนตอไทยสมัยน้ัน ถือวา เราเปนเมอื งทีค่ อนขางเจริญ และไมเคย ถกู ชาวตางชาติครอบงําเหมือนประเทศหลายๆประเทศในแถบน้ี จึงตองการใหไทยเขารวมกับ ฝายอกั ษะ เพราะนโยบายของญ่ีปุนคือ ตอตานและขับไลชาวตะวันตก ใหออกไปจากแผนดิน เอเชียใหห มด ประเทศตางๆทเี่ ปน เมืองข้ึนจึงถกู โจมตี การเปลย่ี นแปลงการปกครองในป 2475 การเปล่ียนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 หรือท่ีเรียกในปจจุบันวาการปฏิวัติ พ.ศ. 2475 น้ันนาจะมีสาเหตุหลักมาจากความตองการที่จะเปลี่ยนแปลงการปกครองแบบ สมบูรณาญาสิทธิราชยท่ีประเทศไทยมีมาชานานใหเปนแบบประชาธิปไตยตามแบบอยาง ประเทศตะวันตก สวนความวิกฤติทางเศรษฐกิจและอื่น ๆ ลวนเปนสาเหตุรองเทาน้ัน การศึกษาของกุลบุตรชั้นสูงของสังคมไทยคอย ๆ เปล่ียนไปสูแบบตะวันตกสืบเนื่องจากการ ปรับปรุงบา นเมืองในรัชสมัยพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา เจา อยหู ัวอิทธิพลตอความรูสึกนึกคิด เร่ืองระบอบประชาธปิ ไตยไดแพรเขามาสูประชาชนไทยดวย ในรชั สมัยพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเลาเจาอยหู ัวไดม กี ลุมขาราชการไทยที่รับราชการ ในวงการทตู ยุโรปกราบบังคมทูลใหมีการเปล่ียนระบอบการปกครองใหเปนแบบมีรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2454 เกิดกบฏ ร.ศ.130 เพ่ือใหเปล่ียนการปกครองเปนประชาธิปไตยตามประเทศ ญ่ีปนุ ตุรกแี ละจนี แตการกบฏ ร.ศ.130 ไมเ ปนผลสําเร็จ คร้ันมาถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว กลุมปญญาชนท่ีเคยศึกษา วิทยาการแบบตะวันตกมีมากขึ้นคนรุนใหมไดรับทุนเลาเรียนหลวงไปศึกษาในยุโรปมากขึ้นคน เหลา นี้ศกึ ษาลทั ธิประชาธิปไตยความเสมอภาค เสรีภาพ ศึกษาเร่ืองรัฐสภา รัฐธรรมนูญและวิธี
35 บริหารของรัฐบาลในระบอบประชาธิปไตย ทําใหเกิดความขัดแยงทางความคิดเก่ียวกับการ ปกครองในระบอบประชาธิปไตยข้นึ รัชกาลที่ 7 ทรงเลง็ เหน็ ความสําคัญของการมีรัฐธรรมนูญ เปนกฎหมายสูงสดุ ในการปกครองประเทศ และทรงเต็มพระทัยท่ีจะสละพระราชอํานาจมาอยู ภายใตรฐั ธรรมนูญเม่ือถงึ เวลาทเี่ หมาะสม แตเมอ่ื พระองคท รงมีกระแสรับสั่งใหพระยาศรีวิศาล วาจาและนายเรยม อนด บี.สตีเวนสร างรัฐธรรมนูญขึ้นมาเพ่ือประกาศใช พระองคไดทรงนําเรื่อง น้ีไปปรึกษาอภิรัฐมนตรีสภา แตอภิรัฐมนตรีสภากลับไมเห็นดวย โดยอางวาประชาชนยังขาด ความพรอมและเกรงจะเปนผลเสียมากกวาผลดี ทั้งๆท่ีรัชกาลท่ี 7 ทรงเห็นดวยกับการ ประกาศใชรัฐธรรมนูญ แตเม่ืออภิรัฐมนตรีสภาคัด คาน พระองคจึงมีนํ้าพระทัยเปน ประชาธิปไตยโดยทรงฟงเสียงทดั ทานจากอภิรฐั มนตรี สภาสวนใหญ ดังนั้นรัฐธรรมนูญจึงยังไม มโี อกาสไดรับการประกาศใช เปนผลใหคณะผูกอ การชิงลงมือทําการเปล่ียนแปลงการปกครอง ในวนั ที่ 24 มิถนุ ายน 2475 ไดใ นทีส่ ุด กิจกรรมทายบทที่ 2 คําสงั่ ใหนักศึกษาตอบคาํ ถามตอไปนี้ 1.ใหน กั ศกึ ษาอธิบายประวตั ศิ าสตรโ ดยสังเขปของประเทศอนิ เดีย แนวตอบประเทศอินเดยี มีชื่อเรียกอยางเปนทางการวา สาธารณรัฐอินเดีย ต้ังอยูในทวีปเอเชีย ใต มีประชากรมากเปนอันดับท่ีสองของโลก เปนประเทศประชาธิปไตยท่ีมีประชากรมากที่สุดใน โลก โดยมปี ระชากรมากกวาหนง่ึ พันลานคน มภี าษาพูดประมาณ 800 ภาษา ประวัติศาสตรอินเดียเร่ิมตนเมื่อ 3,000 ปกอนคริสตกาล หลักฐานทางโบราณคดี ท่ีพบในแควนปญจาบและแควน คุชราตของอินเดียบงบอกถึงความรุงเรือง ในศตวรรษท่ี 6 ชน เผาอินโดอารยันที่ปกครองอินเดียอยูในสินธุในขณะน้ัน ไดต้ังอาณาจักรท่ีปกครองโดยกษัตริย นกั รบขึน้ เปน ผปู กครองดินแดนท่รี าบลมุ แมนํ้าคงคา มชี นเผาตาง ๆ เปนบริวารอยูรอบ ตอมามี การตอตานความมีอํานาจของพวกพราหมณท่ีมีอิทธิพลตอชีวิตความเปนอยูของชาวอินเดีย สว นใหญพวกไมเ ห็นดว ยตางแสวงหาศาสนาใหม จึงทําใหเกิดศาสนาใหมข้ึนมา 2 ศาสนา คือ ศาสนาพุทธ กับศาสนาเชน ในขณะที่ศาสนาฮินดูรุงเรืองและมีอิทธิพลอยางมากอยูในอินเดีย พวกมคธ มีอํานาจปกครองอยูในแถบท่ีราบตอนเหนือ พระเจาจันทรคุปตแหงราชวงศโมริยะ เปนกษัตริยสําคัญในประวัติศาสตรของอินเดีย ต้ังเมืองปาฎลีบุตร เปนเมืองหลวงของอินเดีย ซ่ึงเมอื งปาฎลบี ุตรเปนเมืองใหญทสี่ ุดของโลกในสมยั น้ัน
36 2.เหตุการณทางประวัติศาสตรเหตุการณใดที่สงผลกระทบตอประเทศไทยและหลาย ๆ ประเทศในเอเชีย จงอธิบาย แนวตอบการเขารวมสงครามโลกครั้งที่ 2 เน่ืองจากมีประเทศหลาย ๆ ประเทศในทวีปเอเชีย ไดรบั ผลกระทบ หลังจากท่ี ญี่ปนุ ประกาศสงครามกับสัมพันธมิตร เม่ือวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2484 ตอมา วันที่ 8 ธนั วาคม พ.ศ. 2484 กองทหารญ่ีปุนกเ็ ขา เมืองไทย ทางสงขลา ปตตานี ประจวบครี ขี นั ธ นครศรีธรรมราช สุราษฎร และ สมุทรปราการ ขณะเดียวกัน ญี่ปุนก็เขาโจมตี เกาะฮาวาย, ฟลิปปนสและสงทหารขึ้นบกท่ีมลายูและโจมตีสิงคโปรทางเครื่องบิน ญ่ีปุนนํา เรอื รบบุกขึน้ ชายทะเลภาคใตข องไทยโดยไมทันรูตัว รัฐบาลตองยอมใหญ่ีปุนผาน ความมุงหวัง ที่ญปี่ นุ จะอาศยั ประเทศไทยเปนทางผา นไปยังพมาเพ่อื ยึดครองอินเดีย กอใหเกิดโศกนาฏกรรม ครั้งยิ่งใหญข้ึนเหนือแมนํ้าแคว จังหวัดกาญจนบุรี เมื่อเริ่มสรางทางรถไฟสายมรณะในเดือน กนั ยายน พ.ศ. 2485 ท้งั คนงานและเชลยศึกจาํ นวนหมื่นถกู เกณฑม าสรา งทางรถไฟยาว 415 กิโลเมตร ตองโหมทาํ งานตลอดวนั ตลอดคืน บุกเบิกเขาไปในปากวางท่ีเต็มไปดวยสัตวรายและ โรคภยั คนงานและเชลยศึกเหลา น้ันมที ั้งพมา ชวา มลายู อังกฤษ ออสเตรเลีย ฮอลแลนด ตองประสบความทุกขท รมาน เจ็บปวดลมตายเปน จาํ นวนมาก ทางรถไฟพังทลายเพราะน้ําเซาะ คันดนิ และสะพานขามแมน า้ํ แควถกู ระเบดิ ครงั้ แลว คร้งั เลา สาเหตทุ ไ่ี ทยเขารวมสงครามโลกคร้ังท่ีสองเหตุเพราะเรามีกําลังนอยเมื่อญี่ปุนบุกจึงไม สามารถตอตา นได และเพ่ือปอ งกันมิใหตกอยใู ตอ ิทธพิ ลของญ่ีปุนในดา นเศรษฐกิจและการเมือง ผลของสงครามตอไทย คือไทยตองสงทหารไปชวยญี่ปุนรบไดดินแดนเชียงตุง และส่ีจังหวัด ภาคใตทต่ี อ งเสียแกอังกฤษกลับมา แตตองคืนใหเจาของเมื่อสงครามสงบลงเกิดขบวนการเสรี ไทย ซึ่งใหพนจากการยึดครองไทยไดรับเกียรติเปนสมาชิกองคการสหประชาชาติ สําหรับ ประเทศไทยน้นั เราไดเ ขารว มสงครามโลกคร้ังท่ีสอง เปนเพียงประเทศเดียวในทวีปเอเชียและ แปซิฟกไมนบั รวมญี่ปนุ ท่ีเขารวมกับพวกอักษะ สาเหตุการเขารวมนั้น สืบเนื่องมาจากการลา อาณานิคมของชาติตะวันตกในสมัย รัชกาลที่ 5 ทุกประเทศในฝงทะเลแปซิฟกและทะเลอันดา มนั ถกู เปน เมอื งข้ึนกนั หมด เหลือแตไทยและญี่ปุนเทานั้น และจากการท่ีสยามโดนยึดดินแดน รอบนอกสวนตางๆ (ซ่งึ เดิมเปนของไทย)เชน เขมร ลาว บางสวนของพมา บางสวนของจีน และ สวนเหนือของมาเลเซีย ท่ีคร้ังหน่ึงเคยเปนของสยาม ทําใหเกิดความรูสึกชาตินิยมข้ึนมา ประกอบกบั เผดจ็ การจอมพล ป. พบิ ูลสงคราม ทต่ี อ งการนาํ สวนท่ีเคยเสียไปกลับคนื มา
37 3.ผลทไ่ี ทยไดร ับจากการเขา รว มสงครามโลกคร้งั ท่ี 1 มีอะไรบา ง แนวตอบ- ทําใหประเทศไทยเปน ท่ีรูจกั ของนานาประเทศ โดยเฉพาะประเทศในทวีปยโุ รป - ทําใหไดร บั การยกยอ งวา มีฐานะและสิทธเิ ทา เทียมกับอารยประเทศ - ทําใหไ ทยมีโอกาสเรยี กนองขอแกสนธิสัญญาที่ไมเ ปนธรรมไดสําเร็จ โดยไดรับความ ชวยเหลือจากสหรัฐอเมริกา ซึ่งยอมยกเลิกสนธิสัญญาที่ไมเปนธรรมกับไทยเปนประเทศแรก จากประสบการณใ นการสงคราม - ทําใหไทยสามารถนํามาปรับปรุงวิชาการทหารใหเจริญกาวหนามากขึ้น ต้ังแตวันท่ี 22 กรกฎาคม พ.ศ.2460 เยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการี ไดยกเลิกสนธิสัญญาที่ทําไวกับ ประเทศไทยและอาํ นาจศาลกงสลุ - ทาํ ใหไ ทยไดผ ลประโยชนจ ากการยึดทรพั ยส ินและหางรา นของเชลย - ทาํ ใหไทยไดเขา รว มเปน สมาชกิ ผูรเิ ร่มิ ในองคการสันนบิ าตชาติ 4.เหตกุ ารณส ําคัญทางประวัติศาสตรอ ะไรบา งที่เกดิ ขึ้นในประเทศไทยและทวีปเอเชีย แนวตอบ1.การทําสนธสิ ัญญาเบาวริงกับอังกฤษ เมือ่ พ.ศ.๒๓๙๘ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระ จอมเกลาเจา อยูห ัว มีความสาํ คัญตอ ไทย คือ เปนการเปดกวางประเทศไทย ทําใหไทยเขาสูสังคม นานาชาติ มีการเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศตางๆ ทําใหไทยเริ่มการปรับปรุงประเทศใหเปน แบบสากล 2.การเขารวมสงครามโลกคร้ังที่ 1 ไทยรวมกับฝายสัมพันธมิตร ประกอบดวย ประเทศอังกฤษ ฝรง่ั เศส สหภาพโซเวียต อติ าลี ญ่ีปนุ สหรฐั อเมริกาและไทย 3.การเขารวมสงครามโลกคร้งั ท่ี 2 สาเหตทุ ี่ไทยเขารวมสงครามโลกครัง้ ทสี่ องเพราะเรา มีกาํ ลังนอ ยเมอ่ื ญ่ปี ุนบุกจงึ ไมส ามารถตอตา นได และเพื่อปองกันมิใหตกอยูใตอิทธิพลของญี่ปุน ในดานเศรษฐกิจและการเมอื ง 4.การเปลี่ยนการปกครองในป 2475 ในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 กลุม บุคคลกลมุ หนึง่ ท่ตี อมาเรียกตนเองวา \"คณะราษฎร\" ไดยดึ อํานาจเปลี่ยนแปลงการปกครองจาก ระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชยมาเปน ระบอบประชาธิปไตยภายใตก ารนาํ ของนายปรีดี พนมยงค (หลวงประดิษฐมนูธรรม) วันท่ี 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 ไดมีพระราชพิธีพระราชทาน รัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รสยาม ณ พระท่ีน่งั อนนั ตสมาคม พระราชวงั ดุสติ
38 บทที่ 3 เศรษฐศาสตร ความหมายเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตรจุลภาค เปน การศกึ ษาพฤตกิ รรมทางเศรษฐกิจของหนว ยเศรษฐกิจยอยๆ ภายใตขอบเขตของทรัพยากรที่มีอยู โดยมีเปาหมายเพ่ือใหไดผลประโยชนสูงสุด เชน พฤตกิ รรมการตดั สนิ ใจของผูผลิตวาจะผลิตสินคาและบริการอะไร ปริมาณเทาใด ควรกําหนด ราคาเทาใด และจะจําหนายจายแจกอยางไร เปนตน รวมถึงพฤติกรรมการบริโภคของบุคคล ครัวเรอื นและหนว ยธุรกจิ อุปสงคข องผบู ริโภค กลไกของราคา การกําหนดราคาของปจจัยการ ผลติ เชน คาแรงของคนงานคา เชาท่ีดนิ กาํ ไรของผูประกอบการ เปน ตน การศึกษาดังกลาวเปน การศึกษาเก่ียวกับเรื่อง \"ราคา\" ของสินคาชนิดใดชนิดหนึ่ง หรือของปจจัยการผลิตอยางใด อยา งหน่ึง เศรษฐศาสตรมหภาค เปนการศึกษาพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของทั้งระบบโดยรวม ไดแก รายไดประชาชาติ ปริมาณเงิน ระดับราคาสินคาและบริการโดยทั่วไป ความสัมพันธ ระหวางรายได การบริโภค การออมและการลงทุน การจา งงานโดยรวม การคา ระหวา งประเทศ การหารายได และการใชจ ายของรัฐบาล การพัฒนาเศรษฐกิจ เปนตน ดังนั้น ในเศรษฐศาสตร มหภาคจึงไมไดม งุ ที่ผบู ริโภคหรือผผู ลิตคนใดคนหนึ่งหรือกลุมใดกลุมหนึ่ง แตเปนการพิจารณา ในภาครวม โดยเปา หมายท่ีสาํ คญั ของเศรษฐศาสตรมหภาคอยูที่เรอ่ื ง การจางงานเต็มท่ี การรักษาเสถียรภาพทางดานราคาและการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ระบบเศรษฐกจิ ของไทย ประเภทระบบเศรษฐกิจ แบง ระบบออกเปน 3 ประเภท 1. ระบบเศรษฐกิจแบบสงั คมหรอื แบบบังคับ - รัฐกาํ หนดควบคุม วางแผน ตัดสินใจเกีย่ วกับ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ของประเทศ - ทรัพยสิน ทรัพยากรและปจจัยการผลิตเปนของรัฐเชนในประเทศเวียดนาม เกาหลี เหนือ ควิ บา 2. ระบบเศรษฐกิจแบบทนุ นยิ มหรอื ระบบตลาด - เอกชนหรอื หนวยธรุ กจิ ตาง ๆ มีอิสระในการประกอบกิจกรรมทางเศรษฐกิจ - เนนการแขงขันของเอกชน เกิดการผลิตสินคาท่ีมีคุณภาพเพื่อแยงตลาดการขาย เปน ไปตามกลไกราคา - เอกชนมสี ทิ ธใ์ิ นทรัพยสินและปจจยั การผลิต เงนิ สหรฐั อเมริกา แคนาดา ญีป่ นุ
39 3. ระบบเศรษฐกิจแบบผสม - กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ บางอยางรัฐเปนผดู ําเนนิ การบางอยา งเอกชนดาํ เนนิ การ - เอกชนมีสิทธิ์ในทรัพยสินมีเสรีภาพในการประกอบกิจกรรมภายใตกฎหมาย มีการ แขง ขนั ภายใตก ลไกราคา มีกําไร - รัฐประกอบกจิ กรรมท่เี ปนสาธารณูปโภคพื้นฐานทจ่ี าํ เปน - รัฐเขาแทรกแซงการผลิตของเอกชนเพื่อปองกนั การเอารัดเอาเปรยี บ หลกั การและวธิ เี ลอื กใชทรพั ยากรเพอื่ การผลติ การใชท รพั ยากรใหมีประสิทธภิ าพและเกดิ ความคุมคา มากทสี่ ดุ เพอื่ ใหมีใชตลอดไป ไดแก - ใชเมือ่ มคี วามจาํ เปน - เลอื กใชป รมิ าณท่เี หมาะสมและเกดิ ประโยชนสูงสุด - เลือกใชทรัพยากรและพลังงานทดแทน - หลีกเล่ยี งการสรา งมลภาวะใหกบั ส่ิงแวดลอ ม - การนําความรูแ ละเทคโนโลยีใหม ๆ มาประยกุ ตใชใ หเกดิ ประโยชน คณุ ธรรมและจริยธรรมของผปู ระกอบการ 1. ซ่ือสตั ยต อผูบริโภค ไมปลอมแปลงสารที่เปนอนั ตรายตอ ผูบรโิ ภค และจําหนา ย ในราคาทยี่ ตุ ิธรรม 2. ตรงตอเวลาในการนดั หมายกบั ลูกคา 3. อดทนตอการทํางาน และยอมรับคาํ ตําหนขิ องผบู รโิ ภค 4. ขยนั ขนั แข็งและพากเพยี ร 5. รักอาชีพของตนเอง 6. หมั่นศึกษาคนควาวิธีการใหมๆ ใหกาวหนาและ รูจักปรับปรุงเปล่ียนแปลงรูปแบบ การผลิตใหดีขึน้ 7. มคี วามรบั ผิดชอบในสินคา ของตนเอง 8. รูจ ักประหยดั เวลาแรงงานและวัสดใุ นการผลติ 9. ไมท้งิ น้าํ ทเ่ี หลือจากการหมักแมงกะพรุนลงสูแหลงน้ําสาธารณะ
40 กฎหมายคุม ครองผูบ รโิ ภค กฎหมายคุมครองผูบริโภค คือ กฎหมายท่ีเกี่ยวของกับการดํารงชีวิตของผูคนในทุกๆ สังคมโดยจะเกี่ยวของกการใชบริการ และการใชสินคา เชน มนุษยมีความตองการอาหารยา รักษาโรค มนุษยจําเปนตองใชบริการรถโดยสาร รถประจําทาง เคร่ืองบิน เปนตน เพื่อ เอ้ืออํานวยความสะดวกใหแกตนเอง เชน การใชโทรศัพทมือถือติดตอส่ือสาร การใชเอทีเอ็ม ดังน้ันการใชบริการตางๆ หรือการบริโภค จําเปนตองไดมีคุณภาพอยางถูกตอง และได มาตรฐานตามท่ีผูผลิตไดโฆษณาเอาไว จึงทําใหรัฐบาลซ่ึงอยูในฐานะเปนผูคุมครองดูแล ประชาชนเมื่อไหรก็ตามท่ีพบวาประชาชนไดรับความเดือดรอนหรือความเสียหายจากการใช สินคา และบริการจะตองรีบเขามาคุมครอง และแกไขปญหาเหลานั้นอยางทันทวงทีใหแก ประชาชน ขอ มูลการคมุ ครองผบู ริโภค - สาํ นกั งานคณะกรรมการคุมครองสทิ ธผิ ูบริโภค (สคบ.) - สาํ นักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) - สาํ นกั งานมาตรฐานผลติ ภัณฑอ ุตสาหกรรม (สมอ.) สิทธิผบู ริโภค - สทิ ธิทีจ่ ะไดร ับขา วสารรวมท้ังคําพรรณนาคณุ ภาพทีถ่ กู ตอ งและเพียงพอเกี่ยวกับสินคาหรือ บรกิ าร - สทิ ธทิ ่จี ะมีอสิ ระในการเลือกหาสินคา หรือบริการ - สิทธทิ ี่จะไดรับความปลอดภัยจากการใชส ินคา หรือบริการ - สิทธทิ จี่ ะไดรบั ความเปน ธรรมในการทําสญั ญา - สทิ ธทิ จี่ ะไดรบั การพจิ ารณาและชดเชยความเสยี หาย ประโยชนของการคมุ ครองสิทธผิ บู รโิ ภค - ผบู ริโภคจะไดรับทราบขาวสาร เกีย่ วกับวธิ ีการเลือกซื้อสินคาและเลือกใชบริการที่ดีมี คุณภาพทาํ ใหไ ดร บั ความปลอดภัย ความเปน ธรรม และประหยดั - ชวยใหผูบริโภคไดรับรูสิทธิของตนเองและรูจักเรียกรอง เม่ือไดรับความเสียหายและ ความเดือดรอ นจากการใชส ินคาและบริการเปนการสรางนิสัยในการบริโภคใหแกผูบริโภคเพ่ือ สง เสรมิ พลานามัย ประหยัดและสามารถใชทรัพยากรของชาตใิ หเปนประโยชนมากที่สดุ
41 ความสาํ คญั ของการรวมกลุมทางเศรษฐกจิ ในเอเชยี การรวมกลมุ ทางเศรษฐกิจ หมายถงึ การท่ีประเทศต้ังแตส องประเทศข้ึนไปมารวมกลุม กันอยางเปนทางการ เพื่อมา ทําความตกลงรวมมอื กนั เปดเสรีการคาหรอื ใหสิทธพิ ิเศษทางภาษีศลุ กากรระหวางกัน โดยยังคง กดี กนั การคา กบั ประเทศนอกกลมุ ประเทศท่ีจะมารวมกลุมสว นใหญเปนประเทศที่อยูในภูมิภาค เดยี วกัน หรือมีอาณาเขตติดตอกนั หรอื ประสบปญหาท่คี ลายคลึงกันการรวมกลุมทางเศรษฐกิจ มคี วามสาํ คญั ดงั น้ี 1. ทําใหตลาดขยายตัว เม่ือประเทศในภูมิภาคมารวมกลุมกันก็จะมีขอตกลงเพ่ือลด หรือยกเลกิ ขอจํากัดทางการคาระหวางกนั ในทุกดานเพ่ือใหการคาระหวางประเทศภายในกลุม ไมถ กู จํากัดดว ยอุปสรรคทางการคา มีขอตกลงแบงงาน การผลิตมุงความรวมมือดาน สวนแบง ตลาด ทําใหก ารคาภายในกลมุ ขยายตัวกวางขวางมากขนึ้ 2. ปจจัยการผลิตเคล่ือนยายไดอยางเสรีมากข้ึน ซ่ึงไดแก แรงงาน ทุนและ ผปู ระกอบการ สามารถเคลอ่ื นยายไดอ ยางเสรมี ากขึน้ ทําใหปจจัยการผลิตตาง ๆ ถูกนําไปใชได อยางเต็มท่ีกอใหเกิดรายไดแกเจาของปจจัยการผลิตเพ่ิมมากข้ึน เชน แรงงานท่ีวางงานใน ประเทศหน่ึง อาจเคลือ่ นยายไปทาํ งานในประเทศที่มคี วามตองการแรงงานมากก็ได การรวมกลมุ ทางเศรษฐกิจของไทยในภมู ิเอเชยี 1. องคการความรว มมอื ทางเศรษฐกจิ เอเชีย-แปซฟิ ก หรือเอเปค (Asia-Pacific Economic Cooperation : APEC) เกิดจากการประชมุ รฐั มนตรีตา งประเทศ และรฐั มนตรีเศรษฐกิจของประเทศในประเทศ ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟก 12 ประเทศ เม่ือเดือนพฤศจิกายน 2532 สมาชิกกอตั้ง คือ ออสเตรเลีย แคนาดา ญี่ปุน เกาหลีใต นิวซีแลนด สหรัฐอเมริกา บรูไน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟล ิปปน สแ ละไทย ประเทศทีส่ มคั รเขาเปน สมาชกิ ในเวลาตอ มาคอื จีน ฮองกง ไตหวัน เม็กซิโก ปาปวนิวกีนี และชิลี ลาสุด คือเปรู สหพันธรัฐรัสเซีย และเวียดนาม เอเปคจึงมีสมาชิกทั้งส้ิน 21 ประเทศเปน องคก ารทางเศรษฐกิจทใี่ หญท่สี ุดในโลก วตั ถุประสงคสาํ คัญของเอเปคเพือ่ ใหเ ปนเวทปี รกึ ษาหารือกันในดา นการสงเสริม และลด อุปสรรคทางดานการคาและการลงทุน การรวมมือในดานการพัฒนาทรัพยากรมนุษยและ ทรัพยากรธรรมชาติ การพัฒนาธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก การถายทอดเทคโนโลยี ฯลฯ เอเปคมีสาํ นกั งานใหญอยูทีป่ ระเทศสิงคโปร
42 2. สมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใตหรืออาเซียน(Association of Southeast Asian Nations : ASEAN) กอ ต้งั เมื่อ 8 สงิ หาคม 2510 โดยลงนามกันท่ีกรุงเทพฯ โดยรัฐมนตรีตางประเทศของ 5 ประเทศ คอื ไทย อนิ โดนีเซีย สิงคโปร มาเลเซีย ประเทศที่มีบทบาทสําคัญในการผลักดันให เกิดสมาคมนี้ คือประเทศไทย ปจจุบันสมาคมอาเซียนมีสมาชิก 10 ประเทศโดยรับบรูไนเขา เปนสมาชิกเมอ่ื พ.ศ.2527 เวียดนามในพ.ศ.2538 ลาวและพมาในพ.ศ.2540 และกัมพูชา ในพ.ศ. 2541 วัตถปุ ระสงคสําคญั ของสมาคมอาเซยี นคือ เพือ่ เรง รดั ความเจริญเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ความกาวหนาทางสงั คม และการพฒั นาทางวัฒนธรรมในภูมิภาค เพอื่ สง เสรมิ สนั ตภิ าพและ เสถียรภาพในภูมิภาค เพอื่ สงเสรมิ ใหม คี วามรว มมอื กันอยา งจริงจังในดานเศรษฐกิจ สังคม วฒั นธรรม วิชาการ วทิ ยาศาสตร และการบริหารความรว มมอื ทางเศรษฐกจิ ของอาเซียนที่ สําคญั ไดแก 1. เขตการคาเสรอี าเซียน (ASEAN Free Trade Area : AFTA)เปน ความรวมมือ ทางการคา ที่เกดิ ขึ้นในพ.ศ. 2535 หลักการสาํ คัญคอื ลดภาษศี ุลกากรระหวางกนั เหลอื รอ ยละ 0-5 ภายใน 10 ป (พ.ศ. 2536-2544) 2. โครงการอุตสาหกรรมอาเซยี น (ASEAN Industrial Project : AIP)เปนโครงการ ขนาดใหญต ั้งอยูในแตล ะประเทศ เพื่อผลิตสินคาอุตสาหกรรมท่ีอยูในความตองการ ไดรับสิทธิ พิเศษทางภาษีไมต่ํากวารอยละ 50 โดยตกลงใหอินโดนีเซียและมาเลเซียผลิตปุยยูเรีย ฟลิปปน สผ ลิตปยุ ฟอสเฟต สงิ คโปรผลติ เครอื่ งยนตดีเซล และไทยผลิตหนิ เกลอื โซดาแอช ตอมา มกี ารเปล่ียนแปลงความตกลง คือ ฟล ิปปนสผลิตทองแดงแปรรูป สิงคโปรยกเลิกโครงการ ไทย ทําเหมืองแรโพแทชทอี่ าํ เภอบําเหน็จณรงค จ.ชัยภูมิ โดยไดรับความเห็นชอบจากอาเซียนพ.ศ. 2534 สว นอนิ โดนเี ซียและมาเลเซยี ยงั คงผลิตปุยยูเรยี ตอไป 3. โครงการความรวมมือทางอุตสาหกรรมของอาเซียนหรือไอโก (ASEAN Industrial Cooperation Scheme : AICO)เปนโครงการแบงผลิตสินคาอุตสาหกรรมแลว สงออกไปขายในอาเซียน โดยผูผลิตจะตองเปนภาคเอกชนอยางนอย 2 บริษัทจากประเทศ สมาชิกอยางนอย 2 ประเทศ สินคาในโครงการจะไดรับการลดภาษีอากรเหลือรอยละ 0-5 ทนั ที ภาคเอกชนของไทยไดร ว มผลิตชิ้นสว นรถยนตเครือ่ งใชไ ฟฟา ฯลฯ 4. เขตการลงทุนอาเซียน (ASEAN InvestimentArea : AIA)ตั้งขึ้นพ.ศ. 2533 เพื่อสงเสริมการลงทุนรวมกัน เพิ่มบทบาทของภาคเอกชนในกิจกรรมดานการลงทุน สงเสริม การไหลเวยี นของเงนิ ทนุ 3. เขตการคาเสรอี าเซียนหรืออาฟตา (ASEAN Free Trade Area: AFTA) ในการประชุมสุดยอดอาเซียนคร้ังท่ี 4 เมื่อเดือนมากราคม 2535 ที่ประเทศสิงคโปร ประเทศสมาชกิ กลมุ อาเซยี น ซึ่งขณะน้ันประกอบดวยอินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟลิปปนส สิงคโปร
43 บรู ไนและไทยไดล งนามในการตกลงทีจ่ ะจัดต้ังเขตการคาเสรีอาเซียน โดยกําหนดวัตถุประสงค เพ่ือใหมีการคาสินคาภายในกลุมอาเซียนเปนไปโดยเสรี เพ่ือดึงดูดนักลงทุนตางชาติสูภูมิภาค อาเซียน และเพื่อรองรับสถานการณเศรษฐกิจการคาโลกท่ีจะเสรีย่ิงขึ้นเน่ืองจากสถานการณ เศรษฐกจิ และการคา โลกไดเ ปลีย่ นแปลงไปอยางรวดเรว็ มีการรวมกลุมเศรษฐกิจการคาเกิดข้ึน ในภมู ภิ าคตา งๆทว่ั โลก และกลมุ ประเทศสังคมนิยมเรมิ่ มกี ารปรบั ตวั สรู ะบบเศรษฐกิจเสรี ทําให การแขงขันในตลาดโลกทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น ซึ่งจะสงผลกระทบตอการขยายตัวทางดานการ สงออกและการลงทนุ ของอาเซยี น ประเทศสมาชิกลมุ อาเซียนจึงไดจ ดั ตงั้ เขตการคาเสรีอาเซียน ข้ึน โดยมีขอตกลงจะลดอัตราภาษีศุลกากรภายในกลุมประเทศอาเซียนใหอยูในระดับรอยละ 0-5 ภายใน 15 ปโดยเริ่มจากวันที่ 1 มกราคม 2536 ตอมาไดยนระยะเวลาลงเหลือ 10 ป โดยใหสนิ้ สุดการลดภาษีในพ.ศ.2546 ยกเวนสมาชิกใหมของอาเซียนไดรับการผอนผันขยาย เวลาออกไป ประโยชนท่ไี ทยไดร บั จากการรวมกลมุ ทางเศรษฐกจิ 1. เพ่ิมอํานาจตอรอง การรวมกลุมเปนอันเหนึ่งอันเดียวกันยอมเปนการเพิ่มพลังทาง เศรษฐกิจของประเทศสมาชกิ และเพ่มิ อํานาจตอรองกับประเทศคคู า ในอันท่ีจะติดตอคาขายให เปน ประโยชนแ กป ระเทศสมาชิก 2. เพิ่มปริมาณการคา การที่ประเทศสมาชิกของกลุมผอนคลายกฎเกณฑทางการคา การลดกําแพงภาษีและดานการตลาดใหแกกันและกัน ยอมเปนการสงเสริมใหปริมาณการคา ของประเทศสมาชิกขยายตวั 3. เพมิ่ การผลติ สินคา เฉพาะอยา ง การตกลงใหประเทศสมาชกิ ทาํ การผลิตสินคาเฉพาะ อยางทตี่ นถนดั และมีทรพั ยากรทเี่ หมาะสม จะชวยใหมีตนทุนต่ําผูผลิตมีกําไรดีข้ึนจากการผลิต ปริมาณมากอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ 4. เพมิ่ ขนาดของตลาด การลดเง่อื นไขทางการคาและการลดหยอ นภาษใี หแกประเทศ สมาชกิ ในกลุมและนอกกลมุ ชวยใหประเทศตาง ๆมีตลาดที่จะสงสินคาออกไปขายไดก วา งขวาง มากขึน้ เชน กลุม อาเซียนและกลุมประเทศเศรษฐกจิ ประกาศลดหรือยกเลกิ ภาษีสําหรับสนิ คา นําเขา จากประเทศสมาชิกในกลุมและนอกกลุมบางประเทศ ทําใหสนิ คาเกษตรของไทยมตี ลาด กวางขวางมากขน้ึ
44 ประโยชนของการรวมกลุม ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน สมาคมประชาชาตแิ หง เอเชยี ตะวันออกเฉียงไดกาํ หนดวัตถปุ ระสงคที่สําคัญ 7 ประการ ในการจดั ตง้ั ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน ซึ่งกอใหเ กดิ ประโยชนแกประเทศสมาชิก ดังน้ี 1. สงเสริมความรวมมือและความชวยเหลือซึ่งกันและกันในทางเศรษฐกิจ สังคม วฒั นธรรม เทคโนโลยี วทิ ยาศาสตร และการบริหาร 2. สงเสริมสนั ตภิ าพและความม่ันคงสว นภมู ิภาค 3. เสรมิ สรา งความเจริญรุงเรอื งทางเศรษฐกจิ พัฒนาการทางวฒั นธรรมในภูมภิ าค 4. สงเสรมิ ใหประชาชนในอาเซียนมคี วามเปน อยแู ละคณุ ภาพชีวิตที่ดี 5. ใหความชวยเหลือซึ่งกันและกัน ในรูปของการฝกอบรมและการวิจัย และสงเสริม การศึกษาดานเอเชียตะวันออกเฉียงใต 6. เพิ่มประสิทธิภาพของการเกษตรและอุตสาหกรรม การขยายการคา ตลอดจนการ ปรบั ปรงุ การขนสง และการคมนาคม 7. เสริมสรางความรวมมืออาเซียนกับประเทศภายนอก องคการ ความรวมมือแหง ภมู ภิ าคอนื่ ๆ และองคการระหวางประเทศ ระบบเศรษฐกจิ ของประเทศในทวปี เอเชีย ทวีปเอเชยี เปน ทวีปท่ใี หญท ่สี ดุ ของโลกมีประชาชนคิดเปน รอ ยละ60 ของประชากรโลก ภูมิประเทศมีทั้งที่เปนช้ันดินเย็นแข็งคงตัว ปาชัฎ ทะเลทรายมียอดเขาเอเวอเรสตซ่ึงเปน จุดสูงสุดของโลก ทวีปเอเชียประกอบดวย 48 ประเทศ สามารถแบงออกเปนกลุมประเทศ ตามสภาพทางภมู ศิ าสตรไ ด 5 กลมุ คือ - เอเชยี ตะวันตกเฉยี งใต - เอเชยี ใต - เอเชียกลาง - เอเชยี ตะวันออก - เอเชียตะวะนออกเฉยี งใต 1.เอเชยี ตะวนั ตกเฉยี งใต ประเทศในเอเชียตะวันตกเฉียงใตสวนใหญมีภูมิภาคคอนขางแหงแลงมีทะเลทราย กวางขวาง โดยเฉพาะแถบคาบสมทุ รอาหรับและตอนเหนอื ของประเทศซีเรียสวนประเทศตุรกี โดยเฉพาะสวนที่อยูดานตะวันตกและรอบทะเลเมดิเตอรเรเนียนเปนพ้ืนท่ีเพาะปลูกและปาไม การเกษตรสวนใหญยังไมมีระบบชลประทานเพียงพอจึงตองอาศัยแมน้ําไทกริสยูเฟรทีสเปน หลกั ประเทศทีม่ ีแหลง น้าํ มันดิบและกา ซธรรมชาติมาก เชน ซาอุดีอาระเบยี คเู วต กาตาร
45 ดว ยเหตนุ ้ี รายไดประชาชาติของประเทศดังกลา ว เชน อสิ ราเอล จงึ มาจากทรพั ยากรนํา้ มันและ กา ซธรรมชาติเปนสว นใหญ นอกจากน้นั ก็เปนรายไดจากพืชผลผลติ สินคานาํ เขาขาวและสง ออกของกลุมประเทศเอเชยี ตะวนั ตกเฉียงใตทน่ี าสนใจ เชน 1.1ประเทศซาอดุ ิอาระเบยี สนิ คา นําเขา ไดแ ก เคร่อื งจกั ร เคมภี ณั ฑ รถยนต อาหารสาํ เร็จรปู สง่ิ ทอ สินคา สง ออก ไดแ ก รองเทา นาํ้ มันดิบ ผลติ ภณั ฑป โ ตรเลยี ม 1.2 ประเทศอหิ รา น สินคา นาํ เขา ไดแก อาหาร วสั ดุกอ สรา ง ยานพาหนะ อะไหล เครอ่ื งนงุ หม สนิ คาสง ออก ไดแ ก นา้ํ มนั ผลิตภณั ฑ ปยุ 2. เอเชยี ใต เอเชียใตแยกจากสวนอื่นของเอเชียดวยเทือกเขาหิมาลัย เอเชียใตประกอบดวย ประเทศ 8 ประเทศ ไดแก เนปาล บังกลาเทศ ปากีสถาน ภูฏานมัลดีฟส ศรีลังกา อัฟกานิสถาน และอินเดีย ประเทศกลุมน้ีจัดไดวาเปนประเทศที่กําลังพัฒนารายไดหรือ ผลิตภัณฑมวลรวมเฉล่ียตอหัวของประชากรต่ําถึงคอนขางตํ่า ประเทศท่ีมีรายไดตอหัวสูงสุด คือ ศรลี งั กา 3. เอเชียกลางและเอเชยี ตะวันออก เอเชยี กลางและเอเชียตะวันออกครอบคลุมอาณาเขตตั้งแตเทือกเขาท่ีปกคลุมดวยหิมะ ของทเิ บตทอดยาวขึ้นไปถึงทะเลทรายทางทิศเหนือ สวนทางทิศตะวันออกติดกับภูมิประเทศ หลากรูปแบบของจีน และประเทศตางท่ีเปนเกาะประเทศที่อยูในเอเชียกลางและเอเชีย ตะวนั ออก รวมทง้ั หมด 16 ประเทศญ่ีปนุ เปนประเทศท่ีใชร ะบบเศรษฐกจิ แบบทุนนิยม มีผลิตภณั ฑมวลรวมภายในประเทศหรอื รายไดเฉลีย่ ตอ หวั ของประชากรสูงที่สุดในกลุมประเทศ เอเชียกลางและเอเชียตะวันออกสาธารณรัฐประชาชนจีน เปนประเทศท่ีใชระบบเศรษฐกิจ แบบสังคมนยิ ม แตใ นปจจุบนั ไดนําระบบทุนนยิ มเขา ไปใชใ นบางเขตของประเทศ ในบริเวณท่ี เรียกกันวา เขตเศรษฐกิจพิเศษ สาธารณรัฐประชาชนจีนมีถานหินมาก รวมทั้งยังมีแรเชื่อ เพลิงและแรอุตสาหกรรมอน่ื ๆ คาดกนั วาสาธารณรัฐประชาชนจีนจะสามารถพัฒนาเศรษฐกิจ ของประเทศใหอยใู นระดับแนวหนา ของโลกได ดวยความอุดมสมบูรณของทรัพยากรท่ียังมีอยู เปน จาํ นวนมากประกอบดวยนโยบายเศรษฐกิจทีม่ คี วามเปน เสรนี ิยมมากขึน้ ดังกลา ว สินคา นําเขา ขา วและสง ออกของกลุมประเทศเอเชียกลางและเอเชียตะวนั ออกที่นาสนใจ เชน 3.1 ประเทศจีน สนิ คา นาํ เขา ไดแ ก แผงวงจรไฟฟา น้ํามันปโตรเล่ียมดิบและนํ้ามันดิบ ชิ้นสวน วัสดุอุปกรณอ เิ ลก็ ทรอนิกส สนิ แร และเครื่องจกั รฯ
46 สินคาสงออก ไดแก ช้ินสวนและวัสดุอุปกรณอิเล็กทรอนิกส เส้ือผา รองเทา เครอ่ื งกระเปา เดนิ ทางเฟอรน ิเจอรและสวนประกอบ 3.2 ประเทศญป่ี ุน สนิ คานาํ เขา ไดแก นํ้ามนั ดบิ เคร่อื งใชไ ฟฟา เคร่ืองจักร เคร่ืองบริโภค วัตถุดิบในการ ผลติ สินคา สงออก ไดแ ก เคร่ืองจักรในการขนสง เครื่องใชไ ฟฟา สินคาอิเลก็ ทรอนิกส เคมภี ณั ฑ เหล็กกลา ผลติ ภัณฑไ ฟฟา และอเิ ล็กทรอนิกส นาํ้ มันปาลม เคมีภณั ฑ 4. เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต เอกลกั ษณที่ชัดเจนทางดานภูมิศาสตรของภูมิภาคน้ี คือ ดานในของภูมิภาคมีลักษณะ ภูมิประเทศเปนภูเขา เอเชียตะวันออกเฉียงใตประกอบดวย 10 ประเทศ ไดแก กัมพูชา ไทย พมา มาเลเซีย สงิ คโปร ลาว เวียดนาม ฟลิปปนส อินโดนีเซีย บรูไน ประเทศที่อยูในกลุมเอเชีย ตะวนั ออกเฉียงใตส วนใหญเปนประเทศท่ีกาํ ลงั พฒั นาและใชระบบเศรษฐกจิ แบบทนุ นิยม เศรษฐกจิ ของประเทศในภมู ิภาคน้ีโดยพ้ืนฐานดงั้ เดมิ ขันกับภาคเกษตรและการทําปาไม แตปจจุบันไดเริ่มพัฒนาภาคอุตสาหกรรมจนสามารถสงเปนสินคาออกแขงขันในตลาดโลกได นอกจากน้นั ประเทศในภมู ภิ าคนี้สว นใหญเปนมีแหลงทรัพยากรน้ํามันและกาซธรรมชาติ และ แรธาตุที่สาํ คัญจาํ นวนมากหลายประเทศจงึ มรี ายไดจากการสงออกนา้ํ มันและกา ซธรรมชาติ สนิ คานําเขา ขา วและสง ออกของกลุมประเทศเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตที่นา สนใจ เชน 4.1 ประเทศมาเลเซยี สนิ คา นําเขา ไดแกไฟฟาและอิเล็กทรอนิกสเครื่องจักร และอุปกรณเคมีภัณฑ อปุ กรณก ารคาขนสงผลติ ภณั ฑโลหะ สินคา สงออก ไดแ กผลิตภัณฑไ ฟฟา และอิเลก็ ทรอนิกส นาํ้ มันปาลม เคมีภัณฑ 4.2 ประเทศสงิ คโปร สนิ คานาํ เขา ไดแ กเ คร่อื งจกั ร เครอ่ื งใชไฟฟา เคมีภณั ฑ เสื้อผา สินคาสงออก ไดแกเคร่ืองจักรกล ชิ้นสวนอุปกรณไฟฟา น้ํามันดิบ ผลิตภัณฑ อาหาร 4.3 ประเทศบรไู น สินคานําเขา ไดแก เครื่องจักรอุตสาหกรรม เคร่ืองยนต เครื่องใชไฟฟาสินคา การเกษตร ประเภทขาวและผลไม สินคา สงออก ไดแ กนา้ํ มนั ดิบกาซธรรมชาติ
Search