จดหมายข่าวชุมชนคนรักสุขภาพ_ฉบับสร้างสุข_ประจำเดือนธันวาคม_2563 (1)

จดหมายข่าวชมุ ชนคนรักสขุ ภาพ ฉบบั ปที ่ี 16 ฉบับที่ 230 ธันวาคม 2563 พิการ แต่ไม่ตา่ งกนั แจก เรียนร​ู้ Friendly Design รจู้ ักคนเบอ้ื งหลัง​สรา้ งสุขเพอื่ คนพกิ าร ฟร!ี ส�ำนักงานกองทนุ สนับสนุนการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.)

จากใจผู้จดั การ สวัสดคี รับ เพื่อนรว่ มสรา้ งสขุ ทุกคน เดินทางมาถึงเดือนสุดท้ายของปี 2020 ปีที่คนทั้งโลก ดร.สปุ รีดา อดุลยานนท์ ตอ้ งจดจาํ รว่ มกนั วา่ “ไวรสั ” ทาํ ใหโ้ ลกทง้ั ใบเปลย่ี นไปอยา่ งท่ี ไม่เคยคิดมาก่อน แต่สิ่งหน่ึงที่ทุกคนทําได้คือ รักษาสุขภาพ ให้แข็งแรง กลบั มาตระหนกั ถึงคณุ คา่ การมีสุขภาพดี ความหวังที่จะมีวัคซีนปองกันโควิด-19 แม้จะ ยงั พบอกี วา่ มคี นพกิ ารทเ่ี รยี นจบชน้ั อดุ มศกึ ษารอ้ ยละ 1.04 เปนความหวังของคนท้ังโลก แต่กว่าจะปองกันโรคใน แมว้ า่ รฐั บาลจะใหเ้ ดก็ พกิ ารเรยี นฟรถี งึ ระดบั ปรญิ ญาตรี แตป่ ญ หา ประชากรไทยได้ท่ัวถึงก็ยังต้องใช้เวลา สิ่งที่เราทุกคน อุปสรรคระหว่างทาง ท�าให้โอกาสทางการศึกษาของคนกลุ่มน้ี สามารถท�าได้ทันทีและยังต้องท�าควบคู่ไปแม้วัคซีน ตกหลน่ ไป ทา� ให้เดก็ พกิ ารส่วนใหญ่เรยี บจบแค่ช้ันประถมศกึ ษา มีผลแล้ว คือการเปลี่ยนแปลงสุขอนามัยพ้ืนฐานท่ี ประมาณหนึ่งล้านสองแสนกว่าคนเท่าน้ัน ในขณะที่เรียนจบ ท�ามาตลอดในช่วงปที่ผ่านมา ไม่ว่าจะเปนการล้างมือ ระดบั อุดมศกึ ษาในปท ่ีผา่ นมา มเี พียงแคส่ องหมื่นกวา่ คน สวมหนา้ กากอนามยั ลดการสมั ผสั อาหารและสงิ่ ของรว่ ม ท่ีส�าคัญคือ ต้องไม่ลืมรักษาสุขภาพให้แข็งแรง เพ่ือมี หากจะสนับสนุนให้ผู้พิการมีศักยภาพช่วยเหลือตัวเองได้ ต้นทุนไว้ต่อต้านโรคภัยหรืออาจเรียกว่า “วัคซีนสังคม” ระบบกต็ อ้ งเออ้ื ตอ่ คนพกิ าร เพอ่ื ใหอ้ อกมาใชช้ วี ติ ในพน้ื ทส่ี าธารณะ ทีต่ อ้ งใชค้ วบคูก่ บั การฉีดวคั ซนี ไดเ้ หมอื นคนทว่ั ไปโดยไมเ่ ปน ภาระใคร สสส. ไดร้ ว่ มกบั หนว่ ยงาน ภาครฐั ภาคเี ครอื ขา่ ย สนบั สนนุ การพฒั นาพน้ื ท่ี สรา้ งสง่ิ แวดลอ้ ม การมสี ขุ ภาวะทด่ี นี น้ั เปน เรอ่ื งของทกุ คน ไมเ่ กย่ี วกบั ที่เอื้อต่อการใช้ชีวิตของคนพิการ ให้สามารถออกมาใช้ชีวิตได้ เพศ วัย หรือสภาพร่างกาย ไม่ว่าจะอยู่ในสถานะแบบใด เหมอื นคนทวั่ ไป เช่น การปรับอารยสถาปต ย์ในครัวเรอื นและใน ทกุ คนยอ่ มตอ้ งการเขา้ ถงึ การมสี ขุ ภาวะทดี่ ี แตก่ ย็ งั พบวา่ พน้ื ทสี่ าธารณะ ปรบั เปลย่ี นหลกั สตู รการเรยี นใหเ้ ออื้ ตอ่ คนพกิ าร “คนพิการ” เปนกลุ่มคนที่ยังเข้าไม่ถึงการมีสุขภาวะที่ดี หรือระดับชุมชนที่ต้องวางแผนในการดูแลอย่างชัดเจน เพ่ือให้ ด้วยขอ้ จา� กดั ของร่างกาย แตไ่ ม่ไดห้ มายความวา่ พวกเขา คนกลุ่มนี้เกิดความพร้อมท่ีจะด�ารงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมี เปนภาระ เพียงแต่ต้องการโครงสร้างพื้นฐานของสังคม ศักด์ศิ รีเทา่ เทยี มกบั คนทั่วไป ที่ออกแบบและคดิ เผือ่ ส�าหรบั คนทุกกล่มุ วยั ทส่ี า� คญั อยา่ คดิ วา่ คนพกิ ารเปน คนอนื่ ไกล เพราะตวั เราเอง ต้องไม่ลืมว่า ประเทศไทยมีคนพิการร้อยละ 3.08 ทุกคนก็เข้าสู่ภาวะพิการได้ด้วยความเส่ือมของร่างกายตามอายุ ของประชากรท้ังหมด และแนวโน้มของประเทศไทย ที่เพ่ิมมากขึ้น หรือถ้าเราดูแลความเส่ียงรอบตัวไม่ดีพอ หรือว่า ก�าลังเข้าสู่โครงสร้างของประชากรสูงวัย ท�าให้คนกลุ่มน้ี ประสบโชครา้ ยขน้ึ มาในนาทใี ดนาทหี นงึ่ เรากเ็ ปน คนพกิ ารไดท้ นั ที ต้องการพึ่งพามากข้ึน และอาจจะเกิดความพิการขึ้นจาก โรคภยั ทา� ใหค้ วามตอ้ งการในการปรบั เปลย่ี นสงิ่ แวดลอ้ ม การมาร่วมสร้างสังคมท่ีเอื้อต่อคนพิการ ก็เสมือนสร้าง และความเข้าใจของคนในสังคม เปนส่ิงที่ต้องเร่งแก้ไข สังคมทม่ี หี ลักประกนั สุขภาวะของตัวเราเองดว้ ย ไปพร้อมกัน คนไทยมีสุขภาวะ สสส. มหี นา้ ทสี่ ง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหป้ ระชาชนมพี ฤตกิ รรมสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ และ ลด ละ เลกิ พฤตกิ รรม ทเ่ี สย่ี งตอ่ การทาํ ลายสขุ ภาพ ซงึ่ นาํ ไปสกู่ ารมสี ขุ ภาพกายแขง็ แรง สขุ ภาพจติ สมบรู ณ์ และมคี ณุ ภาพ อย่างยง่ั ยนื ชวี ิตทด่ี ี ถือเปน็ พัฒนาการดา้ นสขุ ภาพอีกดา้ นหนึง่ ซึง่ สําคญั ไมย่ ง่ิ หยอ่ นกว่าการรักษาพยาบาล

จดหมายข่าวชมุ ชนคนรกั สุขภาพ ปที ่ี 16 ฉบบั ที่ 230 ธนั วาคม 2563 สารบัญ จากใจผจู้ ดั การ 2 ส�ำ ันกงานกองทุนสนับส ุนนการส ้รางเส ิรม ุสขภาพ (สสส.) สขุ ประจาํ ฉบบั 4 อาคาร ูศน ์ยเ ีรยน ู้ร ุสขภาวะ เลข ีท่ 99/8 ซอยงาม ูดพ ีล แขวง ุ่ทงมหาเมฆ เขตสาทร ก ุรงเทพฯ 10120 [email protected] ส​ ิทธิเทา่ เทยี ม พิการไมใ่ ชอ่ ุปสรรค สขุ สร้างได้ 10 Friendly Design ทอ่ งเท่ียว​อยา่ งเทา่ เทยี ม คนสรา้ งสขุ ต่อ-ฉตั รชัย สรา้ งสขุ คนพิการ 14 เพ่มิ ความเท่าเทยี มคุณภาพชีวติ สุขรอบบ้าน 16 โยเกริ ต์ มีดีกวา่ ทีค่ ดิ สุขไร้ควัน 18 19 สุขเลิกเหลา้ 22 สุขรอบบา้ น 23 ความพิการ ไมใ่ ช่ขอ้ อ้าง “​ ความสำ� เรจ็ ” ของครไู อซ์ ดำ� เกงิ มงุ่ ธัญญา สุขลบั สมอง

สขุ ประจ�ำฉบบั ส​ ิทธิเท่าเทยี ม พกิ ารไมใ่ ชอ่ ุปสรรค แมค้ วามแตกตา่ งเกดิ ขน้ึ จากความบกพรอ่ ง ทกุ คนม​ ีสิทธิ ทางร่างกาย แต่ก็ไม่ใช่สิ่งกีดขวางการมีชีวิต เหมอื นคนทวั่ ไป ไมว่ า่ จะเปน็ การเรยี น การท�ำ งาน มคี​ ุณภาพชวี ติ การท่องเที่ยว ออกไปสัมผัสประสบการณ์ของ และสุขภาพภาพทด่ี ี​ การมชี วี ิต​ปกติเหมือนคนอ่ืน ​

คนพกิ าร ไมใ่ ชภ่ าระ ความเทา่ เทยี มเ​กดิ ขน้ึ ไดจ้ รงิ สงั คมตอ้ งเรม่ิ จากปรบั ทศั นคตติ อ่ คนพกิ าร เพราะคนพกิ ารทกุ คนมศี กั ยภาพ ในตัวเอง เพียงแต่โครงสร้างทางสังคมยังไม่ถูกออกแบบให้เหมาะสมสำ�หรับการอยู่ร่วมกนั ไมว่ ่าจะเปน็ เร่ืองเลก็ ๆ น้อย ๆ ในชวี ิต ประจำ�วัน ไปจนถึงเร่ืองใหญ่เชิงโครงสร้างนโยบายการวางรากฐานชีวิต เรื่องการศึกษา การประกอบอาชีพ ​ท่ีต้องออกแบบ​ให้ เพือ่ คนทกุ กลุ่มอยา่ งเสมอภาคกัน ปี 2563 กรมส่งเสริมและพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร เปดิ เผยตัวเลขวา่ ค​ นพกิ ารที่มบี ัตร ประจ�ำ ตวั คนพกิ ารไดร้ บั การศกึ ษา 1,533,159 คน ในจ�ำ นวนนจ้ี บการศกึ ษาระดบั ชน้ั ประถมศกึ ษา มากท่ีสุดอยู่ท่ี 1,249,795 คน รองลงมาคือระดับมัธยมศึกษา 169,606 คน ประกาศนียบัตร วิชาการศึกษา 35,085 คน ไมร่ ะบกุ ารศกึ ษา 24,402 คน และอดุ มศกึ ษาเพียง 21,220 คน ประเทศไทยมีคนพิการ รอ้ ยละ 3.08 ของประชากรทง้ั หมด ในจำ�นวนนม้ี ีคนพิการทีเ่ รยี นจบ ชน้ั อดุ มศึกษา ร้อยละ 1.04 “ความพรอ้ ม ความมน่ั ใจ ศกั ยภาพ” คือ 3 ปัจจัยสำ�คัญ ที่กลายเป็นสาเหตุอันดับต้น ๆ ท�ำ ใหค้ นพกิ ารสว่ นใหญไ่ มไ่ ดเ้ ขา้ สรู่ ะบบการศกึ ษา สว่ นเรอ่ื งกฎหมาย สถานะทางการเงนิ การคมนาคม รวมไปถงึ สถานศกึ ษา หรือสถานประกอบการท่ีจะรองรับเด็กพิการนั้น ถือว่าเป็นเรื่องถัด ๆ ไปที่จะ พรากโอกาสการเรียนต่อของเด็กพิการ โดยเฉพาะเด็กพิการที่อยู่ในระดับ อดุ มศึกษา ต้นทุนชีวติ ไมเ่ ท่ากัน? หนทางแกป้ ัญหา? คนพิการต้องเผชิญกับความยากลำ�บากกว่าคนทั่วไป ส​ สส. ​จดั ท�ำ สตู รทเ่ี รยี กวา่ การฟน้ื ฟสู มรรถภาพคนพกิ าร มีต้นทุนการใช้ชีิวิตสูงกว่า ​เช่น หากต้องนั่งวีลแชร์ การใช้ โดยชุมชน CBR (community base rehabilitation) รถสาธารณะ​ก็ไม่เอ้ือให้เดินทางเองได้เหมือนคนทั่วไป ซึ่งเร่ิมใน 5 จังหวัด โดยใช้ชุมชนเป็นฐานในการฟื้นฟูและ การข้ึนรถเมล์ท่ีคนทั่วไปทำ�ได้ กลายเป็นเร่ืองใหญ่และยาก พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ของคนพกิ าร ทช่ี ว่ ยดแู ลและเกอ้ื หนนุ กนั ล�ำ บากกวา่ ทค่ี ดิ เพราะไมว่ า่ จะเปน็ ปา้ ยรถเมล์ รวมถงึ รถเมล์ ต้ังแต่เรื่องของสุขภาพ การศึกษา สังคม และเศรษฐกิจ ไม่ได้ออกแบบมาเพื่อคนกลุ่มนี้ ทำ�ให้ต้องหันไปใช้รถ รวมไปถึงด้านอาชีพ ด้วยการดึงหน่วยงานต่าง ๆ ในชุมชน สว่ นบคุ คล หรอื รถรบั จา้ งทแ่ี พงกวา่ รถสาธารณะ และหากเปน็ ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียน หรือโรงพยาบาล ให้เข้ามาช่วยกันดูว่า ครอบครวั ทส่ี ถานะทางเศรษฐกจิ ไมพ่ รอ้ ม หรอื เปน็ ครอบครวั เด็กพิการคนหนึ่งจำ�เป็นต้องเข้าไปช่วยฟื้นฟูและพัฒนา ที่อยู่ในต่างจังหวัด ในชุมชนต่าง ๆ แค่คิดเร่ืองการเดินทาง ในด้านใดบ้าง ก็ทำ�ให้หลายครอบครัวถอดใจ และเลือกให้เด็กอยู่บ้าน ​เทศบาล อบต. ​มีสว่ นรว่ มในการออกแบบสงิ่ แวดลอ้ ม แทนการได้ไปโรงเรยี นเหมอื นคนทั่วไป อสม. ดแู ลเร่ืองพัฒนาการดา้ นตา่ งๆ ในชวี ติ ​ แม้ว่ารัฐบาลจะให้เด็กพิการเรียนฟรีไปถึงระดับ กศน. ดแู ลหาวธิ นี �ำ การศกึ ษาเขา้ ถงึ บา้ น เพราะบางคน ปริญญาตรี แต่ปัญหา อุปสรรคระหว่างทาง ทำ�ให้โอกาส กอ็ าจมีเหตุผลทเี่ ดนิ ทางไมไ่ ดเ้ ลย แ​ ต่ทง้ั หมดจะประเมินโดย ทางการศึกษาของคนกลุ่มน้ีตกหล่นไป ​ทำ�ให้เด็กพิการ ให้ทุกคนเป็นศูนย์กลางและช่วยกันออกแบบ การใช้สูตรนี้ ส่วนใหญ่เรียบจบแคช่ ั้นประถมประมาณหนง่ึ ลา้ นสองแสน ก็จะช่วยเอ้ือให้คนพิการสามารถฟ้ืนฟูตัวเองได้ และพ่ึงพา กว่าคน ในขณะท่ีเรียนจบระดับอุดมศึกษาในปีท่ีผ่านมา ตวั เองไดใ้ นท่สี ุด เพียงแค่สองหมืน่ กวา่ คนเท่านั้น นิตยสารสรา้ งสขุ 5

ที่ผ่านมา สสส. ลงมือและ จากโลกมดื ลงพื้นท่ี เตรียมความพร้อมของ สูโ่ ลกการเปน็ ... เด็กพิการ ครอบครัว และชุมชน มุ่งเน้นการสร้างความรับรู้ ความ “ครสู อนภาษาจีน” เขา้ ใจ การเปดิ โอกาส เปดิ ทศั นคติ และเปิดหัวใจรายบุคคล เพ่ือให้ “นันทพร ก้อนรัมย์” ผู้ช่วยครูและสอน เห็นถึงคุณค่าของความแตกต่าง เสริมภาษาจีนโรงเรียนคนตาบอดกรุงเทพฯ และเข้าใจวิธีการอยู่ร่วมกันได้ ทแ่ี มด้ วงตาจะมองไมเ่ หน็ แตเ่ ธอมจี ติ วญิ ญาณ อย่างมีความสุข โดย สสส. เป็น ความเป็นครเู ป็นเลิศ ตวั กลางทจ่ี ะลงไปนง่ั จบั เขา่ คยุ กนั กบั ชมุ ชนและเดก็ พกิ าร รวมไปถงึ การพูดคุยเรื่องการเตรียมความพร้อมในระดับโรงเรียนและ บ้ำนเกิดของ “นันทพร” อยู่ท่ี อ.กระสังข์ มหาวทิ ยาลัยด้วย จ.บรุ รี มั ย์ เธอมสี ถำนะเปน็ คนพกิ ำรทำงกำรเหน็ ผูป้ กครอง ก็ถอื เปน็ ปจั จัยหลกั ท่จี ะทาำ ใหก้ ารสร้างศักยภาพ แบบบอดสนิทตั้งแต่ก�ำเนิดแม้ดวงตำของเธอ ของเด็กพิการสำาเร็จ สสส. ได้ใช้รูปแบบท่ีเรียกว่า self-help จะมองโลกใบน้ไี ม่เห็น แต่…ไม่ได้ท�ำให้เธอหมด group การช่วยเหลือกันเองระหว่างกลุ่มพ่อแม่ที่มีลูกพิการ ก�ำลังใจ เหมือนกัน ผ่านการสนับสนุนและทำางานร่วมกับผู้ปกครองของ เดก็ พกิ าร ดว้ ยการเปดิ คอรส์ เสรมิ สรา้ งความมน่ั ใจ และการเหน็ คณุ คา่ ชวี ติ ที่ “ครูนนั ทพร” ของตัวเองในรูปแบบที่แตกต่างและหลากหลาย ตามความพิการ แตล่ ะประเภท ทาำ ให้เกดิ การแลกเปลยี่ นเรยี นรู้ แชรป์ ระสบการณ์ ฝันใฝ ตัง้ แตว่ ัยเดก็ เกดิ การให้คาำ ปรึกษาซึง่ กนั และกนั กลายมาเปน็ ตน้ แบบของการรวมกลมุ่ ผปู้ กครอง และสง่ ตอ่ ดวงตามองไม่เห็น แต่นันทพรเช่ือว่า ประสาท ไปให้กับกรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พร้อมทั้ง สัมผัสด้านการ “ฟง พูด อาน” เป็นพรสวรรค์ 3 ส่งิ แลกเปลี่ยนองค์ความรู้และวิธีการมากมาย ท่ีจะช่วยเอ้ือและ ทค่ี นพกิ ารทางสายตาไดม้ าทดแทน เธอจงึ บอกตวั เองวา่ ประคับประคอง เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตท่ีดีต้ังแต่วัยเด็กจนเติบโต เธอสามารถเรียนภาษาจีนได้เหมือนคนทั่วไป และเธอ เป็นผู้ใหญ่ กม็ ุ่งมั่นฝา ฟันอุปสรรคต่าง ๆ เพือ่ ใหไ้ ด้เรยี นภาษาจนี ที่ การลดช่องว่างทางการศึกษาจะนำาไปสู่การเพิ่มศักยภาพ มหาวิทยาลัยวทิ ยาลัยแมฟ่ ้าหลวง จ.เชยี งราย ในการสรา้ งอาชพี นางภรณี ภปู่ ระเสรฐิ ผอู้ าำ นวยการสาำ นกั สนบั สนนุ สุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ สสส. ให้ความเหน็ ว่า “หวั ใจสําคญั เส้นทางชีวิตของนันทพรไม่ง่าย เธอต้องสอบ ของเรอื่ งนค้ี อื การทาํ ใหค้ นพกิ ารสามารถพงึ่ พงิ และพงึ่ พาตวั เองได้ สัมภาษณ์หลายด่าน เพื่อพิสูจน์ว่าความบกพร่องทาง ดูแลตัวเองได้ดี และมีรายได้เพ่ือประคับคองชีวิต เห็นคุณค่าใน สายตาของเธอวา่ ไมเ่ ปน็ อปุ สรรคตอ่ การเรยี นภาษาจนี ตวั เองเสมอ และใชช้ วี ติ อยตู่ อ่ อยา่ งมศี กั ดศ์ิ รี ดว้ ยการไดท้ าํ สงิ่ ทรี่ กั ในที่สุดความพยายามของนันทพรไม่สูญเปล่า เธอได้ มีความสุข รวมไปถึงการมีอาชพี มงี านทาํ และใชช้ วี ติ นอกบา้ นได้ รับโอกาสให้เข้าเรียนสาขาวิชาการสอนภาษาจีนตอน เหมอื นคนอนื่ ๆ ในสังคม” อายุ 20 ปี ใช้เวลาเรียน 5 ปี เม่ือจบการศึกษา เธอได้ รับบทบาทเป็นครูผู้ช่วยท่ีโรงเรียนสอนคนตาบอด ความพิการจะไม่ใช่อุปสรรค กรุงเทพฯ อกี ตอ่ ไป หากทกุ ฝา ยเขา้ ใจถงึ ขอ้ จาำ กดั ในการอยรู่ ว่ มกนั ในสงั คม และออกแบบ โครงสรา้ งเผอื่ ใหค้ นอกี กลมุ่ ไดม้ พี น้ื ท่ี รว่ มกนั นอกเหนอื จากจะไมม่ ใี ครเปน ภาระใคร ศกั ยภาพทม่ี ยี งั ถกู ดงึ ออกมาใช้ เพอ่ื ตนเองและผอู้ ่ืนได้ด้วย 6 นติ ยสำรสรา้ งสขุ







สขุ สร้างได้ Friendly Design ทอ่ งเที่ยวอ​ ยา่ งเท่าเทยี ม ปรอะนสใอหบับกก้กเกไาปบั ปารน็ ชรทเวีกดณ่อิตานิ งร์ใหทเหทมาาี่ย่งๆว ​ลองคดิ ถงึ ในช่วงอยบู่ ้าน หยดุ เชื้อเพ่อื ชาติ เนื่องมาจากสถานการณ์ โควิดเม่ือหลายเดือนก่อน หลายคนยังรู้สึกคิดถึงการท่องเท่ียว คิดถึง ประสบการณ์ใหม่ ๆ ​จากท่ีเคยไปไหนมาไหนได้ตามปกติ กลายเป็นไปไหน ไม่ได้เลยเรายังรู้สึกทรมาน แต่ลองนึกถึงคนอีกกลุ่มที่ไม่สามารถไปไหน มาไหนไดเ้ ปน็ ปกตจิ ะเปน็ อย่างไร ​ประเทศไทยมค​ี นพกิ าร 2 ลา้ นกวา่ คน มคี วามพกิ ารและความตอ้ งการทแ่ี ตกตา่ งกนั เชน่ คนตาบอด อาจจะตอ้ งการระบบทเี่ กย่ี วกบั เสยี ง คนใชว้ ลี แชรอ์ าจจะตอ้ งการระบบ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การใชร้ ถเขน็ ไดอ้ ยา่ งสะดวก เปน็ ตน้ และยงั ม​กี ลมุ่ ผสู้ งู อายกุ วา่ 12 ลา้ นคน ท่ีในปี 2564 เราจะเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ ต่างก็​มี​ข้อจำ�กัด​ด้านสุขภาวะ ทางรา่ งกาย ซ่ึงก็ตอ้ งการสิ่งอำ�นวยความสะดวก และสง่ิ แวดล้อมทป่ี ลอดภัย 10 นติ ยสารสร้างสขุ

สสส. ทำาเรื่องสร้างเสริมสุขภาพของผู้คน ดูแลทุกคนบนผืน แผน่ ดนิ ไทย รวมทง้ั ประชากรกลมุ่ เฉพาะทมี่ คี วามเปราะบางและขอ้ จาำ กดั ต่าง ๆ อยา่ งผ้สู ูงอายแุ ละคนพิการ ดงั นนั้ การสร้างเสรมิ สุขภาพสำาหรบั บุคคลกลุ่มนี้จึงต้องมีวิธีที่แตกต่างไป การผลักดันยุทธศาสตร์ที่เรียกว่า การปรับสภาพแวดล้อมเพ่ือคนท้ังมวล เป็นการออกแบบท่ีควรจะให้ ทุกคนเข้าถึงทุกที่ได้ เป็นเร่ืองที่กำาลังผลักดันให้เกิดได้มากข้ึน สสส. สนบั สนุนงานวชิ าการ นโยบาย เพื่อนาำ ไปสู่การขับเคล่อื นรว่ มกนั จะดีกว่าไหม หากสถานที่ท่องเที่ยว ร้านค้า ที่พัก หรือแม้แต่ รา้ นอาหาร จะสามารถรองรบั และอาำ นวยความสะดวกใหแ้ กน่ กั ทอ่ งเทยี่ ว ทุกคนได้ โดยเฉพาะผู้สูงอายุ คนพิการ และกลุ่มเปราะบาง ให้สามารถ เขา้ มาใช้บริการไดเ้ หมอื นคนท่ัวไป สสส. จึงร่วมกับมูลนิธิอารยสถาปตยเพื่อคนทั้งมวล จัดประชุม เสวนาการขับเคล่อื นการทอ่ งเทย่ี วเพอ่ื คนท้งั มวล ใน 10 จงั หวดั นำาร่อง และพ้ืนท่ีเช่ือมโยง ครั้งท่ี 1 เพ่ือทำาให้เกิดเส้นทางการท่องเท่ียวเพ่ือ คนทง้ั มวลในพน้ื ทอ่ี ยา่ งยง่ั ยนื ตลอดจนขยายผลเพม่ิ เสน้ ทางการทอ่ งเทย่ี ว ให้ท่วั ประเทศไทย การท่องเที่ยวเพื่อคนทั้งมวลสามารถทำาได้ในประเทศไทย นายจารุเชฏฐ เรืองสุวรรณ รองผอู้ าำ นวยการฝา ยสนิ คา้ การทอ่ งเทยี่ ว ททท. กลา่ วและอธบิ ายวา่ ทบี่ อกวา่ ทาำ ไดน้ น้ั ตอ้ งทาำ ตงั้ แต่ ระบบศนู ยก์ ลางการคมนาคมทจ่ี ะนาำ ไปสแู่ หลง่ ทอ่ งเทยี่ ว เชน่ ทา่ อากาศยาน สถานขี นสง่ สถานรี ถไฟ และท่าเรือ เพ่ือให้ทุกคนเข้าถึงได้ ท่องเท่ียวได้ สะดวก และปลอดภัย จังหวัดอ่ืน ๆ สามารถ นาำ รปู แบบของ 10 จังหวดั นาำ รอ่ งไปตอ่ ยอดทั่วประเทศ การทำางานรว่ มกับ ททท. สสส. ได้นาำ ความรู้ การสื่อสารสงั คม ประเมินความพรอ้ ม ของคนในพื้นท่ี และปรับปรุงสถานที่ บริการ เพื่อให้เกิดการท่องเท่ียวที่เช่ือมโยงกับ คนทั้งปวง โดยนำาเอาหลักอารยสถาปัตย์ (Friendly Design) ซึ่งเป็นหลักสากล ทอ่ี อกแบบมาเพอ่ื ทกุ คนใชป้ ระโยชนร์ ว่ มกนั ไมว่ า่ จะเปน็ คนพกิ าร คนแก่ เดก็ สามารถ เข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ สะดวก ทันสมัย ปลอดภัย เป็นธรรม ทั่วถึง เท่าเทียม คำานึงถึงการใช้ประโยชน์ทกุ วยั และสภาพร่างกาย พน้ื ทีน่ ำารอ่ ง 10 จงั หวดั กทม. กาญจนบรุ ี ขอนแกน่ ตาก เชียงราย เชยี งใหม่ ราชบรุ ี ชลบุรี อยุธยา พังงา Friendly Design Guide Book คู่มือ ดาวนโ หลด “คูม่ ืออารยสถาปตย” อารยสถาปตย การออกแบบท่เี ปน็ มติ รกับคนทงั้ มวล นบั เป็นค่มู อื ฉบับแรกของอาเซียน Friendly Design หรอื อารยสถาปตั ย์ หมายถงึ หลกั การออกแบบทเ่ี ปน็ มาตรฐานสากล ทกุ คนใชไ้ ด้ ทกุ วยั ใชด้ ี สะดวก ทนั สมยั ปลอดภัย สบายใจหายห่วง ด้วยหลักคิดท่ีเป็นมิตร กบั คนทัง้ มวล นติ ยสารสรา้ งสุข 11

การออกแบบเพอ่ื ทกุ คนทม่ี กี ารจดั สง่ิ อาำ นวยความสะดวก ให้คนทั้งมวล ก็เพ่ือให้มนุษย์ล้อสามารถใช้งานได้ด้วยตนเอง โดยสะดวก สบาย และปลอดภยั ทง้ั หมดนค้ี อื หลกั เกณฑพ์ น้ื ฐาน ทอ่ี อกแบบตามอารยสถาปัตย์ เชน่ • ปรับปรุงบา้ นพักให้มกี ารออกแบบท่ีเปน็ มติ ร • สร้างทางลาดมาตรฐานที่ไม่ชันสาำ หรบั วลี แชร์ • ออกแบบประตหู อ้ งนาำ้ ทกี่ วา้ งอยา่ งนอ้ ย 80 เซนตเิ มตร มีราวจับ มีพนื้ ท่กี วา้ งเพยี งพอ การสำารวจส่ิงอำานวยความสะดวกตามแนวคิดการออกแบบเพื่อทุกคน สำาหรบั ผูส้ งู อายุ คนพิการ และมนุษยลอ้ ตอ้ งสำารวจรายละเอียดของ สถานท่ดี ังกล่าววา่ มีลักษณะอยา่ งไรบา้ ง ประกอบด้วย 1. มที จี่ อดรถสาำ หรบั ผูใ้ ช้รถเขน็ /ผสู้ ูงอาย/ุ คนพกิ าร 2. มีห้องนำ้าสำาหรับผู้ใช้รถเข็น/ผู้สูงอายุ/คนพิการ มรี าวจบั พน้ื ทห่ี มนุ ตวั สญั ญาณฉกุ เฉนิ อา่ งลา้ งมอื และทเ่ี ปลย่ี น ผ้าออ้ มสำาหรับเด็กหรือผูส้ งู อายุหรือไม่ 3. ทางลาด สาำ หรับผูใ้ ชร้ ถเข็น/ผ้สู งู อายุ คนพกิ าร มคี วามชนั ราวจับ ชว่ งพักสำาหรับวลี แชร์ ทเ่ี หมาะสม 4. มปี ้ายสัญลักษณ์คนพิการ 5. มีเคาน์เตอรบ์ รกิ ารสาำ หรบั มนุษย์ล้อ 6. ลฟิ ต์ มีหนา้ จอบอกชนั้ อักษรเบรลล์ เสียงบอกชนั้ และความสูงปุ่มกดสำาหรับวลี แชรไ์ ด้มาตรฐานหรอื ไม่ สสส. มีภารกิจท่จี ะสร้างเสริมสุขภาพ และยินดีท่จี ะเป็นส่วนหน่งึ ในการลดอุปสรรคในการเดินทาง นางภรณี ภปู่ ระเสรฐิ ผอู้ าำ นวยการสาำ นกั สนบั สนนุ สขุ ภาวะประชากรกลมุ่ เฉพาะ (สาำ นกั 9) สสส. กลา่ ววา่ ไม่ใช่เฉพาะคนพิการ แต่หมายรวมถงึ ผู้สงู อายแุ ละผทู้ ่ีเดินทางยากลาำ บากดว้ ยเงอ่ื นไขอน่ื ๆ ด้วย เชน่ คนท้อง คนปว่ ย เพราะฉะนนั้ คนกลุ่มนีม้ สี ทิ ธ์ิ และจาำ เปน็ มากทจี่ ะตอ้ งเดนิ ทางด้วยตนเองได้ สถานการณ์การท่องเที่ยวคงดำาเนินไปในทิศทางที่ดี หากสามารถยกระดับคุณภาพของ แหล่งท่องเท่ียวให้ดีข้ึนและเปดรับคนทั้งมวลได้ นับว่า Universal Design เป็นเคร่ืองมือที่ช่วย เชื่อมโยงสูก่ ารทอ่ งเท่ยี ว และเป็นการสง่ เสรมิ สขุ ภาวะเพอ่ื คนทั้งมวลให้ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ ทอ่ งเที่ยวไดอ้ ยา่ งมีความสขุ โดยเสมอภาค และเทา่ เทียม 12 นติ ยสารสร้างสุข









กลา่ วคอื กลมุ่ ทร่ี บั ประทานโยเกริ ต์ เปน็ ประจ�ำ จะมคี วามเสย่ี งในการพบ สำ�หรับการลดความเส่ียงในการเกิดโรค เนื้องอกที่เส่ียงเป็นมะเร็งขน้ั สงู น้อยกวา่ กลุ่มที่ไม่กินถึง 26% ท้งั นี้ ผลต่าง มะเร็งลำ�ไส้และทวารหนักน้ัน สมาคมโรคมะเร็ง ระหวา่ งกลมุ่ ทรี่ บั ประทานโยเกริ ต์ ประจ�ำ และกลมุ่ ทไี่ มร่ บั ประทานเลยกลบั ไม่ แห่งสหรัฐอเมริกัน แนะนำ�ว่า ผู้ใหญ่วัยตั้งแต่ เห็นชดั ในกลุ่มประชากรหญิงจากการวจิ ยั เดยี วกันนี้ 45 ปขี นึ้ ไป ควรเรมิ่ ตรวจคดั กรองมะเรง็ ล�ำ ไสใ้ หญ่ “ข้อมูลที่เราได้ศึกษามาน้ีเป็นหลักฐานทางวิชาการช้ินใหม่ท่ีชี้ชัด และทวารหนกั ไดแ้ ลว้ เพราะยง่ิ ตรวจพบเรว็ เทา่ ไหร่ ถึงบทบาทของโยเกิร์ตต่อการเกิดมะเร็งลำ�ไส้ในระยะเร่ิมต้น” ดร.ยิน เคา ผลการรกั ษาและโอกาสรอดจากมะเรง็ ชนดิ นก้ี ย็ งิ่ มี ผู้เขยี นผลการวจิ ัยร่วมจากมหาวิทยาลยั วอชงิ ตัน เซนตห์ ลยุ ส์​กล่าว มากขน้ึ เทา่ นน้ั ซง่ึ เนอ้ื งอกในล�ำ ไสท้ ม่ี ลี กั ษณะผดิ ปกติ ​หากว่าในอนาคตเมื่อมีผลการวิจัยออกมายืนยันผลการวิจัยครั้งนี้ โดยมากแล้ว จะใช้เวลาอีกประมาณ 10-15 ปี อกี หลาย ๆ การวจิ ยั ดร.ยนิ เชอ่ื วา่ มคี วามเปน็ ไปไดว้ า่ พฤตกิ รรมการรบั ประทาน ในการพฒั นาไปเปน็ มะเรง็ แตก่ ใ็ ชว่ า่ เนอ้ื งอกทกุ กรณี โยเกิร์ตของคนเรา จะกลายมาเป็นปัจจัยสำ�คัญปัจจัยหน่ึงที่ต้องคำ�นึงถึง ท่ตี รวจพบจะกลายไปเปน็ มะเรง็ ทง้ั หมด ในการตรวจคัดกรองมะเร็งลำ�ไส้และทวารหนัก ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว การวจิ ยั จากมหาวทิ ยาลยั วอชงิ ตนั เซนตห์ ลยุ ส์ เป็นส่ิงที่ผู้บริโภคสมารถเลือกเองได้ ไม่ใช่ปัจจัยที่เกิดเองตามธรรมชาติ นี้ยงั ไม่ไดม้ ุง่ เน้นศกึ ษาใหไ้ ดค้ ำ�ตอบวา่ จรงิ ๆ แลว้ และยง่ิ ไปกวา่ นน้ั ส�ำ หรบั ผทู้ ไ่ี มไ่ ดร้ บั การตรวจคดั กรองมะเรง็ ล�ำ ไส้ การรบั ประทาน การรับประทานโยเกิร์ตไปทำ�ให้ความเส่ียงในการ โยเกริ ต์ เปน็ ประจ�ำ กเ็ ปน็ สง่ิ ทส่ี ามารถแนะน�ำ ใหป้ ฏบิ ตั ไิ ดเ้ ลย เพอ่ื ลดความเสย่ี ง เกิดโรคมะเร็งลำ�ไส้และทวารหนักลดลงได้อย่างไร ในการเกิดมะเร็งชนดิ น้ี ผลการศึกษาเพียงแต่บอกว่า ทำ�ให้ความเสี่ยง ในการเกิดโรคลดลง ​อีกทั้งยังไม่ได้ศึกษาต่อไปว่า นกั วจิ ยั ยงั พบวา่ งานวจิ ยั กอ่ นหนา้ นจ้ี �ำ นวนหนง่ึ กเ็ คยพบความเชอ่ื มโยงกนั ในคนกลุ่มตัวอย่างที่ตรวจเจอเน้ืองอกนั้น ต่อมา ระหว่างการรับประทานโยเกิร์ต และความเส่ียงในการเกิดโรคมะเร็งลำ�ไส้ แต่ละคนกลายไปเป็นมะเร็งกันมากน้อยแค่ไหน และทวารหนกั ทลี่ ดลงมาบา้ งแลว้ ท�ำ ใหน้ กั วทิ ยาศาสตรท์ ศ่ี กึ ษาเรอื่ งนอ้ี ยา่ ง อยา่ งไร จรงิ จงั บางทา่ น สนใจบทบาทของโยเกริ ต์ ตอ่ การเพมิ่ ประชากรจลุ นิ ทรยี ช์ นดิ ดี “​แมว้ า่ จะยงั ไมเ่ ปน็ ทท่ี ราบแนช่ ดั วา่ โปรไบโอตกิ ในล�ำ ไสม​้ ากขน้ึ แตจ่ ดุ ส�ำ คญั ทย่ี งั ตอ้ งมกี ารศกึ ษากนั ใหเ้ กดิ ความรคู้ วามเขา้ ใจ หรือจุลนิ ทรยี ด์ ีที่พบในโยเกิรต์ ​ ชว่ ยลดความเสี่ยง ทม่ี ากย่ิงๆ ขึ้นไปอกี เร่อื งหนึ่งคอื ผลโดยตรงของการรบั ประทานโยเกิร์ตตอ่ ในการเกดิ โรคมะเรง็ ล�ำ ไสไ้ ดอ้ ยา่ งไร แตก่ ม็ หี ลกั ฐาน การลดความเส่ียงในการเกิดเนื้องอกในล�ำ ไสข้ องคนเรา ทางวิชาการพอสมควรท่ีชี้ว่ามีทางเป็นไปได้ เช่น ผลการวิจัยล่าสุดจากมหาวิทยาลัยวอชิงตัน เซนต์หลุยส์ นับเป็น โปรไบโอติก ช่วยลดการอกั เสบ ซ่งึ เป็นปจั จยั หนงึ่ การวิจัยแรกท่ีสามารถชี้ให้เห็นได้ชัดเจนถึงผลโดยตรงของการรับประทาน ในการก่อมะเร็ง นอกจากนี้ยังพบว่า ช่วยไปดกั จบั โยเกริ ต์ ประจ�ำ ตอ่ ความเสย่ี งในการเกดิ เนอ้ื งอกในส�ำ ไสท้ ล่ี ดลง จากกอ่ นหนา้ น้ี สารกอ่ มะเรง็ ในล�ำ ไส้ และท�ำ ใหม้ นั มฤี ทธเ์ิ ปน็ กลาง” ท่ีพบกันเพียงแคค่ วามสมั พนั ธ์กนั ของสองสิง่ นเ้ี ทา่ นั้น ดร.เกรแฮม โคลดิตซ์ รองผู้อำ�นวยการด้านการ ปอ้ งกนั และการควบคุมมะเรง็ แห่งศนู ยโ์ รคมะเร็ง แอลวิน เจ ไซต์แมน ในเมืองเซนต์หลุยส์ ท่ีไม่ได้ เขา้ ร่วมวจิ ยั กลา่ ว ​ ด้านแวนดาน่า เชท ผู้เช่ียวชาญด้านการให้ คำ�ปรึกษาเกี่ยวกับโภชนการ ในลอสแองเจลิส กลา่ ววา่ สำ�หรับใครท่ตี ้องการรบั ประทานโยเกิรต์ เพ่ือสุขภาพ เธอขอแนะนำ�ว่า ควรเลือกโยเกิร์ต ชนดิ ทไ่ี รไ้ ขม้ นั หรอื มไี ขมนั ต�ำ่ จะดกี วา่ นอกจากนแ้ี ลว้ กต็ อ้ งใหค้ วามส�ำ คญั กบั สมดลุ ในการเลอื กรบั ประทาน อาหารโดยรวมด้วย โดยหันมารบั ประทานผักและ ผลไม้ ธญั พชื ไมข่ ดั สใี หม้ ากๆ ทานเนอื้ แดงแตน่ อ้ ย โดยเฉพาะเนื้อท่ีแปรรูปอย่างในไส้กรอก ท่ีสำ�คัญ ตอ้ งลดการดมื่ แอลกอฮอลล์ ง นติ ยสารสรา้ งสขุ 17

สขุ ไรค้ วัน สมาคมแพทย์แอฟรกิ าใต้เรียกรอ้ งขอข้ึนภาษบี ุหรี่ 100% เมอ่ื ปกี ลายประเทศแอฟรกิ าใต้ เกบ็ ภาษสี รรพสามติ ยาสบู ไดร้ วม 2.39 หมน่ื ลา้ นบาท ในขณะทปี่ ระเทศตอ้ งแบกภาระคา่ รกั ษาพยาบาลจากโรคทเ่ี ปน็ ผลพวงมาจากการสบู บหุ ร่ี สูงถงึ ประมาณ 8 หมนื่ ลา้ นบาท ซ่งึ นับเปน็ ภาระทางงบประมาณประเทศเปน็ อย่างมาก ทาํ ใหล้ า่ สดุ สมาคมดา้ นการแพทยแ์ ละดา้ นการตอ่ ตา้ นการสบู บหุ ร่ี ตอ้ งรวมตวั กนั ออกมา เรียกร้องให้รัฐพิจารณาขึ้นภาษีบุหร่ีและยาสูบไปเลยรวดเดียว 100% เนื่องจากผลที่ รฐั บาลขน้ึ ภาษบี หุ รท่ี ลี ะนอ้ ยๆ ไมไ่ ดม้ ผี ลลดจาํ นวนผสู้ บู ลงเลย ทแ่ี ยไ่ ปกวา่ นน้ั คอื รฐั บาล มแี นวโน้มในการข้ึนภาษีบุหร่ีในอัตราทต่ี ํ่าลงเรื่อยๆ ในชว่ ง 2 -3 ปที ผี่ า่ นมา สาํ หรบั สมาคมและองคก์ รทร่ี วมตวั กนั ออกมาเรยี กรอ้ งเรอื่ งนี้ ไดแ้ ก่ สภาตา้ นบหุ รแ่ี หง่ ชาตแิ อฟรกิ าใต้ สภาวจิ ยั ทางการแพทย์ แอฟริกาใต้ และ สมาคมโรคหัวใจและหลอดเลือดสมองแอฟริกาใต้ ทั้งน้ี ได้มีการอ้างถึงผลของการข้ึนราคาบุหรี่และผลิตภัณฑ์ ยาสูบในอัตราที่สูงเพียงพอที่จะมีผลทางจิตวิทยาต่อผู้สูบ ซึ่งพบในการทําการสํารวจความคิดเห็นผู้สูบบุหรี่ในช่วงท่ีมีปัญหา โควดิ -19 ระบาด จนตอ้ งมกี ารลอ็ กดาวน์ และหา้ มจาํ หนา่ ยผลติ ภณั ฑย์ าสบู ในแอฟรกิ า สง่ ผลใหบ้ หุ รข่ี าดแคลนและมรี าคาสงู ลบิ ลว่ิ โดยนักสูบหลายคนยอมรับว่า ปัจจัยเร่ืองราคาทําให้พวกเขาได้พยายามเลิกสูบบุหร่ีไปแล้วตลอดช่วงล็อกดาวน์ท่ีผ่านมา ด้านสมาคมธุรกจิ คา้ บหุ รแ่ี ละยาสบู กก็ าํ ลังเดินหน้ากันออกมาคา้ นขอ้ เสนอขึ้นภาษนี กี้ นั อยา่ งหนกั หน่วง แต่แสดงให้เห็นแน่ชัดว่า รายได้นั้นไมค่ ุ้มคา่ กับสิ่งทร่ี ฐั จะต้องเสียไป 179 องค์กรทัว่ โลกจี้ Google ถอดแอปฯ สง่ เสริมสบู บหุ รี่ องค์กรรณรงค์เพื่อเด็กปราศจากยาสูบ และองค์กรพันธมิตรรวม 179 องค์กรจาก 62 ประเทศท่ัวโลก ได้ส่งจดหมายเปิดผนึกถึงผู้บริหาร Google เรียกร้องใหม้ ีการหา้ มแอปพลิเคชนั ใน Google Play Store ที่มสี ว่ นส่งเสริม ให้เด็กและเยาวชนสูบบุหรี่และบุหร่ีไฟฟ้า โดยขอต้องยกเลิกแอปฯ ท่ีเข้าข่าย สง่ เสรมิ การสบู บหุ รแ่ี ละบหุ รไ่ี ฟฟา้ ทง้ั หมด และหา้ มอนมุ ตั แิ อปฯ ใหมท่ ม่ี ลี กั ษณะ คลา้ ยกัน ท้ังน้ีความเคลื่อนไหวดังกล่าวของภาคีผู้รณรงค์ต่อต้านการสูบบุหร่ีและ บุหร่ีไฟฟ้า เกิดข้ึนหลังจากที่ Apple, Amazon และบริษัทเทคโนโลยีอ่ืน ๆ ได้รับนโยบายห้ามการส่งเสริมการสูบบุหรี่ และบหุ รีไ่ ฟฟ้ากนั ถ้วนหนา้ แล้ว นาํ โดย Apple ที่ เรม่ิ ต้นมาตง้ั แตเ่ ม่อื ปลายเดือนพฤศจิกายนปีท่แี ลว้ ประกาศวา่ จะเริ่ม ไม่รับแอปฯ ที่ส่งเสริมการสูบบุหร่ีและบุหร่ีไฟฟ้า อีกท้ังยังจะโละแอปท่ีมีอยู่ในแอปสโตร์ทั้งหมดท่ีพบว่ามีส่วนส่งเสริม การสูบบุหร่ี สําหรับเหตุผลหลักท่ีองค์กรต่อต้านการสูบบุหรี่ เน่ืองจากมีข้อมูลว่า เหล่าบริษัทบุหรี่และบุหร่ีไฟฟ้ายักษ์ใหญ่ หลายรายหนั มาพง่ึ แพลตฟอรม์ มอื ถอื กนั มากขน้ึ ในการเขา้ ถงึ นกั สบู หนา้ ใหม่ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในชว่ งโควดิ -19 ระบาดนน้ั บริษัทเหล่าน้ีทุ่มทําการตลาดกันอย่างหนักผ่านส่ือออนไลน์ท่ีอิงกับสมาร์ทโฟน ดังจะเห็นได้จากปริมาณโฆษณาของ บรษิ ัทบหุ รแ่ี ละบุหร่ีไฟฟ้าท่ที ่วมทน้ สอ่ื โซเชียลตา่ งๆ 18 นิตยสารสร้างสขุ