บัญชีชั้รสูง 1 รวม

47 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบทดสอบ หน้าท่ี ช่อื วิชา : การบญั ชีชน้ั สงู 1 รหสั วิชา 30201 – 2005 แผ่นท่ี 2/4 32 งาน : การบญั ชีการฝากขาย ค. เดบติ บญั ชีตน้ ทุนสินค้าขาย เครดติ บญั ชีรบั ฝากขาย-ผู้ฝากขาย ง. บันทกึ ความทรงจํา จ. เดบิต บญั ชฝี ากขาย เครดิต บัญชีสินคา้ 6. การฝากขายสนิ คา้ กรณบี นั ทกึ บัญชสี นิ ค้าฝากขายแยกไวต้ ่างหากจากการขายปกติของกจิ การสมมตวิ ่าบรษิ ทั เอกกจิ จาํ กัด ซื้อเครือ่ งทํานํา้ อนุ่ เปน็ เงนิ สดจํานวน 10 เคร่ือง ราคาเครือ่ งละ 2,000 บาท ภาษมี ลู ค่าเพิ่ม 7% เพือ่ เตรยี มส่งไป ฝากขายรา้ นสามเสน (บนั ทึกบัญชสี นิ ค้าแบบต่อเน่ือง) บริษัท เอกกิจ จาํ กดั จะบนั ทกึ รายการซ้ือเครื่องทาํ นํา้ อุ่นอยา่ งไร ก. เดบติ บัญชีซ้ือ 20,000 บญั ชภี าษีซ้ือ 1,400 เครดติ บัญชเี งินสด 21,400 ข. เดบติ บัญชีสินคา้ 20,000 บญั ชภี าษีซ้ือ 1,400 เครดิต บญั ชเี งินสด 21,400 ค. เดบิต บัญชีซอ้ื 21,400 เครดติ บัญชีเงนิ สด 21,400 ง. เดบิต บญั ชสี นิ คา้ 21,400 เครดติ บญั ชีเงินสด 21,400 จ. เดบิต บญั ชสี ินค้า 21,400 เครดติ บัญชเี งินสด 20,000 บัญชีภาษีซื้อ 1,400 7. การรับฝากขายสินคา้ กรณบี นั ทึกบัญชีสนิ ค้ารับฝากขายแยกไว้ต่างหากจากการขายปกตขิ องกิจการ สมมติว่า รา้ น สมหวังไดร้ บั สนิ ค้าฝากขายจากบริษัท เพมิ่ พนู จาํ กดั เป็นค่าตู้เยน็ สมหวังจะบนั ทกึ รายการบัญชเี ก่ียวกบั สินคา้ ท่ีได้รับฝาก ขายอย่างไร ก. เดบิต บญั ชีสนิ ค้ารบั ฝากขาย 30,000 บัญชีภาษซี ้ือ 2,100 เครดิต บัญชีรบั ฝากขาย-บจก.เพม่ิ พูน 32,100 ข. เดบติ บญั ชีสินค้า 30,000 บญั ชีภาษซี ้ือ 2,100 เครดิต บัญชีรับฝากขาย-บจก.เพ่ิมพนู 32,100

48 สาขาวิชา : การบัญชี ใบทดสอบ หน้าที่ ชอ่ื วชิ า : การบญั ชีชั้นสูง 1 รหสั วิชา 30201 – 2005 แผ่นท่ี 3/4 33 งาน : การบญั ชีการฝากขาย ค. เดบติ บญั ชีสินคา้ รบั ฝากขาย 30,000 บัญชภี าษีซ้ือ 2,100 เครดติ บญั ชีรับฝากขาย-รา้ นสมหวงั 32,100 ง. เดบติ บนั ทึกความทรงจํา จ. เดบติ บญั ชสี นิ คา้ รับฝากขาย-ร้านสมหวัง 32,100 เครดิต บัญชสี นิ ค้าส่งไปฝากขาย 32,100 8. การบนั ทกึ บญั ชสี ินค้าของผ้ฝู ากขายมวี ิธีใดบา้ ง ก. Periodic Inventory System และ Perpetual Inventory System ข. Gross Sale และ Net Sale ค. Perpetual Inventory System และ Net Sale ง. Periodic Inventory System และ Gross Sale จ. Perpetual Inventory System 9. เม่ือผฝู้ ากขายได้รบั รายงานขายจากผรู้ ับฝากขาย ผ้ฝู ากขายจะบันทกึ รายไดจ้ ากการขายสนิ คา้ ส่งไปฝากขาย โดยมีวิธกี ารบนั ทึกวิธใี ด ก. Periodic Inventory System และ Perpetual Inventory System ข. Gross Sale และ Net Sale ค. Perpetual Inventory System และ Net Sale ง. Periodic Inventory System และ Gross Sale จ. Gross Sale 10. กจิ การทีส่ ่งสนิ คา้ ไปฝากขายเมอ่ื ถึงวนั ส้นิ งวดบญั ชี ถ้ามีสินค้าคงเหลอื อยใู่ นมือของผูร้ ับฝากขายจะต้องนาํ มาแสดง เป็นรายการใดในงบดลุ ของผูฝ้ ากขาย ก. สนิ ทรัพย์ ข. หนีส้ นิ ค. ทุน ง. รายได้ จ. คา่ ใชจ้ ่าย

49 สาขาวิชา : การบัญชี ใบทดสอบ หนา้ ท่ี ช่ือวชิ า : การบัญชชี ั้นสูง 1 รหสั วิชา 30201 – 2005 แผน่ ท่ี 4/4 34 งาน : การบญั ชีการฝากขาย 11. ผู้ฝากขายจะบนั ทกึ ยอดเครดติ ของบัญชลี กู หนี้-ผรู้ ับฝาก ในงบการเงนิ ตามข้อใด ก. บันทกึ ในงบกําไรขาดทนุ โดยถือเปน็ ค่าใช้จ่าย ข. บันทกึ ในงบกําไรขาดทุนโดยถอื เป็นรายได้ ค. บันทึกในงบดุลเป็นสนิ ทรัพย์หมุนเวียน ง. บนั ทกึ ในงบดุลเป็นหน้สี นิ หมุนเวยี น จ. บันทกึ ในงบดุลเปน็ ส่วนของเจ้าของ 12. การนาํ สินค้าไปฝากขาย ถา้ ผู้ฝากขายส่งเงนิ ทดรองไปให้ผ้รู ับฝากขายไว้ใช้จา่ ยเก่ยี วกับการฝากขายสินคา้ ผูฝ้ ากขายจะ บันทกึ อย่างไร ก. เดบิต บญั ชีเงนิ ทดรอง เครดติ บญั ชเี งนิ สด ข. เดบิต บัญชีฝากขาย – ผู้รบั ฝากขาย เครดติ บญั ชีเงินสด ค. เดบิต บญั ชฝี ากขาย – ผรู้ ับฝากขาย เครดิต บญั ชเี งินทดรอง ง. เดบติ บญั ชีเงนิ สด เครดติ บญั ชีฝากขาย – ผูร้ บั ฝากขาย จ. เดบิต บัญชเี งนิ สด เครดติ บัญชเี งนิ ทดรอง

สาขาวชิ า : การบัญชี 50 ชอ่ื วิชา : การบัญชชี ัน้ สงู 1 รหัสวชิ า 30201 – 2005 งาน : การบัญชกี ารฝากขาย ใบเฉลยใบทดสอบ หน้าท่ี แผน่ ที่ 1/2 35 1. ข้อใดหมายถึงการฝากขาย คาํ ตอบ : ค. การนาํ สนิ คา้ ไปฝากขายผอู้ นื่ ขายโดยฝากเงินค่าสนิ ค้าไว้ทผ่ี ูร้ ับฝากขาย 2. สทิ ธิของผ้รู ับฝากขายได้แก่อะไรบา้ ง คําตอบ : จ. ถกู ทกุ ขอ้ 3. ลักษณะสาํ คญั ประการหนึ่ง ซงึ่ แสดงให้เห็นวา่ เปน็ การฝากขายสินคา้ คือข้อใด คําตอบ : ง. ผู้ครอบครองสนิ คา้ และเจา้ ของสนิ ค้าเปน็ เจา้ ของกรรมสทิ ธ์ิในสินคา้ น้นั 4. หนา้ ทขี่ องผรู้ ับฝากขายได้แกอ่ ะไรบา้ ง คําตอบ : จ. ถกู ทกุ ขอ้ 5. การฝากขายสนิ คา้ กรณีบนั ทกึ รายการเกีย่ วกับสินค้ารบั ฝากขายแยกตา่ งหากจากการขายปกติของกิจการเมอื่ ผ้รู ับฝาก ขาย ไดร้ ับสินค้าฝากขายจากผู้ฝากขายจะบันทกึ บัญชีอย่างไร คาํ ตอบ : ง. บนั ทกึ ความทรงจํา 6. การฝากขายสนิ คา้ กรณบี นั ทกึ บญั ชสี นิ ค้าฝากขายแยกไวต้ ่างหากจากการขายปกติของกิจการสมมตวิ ่าบรษิ ัท เอกกจิ จํากดั ซื้อเครอ่ื งทําน้าํ อุ่นเป็นเงินสดจาํ นวน 10 เครอ่ื ง ราคาเคร่อื งละ 2,000 บาท ภาษมี ูลคา่ เพมิ่ 7% เพ่อื เตรยี มสง่ ไป ฝากขายรา้ นสามเสน (บนั ทกึ บัญชีสินคา้ แบบต่อเนอ่ื ง) บริษัท เอกกจิ จาํ กัด จะบันทกึ รายการซ้ือเครื่องทําน้ําอุ่นอยา่ งไร คําตอบ : ข. เดบิต บัญชีสนิ ค้า 20,000 บญั ชภี าษซี ือ้ 1,400 เครดติ บญั ชเี งินสด 21,400 7. การรบั ฝากขายสินคา้ กรณีบนั ทกึ บัญชสี นิ ค้ารับฝากขายแยกไวต้ า่ งหากจากการขายปกตขิ องกิจการ สมมติวา่ รา้ น สมหวงั ได้รบั สนิ คา้ ฝากขายจากบริษทั เพิ่มพูน จํากัด เปน็ ค่าตูเ้ ย็นสมหวงั จะบนั ทึกรายการบัญชเี ก่ียวกับสนิ คา้ ทไ่ี ดร้ ับฝาก ขายอยา่ งไร คําตอบ : จ. เดบติ บัญชสี ินค้ารบั ฝากขาย-ร้านสมหวงั 32,100 เครดิต บัญชีสนิ คา้ ส่งไปฝากขาย 32,100

51 สาขาวชิ า : การบัญชี ใบเฉลยใบทดสอบ หนา้ ท่ี ชือ่ วชิ า : การบัญชีชัน้ สูง 1 รหัสวชิ า 30201 – 2005 36 งาน : การบัญชีการฝากขาย แผ่นที่ 2/2 8. การบันทึกบญั ชีสินค้าของผู้ฝากขายมีวธิ ีใดบ้าง คําตอบ : ก. Periodic Inventory System และ Perpetual Inventory System 9. เมอ่ื ผู้ฝากขายได้รับรายงานขายจากผูร้ บั ฝากขาย ผูฝ้ ากขายจะบนั ทกึ รายได้จากการขายสินคา้ สง่ ไปฝากขาย โดยมีวธิ กี ารบนั ทึกวิธีใด คาํ ตอบ : ข. Gross Sale และ Net Sale 10. กิจการท่สี ่งสนิ คา้ ไปฝากขายเมื่อถงึ วนั สนิ้ งวดบัญชี ถ้ามสี นิ ค้าคงเหลืออยู่ในมอื ของผ้รู บั ฝากขายจะต้องนาํ มาแสดง เปน็ รายการใดในงบดลุ ของผฝู้ ากขาย คําตอบ : ก. สินทรพั ย์ 11. ผู้ฝากขายจะบันทกึ ยอดเครดติ ของบญั ชีลกู หนี้-ผู้รับฝาก ในงบการเงนิ ตามขอ้ ใด คําตอบ : ค. บันทกึ ในงบดลุ เป็นสนิ ทรพั ย์หมุนเวียน 12. การนาํ สนิ คา้ ไปฝากขาย ถา้ ผู้ฝากขายส่งเงนิ ทดรองไปใหผ้ ู้รบั ฝากขายไว้ใชจ้ ่ายเก่ยี วกับการฝากขายสนิ คา้ ผฝู้ ากขายจะ บนั ทกึ อย่างไร คาํ ตอบ : ข. เดบติ บัญชีฝากขาย – ผู้รับฝากขาย เครดติ บัญชเี งินสด

สาขาวชิ า : การบญั ชี 52 ชื่อวชิ า : การบญั ชีชั้นสูง 1 รหสั วิชา 30201 – 2005 งาน : การบญั ชกี ารฝากขาย ใบมอบหมายงาน หนา้ ท่ี แผ่นที่ 1/1 37 จุดประสงค์การมอบหมายงาน 1. เพอ่ื ให้ผเู้ รยี นมคี วามรบั ผดิ ชอบ 2. เพ่อื ใหผ้ ้เู รียนใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์ แนวทางการปฏบิ ัติงาน ครูมอบหมายงาน นกั เรียนค้นควา้ นักเรยี นนาํ เสนอ นกั เรยี นสง่ ผลงาน เปน็ การบา้ น งานตนเอง ครูใหค้ ะแนน แหล่งคน้ ควา้ หนังสอื เรียน ตําราเรียน คาถาม/ปัญหา 1. ในการคน้ ควา้ งานนกั เรียนพบปญั หาอะไรบา้ ง 2. นกั เรียนแกป้ ญั หาอยา่ งไร 3. นกั เรยี นไดอ้ ะไรจากการไปคน้ ควา้ งาน กาหนดเวลาสง่ งาน ก่อนครสู อนคาบตอ่ ไป

53 แผนการจดั การเรยี นรมู้ ุ่งเน้นสมรรถนะ หน่วยที่ 2 ช่อื หน่วย การบญั ชกี ารฝากขาย รวม 16 ช่ัวโมง สอนคร้งั ท่ี 4 - 7 เรือ่ ง การบญั ชกี ารฝากขาย จํานวน 16 ชว่ั โมง 1. สาระสาคญั การฝากขาย เป็นรปู แบบหน่งึ ของการจาํ หนา่ ยสินคา้ เพอ่ื ใหเ้ ข้าถึงตวั ผู้บริโภคได้อย่างรวดเร็ว และ ทว่ั ถงึ ประกอบกับวิถชี วี ติ ของคนรุ่นใหมท่ ่ีนยิ มซ้อื สนิ ค้าผ่านจดุ จาํ หน่ายทที่ นั สมยั เชน่ ร้านสะดวกซอ้ื หรอื หา้ งสรรพสินคา้ จึงมผี ทู้ เ่ี กย่ี วข้องกับธรุ กรรมนแ้ี ตกตา่ งจากการขายปกติ ทั้งผฝู้ ากขาย ผรู้ ับฝากขาย กระบวนการทางบญั ชตี ลอดจนระบบบัญชขี องการฝากขาย จึงเปน็ ส่งิ จําเปน็ สําหรบั การปฏบิ ัตงิ านทาง บัญชขี องกิจการทั้งในส่วนของกจิ การท่เี ปน็ ผฝู้ ากขายและผูร้ บั ฝากขาย 2. สมรรถนะประจาหนว่ ย จัดทาํ รายงานผลกําไรขาดทุนจากการฝากขายได้ 3. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ (มาตรฐานการเรียนรู้) 3.1 ด้านความรู้ 3.1.1 อธิบายความหมาย และความสําคญั ของการฝากขายได้ 3.1.2 บอกลกั ษณะของการฝากขาย วิธีการดําเนนิ การฝากขาย สิทธิและหน้าท่ขี องผรู้ ับ ฝากขายได้ 3.1.3 อธบิ ายรายงานยอดกําไรจากการฝากขายได้ และบอกศพั ท์บัญชีได้ 3.2 ดา้ นทกั ษะ 3.2.1 บนั ทึกบญั ชีเกย่ี วกับการฝากขายด้านผูร้ บั ฝากขาย และดา้ นผู้ฝากขายได้ 3.2.2 แสดงรายการสนิ คา้ คงเหลือในงบดลุ และบันทกึ บญั ชเี พือ่ ขายสนิ ค้า ฝากขายเปน็ เงนิ เช่ือได้ 3.3 คุณลกั ษณะท่พี ึงประสงค์ 3.3.1 นกั ศึกษาเห็นความสาํ คัญและเขา้ ใจถงึ เหตุผลของการทาํ บัญชี 3.3.2 นกั ศึกษามีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ 3.4 การประยกุ ต์ 3D และนอ้ มนาํ หลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง 3.4.1 ผเู้ รียนมกี ารทําเปน็ ขน้ั ตอน การทําตามลําดับขนั้ 3.4.2 ผู้เรียนมวี นิ ัย มีความประหยัด 3.4.3 ผ้สู อนสอดแทรกปรชั ญาเก่ียวกบั ความประหยดั อดออม

54 แผนการจดั การเรียนรูม้ งุ่ เนน้ สมรรถนะ หนว่ ยท่ี 2 ช่ือหนว่ ย การบัญชีการฝากขาย รวม 16 ช่วั โมง สอนครงั้ ท่ี 4 - 7 เร่อื ง การบญั ชกี ารฝากขาย จาํ นวน 16 ชัว่ โมง 4. เน้ือหาสาระการเรียนรู้ 4.1 ความหมาย และความสําคัญของการฝากขาย 4.2 ลักษณะของการฝากขาย 4.3 วธิ ีการดาํ เนินการฝากขาย 4.4 สทิ ธิของผูร้ บั ฝากขาย 4.5 หน้าที่ของผู้รับฝากขาย 4.6 การบัญชเี ก่ยี วกับการฝากขาย 4.7 สินค้าคงเหลือของผู้ฝากขาย 4.8 เงนิ ล่วงหน้าจากผู้รบั ฝากขาย 4.9 การสง่ คืนสนิ คา้ ฝากขายทขี่ ายไม่ได้ 4.10 การขายสินค้าฝากขายเปน็ เงนิ เชื่อ 4.11 การจดั ทาํ รายงานยอดกาํ ไรจากการฝากขาย 4.12 ศัพท์บญั ชี 5 กิจกรรมการเรยี นการสอน 5.1 ขั้นนาํ เขา้ สู่บทเรียน(M) นําเขา้ ส่บู ทเรยี นโดยกล่าวถึงวงจรการดําเนนิ ธรุ กิจ 5.2 ขน้ั การจดั เรยี นรู้(I) 5.2.1 ทําแบบประเมนิ ผลกอ่ นการเรยี น 5.2.2 ผ้สู อนและผเู้ รียนร่วมกนั อภปิ รายเร่อื งเก่ยี วกับวงจรการดําเนินธุรกิจ 5.2.3 ผเู้ รียนศกึ ษาใบความรู้ 5.3 ข้ันสรุป(A) 5.3.1 แบง่ กลมุ่ ผู้เรยี นมารายงานหน้าช้นั เรยี น

55 แผนการจัดการเรยี นร้มู ุง่ เนน้ สมรรถนะ หนว่ ยท่ี 2 ชื่อหน่วย การบญั ชกี ารฝากขาย รวม 16 ชว่ั โมง สอนคร้งั ท่ี 4 - 7 เรอื่ ง การบญั ชกี ารฝากขาย จาํ นวน 16 ชวั่ โมง 5.4 การวัดผลและประเมินผล(P) 5.4.1 การสงั เกต  ความตั้งใจและสนใจของผเู้ รียน  ความรว่ มมือในการอภิปราย  การแสดงความคดิ เหน็ อยา่ งมเี หตุผล 5.4.2 การตรวจผลงานภาคปฏบิ ัติ  กจิ กรรมตรวจสอบความเขา้ ใจ  แบบทดสอบเพ่อื ประเมินผลหลังการเรยี นรู้ 5.4.3 การทดสอบด้วยวาจาและข้อเขียน  ตรวจแบบทดสอบ ไมน่ อ้ ยกว่าร้อยละ 60  ตั้งคําถามใหต้ อบและอธิบาย ไมน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 80 6. สื่อการการเรยี นรู้/แหลง่ การเรียนรู้ 6.1 สื่อสิง่ พิมพ์ หนังสอื เรียนวชิ า : ของสํานักพมิ พเ์ อมพันธ์ 7. เอกสารประกอบการจดั การเรยี นรู้ (ใบความรู้ ใบงาน ใบมอบหมายงาน ฯลฯ) 7.1 ใบความรู้ 7.2 ใบทดสอบ 7.3 ใบสงั่ งาน 8. การบรู ณาการ/ความสมั พันธ์กบั วชิ าอ่ืน 8.1 วชิ าภาษาไทย เกยี่ วกบั การใช้ภาษาด้านการพูด การอ่าน และการเขียน 8.2 วชิ าคณติ ศาสตร์ เก่ยี วกบั การคาํ นวณ 8.3 วชิ าภาษาองั กฤษ ดา้ นคาํ ศัพท์ทางบัญชี

56 แผนการจัดการเรยี นรู้มงุ่ เน้นสมรรถนะ หนว่ ยที่ 2 ช่ือหน่วย การบัญชีการฝากขาย รวม 16 ช่ัวโมง สอนคร้งั ท่ี 4 - 7 เรอ่ื ง การบญั ชกี ารฝากขาย จาํ นวน 16 ชัว่ โมง 9. การวัดผลและประเมินผล 9.1 วิธีการ ดําเนนิ การวัดผลในชว่ งเวลา (1) ก่อนเรยี น โดยใชแ้ บบทดสอบก่อนเรยี น (2) ระหวา่ งเรียน โดยการถามตอบและการสังเกตการณป์ ฏบิ ัตงิ าน (3) หลังเสรจ็ ส้ินการเรียน โดยทาํ แบบทดสอบ 9.2 เกณฑก์ ารประเมนิ (1) ผู้เรยี นมีเวลาเรียนไม่น้อยกวา่ รอ้ ยละ 80 (2) ผู้เรียนมคี ะแนนจากแบบทดสอบหลงั เรียนร้อยละ 80 (3) ผเู้ รียนบันทึกบัญชีการซอ้ื ขายสนิ ค้าสมบรู ณ์และถกู ตอ้ งทกุ ครั้ง 10. บนั ทกึ หลังการเรียนรู้ 10.1 ผลการใชแ้ ผนการจดั การเรียนรู้ 1. เนื้อหาสอดคลอ้ งกับจุดประสงค์เชงิ พฤตกิ รรม 2. สามารถนาํ ไปใชป้ ฏบิ ัตกิ ารสอนไดค้ รบตามกระบวนการเรียนการสอน 3. สอื่ การสอนเหมาะสมดี 10.2 ผลการเรยี นรขู้ องผเู้ รยี น 1. นักศกึ ษาสว่ นใหญม่ ีความสนใจใฝ่รู้ เข้าใจในบทเรียนรว่ มกัน อภปิ ราย ตอบคําถาม ในกลุ่ม และรว่ มกันแสดงความคิดเหน็ 2. นกั ศกึ ษากระตือรอื ร้นและรบั ผดิ ชอบในการทาํ งานกลมุ่ เพื่อใหง้ านสําเร็จทันเวลา ทก่ี ําหนด 10.3 แนวทางการพัฒนาคุณภาพการเรยี นรู้ 1. สอนเนื้อหาไดค้ รบตามหลักสูตร 2. แผนการสอนและวธิ ีการสอนครอบคลมุ เน้ือหาการสอนทําให้ผู้สอนสอนไดอ้ ย่างม่ันใจ 3. สอนไดท้ นั ตามเวลาท่ีกาํ หนด …………………………………………… ผบู้ ันทึกการสอน

57 แผนการจัดการเรยี นรู้ หนว่ ยท่ี 2 ช่อื วชิ า การบญั ชชี น้ั สูง 1 สอนครั้งท่ี 4 – 8 ชอ่ื หนว่ ย การบัญชีการฝากขาย ชัว่ โมงรวม 16 ชื่อเรื่อง การบญั ชกี ารฝากขาย จานวนช่ัวโมง 14 – 29 หวั ขอ้ เร่ือง 1. ความหมาย และความสาํ คัญของการฝากขาย 2. ลกั ษณะของการฝากขาย 3. วิธีการดาํ เนินการฝากขาย 4. สทิ ธขิ องผูร้ ับฝากขาย 5. หนา้ ที่ของผรู้ ับฝากขาย 6. การบญั ชเี กีย่ วกบั การฝากขาย 7. สนิ คา้ คงเหลือของผู้ฝากขาย 8. เงนิ ลว่ งหน้าจากผู้รับฝากขาย 9. การส่งคืนสินค้าฝากขายท่ขี ายไม่ได้ 10. การขายสนิ คา้ ฝากขายเปน็ เงินเชอ่ื 11. การจดั ทาํ รายงานยอดกําไรจากการฝากขาย 12. ศัพทบ์ ัญชี แนวคิดรวบยอด การฝากขาย เปน็ รูปแบบหนึ่งของการจําหน่ายสนิ คา้ เพื่อให้เขา้ ถึงตวั ผู้บริโภค ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว และทว่ั ถงึ ประกอบกบั วถิ ชี ีวติ ของคนรนุ่ ใหม่ท่นี ยิ มซอ้ื สนิ ค้าผ่านจดุ จําหน่ายท่ี ทันสมัยเชน่ รา้ นสะดวกซื้อ หรือหา้ งสรรพสินคา้ จงึ มีผทู้ ่ีเกย่ี วขอ้ งกับธุรกรรมนีแ้ ตกต่างจากการขาย ปกติ ท้ังผฝู้ ากขาย ผรู้ บั ฝากขาย กระบวนการทางบญั ชตี ลอดจนระบบบญั ชีของการฝากขาย จึงเปน็ สิง่ จําเปน็ สําหรับการปฏิบตั งิ านทางบญั ชขี องกจิ การทงั้ ในสว่ นของกิจการทเี่ ปน็ ผู้ฝากขาย และผูร้ ับฝากขาย

58 สมรรถนะอาชพี ที่พงึ ประสงค์ (ส่ิงที่ตอ้ งการให้เกิดการประยกุ ต์ใช้ความรู้ ทกั ษะ คณุ ธรรม เข้าดว้ ยกนั ) 1. อธิบายความหมาย และความสาํ คญั ของการฝากขายได้ 2. บอกลักษณะของการฝากขายวิธีการดําเนินการฝากขายสทิ ธิ และหน้าท่ี ของผ้รู บั ฝากขายได้ 3. บันทกึ บญั ชีเกย่ี วกับการฝากขายดา้ นผูร้ บั ฝากขาย และด้านผฝู้ ากขายได้ 4. แสดงรายการสินค้าคงเหลอื ในงบดลุ และบนั ทึกบัญชเี พือ่ ขายสินค้าฝากขาย เป็นเงนิ เชื่อได้ 5. อธบิ ายรายงานยอดกาํ ไรจากการฝากขายได้ และบอกศพั ทบ์ ญั ชไี ด้ จดุ ประสงคก์ ารสอน/การเรียนรู้ จุดประสงค์ท่ัวไป 1. เขา้ ใจความหมาย และความสาํ คัญของการฝากขาย 2. ทราบลกั ษณะของการฝากขายวิธีการดําเนินการฝากขายสทิ ธิ และหนา้ ท่ี ของผู้รับฝากขาย 3. ทราบหลกั การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกับการฝากขายด้านผู้รบั ฝากขาย 4. ทราบหลกั การบนั ทึกบัญชเี กีย่ วกบั การฝากขายดา้ นผู้ฝากขาย 5. ทราบวิธีการแสดงรายการสินคา้ คงเหลือในงบดลุ 6. ทราบวธิ ีการบันทึกบญั ชเี พือ่ ขายสินค้าฝากขายเปน็ เงนิ เช่ือ 7. เขา้ ใจความหมายรายงานยอดกําไรจากการฝากขาย และมคี วามรเู้ รอื่ งศพั ทบ์ ญั ชี จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม 1. สรปุ ความหมาย และความสําคัญของการฝากขายได้ 2. บอกลกั ษณะของการฝากขายวธิ กี ารดําเนนิ การฝากขายสิทธิ และหน้าที่ ของผู้รับฝากขายได้ 3. บนั ทึกบญั ชเี กย่ี วกับการฝากขายด้านผูร้ ับฝากขายได้ 4. บนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกับการฝากขายด้านผู้ฝากขายได้ 5. แสดงรายการสินคา้ คงเหลอื ในงบดุลได้ 6. บันทึกบญั ชเี พอ่ื ขายสนิ คา้ ฝากขายเป็นเงนิ เชื่อได้ 7. อธบิ ายรายงานยอดกําไรจากการฝากขายได้ และบอกศัพท์บัญชไี ด้

59 กจิ กรรมการเรียนการสอน ขน้ั นาเขา้ สูบ่ ทเรียน ครูอธบิ ายขอบเขตของเนอ้ื หาสาระทเ่ี รียนเกย่ี วกับการบัญชีการฝากขาย เชื่อมโยงการทาํ ความเข้าใจหลกั การกอ่ นจะประยุกต์หลักการนําไปใชจ้ รงิ ผ่านการศกึ ษาโจทย์ วิเคราะห์ ตีความ และนาํ ไปใช้ ข้ันสอน กจิ กรรมการสอนของผู้สอน (ใชเ้ วลาการสอน 16 ช่ัวโมง) 1. ทบทวนความรู้เดมิ เก่ียวกบั บญั ชีฝากขายร่วมคา้ ทีน่ กั เรียนเคยเรียนมา ใหผ้ ู้เรยี น ตอบคําถามพร้อมยกตัวอยา่ ง 2. อธิบายความหมาย และลักษณะของการฝากขาย 3. บอกความแตกต่างระหวา่ งการขายปกติกับการฝากขาย 4. อธบิ ายลกั ษณะของสญั ญาฝากขาย 5. อธิบายสิทธิ และหน้าที่ของผู้ฝากขาย และผรู้ บั ฝากขาย 6. บอกประโยชน์ของการฝากขาย 7. ฝกึ ทกั ษะการบันทกึ บญั ชี และแสดงงบการเงนิ ของการฝากขาย โดยเรมิ่ จากการสอน หลกั การทางบญั ชี การศกึ ษาเปรียบเทียบโจทย์ การวเิ คราะห์โจทย์ นาํ ไปสกู่ ารแกป้ ัญหาโจทย์ และการประยกุ ตไ์ ปใชใ้ นการปฏบิ ัติจริง กิจกรรมการเรียนของผเู้ รียน 1. ตอบข้อซกั ถาม ทาํ แบบทดสอบก่อนเรียน 2. ผเู้ รียนศกึ ษาจากเอกสารประกอบการเรยี นการสอน และคาํ ชี้แนะจากผ้สู อน 3. ผูเ้ รียนปฏิบัติตามขั้นตอนในเอกสารประกอบการเรียนการสอน ซึง่ เรมิ่ ตัง้ แต่ ทําแบบทดสอบกอ่ นเรียน ศกึ ษาแนวคดิ รวบยอด เน้อื หาสาระ พจิ ารณาผลการศกึ ษาทค่ี าดหวงั ศึกษาเนื้อหา สรปุ จดจาํ ศพั ท์ที่น่าสนใจ ทาํ แบบฝึกหดั แบบฝกึ ปฏบิ ัติ ทําแบบทดสอบหลงั เรยี น และสกัดองค์ความรู้ทไี่ ดร้ ับ บันทกึ ไว้ในบนั ทกึ ความจําเพื่อใช้ในการทบทวน 4. ทาํ แบบประเมนิ หลงั เรยี น 5. ทาํ ใบงาน ขั้นสรปุ และการประยกุ ต์ใช้ กอ่ นจบการสอน ผสู้ อนสรปุ เนือ้ หาจากการเรยี นในหน่วยน้ี โดยเฉพาะองค์ความรทู้ ี่จะนาํ ไปใช้ในการปฏิบัติงานในวชิ าชีพ และคณุ ลกั ษณะทพ่ี งึ ประสงค์

60 สอ่ื การเรียนการสอน/การเรียนรู้ ส่ือส่งิ พมิ พ์ เอกสารประกอบการเรยี นการสอน วชิ าการบัญชชี ้ันสูง 1 รหสั วชิ า 3201-2005 ทผี่ ู้เขียนจดั ทาํ ข้ึน สือ่ โสตทัศน์ (ถ้าม)ี โปรเจคเตอร์, คอมพิวเตอร์ หนุ่ จาลองหรอื ของจริง (ถา้ ม)ี - แหล่งการเรยี นรู้ ในสถานศึกษา 1. ห้องสมุด 2. หอ้ งอินเตอรเ์ น็ต 3. ห้องปฏบิ ัติการคอมพิวเตอร์แผนกวชิ าการบัญชี นอกสถานศึกษา 1. กิจการเจา้ ของคนเดียว กิจการห้างห้นุ สว่ น บริษัทจํากดั 2. หอ้ งสมดุ ประชาชน 3. รา้ นอินเตอร์เน็ต การบูรณาการ/ความสัมพันธก์ ับวชิ าอ่ืน 1. บญั ชเี บือ้ งตน้ 1 2. บัญชีเบื้องต้น 2 3. ระบบบญั ชเี ดย่ี ว และสนิ คา้ 4. การบญั ชีเกี่ยวกับภาษี 5. การบัญชเี ช่าซอ้ื และขายผอ่ นชาํ ระ 6. การบัญชีร่วมค้า และฝากขาย

61 การวัด และการประเมนิ ผล วธิ วี ดั ผล 1. สงั เกตพฤติกรรมการปฏิบตั งิ านรายบคุ คล และรายกลุ่ม 2. ตรวจแบบฝึกหัด แบบฝึกปฏิบัติ 3. การสงั เกต และประเมินผลพฤตกิ รรมดา้ นคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอนั พึงประสงค์ เครอ่ื งมือวัดผล 1. แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการปฏิบัติงานรายบคุ คล และรายกลมุ่ 2. แบบตรวจแบบฝึกหดั แบบฝกึ ปฏบิ ตั ิ 3. แบบประเมินคณุ ธรรม จริยธรรม คา่ นิยม และคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ โดยครูผสู้ อน และผูเ้ รียนร่วมกันประเมิน เกณฑ์การประเมินผล 1. มีพฤตกิ รรมการปฏิบัตงิ านรายบุคคล รายกลมุ่ ตรงตามที่ครผู ้สู อน และผูเ้ รียนร่วมกนั กําหนด และรว่ มกันประเมิน 2. แบบฝกึ หดั แบบฝกึ ปฏิบัตทิ าํ ได้ถกู ต้อง ครบถว้ น ภายใต้การทาํ งานร่วมกนั โดยครผู สู้ อน เป็นผอู้ ํานวยความสะดวก และชี้แนะ 3. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ คะแนนขนึ้ อยู่ กบั การประเมินตามสภาพจริง

62 แบบประเมนิ คุณธรรมจริยธรรม สอนครงั้ ที่ .........วนั ท.ี่ ................เดือน........................... พ.ศ. .................... ลําดับที่ ชอ่ื -สกุล ความรับ ิผดชอบ หมายเหตุ การตรงเวลา การแต่งกาย ความซ่ือ ัสตย์ มีความเ ื่ชอม่ันในตนเอง รวมคะแนน ุคณธรรมจริยธรรม 1 11115 1 เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน 2 1.รายชอื่ ใหด้ ูตามลาํ ดบั 3 ในสมุดบนั ทึกเวลาเรยี น 4 และประเมินผลการเรียน 5 2. วธิ กี ารประเมนิ 6 ถา้ นกั เรียนขาดคณุ ธรรม 7 จริยธรรมในดา้ นใด 8 ให้คะแนน 0 ในด้านนนั้ 9 ถา้ ไม่ขาดคุณธรรม 10 ใหค้ ะแนน 1 ในดา้ นนนั้ 11 12 13 14 15 ลงชือ่ ..........................................ผูป้ ระเมนิ (...............................................) .........../.............../..................

63 แบบประเมนิ แบบฝกึ หดั และแบบฝกึ ปฏบิ ตั ิ (รายบคุ คล) สอนครั้งท่ี .........วันที.่ ................เดอื น........................... พ.ศ. .................... ลาํ ดบั ท่ี ชอ่ื -สกลุ ความถูก ้ตองของงาน หมายเหตุ วิ ีธการเ ีขยน ัตวเลขถูกต้อง ความสะอาดเรียบร้อยของ ้ิชนงาน เสร็จ ัทนตามเวลา ี่ทกําหนด รวมคะแนน อยู่ในเกณ ์ฑ 1 เกณฑ์การใหค้ ะแนน 2 1 หมายถึง ปรับปรงุ 3 2 หมายถึง พอใช้ 4 3 หมายถึง ดี 5 เกณฑ์การประเมิน 6 คะแนน 1-4 7 ระดับ ปรับปรงุ 8 คะแนน 5-8 9 ระดับ พอใช้ 10 คะแนน 9-12 11 ระดบั ดี 12 13 ( ) ผ้เู รยี น ( ) เพอื่ น 14 15 ผู้ประเมิน ( ) ครู

64 แบบประเมินแบบฝกึ หัด และแบบฝกึ ปฏบิ ตั ิ (รายกลมุ่ ) สอนคร้งั ที่ .........วันท่ี.................เดือน........................... พ.ศ. .................... ช่ือกลุ่ม.............................................. รายช่ือสมาชิกในกลุ่ม 1...........................................................หัวหนา้ กลุ่ม 6...........................................................สมาชกิ 2...........................................................รองหวั หนา้ 7...........................................................สมาชกิ 3...........................................................สมาชกิ 8...........................................................สมาชกิ 4...........................................................สมาชกิ 9...........................................................สมาชกิ 5...........................................................สมาชกิ 10.........................................................สมาชิก คาช้ีแจง ใหผ้ ปู้ ระเมนิ ใสเ่ ครอ่ื งหมาย  ลงในชอ่ งวา่ งตามความเปน็ จริง 3 หมายถงึ ดี 2 หมายถงึ พอใช้ 1 หมายถงึ ปรบั ปรงุ ที่ รายการประเมนิ ดี พอใช้ ปรับปรงุ (1) (3) (2) 1 การบนั ทกึ รายการเกีย่ วกบั กิจการร่วมค้า 2 วธิ กี ารเขียนตัวเลขถกู ตอ้ ง 3 ความสะอาดเรียบร้อยของช้นิ งาน 4 เสร็จทันตามกาํ หนด รวมคะแนน อยู่ในเกณฑ์ เกณฑก์ ารประเมนิ ความคดิ เหน็ ครูผสู้ อน คะแนน 1-4 ระดับ ปรบั ปรุง …………………………………………….. คะแนน 5-8 ระดับ พอใช้ …………………………………………….. คะแนน 9-12 ระดับ ดี …………………………………………….. ผู้ประเมนิ ( ) ครู ( ) ผ้เู รียน ( ) เพ่อื น

65 แผนการจัดการเรยี นรมู้ ุ่งเนน้ สมรรถนะ หนว่ ยที่ 3 ช่ือหน่วยการบัญชีเกี่ยวกบั การขายตามสัญญาผ่อนชําระและการเช่าซ้อื รวม 16 ชั่วโมง เรอื่ ง การบญั ชเี กยี่ วกับการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระละการเช่าซ้ือ สอนครงั้ ที่ 8 - 11 จาํ นวน 16 ชวั่ โมง 1. สาระสาคญั การขายผ่อนชําระ เป็นทางเลือกทสี่ ามารถตอบสนองความตอ้ งการของผ้ซู อ้ื และผขู้ ายไดเ้ ป็นอยา่ ง ดี กจิ การที่ดาํ เนนิ งานเก่ียวกบั การขายผอ่ นชําระ ตอ้ งศึกษาวธิ ีการบนั ทึกบญั ชใี ห้เหมาะสมทง้ั การรับรู้ กาํ ไรข้ันต้นเป็นรายได้ การบนั ทึกบญั ชีกรณมี สี ินค้ารบั แลกเปลีย่ นหรือการยดึ คนื สินคา้ ตลอดจนการ เปดิ เผย และแสดงรายการในงบการเงนิ 2. สมรรถนะประจาหนว่ ย บันทึกบัญชเี กี่ยวกับการขายตามสัญญาผ่อนชําระและสัญญาเชา่ ซอื้ ได้ 3. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 3.1 ด้านความรู้ 3.1.1 บอกความหมายและความสําคญั ของการขาย ตามสญั ญาผ่อนชําระและสญั ญาเช่าซอื้ ได้ 3.1.2 อธิบายคาํ นิยามจากแถลงการณม์ าตรฐานการบัญชีฉบบั ที่ 7 ได้ 3.1.3 บอกการผดิ นดั ชาํ ระหนแี้ ละการยึดสนิ ค้าคนื ได้ 3.2 ด้านทักษะ 3.2.1 คาํ นวณสนิ ค้ารับแลกเปลี่ยนได้ 3.2.2 จัดทํางบกําไรขาดทนุ งบดลุ และปิดบัญชตี ามเกณฑ์การขายตามสัญญาผอ่ นชําระได้ 3.2.3 บนั ทึกบัญชเี กยี่ วกบั การขายตามสัญญาผ่อนชําระได้ 3.3 คณุ ลักษณะทีพ่ ึงประสงค์ 3.3.1 นักศกึ ษาเห็นความสําคัญและเข้าใจถึงเหตุผลของการทําบัญชี 3.3.2 นกั ศึกษามคี วามรับผดิ ชอบตอ่ หน้าที่ 3.4 การประยกุ ต์ 3D และน้อมนําหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง 3.4.1 ผเู้ รียนมกี ารทาํ เปน็ ขน้ั ตอน การทําตามลําดับขน้ั 3.4.2 ผ้เู รยี นมีวนิ ยั มีความประหยัด 3.4.3 ผ้สู อนสอดแทรกปรัชญาเกี่ยวกบั ความประหยดั อดออม

66 แผนการจัดการเรยี นรู้มุ่งเนน้ สมรรถนะ หน่วยท่ี 3 ชือ่ หนว่ ยการบัญชีเกยี่ วกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระและการเชา่ ซื้อ รวม 16 ช่ัวโมง สอนครงั้ ที่ 8 - 11 เรื่อง การบญั ชีเกีย่ วกับการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระละการเชา่ ซอื้ จาํ นวน 16 ช่วั โมง 4. เน้ือหาสาระการเรียนรู้ 4.1 ความหมาย และความสําคัญของการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ และการเช่าชอื้ 4.2 คาํ นยิ ามจากแถลงการณม์ าตรฐานการบญั ชีฉบบั ที่ 7 4.3 การบนั ทึกบัญชเี ก่ยี วกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชําระ 4.4 การบนั ทกึ บัญชกี ารขายตามสญั ญาผ่อนชําระเมอ่ื กจิ การใชว้ ิธีบันทกึ สนิ ค้าแบบต่อเนอื่ ง 4.5 การปดิ บญั ชีการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระเม่อื กิจการใชว้ ิธบี ันทึกสนิ ค้าแบบตอ่ เน่ือง 4.6 การบันทึกบัญชี และการปดิ บัญชีการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระเมอ่ื กจิ การใช้วิธีบนั ทกึ สนิ ค้า เมือ่ วันส้ินงวด 4.7 สินคา้ รับแลกเปลี่ยน การปดิ นดั ชาํ ระหนี้ การยดึ สินคา้ คนื 4.8 ศพั ทบ์ ัญชี 5 กิจกรรมการเรยี นการสอน 5.1 ขัน้ นําเข้าสบู่ ทเรยี น(M) นาํ เขา้ ส่บู ทเรยี นโดยกล่าวถึงวงจรการดาํ เนินธรุ กิจ 5.2 ขน้ั การจดั เรียนรู้(I) 5.2.1 ทาํ แบบประเมินผลก่อนการเรยี น 5.2.2 ผสู้ อนและผเู้ รียนร่วมกันอภิปรายเรื่องเกย่ี วกบั วงจรการดาํ เนินธุรกิจ 5.2.3 ผู้เรียนศกึ ษาใบความรู้ 5.3 ข้ันสรปุ (A) 5.3.1 แบ่งกล่มุ ผู้เรยี นมารายงานหนา้ ช้นั เรยี น 5.4 การวดั ผลและประเมนิ ผล(P) 5.4.1 การสังเกต  ความตั้งใจและสนใจของผเู้ รียน  ความรว่ มมือในการอภิปราย  การแสดงความคดิ เห็นอยา่ งมีเหตุผล

67 แผนการจดั การเรยี นรูม้ ุ่งเน้นสมรรถนะ หน่วยที่ 3 ชอ่ื หนว่ ยการบญั ชีเก่ียวกับการขายตามสัญญาผ่อนชําระและการเชา่ ซ้ือ รวม 16 ชั่วโมง สอนคร้ังท่ี 8 - 11 เรอื่ ง การบญั ชเี กี่ยวกับการขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเชา่ ซ้อื จํานวน 16 ชั่วโมง 5.4.2 การตรวจผลงานภาคปฏิบตั ิ  กิจกรรมตรวจสอบความเขา้ ใจ  แบบทดสอบเพื่อประเมินผลหลังการเรียนรู้ 5.4.3 การทดสอบดว้ ยวาจาและข้อเขยี น  ตรวจแบบทดสอบ ไม่นอ้ ยกวา่ ร้อยละ 60  ตัง้ คําถามให้ตอบและอธบิ าย ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 6. ส่อื การการเรียนรู้/แหลง่ การเรยี นรู้ 6.1 ส่ือสิง่ พิมพ์ หนงั สอื เรียนวชิ า : ของสํานกั พิมพเ์ อมพนั ธ์ 7. เอกสารประกอบการจดั การเรยี นรู้ (ใบความรู้ ใบงาน ใบมอบหมายงาน ฯลฯ) 7.1 ใบความรู้ 7.2 ใบทดสอบ 7.3 ใบสงั่ งาน 8. การบูรณาการ/ความสัมพันธก์ ับวชิ าอ่ืน 8.1 วชิ าภาษาไทย เก่ยี วกับการใช้ภาษาด้านการพูด การอ่าน และการเขียน 8.2 วชิ าคณิตศาสตร์ เกีย่ วกบั การคํานวณ 8.3 วชิ าภาษาองั กฤษ ดา้ นคาํ ศัพทท์ างบญั ชี 9. การวดั ผลและประเมินผล 9.1 วิธกี าร ดาํ เนนิ การวัดผลในชว่ งเวลา (1) ก่อนเรียน โดยใชแ้ บบทดสอบก่อนเรยี น (2) ระหว่างเรยี น โดยการถามตอบและการสังเกตการณ์ปฏิบัตงิ าน (3) หลังเสรจ็ สิน้ การเรยี น โดยทาํ แบบทดสอบ 9.2 เกณฑ์การประเมิน (1) ผเู้ รียนมีเวลาเรียนไมน่ ้อยกว่ารอ้ ยละ 80 (2) ผู้เรยี นมคี ะแนนจากแบบทดสอบหลงั เรียนร้อยละ 80 (3) ผ้เู รยี นบันทกึ บัญชีการซอ้ื ขายสินค้าสมบูรณแ์ ละถูกตอ้ งทุกครัง้

68 แผนการจัดการเรยี นรู้มงุ่ เน้นสมรรถนะ หนว่ ยท่ี 3 ช่อื หน่วยการบญั ชเี กย่ี วกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชําระและการเช่าซือ้ รวม 16 ชว่ั โมง เร่ือง การบญั ชีเกี่ยวกับการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระละการเช่าซื้อ สอนครัง้ ที่ 8 - 11 จาํ นวน 16 ชว่ั โมง 10. บันทึกหลังการเรยี นรู้ 10.1 ผลการใชแ้ ผนการจดั การเรียนรู้ 1. เน้ือหาสอดคลอ้ งกับจดุ ประสงค์เชงิ พฤตกิ รรม 2. สามารถนําไปใชป้ ฏบิ ตั ิการสอนได้ครบตามกระบวนการเรียนการสอน 3. สอ่ื การสอนเหมาะสมดี 10.2 ผลการเรยี นรขู้ องผเู้ รยี น 1. นกั ศึกษาสว่ นใหญม่ คี วามสนใจใฝร่ ู้ เขา้ ใจในบทเรียนรว่ มกัน อภปิ ราย ตอบคําถาม ในกลุ่ม และรว่ มกันแสดงความคดิ เห็น 2. นกั ศกึ ษากระตอื รือรน้ และรบั ผิดชอบในการทํางานกลุม่ เพอ่ื ใหง้ านสาํ เร็จทันเวลา ที่กาํ หนด 10.3 แนวทางการพฒั นาคณุ ภาพการเรยี นรู้ 1. สอนเนอื้ หาไดค้ รบตามหลกั สูตร 2. แผนการสอนและวิธกี ารสอนครอบคลมุ เนอื้ หาการสอนทาํ ให้ผ้สู อนสอนไดอ้ ยา่ งม่ันใจ 3. สอนไดท้ นั ตามเวลาทีก่ าํ หนด ……………………………………………… ผู้บันทกึ การสอน

69 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ชื่อวชิ า : การบัญชชี ้ันสงู 1 รหัสวชิ า 30201 - 2005 แผ่นที่ 1/36 42 งาน : การบญั ชีเก่ยี วกบั การขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระละการเช่าซอื้ จดุ ประสงค์เชงิ พฤตกิ รรม 1. บอกความหมาย และความสาํ คญั ของการขายตามสัญญาผ่อนชําระ และการเช่าซื้อได้ 2. อธบิ ายคาํ นยิ ามจากแถลงการณ์มาตรฐานการบญั ชฉี บบั ท่ี 17 ได้ 3. บนั ทึกบัญชเี ก่ียวกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ และการเชา่ ซ้อื ไมว่ ่ากิจการจะบนั ทึกสินค้าตามวธิ ี Perpetual Inventory System หรือตามวิธี Periodic Inventory System ได้ 4. จดั ทํางบกําไรขาดทุน งบดุล และปดิ บัญชตี ามเกณฑ์การขายตามสญั ญาผ่อนชําระได้ 5. บนั ทึกบญั ชกี ารขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระเมื่อมสี ินค้ารบั แลกเปลีย่ น และบอกศัพท์บัญชีได้ 6. บันทึกบญั ชกี ารขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระเมอ่ื มีการผิดนัดชาํ ระหนี้ และการยดึ สินคา้ คืนได้ เนือ้ หาสาระ 1. ความหมาย และความสาํ คัญของการขายตามสัญญาผ่อนชําระ และการเช่าซือ้ การขายผ่อนชาระ (Installment Sale) หมายถึง การท่ีผ้ขู ายสง่ มอบสนิ คา้ หรือให้บรกิ ารกบั ผู้ซอ้ื โดยผ้ขู าย ยนิ ยอมให้ผู้ซื้อชําระคา่ สนิ คา้ หรือบริการจํานวนหน่งึ เงินจาํ นวนนี้เราเรยี กว่าเงนิ วางเรมิ่ แรก หรอื เงินดาวน์นั่นเอง สําหรับ ส่วนทเี่ หลอื ใหจ้ า่ ยชาํ ระเปน็ งวด ๆ ภายในระยะเวลาทีก่ ําหนดตามสญั ญา และกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินจะโอนใหผ้ ซู้ ื้อทนั ทีที่ มกี ารตกลงซื้อขาย เช่าซือ้ (Hire Purchase) หมายถงึ การที่ผใู้ ห้เช่านําสินทรัพย์ของตนออกใหเ้ ช่าโดยผู้เชา่ จะต้องชาํ ระเงนิ เปน็ งวด ๆ ในระยะเวลาที่กําหนดตามสัญญา แต่กรรมสทิ ธใิ์ นสินทรัพยย์ งั เป็นของผูใ้ หเ้ ช่าจนถงึ งวดสดุ ทา้ ย กรรมสทิ ธใิ์ น สินทรัพยจ์ งึ จะโอนไปใหก้ ับผเู้ ชา่ ในการเช่าซื้อผใู้ ห้เช่าอาจกาํ หนดให้ผ้เู ชา่ วางเงินเริ่มแรกเหมือนกบั การขายผอ่ นชําระก็ได้ ความสาคัญของการขายตามสัญญาผอ่ นชาระ และการเชา่ ซ้ือ โดยปกติการขายผอ่ นชาํ ระ และการเชา่ ซอ้ื น้ัน จะทาํ เป็นสัญญาตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณชิ ย์ มาตรา 572 เรียกว่า สัญญาเชา่ ซ้อื ซึ่งได้บญั ญตั ิไว้ว่า “อันว่าสัญญาเชา่ ซ้ือน้ัน คือ สญั ญาซ่งึ เจ้าของเอาสินทรพั ยอ์ อกให้ เช่า และใหค้ าํ มั่นว่าจะขายสินทรัพยน์ นั้ หรือวา่ จะใหส้ นิ ทรัพย์น้นั ตกเป็นสทิ ธิของผู้เชา่ โดยมีเงื่อนไขท่ผี ู้เชา่ ไดใ้ ช้เงนิ เป็น จํานวนเท่าน้นั เท่านคี้ ราวสัญญาเชา่ ซ้ือถา้ ไม่ทาํ เป็นหนังสอื ทา่ นวา่ เปน็ โมฆะ” แตผ่ ู้ซอ้ื และผู้ขายจะทาํ การตกลงกนั ใน เรอื่ งของการผิดนดั ชาํ ระหนี้โดยทัว่ ไปแล้ว ถา้ ผู้ซื้อผดิ นดั ชาํ ระเงนิ งวดต้ังแต่ 2 งวดตดิ ตอ่ กนั ผ้ขู ายก็มีสิทธิยดึ สินทรัพย์ คืนได้ เหตทุ ี่ทําอย่างนี้เพราะผูข้ ายจะได้ลดความเสย่ี งในเรอ่ื งของการเก็บเงนิ จากผซู้ ื้อ เพราะระบบของการขายผ่อนชาํ ระ และการเช่าซ้อื มกั จะเป็นจาํ นวนเงินค่อนข้างสูง แถลงการณ์มาตรฐานบัญชีฉบับที่ 17(ปรบั ปรงุ 2560) เรื่องสัญญาเชา่ มีความหมายโดยเฉพาะ ดงั น้ี สญั ญาเชา่ หมายถงึ สญั ญาหรือขอ้ ตกลงทีผ่ ้ใู ห้เชา่ ใหส้ ิทธิแกผ่ ู้เชา่ ในการใชส้ ินทรัพยส์ าหรับชว่ งเวลาทต่ี ก ลงกันเพอื่ แลกเปลยี่ นกับคา่ ตอบแทน ซึ่งได้รบั ชาระในงวดเดียวหรือหลายงวด สัญญาเช่าการเงนิ หมายถึง สญั ญาเชา่ ทที่ าให้เกิดการโอนความเสีย่ งและผลตอบแทนทง้ั หมดหรือเกือบ ท้ังหมดทีผ่ เู้ ป็นเจ้าของพงึ ได้รบั จากสินทรัพย์ให้แก่ผูเ้ ช่า ไม่ว่าในท่สี ุดการโอนกรรมสิทธ์ิจะเกิดข้นึ หรือไม่ สญั ญาเช่าดาเนนิ งาน หมายถึง สัญญาเช่าท่ีมิใช่สัญญาเช่าการเงิน

70 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ช่ือวิชา : การบัญชชี ้นั สงู 1 รหัสวชิ า 30201 - 2005 แผ่นท่ี 2/36 43 งาน : การบญั ชเี ก่ยี วกับการขายตามสญั ญาผ่อนชําระละการเช่าซ้ือ โดยแถลงการณ์มาตรฐานการบัญชใี ห้ถือเป็นหลักในการบัญชีสาํ หรบั การขายโดยวิธีผอ่ นชาํ ระทางดา้ นผู้ขาย โดยอนุโลม กล่าวคือ ในกรณีท่ีมีกําไรเกิดขึน้ จากการขายให้รบั ร้เู ปน็ รายได้ทั้งจาํ นวนในรอบระยะเวลาบัญชที ม่ี กี ารใหเ้ ช่า ซื้อ หรืออาจรับรูก้ ําไรท่กี ล่าว เปน็ รายได้ในแตล่ ะรอบระยะเวลาบัญชีตามงวดที่ถึงกําหนดชําระกไ็ ด้ สว่ นการรบั ร้ดู อกผล เชา่ ซื้อเปน็ รายได้ให้ใช้ดังน้ี ในกรณที เ่ี ปน็ การให้เชา่ ซอื้ ระยะยาว การคํานวณควรใชต้ ารางเงินรายปี สาํ หรับกรณีท่ีเป็นการ เช่าซ้ือระยะส้นั คาํ นวณโดยใชว้ ิธผี ลรวมตวั เลข แต่ถา้ ผ้เู ช่าซ้อื ผิดสัญญา และผใู้ ห้เช่าซอื้ เรยี กสินทรพั ย์นัน้ คนื ควรบันทึก บัญชีโดยโอนยอดคงเหลือสทุ ธิของบัญชีลกู หนีเ้ ช่าซื้อโดยหกั บัญชีดอกผลเชา่ ซ้ือรอการตดั บัญชี สาํ หรบั ผ้เู ชา่ ซ้อื รายนน้ั ไป แสดงในบญั ชสี นิ ทรัพย์รอการขายสน้ิ รอบระยะเวลาการบัญชีให้แสดงยอดของทรัพยส์ ินรอการขายไวใ้ นราคาตลาดหรอื ตามบญั ชีแล้วแตอ่ ย่างใดจะตา่ํ กว่า และการแสดงยอดลูกหนเี้ ช่าซ้ือในงบดลุ ใหแ้ สดงยอดตามจํานวนเงนิ เช่าซอ้ื คงคา้ งเป็น ยอดสุทธิ โดยหกั ยอดคงเหลือของดอกผลเชา่ ซื้อรอการตัดบญั ชี ทั้งนจ้ี ะตอ้ งแสดงรายละเอียดของรายการดังกล่าวใน หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน ความแตกต่างระหวา่ งการขายผ่อนชาระ และการเช่าซอ้ื การขายท้งั สองประเภทเป็นทนี่ ิยมในทั่วไปในวงการธุรกิจ และส่วนใหญ่ในกิจการหนึง่ ๆ มกั จะมกี ารขาย ท้งั สองแบบอยู่ด้วยกัน ประกอบกับการขายผ่อนชําระ และการเชา่ ซื้อมีวธิ กี ารทางบัญชที ีแ่ ตกต่างกนั จึงต้องจําแนกได้ว่า ในการขายครง้ั น้ัน เป็นการขายประเภทใด เพ่ือเลือกวิธีการทางบัญชไี ดถ้ กู ต้องเหมาะสม ความแตกต่างของการขายผอ่ น ชําระ และการขายโดยการเชา่ ซ้ือ สามารถสรุปเปน็ ตารางแสดงความแตกต่างไดด้ ังน้ี รายการ การขายผอ่ นชาระ การขายโดยการเชา่ ซือ้ 1 .การโอนกรรมสิทธิ์ กรรมสิทธ์ิโอนไปยงั ผูซ้ ื้อเมือ่ กรรมสิทธิ์โอนไปยังผซู้ ื้อทันทีทกี่ าร มกี ารชําระราคาครบถว้ นแล้ว 2. แบบของนิตกิ รรม ซ้ือขายตกลงกนั แล้วเสรจ็ ตอ้ งทําเป็นหนงั สือ ถา้ ไม่ทํา 3. การปฏบิ ัติของผูข้ าย มผี ลเป็นโมฆะ กรณผี ู้ซอ้ื ไมช่ ําระเงินคา่ งวด กฎหมายไม่ได้กาํ หนดแบบ ทําดว้ ย มสี ิทธิยดึ คืนสนิ ค้า กรณีผซู้ ือ้ ผิดนัดไม่ วาจาก็มผี ลสมบูรณ์ ชําระหนี้ 2 งวดติดกันแล้วยดึ เงินท่ี ชําระมาแลว้ ท้ังหมด ไมม่ สี ิทธยิ ดึ คืนสินค้า (เว้นเสียแต่ แต่ไม่มีสิทธิเรียกร้องใหช้ ําระหน้ี จะมขี ้อตกลงให้ยึดคืนได้) แต่ ทค่ี ้างชาํ ระอยู่ สามารถเรียกร้องใหช้ ําระเงินคา่ งวดทีค่ ้างชําระได้

71 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ช่ือวชิ า : การบัญชชี ้ันสงู 1 รหัสวชิ า 30201 - 2005 แผน่ ท่ี 3/36 44 งาน : การบัญชีเกี่ยวกับการขายตามสญั ญาผ่อนชําระละการเช่าซ้อื 2. การบนั ทกึ บัญชีเก่ียวกบั การขายตามสญั ญาผ่อนชําระ ในการจัดทํางบกําไรขาดทนุ ปกติจะใชว้ ธิ ีเปรยี บเทียบรายได้ และคา่ ใช้จา่ ยตามเกณฑ์หลักเงินค้าง (Accrual Basis) แต่กรณกี ารขายตามสญั ญาผ่อนชําระ ซึ่งมจี ํานวนเงนิ คอ่ นขา้ งสงู และใช้เวลาในการผ่อนชําระเปน็ เวลานานรวมท้ัง ปัญหาทีอ่ าจเกดิ ขน้ึ จากการจัดเก็บเงินคา่ ผ่อนชาํ ระ เพราะรายไดท้ ี่เกดิ จากการขายตามสัญญาผ่อนชําระไมม่ คี วาม แนน่ อน ในขณะทีม่ ีการขายเกิดขน้ึ ดงั นนั้ ควรรอการถอื เป็นรายได้จนกวา่ จะเก็บเงนิ ค่าสินคา้ นัน้ ได้ หลักการบญั ชี เกีย่ วกับการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ และการเช่าซอ้ื จงึ ใช้หลักการบญั ชีเกณฑก์ ารผอ่ นชาํ ระ (Installment Sales Basis) กลา่ วคือ กาํ ไรจาการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระจะเกิดขึ้นตามสว่ นของยอดขายท่ีเก็บไดแ้ ต่ละปี ซึ่งสอดคล้องกับ กฎหมายภาษีอากรที่ให้ใช้หลกั การบญั ชีดงั กลา่ วดว้ ย ในการบันทกึ บัญชกี ารขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ จะตอ้ งพิจารณาดว้ ยวา่ กจิ การใช้วธิ ีบันทึกสินค้าแบบตอ่ เนื่อง หรอื วิธบี นั ทึกสินค้าเม่ือสน้ิ งวด (Perpetual Inventory System or Periodic Inventory System) 2.1 การบันทกึ บญั ชกี ารขายตามสญั ญาผ่อนชาระเมอื่ กจิ การใชว้ ธิ ีบันทกึ สินคา้ แบบต่อเน่ือง ปีท่ี 1 ขน้ั ตอนที่ 1 บันทกึ รายการสนิ คา้ ตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ Dr. ลกู หน้ีขายตามสัญญาผอ่ นชําระ XX Cr. ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ XX ขัน้ ตอนท่ี 2 บนั ทึกต้นทนุ ขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ Dr. ต้นทุนขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ XX Cr. สนิ ค้า XX ขน้ั ตอนท่ี 3 บันทกึ กาํ ไรข้ันตน้ จากการขายตามสัญญาผ่อนชําระ Dr. กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระที่ยังไม่ไดร้ ับเงนิ XX Cr. กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระรอตดั บัญชี XX ข้ันตอนที่ 4 บันทึกการรับชาํ ระหน้ี Dr. เงนิ สด XX Cr. ลูกหน้ขี ายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ XX ขน้ั ตอนที่ 5 บันทึกกําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระเพ่อื ถอื เปน็ รายได้ Dr. กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระรอตดั บญั ชี XX Cr. กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระท่ยี งั ไม่ได้รบั เงนิ XX บัญชีกําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระทีย่ ังไม่ไดร้ ับเงนิ (Unrealized Gross profit on Installment Sales) จะแสดงเปน็ รายการหักกับกาํ ไรข้นั ตน้ ในงบกาํ ไรขาดทุน ทาํ ให้ทราบว่ากําไรขั้นตน้ ของปีปัจจบุ นั ทไ่ี ดร้ บั เงินแล้ว เป็นจาํ นวนเท่าใด

72 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หน้าท่ี ช่ือวิชา : การบัญชชี นั้ สูง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2005 แผ่นท่ี 4/36 45 งาน : การบญั ชเี กีย่ วกบั การขายตามสัญญาผอ่ นชําระละการเชา่ ซอื้ การแสดงรายการในงบกําไรขาดทนุ ตามวิธกี ารขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระในปีท่ี 1 บรษิ ัท…………………………….……. งบกาไรขาดทนุ สาหรบั ปสี ้ินสดุ วนั ที่ 31 ธันวาคม พ.ศ………. ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ XX หกั ต้นทนุ ขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ XX กาํ ไรขั้นตน้ XX หกั กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระทย่ี ังไม่ไดร้ บั เงิน XX กาํ ไรขั้นต้นทีไ่ ดร้ ับเงนิ แล้ว XX หกั คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย และบริการ XX กําไรสุทธิ XX สว่ นในงบดุลจะปรากฏบัญชลี ูกหน้ีขายตามสัญญาผอ่ นชําระ เปน็ สนิ ทรพั ย์หมนุ เวยี น และบัญชกี ําไรจากการ ขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระรอตดั บัญชี ปรากฏเปน็ หน้สี นิ หมนุ เวยี นในงบดุล การแสดงรายการในงบดลุ เกยี่ วกับการขายตามสัญญาผอ่ นชําระในปที ่ี 1 สนิ ทรัพย์ บริษทั …………………………………. งบดลุ (บางสว่ น) ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. ……… หนส้ี นิ และสว่ นของผู้ถอื หุน้ สินทรพั ยห์ มุนเวียน :- หนี้สนิ หมนุ เวยี น :- ฯลฯ กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระ XX ลูกหนข้ี ายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ XX

73 สาขาวชิ า : การบัญชี ใบความรู้ หน้าท่ี ชอ่ื วิชา : การบญั ชชี ้นั สูง 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผ่นที่ 5/36 46 งาน : การบญั ชีเก่ียวกบั การขายตามสัญญาผอ่ นชําระละการเช่าซ้ือ ปที ี่ 2 ขั้นตอนท่ี 1 บันทึกการขายสินค้าตามสัญญาผอ่ นชําระ Dr. ลกู หนีข้ ายตามสัญญาผ่อนชําระ XX Cr. ขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ XX ข้นั ตอนท่ี 2 บันทกึ ตน้ ทุนขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ Dr. ต้นทุนขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ XX Cr. สนิ คา้ XX ขั้นตอนท่ี 3 บันทกึ กําไรขน้ั ต้นจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระ Dr. กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระที่ยงั ไม่ไดร้ บั เงิน XX Cr. กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระรอตัดบญั ชี XX ขั้นตอนท่ี 4 บันทึกการรบั ชําระหนี้ Dr. เงินสด XX Cr. ลูกหนขี้ ายตามสัญญาผอ่ นชําระปที ่ี 1 XX ลูกหน้ีขายตามสญั ญาผ่อนชําระปีที่ 2 XX ข้นั ตอนท่ี 5 บันทึกกาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระเพอื่ ถือเปน็ รายได้ Dr. กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระรอตดั บัญชี XX Cr. กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระท่ยี งั ไม่ไดร้ ับเงนิ XX กาํ ไรจาการขายตามสัญญาผอ่ นชําระของปีก่อนทย่ี ังไมไ่ ดร้ ับเงนิ XX การแสดงรายการในงบกําไรขาดทุนตามวิธกี ารขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระในปที ่ี 2 บรษิ ทั ………………………………. งบกาไรขาดทนุ สาหรับปสี ิน้ สดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม พ.ศ. ………… ขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ XX หกั ต้นทุนขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ XX กําไรขน้ั ต้น XX หกั กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระทย่ี งั ไม่ได้รบั เงนิ XX กําไรขั้นตน้ ทไี่ ด้รับเงินแลว้ ในปที ่ี 2 XX บวก กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระปกี อ่ นที่ไดร้ ับเงิน XX กาํ ไรข้นั ต้นทไ่ี ดร้ ับเงนิ แลว้ XX หกั ค่าใชจ้ ่ายในการขาย และบริการ XX กาํ ไรสุทธิ XX

74 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ช่อื วชิ า : การบัญชชี ัน้ สงู 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผ่นท่ี 6/36 47 งาน : การบญั ชเี กย่ี วกับการขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเชา่ ซือ้ การแสดงรายการในงบดุลเกี่ยวกับการขายตามสัญญาผ่อนชําระในปที ี่ 2 บริษทั ……………………. งบดุล (บางส่วน) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม พ.ศ. 25………… สินทรพั ย์ หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หนุ้ สนิ ทรพั ย์หมนุ เวียน :- หนส้ี นิ หมนุ เวียน :- ฯลฯ ลกู หนขี้ ายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ XX กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ XX ปที ี่ 1 XX รอตดั บัญชีปที ี่ 1 XX ลกู หน้ีขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระ ปีที่ 2 รอตัดบัญชีปีท่ี 2 สาํ หรับการบนั ทกึ บัญชี การจดั ทํางบกําไรขาดทุน และการจัดทํางบดุลของปที ่ี 3 เปน็ ต้น กใ็ ชว้ ิธีการ เชน่ เดียวกบั ปีที่ 2 ตัวอย่างท่ี 1 บริษัท แก้วตา จํากดั ดําเนินกิจการเกยี่ วกบั การขายผอ่ นชาํ ระ ขอ้ มูลขา้ งลา่ งนี้ มาจากสมุดบญั ชขี องบรษิ ทั ในปี พ.ศ. 25X1 - 25X3 ปี 25X1 ปี 25X2 ปี 25X3 (บาท) (บาท) (บาท) ขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ 800,000.- 1,000,000.- 1,200,000.- ต้นทุนขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 600,000.- 700,000.- 600,000.- กําไรข้ันตน้ 200,000.- 300,000.- 600,000.- อัตรากาํ ไรขน้ั ตน้ 25% 30% 50% จาํ นวนเงินทไี่ ดร้ ับชาํ ระหนี้ จากการขายในปี 25X1 200,000.- 50,000.- 50,000.- จากการขายในปี 25X2 - 300,000.- 100,000.- จากการขายในปี 25X3 - - 400,000.- ค่าใช้จา่ ยในการขาย และบริหาร 10,000.- 35,000.- 50,000.-

75 สาขาวชิ า : การบัญชี ใบความรู้ หน้าที่ ชอ่ื วชิ า : การบญั ชีชน้ั สูง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2005 แผน่ ท่ี 7/36 48 งาน : การบัญชีเกีย่ วกับการขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเชา่ ซอื้ หนา้ 155 การบนั ทกึ รายการในสมุดรายวันทว่ั ไป ปี 25X1 กจิ การใช้วิธีบนั ทกึ สนิ คา้ แบบตอ่ เน่ือง (Perpetual Inventory System) สมุดรายวนั ทัว่ ไป พ.ศ. 25X1 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ สต. เดอื น วนั บญั ชี บาท สต. บาท - ลูกหน้ีขายตามสัญญาผ่อนชําระ ที่ ขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 800,000 - 1 800,000 บันทกึ การขายสินค้าตามสญั ญาผอ่ น 600,000 2 ชาํ ระ 200,000 - ต้นทุนขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ 600,000 - 3 200,000 สินคา้ 50,000 - 4 บนั ทึกต้นทนุ ขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ 200,000 - กําไรขั้นตน้ ฯทีย่ ังไม่ได้รับเงิน 5 - กาํ ไรข้ันต้นฯรอตดั บญั ชี 200,000 - บันทกึ กําไรขั้นต้นฯจากการขายผ่อน ชําระ - - เงนิ สด 50,000 ลูกหนขี้ ายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ บันทึกการรับชําระหนี้ กําไรข้ันต้นฯรอตัดบัญชี กําไรขนั้ ต้นฯท่ียังไมไ่ ด้รบั เงนิ บันทกึ รับรูก้ าํ ไรข้ันตน้ ฯทถี่ ือเปน็ รายได้ การคาํ นวณกาํ ไรจากการขายผ่อนชาํ ระทถ่ี อื เปน็ รายได้ตามเกณฑก์ ารขายผ่อนชําระ หลงั จากเกบ็ เงิน คาํ นวณ ได้โดย นาํ จํานวนเงนิ ท่ีเกบ็ ได้ คือ 200,000 บาท ไปคูณกบั อตั รากาํ ไรขน้ั ตน้ ของปี 25X1 คือ 25% ผลลัพธ์จะเป็นกําไร จากการขายผ่อนทถี่ ือเปน็ รายไดก้ ็จะเหลอื 40,000 บาท กําไรจากการขายผ่อนชาํ ระทีย่ งั ไมถ่ อื เป็นรายได้ จํานวน 600,000 X 25% เท่ากับ 150,000 บาท หรือสามารถคํานวณไดจ้ ากบญั ชแี ยกประเภทกําไรจากการขายตามสัญญาผ่อน ชําระท่ยี ังไมไ่ ด้รับเงนิ ซ่งึ โอนปิดไปบัญชกี ําไรขาดทนุ ดังนี้

76 สาขาวชิ า : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ท่ี ชอ่ื วิชา : การบัญชีชัน้ สงู 1 รหัสวชิ า 30201 - 2005 แผน่ ที่ 8/36 49 งาน : การบญั ชเี ก่ียวกับการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระละการเช่าซื้อ งบประกอบ 1 กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระที่ยังไม่ได้รบั เงนิ กาํ ไรจากการขายตามสัญญา กําไรจากการขายตามสัญญา ผ่อนชาํ ระรอตดั บัญชี 200,000.- ผอ่ นชําระรอตดั บญั ชี 50,000.- 150,000.- กําไรขาดทุน 200,000.- 200,000.- บริษัท แกว้ ตา จากัด งบกาไรขาดทุน สาหรับปีส้นิ สุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 25X1 (บาท) ขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 800,000.- หกั ตน้ ทนุ ขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 600,000.- กําไรขน้ั ต้น 200,000.- หกั กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระท่ยี ังไม่ได้รบั เงนิ 150,000.- (600,000 X 25%) หรือจากบัญชแี ยกประเภทงบประกอบ 1 กาํ ไรข้นั ตน้ ปี 25X1 ทีไ่ ด้รับเงินแลว้ 50,000.- หกั คา่ ใช้จ่ายในการขาย และบริหาร 10,000.- กาํ ไรสทุ ธิ 40,000.- จากงบกาํ ไรขาดทุน กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระทย่ี งั ไม่ได้รับเงิน (Unrealized Gross Profit on Installment Sales) จะแสดงเป็นรายการหักจากกาํ ไรขนั้ ต้นในงบกาํ ไรขาดทุน ทําใหท้ ราบยอดกาํ ไรขัน้ ต้นของปปี ัจจบุ ัน ทไ่ี ดร้ บั เงินแล้ว ในการจดั ทํางบกาํ ไรขาดทุนตามเกณฑก์ ารขายตามสญั ญาผอ่ นชําระจะมคี วามแตกตา่ งจากการจัดทาํ งบกาํ ไร ขาดทนุ ตามเกณฑห์ ลักเงินคงคา้ ง เพราะตามเกณฑ์หลักเงนิ คงคา้ งจะมกี ําไรสุทธิสูงกวา่ เกณฑ์การขายตามสัญญาผอ่ น ชําระ ปญั หาท่ีเกิดขนึ้ คือการนํากาํ ไรสุทธิไปคํานวณภาษีจะคํานวณจากยอดใด โดยปกติการขายผ่อนชาํ ระมักจะเป็นการ ขายโดยใช้ระยะเวลายาวนาน ซง่ึ อาจเกิดหนี้สญู ขึ้นได้ โดยท่วั ไปจงึ จดั ทาํ งบกาํ ไรขาดทุนตามเกณฑ์การขายผอ่ นชาํ ระ ข้างตน้ ต่อไปนี้เป็นการแสดงงบกาํ ไรขาดทุนตามเกณฑห์ ลกั เงนิ คงคา้ ง

77 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ท่ี ชื่อวิชา : การบญั ชีชั้นสงู 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผ่นที่ 9/36 50 งาน : การบัญชเี ก่ียวกบั การขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระละการเช่าซือ้ บริษทั แก้วตา จากดั งบกาไรขาดทนุ สาหรบั ปีสิน้ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25X1 (บาท) ขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ 800,000.- หกั ตน้ ทุนขายตามสญั ญาผ่อนชําระ 600,000.- กําไรขั้นต้น 200,000.- หกั คา่ ใช้จา่ ยในการขาย และบริหาร 10,000.- กาํ ไรสุทธิ 190,000.- สนิ ทรัพย์ บริษัท แกว้ ตา จากดั 150,000. สินทรพั ย์หมนุ เวียน งบดลุ (บางส่วน) - ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25X1 ฯลฯ ลกู หนี้ตามสัญญาผอ่ นชําระปี 25X1 หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หนุ้ หนส้ี นิ หมนุ เวยี น กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 600,000. รอตดั บญั ชีปที ่ี 25X1 (600,000 X 20%) - ในงบดุล รายการลกู หน้ีตามสัญญาผอ่ นชาํ ระถือเปน็ สนิ ทรพั ย์หมนุ เวยี น (Current Asset) เหมอื นกับลูกหน้ี การค้า เพียงแต่อายุหน้อี าจจะเกิน 1 ปี ซึง่ จะต้องเกดิ ขึน้ ในธุรกจิ การขายผ่อนชําระเชน่ เดยี วกบั กาํ ไรจากการขายตาม สญั ญาผ่อนชําระรอตดั บญั ชี รายการนจ้ี ะเหมือนกับรายได้รอตดั บัญชี เพราะการขายผ่อนชําระเป็นการเพิ่มเงนิ ทนุ หมุนเวียนของกิจการ ซึ่งจะตอ้ งรอให้ลกู หนีเ้ ปลี่ยนเป็นเงินสดกอ่ น ท้ังน้ีให้ยึดแนวปฏิบตั ขิ อง Account Research Bulletin No. 43 ของ AICPA

78 สาขาวชิ า : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ท่ี ช่ือวิชา : การบญั ชีชัน้ สูง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2005 แผ่นที่ 10/36 51 งาน : การบญั ชีเกี่ยวกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระละการเช่าซ้ือ การบันทกึ รายการในสมดุ รายวันทว่ั ไป ปี 25X2 สมุดรายวนั ทว่ั ไป หน้า 158 พ.ศ. 25X2 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ สต. เดอื น วนั ที่ บญั ชี บาท สต. บาท 1 ลกู หนขี้ ายตามสัญญาผอ่ นชําระ 1,000,000 - 2 3 ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 1,000,000 - 4 บนั ทึกการขายสินคา้ ผอ่ นชําระ 5 ต้นทุนขายตามสัญญาผอ่ นชําระสินค้า 700,000 - บันทึกต้นทุนขายผ่อนชาํ ระ 700,000 - กําไรข้ันต้นฯท่ยี งั ไมไ่ ด้รบั เงนิ กาํ ไรขน้ั ตน้ ฯรอตัดบัญชี 300,000 - บนั ทกึ กําไรขนั้ ต้นฯจากการขายผอ่ นชาํ ระ 300,000 - เงินสด 350,000 - ลูกหน้ีขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระปี 25X1 50,000 - ลูกหนข้ี ายตามสัญญาผ่อนชําระปี 25X2 300,000 - บนั ทึกการรบั ชาํ ระหน้ี กาํ ไรขัน้ ต้นฯรอตัดบญั ชี 102,500 - กําไรขนั้ ต้นฯท่ียงั ไม่ได้รบั เงิน 90,000 - กาํ ไรขั้นต้นฯของปกี ่อนทไ่ี ดร้ ับเงนิ 12,500 - บันทึกรบั รู้กําไรข้นั ต้นฯทถี่ ือเป็นรายได้ การคานวณกาไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาระท่ีถอื เปน็ รายได้ กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระทีย่ ังไมไ่ ดร้ บั เงิน = เงนิ ทเ่ี กบ็ ได้ปี 25X2  อตั รากาํ ไรขน้ั ตน้ ปี 25X2 = 300,000  30% = 90,000 บาท กาไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาระของปกี ่อนที่ได้รบั เงนิ = เงนิ ที่เก็บไดป้ ี 25X2 ซึ่งเกิดจากการขายปี 25X1  อัตรากาํ ไรขน้ั ต้นปี 25X1 = 50,000  25% = 12,500 บาท ในการจัดทาํ งบกาํ ไรขาดทนุ กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระของปกี ่อนทไี่ ด้รบั เงนิ ถือเปน็ รายได้ ซ่ึงจะ แสดงเป็นรายการบวกในงบกาํ ไรขาดทนุ

79 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หน้าที่ ชือ่ วชิ า : การบัญชีชั้นสูง 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผ่นที่ 11/36 52 งาน : การบัญชเี กยี่ วกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระละการเช่าซือ้ บรษิ ัท แกว้ ตา จากัด งบกาไรขาดทุน สาหรบั ปีสิน้ สุดวันที่ 31 ธันวาคม 25X2 (บาท) ขายตามสญั ญาผอ่ นชําระ 1,000,000.- หกั ต้นทนุ ขายตามสัญญาผ่อนชําระ 700,000.- กําไรข้ันต้น 300,000.- หกั กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระที่ยังไม่ไดร้ ับเงนิ 210,000.- (700,000 X 30%) กําไรข้ันต้นปี 25X2 ทไี่ ดร้ บั เงินแลว้ 90,000.- บวก กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระของปกี อ่ นทีไ่ ด้รับเงิน 12,500.- รวมกาํ ไรขั้นต้นท่ีได้รับเงินแล้ว 102,500.- หกั ค่าใชจ้ า่ ยในการขาย และบริหาร 35,000.- กาํ ไรสุทธิ 67,500.- บรษิ ัท แก้วตา จากดั งบดุล (บางส่วน) ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X2 สินทรพั ย์ หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หนุ้ สนิ ทรพั ย์หมุนเวียน หนส้ี นิ หมนุ เวยี น ฯลฯ ฯลฯ ลกู หนตี้ ามสญั ญาผอ่ นชาํ ระปี 25X1 550,000. กําไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ 137,500. - รอตดั บัญชปี ที ี่ 25X1 - ลกู หนต้ี ามสัญญาผ่อนชําระปี 25X2 กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระ 700,000. รอตดั บญั ชีปที ี่ 25X2 210,000. -- ในงบดลุ ลูกหนี้ทเี่ กิดจากการขายผ่อนชําระปี 25X1 มีจาํ นวน 800,000 บาท รับชาํ ระระหว่างปี 25X1 จาํ นวน 200,000 บาท ยอดลูกหน้ีคงเหลือสิ้นปี 25X1 เทา่ กับ 600,000 บาท ยกไปเปน็ ลกู หน้ตี ้นปี 25X2ในระหวา่ งปี 25X2 ได้รบั ชาํ ระหนจ้ี ากลูกหนีท้ เี่ กิดจากการขายในปี 25X1 อีกจํานวน 50,000 บาท ดังนนั้ ยอดลกู หนี้ของปี 25X1 คงเหลอื ใน ปี 25X2 เทา่ กับ 550,000 บาท

80 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หน้าท่ี ชอ่ื วชิ า : การบญั ชีชนั้ สงู 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผน่ ที่ 12/36 53 งาน : การบญั ชีเกยี่ วกบั การขายตามสญั ญาผ่อนชําระละการเชา่ ซอื้ สาํ หรับกําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระรอตดั บัญชี คํานวณได้จากลูกหน้ีขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ คงเหลือในแตล่ ะปีคูณกับอัตรากําไรขน้ั ตน้ ในปนี ัน้ เช่น กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระทยี่ ังไม่ได้รับเงนิ = ลูกหน้ี 25X1 คงเหลอื  อัตรากําไรข้นั ตน้ ปี 25X1 = 50,000  25% = 12,500 บาท กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระรอตดั บญั ชปี ี 25X2 = ลูกหนี้ปี 25X2 คงเหลือ  อตั รากาํ ไรขน้ั ตน้ ปี 25X2 = 300,000  30% = 90,000 บาท ปี 25X3 การบันทึกรายการในสมดุ รายวนั ท่ัวไป สมดุ รายวนั ทัว่ ไป หนา้ 161 พ.ศ. 25X3 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต สต. เดอื น วันที่ บญั ชี บาท สต. บาท 1 ลกู หนีข้ ายตามสัญญาผอ่ นชําระ 1,200,000 - ขายตามสญั ญาผ่อนชําระ 1,200,000 - บนั ทึกการขายสินคา้ ผ่อนชาํ ระ 2 ต้นทนุ ขายตามสัญญาผ่อนชําระ 600,000 - สนิ ค้า 600,000 - บนั ทึกตน้ ทุนขายผ่อนชาํ ระ 3 กาํ ไรขั้นตน้ ฯท่ียงั ไมไ่ ดร้ ับเงนิ 600,000 - กําไรขน้ั ต้นฯรอตัดบญั ชี 600,000 - บันทึกกาํ ไรข้นั ต้นฯจากการขายผอ่ นชาํ ระ 4 เงนิ สด 550,000 - ลกู หนี้ขายตามสญั ญาผ่อนชําระปี 25X1 50,000 - ลูกหนี้ขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระปี 25X2 ลูกหน้ีขายตามสัญญาผอ่ นชําระปี 25X3 100,000 - บนั ทึกการรับชําระหน้ี 400,000 - 5 กาํ ไรข้นั ต้นฯรอตดั บญั ชี 242,500 - กําไรข้ันตน้ ฯท่ยี ังไม่ได้รบั เงนิ 200,000 - กาํ ไรขั้นตน้ ฯของปีกอ่ นทไี่ ดร้ ับเงิน 42,500 - บันทกึ รบั รูก้ ําไรขัน้ ตน้ ฯท่ถี ือเป็นรายได้ ในปีท่ี 3 คอื ปี 25X3 จะเห็นว่า กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระของปีกอ่ นทไ่ี ดร้ บั เงินเปน็ รายการทเี่ กิดจากการรับ เงนิ ของปี 25X1 และ 25X2 ซง่ึ จะคาํ นวณได้โดยนําเงินที่เก็บไดไ้ ปคูณกบั อตั รากาํ ไรขัน้ ต้นเหมอื นในปีที่ 2 นั่นเอง

81 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ท่ี ช่อื วชิ า : การบัญชชี ้ันสูง 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผ่นที่ 13/36 54 งาน : การบัญชีเกยี่ วกับการขายตามสญั ญาผ่อนชําระละการเชา่ ซื้อ บรษิ ทั แก้วตา จากดั (บาท) งบกาไรขาดทนุ 1,200,000.- สาหรับปีส้นิ สดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X3 600,000.- 600,000.- ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 400,000.- หกั ตน้ ทุนขายตามสัญญาผอ่ นชําระ กําไรขนั้ ต้น 200,000.- หกั กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระท่ียังไม่ไดร้ ับเงิน 42,500.- 242,500.- (800,000 X 50%) 50,000.- กาํ ไรขัน้ ต้นปี 25X3 ทีร่ บั เงินแล้ว (400,000 50%) 192,500.- บวก กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระของปกี อ่ นทไี่ ด้รบั เงนิ รวมกาํ ไรขน้ั ต้นท่ีไดร้ บั เงินแล้ว หกั คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย และบริหาร กําไรสุทธิ ในงบกําไรขาดทนุ กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระทย่ี งั ไม่ได้รับเงนิ ยงั ไม่ถือเปน็ รายไดเ้ พราะยังเกบ็ เงนิ ไมไ่ ด้ ดังน้นั กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระที่ยังไมไ่ ด้รบั เงนิ จึงไดจ้ ากลูกหนปี้ ลายปี 25X3 คณู กับอตั รากาํ ไรขน้ั ต้น ปี 25X3 = 800,000  50% = 400,000 บาท บริษทั แก้วตา จากัด งบดุล (บางสว่ น) ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25X3 สนิ ทรัพย์ หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หนุ้ สนิ ทรัพยห์ มนุ เวียน:- หนีส้ ินหมนุ เวยี น:- ฯลฯ ฯลฯ ลกู หนี้ตามสัญญาผ่อนชําระปี 25X1 500,000.- กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระ 125,000.- รอตัดบญั ชีปีท่ี 25X1 (500,000 32%) ลกู หนต้ี ามสญั ญาผอ่ นชําระปี 25X2 600,000.- กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระ 180,000.- รอตดั บญั ชีปีท่ี 25X2 (600,000 30%) ลูกหนี้ตามสัญญาผอ่ นชาํ ระปี 25X3 800,000.- กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระ 400,000.- รอตัดบัญชปี ที ี่ 25X3(800,000 50%)

82 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ท่ี ชอื่ วิชา : การบัญชีชัน้ สงู 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผน่ ท่ี 14/36 55 งาน : การบญั ชีเกี่ยวกบั การขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระละการเชา่ ซอ้ื ตวั อยา่ งท่ี 2 บริษัท โชคชยั จํากัด เริม่ ดาํ เนินกิจการเกยี่ วกบั การขายสินคา้ ตามสัญญาผ่อนชําระเม่ือวนั ที่ 1 มกราคม 25X2 ข้อมลู ต่อไปน้ีเป็นงบทดลองของบรษิ ัท อาํ นวยชัย จํากดั ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25X2 บริษทั โชคชยั จํากัด งบทดลอง ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25X2 เดบิต เครดติ (บาท) (บาท) เงินสด 200,000.- ลกู หนีต้ ามสัญญาผอ่ นชาํ ระปี 25X1 30,000.- ลูกหนี้ตามสัญญาผอ่ นชําระปี 25X2 80,000.- สินค้าคงเหลือ 45,000.- ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ (สทุ ธิ) 246,000.- เจา้ หน้ีการคา้ 62,800.- กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระรอตัดบัญชี 25X1 32,200.- ทุนหุ้นสามญั 300,000.- กําไรสะสม 68,000.- ขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ 320,000.- ตน้ ทนุ ขายตามสัญญาผ่อนชําระ 160,000.- ค่าใชจ้ ่ายในการขาย และบริหาร 22,000.- 4444444 783,000.- 783,000.- ข้อมูลเพมิ่ เตมิ บญั ชกี าํ ไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระรอตดั บัญชปี ี 25X1 ท่ีปรากฏในงบทดลองจะเป็นยอดยกมาจากปี ก่อน ลูกหนตี้ ามสญั ญาผ่อนชาํ ระปี 25X1 มียอดยกมา ณ วนั ต้นปี 25X2 เท่ากับ 140,000 บาท ใหท้ ํา 1. งบกําไรขาดทนุ ปี 25X2 2. งบดลุ ปี 25X2

83 สาขาวชิ า : การบัญชี ใบความรู้ หน้าท่ี ชอื่ วิชา : การบัญชีชัน้ สูง 1 รหัสวชิ า 30201 - 2005 แผ่นที่ 15/36 56 งาน : การบัญชีเก่ียวกบั การขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเชา่ ซ้อื หลกั ในการทา = กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระรอตัดบัญชี X 100 1. คานวณหาอัตรากาไรขนั้ ตน้ ลูกหนี้ตามสญั ญาผอ่ นชําระยกมาตน้ ปี ปี 25X1 อัตรากาํ ไรข้นั ต้น  32,200  100 = 23% 140,000 ปี 25X2 อตั รากาํ ไรขนั้ ตน้ = กาํ ไรขั้นต้น 100 ขาย  (320,000 - 160,000) 100 320,000  160,000  100 = 50% 320,000 2. คานวณหาอัตรากาไรขน้ั ตน้ ปี 25X2 ขายสินคา้ = 320,000.- หกั ลูกหนี้ปลายปี = 80,000.- เงินทเี่ ก็บได้ = 240,000.- ปี 25X1 *ลกู หน้ตี ้นปี = 140,000.- **หกั ลูกหนป้ี ลายปี = 30,000.- เงินที่เก็บได้ = 110,000.- * ลูกหนีต้ ้นปี หมายถึง ลูกหนท้ี ่ีเกิดจากการขายในปี 25X1 ยกมาต้นปี 25X2 ** ลูกหนี้ปลายปี หมายถงึ ลกู หน้ีท่เี กิดจากการขายในปี 25X1 คงเหลือสิ้นปี 25X2 3. คานวณกาไรขั้นตน้ จากการขายตามสัญญาผ่อนชาระท่ีถอื เปน็ รายได้ ปี 25X2 กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระทยี่ งั ไมไ่ ด้รบั เงินแยกออกเป็น กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระที่ถอื เปน็ รายได้ = เงินท่ีเกบ็ ได้  อตั รากําไรขนั้ ต้นปี 25X2 = 240,000  50% = 120,000 บาท กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระที่ยังไมไ่ ด้รบั เงิน = ลูกหนป้ี ลายปี  อัตรากําไรข้นั ต้นปี 25X2 = 80,000  50% = 40,000 บาท ปี 25X1 กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระของปีกอ่ นทีไ่ ด้รับเงนิ = เงนิ ท่เี กบ็ ได้  อัตรากําไรขัน้ ตน้ ปี 25X1 = 110,000  23% = 25,300 บาท

84 สาขาวิชา : การบญั ชี ใบความรู้ หน้าท่ี ชื่อวชิ า : การบัญชชี ้ันสูง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2005 57 งาน : การบญั ชเี ก่ียวกับการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระละการเชา่ ซ้ือ แผ่นท่ี 16/36 บรษิ ัท โชคชัย จากดั (บาท) งบกาไรขาดทนุ 320,000.- 160,000.- สาหรับปสี ้นิ สุดวนั ท่ี 31 ธันวาคม 25X2 160,000.- 40,000.- ขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ หกั ตน้ ทุนขายตามสัญญาผ่อนชําระ 120,000.- กาํ ไรขนั้ ตน้ 25,300.- หกั กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระท่ียังไม่ได้รบั เงนิ 145,300.- 22,000.- (80,000 X 50%) 123,300.- กําไรขั้นต้นปี 25X2 ท่ีรับเงนิ แล้ว บวก กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระของปกี อ่ นท่ีได้รบั เงิน รวมกําไรขั้นต้นท่ีได้รับเงินแลว้ หกั ค่าใชจ้ ่ายในการขาย และบริหาร กําไรสทุ ธิ สินทรัพย์ บริษัท โชคชัย จากัด 62,800.- สินทรพั ย์หมนุ เวียน:- งบดุล (บางสว่ น) เงนิ สด ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X2 6,900.- ลูกหน้ตี ามสญั ญาผอ่ นชาํ ระปี 25X1 ลูกหนต้ี ามสญั ญาผอ่ นชาํ ระปี 25X2 หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หนุ้ 40,000.- สนิ คา้ คงเหลือ หน้สี ินหมนุ เวียน:- สินทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น:- 200,000.- เจ้าหนีก้ ารคา้ 300,000.- ท่ีดนิ อาคาร และอุปกรณ์ (สุทธิ) 30,000.- กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 191,000.- 80,000.- รอตัดบัญชปี ีที่ 25X1 601,000.- 45,000.- กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระ รอตัดบัญชปี ที ่ี 25X2 246,000.- ส่วนของผูถ้ อื หนุ้ :- ทุนห้นุ สามัญ กาํ ไรสะสม (68,000 + 123,300) 601,000.-

85 สาขาวิชา : การบญั ชี ใบความรู้ หน้าที่ . ชื่อวิชา : การบัญชีช้ันสงู 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผ่นที่ 17/36 58 งาน : การบัญชเี ก่ยี วกบั การขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเชา่ ซ้ือ 3. การปิดบัญชีการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระเมื่อกจิ การใชว้ ธิ ีบันทกึ สนิ คา้ แบบตอ่ เนอื่ ง (Perpetual Inventory System) การปดิ บัญชขี องกิจการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระจะเหมือนกับการปิดบญั ชใี นกจิ การทว่ั ๆ ไป เพียงแต่กจิ การขาย ตามสญั ญาผ่อนชาํ ระจะมีกําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระทย่ี งั ไม่ไดร้ บั เงนิ ถือเป็นคา่ ใช้จา่ ยซง่ึ จะถูกปดิ ไปพร้อมกับ คา่ ใชจ้ า่ ยอน่ื ๆ โดยปดิ ทางด้านเครดติ และกําไรจาการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระของปกี ่อนทไ่ี ด้รบั เงิน ถอื เป็นรายได้ โดยปดิ ทางด้านเดบิต หลักในการปิดบญั ชี ก. ถ้าผลตา่ ง Dr. > Cr. ผลต่าง คือ กาํ ไรให้ปิดเข้าบญั ชีกาํ ไรขาดทนุ ทางด้าน Cr Dr. ขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ XX กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระของปีกอ่ นทไ่ี ด้รบั เงนิ XX Cr. ตน้ ทนุ ขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ XX กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระท่ยี งั ไม่ได้รบั เงนิ XX คา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ XX กาํ ไรขาดทุน XX ข. ถา้ ผลตา่ ง Cr. > Dr. ผลตา่ ง คือ ขาดทุนใหป้ ดิ เขา้ บญั ชกี ําไรขาดทนุ ทางด้าน Dr XX Dr. ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ XX กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระของปีก่อนท่ีได้รับเงิน XX กาํ ไรขาดทุน Cr. ตน้ ทนุ ขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ XX กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระท่ียังไม่ได้รบั เงนิ XX คา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ XX ตวั อย่างท่ี 3 จากตัวอยา่ งท่ี 2 ใหบ้ นั ทกึ รายการปิดบัญชใี นสมดุ รายวนั ทัว่ ไป 320,000.- Dr. ขายตามสญั ญาผอ่ นชําระ Cr. กําไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระของปีก่อนท่ไี ดร้ ับเงิน 25,300.- ตน้ ทุนขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ 160,000.- กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระทีย่ ังไม่ไดร้ บั เงิน 40,000.- คา่ ใชจ้ ่ายในการขาย และบรหิ าร 22,000.- กาํ ไรขาดทุน 123,000.-

86 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หน้าท่ี ชื่อวิชา : การบญั ชชี นั้ สงู 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผ่นที่ 18/36 59 งาน : การบญั ชีเกีย่ วกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระละการเช่าซื้อ 4. การบันทึกบญั ชแี ละการปิดบญั ชกี ารขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระเมอ่ื กิจการใชว้ ิธบี นั ทกึ สินคา้ เม่ือวนั สน้ิ งวด(Periodic Inventory System) หลกั การบนั ทกึ บัญชี ข้ันท่ี 1 บนั ทึกการขายตามสัญญาผอ่ นชําระ Dr. ลูกหนีข้ ายตามสัญญาผ่อนชําระ XX Cr. ขายตามสญั ญาผอ่ นชําระ XX ขนั้ ท่ี 2 บันทกึ การรับชาํ ระหนี้ Dr. เงนิ สด XX Cr. ลูกหนี้ขายตามสญั ญาผอ่ นชําระ XX ขัน้ ท่ี 3 ปดิ บญั ชีท่ีเก่ยี วกับตน้ ทนุ ขายเข้าบญั ชีตน้ ทนุ ขาย Dr. สินคา้ ปลายปี XX สง่ คนื XX ส่วนลดรับ XX ต้นทุนขายตามสัญญาผอ่ นชําระ XX Cr. ซื้อสินคา้ XX สินคา้ ตน้ ปี XX คา่ ขนส่งเขา้ XX ขน้ั ที่ 4 บันทึกกาํ ไรข้ันต้นท่ยี งั ไม่เป็นรายได้ Dr. กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระทย่ี งั ไม่ไดร้ บั เงนิ XX Cr. กําไรขาดจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระรอตัดบญั ชี XX ขน้ั ท่ี 5 บนั ทึกการรบั รู้รายไดท้ ถี่ ือเป็นรายได้ Dr. กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระรอตัดบญั ชี XX Cr. กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระท่ยี งั ไมไ่ ดร้ บั เงิน XX ขั้นที่ 6 ปดิ บญั ชรี ายได้ และค่าใชจ้ า่ ยต่าง ๆ เพอ่ื หากําไรขาดทนุ ก. ถา้ กาไร Dr. ขายตามสญั ญาผ่อนชําระ XX กาํ ไรจาการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระของปกี อ่ นที่ได้รับเงิน XX Cr. กาํ ไรขาดจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระรอตัดบญั ชี XX กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระทย่ี งั ไมไ่ ดร้ ับเงิน XX คา่ ใช้จา่ ยตา่ ง ๆ XX กาํ ไรขาดทุน XX ข. ถ้าขาดทุน Dr. ขายตามสัญญาผ่อนชําระ XX กําไรจาการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระของปีกอ่ นท่ีได้รับเงิน XX กําไรขาดทุน XX Cr. กาํ ไรขาดจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระรอตัดบัญชี XX กําไรจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระที่ยังไมไ่ ดร้ ับเงิน XX ค่าใชจ้ ่ายตา่ ง ๆ XX

87 สาขาวิชา : การบญั ชี ใบความรู้ หน้าที่ ชอื่ วิชา : การบญั ชีช้ันสูง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2005 แผ่นที่ 19/36 60 งาน : การบญั ชีเกีย่ วกับการขายตามสญั ญาผ่อนชําระละการเชา่ ซ้ือ ตวั อยา่ งท่ี 4 1. กจิ การขายสินค้าไป 75,000 บาท โดยผู้ซอ้ื ชําระเงนิ ดาวน์ 15,000 บาท ที่เหลือผอ่ นชําระเป็นงวด งวดละ 6,000 บาท 10 งวด โดยเริ่มชําระงวดแรก วันท่ี 1 มิถนุ ายน 2. รับชําระหน้ีจากลกู หนตี้ ้งั แต่วันที่ 1 มิ.ย. – 1 ธ.ค. (7 งวด) 3. สนิ คา้ ปลายปมี ีจาํ นวน 18,700 บาท สนิ คา้ ต้นปี 13,300 บาท คา่ ใช้จา่ ย1,500 บาท ซือ้ สนิ คา้ 50,400 บาท การบนั ทึก และปดิ บัญชใี นสมุดรายวนั ท่วั ไป สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 169 เครดิต พ.ศ. 25X1 รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต. เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท สต. 15,000 - 75,000 - 1 เงนิ สด 60,000 - 42,000 - ลูกหนขี้ ายตามสัญญาผอ่ นชําระ 42,000 - 50,400 - ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 18,700 - 13,300 - 45,000 - บันทึกการขายสินคา้ ตามสญั ญาผอ่ นชําระ 30,000 - 30,000 - 2 เงนิ สด ลูกหนีข้ ายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ บันทึกการรับชาํ ระหนี้ 3 สนิ คา้ ปลายปี ต้นทนุ ขายตามสัญญาผ่อนชําระ ซอ้ื สินค้า สินคา้ ต้นปี บนั ทึกปดิ บญั ชเี กีย่ วกับตน้ ทุนขาย 4 กําไรข้ันต้นฯทีย่ งั ไม่ไดร้ ับเงนิ กําไรข้นั ต้นฯรอตดั บัญชี บันทึกกาํ ไรขั้นต้นจากการขายผ่อนชาํ ระ

88 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ชื่อวชิ า : การบัญชีชนั้ สงู 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผน่ ที่ 20/36 61 งาน : การบญั ชีเกี่ยวกบั การขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเช่าซอื้ สมุดรายวันทว่ั ไป หน้า 170 พ.ศ. 25X1 รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต เดอื น วันท่ี บัญชี บาท สต. บาท สต. 5 กาํ ไรข้นั ตน้ ฯรอตัดบัญชี 3,500 - กาํ ไรขัน้ ต้นฯท่ียังไม่ไดร้ บั เงิน 3,500 - บนั ทกึ กําไรขั้นต้นจากการขายฯทีถ่ ือเป็น รายได้ การคานวณกาไรขัน้ ตน้ จากการขายตาม สญั ญาผอ่ นชาระทีถ่ ือเปน็ รายได้ เงินท่เี ก็บไดท้ ัง้ สิ้น =15,000 + 42,000 = 57,000 อัตรากาํ ไรขัน้ ตน้ = 30,000 100 75,000 = 40% กาํ ไรขัน้ ต้นฯทีถ่ ือเป็นรายได้ = 57,000 40% = 22,800 บาท 6 ขายตามสญั ญาผ่อนชําระ 75,000 - ต้นทนุ ขายตามสญั ญาผ่อนชําระ 45,000 - 7,200 - กาํ ไรขน้ั ต้นฯทีย่ งั ไม่ได้รับเงนิ 1,500 - 21,300 - ค่าใช้จา่ ยในการดาํ เนนิ งาน กําไรขาดทุน ปิดบัญชรี ายได้ และคา่ ใชจ้ ่าย การคาํ นวณกาํ ไรข้นั ต้นจากการขายตามสญั ญาผ่อนชําระท่ียงั ไมไ่ ด้รับเงนิ คํานวณได้จากลกู หนป้ี ลายปีคณู ด้วย อตั รากําไรขน้ั ตน้ ซ่ึงลกู หน้ปี ลายปคี าํ นวณไดจ้ าก ยอดขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 75,000 บาท หกั ด้วยลกู หน้ี นําเงนิ มา ชาํ ระจํานวน 57,000 บาท ดังน้ันลกู หนคี้ งเหลือเทา่ กบั 75,000 – 57,000 = 18,000 บาท จํานวนกาํ ไรขน้ั ตน้ จากการขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระทย่ี ังไมไ่ ด้รบั เงินจึงเทา่ กบั 18,000 40% = 7,200 บาท

89 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หน้าที่ ชื่อวิชา : การบญั ชชี ้นั สงู 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผน่ ท่ี 21/36 62 งาน : การบัญชเี กีย่ วกับการขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเช่าซอ้ื ตัวอยา่ งท่ี 5 บรษิ ัท บุญมา จาํ กัด เร่มิ ดําเนนิ กิจการเกีย่ วกบั การขายสนิ คา้ ตามสัญญาผ่อนชาํ ระ เมื่อวนั ท่ี 1 มกราคม 25X2 ขอ้ มลู ข้างล่างนเี้ ป็นงบทดลองของบริษทั ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25X2 บรษิ ัท บุญมา จากดั งบทดลอง ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25X2 เดบติ เครดติ (บาท) (บาท) เงนิ สด 150,000.- ลกู หนตี้ ามสัญญาผ่อนชาํ ระปี 25X1 40,000.- ลกู หน้ตี ามสัญญาผอ่ นชําระปี 25X2 100,000.- สินค้าคงเหลือ 90,000.- ทีด่ ิน อาคาร และอุปกรณ์ (สทุ ธิ) 323,000.- เจ้าหนก้ี ารคา้ 60,000.- กําไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระรอตัดบัญชี 25X1 48,000.- ทุนหุ้นสามญั 400,000.- กําไรสะสม 70,000.- ขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 300,000.- ซ้ือสนิ คา้ 150,000.- คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย และบริหาร 25,000.- 4444444 878,000.- 878,000.- ข้อมลู เพ่มิ เตมิ 1. บัญชีกาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระรอตัดบญั ชปี ี 25X1 ทีป่ รากฏในงบทดลอง เป็นยอด ยกมาจากปกี ่อน ลกู หนตี้ ามสัญญาผอ่ นชาํ ระปี 25X1 มียอดยกมา ณ วนั ตน้ ปี 25X2 เท่ากบั 160,000 บาท 2. สนิ ค้าคงเหลือตรวจนับ และตีราคาได้ 15,000 บาท ใหท้ า 1. งบกําไรขาดทุน ปี 25X2 2. งบดลุ 25X2

90 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หน้าท่ี ช่อื วิชา : การบัญชีช้ันสูง 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผน่ ที่ 22/36 63 งาน : การบัญชีเกี่ยวกบั การขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระละการเชา่ ซอ้ื หลกั ในการทา 1. คานวณอัตรากาไรข้นั ต้น ปี 25X1 อตั รากําไรข้นั ตน้  48,000  100 = 30% 160,000 ปี 25X2 อัตรากําไรขนั้ ต้น  กาํ ไรขั้นตน้  100 ขาย คานวณกาไรขั้นต้นปี 25X2 ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 300,000.- หกั ตน้ ทุนขายตามสัญญาผอ่ นชําระ สนิ คา้ ต้นปี 90,000.- บวก ซือ้ สนิ ค้า 150,000.- รวม 240,000.- หกั สนิ คา้ ปลายปี 15,000.- 225,000.- กําไรขน้ั ตน้ 75,000.- ปี 25X2 อัตรากําไรขน้ั ตน้  75,000  100 = 25% 300,000 บรษิ ทั บุญมา จากัด งบกาไรขาดทุน สาหรับปีสิน้ สดุ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X2 (บาท) ขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ 300,000.- หกั ต้นทุนขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ สนิ คา้ ต้นปี 90,000.- บวก ซอ้ื สินค้า 150,000.- รวม 240,000.- หกั สนิ คา้ ปลายปี 15,000.- 225,000.- กําไรขั้นตน้ 75,000.- หกั กําไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระทีย่ งั ไม่ได้รับเงนิ (100,000 X 25%) 25,000.- กาํ ไรขน้ั ต้นปี 25X2 ทร่ี ับเงนิ แลว้ 100,000.- บวก กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระของปกี อ่ นทไี่ ดร้ ับเงนิ 36,000.- รวมกาํ ไรขน้ั ต้นท่ีไดร้ ับเงนิ แลว้ 136,000.- หกั ค่าใช้จา่ ยในการขาย และบริหาร 25,000.- กําไรสุทธิ 111,000.-

91 สาขาวิชา : การบญั ชี ใบความรู้ หน้าท่ี ช่ือวิชา : การบัญชชี ้ันสงู 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผน่ ที่ 23/36 64 งาน : การบญั ชเี กยี่ วกับการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระละการเช่าซอ้ื สินทรัพย์ บริษัท บุญมา จากดั 60,000.- สนิ ทรัพย์หมุนเวียน:- งบดุล (บางสว่ น) 12,000.- เงินสด ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25X2 ลูกหนตี้ ามสัญญาผอ่ นชําระปี 25X1 25,000.- ลกู หนีต้ ามสัญญาผ่อนชําระปี 25X2 หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หนุ้ สนิ คา้ คงเหลอื หน้สี ินหมนุ เวียน:- 400,000.- สินทรพั ย์ไม่หมุนเวียน:- 150,000.- เจ้าหนก้ี ารคา้ 181,000.- ทดี่ นิ อาคาร และอุปกรณ์ (สุทธิ) 40,000.- กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ 628,000.- 100,000.- รอตดั บัญชปี ที ่ี 25X1 15,000.- กาํ ไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ รอตดั บญั ชีปที ่ี 25X2 323,000.- สว่ นของผถู้ ือหุ้น:- ทนุ ห้นุ สามัญ กําไรสะสม (70,000 + 111,000) 628,000.- 5. สนิ ค้ารับแลกเปล่ียน (Trade-ins) กิจการที่ทาํ ธรุ กิจการรับแลกเปลีย่ นสนิ ค้าก็เปน็ ธรุ กิจหน่งึ ทนี่ าํ ระบบการขายผ่อนชําระ มาใช้ เพอื่ จูงใจใหล้ ูกค้าซ้อื สินค้าใหมโ่ ดยใหล้ ูกค้านาํ สนิ คา้ เกา่ มาแลกสนิ คา้ ใหม่ ซ่ึงผูข้ ายจะคิดราคาสินคา้ เก่าใหก้ บั ลูกค้า ถือเป็นการชาํ ระหนี้สว่ น หนึ่ง สําหรับส่วนทีเ่ หลือให้ลกู ค้าชําระเปน็ งวด ๆ ได้ ราคาสินคา้ ทีผ่ ู้ขายสินคา้ ใหก้ ับสนิ คา้ เกา่ จะเปน็ ราคาทส่ี งู กวา่ ราคาแท้จรงิ ทาํ ให้เกิดสว่ นเกินของสินค้ารบั แลกเปล่ยี น (Over Allowance) ราคาแท้จริง คอื ราคาของสินค้าเกา่ ท่ีจะขายในท้องตลาด หลงั จากหกั คา่ ซอ่ มแซม และกาํ ไรขน้ั ตน้ ท่ีคดิ จาก ราคาสินคา้ เกา่ ที่จะขายในทอ้ งตลาด ส่วนเกินของสนิ ค้ารบั แลกเปลีย่ น เป็นส่วนทป่ี รับมูลค่าขายทําใหย้ อดขายแสดงเป็นยอดขายสุทธิในงบกาํ ไร ขาดทนุ ตัวอยา่ งที่ 6 เม่ือวันที่ 1 มีนาคม 25X1 บรษิ ทั เครื่องเย็น จํากดั ขายตู้เยน็ ราคาทุนตู้ละ 9,000 บาท ในราคา 12,400 บาท โดยลกู ค้านําตเู้ ยน็ เก่ามาแลกกบั ตเู้ ยน็ รุ่นใหม่ บริษัทตีราคาสินคา้ เก่าท่ีรับแลกเปลยี่ นในราคา 3,000 บาท ซง่ึ บริษทั คาดวา่ หาก ซ่อมแซมตเู้ ยน็ เก่าแล้วจะขายได้ 4,500 บาท คา่ ซอ่ มแซม 1,000 บาท อัตรากาํ ไรขน้ั ต้นทีบ่ ริษัทตอ้ งการ 20% ส่วนที่เหลือใหผ้ ่อนชําระเป็นงวด งวดละเท่าๆ กัน เป็นเวลา 10 งวด เริ่มวนั ที่ 1 ของเดอื นถัดไป ให้ทา 1. คาํ นวณส่วนเกินจากสนิ คา้ รับแลกเปลยี่ น 2. คาํ นวณอตั รากาํ ไรขนั้ ต้น 3. บนั ทึกรายการในสมุดรายวันท่ัวไป

92 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ท่ี ชอ่ื วิชา : การบัญชชี ั้นสูง 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผน่ ที่ 24/36 65 งาน : การบัญชีเกย่ี วกับการขายตามสัญญาผอ่ นชําระละการเช่าซ้อื 1. คํานวณสว่ นเกินจากสนิ คา้ รับแลกเปลีย่ น (บาท) 3,000.- ราคาทีผ่ ขู้ ายคดิ ให้กับสินค้ารบั แลกเปล่ียน ราคาแท้จรงิ :- 4,500.- 2,600.- 1,000.- 400.- ราคาขายท่ีจะขายในตลาด หกั คา่ ซ่อมแซม 900.- 1,900.- กําไรขั้นต้น (20% 4,500) 12,400.- สว่ นเกนิ จากสินคา้ รับแลกเปลีย่ น 400.- 2. คาํ นวณอตั รากําไรขั้นต้น ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 12,000.- หกั สว่ นเกินจากสนิ คา้ รบั แลกเปล่ียน 9,000.- ขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระสทุ ธิ หัก ตน้ ทนุ ขายตามสญั ญาผ่อนชาํ ระ 3,000.- กาํ ไรขน้ั ต้น อตั รากําไรขน้ั ต้น  กาํ ไรขน้ั ต้น  ขาย - 100 ขายสทุ ธิ สว่ นเกนิ จากสนิ คา้ รับแลกเปลย่ี น ปี 25X1 อัตรากําไรขัน้ ตน้  3,000  100 = 25% 12,000

93 สาขาวิชา : การบญั ชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ช่ือวิชา : การบัญชชี ั้นสงู 1 รหสั วิชา 30201 - 2005 แผ่นที่ 25/36 66 งาน : การบัญชเี กี่ยวกับการขายตามสัญญาผอ่ นชําระละการเช่าซือ้ 3. บนั ทึกรายการในสมดุ รายวันทว่ั ไป สมุดรายวนั ทัว่ ไป หน้า 175 พ.ศ. 25X1 รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต เดือน วันท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. ม.ี ค. 1 ลูกหนี้ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 9,400 - สนิ ค้ารับแลกเปลีย่ น 2,600 - สว่ นเกนิ จากสนิ คา้ รบั แลกเปลีย่ น 400 - ขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 12,400 - บันทกึ การขายสินคา้ ตน้ ทนุ ขายตามสัญญาผอ่ นชําระ 9,000 - ขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ 9,000 - บนั ทึกต้นทุนขายผอ่ นชาํ ระ ม.ี ค. 1 กาํ ไรข้นั ต้นฯท่ยี ังไม่ไดร้ ับเงิน 3,000 - กาํ ไรขน้ั ต้นฯรอตัดบญั ชี 3,000 - บันทึกกําไรข้นั ต้นฯรอตัดบัญชี เม.ย. 1 (9,400  940  9 8,460 - เงินสด 10 งวด) ลกู หน้ขี ายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ 8,460 - บันทึกการรบั ชาํ ระหนี้ ธ.ค. 31 กําไรขนั้ ตน้ ฯรอตัดบัญชี 2,765 - กําไรขั้นต้นฯที่ยงั ไมไ่ ด้รับเงนิ 2,765 - บันทึกรบั รูก้ ําไรข้นั ตน้ ฯเปน็ รายได้ จะเหน็ ว่า เม่ือกจิ การขายผอ่ นชําระโดยมสี ินคา้ รับแลกเปล่ยี น ในการบนั ทกึ กําไรขน้ั ตน้ ทีย่ ังไมถ่ ือเปน็ รายได้ จะตอ้ งนาํ ส่วนเกนิ ของสินค้ารบั แลกเปลย่ี น ไปหักออกจากยอดขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระเป็นขายตามสัญญาผอ่ นชําระ สุทธิ แลว้ จงึ นําต้นทนุ ตามสัญญาผ่อนชําระไปหักจากยอดขายตามสัญญาผอ่ นชําระสุทธิ ผลลัพธ์ทีไ่ ด้จะเป็นกําไรข้นั ต้น (บาท) ขายตามสัญญาผ่อนชําระ 12,400.- หกั สว่ นเกินจากสนิ ค้ารบั แลกเปลี่ยน 400.- ขายตามสญั ญาผ่อนชําระสุทธิ 12,000.- หกั ต้นทนุ ขายตามสัญญาผอ่ นชาํ ระ 9,000.- กาํ ไรขน้ั ต้น 3,000.-

94 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ช่ือวชิ า : การบัญชีชนั้ สูง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2005 แผน่ ที่ 26/36 67 งาน : การบัญชีเกยี่ วกับการขายตามสัญญาผอ่ นชําระละการเชา่ ซ้อื ในการคาํ นวณกาํ ไรขน้ั ตน้ จากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระที่ถอื เป็นรายได้ จะต้องนาํ สนิ ค้ารบั แลกเปล่ยี น ราคาแท้จรงิ ไปรวมกับจาํ นวนเงนิ ทีไ่ ด้รบั แลว้ จงึ คณู กับอตั รากําไรขนั้ ต้น ดงั นี้ (บาท) ราคาแทจ้ ริงของสินคา้ รบั แลกเปล่ียน 2,600.- บวก จาํ นวนเงนิ ที่เก็บได้จากการรบั ชาํ ระหนี้ 8,460.- รวม 11,060.- คูณ อัตรากาํ ไรขั้นต้น 25% กําไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระทีไ่ ดร้ ับเงนิ 2,765.- 6. การผิดนดั ชาระหนี้ และการยึดสนิ ค้าคืน (Defaults and Repossessions) เม่ือลูกคา้ ไม่นําเงนิ มาชําระหน้ี 2 งวดติดต่อกัน ผู้ขายเหน็ วา่ ไม่สามารถทจ่ี ะเก็บเงนิ จากลกู หนี้ได้ หรือลกู หนีไ้ ม่มี ความสามารถทจ่ี ะชาํ ระหนีไ้ ด้ ผู้ขายมีสิทธใิ์ นการยดึ สินค้าคืนจากลูกหนีไ้ ด้ การยดึ สินคา้ คืน ผูข้ ายอาจมกี ําไรหรอื ขาดทุน จาการยึดสนิ คา้ คนื หลักในการบนั ทึกบญั ชี ณ วนั ยดึ สินคา้ คืน XX กรณที ่ี 1 Dr. สนิ ค้ายดึ คนื XX (กําไร) กําไรจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระรอตัดบัญชี XX Cr. ลกู หน้ีขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ XX กาํ ไรจาการยึดสนิ ค้าคืน กรณที ี่ 2 Dr. สินค้ายดึ คนื XX (ขาดทุน) กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระรอตดั บญั ชี XX ขาดทนุ จากการยึดสินคา้ คนื XX Cr. ลกู หนีข้ ายตามสัญญาผ่อนชําระ XX จากการบันทึกบัญชีขา้ งตน้ สนิ คา้ ยดึ คืนจะต้องบันทึกในราคาตลาด ถ้ามคี า่ ซ่อมแซมให้ถอื คา่ ซอ่ มแซมเป็น ต้นทุนของสินค้ายึดคืนดว้ ย ยอดลกู หนี้ขายตามสัญญาผ่อนชําระทผี่ ิดนัดชาํ ระหนีใ้ หล้ ดยอดลงเทา่ กับจาํ นวนเงนิ ทคี่ ้าง ชาํ ระ ท้งั นี้ต้องลดยอดกาํ ไรจาการขายตามสญั ญาผอ่ นชําระรอตัดบญั ชดี ้วยยอดที่ผดิ นัดชาํ ระหน้ี คูณด้วยอัตรากําไร ข้นั ตน้ ของปที ข่ี ายผลต่างอาจจะเปน็ กรณที ี่ 1 คอื กาํ ไร หรอื เปน็ กรณีท่ี 2 คอื ขาดทุนกไ็ ด้ สาํ หรับกาํ ไรหรือขาดทุนจากการยึดสินค้าคืน จะถูกนําไปแสดงในงบกาํ ไรขาดทุน ถ้าเป็นกําไรจากการยึดสนิ คา้ คนื จะนําไปบวกอย่ใู นงบกําไรขาดทุน ถา้ ขาดทนุ จากการยดึ สินคา้ คนื จะหกั อยู่ในงบกําไรขาดทนุ

95 สาขาวิชา : การบัญชี ใบความรู้ หน้าที่ ช่อื วชิ า : การบญั ชีช้ันสงู 1 รหัสวชิ า 30201 - 2005 แผน่ ท่ี 27/36 68 งาน : การบญั ชีเก่ยี วกบั การขายตามสญั ญาผอ่ นชําระละการเชา่ ซ้ือ ตวั อย่างที่ 7 บรษิ ทั บญุ หลาย จํากัด ขายสนิ ค้าโดยวิธีการขายตามสญั ญาผอ่ นชาํ ระ ลูกค้ารายหนงึ่ ซอ้ื สนิ ค้าในราคา 50,000 บาท ราคาทุน 30,000 บาท ลกู ค้านําเงนิ มาชําระเปน็ เงินดาวน์ และเงินงวดรวมท้งั สิ้น 42,000 บาท ตอ่ มาลูกหนี้ ผดิ นดั ชําระหน้ี 2 งวดตดิ กนั บริษัทได้ตดิ ตามทวงถามแล้วแต่ลกู หนีไ้ ม่สามารถนาํ เงินมาชาํ ระได้ บรษิ ทั จงึ ยดึ สนิ ค้าคืน ราคาตลาดของสนิ ค้ายึดคนื เท่ากบั 6,000 บาท ให้ทา 1. คํานวณกําไรขาดทุนจากการยดึ สนิ ค้าคืน 2. บันทึกรายการในสมุดรายวันทว่ั ไป 1. คานวณกาไรขาดทนุ จากการยึดสินคา้ คนื (บาท) 6,000.- ราคาตลาดของสินคา้ ยึดคนื 8,000.- หกั ลกู หนี้ตามสัญญาผ่อนชําระ (50,000 – 42,000) 3,200.- กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผ่อนชําระรอตดั บัญชี (8,000 40%) 4,800.- 1,200.- กาํ ไรจากการยดึ สนิ ค้าคืน 2. บนั ทกึ รายการในสมุดรายวันทว่ั ไป สมุดรายวันทว่ั ไป หนา้ 178 พ.ศ. 25X1 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท สต. บาท สต. เม.ย. 1 สนิ คา้ ยึดคืน 6,000 - กาํ ไรจากขนั้ ต้นฯรอตัดบัญชี 3,200 - ลูกหน้ขี ายตามสัญญาผ่อนชําระ 8,000 - กําไรจากการยดึ สินคา้ คนื 1,200 - บนั ทึกการยึดสนิ คา้ คนื

96 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หนา้ ที่ ช่อื วชิ า : การบัญชชี ั้นสงู 1 รหัสวิชา 30201 - 2005 แผ่นท่ี 28/36 69 งาน : การบญั ชเี ก่ียวกบั การขายตามสัญญาผ่อนชําระละการเช่าซ้ือ ตวั อยา่ งที่ 8 ต่อไปนีเ้ ปน็ ขอ้ มูลที่รวบรวมได้จากการขายในปี 25X1 และ 25X2 ของ บริษัท ฮีโร่ จํากดั ซึง่ ขายสินคา้ โดยวิธีผ่อนชําระ 25X1 25X2 ขายตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 100,000.- 250,000.- อตั รากําไรขน้ั ต้น 30% 40% ในปี 25X2 ได้มีการยดึ สินค้าคืนจากลูกคา้ รายหนึง่ เปน็ ลกู หน้ที ่ีเกิดจากการขายในปี 25X1 สินคา้ ท่ี ยดึ คนื มรี าคาตลาด 8,000 บาท พนักงานบันทกึ บญั ชี โดย สมดุ รายวนั ทัว่ ไป หน้า 178 พ.ศ. 25X2 รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ เดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. 1 สนิ คา้ ยดึ คนื 8,000 - ลกู หนขี้ ายตามสญั ญาผ่อนชําระ 7,000 - กําไรจากการยึดสนิ คา้ คนื 1,000 - บนั ทึกการยึดสนิ คา้ คืน รายการท่ีบริษทั บนั ทึกไวแ้ ลว้ รายการท่ีถูกต้อง Dr. สินค้ายดึ คืน 8,000 Dr. สนิ ค้ายดึ คืน 8,000 Cr. ลูกหน้ีตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 7,000 กาํ ไรจากการขายตามสัญญาผอ่ นชําระรอตัดบัญชี กาํ ไรจากการยึดสินค้าคนื 1,000 (7,00030%) 2,100 Cr. ลกู หน้ีตามสัญญาผ่อนชาํ ระ 7,000 กาํ ไรจากการยดึ สนิ ค้าคืน 3,100 เมื่อเปรียบเทยี บการบนั ทึกรายการเก่ียวกบั สินคา้ ยดึ คนื ท่พี นกั งานของบรษิ ัทบนั ทึกกบั การบันทกึ ทถี่ กู ตอ้ ง สามารถนํามาปรับปรุงรายการในสมดุ รายวนั ทว่ั ไปไดด้ ังน้ี สมดุ รายวนั ทั่วไป หน้า 179 พ.ศ. 25X2 เลขท่ี เดบิต เครดิต เดอื น วนั รายการ บัญชี บาท สต. บาท สต. ท่ี 1 กาํ ไรข้ันต้นฯรอตัดบัญชี 2,100 - กาํ ไรจากการยึดสนิ คา้ คนื 2,100 - บนั ทึกการรับชําระหน้ี