ปัฏฐานและบัญญัติ

- 48 - อธ. ปจจยั ธรรม ปจจยปุ บันธรรม อา ๑ ) ๘๙, ๕๒, ๒๘, นพิ ., บญั . อา ๒ ) อฏิ ฐนิปผันนรปู ๑๘, ๘๔, ๔๗, นิพ. ๘๙, ๕๒ วตั ๓ ) หทยวตั ถุ อา ๒ ) = อารัมมณาธปิ ติ โลภ.๘, ม.กุ.๘, ม.กิ.สํ.๔, โลกุต.๘, ๔๕ อา ๔ ) ปจ จบุ นั นิปผันนรปู ๑๘ วัต ๓ ) = วตั ถารมั มณปุเรชาตนสิ สย. มโน.๑., กามชวนะ ๒๙, ตทา.๑๑, อภญิ . ๒, ๔๔ อา ๔ ) = อารมั มณปุเรชาต. อา ๔ ) = อารัมมณปเุ รชาต. กามจติ ๕๔, อภญิ . ๒, ๕๐ ( - อปั .๒ ) ถิ วคิ ต

3 แบงกลมุ ๑. อารัมมณ ๘๙, ๕๒, ๒๘, นพิ . มงุ หมาย อารมณท ่ีพึงกระทาํ ใหเอาใจใสเ ปน พิเศษ ( นามรูปเปนอารมณข องนาม นร --> น ) ๒. อารมั มณาธิปติ. + อารมั มณปู นิสสย. ( โลภ.๘, ม.กุ.๘, ม.กิ.สํ.๔, โลกุต.๘, ๔๕ ) (๑) อฏิ ฐนิปผนั นรปู ๑๘, ๗๖ (-โท.๒, โม.๒, ทุกขกาย ๑ ), ๔๔ โลภ.๘ ปถุ ชุ น, ฌานลาภ,ี อริยตา่ํ ๓ (๒) โลกยี ก.ุ ๑๗, ๓๘ ม.ก.ุ วิป.๔ ปถุ ชุ น, ฌานลาภี (๓) โลกียกุ. ๑๗, ๓๘, ม.๓, ผ.๓, นิพ. ม.กุ.ส.ํ ๔ ปถุ ุชน, ฌานลาภ,ี อรยิ ตํา่ ๓ (๔) อรม., อรผ., นิพพาน ม.กิ.สํ.๔ พระอรหนั ต (๕) นิพพาน โลกุต.๘ พระอริยะ อารมณ ผรู ูอารมณ * ถา ยก นามเปน อารมณ กลมุ ๓ + ๔ ไมแสดง เพราะ ๓ + ๔ นั้น มรี ปู เปน อารมณ ตัวอยาง โลภ. เปน อารมณ ๑. ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ..... ถา อารมณเปน โลภ. = นาม, ผูรูอารมณกเ็ ปน โลภ โลภ. = กลมุ ๒ (๑) ได ๓ ปจ.คอื ณา, ณู, อารัมมณ. ( กลุม ๑ + ๒ ) โทส./ โมห. เปนอารมณ ๒. ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ..... ถาอารมณเ ปน โทส. / โมห. = นาม, ผูร ูอ ารมณก ็เปน โลภ. โลภ. = กลุม ๑ ได ๑ ปจ.คือ อารัมมณปจ. โลภ. เปนอารมณ ๓. ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ..... ถาอารมณเปน โลภ. = นาม, ผรู อู ารมณก็เปน โทส. โทส. = กลุม ๑ ได ๑ ปจ.คือ อารมั มณปจ. อวิชชา.(อกุศล ๑๒) เปน อารมณ ๔. ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ..... ถาอารมณเ ปน อวิชชา. = นาม, ผูรูอ ารมณก็เปน อปญุ ญา. = กลุม ๑ ได ๓ ปจ.คอื อารัมมณปจ. + กลุม ๒ อปุญญา (โลภ ๘ )

- 49 - ปจ. (ปจจยั แม ) ., บัญ. ---> ๘๙, ๕๒ มุงหมาย ปจจุบันอารมณ ( รูปเปน อารมณ ร --> น ) ๓. อารัมมณปเุ รชาต. + อารัมมณปุเรชาตัตถิ. + อารัมมณปุเรชาตอวคิ ต. ปจจุบนั นปิ ผันนรปู ๑๘ กามจติ ๕๔, อภิญ. ๒, ๕๐ ( - อัป.๒ ) ๓ ๓ ๔. วัตถารัมมณปเุ รชาตนสิ สย. + วตั ถารมั มณปุเรชาวิปปยุตต. หทยวตั ถุ มโน.๑., กามชวนะ ๒๙, ตทา.๑๑, อภญิ . ๒, ๔๔ ** คราวใดไดกลมุ ๒ คราวน้ันไดก ลมุ ๑ ดว ยเสมอ ** คราวใดไดก ลมุ ๓ ไมจาํ เปน ตองไดกลุม ๔ ** คราวใดไดก ลุม ๔ คราวน้ันไดกลมุ ๓ เพราะกลมุ ๔ เปน สวนหนง่ึ ของกลุม ๓ * ถายก รูปเปน อารมณ กลุม ๑ - ๔ มาไดหมด ( แตก ลมุ ๒ ตอ งอยูใน โลภ๘, ม.กุ.๘, ม.ก.ิ ส๔ํ , โลกตุ .๘ ) ตวั อยา ง ๑. ถายก หทยวัตถุ = รปู เปน อารมณ, ผูร ูอารมณกเ็ ปน ม.ก.ุ = ทุกกลมุ มสี ิทธ์ิมาได แตกลุม ๒ ไมม าเพราะ หทยวัตถุ อยทู ี่ ๒ (๑ ) แตม หากุ.ศลอยทู ี (๓) (๔) ๒. ถา ยก หทยวตั ถุ = รปู เปนอารมณ, ผรู ูอารมณก เ็ ปน ม.ก.ุ = กลุม ๓, ๔ ได ๖ ปจ. คือ อารมั มณ.+ กลมุ ๓ + กลมุ ๔ ๓. ถายก หทยวตั ถุ = รปู เปนอารมณ, ผูร อู ารมณกเ็ ปน โลภ. = กลุม ๑ - ๔ ได ๘ ปจ. คือ อารมั มณ.+ กลมุ ๑ - ๔ * ในชัน้ มัชโท. ดแู ตเพียง โลภะ รู โลภะ ( อารมั มณา + ณู ) ไมมกี ารยก รปู เปน อารมณเลย

๓) อนันตรชาติ มี ๗ ปจ จัย - อนนั ตรปจ จัย มีคณุ สมบัติ ก.ุ ---> กุ. อก.ุ ---> อกุ. อพั . ---> อัพ. << อาเสวนปจ จัย -อ ได ๓ บท น ---> น ได ๗ บท ก.ุ ---> อพั . อกุ. ---> อพั . อพั . ---> ก.ุ อัพ. ---> อก.ุ ** กุ ---> อกุ / อกุ ---> กุ ไมม ที างเปน อนนั ตรปจ จยั ไดเลย อวชิ ชา ---> โมห. = อกุศลท้งั คู ปุญญ. ---> ม.ก.ุ ๘, รปู .ก.ุ ๕ = กุศลท้ังคู ** กุ. เกิดกอ น ชว ย อกุ.เกดิ ทหี ลงั ไดโดยความเปน ปกตปู นสิ สยปจ จัย ** อธ. ๘๙ อนันตรชาติ มอี าํ นาจปจจัยได ๖ ป ๑) แสดง ๖ ปจจยั แบบ อาเสวนปจจัย - แสดง ๓ บท กุ - ก,ุ อกุ - อกุ, อพั - อพั (กริ ยิ า) วิปาก ไมม าเพราะไมไดเสพอารมณ ชวนะ กามชวนะ ๒๙ โลกียท้งั หมด ทําหนาทีอ่ าเสวนปจจัย + ปจจยุป อปั ปนาชวนะ๒๖ โลกีย. ๑๘ (มหคั ตกุ.๙ ก.ิ ๙ ) ทาํ หนา ท่ี ป โลกุตต. ๘ มคั ค ๔ - เปนอาเสวนปจ จยั ผล ๔ - เปน อาเสวนปจจัย - อธ.อาเสวน. = โลกยี ชวนะ ๔๗ (-โลกุตต.๘), ๕๒ ทเี่ กดิ กอนๆ ---> ชวนะ๕๑ ( -ผล.๔), ๕ อัพ -> กุ. อุ นุ ภ น ท ม ปริ กศุ ล วปิ าก ไดอนันตร. ๕ ไดอ นันตร. ๕ +อาเสวน. ๑ ๖ ปจ จัย

- 50 - อนนั ตรมี ๗ ปจ จยั คือ ๕) ปกตปู นิสสยนานักขณิกกมั มปจจยั ๑) อนนั ตรปจจยั ๖) นตั ถปิ จจัย ๒) สมนนั ตรปจจยั ๗) วิคตปจจยั ๓) อนนั ตรปู นิสสยปจจยั ๔) อาเสวนปจ จัย ๙, ๕๒ ( เวนจุติจิตของพระอรหนั ต ) ทเี่ กดิ กอ นๆ ๘๙, ๕๒ (รวมจตุ ิจติ ของพระอรหนั ต) ที่เกิดหลัง ๆ ปจ จยั ๒ แบบ คอื ปบนั ๒) แสดง ๖ ปจ จัย แบบ ปกตปู นสิ สยนานกั ขณกิ กัมมปจ จยั ปจจยั + ปจ จยปุ บนั - มคั ค ๔ ---> ผล ๔ ( ตดิ ตอกนั ) \" มัคคานนั ตรผลจติ \" ยไมได เปน ปจจยุปบันได แสดงระหวาง กุ - อพั ย + ปจ จยปุ บันไมได ๕๒ ทีเ่ กดิ หลังๆ ทําหนา ทีอ่ าเสวนปจ. ครั้งสุดทา ยใน มคั ค. มพี ระนพิ พานเปน อารมณ โค ม ผผ กุศล วปิ าก ไดอ นนั ตร. ๕ ไดอ นันตร. ๕ +อาเสวน. ๑ +ปกตปู นิสสยนานักขณกิ กมั ม. ๑ ๖ ปจจัย ๖ ปจ จัย

๔) วัตถปุ ุเรชาตชาติ มี ๖ ปจ จัย รูปารมณ มโนวญิ ญาณธาตุ ชชชชชชชตต อ ปญจวิญญาณธาตุ *อ ภ ตี น ท ป จกั สํ ณ วุ เพ หทย. หทย. มโนธาตุ ๓ ** จักขวุ ิญญาณธาตุ ๑) ๑) จกั ขวุ ตั ถุเกิดกอน ต้ังอยู โสตวญิ ญาณธาตุ ๒ ๒) โสตวัตถุเกดิ กอ น ตงั้ อยู ฆานวญิ ญาณธาตุ ๓ ๓) ฆานวัตถุเกิดกอน ตง้ั อยู ชวิ หาวิญญาณธาตุ ๔) ๔) ชิวหาวตั ถเุ กิดกอ น ต้ังอยู กายวญิ ญาณธาตุ ๕ ๕) กายวตั ถเุ กิดกอ น ตง้ั อยู ปญจวญิ ญาณธาตุ ( ทว.ิ ๑๐, เจ.๗ ) = (ร - น ) ๖) อธ. วตั ถุ ๕ เกดิ กอ น + ต้ังอยู มโนธาตุ + มโนวญิ ญาณธาตุ ๖) + หทยวตั ถุ วิญญาณธาตุ ๗ ( รปู ---> นามในปวตั ตกิ าล ได ๕ ปจ จัย ) วตั ถุ ๖ เกิดกอ น + ต้งั อยู ๕) ปจฉาชาตชาติ มี ๔ ปจจยั ** น - ร ในปวตั ติกาล ( รปู ทเี่ กดิ จาก ๔ สมุฏฐาน ) ๑) ปจฉาชาตปจ จัย ๒) ปจ ฉาชาตวปิ ปยตุ ตปจ จยั ๓) ปจฉาชาตตั ถิปจจยั ๔) ปจฉาชาตอวิคตปจ จยั อธ. จิต ๘๕ (-อรูปวิปาก.๔ ) , ๕๒ ทีเ่ กิดหลงั ๆ จตสุ มฏุ ฐานกิ รปู ทีเ่ กดิ กอ น + กาํ ลงั ตง้ั อยู มีอยู = อัตถิ ยังไมปราศจากไป = อวิคต

- 51 - อธ. วัตถุ ๖ เกิดกอ น + ตงั้ อยู จติ ๘๕ (-อรูปวบิ าก.๔ ), ๕๒ ท่ีเกดิ หลงั ๆ อธ.ของปจ จยั ที่ ๑ - ๖ เวนปจจยั ท่ี ๓ ปุเรชาตนิ ทริย. พราะปเุ รชาตินทริย. เปนปจ จยั ยอ ยของ อินทรยิ ปจ จยั ซงึ่ ไมม ี หทยั . เนื่องจาก หทัยไมใชอ ินทรยี  วัตถุปเุ รชาตชาติ ( ร - น ) ใน ปวัตติกาล มี ๖ ปจ จยั ) วัตถุปเุ รชาตนสิ สย ปจ. = นิสสย ปจจัย ** ถา ร - น ในปวัตติกาล เปน วัตถุปุเรชาตชาติ ถา รวู าเปน วัตถปุ ุเรชาต.ไดทนั ที ๕ ปจ จัย ๒) วัตถุปุเรชาต ปจ. = ปุเรชาต ปจจยั คอื ๑ - ๖ เวนขอ ๓ ปุเรชาตินทริย. ๓) ปุเรชาตนิ ทริย ปจ. = อนิ ทริย ปจ. ( -หทยวัตถุ ) ** ถา รูป มี หทยวัตถุ ได ๕ ปจ.( ๑, ๒, ๔-๖ ) ** ถา รูป ไมมี หทยวัตถไุ ด ๖ ปจ. (เพม่ิ ขอ ๓) ) วัตถปุ ุเรชาตวปิ ปยตุ ต ปจ. = วปิ ปยตุ ต ปจ จยั ๕) วตั ถปุ เุ รชาตัตถิ ปจ. = อตั ถิ ปจ จัย ) วตั ถปุ ุเรชาตอวิคต ปจ. = อวิคต ปจจยั ๖) อาหารชาติ และ ๗) รปู ชีวิตนิ ทรยิ ชาติ มอี ยางละ ๓ ปจจยั (ร-ร) = สหชาตชาติ ขอ ๒ (ร-ร) = สหชาตชาติ ขอ ๕ ได ญ.๔ ได ญ.๔, อญั .๑ มหาภตู รปู ๔ รูปชวี ติ นิ ทรยิ ชาติ ๑. รปู ชีวติ ินทริย. อปุ าทายรปู อาหารชาติ ๒. อินทริยัตถิ. รูปชีวติ . กัมมชโอชา. ๑. อาหาร. ๓. อินทริยอวคิ ต. ๒. อาหารัตถ.ิ ๓. อาหารอวิคต. สรุปปจจยั รวม ๓ ชาติ ๑.สหชาตชาติ, ๒.รปู ชวี ติ ินทรยิ ชาติ ๓.อาหารชาติ ๑๑ ปจ จัย ๕ ปจ จัย ๓ ปจจยั ๓ ปจ จยั

๘) ปกตูปนสิ สยชาติ มี ๑ / ๒ ปจจยั อธ. ๘๙, ๕๒ ที่เกดิ กอ นๆ, ๒๘, บญั . (ทีเ่ ปนพลวะ) ๘๙, ๕๒ ทเ่ี กดิ หลังๆ ไมได เกดิ พ ไมไ ด เกดิ ต ได ๒ ปจ จัย ๑) สุทธปกต.ู ๑.๑) ๘๙, ๕๒, ๒๘, บญั . (เวน เจตนา ๓๓ ) ไมได นกึ โด ๒) มสิ สกปกตู. ๑.๒) มคั ค. ๔ ๘๙, ๕๒ ที่เกิดหลงั ๆ ๒.๑) เจตนา ๒๙ ผล ๔ ตดิ ตอกนั ๒.๒) โลกยี วปิ าก ๓๒, ๓๕ มคั คเจตนา ๔ ผล ๔ ชนิดขา มดวง เปนบญั ญัติ เปน อารัมมณกิ (ผรู )ู สทุ ธปกตู. ข เรอ่ื งราว นึกถงึ โทสะ มัคควถิ ี > ภ น ท ม ปริ อุ นุ โค ม ผ ผลสมาบัตวิ ถิ ี > ผ ผ เปน ปกตู. ไมตอ งนกึ เปน คนโทสจรติ มสิ สกปกต.ู ขอ ๒.๒ เกิดบอยๆ ภ น ท ม นุ นุ นุ นุ 3 ในปฏิจจสมุปบาท สังขาร วญิ ญาณ เวทนา ตณั หา กมั ม. ชาติ ปกตู. - มสิ สก ปกต.ู - สทุ ธ. ปกตู.- มสิ สก นานัก. -พลว. นานัก.- พลว.

พรอ ม ๙) นานักขณิกกัมมชาติ มี ๑ ปจจยั - 52 - ตดิ ตอ ( เวน ม --> ผ ) อธ. เจตนา ๓๓ วปิ าก ๓๖, ๓๘, กมั มชรปู (ปกํ. วกํ. ญกํ.) ดยความเปนอารมณ ๆ ๕ ๓ กลุมน้รี วมเรียกวา \" นานักขณิกกมั มปจ จัย \" ( เจตนา ๓๓ = ๒๙ + ๔ ) งขามวิถี ** คราวใดได นานัก. คราวน้นั ไดป กต.ู แตถ าคราวใดไดปกต.ู ไมจ ําเปน ตองได นานัก. ขอ ๑.๒ ม.๔ --> ผ.๔ ตดิ ตอกันได ๓ ชาติ - นานกั ขณิกกมั มชาติ, ปกตูปนิสสยชาต,ิ อนนั ตรชาติ ม.๔ --> ผ.๔ ขา มดวงขามวิถีได ๘ ปจจยั - นานกั ขณิกกัมมปจ., สุทธปกตูปนิสสยปจ., ผผ ผผ ปกตปู นิสสยนานักขณิกกมั มปจ., อนนั ตร. ๕ ปจ.(-อาเส.) ๒ ชาติ - นานกั ขณิกกัมมชาติ, ปกตปู นสิ สยชาติ ๒ ปจ จัย - นานักขณกิ กัมมปจ., สทุ ธปกตปู นสิ สยปจ.,

3 การสงเคราะห ๙ ชาติ ในปฏิจจสมปุ บาท อดีตเหตุ ปจ จบุ นั ผล กิเลส กมั ม วิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทน อวชิ ชา สงั ขาร นาม นามรปู นามรูป นาม นาม นาม นาม ๙ ชาติ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๑) สหชาตชาติ สห. สห. สห. สห. สห. ๒) อารัมมณชาติ อา. ปก. วัต. ๓) อนนั ตรชาติ นัน. นา. ปก. วตั . 2 ๔) วัตถุปุเรชาตชาติ ปจ. 2 ๕) ปจ ฉาชาตชาติ ปก. หา. ๖) อาหารชาติ รปู . ๗) รูปชีวติ นิ ทริยชาติ ๘) ปกตปู นิสสยชาติ 2 ๙) นานกั ขณิกกมั มชาติ ถา ยก นามรูป, สฬายตนะ, ผสั สะ เปนปจจัย ไมไ ด ปกต ( นามรปู --> สฬายตนะ / สฬายตนะ --> ผสั สะ / ผัสส ในหลกั สูต แสดงเพิ่ม

- 53 - กเิ ลส ปจจุบนั เหตุ กมั ม อนาคตผล กเิ ลส อปุ ปต ตภิ วะ นา ตัณหา อปุ าทาน กัมมภวะ ชาติ ชรา มรณะ ม นาม นาม นาม อาการ อาการ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ โสก ปริเทว ทุกข โทมนัสส อุปายาส รวม วิธีจํา ๗ - อยใู นสงั เขปเดยี วกัน เวนอาการ สห. สห. ๒ อา. ๒ ระหวา ง กเิ ลสวฏั ฏ - กัมมวฏั ฏ 3 นัน. ๒ - อธ.ของปจ จัยธรรมเปน นร. 3 ๑ ๑ นามรูป กบั สฬายตนะ ปก. ปก. ปก. ปก. ปก. ปก. ๑ นา. - ยกเวนทเ่ี ปน ปจ จบุ นั ผล ๘/๙ - อธ.ของปจ จัยธรรมเปน กัมม. ๒ ตูปนิสสยชาติ ไมมี อธ.ปรมัตถรบั รอง ฉะน้นั แสดงโดยพระอภิธรรม สะ --> เวทนา ) ไมไ ดอาํ นาจปจ จยั ใดๆ แตถ าแสดงโดยพระสูตรได ปกต.ู 3 ตรแสดงไว ๒ ชาตเิ ทา นัน้ คือ สหชาต. กับปกต.ู มไดอ ีก ๒ ชาตคิ ือ อารมั มณชาติ และอนันตรชาติ

3 กญุ แจ การหาอาํ นาจปจ จัย ( ชน้ั มัชฌมิ โท ) ๑) ดวู า กําลังแสดงในองคปฏิจจสมปุ บาทคูใด โดยใชหลกั พอสงั เขป คอื สห. = สงั เขปเดยี วกัน ยกเวนอาการ แสดงได ๗ คู อา. = แสดงระหวาง กิเลสดว ยกนั / แสดงได ๓ คู อวิชชา - สังขาร / ตัณหา - อุปาทาน - ภวะ นัน. กิเลส. - กมั ม. วัต. = ปจ. เปนรปู - ปย.เปนนาม แสดงได ๒ คู นามรูป-สฬายตนะ - ผสั สะ ปจ . = ปจ. เปน นาม - ปย.เปนรปู หา. = ปจ. เปนรูป - ปย.เปนรปู แสดงได ๑ คู นามรูป-สฬายตนะ รปู . ปก. = เวน ปจ.เปนนามรปู , สฬายตนะ, ผสั สะ นา. = ยกเจตนากรรม แสดงได ๒ คู ระหวา ง สงั ขาร - วญิ ญาณ / กมั ม - ชาติ ๒) ดวู ามีประโยคเหลาน้แี สดงอยหู รือไม ( เพื่อความมน่ั ใจ / ยนื ยนั ตามขอ ๑ ) สห. = \" เกิดพรอ ม / ประกอบกับตน / ปฏสิ นธิกาล \" อา. = \" โดยความเปนอารมณอยางสามญั / โดยฝก ใฝ \" นัน. = \" ท่ีเกดิ ตดิ ตอกันโดยไมม รี ะหวา งค่นั \" วตั . = \" รูปท่ีเกิดกอนๆ และตัง้ อยูชวยนามเกิดหลงั ๆ / ปวัตตกิ าล \" ปจ . = \" นามทีเ่ กดิ หลงั ๆ ชว ยรูปเกิดกอ นๆ และต้งั อยู / ปวตั ติกาล \" หา. = \" รปู เปน ปจ. --> รูปเปน ปย. \" รปู . ปก. = \" นามเกดิ กอนๆ ชว ยนามเกิดหลงั ๆ เชน ตัณหาเกดิ กอนๆ ชวยกามุปาทาน เกิดหลงั ๆ \"

- 54 - ๓) เม่อื รูวาเปน ชาติใดแลว การหาอํานาจปจจัย โดย คิดจากชาติไดด งั น้ี สห. = ไดท นั ที ๔ คือ ใหญ ๔ ( ส. น.ิ ถิ. อ. ) กลาง = สหชาต.กลาง เล็ก = ดูวา ยกเจตสกิ ตวั ใดขน้ึ แสดง สมั . ๑ ๒ อัญ. ปา. ๓ วิป. ๔ ๕ อา. = ได ๑ คือ อารมั มณปจ จัย ถา โลภะ รู โลภะ เพ่มิ ณา + ณู นัน. = ไดท ันที ๕ คือ อนนั ตร, สมนนั ตร, อนันตรู, นตั ถ,ิ วิคต - ถา แสดง \" ชวนะ \" เพ่ิมอีก ๑ ปจ จัย คือ อาเสวนะ วตั . = ไดท ันที ๕ คือ วัตถปุ เุ รชาตนิสสย., วัตถุปเุ รชาต., วัตถุปุเรชาตวิป., วัตถุปเุ รชาตัตถิ., วัตถุปุเรชาตอวิคต. - ถายก \" วัตถุ ๕ \" ( จกั ขุ---กาย ) ขึน้ แสดงใหเพ่ิม ปุเรชาตนิ ปจ . = ไดทันที ๔ คือ - ถายก \" หทยวัตถุ \" ขน้ึ แสดง ใหเวน ปเุ รชาติน ปจฉาชาต., ปจ ฉาชาตวปิ ., ปจฉาชาตัตถิ., ปจฉาชาตอวิคต. หา. = ไดทันที ๓ คือ รูปอาหาร., อาหารตั ถ.ิ , อาหารอวิคต รปู . = ไดทันที ๓ คือ รปู ชวี ติ ินทรยิ ., อินทรยิ ตั ถ.ิ , อินทรยิ อวคิ ต ปก. = ได ๑ คือ ปกตปู นสิ สยปจ. นา. = ได ๑ คือ นานักขณกิ กมั มปจ.

3 คูท่ี ๑ อดตี เหตุ = อวิชชา ---> สงั ขาร อวชิ ชา ---> สงั ขาร ๓ ปจจยั > อวชิ ชา อปญุ . --> ปจจยุปบนั > อปญุ . ปญุ . อาเน. โมห.เจ. เจตนา ๒๙ * ปุญ. --> ๑) สหชาตชาติ ๑๕ ๗ อาเนญ. --> สหชาตชาตใิ หญ 44 อกุ.๑๒ สหชาตชาติกลาง 4 อัญ.ส.ํ * ไมนับ เจตนา ๓๓ มุงหมายเพยี ง เจตนา ๒๙ สหชาตชาตเิ ลก็ 7 เห. ๒) อารัมมณชาติ ๘๓ ๑ ** วิธเี ชค็ ชาตใิ น อวิชชา ---> สังขาร ทาํ ไมถึง ๓) อนันตรชาติ ๖๖ ๑. สห. 3 ท้ังอวิชชา และสงั ขา ๔) วตั ถปุ เุ รชาตชาติ ๖ ๒. อา. 3 เปน การแสดงระหวา ๕) ปจฉาชาตชาติ ๔ ๓. นัน. 3 เมื่อเปนอารมณ.ไดก ๖) อาหารชาติ ๓ ๔. วตั . 2 ตองยก รปู กอ นๆ --- ๗) รูปชวี ติ นิ ทรยิ ชาติ ๓ ๕. ปจ . 2 ตอ งยก นามหลังๆ -- ๘) ปกตูปนสิ สยชาติ ๑๑๑๑ ๖. หา. 2 ตอ งยก รูป ---> รูป ๗. รูป. 2 ๙) นานักขณกิ กัมมชาติ ๑ รวมชาติ ๙ ๔๒ ๑ ๘. ปก. 3 เปนการแสดงถงึ นา รวมปจจัย ๔๗ ๑๕ = ๑๗-อุปนสิ .๓+๑ ๙. นา. 2 ตองยกเจตนากรรม ท หลักสูตรหนา ๔๕ คําถาม - อวิชชา เปนปจ จัยให. .......ก่ชี าติ กี่ปจ จัย ? ** แสดงชาตใิ น อวิชชา ---> สังขาร ๓ โดยวถิ ๑) ..สงั ขาร๓ ไดเหมอื นกัน.. = ๑ ชาติ ๑ ปจ.(ปกตู.) ภนทม ช ชชชชช ๒) ..อปุญ.ที่เกิดพรอมกันกบั ตน.. = ๑ ชาติ ๗ ปจ.(สห.๗) โม.เจ.เกดิ พรอ มอก.ุ เจตนา โม.เจ.ใน ช.๑ <--> อกุ.เจตนาใน ช.๑ ๓) ..อปญุ . ตดิ ตอไมม ีระหวางคั่น.. = ๑ ชาติ ๖ ปจ.(นนั .๖) = ๑) สหชาตชาติ โม.เจ.ใน ช.๑ --> อกุ.เจตนาใน ช.๒ ๔) ..อปญุ .3 แตป ุญ.2.. = ๒ ชาติ ๑๓ปจ.(สห.๗, นัน.๖) = ๒) อนนั ตรชาติ ๕) ..ปุญ.3 แตอ าเนญ.2.. = ๑ ชาติ ๑ ปจ.(อา.) ๖) ..อปุญ.+ปญุ . 3.. = ๒ ชาติ ๒ ปจ.(อา.,ปกตู.)

- 55 - > อกุ.๑๒ = ๔ ชาติ คอื สหชาต., อนันตร., อารัมมณ., ปกตปู นสิ สย. รวม ๔ ชาติ > ม.ก.ุ ๘, รูป.กุ.๕ = ๒ ชาติ คอื อารมั มณ., ปกตูปนิสสย. > อรูป.ก.ุ ๔ = ๑ ชาติ คือ ปกตูปนสิ สย. เวน เจตนาในมคั ค. ๔ เพราะเจตนาในมัคค ๔ มีแตการประหาน ภพชาติ จนเหลืออยา งมากเพียง ๗ ชาตเิ ทานน้ั งได ๔ ชาติ าร ๓ อยูใ นสังเขปเดยี วกัน าง กเิ ลส กับ กิเลส กต็ อ งเปนอนันตร.ดว ย เพราะมุงหมายเอาชวนะ เพอ่ื ตองการใหไดใ น อาเสวนปจจยั -> นามหลงั ๆ ถงึ จะเปน วัตถปุ ุเร. --> รปู กอนๆ ถงึ จะเปน ปจฉาชาต. จึงจะเปน อาหาร.และรปู ชวี ิตนิ . ามกอ นๆ ---> นามหลังๆ ท่เี กดิ ตา งขณะกนั ถี ช ภ ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ภ ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ภ ..ฯลฯ.. ปฏิ ม.กุ.เจตนา / อกุ.เจตนา ม.ก.ุ เจตนา, อก.ุ เจตนา รูป / อรปู . เกิดขน้ึ เพราะกระทาํ โม.เจ. อปญุ . เกดิ ขึ้นโดยไมไ ดเ กิดติดตอ กนั อปุญ. ในกาลกอ นใหเ ปน อารมณ ปุญ. อปญุ . = ๓) อารมั มณชาติ ไมก ระทาํ ใหเปน อารมณ แตเ กิดเพราะ ปุญ. เหตธุ รรมที่ทาํ ไวด แี ลวในกาลกอน อาเนญ. = ๔) ปกตปู นิสสยชาติ ชนดิ สง ผลในชาตนิ ห้ี รอื ในชาตทิ ี่ ๒ ถงึ นพิ พาน

** วิธเี ช็คชาตใิ น อวิชชา ---> ปุญญา. ทําไมถึงได ๒ ชาติ ๒ ปจ จยั ** วธิ เี ชค็ ชาติใน อวชิ ชา ---> อปญุ ญ คือ อารมั มณชาติ, ปกตปู นิสสยชาติ คือ สห. ๗ ปจ., อารัมมณ. ๑ ปจ., อ รวมเปน ๔ ชาติ ๑๕ ปจจัยแม ( ๑๗ ๑. สห. 2 เพราะ โม.เจ. และ ม.กุ.เจตนา ไมเ กิดในจิตดวงเดียวกัน ๑. สห. 3 โม.เจ. กบั อก.ุ เจ.เกดิ ๒. อา. ได ๗ ปจ. = ญ.๔-ส 3 ๘๑, ๕๒, ๒๘, บญั . เปนอารมณ ---> ม.กุ.๘ (ผูรอู ารมณ) ๒. อา. ๓. นัน. โลกีย.ก.ุ ๑๗, ๓๘ อ<ธ-ิบ--ดี. ม.กุ.๘ = ณา., ณ.ู 3 ๔. วัต. ส<-า-ม-ัญ. ม.กุ.๘ ปุญ. 2 ๓. นัน. ๕. ปจ . อก.ุ ๑๒, ๒๗ 3 อวิชชา ( เปนอารมณ ๖. หา. ๔. วตั . ๗. รูป. ๒๕, ๑๔, ๑๔, ๑๔, ๑๒ <--- รปู .ก.ุ ๕ ปญุ . 2 ๕. ปจ. โม.เจ.ท่ีในอก.ุ ๑๒ ๘. ปก. ๖. หา. ๙. นา. 2 ๗. รปู . โลภ. โล ๘. ปก. 2 ตอ งยก ร - น แตกรณีนี้ เปน น - น ๙. นา. โล 2 ตองยก น - ร แตก รณนี ้ี เปน น - น โทส. โท 2 ตอ งยก ร - ร แตก รณีน้เี ปน น - น โมห. โม 2 สรปุ รวมได ๓ ปจ. 3 เปนการแสดงถึง นามกอนๆ ---> นามหลงั ๆ 3 ได ๖ ปจ.แบบอาเสว 2 ตองยกเจตนากรรม ท่ีเกดิ ตางขณะกัน ช.๑ ช. โม.เจ. โม. อกุ.เจต อกุ. * เวลาตอบท้ัง ๑๕ ปจ.ใชสตู ร ๑ - ๙, ๑๒, ๑๙, ๒๑ - ๒๔ ๑. เหตุ ๗.อัญ. ๑๒.อาเส. ๒๑.อตั ถ.ิ 2 ตองยก ร - น แตก รณ 2 ตองยก น - ร แตกรณ ๒.อา. ๘.นสิ . ๑๙.สัม. ๒๒.นัตถิ. 2 ตองยก ร - ร แตกรณ ๓.อธิป. ๙. อุป. ๒๓.วคิ ต. 2 ๔.นัน. ๒๔.อวคิ ต. 3 เปน การแสดงถึง นา ๕.สมนนั . 2 ตองยกเจตนากรรม ท ๖.สห. ** ในปฏจิ จสมปุ บาท ที่มีองคธ รรมและอํานาจปจจัยใกลเคียงกนั มอี ยู ๓ คู คือ ๑) อดีตเหตุ ๒ องค ๑ คู คอื อวชิ ชา ---> สังขาร ๒) ปจ จบุ นั เหตุ ๓ องค ๒ คู คอื ตัณหา ---> อุปาทาน, อ

ญา. ทาํ ไมถงึ ได ๔ ชาติ ๑๕ ปจ จยั - 56 - อนนั ตร. ๖ ปจ. ปกตู. ๑ ปจ. ** วิธีเชค็ ชาติใน อวชิ ชา ---> อาเนญ. ทําไมถึงได ๑ ชาติ ๑ ปจ จยั ๗ ปจจยั ยอย ) ดพรอมกันในจิตดวงเดียวกนั ได ๑. สห. 2 โม.เจ.และอรปู .ก.ุ เจ.ไมเ กดิ พรอมกันในจติ ส.นิ.ถ.ิ อ / อัญ.ส.ํ / เห. โชม..๑เจ. โชม..๒เจ. ดวงเดยี วกัน จงึ ไมเ ปนสหชาตชาติ อกุ.เจต อกุ.เจต ๒. อา. 2 อาเนญ. มีอารมณเฉพาะตน ดังน้ัน วัตถจุ งึ ไมเปน ณ ) <--- อกุ.เจตนา ( ผูรูอ ารมณ ) อารมณข องอาเนญชา.ไดเ ลย เจตนา (โล โท โม ) อารมณ ผูรอู ารมณ ล นึกถึงโล (อธิบดี) = ณา.+ณู. กสณิ ฆุ าฏมิ ากาส <--- อากา. ลนึกถึงโท (สามญั ) = อารมั มณปจ. อากาสานญั จา. <--- วิญ. ท นึกถึงโท / โม (สามญั ) = อารัมมณปจ. นตั ถภิ าวะ. <--- กญิ . ม นึกถึง โล โท โม (สามัญ) = อารมั มณปจ. อากิญจัญญา. <--- เนว. อารัมมณ. อารัมมณาธปิ ต.ิ อารมั มณูปนสิ สย. ** ภ น ท ม ปริ อุ นุ โค อากาสา. วน. ( -ปกต.ู ) มอี ารมณอ ากาสา. ขณะเขาฌานเทานั้น .๒ ช.๓ เมือ่ ออกจากฌานแลว ไปคิดถึงอารมณอ ากาสา.อีก .เจ. โม.เจ. .เจต อก.ุ เจต ไดอ ารมณเ ปน ม.กุ. แบบสามัญ เทา นัน ๓. นัน. 2 เกิดไมพรอ มไมตดิ ตอ ณนี ้ี เปน น - น ๔. วตั . 2 ณีน้ี เปน น - น ๕. ปจ. 2 ณนี เี้ ปน น - น ๖. หา. 2 ามกอ นๆ ---> นามหลังๆ ท่ีเกดิ ตา งขณะกัน ๗. รปู . 2 ๘. ปก. 3 ๙. นา. 2 อุปาทาน ---> ภวะ ได ๔ ชาติ คอื ๑.สหชาต. ๒.อารัมมณ. ๓.อนันตร. ๔.ปกตู.

3 คทู ี่ ๒ ปจจุบนั เหตุ = ตณั หา ---> อุปาทาน ปจจัย > ตณั หา ตณั หา ปจจยุปบนั > กาม.ุ อปุ า.๓ ๑) สห. ๑๕ ๗ - วาโดยอารมณ มี ๖ คอื รูปตัณหา .... โผฏฐพั พตัณ ใหญ 4 4 - วาโดยประเภท (อาการทเ่ี ปน ไป ) มี ๓ คือ กามตัณหา, ภวตณั หา, วภิ กลาง 4 อญั .ส.ํ - วาโดยพิสดาร มี ๑๐๘ คอื ๓๖ + ๓๖ + เล็ก 7 เห. ( อารมณ ๖ ท่กี ําลังมาปรากฏทางทวารท้งั ๖ รวม ๓๖ x ตัณหา ๓ = ๑๐ ๒) อา. ๘ 3 - วา โดยองคธ รรม คอื โลภเจ. ---> โลภมลู จติ ๘ ๓) นนั . ๖ 3 * โล ชวย โล เกดิ ในจติ ดวงเดียวกันไมได ตองเปน โล เกิดกอนๆ ชว ย โล เกดิ ๔) วตั . ๖ มีท้งั โลภ+ทฏิ ฐิ มีทั้ง ๕) ปจ . ๔ ๖) หา. ๓ ภ น ท ม ช ชชชชช ชภ ภ น ท ม ช ชชช ๗) รูป. ๓ - โลภ ท่ีชือ่ วา ตณั หา - โลภ ทช่ี อื่ วา กามปุ าท ๘) ปก. ๑ ๑ ๑ ทฏิ ฐิ ทชี่ ่อื วา อปุ าทาน ๓ ทิฏฐิ ทช่ี ื่อวา อุปาทาน ๙) นา. ๑ (๑) เกิดพรอมกันในดวงเดยี วกันได (๓) ไดก ระทาํ ตัณหาใหเ ปน รวมชาติ ๙ ๑๒ เปน สหชาตชาติ (น.๑๑๑ ขอ .๒ ) เปน อารัมมณชาติ รวมปจจัย ๔๗ ๘ - ยก โลภ ใน ช.๑ ชว ย ทิฏฐิ ใน ช.๒ ( ตอ งแสดงเพม่ิ หลกั สตู รไ หลักสตู รหนา ๑๑๑ ยก โลภ ใน ช.๒ ชวย ทฏิ ฐิ ใน ช.๓ * ชาติ + ปจ จยั ตามหนังสอื น. ๑๑๑ (๒) ชวยขามดวงตดิ ตอ กัน ** 3 แสดงเพม่ิ จากหนงั สือ เปน อนนั ตรชาติ ( ตอ งแสดงเพิม่ หลกั สูตรไมม ี ) * แสดงตามหนงั สอื น. ๑๑๑ กามปุ าทานทเ่ี กดิ หลงั ๆ ได ๑ ปจ จยั คือ ปกตปู นิสสยปจ. ขอ .๑ ตณั หาทเ่ี กดิ กอนๆ ขอ.๒ ตณั หา ทฏิ ปุ าทาน สลี พั พตุปาทาน อตั ตวาทปุ าทาน ทเ่ี กดิ พรอมกันกับตน ได ๗ ปจ จยั ขอ.๓ ตัณหาท่ีเกิดกอนๆ สหชาตชาติ - ใหญ ๔ ก.๒ ล.๑ ( ส. นิ. ถิ. อ. / อัญ. สมั . / เหตุ ) อุปาทาน ๓ (-กามุ ) ทเ่ี กดิ หลงั ๆ ได ๑ ปจ จัย คอื ปกตปู นสิ สยปจ.

- 57 - อุปาทาน ณหา ธัมมตณั หา ( น.๗๔) - มี ๔ คอื ๑ กามปุ าทาน ยึดม่นั ในวตั ถกุ ามทง้ั ๖ ไดแก โลภเจ.ในโลภมูล.๘ ( น.๘๑) ภวตัณหา ( น. ๗๖) ๒ ทิฏปุ าทาน ยึดม่นั ในความเห็นผดิ ไดแก ทิฏฐิเจ (-สลี ัพพต., สักกาย.) ๓๖ ( น.๗๘-๗๙) ๓ สลี ัพพตุปาทาน ยดึ ม่นั ในการปฏบิ ัตผิ ิด ไดแ ก สีลัพพตทฏิ ฐิ ๐๘ ) ๔ อตั ตวาทุปาทาน ยดึ มัน่ ในขนั ธ ๕ ของตน+คนอ่ืน ไดแ ก สกั กายทิฏฐิ ๘ - วา โดยองคธ รรม คือ โลภ + ทฏิ ฐิ ดหลงั ๆ (ขามดวงขามวิถี ) จึงชว ยได งโลภ+ทฏิ ฐิ ภ น ท ม ช ชชชชช ชภ ชชช ชภ ทาน - โลภ ท่ีช่อื วา กามปุ าทาน น๓ ทิฏฐิ ทีช่ ือ่ วา อปุ าทาน ๓ นอารมณ (๔) เกดิ ขึ้นเพราะเหตธุ รรมทท่ี าํ ไวด แี ลว ไมม ี ) ในกาลกอ น โดยไมไ ดฝ กใฝเ ปน อารมณ เปน ปกตปู นิสสยชาติ (น.๑๑๑ ขอ .๑, ๓ ) ตัณหา (โลภ) กามปุ าทาน (โลภ) - เกดิ ไมพรอม เปน อารัมมณ. + ปกต.ู อุปาทาน ๓ (ทฏิ ฐ)ิ - เกดิ พรอม เปน สหชาต. และชว ยขา มดวงติดตอ กัน เปน อนันตร. - เกิดไมพ รอม เปน อรมั มณ. + ปกตู ** แสดงเพิ่มเตมิ จากหนงั สือ ขอ.๔ ตณั หา อุปาทานท้ัง ๔ โดยกระทําใหเปน อารมณ คอื ได ๑ ชาติ ๒ ปจ จัย คือ อารมั มณาธิปตปิ จ. อารมั มณูปนิสสยปจ. ขอ .๕ ตณั หา อุปาทาน ๓ (-กามุ ) โดยเกิดติดตอกันโดยไมม ีระหวางคน่ั ไดอนันตรชาติ ๖ ปจจัย คือ อนนั ตร. สมนนั ตร. อนันตร.ู อาเสวน. นัตถ.ิ , วคิ ต.

3 คูท่ี ๓ ปจ จบุ ันเหตุ = อุปาทาน ---> ภวะ ภพน้ี ภพ ปจ จัย > อุปาทาน ปจ จยุปบัน > ภวะ ๑) สห. ๑๕ ๘ ในปฏจิ จ. = ตณั หา อุปาทาน กัมมภวะ ช ใหญ 4 4 กลาง 4 อัญ.ส.ํ มงุ หมายใน เจตนา ๒๙ เลก็ 7 เห.มคั . ( ๑๒ + ๘ + ๙ ) ๒) อา. ๘ ๑,๓ ** ภาพวถิ ี ภพกอน ๓) นัน. ๖ ๖ ภ น ท มช ช ช ช ช ช ชภ ภนท ๔) วตั . ๖ ๕) ปจ . ๔ อปุ าทาน (โลภ+ทิฏฐ)ิ - เหตธุ ร ๖) หา. ๓ (มีอก.ุ กมั มภวะเกดิ พรอม) - เกิดพรอ มโดยความเปน สหชาตชาติ. ๗) รูป. ๓ (น.๑๒๒ ขอ.๑, ๒ ) โดยไม ๘) ปก. ๑ ๑ - ชวยขามดวงตดิ ตอเปน อนนั ตรชาติ เปน ปก ๙) นา. ๑ ( น.๑๒๒ ขอ .๓ ) ( น.๑๒ รวมชาติ ๙ ๔ รวมปจ จัย ๔๗ ๑๖ = ๑๕+มัค * อปุ .๔ ในภพกอน เปน ปจ.ให ปกต.ู ในภพนี้ อุป. ๔ เปนปจ.ให ก หลักสตู รหนา ๑๒๒ ** แสดงตามโจทยใน น.๑๒๒ -๑๒๓ ขอ .๑ กามปุ าทาน กมั มภวะ (อก.ุ )ทปี่ ระกอบกบั ตน น-น = ขอ.๒ อุปาทาน ๓ (-กามุ) กัมมภวะ (อกุ.)ท่ปี ระกอบกบั ตน น-น = ขอ.๓ อปุ าทาน ๔ กมั มภวะ (อก.ุ )ที่เกิดติดตอ กบั กมั ม.ไมม รี ะหวางค่ัน = ขอ .๔ อุปาทาน ๔ กัมม.+อุปปติภวะ ทีไ่ มไดเกดิ พรอมกนั กับตน = ขอ .๕ ในขณะที่ กุ.+อก.ุ กมั มภวะ(โท โม )เกดิ ข้ึน โดยมีอปุ าทานอยางใดอยางหนง่ึ เปน อารมณอ ยา งสามญั ขณะน้ัน อุปาทาน ๔ อยา งใดอยง หน่ึง ก.ุ +อกุ.กัมมภวะ = ขอ .๖ ในขณะที่ อก.ุ กมั มภวะ (โล) เกดิ ข้ึน โดยมอี ปุ าทานอยา งใดอยา งหน่ึง เปนอารมณอ ยา งพิเศษ (อธิบด)ี ขณะนัน้ อปุ าทาน ๔ อยางใดอยงหน่งึ กุ.+อกุ.กมั มภวะ =

- 58 - พหนา อปุ ปต ติภวะ มุงหมายในผลวิปาก (โดยอาการ) ชาติ ชรา มรณะ ( อาการทง้ั ๓ วา โดยอธ. ไดแก โลกยี วิปาก.๓๒, ๓๕, กัมมชรูป ๒๐ ) * กมั มภวะจัดสรรใหอ ปุ ปตติภวะเกดิ ขึน้ คร้ังแรกเรียกวา \" ชาติ \" ภพนี้ ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ภ ..ฯลฯ.. จตุ ิ ภพหนา มรณะ ชาติ ชรา ท มช ช ช ช ช ช ช ภ ม.ก.ุ กัมมภวะ อก.ุ กมั มภวะ อุปปต ตภิ วะ ม.ก.ุ กัมมภวะ - ปรากกฏขึน้ เพราะกระทาํ อุปาทาน ๔ อก.ุ กัมมภวะ อยา งใดอยางหนึง่ ใหเ ปน อารมณ รรมทท่ี ําไวดีแลว ในกาลกอน > สามัญ เปน อารมั มณชาติ ( น.๑๒๓ ขอ.๕) มไ ดน กึ เปนอารมณ > พิเศษ เปน อารมั มณชาติ ( น.๑๒๓ ขอ .๖) กตูปนิสสยชาติ ๒๒ ขอ.๔ ) กมั มภวะในภพน้ี และเปน ปจ.ใหอ ปุ ปตติภวะ ( ปกต.ู )ในภพหนา สหชาตชาติ ๗ ปจจัย ( ญ.๔ ก.๒ ล.๑ [ ส.นิ.ถ.ิ อ / อญั .ส.ํ / เห.(โล.) ] ) สหชาตชาติ สหชาตชาติ ๗ ปจจัย ( ญ.๔ ก.๒ ล.๑ [ ส.น.ิ ถ.ิ อ / อญั .สํ. / มัค.(ทิฏฐิ) ] ) อวิช.-->อปุ ญ. = ๗ แบบเหตุ อนันตรชาติ ๖ ปจจยั ตณั หา -->อปุ . = ๗ แบบเหตุ ปกตูปนิสสยชาติ ๑ ปจ จยั (ปกตปู นสิ สยปจจัย) อุป.-->กัมมภวะ อารมั มณชาติ ๑ ปจ จัย (อารมั มณปจ จัย) กามุ. = ๗ แบบเหตุ อปุ .๓ = ๗ แบบมัคค. อารัมมณชาติ ๓ ปจจยั (อารัมมณปจ., อารมั มณาธิปติปจ., อารัมมณูปนิสสยปจ.)

3 สันธิ ๓ คทู ่ี ๑ = สังขาร ---> วิญญาณ อวชิ ชา สังขาร วิญญ. นามรปู สฬ ปจ จยั > สงั ขาร สันธิ ๑ ปจจยุปบนั > วญิ ญ. สังขารทีเ่ ปน อดตี เหตุ กบั ๑) สห. ๑๕ วิญญาณท่เี ปนปจจบุ ันผลสืบตอ กัน ใหญ 4 ** สงั ขาร ---> วญิ ญาณ ภพท่ี ๓ > นพิ พาน กลาง 4 เลก็ 7 ภพกอ น ภพน้ี ช ชชชชช ช ภพหนา ๒) อา. ๘ ภนทม ภ ..ฯลฯ.. ปฏิ ๓) นัน. ๖ อก.ุ ๑๒, เจ.๒๖(-เจต) ---> อุ.อกุ.๑ ๔) วัต. ๖ ก.ุ - ม.ก.ุ ๘, เจ.๓๗(-เจต) ---> อุ.ก.ุ ๑ +ม. ๕) ปจ . ๔ - รปู .ก.ุ ---> รูป.วิ.๕ ๖) หา. ๓ - อรูป.กุ. ---> อรูป.วิ.๔ ๗) รปู . ๓ ถา ยก อก.ุ = จติ ตชรูปไมด ี เปน กายทจุ ริต / วจีทจุ รติ รวมเปน ป ๘) ปก. ๑ ๑ เรยี กวา กายวญิ ญัติ ๒ เกิดพรอ ม ๙) นา. ๑ ๑ ในปฏ ฐานยก > กรรม ทส่ี ําเร็จรอการสง ผล เปน สห.กมั ม. ---> ปกตู. + รวมชาติ ๙ ๒ ในปฏิจจ.ยก > สังขาร ๓ ( เจตนากรรม ๒๙ ) ---> วญิ ญาณ รวมปจจยั ๔๗ ๒ - วา โดยปฏ ฐาน.วิญ.๓๒ ปรากฏเกิดขึ้นเพราะความเปน ปกต.ู +นานัก. หลกั สตู รหนา ๕๓ - วา โดยปฏจิ . โลกีย.วิ.๓๒ เกิดขนึ้ เพราะสงั ขาร ๓ เปน เหตุ ** วิธเี ชค็ ชาตใิ น สงั ขาร ---> วิญญาณ ๑. สห. 2 เพราะแสดงระหวางเหตกุ ับผล / กมั มวฏั ฏกับวิปากวฏั ฏ ๓. นัน. 2 เพร วา โดย อธ.เปน คนละอยางคือ สังขารเปนเจตนากรรม / วิญ.เปนโลกยี .วิ.๓๒ (ช ๒. อา. 2 สังขารเปน อารมณ วญิ .เปนผรู อู ารมณ ๔. วตั . 2 ตอ 2 ปญจารมณท ี่เปน ปจ จุบัน <-- ทวิ.๑๐+ส.ํ ๒ ๕. ปจ . 2 ตอ 2 กาม.๕๔,๕๒,๒๘,บญั . <-- ม.ว.ิ ๘ +ณ.๓ (ตทา๑๑) ๖. หา. 2 ตอ 2 กรรมอารมณ, กรรมนิมิต, คตินิมิต <-- ม.วิ.๘ +อ.ุ ณ.๒ (ปฏิ. ภ. จุติ) ๗. รปู . 2 2 มบี ญั ญตั ิเปนอารมณ <-- รูป.ว.ิ ๕ ๘. ปก. 3 เปน 2 มีอารมณเฉพาะตน <-- อรปู .วิ.๔ ๙. นา. 3 มีเจ

- 59 - ฬาย. ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปา. กัมมภวะ ชาติ ชรามรณะ สันธิ ๒ สนั ธิ ๓ เวทนา ที่เปนปจ จุบันผล กบั กัมมภวะ ทเี่ ปน ปจจุบนั เหตุ กบั ตณั หา ทีเ่ ปนปจ จุบันเหตุ สืบตอ กัน ชาติ ท่เี ปน อนาคตผล สบื ตอกนั * ทาํ ไมถึงได ปกตู.กับนานัก. สุทธปกตู ๑) ๘๙,๕๒,๒๘,บัญ.(-เจต.๓๓) ---> ๘๙,๕๒ ๒) ม.๔ ---> ผ.๔ (ตดิ ตอกนั เปน อนนั .+ปกตู.) --> เกดิ ในอเห.อก.ุ วิ.๗ .วิ.๘ -->เกดิ ในอเห.ก.ุ ว.ิ ๘ / ม.วิ.๘ มสิ สกปกตู ๓) เจตนากรรม ๒๙ ---> โลกีย.ว.ิ ๓๒, ๓๕ ในปฏจิ .แสดงสว นนเ้ี พราะพูดถงึ การเวยี นวาย --> เกิดในรูป.๕ จงึ ไมมีโลกตุ ตรเลย (อปุญ.๑๒ ปุญ.๘+๕ อาเน.๔) --> เกิดในอรปู .๔ ๔) ม.๔ ---> ผ.๔ (ขา มดวง / ขา มวิถี ) ปฏ.ิ ๑๙ โลกยี .๓๒ นานกั . = ๒ ชาติ ๒ ปจ จยั ๒ + ๓ +๔ = เจตนากรรม ๓๓ เปน นานัก. ณ ๓๒ (โลกีย.วิ.๓๒) - พลวนานัก. (แรงกลา) ราะเจตนา - ปฏสิ นธิ มี ภ.กบั จตุ ิ คน่ั = เจตนา.๓๓ ---> วปิ าก.๓๖, ๓๘ ช ช ช ช ช ช ช ภ ภ ....จตุ ิ / ปฏิ ) - ทุรพลนานกั . (ไมแ รง ) องยก ร-น แตในทนี่ เี้ ปน น-น องยก น-ร แตใ นท่นี เี้ ปน น-น = เจตนา.๒๐ (๑๒ + ๘ ) ---> วปิ าก.๒๓, ๓๓ องยก ร-ร แตในทน่ี ้ีเปน น-น นการแสดงถงึ น.กอนๆ --> น.หลงั ๆ ๑) ถายก เจตนากรรม แรง / ไมแ รง เปน นานกั . จตนากรรม ทีเ่ กิดตา งขณะกัน ๒) ถา ยก เจตนากรรมไมแ รง เปน นานกั . อยา งเดยี ว เปน ปกต.ู ไมได เพราะ ปกตู ตองมเี จตนาท่แี รงเทา นน้ั ๓) ถายก จิต เจ ท่ัวไปทไ่ี มใชเจตนา. เปน ปกตู. อยา งเดียว ๔) ถา ยก เจตนากรรม แรง เปน ทง้ั ปกต.ู +นานกั . ๕) ถายก เจตนา.แรง ชนิด ม - ผ ตดิ ตอกนั เปนท้ัง ปกต.ู +นานกั .+อนนั .

3 สนั ธิ ๓ คูที่ ๓ = ภวะ ---> ชาติ ปจ จัย > ภวะ อปุ ปตตภิ วะ (ในภพหนา ) ปจจยุปบัน > ชาติ ๑) สห. ๑๕ ภวะ ชาติ ชรา มรณะ ใหญ 4 กลาง 4 * มงุ หมายเอา กมั มภวะ (ในภพนี้ ) * คือ การเกิดขึน้ ครง้ั แรกของโลกียวบิ ากเจตส เล็ก 7 คือ กุศล / อกุศลกมั มภวะ ๓๑ ภูมิโดยมขี ันธ ๑, ขนั ธ ๔, ขนั ธ ๕ ๒) อา. ๘ *ในที่นมี้ งุ หมายเอา ปฏิสนธชิ าติ ไดแก ปฏิ.๑ ๓) นัน. ๖ ๔) วัต. ๖ ** ชาตแิ สดงโดยนยั ตา งๆ มี ๔ อยา ง ๕) ปจ. ๔ ๑) ชาติ วา โดยประเภท มี ๒ ๖) หา. ๓ ๑. นามชาติ = การเกิดขน้ึ ของ นามธรรม ไดแก โลกียวปิ าก.๓๒ ๗) รูป. ๓ ๒. รปู ชาติ = การเกดิ ข้ึนของ รปู ธรรม ไดแก กมั มชรูป ๘) ปก. ๑ ๑ ๙) นา. ๑ ๑ ๒) ชาติ วาโดยกาล มี ๓ รวมชาติ ๙ ๒ ๑. ปฏสิ นธชิ าติ = การเกดิ ขึน้ ครั้งแรกของ ปฏสิ นธจิ ิต ๑๙, เจ.๓๕, รวมปจจยั ๔๗ ๒ กัมมชกลาป ๓-๗-๔ ทเี่ กิดขึน้ ในปฏิสนธกิ าล หลักสตู รหนา ๑๒๕ ๒. ขณกิ ชาติ = การเกดิ ขน้ึ ขณะหน่งึ ๆของ จติ แตละดวง ๓. สันตตชิ าติ = การเกิดสืบตอ กนั ตง้ั แตเ กดิ จนตาย ชชชชชชช ปฏิ ...ฯ ล ฯ... จตุ ิ กมั มภวะ ๒.ขณกิ ชาติ ๑.ปฏิสนธิชาติ ๓.สนั ตติชาติ

- 60 - การหาอํานาจปจจัย เชน เดียวกับ สังขาร ---> วญิ ญาณ สกิ และกมั มชรูป ซง่ึ เปนอุปปตตภิ วะใน ๑๙, ๓๕, กํ.๓-๗-๔ ทีเ่ กดิ ในปฏสิ นธกิ าล ๓) ชาติ วา โดยกาํ เนิด มี ๔ ๓. สังเสทชชาติ ๑. ชลาพุชชาติ ๔. โอปปาตกิ ชาติ ๒. อณั ฑชชาติ ๔) ชาติ วา โดยขันธ มี ๓ ๑. เอกโวการชาติ ๒. จตโุ วการชาติ ๓. ปญ จโวการชาติ

3 สันธิ ๓ คทู ี่ ๒ = เวทนา ---> ตณั หา ปจจัย > เวทนา รูปารมณ จกั ขสุ มั ผัสสชาเวทนา สงใ ปจ จยปุ บัน > ตณั หา ๑) สห. ๑๕ ภ ตี น ท ป จกั สํ ณ วุ ช ช ช ช ช ช ช ต ต .... ม ช ใหญ 4 กลาง 4 นาม = สัพพ.๗ ยนิ ดพี อใจเปน ตัณหา เล็ก 7 จกั ขุปสาท อุปาทาน > อกศุ ลกรรม ๒) อา. ๘ ปจ จบุ ันผล ๕ (วปิ ากวฏั ฏ) ปจ จุบนั เหตุ (กเิ ลสวัฏฏ) ๓) นนั . ๖ ๔) วัต. ๖ ๕) ปจ . ๔ ** วิธเี ช็คชาตใิ น เวทนา ---> ตณั หา ทาํ ไมถึงได ๑ ชาติ ๑ ปจ จยั ๖) หา. ๓ ๑. สห. 2 เพราะแสดงระหวาง ผลกับเหตุ / วปิ ากวัฏฏกบั กิเลสวฏั ฏ ๗) รปู . ๓ วาโดย อธ.เปน คนละอยางคือ เวทนาเปนโลกีย.วปิ าก.๓๒ / ตัณห ๘) ปก. ๑ ๑ ๒. อา. 2 เวทนา ไมใชอารมณข อง ตณั หา ๙) นา. ๑ ๑ รูปารมณเ ปน อารมณของทง้ั เวทนา และตณั หา รวมชาติ ๙ ๑ รวมปจจยั ๔๗ ภ ตี น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ต ต ในปญจทวารว หลักสตู รหนา ๘๐ เวทนาท่ีในโลกยี .วิ.๓๒ เคยเสวยอารมณมากอ นในอดตี หรืออนาค ภ น ท ม ช ช ช ช ช ช ช ..... เวทนามโี อกาส โลภ.๘ ๓. นัน. 2 เพราะระหวาง จกั ขุกับชวนะ มี ...สํ ณ วุ ...ค่นั ๔. วัต. 2 ตอ งยก ร-น แตใ นทนี่ ี้เปน น-น ๕. ปจ . 2 ตอ งยก น-ร แตใ นทน่ี ีเ้ ปน น-น ๖. หา. 2 ตอ งยก ร-ร แตในทน่ี เ้ี ปน น-น ๗. รปู . 2 ๘. ปก. 3 เปน การแสดงถึง น.กอนๆ --> น.หลังๆ ๙. นา. 2 ตอ งยกเจตนากรรม แตในท่นี ้ยี กเวทนา

- 61 - ใหเ กดิ โดยความเปน ปกตู.ในภายหลัง ช ช ช ช ช ช ช ..... ม ช ช ช ช ช ช ช ..... ตัณหา ตัณหา หา เปนโลภมูลจิต ๘ วิถี เวทนาเปน อารมณของตณั หาไมได - ถา แสดงในปญจทวารวิถี เปน อารมณ ไมไ ด - ถาแสดงในมโนทวารวถิ ี ที่ไมมอี ตีตภวังค เวทนากม็ โี อกาสเปน อารมณได คต จึงไมนับเปนปจจัยได เพราะ ถา เปน อารมณไดต องเปน ไดท งั้ หมด สเปนอารมณข องตัณหาได

การหาอํานาจปจจยั โดย ปจจุบันผล ๕ องค ๔ คู * ปจจุบันผล คูท่ี ๑ = วญิ ญาณ ---> นามรูป ปจจัย > วิญญ. สํานวนปฏิจจสมุปบาทแสดงวา : เจ.๓๕ ท่ปี ระกอบกับโลกยี วิปากจติ ๓๒ และก ปจจยุปบัน > นามรูป เพราะอาศัย กมั มวิญญาณ (กศุ ล / อกุศล )ในภพ ๑) สห. ๑๕ ๑๐ สาํ นวนปฏฐานไดอ ํานาจปจ จัย : ใหญ 4 4 วญิ ญาณเปน เหตุ กลาง 4 4 วิญญาณมี ๒ สวน ๑) วิปากวญิ ญาณ (ภพนี้ )ไดแก โลกยี วปิ าก.๓๒ (ปฏิ.+ปวตั ติ ) เล็ก 7 หา.อิน. (ส ๒) อา. ๘ ๒) กมั มวญิ ญาณ (ภพกอ น )ไดแก กมั มวญิ .๒๕ (อก.ุ ๑๒, ม.กุ.๘, รปู .ก.ุ ๕ ) (ป ๓) นัน. ๖ ๔) วัต. ๖ ๕) ปจ. ๔ ** แสดงโดยวิถี (ในปญจโวการภูมิ ) ๖) หา. ๓ ภพกอน ภพนี้ วญิ ญาณ นา ๗) รปู . ๓ ๘) ปก. ๑ ๑ ปฏิ ปวัตติโลกียวปิ ากจิต ๓๒, เจ.๓๕ ๙) นา. ๑ ๒ ๑๘ (-ทว.ิ ๑๐, รวมชาติ ๙ รวมปจจัย ๔๗ ๑๑ กมั มวิญญาณ ๒๕ ปกตูปนิสสย. หลกั สูตรหนา ๕๗ เจตนา.๒๕ ปฏิ.วิญ.๑๕ (-อรูป.๔), เจ.๓๕, ปฏิ.กัมมชรูป (-อรปู .๔) สังขาร วิญญาณ นาม + รปู

กมั มชรูป ปรากฏเกิดข้นึ - 62- พกอนๆ และวิปากวญิ ญาณ ในภพนเ้ี ปน เหตุ ได ๒ ชาติ นามรปู เปนผล ๑๑ ปจ จยั เจตสกิ ๓๕ (นาม) ท่ปี ระกอบกับโลกียวิปาก.๓๒ ทัง้ ในปฏิ.+ปวัตติ. สห.) รปู มี ๓ อยา ง ๑.ปฏิสนธกิ มั มชรปู (รูปเกิดในปฏสิ นธิกาล ) ๒.จติ ตชรปู (รูปเกดิ ในปวตั ติกาล ) ปกตู.) ๓.ปวัตติกมั มชรูป (รปู เกิดในปวตั ติกาล ) าม+รูป ๕ + จติ ตชรปู , อรูป.๔) ปวตั ติกมั มชรูป หทย. ๒, ๖, ๓

** การหาอํานาจปจจัย โดยคําถาม (น.๕๗ ) ๑) วปิ ากวญิ . นาม ท้ัง ปฏ.ิ + ปวัตติ. = ขอ ๑ สหชาต. กลาง = ขอ ๒ รูป ปฏ.ิ กํ. หทย. = ขอ ๓ สมั . ๑ = ไมแ สดงคําถาม วปิ . ๒ อัญ. ๒, ๖, ๓ ๓ = ขอ ๔ ๔ จิ.รุ. ๕ ปา ๒) กมั มวิญ. อสัญญ. / เอกโวการภูมิ ทัง้ ปฏิ.+ปวตั ติ. ปญ จโวการภูมิ ในปวตั ต.ิ ขอ ๑. วปิ ากวญิ ญาณ นาม คอื เจตสกิ ท่ปี ระกอบกนั กบั ตน อํานาจปจจัย คือ สหชาต. ๑) ดูชาติ ๒) ดชู วย = สห. (มคี าํ วา \"ประกอบกนั กับตน\" ) = ญ.๔ ๓) ดู อธ. =น-น = ก.๓ ( อญั .3 ปา.3 สัม.3 วิป.2 ) = ขอ ๑ = ล.๒ ( หา. อนิ .= วิญ., มนินทรีย ) = ๙ ปจ. ขอ ๒. ปฏ.ิ วิญญาณ หทยวัตถุ อาํ นาจปจ จัย คือ สหชาต. ๑) ดูชาติ = สห. (มีคําวา \"ปฏสิ นธ\"ิ ) = ญ.๔ ๒) ดชู ว ย =น-ร = ก.๓ ( อญั .3 ปา.3 สัม.2 วปิ .3 ) ๓) ดู อธ. = ขอ ๓ แรก = ล.๒ ( หา. อิน.= วญิ ., มนินทรยี  ) = ๙ ปจ. ขอ ๓. ปฏ.ิ วิญญาณ ปฏ.ิ กํ ( เวน หทยวตั ถุ ) อํานาจปจจัย คอื สหชาต. ๑) ดชู าติ = สห. (มคี าํ วา \"ปฏสิ นธ\"ิ ) = ญ.๔ ๒) ดชู ว ย = น - ร ( ๒, ๖, ๓ ) = ก.๒ ( อัญ.2 ปา.3 สมั .2 วปิ .3 ) ๓) ดู อธ. = ขอ ๔ = ล.๒ ( หา. อนิ .= วิญ., มนนิ ทรยี  ) = ๘ ปจ.

- 63- ขอ ๔. กมั มวญิ ญาณ (ภพกอน) ปวัตติ.กํ ในปญ จโวการภมู ิ (ภพน)้ี อํานาจปจ จยั คอื ปกตู. ปฏิ.+ ปวตั ติ.กํ ในเอกโวการภูมิ (อสญั .) า. ๑. สห. 2 จติ ในภพกอ น กับรปู ในภพนี้ อยูค นละสังเขป ๒. อา. 2 ปวัตต.ิ ก.ํ ไมร ูอารมณ ๓. นนั . 2 ตอ งยก น-น แตใ นทน่ี ้ียก กมั มวญิ . (ภพกอ น) กับรูป (ภพน)ี้ เกิดตดิ ตอ กันไมไ ด ๔. วัต. 2 ตอ งยก ร-น แตในท่ีน้เี ปน น-ร ๕. ปจ . 2 ตองยก น (หลังในภพนี้) - ร (กอนในภพนี้) แตในท่ีน้เี ปน น (ภพกอน) - ร (ภพน)ี้ ๖. หา. 2 ตองยก ร-ร ในกลาปเดียวกนั แตใ นทน่ี ้ีเปน น-ร ๗. รูป. 2 ๘. ปก. 2 - วา โดยอภิธรรม ปจ จยปุ บนั ธรรม ตอ งเปน นาม แตในที่เปน รปู 3 - วาโดยพระสูตร จัดเปน ปกตู. ได เพราะอาศัยเหตธุ รรมทท่ี ําไวดแี ลว จึงสงผลใหม ปี วัตต.ิ กํ.ได ๙. นา. 2 ตอ งยกเจตนากรรม แตในทนี่ ีย้ ก กมั มวญิ ญาณ เปนจิต

* ปจจบุ นั ผล คูท ี่ ๒ = นามรปู ---> สฬายตนะ (ในสวนปจ จบุ ันผล ) อชั ฌตั ติกายตนะ ๖ มจี กั ปจจยั > นาม รปู รวม * แสดงในสวนสงั เขปเดยี วกนั คอื ปจจบุ นั ผลม มนา. ปญจา. ปจ จยปุ บนั > มนา. ปญ จา. วิญญาณ มี ๒ สว น ๑) สห. ๑๕ ๑๓ ๖ ๖ ๔ ๑๔ -เ ใหญ 4 4 4 4 4 4 ๑) วปิ ากวิญญาณ ไดแ ก -ร กลาง 4 3(-วิป) ปา.วปิ . อัญ.วปิ . 4 โลกียวิ.๓๒ (ปฏิ.+ ปวตั ต.ิ ) เลก็ 7 6(-ธ.ิ ) 6(-ธิ.) ๒) อา. ๘ ๓) นนั . ๖ ๒) กัมมวิญญาณ ไดแ ก กัมมวิญ.๒๕ ๔) วัต. ๖ ๕, ๖ ๖ อกุ.๑๒, ม.กุ.๘, รปู .กุ.๕ ๕) ปจ. ๔ ๔ ๔ * การหาอํานาจปจ จยั ๑๖ ขอ ๖) หา. ๓ ๓๓ ปฏสิ นธกิ าล ป ๗) รปู . ๓ ๓๓ ๑) น. (เจ ) --> มนายตนะ น.(เจ. ) --> ๘) ปก. ๑ ขอ ๑ - ๘ ได สห.(อธ.สห.ข ๙) นา. ๑ ๒) น. (เจ.) --> ปญจา. น.(เจ.) --> รวมชาติ ๙ ๑ ๒๒๓๕ (คัพ.,โอป.,สัง.) รวมปจจยั ๔๗ ๒๒ = ๓๐-อตั ถิ ๕ - อวคิ ต ๕+๒ ขอ ๙ ได สห. ( อธ. ขอ ๔ ) ขอ ๑ หลกั สูตรหนา ๕๙ ๓) รปู (หทย.) --> มนายตนะ รปู - หทย. (ปฏิ.๑๕) โลกีย * แสดงแบบยอ ขอ ๑๑ ได สห.( อธ.ขอ ๓ ) ขอ ๑ ๑) น. (เจ.๓๕ ) ๒) น. (เจ.๓๕ ) มนายตนะ (โลกยี วปิ าก ๓๒ ) - ปญ จา.- ๓) รูป ปญ จายตนะ ๔) รูป มนายตนะ ขอ ๑ ปญจายตนะ ๔) รปู --> รปู มี ๓ ชาติ คอื ๑. กมั มชมหาภ.ู ๔ --> ปญ จา. ๒. รปู ชีวติ ขอ ๑๔ ได สห.( อธ. ขอ ๕ ) ขอ ๑๕ ๓. กมั มชโ ขอ ๑๖

- 64- กขายตนะ เปน ตน ปรากฏเกิดขึน้ เพราะ นามรปู เปนเหตุ มอี ธ. เหมอื นกันก็มีโอกาสเปน สหชาตชาติ, วตั ถปุ ุเรชาต., ปจฉาชาต., อาหาร, รปู ชวี ิต. นามรูป สฬายตนะ เจ.๓๕ (นาม ) ท่ปี ระกอบกับ โลกียวิ.๓๒ (ปฏ.ิ +ปวัตต.ิ ) มนายตนะไดแก โลกยี วปิ าก ๓๒ รปู มี ๓ อยาง ๑.ปฏ.ิ กํ.( รปู เกดิ ในปฏ.ิ ) หทย. 2 ไมเ ปนอายตนะ วตั ถุ ๕ คัพพ. ได กายายตนะ ( เวน ภาวะ, วัตถุ ) โอป., สงั เส. ได ปญ จายตนะ ๒. จริ .ุ ( รูปเกดิ ในปวัตต.ิ ) 2 ไมเปน อายตนะ ๓. ปวัตติ.( รูปเกดิ ในปวตั ติ. ) คพั พ., โอป., สังเส. ทุกกําเนดิ ได ปญ จายตนะ สว นในรูปพรหม ได จักขายตนะ + โสตายตนะ ปวัตตกิ าล ปจ. --> ปย. ไดช าติ+ปจ จยั แสดงใน > มนายตนะ = ๑) น.(เจ.) -> มนา. ปฏิ.+ปวตั ติ. - สหชาตชาติ ขอ ๑ - ๘ ขอ ๑ ) = ๒) น.(เจ.) -> รูป ปฏ.ิ - สหชาตชาติ ขอ ๙ ปญจายตนะ ปวตั ติ. - ปจฉาชาตชาติ ขอ ๑๐ ๑๐ ได ปจ ฉา. = ๓) รูป -> มนา. ปฏิ. - สหชาตชาติ ขอ ๑๑ . --> มนายตนะ (หทย.+ปญ จา.) ปวตั ติ. ย.วิ.๑๘ (-ทว.ิ ๑๐ อรูป.๔) - วัตถุปเุ รชาต. ๕ ปจ. ขอ ๑๒ - หทย.(โลกีย.ว.ิ ๑๘) - วัตถุปุเรชาต. ๖ ปจ. ขอ ๑๓ ๑๒ ได วตั ถปุ ุเร. - ปญ จา.(ทวิ.๑๐) --> มนายตนะ (ทวิ.๑๐) - สหชาตชาติ ขอ ๑๔ ๑๓ ได วตั ถุปุเร. = ๔) รูป -> ปญจา. กมั มชมหาภูตรปู ๔ - รปู ชวี ติ นิ ทริยชาติ ขอ ๑๕ รปู ชีวิตินทรีย. - อาหารชาติ ขอ ๑๖ ต. --> ปญจายตนะ กมั มชโอชา. ๕ ได รูปชวี ติ นิ . โอชา --> ปญ จายตนะ ๖ ได อาหารชาติ

๑) นามคือ เจตสกิ ขนั ธ ๓ ที่ประกอบกับ โลกียวปิ าก มนายตนะ ไดแกโ ลกียวปิ าก ทเ่ี กิดพรอ มกันกับ วธิ คี ดิ ดู ชาติ = สหชาตชาติ [ เพราะมขี อความ \" เกดิ พรอ มกันกับตน \" ] ดู ชวย = น -น [ เจตสิกขันธ ๓ (เจ.๓๕) ---> มนายตนะ (โลกยี วิปาก ๓๒) ] ดู อธ. = สห.ขอ ๑ [ อธ.ขอ ๑ = ๘๙, ๕๒ <--> ๘๙, ๕๒ ] ๒) นามคือ อโลภ อโทส อโมห ที่ประกอบกบั โลกยี วปิ าก มนายตนะ ไดแ กโ ลกยี สเหตกุ วิปาก ท่เี กิดพรอม [ นาม ( อโลภ อโทส อโมห ) ---> มนายตนะ ( โลกียสเหตกุ วปิ าก ) ] ๓) นามคอื เจตนา เจ. ทป่ี ระกอบกับ โลกยี วปิ าก มนายตนะ ไดแกโ ลกียวิปาก ท่เี กดิ พรอ มกนั กับ [ นาม ( เจตนา เจ. ) ---> มนายตนะ ( โลกียวปิ าก ) ] ๔) นามคือ ผสั สะ เจตนา เจ. ทีป่ ระกอบกับ โลกียวปิ าก มนายตนะ ไดแกโ ลกียวิปาก ที่เกิดพรอ มกนั กบั [ นาม ( ผสั สะ, เจตนา เจ. ) ---> มนายตนะ ( โลกียวิปาก ) ] ๕) นามคอื วติ ก วจิ าร ปติ ทป่ี ระกอบกบั โลกียวปิ าก มนายตนะ ไดแ กโ ลกยี วปิ าก ๒๒ (-ทวิ.๑๐) ทเ่ี ก [ นาม ( วติ ก วจิ าร ปติ ) ---> มนายตนะ ( โลกยี วิปาก ๒๒) ] ๖) นามคือ ชวี ิตินทรยี  เวทนา ศรทั ธา ทปี่ ระกอบกบั โลกยี วปิ าก มนายตนะ ไดแ กโ ลกียวิปาก ท่ีเกดิ พรอ [ นาม ( ชีวติ ินทรยี  เวทนา สทั ธา ) ---> มนายตนะ ( โลกียวปิ าก ) ] ๗) นามคอื วิรยิ ะ สติ ปญญา ท่ปี ระกอบกับ โลกียวิปาก มนายตนะ ไดแกโ ลกียวปิ าก ท่เี กดิ พรอมกนั กบั [ นาม ( วิริยะ สติ ปญ ญา ) ---> มนายตนะ ( โลกยี วิปาก ) ] ๘) นามคือ เอกัคคตา ทีป่ ระกอบกบั โลกียวปิ าก มนายตนะ ไดแกโ ลกียวิปาก ทเ่ี กิดพรอมกันกบั [ นาม ( เอกัคคตา ) ---> มนายตนะ ( โลกียวปิ าก ) ] ขอ ๑ -

บตน สหชาตชาติ - 65- ไดป จจัยรวม ญ๔ ก. ๓ (อญั . ปา. สัม. วปิ . ) ล. - ( เห. ธ.ิ กัม. หา. อนิ . ฌา. มัค.) 3 332 2 22 2 2 2 2 ๗ ๑. สหชาต. ๒.อัญญมญั ญ. ๓.สหชาตนสิ สย. ๔.วิปาก. ๕.สมั ปยตุ ต. ๖.อัตตถิ. ๗ อวิคต. มกนั กับตน สหชาตชาติ ไดปจจัยรวม ญ๔ ก. ๓ (อญั . ปา. สมั . วปิ . ) ล.๑ ( เห. ธ.ิ กัม. หา. อนิ . ฌา. มัค.) ๘ 3 332 322 2 2 2 2 บตน สหชาตชาติ ไดปจ จัยรวม ๙ ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สมั . วปิ . ) ล.๒ ( เห. ธิ. กัม. หา. อนิ . ฌา. มัค.) 3 332 2 23 3 2 2 2 บตน สหชาตชาติ ไดป จ จัยรวม ๘ ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สมั . วปิ . ) ล.๑ ( เห. ธ.ิ กมั . หา. อนิ . ฌา. มคั .) 3 332 2 22 3 2 2 2 กดิ พรอมกันกบั ตน สหชาตชาติ ไดป จ จัยรวม ๘ ญ๔ ก. ๓ (อญั . ปา. สมั . วปิ . ) ล.๑ ( เห. ธ.ิ กมั . หา. อนิ . ฌา. มัค.) 3 332 2 22 2 2 3 2 อมกันกบั ตน สหชาตชาติ ไดปจจัยรวม ๘ ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สมั . วปิ . ) ล.๑ ( เห. ธ.ิ กัม. หา. อนิ . ฌา. มัค.) 3 332 2 22 2 3 2 2 บตน สหชาตชาติ ไดป จ จัยรวม ๙ ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สัม. วปิ . ) ล.๒ ( เห. ธิ. กัม. หา. อิน. ฌา. มคั .) 3 332 2 22 2 3 2 3 บตน สหชาตชาติ ไดปจ จัยรวม ๑๐ ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สัม. วปิ . ) ล.๓ ( เห. ธ.ิ กัม. หา. อิน. ฌา. มคั .) 3 332 2 22 2 3 3 3 ๘ ไดป จจัยรวม ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สมั . วปิ . ) ล.๖ ( เห. ธิ. กมั . หา. อิน. ฌา. มคั .) ๑๓ 3 332 32 3 3 3 3 3

๙) นามคอื เจตสิกขนั ธ ๓ ท่ปี ระกอบกับ ปญจโวการปฏิสนธิจิต ปญ จายตนะ ใน ปฏสิ นธิกาล แหงปญ จ วธิ ีคดิ ดู ชาติ = สหชาตชาติ [ เพราะมกี ารระบุกาล \" ในปฏิสนธิกาล \" ] ดู ชว ย = น -ร [ เจตสกิ ขันธ ๓ ---> ปญ จายตนะ ในปฏสิ นธิกาลแหง ปญจโวการภูมิ ] ดู อธ. = สห.ขอ ๔ [ อธ.ขอ ๔ = ๗๕, ๕๒ --> ปฏ.ิ กํ. ๒ ๖ ๓, จิร.ุ ] ๑๐) นามคอื เจตสิกขนั ธ ๓ ทป่ี ระกอบกับ ปญจโวการวปิ าก ปญ จายตนะ ใน ปวตั ตกิ าล แหงปญ จโ วธิ ีคดิ ดู ชาติ = ปจ ฉาชาตชาติ [ เพราะ น - ร ในปวตั ตกิ าล ] ดู ชว ย = น -ร [ เจตสกิ ขันธ ๓ ---> ปญ จายตนะ ในปวัตตกิ าล แหง ปญจโวการภูมิ ] ๑๑) รปู คือ หทยวัตถุ มนาายตนะ ไดแก ปญ จโวการปฏิสนธิ ๑๕ ใน ปฏิสนธิกาล แหงปญจโวก วธิ ีคดิ ดู ชาติ = สหชาตชาติ [ เพราะมกี ารระบกุ าล \" ในปฏิสนธิกาล \" ] ดู ชว ย = ร - น [ หทยวตั ถุ ---> มนาายตนะ ( ปญ จโวการปฏสิ นธิ ๑๕ ใน ปฏสิ นธิกาล) ดู อธ. = สห.ขอ ๓ [ อธ.ครึ่งแรก ปฏ.ิ ๑๕, ๓๕ --> หทย. = น-ร วิปาก.มา, ] [ อธ.คร่ึงหล ๑๒) รูป คือ หทยวัตถุ ท่ีเกิดกอน และกําลังตงั้ อยู มนายตนะ ไดแ ก ปญ วโวการวิปาก ๑๘ (-ทว.ิ ๑๐ ๑๓) ใน ปวัตติกาล แหง ปญ จโวการภมู ิ วิธคี ิด ดู ชาติ = วตั ถุปเุ รชาตชาติ [ เพราะ ร - น ในปวัตติกาล ] สํ.๒, ณ.๓, ม.วิ.๘, ร ดู ชว ย = ร - น [ หทยวตั ถุ ---> มนายตนะ ในปวตั ตกิ าล แหง ปญจโวการภมู ิ ] รปู คอื ปญ จายตนะ ทีเ่ กิดกอน และกาํ ลังตง้ั อยู มนายตนะ ไดแ ก ทวิ.๑๐ ในปวัตติกาล แหงปญ วิธคี ิด ดู ชาติ = วตั ถุปเุ รชาตชาติ [ เพราะ ร - น ในปวตั ตกิ าล ] ดู ชวย = ร - น [ ปญ จายตนะ ---> มนายตนะ ในปวตั ติกาล แหง ปญจโวการภมู ๑๔) รปู คือ กมั มชมหาภูตรปู ๔ ปญจายตนะ ทตี่ ้ังอยูในกลาปเดียวกับตน ท้ังในปฏิ.+ปวัตต.ิ แหง ปญจโว ๑๕) รูป คือ รูปชวี ติ ินทรยี  ปญ จายตนะ ทตี่ ั้งอยใู นกลาปเดียวกับตนและกลาปอน่ื ๆ ในปวัตติ. แหงกา ๑๖) รูป คอื กัมมชโอชา

จโวการภูมิ สหชาตชาติ - 66- ไดป จจัยรวม ญ๔ ก. ๒ (อัญ. ปา. สมั . วปิ . ) ล.- ( เห. ธ.ิ กมั . หา. อิน. ฌา. มคั .) 2 32 3 2 22 2 2 2 2 ๖ * น-ร / ร-น วปิ .มาแนน อน แตจะเปน ขอ ๓ / ๔ ตอ งดูอกี ที, ยกเจ.ขนั ธ ๓ / ร-น ล.ไมมาแนนอน โวการภูมิ ปจ ฉาชาตชาติ ไดป จ จัยรวม ๑.ปจ ฉาชาต. ๔ ๒. ปจฉาชาตวปิ ปยุตต. ๓. ปจฉาชาตตั ถ.ิ ๔.ปจฉาชาตอวคิ ต. การภูมิ สหชาตชาติ ไดป จจัยรวม ๖ ญ ๔ ก. ๒ (อญั . ปา. สมั . วปิ . ) ล.- ( เห. ธ.ิ กัม. หา. อิน. ฌา. มคั .) 322 3 2 22 2 2 2 2 )] ลงั หทย --> ปฏ.ิ ๑๕, ๓๕ = ร-น วิปาก ไมมา + เล็ก ก็ไมมาดว ย ] ๐, อรูป.๔ ) วัตถปุ ุเรชาตชาติ ไดป จจัยรวม รูปวิ.๕ ๑.วัตถปุ เุ รชาตนิสสย. ๒. วตั ถปุ ุเรชาต. ๕ ๓. วตั ถุปเุ รชาตวิปปยุตต. ๔. วัตถปุ ุเรชาตัตถิ. ๕.วตั ถุปเุ รชาตอวิคต. ญจโวการภูมิ วตั ถุปเุ รชาตชาติ ไดปจ จัยรวม มิ ] ๑.วัตถุปเุ รชาตนิสสย. ๒. วตั ถปุ เุ รชาต. ๓. ปเุ รชาตนิ ทรยิ . ๖ ๔. วัตถปุ ุเรชาตวิปปยตุ ต. ๕. วตั ถุปเุ รชาตตั ถ.ิ ๖.วตั ถุปุเรชาตอวิคต. วการภูมิ อาหารชาติ ามภูมิ รูปชีวิตินทรยิ ชาติ ขอ ๑๔ (ร-ร) = สหชาตชาติ ขอ ๕ ได ญ.๔ ๑. อาหาร. ๑. รูปชวี ิตนิ ทรยิ . มหาภตู รูป ๔ ๒. อาหารัตถิ. ๒. อนิ ทริยัตถ.ิ ๓. อาหารอวคิ ต. ๓. อนิ ทรยิ อวิคต. ขอ.๑๕ อุปาทายรปู ขอ .๑๖ รปู ชวี ติ . กัมมชโอชา.

* สรปุ การหาอํานาจปจจัยระหวา ง นามรูป - สฬายตนะ รวมท้งั ๑๖ ขอ แสดงระหวา งปจจยั และปจจยุปบนั ญ.๔ สหชาตชา ๔ ก.๔ ล ๑-๘ น-น นาม (เจตสิก) มนายตนะ ๔ ๓(-วปิ ) ๖ ๙ น-ร นาม (เจตสกิ ) ปญจายตนะ ( ปฏิสนธิกาล ) - ๒ ๑๐ น-ร นาม (เจตสกิ ) ปญ จายตนะ ( ปวัตติกาล ) ๔ ๑๑ ร-น รปู (หทย.) มนายตนะ ( ปฏิสนธกิ าล ) - - ร-น รูป (หทย.) มนายตนะ ( ปวตั ติกาล ) - ๒ ๑๒ ร-น รูป (ปญจายตนะ) มนายตนะ ( ปวตั ติกาล ) ๔ - ๑๓ ร-ร รูป (กมั มชมหาภตู รปู ๔ ) ปญ จายตนะ - - ๑๔ ร-ร รูป (ชีวิตรปู ) ปญจายตนะ - - ๑๕ ร-ร รปู (กมั มชโอชา ) ปญ จายตนะ ๔ - ๑๖ - ๑ ๔

าติ รวม วตั ถุปเุ รชาตชาติ ปจ ฉาชาตชาติ อาหารชาติ รูปชวี ิตนิ - - 67- ล.๗ ๑๓ ทรยิ ชาติ ๖(-ธ)ิ ๖ - - - - รวมปจจัย - - - - - - - ๔ - - ๑๓ - ๖ - - - - ๖ - - ๕ (-ปุเรชาติน ) - - - ๔ - - ๖ - - - ๖ - ๔ - - - - ๕ - - - - - ๓ ๖ - - - - ๓ - ๔ - ๑๔ ๖ ๔ ๓ ๓ ๓ ๖ ๓ ๒ ๓ ๔ ๕ ๓๐ มีอัตถ.ิ + อวิคต. ๓๐ - ๕ - ๕ + ๒ (ปจ.แม) = ๒๒ ปจจยั

* ปจ จุบนั ผล คูท่ี ๓, ๔ = สฬายตนะ ---> ผัสสะ ---> เวทนา ปจ จัย > สฬาย. ผสั สะ ปจจยปุ บัน > ผัสสะ เวทนา สฬายตนะ ๑) สห. ๑๕ ๙ ๘ อัชฌัตติกายตนะ ๖ ผสั ใหญ 4 4 4 ๑. จักขายตนะ = จกั ขปุ สาท (ร-น ) ๑. จกั ขุสมั ผสั สะ = ฯลฯ ฯล กลาง 4 3(-วิป) 3(-วปิ ) ๕. กายายตนะ วัตถุปเร ๖. มนายตนะ ๕. กายสมั ผสั สะ = เลก็ 7 หา.อิน. หา. = กายปสาท ๖. มโนสัมผสั สะ = = โลกยี วปิ าก.๓๒ (น-น ) ๒) อา. ๘ สหชาตชาติ ๓) นัน. ๖ ๔) วัต. ๖ ๖ คทู ่ี ๓ สฬายตนะ ---> ผสั สะ ได ๒ ชาติ ๑๕ ปจ. (สหชาตชาติ ๙ ปจ., ว ๕) ปจ . ๔ ๖) หา. ๓ ๑. สห. 3 = สังเขปเดยี วกนั ยกเวนอาการ ๗) รูป. ๓ ๒. อา. 2 ตอ งแสดงระหวา ง กิเลส : กเิ ลส / กเิ ลส : กรรม ๘) ปก. ๑ ๓. นัน. 2 ๙) นา. ๑ ๔. วัต. 3 = ปจ. เปนรูป - ปย.เปน นาม รวมชาติ ๙ ๒ ๑ ๕. ปจ. 2 ตองยก น (หลงั ในภพน)ี้ - ร (กอ นในภพน้ี) รวมปจจยั ๔๗ ๑๕ ๘ ๖. หา. 2 ตองยก ร-ร ในกลาปเดยี วกัน แตในทนี่ ีเ้ ปน น หลักสูตรหนา ๖๘ ๗๒ ๗. รูป. 2 ๘. ปก. 2 = ยกเวน ปจ.ท่เี ปน นามรปู , สฬายตนะ, ผสั สะ ๙. นา. 2 ตอ งยกเจตนากรรม แตในท่นี เี้ ปน วิปาก

- 68- ผสั สะ ๖ เวทนา สส ---> โลกียวปิ าก.๓๒ เวทนา ---> โลกียวปิ าก.๓๒ ผสั สะ ---> จกั ขวุ ญิ .๒ ลฯ (น-น ) ๑. จกั ขุสมั ผสั สชาเวทนา = เวทนา ---> จักขวุ ิญ.๒ สหชาตชาติ ฯลฯ ผัสสะ ---> กายวญิ .๒ ผสั สะ ---> โลกยี วปิ าก.๒๒ (น-น ) ๕. กายสัมผัสสชาเวทนา = เวทนา ---> กายวญิ .๒ สหชาตชาติ ๖. มโนสมั ผัสสชาเวทนา = เวทนา ---> โลกียวปิ าก.๒๒ (-ทวิ.๑๐) วัตถปุ เุ รชาตชาติ ๖ ปจ.) (-ทว.ิ ๑๐) ม คูท่ี ๔ ผสั สะ ---> เวทนา ได ๑ ชาติ ๘ ปจ. (สหชาตชาติ ๘ ปจ.) น-น ๑. สห. 3 = สงั เขปเดียวกนั ยกเวน อาการ ะ ๒. อา. 2 ตองแสดงระหวา ง กเิ ลส : กิเลส / กิเลส : กรรม ๓. นนั . 2 แตค นู ีแ้ สดง วิปาก :วิปาก ๔. วตั . 2 = ปจ. เปน รูป - ปย.เปนนาม ๕. ปจ . 2 ตอ งยก น (หลังในภพน้ี) - ร (กอ นในภพน)ี้ ๖. หา. 2 ตอ งยก ร-ร ในกลาปเดียวกัน แตใ นที่น้ีเปน น-น ๗. รปู . 2 ๘. ปก. 2 = ยกเวน ปจ.ทเ่ี ปนนามรปู , สฬายตนะ, ผสั สะ ๙. นา. 2 ตอ งยกเจตนากรรม แตในท่นี เ้ี ปน วปิ าก

* แสดงตามหลกั สูตร น. ๖๘ สฬายตนะ ---> ผัสสะ ---> เวทนา แสดงโดยวิถีจิต รปู ายตนะ ภ ตี น ท ป จัก สํ ณ วุ ช ช ช ช ช ช ช ต ต ภ จักขายตนะมนายตนะ สัพพ.๗ วญิ ญาณ ๒) ยก นาม เปน ปจ จัย (นาม) ๑) ยก วญิ ญาณ เปนปจจยั ๓) ยก มนายตนะ เปนปจ จัย ผัสสะ, เวทนา ๔) ยก ผัสสะ เปนปจจยั [คูท่ี ๒ ] จักขุสัมผสั สะ ---> จกั ขุสมั ผสั สชาเวทนา (น-น ) = สหชาตชาติ รูปายตนะ [คทู ่ี ๑ ] [คูท่ี ๒] มนายตนะ ---> มโนสมั ผัสสะ ---> มโนสมั ผัสสชาเวทนา = สหชาตชาติ ภ ตี นท ป จกั สํ ณ วุ ช ช ช ช ช ช ช ต ต ภ โลกียวปิ าก.๒๒ (-ทวิ๑๐) ขอ ๓ สหชาตชาติ [คทู ี่๑ ] จกั ขายตนะ เปนปจจัยใหจกั ขสุ มั ผัสสะ ขอ ๑, ๒ วัตถปุ เุ รชาตชาติ * ไมแ สดง หทยวัตถุ เพราะหทยวตั ถชุ ่ือวา รปู แตไ มใ ช อายตนะ ** ยังไมน าํ รูปายตนะมาดใู นขณะน้ี เพราะกาํ ลงั ดู อชั ฌตั ตกิ ายตนะ ๖ เทา นั้น

- 69- [ คูท ่ี ๑ สฬายตนะ ---> ผสั สะ ] ได ๒ ชาติ คือ สหชาตชาติ ๙ ปจ จยั , วัตถุปเุ รชาตชาติ ๖ ปจ จยั ขอ ๑. จกั ขายตนะ ---> จักขสุ ัมผัสสะ ได วัตถุปุเรชาตชาติ ๖ ปจ จยั คือ ขอ ๒. โสตายตนะ ---> โสตสัมผสั สะ กายายตนะ ---> กายสมั ผสั สะ ๑). วัตถุปเุ รชาตนสิ สยปจจยั ๔). วตั ถุปเุ รชาตวิปปยตุ ตปจจัย ๒). วัตถปุ ุเรชาตปจจยั ๕). วตั ถปุ เุ รชาตัตถิปจจัย ๓). ปุเรชาตินทรยิ ปจจยั ๖). วัตถปุ เุ รชาตอวคิ ตปจจัย ขอ ๓. มนาายตนะ (โลกยี วปิ าก.๒๒ (-ทวิ.๑๐)) ---> มโนสมั ผัสสะ ทป่ี ระกอบกับตน ได สหชาตชาติ ๙ ปจ จัย คือ สหชาตชาติ ไดปจจัยรวม ๙ ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สัม. วปิ . ) ล.๒ ( เห. ธิ. กมั . หา. อิน. ฌา. มัค.) 3 33 2 2 2 233 2 2 [ คูที่ ๒ ผสั สะ ---> เวทนา ] ได ๑ ชาติ คือ สหชาตชาติ ๘ ปจจยั จักขุสัมผสั สะ ---> จักขสุ ัมผัสสชาเวทนา มโนสัมผัสสะ ---> มโนสัมผัสสชาเวทนา สหชาตชาติ ไดป จจัยรวม ๘ ญ๔ ก. ๓ (อัญ. ปา. สัม. วปิ . ) ล.๑ ( เห. ธ.ิ กมั . หา. อิน. ฌา. มัค.) 3 33 2 2 22 3 2 2 2

* ตารางสรุป ชาติ และปจจัย กบั องค ๑๒ ปจจยั > อวชิ ชา สังขาร วิญญ. นาม รปู ร วญิ ญ. นามรูป มนา. ปญ จา. มนา. ปญ จา. ๑ ปจจยุปบัน > อปญุ . ปญุ . อาเน. ๑๓ ๖ ๑๐ ๖๔ 6( ๑) สหชาตชาติ ๑๕ ๗ 4 44 44 4 3(-วิป) ปา.วิป. อญั .วปิ . สหชาตชาตใิ หญ 4๔ หา.อิน. 6(-ธ.ิ ) สหชาตชาติกลาง 4 อญั .สํ. สหชาตชาติเลก็ 7 เห. ๒) อารัมมณชาติ ๘๓ ๑ ๓) อนันตรชาติ ๖๖ ๔) วตั ถุปุเรชาตชาติ ๖ ๕, ๖ ๔ ๕) ปจฉาชาตชาติ ๔ ๓ ๖) อาหารชาติ ๓ ๓ ๗) รูปชวี ติ นิ ทรยิ ชาติ ๓ ๘) ปกตปู นิสสยชาติ ๑๑๑๑ ๑ ๑ ๑ ๙) นานกั ขณิกกัมมชาติ ๑ ๒ ๒ ๒ ๑๑ รวมชาติ ๙ ๔๒ ๑ ๕๓ ๕๗ ๑ ๒๒๓ สนั ธิ ๑ ๒๒ = ๓๐-อัตถิ ๕ - อวิคต ๕+๒ รวมปจ จัย ๔๗ ๑๕ = ๑๗-อปุ นสิ .๓+๑ ๕๙ หลักสูตรหนา ๔๕

- 70- รวม สฬาย. ผสั สะ เวทนา ตณั หา อปุ าทาน ภวะ ชาติ รวม ๑๔ ผสั สะ เวทนา ตัณหา กาม.ุ อุปา.๓ ภวะ คู 4 ๘ ชาติ ชรามรณะ โสก.ฯ 4 ๙ ๘ ๗ 4 ๗ (-ธิ.) 4 4 4 3(-วปิ ) 3(-วิป) อัญ.สํ. อัญ.ส.ํ ๒ ๖ หา.อิน. หา. เห. เห.มัค. ๒ ๔ ๒ ๓ ๑๑ ๑,๓ ๑ ๓ ๑๒ ๖ ๑ ๑ ๕ ๖ ๘ ๘, ๙ ๒ ๑๑๑ ๒ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๒๖ ๑ หรอื ๒๑ ๑ ๔ ๒ ๑ ๑ ๒๗ ๑๖ = ๑๕+มคั ๒ ๑ ๑ ๑๕ ๘ ๑ ๑๒๕ ๑๓๕ ๑๔๔ ๑๒๒ สนั ธิ ๓ ๖๘ ๗๒ ๘๐ สันธิ ๒

สรุปบาลี ปฏจิ จสมุปบาท อวิชช1า ส สห. * คาถาที่ ๓ อา. อนัน. เพื่อความเขา ใจยง่ิ ข้นึ ใหดูประกอบกับหนงั สอื หลักสูตรในแตละคู ปกตู. 1 2 3 4 อวิชชา สงั ขาร วิญญาณ นาม - รูป สฬาย มนาย ( ปกตู., นานัก. ๒ ปจ.) นา ปญจ รูป โมหะ ปุญ. ปฏิ.วญิ . เจ.๓๕ ปฏ.ิ กํ ปวตั ตกิ ํ มนาย อปุญ. กมั ม- หทย. ๒,๖,๓ ปญจ อาเนญ. วิญญาณ ( ปกตู. ๑ ปจ.) ขอ . ๑ ขอ. ๒ ขอ . ๓ ( ๔ ชาต.ิ ๑๕ ปจ.) (สห.๔,อัญ.ปา.ส.ํ + ๒) (สห.๔,ปา.วปิ . + ๒) ( อา.,ปกตู. ๒ ปจ.) (สห.๔,อญั .ปา.วิ. + ๒) (ปกต.ู วา โดยพระสูตร) ขอ. ๔ 6 ผัสสะ (สห.) เวทนา 7 เวทนา ตณั หา ภ จกั ขุสมั ผสั สชาเวทนา ตณั หา ( ปกตู.) จกั ขุสัมผสั สะ ตี น ท ป จัก สํ ณ วุ ช ช ช ช ช ช ช ต ต ...ฯลฯ... ม ช ช ช ช ช ช มนายตนะ --> มโนสมั ผัสสะ ตณั หา --> ทิฏฐิ ๓ (เวน กามุ.) กามุปาทาน + ทฏิ ฐิ ขอ ๓ (สห. ) ขอ ๒ ( สห.๗-แบบเหต)ุ ขอ ๑, ๓ ( ปกต.ู -ไมนกึ ) +อนัน.เพม่ิ +อารัม.- นกึ เพ่ิม จักขายตนะ ขอ ๑, ๒ ( วตั ถุปเุ ร.) 5 สฬายตนะ ผัสสะ 8 ตณั หา อุปาทาน ( ๓ ขอ เพ่มิ ๒ ) (สห., วตั ถปุ เุ ร.) - กามปุ าทาน > ไมพ รอม =ปก.+อารัม. - อปุ าทาน.๓ > พรอม =สห.+อนนั . > ไมพรอม =ปก.+อารัม.

- 71- องคป ฏิจจสมปุ บาท กบั ชาติปจจัย ชาติ 11ชรา มรณะ สงั ขาร 2วิญญาณ3นามรปู 4สฬายตนะ5 ผสั สะ 6เวทนา7 ตณั หา 8อุปาทาน 9 ภวะ สห. สห. สห. สห. สห. สห. ปกตู. วตั ถ.ุ วตั ถ.ุ อา. อา. . ปจ . อนนั . อนนั . ปกต.ู หา. ปกต.ู ปกตู. ปกต.ู ปกต.ู ปกต.ู นานัก. รปู . นานกั . ยตนะ ๑. ๒.เหตุ ๓.ก.ํ หา ยตนะ จายตนะ ขอ. ๑-๘ (สห.๔,อัญ,ปา,สํ, ล= ๔.หา ๕.ฌา. ๖.อนิ = ๑๓ ปจ.) ขอ . ๙ (สห.ญ๔, ปา,วปิ .= ๖ ปจ.) ๗.อนิ .มคั . ๘.อนิ .ฌา.มัค. ยตนะ ปฏ.ิ ปวตั ต.ิ ขอ . ๑๐ (ปจ ฉา. = ๔ ปจ.) จายตนะ ปฏ.ิ ขอ . ๑๑ (สห.ญ๔, อัญ,วปิ .= ๖ ปจ.) ปวตั ต.ิ หทย. ปญ จโว.๑๘ ขอ. ๑๒ (วตั ถุปุเร. = ๕ ปจ. เวน ปุเรชาตนิ .) ปญ จา. ทว.ิ ๑๐ ขอ . ๑๓ (วตั ถปุ เุ ร. = ๖ ปจ.) กัมมชมหาภูต. ขอ. ๑๔ (สห.ญ๔ ปจ.) รปู ชีวติ ินทรีย. ขอ. ๑๕ (รูปชีวิต. = ๓ ปจ.) กัมมชโอชา. ขอ. ๑๖ (อาหาร. = ๓ ปจ.) ไมพรอม + ไมน ึก, เกดิ กอ นนานๆ = ขอ ๔ ปกต.ู อุปาทาน.๔ กมั มภวะ อุปปต ติภวะ ชม ช ช ช ช ช ช ช ม ช ช ช ช ช ช ช ...ฯลฯ... จุติ ชาติ ชรา มรณะ พรอม ขอ ๑ อุปาทาน.๔ + อก.ุ / ก.ุ กมั ม. โดยอารมณ ( ปกตู., นานัก. ๒ ปจ.) ปกต.ู โดยพระสตู ร พรอ ม ขอ ๒ สห.๗ แบบเหตุ - สามัญ ขอ ๕ ตดิ ตอ กนั ขอ ๓ สห.๗ แบบมคั ค - อธิบดี ขอ ๖ อนนั . ๖ ปจ. 9 อุปาทาน ๔ ภวะท้งั ๒ ภวะ ชาติ 11 ชรามรณะ ( ๖ ขอ )

* ปจ จยั ๒๔ โดยยอ แสดงบาลแี ละคําแปล ตามอภธิ มั มสงั คหะ ( น. ๑๘๘ ) ปฏฐานปกรณทเ่ี รยี นในช้ัน พระสตู ร ๑) การหาอาํ นาจปจจัย แสดงรวมกบั ปฏิจจสมุปบาท โดย อรรถกถาจารย นําทงั้ ๒ นัยมาแสดงรวมกันไวใ นแตล ะคู ของปฏิจจสมุปบาท ( น. ๑-๒ ) ๒) แสดงโดยปุคคลาธษิ ฐาน * คาถา ๒๔ ในปจจัย ๒๔ โดยยอ คาถาท่ี ๑ ) แสดงพระบาลแี ละคําแปลของปจจัย ๒๔ คาถาท่ี ๒ ) คาถาท่ี ๓ ) แสดงคาถาสังคหะปจ จัย ๖ จําพวก คาถาที่ ๔ ) คาถาที่ ๕ ) จําพวกที่ ๑ นาม นาม คาถาท่ี ๖ ) นามรูป คาถาที่ ๗ ) จําพวกท่ี ๒ นาม รปู คาถาที่ ๘ ) นาม คาถาที่ ๙ ) จาํ พวกท่ี ๓ นาม นาม มี ๒ อยาง อารัมมณ. + อุปนสิ สย. คาถาที่ ๑๐ ) คาถาที่ ๑๑ ) จําพวกท่ี ๔ รปู คาถาท่ี ๑๒ ) จาํ พวกที่ ๕ บญั , นามรูป อารัมมณปจจยั อุปนิสสยปจจัย = ณู รู ตู อารัมมณปู นิสสยปจจยั อนนั ตรปู นิสสยปจจยั ปกตปู นสิ สยปจจัย

- 72- นมัชฌิมโท พระอภิธรรม ๑) แสดงในอภธิ ัมมัตถสังคหะ พระบาลแี ละคําแปล มกี ารแสดง ๒๔ พระคาถา ( น. ๑๘๘ ) ๒) ไมมกี ารแสดงการหาอาํ นาจปจ จยั ๓) แสดงโดย ธัมมาธิษฐาน คาถาที่ ๑๓ ) จาํ พวกท่ี ๖ นามรูป นามรปู มี ๙ อยา ง คอื คาถาที่ ๑๔ ) ธ.ิ , สห., อญั ., นสิ ., หา., อนิ ., วิป., อัตถ+ิ อวคิ ต คาถาที่ ๑๕ ) คาถาที่ ๑๖ ) อธิปตปิ จ จัย คาถาที่ ๑๗ ) คาถาท่ี ๑๘ ) สหชาตปจจัย คาถาท่ี ๑๙ ) คาถาที่ ๒๐ ) อัญญมญั ญปจ จยั คาถาที่ ๒๑ ) คาถาที่ ๒๒ ) นสิ สยปจ จัย คาถาที่ ๒๓ ) คาถาท่ี ๒๔ ) อาหารปจจยั อินทริยปจจยั วปิ ปยตุ ตปจจยั อัตถิ + อวคิ ตปจ จัย ปจ จยั โดยยอจาก ๔๗ ---> ๒๔ ---> ๔ ( อารมั มณ., อปุ นสิ สย., กมั ม., อัตถ.ิ ) แสดงสหชาตรปู ธรรมทัง้ หลายท่ีเปน ไปในปฏฐานปกรณ

* คาถาที่ ๑ ปจจัย ๒๔ และความหมาย ( น.๑๘๘ ) ๑ เหตุป.จ. ธรรมทชี่ วยอปุ การะโดยความ เปนเหตุ เปน อารมณ ๒ อารัมมณป.จ. \" \" เปน อธบิ ดี ตดิ ตอ กนั ไมม ีระหวางค่ัน ๓ อธิปติป.จ. \" \" ติดตอ กนั ไมมรี ะหวา งคั่นทเี ดยี ว เกิดพรอ มกัน ๔ อนนั ตรป.จ. \" \" แกกนั และกนั เปนท่อี าศัย ๕ สมนนั ตรป.จ. \" \" เปน ทีอ่ าศยั ทม่ี ีกําลงั มาก เกิดกอน ๖ สหชาตป.จ. \" \" เกิดทีหลัง เสพบอ ยๆ ๗ อญั ญมญั ญป.จ. \" \" ปรงุ แตง เพอ่ื ใหกิจตา งๆ สาํ เรจ็ ลง เปน วปิ าก คือเขา ถงึ ความสกุ และหมดกาํ ลงั ลง ๘ นสิ สยป.จ. \" \" เปน ผนู าํ เปน ผูป กครอง ๙ อุปนิสสยป.จ. \" \" เปนผเู พงอารมณ เปน หนทาง ๑๐ ปเุ รชาตป.จ. \" \" เปน ผูประกอบ เปนผูไมป ระกอบ ๑๑ ปจฉาชาตป.จ. \" \" เปนผูย งั มีอยู เปน ผูไมมี ๑๒ อาเสวนป.จ. \" \" เปน ผูป ราศจากไป เปนผยู งั ไมป ราศจากไป ๑๓ กมั มป.จ. \" \" ๑๔ วิปากป.จ. \" \" ๑๕ อาหารป.จ. \" \" ๑๖ อินทริยป.จ. \" \" ๑๗ ฌานป.จ. \" \" ๑๘ มัคคป.จ. \" \" ๑๙ สัมปยตุ ตป.จ. \" \" ๒๐ วปิ ปยุตตป.จ. \" \" ๒๑ อตั ถิป.จ. \" \" ๒๒ นัตถิป.จ. \" \" ๒๓ วิคตป.จ. \" \" ๒๔ อวคิ ตป.จ. \" \" รวมปจ จยั ธรรม ๒๔ ดังกลาวมาน้แี หละ เปนปฏ ฐานนัย ในปจจยั สังคหะ