เอกสารอภิธรรม

1 จติ / อารมณ์ จติ (ผรู้ ู้อารมณ)์ อารมณ์ (ผถู้ กู รู้ โดยจติ ) คาถาอารมั มณฯ คอื กาล อา.๖ ๔ ประเภท อธ. ๔ ประเภท อา.ภาย.. ปญจฺ วสี ปริตตฺ มฺหิ 25 ทว.ิ 10, มโนธาตุ 3 ปจั จบุ ัน 1, ปัญ. กามธรรม 54 52 28 ใน+นอก ณ.3, ม.ว.ิ 8, หส.ิ 1 3 กาล 6 ฉ จติ ตฺ านิ มหคคฺ เต 6 วญิ .3 เนว.3 อดตี ธ. มหคั คตธรรม 27 35 (4 30) ใน เอกวสี ติ โวหาเร 21 รปู า.15(-๒) กา.3 กญิ .3 กาลวิมุต ธ. บญั ญัติ ( + + .) อัตถบญั ญตั ิ สทั ทบญั ญตั ิ นอก (-กญิ ) อฏฐฺ นิพพฺ านโคจเร 8 โลกตุ ตรจติ 8 กาลวิมุต ธ. นพิ พาน นิพพาน นอก วสี านตุ ตฺ รมุตตฺ มหฺ ิ 20 อก.ุ 12 ก.ุ วปิ .4 ก.ิ วปิ .4 3+กาลวมิ ตุ 6 กาม. มหัค. บญั . (-๙) 81 52 28 บัญญัติ ใน+นอก 87(-1, 1) 52 28 นิพ. บญั . ใน+นอก อคฺคมคฺคผลุชฌฺ ิเต ปญจฺ 5 ก.ุ ส.ํ 4 ก.ุ ภิญ.1 3+กาลวมิ ตุ 6 กาม. มหคั . โลกตุ . บญั . (อรม.1 อรผ.1) สพฺพตฺถ ฉจเฺ จติ 6 มโน.1 ก.ิ ส.ํ 4 ก.ิ ภญิ .1 3+กาลวิมตุ 6 กาม มหัค. โลกตุ . บญั . 89 52 28 นิพ. บัญญัติ ใน+นอก สตตฺ ปธาญตจฺ ตวถฺ ีสสงฺคปโหริตฯตฺ มหฺ ิ ฉ จติ ตฺ านิ มหคคฺ เต เอกวสี ติ โวหาเร อฏฐฺ นิพฺพานโคจเร วีสานุตตฺ รมตุ ตฺ มหฺ ิ อคฺคมคฺคผลชุ ฺฌิเต ปญจฺ สพพฺ ตฺถ ฉจฺเจติ สตตฺ ธา ตตถฺ สงคฺ โห. จิต ๒๕ ดวง คอื ทวปิ ญั จวญิ ญาณจิต ๑๐ มโนธาตุ ๓ / สันตรี ณจติ ๓ มหาวปิ ากจติ ๘ หสติ ปุ ปาท จิต ๑ เกดิ ได้ในอารมณ์ ๖ ท่ีเป็นกามธรรมอยา่ งเดยี ว (กามธรรม อธ. กามจิต ๕๔+๕๒ รปู ๒๘) จติ ๖ ดวง คือ วญิ ญานญั จายตนฌานจติ ๓ เนวสญั ญานาสญั ญายตนฌานจิต ๓ เกดิ ได้ในธรรมารมณ์ ทเ่ี ปน็ มหัคคตะอย่างเดียว (มหัคคตธรรม อธ. มหัคคตจติ ๒๗+๓๕, ๔+๓๐ ) จติ ๒๑ ดวง คอื รปู าวจรจติ ๑๕ (เวน้ อภญิ ญาจติ ๒) อากาสานญั จายตนฌานจติ ๓ อากิญจญั ญายตนฌานจติ ๓ เกดิ ไดใ้ นธรรมารมณ์ ทเี่ ปน็ บญั ญตั อิ ยา่ งเดียว (บัญ.ธ.=สัทท+อัตถบัญญตั ิ/ บญั .๒๖+กสินุฆาฏิมากาสฯ+นัตถิภาวฯ) จิต ๘ ดวง คือ โลกุตตรจติ ๘ เกดิ ไดใ้ นธรรมารมณ์ ท่ีเป็นนพิ พานอยา่ งเดยี ว (๑/โลกุตตรธรรม๙ มคั .๔+ผล.๔+นิพ.๑) ............................. ....................... ........................ ......................................... จิต ๒๐ ดวง คือ อกศุ ลจติ ๑๒ มหากุศลญาณวปิ ปยตุ ตจิต ๔ มหากรยิ าญาณวปิ ปยตุ ตจติ ๔ เกดิ ได้ในอารมณ์ ๖ ที่เป็นกามะ มหคั คตะ บญั ญตั ิ (เวน้ โลกตุ ตรธรรม ๙) (=โลกียจติ ๘๑+๕๒ รูป๒๘ บัญ.) จิต ๕ ดวง คือ มหากศุ ลญาณสัมปยตุ ตจติ ๔ กุศลอภิญญาจติ ๑ เกดิ ได้ในอารมณ์ ๖ ทเ่ี ป็นกามะ มหคั คตะ โลกุตตระ บญั ญัติ (เว้นอรหตั ตมรรค อรหตั ตผล) (=จติ ๘๗(-อรม. อรผ.)+๕๒ รปู ๒๘ นิพ. บัญ) จติ ๖ ดวง คือ มหากริยาญาณสมั ปยตุ ตจติ ๔ กิรยิ าอภญิ ญาจิต ๑ มโนทวาราวชั ชนจิต ๑ เกดิ ไดใ้ นอารมณ์ ๖ ทเ่ี ป็นกามะ มหัคคตะ โลกตุ ตระ บญั ญัติ โดยไม่มีเหลือ (=จิต ๘๙ เจตสิก ๕๒ รปู ๒๘ นพิ พาน บัญญตั )ิ ในอารมั มณสงั คหะนี้ มีการสงเคราะหจ์ ิต ๗ นัย โดยประเภทแห่งเอกนั ตะ ๔ อเนกันตะ ๓ ดงั ทกี่ ล่าวมาแลว้ ด้วยประการฉะน้ี. อารมณ์ ๖ เม่อื จาํ แนกโดยประเภทใหญแ่ ล้ว มี ๔ ประเภท คอื ๑. กามอารมณ์ องค์ธรรมไดแ้ ก่ กามจติ ๕๔ เจตสกิ ๕๒ รปู ๒๘ ๒. มหัคคตอารมณ์ องค์ธรรมไดแ้ ก่ มหัคคตจิต ๒๗ เจตสกิ ๓๕ ๓. โลกตุ ตรอารมณ์ องคธ์ รรมได้แก่ โลกตุ ตรจติ ๘ เจตสกิ ๓๖ นพิ พาน ๔. บญั ญัติอารมณ์ องคธ์ รรมไดแ้ ก่ สทั ทบญั ญัติ อัตถบญั ญตั ิ ๑. เตกาลิกอารมณ์ เป็นอารมณท์ เี่ กยี่ วดว้ ยกาลทง้ั ๓ คอื ปจั จุบนั อดตี อนาคต ไดแ้ ก่ จติ เจตสกิ รูป ๒. กาลวมิ ตุ ตอารมณ์ เปน็ อารมณ์ทไี่ ม่เกีย่ วดว้ ยกาลทงั้ ๓ ไดแ้ ก่ นพิ พาน บัญญัติ นิพพาน บัญญัติ ทเี่ ป็นกาลวมิ ตุ ตอารมณน์ ัน้ เพราะธรรม ๒ พวกนีเ้ ป็นอสงั ขตธรรม ไม่ได้ถกู ปรงุ แต่งด้วยปจั จยั ๔ ฉะนัน้ การเกิดขึน้ ของธรรมทง้ั ๒ พวกนจ้ี งึ ไมม่ ี เมอื่ ไมม่ ีการเกดิ แลว้ กก็ ลา่ วไมไ่ ดว้ า่ นิพพานหรอื บญั ญตั ิเหลา่ น้ี เปน็ ปัจจบุ นั อดตี อนาคต เรยี กวา่ กาลวิมุตตอารมณ์ E-mail: [email protected], [email protected] ดาวนโ์ หลดข้อมูลตา่ งๆ ท่ี fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ท่ีแปะไว)้

2 อารมั มณสงั คหะ (จาํ แนกปรมตั ถธ์ รรม ๔ + บญั ญัต)ิ เป็น ๕ แบบ ๑. อารมณ์ ๖ (อธ.) = รปู า+สัททา+คันธา+รสา+โผฏฐพั พา (= ˆ F = ) +ธัมมา (89 52 .5 .16 . .) ๒. อารมณ์ ๒ อยา่ ง = สามัญ+อธบิ ดี (แรงจน จิต+เจตสิก ยึด =>อฏิ ฐารมณ์ ด/ี แต่ ปรกิ ัปปะ นกแร้งเหน็ ซากสตั ว์ ๓. อารมณ์ ๒ พวก = เตกาลกิ ะ (89 52 28 = ˆ ) +กาลวิมตุ ติ ( -> F ) ๔. อารมณ์ ๔ ประเภทใหญ่ = -กามอารมณ์ (54 52 28) -มหคั คตอารมณ์ (27 35) -โลกตุ ตรอารมณ์ (8 36 .) -บญั ญตั อิ ารมณ์ ๕. อารมณ์ ๒๑ โดยพิสดาร ... ... ...อารมณ์ องค์ธรรม ได้แก่ ได้อา. แน่นอน ไมแ่ น่นอน รวม ๑ กาม. 54 52 28 ๖ ๒๕ ๒๕ (10, 3, 3, 8, 1) ๓๑ ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ๒ มหคั คต. 27 35 (4 30) ๑ ธัมมา. ๖ วิญ.๓ เน.๓ ๓๑ ๓๗ ๓ นิพพาน. นพิ พาน ๑ ธัมมา. ๘ โลกุตตรจิต ๘ ๑๑ (5+6) ๑๙ ๔ นาม. 89/121 52 นพิ . ๑ ธัมมา. ๑๔ วิญ.๓ เนว.๓ +๘ ๔๓ (12๒๕+31) ๕๗ ๕ รปู . รปู 28 ๖ ๑๓ ทว.ิ ๑๐ มโนธาตุ ๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ๖ ปจั จุบัน. 89/121 52 28 ทกี่ ําลังเกดิ ข้นึ ๖ ๑๓๒๕ ทว.ิ ๑๐ มโนธาตุ ๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ๗ อดีต. 89/121 52 28 ที่ดับไปแลว้ ๖ ๖ วิญ.๓ เน.๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๔๙ ๘ อนาคต. 89/121 52 28 ท่ีจะเกิด ๖- - ๔๓ (12๒๕+31) ๔๓ ๙ กาลวมิ ตุ ต.์ นิพ. บัญญตั ิ ๑ ธัมมา. ๒๙ ๒๙ (21+8) ๓๑ ๖๐ ๑๐ บญั ญตั .ิ บญั ญตั ิ ๑ ธัมมา. ๒๑ ร.ุ ๑๕ กา.๓ กญิ .๓ ๓๑ ๕๒ ๑๑ ปรมตั ถ.์ 89/121 52 28 นพิ ๖ ๓๙ ๓๙ (25+6+8) ๓๑ ๗๐ ๑๒ อชั ฌตั ต. 89/121 52 28 ท่เี กดิ ข้ึนภายในตัวเอง ๖ ๖ วิญ.๓ เนว.๓ ๕๖ (ก.54+ภญิ .2) ๖๒ ๑๓ พหิทธ. 89/121 52 28 ทเี่ กิดข้ึนแกผ่ ูอ้ น่ื ๖ ๒๖ รปู า.๑๕+กา.๓+๘ ๕๖ (ก.54+ภญิ .2) ๘๒ และรูปทไ่ี มม่ ีชีวติ นิพพาน บญั ญัติ ๑๔ อชั ฌตั ตพหิทธ. 89/121 52 28 ๖ - - ๕๖ (ก.54+ภญิ .2) ๕๖ (ก.54+ภญิ .2) ที่เกดิ ขน้ึ ภายในและภายนอกตวั เอง ๑๕ ปัญจารมณ์ วสิ ยรูป ๗ ๕(-ธมั มา.) ๓๒๕ มโนธาตุ ๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๔๖ ๑๖ รูปารมณ์ สีตา่ งๆ ๑ รูปา. ๒๒๕ จักขุวญิ ญาณจติ ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๑๗ สทั ทารมณ์ เสยี งตา่ งๆ ๑ สัททา. ๒๒๕ โสตวิญญาณจติ ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๑๘ คันธารมณ์ กลนิ่ ตา่ งๆ ๑ คันธา. ๒๒๕ ฆานวิญญาณจิต ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๑๙ รสารมณ์ รสต่างๆ ๑ รสา. ๒๒๕ ชิวหาวญิ ญาณจิต ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๒๐ โผฏฐัพพา. เย็น-ร้อน อ่อน-แข็ง หยอ่ น-ตึง ๑ โผฏ. ๒๒๕ กายวิญญาณจิต ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๒๑ ธมั มารมณ์ 89/121 52 ป.5 ส.ุ 16 นพิ . บัญ. ๑ ธัมมา. ๓๕ ๓๕ (21+6+8) ๔๓ (12๒๕+31) ๗๘ ๏ จิตท่ีรบั นพิ พานอารมณ์อย่างเดียว โดยแน่นอน มี ๘ หรือ ๔๐ ดวง คือ โลกตุ ตรจติ ๘ หรอื ๔๐ ๏ จิตทรี่ บั นามอารมณ์ โดยแน่นอน มี ๑๔ ดวง คือ วิญญาณญั จายตนฌานจติ ๓ เนวสญั ญานาสัญญายตนฌานจติ ๓ โลกตุ ตรจิต ๘ ๏ จติ ทร่ี บั รูปอารมณ์ โดยแน่นอน มี ๑๓ ดวง คือ ทวิปญั จวญิ ญาณจติ ๑๐ มโนธาตุ ๓ ๏ จติ ทรี่ ับอนาคตอารมณ์อย่างเดียว โดยแนน่ อน ไม่มี ๏ จติ ที่รับบัญญตั อิ ารมณ์อย่างเดียว โดยแน่นอน มี ๒๑ ดวง คือ รปู าวจรจิต ๑๕ (เว้นอภิญญาจิต ๒) อากาสานัญจายตนฌานจิต ๓ อากญิ จัญญายตนฌานจิต ๓ ๏ จิตทีร่ ับปรมัตถอารมณ์ โดยแนน่ อน มี ๓๙ ดวง คือ ทวปิ ญั จวิญญาณจิต ๑๐ มโนธาตุ ๓ สันตีรณจิต ๓ มหาวิปากจิต ๘ หสิตปุ ปาทจิต ๑ วิญญานัญจายตนฌานจิต ๓ เนวสัญญานาสัญญายตนฌานจิต ๓ โลกุตตรจิต ๘ ๏ จติ ที่รบั ธรรมารมณ์อย่างเดยี ว โดยแนน่ อน มี ๓๕ ดวง คือ มหคั คตจิ ต ๒๗ (เว้นอภิญญาจิต ๒) โลกตุ ตรจิต ๘ E-mail: [email protected], [email protected] ดาวนโ์ หลดข้อมลู ต่างๆ ท่ี fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ท่ีแปะไว)้