ข้อเขียน/สัมภาษณ์ พระอภิธรรม ชั้น มหาอาภิธรรมมิกะเอก

ขอ สอบขอ เขยี น/สัมภาษณ พระอภธิ รรม ภาคเรียนที่ ๒ ปก ารศกึ ษา ๒๕๔๓-๖๓ อภธิ รรมโชตกิ ะวทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย ชน้ั มหาอาภธิ รรมมิกะเอก  สอบขอเขยี น วันแรก วันศกุ รท.่ี ......ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕.... วิชา : มหาปฏฐาน ๗ ขอ ๗๐ คะแนน เวลา ๔ ชม.  สอบขอเขียน วนั ท่สี อง วันเสารท .่ี ......ธันวาคม พ.ศ. ๒๕.... วชิ า : มหาปฏฐาน ๗ ขอ ๗๐ คะแนน เวลา ๔ ชม.  สอบสัมภาษณ วนั ที่สาม วนั อาทติ ยท ี่.......ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕.... วิชา : มหาปฏฐาน ๖ ขอ ๓๐ คะแนน เวลา ๑๕ นาที สําเนาประกอบการเรยี นหรอื แจกไดโ ดยไมตองขออนุญาต (สงวนสิทธ์ิในการนําไปจาํ หนาย) ผิด-ตกขออภยั และกรุณาแจง ที่ 081-860-2466, E-mail: kanrasi1@gmail.com, liewkanrasi@gmail.com (จักขอบพระคุณอยา งสงู ) ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลตางๆไดจ าก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว)

มหาปฏ ฐาน 1 เฉลยขอ สอบขอ เขยี นพระอภธิ รรม ภาคเรยี นท่ี ๒ ปก ารศกึ ษา ๒๕๔๓-๖๓ อภธิ รรมโชตกิ ะวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั ชนั้ มหาอาภธิ รรมมกิ ะเอก สอบวนั ศกุ ร ที่ ...... ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕....... วชิ า : มหาปฏฐาน ๗ ขอ ๗๐ คะแนน เวลา ๔ ชวั โมง. (วนั แรก) ขอ ๑. เนือ้ ความเบ้ืองตน [P7-17] แนวทาง ขอ ๒. อารมั ภบท (๑-๔/๒๔) ขอ ๓. พระบาลแี ละคาํ แปล/ จาํ แนกบทและเนอ้ื ความ องคธรรม/ กรณบท (หาอํานาจปจจยั ) ขอ ๔.-๕. ฆฏนา ขอ ๖. สรปุ เนื้อความ ๓ ประการ ขอ ๗. แสดงลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ขอ ๑. เนอื้ ความเบอ้ื งตน [P7-17] ๑. (ปญ หาใน) คําวา ปฏ ฐาน มกี นี่ ยั คืออะไรบา ง ? ใหแ สดงพรอ มวจนตั ถวคิ คหะศพั ทด วย ? 44, 47, 51, 57 และคําแปลมาทกุ นยั ? [P7-9] 56 ๑. คาํ วา ปฏ ฐานน้ี มอี ยกู น่ี ยั ? คอื อะไรบา ง ? ใหแ สดงเปน ปุจฉาและวสิ ัชนา พรอ มดว ยวจนัตถะมาทกุ นยั ? 43 ตอบ คาํ วา ปฏ ฐาน นม้ี อี ยู ๓ นยั คือ ๑. ป.ุ เพราะเหตใุ ดปกรณท ่ี ๗ จึงชื่อวา ปฏ ฐาน วิ. ดวยอรรถวาเปนปกรณท ่ีแสดงถงึ ปจจยั ทง้ั หลาย มี เหตุ เปน ตน โดยประการตางๆ ฉะนนั้ จึงชือ่ วา ปฏ ฐาน ดงั มวี จนตั ถวคิ คหะศัพทวา นานาปปฺ การานิ านานิ ปจจฺ ยา เอตถฺ าติ = ปฏ านํ แปลความวา ปจจยั ทัง้ หลาย มี เหตุ อารัมมณะ เปนตน ที่เปนไปโดยประการตา ง ๆ มอี ยใู นปกรณนี้ ฉะนัน้ ปกรณน ีจ้ ึงชอ่ื วา ปฏ ฐาน ๒. ป.ุ เพราะเหตุใดปกรณท ่ี ๗ จึงช่ือวา ปฏฐาน วิ. ดวยอรรถวามกี ารจําแนกธรรมท้งั หลาย คอื กุศลธรรม อกุศลธรรม อพยากตธรรม เปน ตน โดยประเภทแหง เหตปุ จจยั อารมั มณปจจัย เปน ตน ฉะน้ันจงึ ช่อื วา ปฏ ฐาน ดงั มวี จนตั ถวคิ คหะศพั ทวา กุสลาทโย ธมมฺ า เหตปุ จจฺ ยาทวิ เสน ปฏ ยนฺติ วภิ ชชฺ ยิ นตฺ ิ เอตถฺ าติ = ปฏ านํ แปลความวา พระผมู พี ระภาคเจาไดท รงจาํ แนกธรรมทง้ั หลายมี กุศล เปน ตน โดยประเภทแหง เหตปุ จจยั เปนตน ในปกรณน ้ี เพราะเหตุนน้ั ปกรณน ีช้ อื่ วา ปฏ ฐาน ๓. ป.ุ เพราะเหตใุ ดปกรณท ี่ ๗ จงึ ชื่อวา ปฏฐาน วิ. ดว ยอรรถวาเปนทดี่ ําเนินไปแหงพระสัพพญั ตุ ญาณ ฉะนนั้ จึงชอื่ วา ปฏฐาน ดงั มวี จนตั ถวคิ คหะศพั ทว า ปฏ าติ คจฉฺ ติ สพพฺ ฺ ตุ าณํ เอตถฺ าติ = ปฏานํ แปลความวา พระสพั พัญตุ ญาณยอ มดําเนนิ ไปในปกรณน ้ี เพราะเหตนุ ้ัน ปกรณนชี้ ่อื วา ปฏฐาน ๑. เพราะเหตใุ ดปกรณท ี่ ๗ จงึ ชอ่ื วา ปฏ ฐาน พรอ มทงั้ แสดงวจนตั ถะ วคิ คหศพั ทข องคําวา ปฏ ฐาน ? [P7-9] 59 ตอบ ปกรณท่ี ๗ ชอื่ วา ปฏฐาน เพราะ ดวยอรรถวา เปนปกรณทแ่ี สดงถงึ ปจ จยั ทั้งหลาย มี เหตุเปน ตน โดยประการตา ง ๆ ฉะน้นั จงึ ช่อื วา ปฏ ฐาน ดว ยอรรถวามกี ารจําแนกธรรมท้ังหลาย คอื กศุ ลธรรม อกุศลธรรม อพฺยากตธรรม เปนตน โดยประเภท แหง เหตปุ จ จยั อารัมมณปจ จยั เปน ตน ฉะนนั้ จงึ ชอื่ วา ปฏฐาน ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลต างๆไดจาก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 2 ดว ยอรรถวาเปน ทดี่ าํ เนินไปแหงพระสพั พัญตุ ญาณ ฉะนน้ั จงึ ช่อื วา ปฏ ฐาน วจนตั ถวคิ คหศพั ทข องคาํ วา ปฏ ฐาน นานาปปฺ การานิ านานิ ปจจฺ ยา เอตถฺ าติ = ปฏ านํ ปจจัยทัง้ หลายมี เหตุ อารัมมณะ เปนตน ทเ่ี ปนไปโดยประการตา งๆ มีอยูในปกรณน้ี ฉะนัน้ ปกรณน ี้จึงชอื่ วา ปฏ ฐาน กุสลาทโย ธมมฺ า เหตปุ จจฺ ยาทิวเสน ปฏ ยนฺติ วภิ ชชฺ ยิ นตฺ ิ เอตถฺ าติ = ปฏ านํ พระผูม พี ระภาคเจาไดท รงจาํ แนกธรรมทง้ั หลายมี กุศล เปนตน โดยประเภทแหง เหตปุ จจยั เปน ตน ในปกรณน ้ี เพราะเหตนุ ้ัน ปกรณน ช้ี อ่ื วา ปฏฐาน ปฏ าติ คจฺฉติ สพพฺ ฺ ตุ าณํ เอตถฺ าติ = ปฏ านํ พระสพั พัญุตญาณยอมดาํ เนินไปในปกรณน ี้ เพราะเหตนุ ้นั ปกรณน้ีช่อื วา ปฏ ฐาน ๑. ก. จงแสดงวจนตั ถวคิ คหศพั ทข องคาํ วา ปฏ ฐาน ตามวสิ ชั นาทง้ั ๓ ขอ (ไมต องแปล) ? [P7-9] 61 ข. จงแสดงสรปุ ความวา นานาปปฺ การปจจฺ ย มคี วามหมายวา อยา งไร ? [P7] 61 ตอบ ก. แสดงวจนตั ถวคิ คหศพั ทของคาํ วา ปฏ ฐาน ตามวสิ ัชนาท้ัง ๓ ขอ ดงั น้ี วิสชั นาขอที่ ๑ นานาปปฺ การานิ านานิ ปจจฺ ยา เอตถฺ าติ = ปฏ านํ วสิ ชั นาขอท่ี ๒ กุสลาทโย ธมฺมา เหตปุ จจฺ ยาทิวเสน ปฏ ย นตฺ ิ วภิ ชชฺ ยิ นตฺ ิ เอตถฺ าติ = ปฏ านํ วิสชั นาขอท่ี ๓ ปฏ าติ คจฺฉติ สพพฺ ฺ ตุ าณํ เอตถฺ าติ = ปฏ านํ ข. สรุปความวา นานาปฺปการปจฺจย ปจ จัยอนั เปน เหตโุ ดยประการตา ง ๆ นั้น หมายความวา ในขอธรรม หน่งึ ๆ เม่ือวาโดยอํานาจแหง ปจจัยแลว ก็มหี ลาย ๆ ปจ จัยประการหนง่ึ และในปจจัยหนึง่ ๆ กม็ ีองคธ รรมตา ง ๆ ได หลาย ๆ องคธ รรม คอื มากกวาหน่งึ ๑. จงแปลและอธิบายในวจนตั ถะของคาํ วา ปฏานํ ในขอ ทว่ี า ? 54 ปฏ าติ คจฉฺ ติ สพพฺ ฺ ตุ าณํ เอตถฺ าต=ิ ปฏ านํ [P9] ๓. ถา มผี ถู ามนกั ศึกษาชน้ั มหาอาภธิ รรมิกะเอกวา คมั ภรี ป ฏ ฐานมคี วามสําคญั อยา งไร จงึ เปน ทด่ี าํ เนนิ ไปแหง พระสัพพญั ตุ ญาณ ? 57 ๑. จงแสดงวสิ ชั นาและวจนตั ถวคิ คหะศัพท ของนยั ที่ ๓ ในปุจฉาทวี่ า เพราะเหตุใดปกรณท ่ี ๗ จงึ ชอ่ื วา ปฏ ฐาน พรอ มท้ังอธบิ ายวิสชั นาวา พระสพั พญั ตุ ญาณทรงทาํ อยา งไร ? 62 ตอบ (62) แสดงวิสชั นา ดวยอรรถวา เปนทด่ี ําเนินไปแหงพระสัพพญั ตุ ตญาณ ดงั มวี จนถั ะวิคคหะศัพทว า ตอบ (54) ปฏ าติ คจฉฺ ติ สพพฺ ฺ ตุ าณํ เอตฺถาติ = ปฏ านํ แปลความวา พระสัพพัญตุ ญาณยอ มดาํ เนินไป ในปกรณน ้ี เพราะเหตุนั้นปกรณน ช้ี อื่ วา ปฏ ฐาน ตามวจนัตถะนแี้ สดงใหเหน็ วา (62) อธบิ ายวา /(54, 57) พระอภิธรรม ๗ คมั ภรี  มธี มั มสังคณเี ปน ตน จนถงึ ปฏฐานนี้ เปน ทด่ี าํ เนนิ ไปแหงพระ สพั พัญุตญาณ ดวยกนั ก็จรงิ แตค ัมภรี ท่ี ๑ ถงึ ท่ี ๖ นัน้ เมอื่ วาโดยอรรถและพยัญชนะแลว ความลกึ ซึ้งกด็ ี ความ กวางขวางกด็ ี ยังไมเ ปน ทเี่ พยี งพอแกพ ระสพั พญั ตุ ญาณในการท่พี ิจารณา ฉะนั้น เม่ือวาเวลาท่ีสมเดจ็ พระบรม ศาสดาพจิ ารณาคัมภรี เลม ท่ี ๑ คือ พระธมั มสงั คณี พระรัศมจี ึงไมซ า นออก แมเ มอ่ื ทรงพิจารณาวิภังคปกรณ ธาตกุ ถา ปุคคลบญั ญตั ิ กถาวตั ถุ ยมกปกรณอ ยพู ระรัศมีกย็ งั ไมซ า นออก ทัง้ นก้ี ็เพราะพระองคท รงพจิ ารณาเปน ไปอยา ง ธรรมดา ไมม คี วามพิเศษแตอ ยางใดเกดิ ขึ้นในขณะน้ัน ตอเม่ือหยง่ั ลงสพู จิ ารณาคัมภรี ท ี่ ๗ คอื ปฏฐานนี้ พระ ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลต า งๆไดจ าก Post ท่หี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 3 ฉพั พรรณรังสี ๖ ประการ ซง่ึ ไดแ ก นลี ะ สีเขียวเขม ปต ะ สเี หลือง โลหติ ะ สแี ดง โอทาตะ สีขาว มญั ชิฏฐะ หงสบาท ปภัสสระ เลื่อมพลายประภัสสร กซ็ า นออกจากพระวรกายของพระองค ทงั้ นีก้ ็เพราะคมั ภรี ป ฏ ฐานน้เี ปน คัมภรี ทีก่ วางขวาง มอี รรถรสลึกซง้ึ สขุ มุ คมั ภรี ภาพกวา ทุกคมั ภีรที่พระองคทรงพจิ ารณามา และเปน คมั ภรี เ ดยี ว เทานั้นทเี่ หมาะสมแกสพั พัญตุ ญาณ อนั เปนญาณทก่ี วา งขวางลกึ ซง้ึ พอเหมาะกัน ฉะนนั้ ขณะทท่ี รงพิจารณาอยู นั้น จึงทาํ ใหเกิดความปต ใิ นธรรมรสอยตู ลอดเวลา ๒. การแสดงคมั ภรี ป ฏ ฐานของพระผูมพี ระภาคเจา นน้ั ทรงแสดงออกเปน ก่หี มวด คืออะไรบา ง ? ใหแ สดงมาพรอ มกบั ความหมายของหมวดนน้ั ๆ ดว ย ? [P11] 50, 54, 57, 60(1), 62 ๑. ก. ในคมั ภรี ม หาปฏ ฐานของพระผมู พี ระภาคเจา มปี ฏ ฐาน ๖ หมวด จงแสดงเฉพาะหมวดทเ่ี ปน ขอ คู ? 53 ตอบ การแสดงคมั ภรี ป ฏ ฐานของพระผมู พี ระภาคเจานัน้ ทรงแสดงออกเปน ๖ หมวด คอื ๑. ตกิ ปฏ ฐาน หมายความวา ทรงยกติกะ ๒๒ ขน้ึ แสดงเปน ประธานตามลําดบั แลว ทรงจาํ แนกดว ยปจ จัย ๒๔ เรียกวา ตกิ ปฏ ฐาน ๒. ทกุ ปฏฐาน หมายความวา ทรงยกทุกะ ๑๐๐ ขนึ้ แสดงเปนประธานตามลาํ ดับ แลว ทรงจาํ แนกดว ยปจจยั ๒๔ เรียกวา ทกุ ปฏ ฐาน ๓. ทกุ ตกิ ปฏ ฐาน หมายความวา ทรงยกติกะ ๒๒ รวมเขา ในทุกะ ๑๐๐ ขึน้ แสดงเปน ประธานตามลาํ ดับ ของตกิ ะและทกุ ะ แลวทรงจาํ แนกดว ยปจจัย ๒๔ เรยี กวา ทกุ ตกิ ปฏ ฐาน ๔. ตกิ ทกุ ปฏฐาน หมายความวา ทรงยกทกุ ะ ๑๐๐ รวมเขาในตกิ ะ ๒๒ ข้นึ แสดงเปน ประธานตามลาํ ดบั ของทกุ ะและตกิ ะ แลวทรงจาํ แนกดว ยปจ จยั ๒๔ เรยี กวา ตกิ ทกุ ปฏฐาน ๕. ติกตกิ ปฏฐาน หมายความวา ทรงยกตกิ ะ ๒๒ รวมเขาในติกะ ข้นึ แสดงเปนประธานตามลาํ ดับ ของตกิ ะ แลว ทรงจําแนกดว ยปจจัย ๒๔ เรียกวา ตกิ ตกิ ปฏ ฐาน ๖. ทกุ ทุกปฏ ฐาน หมายความวา ทรงยกทกุ ะ ๑๐๐ รวมเขาในทกุ ะ ขึ้นแสดงเปน ประธานตามลําดบั ของทุกะ แลว ทรงจําแนกดว ยปจจัย ๒๔ เรียกวา ทกุ ทกุ ปฏ ฐาน ๑. ในปฏ ฐานหมวดหนงึ่ ๆ ทเ่ี รยี กวา ธมั มนยะ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา ทรงจาํ แนกเปน กน่ี ยั คอื อะไรบา ง พรอ มทั้งยกตวั อยา ง ? [P12-13] 52, 53(ข) ๑. ธมั มนยะ มกี ่นี ยั คอื อะไรบา ง ? ใหแ สดงความหมาย พรอมทง้ั ยกตวั อยางดวย ? [P12-13] 43 ตอบ ข. ในปฏฐานหมวดหนง่ึ ๆ ทเี่ รียกวา ธมั มนยะ พระสัมมาสมั พุทธเจา ทรงจําแนกเปน ๔ นัย คือ ๑. ธมมฺ อนโุ ลม หมายความวา พระพทุ ธองคท รงแสดง บทและปทาวสาน หรือมูละมูลี หรอื กัมมบทและกัตตุบท หรอื บทตน และบทปลาย ไมม ีคาํ วา น อนั เปน คําปฏเิ สธ ตวั อยา งเชน สยิ า กสุ ลํ ธมมฺ ํ ปฏจิ ฺจ, กสุ โล ธมฺโม อปุ ปฺ ชเฺ ชยฺย เหตปุ จจฺ ยา กศุ ลธรรมอันใด พงึ เกิดขนึ้ โดยอาศยั กุศลธรรม กุศลธรรมอันนัน้ พึงเกิดขน้ึ เพราะเหตปุ จจัยไดห รอื เปลา ? ดังน้เี ปน ตน ๒. ธมมฺ ปจฺจนีย หมายความวา พระพุทธองคทรงแสดง บทและปทาวสาน มีคาํ ปฏเิ สธ น อกั ขระอยดู ว ย ตวั อยา งเชน สยิ า น กสุ ลํ ธมมฺ ํ ปฏจิ จฺ , น กสุ โล ธมโฺ ม อปุ ปฺ ชเฺ ชยฺย เหตุปจจฺ ยา ธรรมที่ไมม ีกศุ ลอันใดพึงเกิดขนึ้ โดยอาศัยธรรมทไ่ี มใชก ศุ ล ธรรมทไ่ี มใชก ุศลอันนน้ั พึงเกิดขนึ้ เพราะเหตปุ จ จยั ไดหรอื เปลา ? ดงั น้ี เปนตน ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลตา งๆไดจ าก Post ท่หี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 4 ๓. ธมมฺ อนโุ ลมปจจฺ นยี หมายความวา พระพทุ ธเจาทรงแสดงธรรมทเ่ี ปน บทตนนนั้ ไมม ีคาํ ปฏิเสธ แตธรรมทเี่ ปนบท ปลายมีคาํ ปฏิเสธ ตวั อยางเชน สยิ า กสุ ลํ ธมมฺ ํ ปฏจิ จฺ , น กุสโล ธมโฺ ม อปุ ปฺ ชเฺ ชยยฺ เหตุปจจฺ ยา ธรรมท่ีมิใชกศุ ลอนั ใดพงึ เกดิ ขึ้นโดยอาศยั ธรรมทเ่ี ปน กุศล ธรรมทไี่ มใชก ุศลอนั นัน้ พงึ เกดิ ขึน้ เพราะเหตปุ จ จยั ไดห รอื เปลา ? ดังนเี้ ปนตน ๔. ธมมฺ ปจฺจนียานโุ ลม หมายความวา พระพทุ ธองคทรงแสดง ธรรมทเ่ี ปน บทตน น้นั มีคาํ ปฏเิ สธ แตธ รรมท่เี ปนบท ปลายไมม ีคําปฏเิ สธ ตัวอยา งเชน สยิ า น กุสลํ ธมฺมํ ปฏจิ จฺ , กสุ โล ธมโฺ ม อปุ ปฺ ชเฺ ชยฺย เหตปุ จจฺ ยา กศุ ลธรรมอนั ใดพึงเกิดขนึ้ โดย อาศัยธรรมทไ่ี มใ ชก ศุ ล กศุ ลธรรมอันนนั้ พงึ เกดิ ขนึ้ เพราะเหตุปจจยั ไดห รอื เปลา ? ดังนเ้ี ปนตน ๑. ตกิ จฺ ปฏฐ านวรํ ทกุ ตุ ตฺ มํ ทุกํ ตกิ เฺ จว ตกิ ํ ทกุ จฺ ตกิ ํ ตกิ เฺ จว ทกุ ํ ทกุ จฺ ฉ อนโุ ลมปจจฺ นยี มหฺ ิ นยา สคุ มภฺ ีรา. จากคาถาขา งตน จงแสดงความหมายของคาํ ทข่ี ีดเสน ใต ? [P13-15] 63 ตอบ ตกิ ฺจ ปฏฐ านวรํ คือ ติกปฏ ฐาน หมายความวา ทรงยกติกะ ๒๒ ข้ึนแสดงเปนประธานตามลําดบั แลว ทรงจําแนกดว ยปจจยั ๒๔ เรียกวา ติกปฏฐาน ตกิ ํ ทกุ จฺ คอื ทกุ ตกิ ปฏฐาน หมายความวา ทรงยกตกิ ะ ๒๒ รวมเขา ในทุกะ ๑๐๐ ขึน้ แสดงเปน ประธาน ตามลาํ ดบั ของตกิ ะและทกุ ะ แลว ทรงจําแนกดว ยปจจัย ๒๔ เรียกวา ทกุ ติกะปฏ ฐาน ทกุ ํ ทกุ จฺ คอื ทกุ ทุกปฏฐาน หมายความวา ทรงยกทุกะ ๑๐๐ รวมเขาในทุกะ ขึ้นแสดง เปน ประธาน ตามลาํ ดับของทกุ ะ แลว ทรงจาํ แนกดว ยปจ จัย ๒๔ เรยี กวา ทุกทกุ ปฏฐาน อนโุ ลมปจจฺ นียมหฺ ิ คือ ธมฺมอนุโลมปจฺจนีย หมายความวา พระพทุ ธองคท รงแสดงธรรมทเี่ ปน บทตน นน้ั ไม มีคาํ ปฏเิ สธ แตธ รรมที่เปน บทปลายมคี ําปฏเิ สธ ๒. ในสรุปเนอื้ ความ ๓ ประการนน้ั เฉพาะปจจนกิ ธรรม หมายความวา อยา งไร ? จงอธบิ ายตามวจนตั ถะ ? 60 ขอใหน ักศกึ ษาชนั้ มหาเอก อธบิ ายเหตุผลประกอบ มาใหเ หน็ โดยชดั เจน ? [P16-17] 44 ตอบ ปจ จนกิ ธรรม หมายความวา ธรรมทม่ี ใิ ชผ ล หรอื ธรรมที่เปนปฏปิ ก ษก นั กบั ปจจยปุ บันธรรม อธบิ ายตามคําจํากัดความ (วจนตั ถะ) นี้ ชใ้ี หเ หน็ วา ธรรมทเ่ี ปน ปจจนกิ นนั้ หาไดเปน ธรรมทนี่ อกเหตุนอก ผลไดครบท้งั ๒ ตามท่ีบางคนเขา ใจกนั อยนู นั้ กห็ ามิได หากแตเ ปน ธรรมท่ีนอกผลโดยสวนเดยี วเทา นน้ั สาํ หรบั นอก เหตุ คือเปนปจจยั ไมไ ดน ้นั ตามคาํ จํากดั ความนมี้ ไิ ดก ลา วถงึ ท้ังนี้ก็เพราะวา ปจ จนกิ ธรรมนน้ั นอกเหตุกม็ ี มิใชน อก เหตกุ ็มี หมายความวา เปน ปจ จยั ไดก ม็ ี เปน ปจจยั ไมไ ดก ม็ ี เปน ปจ จัยไดน ั้น เชน โมหเจตสกิ ท่ีในโมหมูลจติ ๒ อันเปน เหตปุ จจนกิ ธรรมนี้ เปน เหตปุ จ จัยได แตเ ปนเหตุ ปจจยุปบนั ธรรมไมได และ รปู ๒๘ อนั เปนปจ จนกิ ธรรมเหลา นี้ เปน อารมั มณปจ จยั ได แตเปนอารัมมณปจจยปุ บนั ไมไ ด เปนปจจัยไมไ ดน ัน้ เชน อเหตุกจติ ตปุ บาท อเหตกุ จิตตชรูป อเหตุกปฏิสนธกิ มั มชรูป พาหิรรูป อาหารชรปู อุตชุ รปู อสญั ญสตั ตกัมมชรปู ปวตั ตกิ มั มชรปู ทีเ่ ปนเหตปุ จ จนกิ ธรรมเหลา น้ี เปน เหตุ ดาวนโหลดขอมลู และไฟลต า งๆไดจาก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 5 ปจจัยไมไ ด ฉะนั้น ปจ จนิกธรรมเหลา นี้ จึงเปนนอกเหตแุ ละนอกผลไดทงั้ สอง ดังนเี้ ปน ตน ๒๔ ปจ จยั สวด+ทอ งจาํ รตู วั ยอ (หลักสตู ร น.๑๘+๔๒๒) ๒๔ ปจ จย -> ๔๗ ปจ จยั (หลกั สูตร น.๔๒๒) สหชาตาธปิ ติ1-4 อารัมมณาธปิ ต5ิ เห อา๘ ธิ๒๕ นํ๑๘ สนํ๑๘ สห๖ เห อา๘ ธิ๒๕ นํ๑๘ สนํ๑๘ สห๖ อัญ๓ นสิ ๓๑๑ อุป๓๑๒ ปุ๒๑๓ ปจ เส๓ สหวชตั าถตปุ นเุ สิรชสาย6ต-1-1น50สิ ,ส1ย1 ออานรันมั ต1มร3ณปู -นูป4ิส,นส6ิสย-ส9ย1-ว4ตั, 7ถ-9ปุ เุ รชาต1-5 กัม๒๒ ปา หา๒๒ อิน๓๗ ฌา มัค วัตถารัมมณปุเร11 ปกตปู นิสสย1-12 อารัมมปเุ รชาต6-11, 13- สมั วิป๔๒ อตั ถ๖ิ ๑๗ นัตถิ วคิ ตฺ อวิคต๖๑๗ อญั ๓ นสิ ๓๑๑ อุป๓๑๒ ปุ๒๑๓ ปจ เส๓ ๑๕๒พระบาลี=๙ชาต=ิ ส๑๕ อา๘ นํ๗/๖ วตั ๖ ปจ๔ หา๓ ร๓ู ป นา สหชาตตนิ ทรยิ 7 สหชาตกมั ม2 รปู อาหาร1 ปเุ รชาตนิ ทริย1-5 ๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๗ ๑๘ นานกั ขณิกกมั ม1 นามอาหาร2 รปู ชีวิตนิ ทรยิ 6 กัม๒๒ ปา หา๒๒ อิน๓๗ ฌา มคั 24 - 8 3 2 - 1 1 1 1อา1นิส1อปุ 1ปุ 2 2 47 6 18 1*วิป 2 1*ธิ 4 5 6 1อา - 1ตู - - 2 เกิดพรอ มกนั ๑) ญ๔ =>ส *นิ *ถิ *อ ๗*สหชาต+ สหชาตัตถิ1-5 สหชาตอวิคต1-5 ๑. สหชาตชาต๑ิ ๕ ๒) ก๔ =>อญั ปา สมั *วปิ ในขณะจติ เดยี วกัน ๓) ล๗ =>เห *ธิ *กํ นหา *อิน ฌา มคั วตั ถปุ ุเรชาตัตถิ6-10,17 วตั ถปุ ุเรชาตอวคิ ต6-10,17 สหชาตวิปปยตุ ต1-2 อารมั มณปเุ รชาตตั ถ1ิ 1-17 อารมั มณปุเรชาตอวคิ 11-17 วัตถปุ เุ รชาตวิป1 ปจ ฉาชาตตั ถิ เห *ธิ1-4๕ สห๖ อญั ๓ *นสิ 1-5๑๑ วตั ถารมั มณปเุ ร1 อาหารตั ถิ ปจฉาชาตอวคิ ต *กํ2๒ ปา นหา1๒ *อิน๓๗ ฌา ปจฉาชาตวิป2 อินทริยตั ถิ อาหารอวคิ ต มัค สมั *วิป1-2๒ *ถ1ิ -5๑๗ *อ1-5๑๗ อนิ ทริยอวิตต สมั วิป๔๒ อตั ถ๖ิ ๑๗ นตั ถิ วคิ ฺ อวิคต๖๑๗ ๑. สหชาตชาติ ๑๕ ปจ จยั (จาก ๒๔) (เกดิ พรอ มกนั ในขณะจติ เดียวกนั ) มี ๓ กลุม ๑) ญ๔ =>ส *นิ *ถิ *อ ๒) ก๔ =>อัญ ปา สมั *วปิ ๓) ล๗ =>เห *ธิ *กํ นหา *อิน ฌา มคั (น-> นร, รปู =ส.ปกํ ส.จริ ุ เฉพาะ *ธิ จิร)ุ เล็ก ๗ ขอ นทิ เทส ปจ จยั +ล=? ขอ  เห เหตุ 6  สเห.71 เจ.52-โม>2 และ สเห.จิรุ สเห.ปกํ ๑๒=ญ4+ก4 +ล4=เห ธิ อิน มคั ขอ - สหธิ๒๕ อธบิ ดี 4  สาธ.ิ ช.52- เจ.52-วิ. และ สา.จิรุ ขอ  สหก๒ํ ๕ เจตนาเจ.  89 เจ.51-เจต และ จริ ุ ปกํ ๑๓=ญ4+ก4 +ล5=เห ธิ หา อิน มคั ขอ  นหา๒๒ นามอาหาร 3  89 เจ.52 และ จิรุ ปกํ ๑๐=ญ4+ก4 +ล2=กํ หา ขอ  สหอนิ ๓๗ นามอนิ ทรยี  8  89 เจ.52 และ จิรุ ปกํ ๑๒=ญ4+ก4 +ล4=ธิ กํ หา อนิ ขอ  ฌา องคฌาน 5  79-ทวิ10 เจ.52 และ จริ ุ ปกํ ๑๔=ญ4+ก4 +ล6=.... (เวน กํ) ๑๑=ญ4+ก4 +ล3=อิน ฌา มคั ขอ  มคั องคม รรค 9  สเห.71 เจ.52 และ สเห.จริ ุ สเห.ปกํ ๑๓=ญ4+ก4 +ล5=.... (เวน กํ หา) ๔ บท กัตตบุ ท (แสดงถงึ ผกู ระทํา) สัมปทานบท (..ผรู ับมอบการกระทํา) ..กรณบท.. ..นามบทกริ ยิ าบท.. ..ปจ จัยธรรม คอื .. ..ปจ จยปุ บนั ธรรม คอื .. ..อํานาจปจจยั .. ..ปราศจากตัวตน เล็ก ๗ ........ ....สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตํสมฏุ ฐานานจฺ รปู านํ .....ปจจฺ เยน ปจจฺ โย. น>นร นาม  ....จติ เจ.... ...จริ ุ .. ปกํ ทีม่ ี(ตํ)...เปนสมฏุ ฐาน ๑๐-๑๔ (ญ๔+ก๔+ล?) ขอ ๒. อารมั ภบท อารัมภบท ปจจฺ ยุทเฺ ทเส โย ยาทิโส ปจฺจโย ........ปจฺจโยติ ภควตา อุททฺ ฏิ โ, โส ตาทิโส ปจจฺ โย ปจจฺ ยนิทเฺ ทเส, ....... ............................................................................. .........ปจฺจเยน ปจฺจโยติ ภควตา นิทฺทฏิ โ . ดาวนโหลดขอมูลและไฟลต า งๆไดจ าก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 6 ปจจัยเชนใดพระผมู ีพระภาคเจาทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจจยทุ เทสวา ....ปจจฺ โย ปจ จยั เชน นั้นพระผูม พี ระภาคเจาทรง แสดงโดยพสิ ดารในปจ จยนิทเทสวา ..... ................................................................ .....ปจฺจเยน ปจจฺ โย. ขอ ๓. พระบาลแี ละคาํ แปล/ จําแนกบทและเนอื้ ความ องคธ รรม/ กรณบท (หาอาํ นาจปจ จยั ) พระบาลแี ละคาํ แปล ....... ............................................................................. .......ปจจฺ เยน ปจจฺ โย ....... เปนปจจัย คือ ชว ยอปุ การะ.แก...................................................................... ดวยอาํ นาจ..........ปจ จยั จําแนกบทและเนือ้ ความ พระบาลีขอ ท่ี ๑ ........ เปนกตั ตบุ ท แสดงใหร ถู ึงปจจัยธรรม คอื ... ................................. เปนสมั ปทานบท แสดงใหร ถู ึงปจ จยปุ บนั ธรรม คือ ... ...ปจฺจเยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู งึ อํานาจปจจัย ... คือ ... ปจจฺ โย เปนนามกิริยาบท แสดงการชวยอุปการะแกปจจยุปบันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๑. เหตปุ จ จยั ๑. เหตปุ จจฺ ยนิทฺเทส เหตู เหตสุ มปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ านานจฺ รปู านํ เหตปุ จฺจเยน ปจจฺ โย. (น.๒๐) เหตุ ๖  สเห.๗๑+๕๒(-โม>๒) สเหจริ ุ๑๗ สเหปก๒ํ ๐>เหตุ ๖ สเห.จติ ตปุ ๑๒ (ญ๔ ก๔ ล๔=เห ธิ อิน มคั ) ๑. ก. จงแสดงอารัมภบทของเหตปุ จ จยั ท่ีเปน ภาษาบาลแี ละคาํ แปล (ไมตอ งจาํ แนกบท และเนือ้ ความองคธ รรม) ? 55 ๒. จงแสดงอารัมภบทของเหตปุ จ จยั นทิ เทสบาลแี ปลเปน ไทย และจาํ แนกบท เนอ้ื ความ องคธ รรม ? [P20-21] 51 ตอบ ก. อารัมภบทของ เหตปุ จจยั ปจฺจยุทฺเทเส โย ยาทโิ ส ปจจฺ โย เหตปุ จจฺ โยติ ภควตา อุททฺ ิฏโ , โส ตาทิโส ปจฺจโย ปจฺจยนิทเฺ ทเส. เหตู เหตุสมปฺ ยุตตฺ กานํ ธมฺมานํ ตํสมฏุ านานจฺ รูปานํ เหตปุ จจฺ เยน ปจฺจโยติ ภควตา นทิ ฺทฏิ โ. ปจจยั เชน ใดพระผูมีพระภาคเจา ทรงแสดงไวโ ดยยอในปจจยทุ เทสวา เหตุปจจฺ โย ปจ จัยเชน นั้นพระผูมพี ระภาคเจา ทรงแสดงโดยพิสดารในปจจยนิทเทสวา เหตู เหตสุ มฺปยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานฺจ รปู านํ เหตปุ จฺจเยน ปจจฺ โย. (55) พระบาลแี ละคาํ แปล เหตู เหตสุ มปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานจฺ รปู านํ เหตปุ จจฺ เยน ปจจฺ โย. ดาวนโหลดขอมลู และไฟลต างๆไดจ าก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 7 เหตุ ๖ เปน ปจจัย คือ ชว ยอุปการะแกสเหตกุ จติ ๗๑ เจตสกิ ๕๒ ท่ีประกอบกับเหตุ ๖ เหลานนั้ (เวนโมหเจตสกิ ท่ใี นโมหมูลจติ ๒) และสเหตกุ จิตตชรปู สเหตุกปฏสิ นธิกมั มชรูป ทมี่ ีเหตุ ๖ และสเหตกุ จิตตุปบาท เปนสมุฏฐาน ดว ยอํานาจเหตปุ จจยั (51) จําแนกบทและเน้ือความองคธ รรม เหตู เปน กัตตุบท แสดงใหรูถ งึ ปจ จยั ธรรมคอื เหตุ ๖ มโี ลภะ เปน ตน เหตสุ มปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ เปนสมั ปทานบท แสดงใหรถู งึ ปจ จยปุ บันธรรม คอื สเหตกุ จิต ๗๑ เจตสกิ ๕๒ สเหตุกจติ ตชรปู สเหตกุ ปฏิสนธกิ ัมมชรปู (เวนโมหเจตสกิ ทีใ่ นโมหมูลจติ ๒) เหตปุ จจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู งึ อาํ นาจปจ จัย ๑๒ คือ เหตุ สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาต- นิสสยะ วิปากะ สหชาตนิ ทริยะ มัคคะ สมั ปยุตตะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ที่ ทาํ การชว ยอุปการะในคราวเดียวกนั ตามสมควรนน้ั อาํ นาจของเหตอุ ยา งเดียวเทา น้ัน เปนพเิ ศษ ปจฺจโย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชวยอุปการะแกป จจยปุ บันธรรม โดยความปราศจากตัวตน ๓. จงแสดงพระบาลแี ละคาํ แปลในปจจยนทิ เทส ดังตอ ไปน้ี ก. อารมั มณปจ จยนิทเทส ขอ ท่ี ๘ ? [P32] 49, 58 ตอบ ก. แสดงพระบาลีและคาํ แปลของ อารมั มณปจ จยนิทเทส ขอที่ ๘ ยํ ยํ ธมมฺ ํ อารพภฺ เย เย ธมมฺ า อุปปฺ ชชฺ นตฺ ิ จติ ฺตเจตสิกา ธมมฺ า เต เต ธมมฺ า เตสํ เตสํ ธมมฺ านํ อารมมฺ ณปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ธรรมท้ังหลายใดๆ คือ จิตและเจตสกิ ยอมเกดิ ขึ้นเพราะอาศัยอารมณอนั ใดอนั หนึง่ ในบรรดาอารมณ ๖ บรรดาอารมณ ๖ อนั ใดอนั หนง่ึ เหลา น้ัน เปน ปจจัยคอื ชวยอปุ การะแกจ ิตเจตสกิ ทั้งหลายนั้นๆ ดว ยอาํ นาจ อารมั มณปจ จัย. ๒. สหชาตาธปิ ตปิ จจยนิทเทสมนี ทิ เทสกขี่ อ คอื อะไรบา ง จงแสดงทงั้ พระบาลี และคาํ แปลมา ตามลาํ ดบั ? [P45] 45 ตอบ สหชาตาธปิ ตปิ จจยนิทเทสมีนิทเทส ๔ ขอ คอื ๑. ฉนทฺ าธปิ ติ - ฉนทฺ สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานจฺ รปู านํ อธปิ ตปิ จจฺ เยน ปจจฺ โย. ฉนั ทาธปิ ติ เปนปจจัย คอื ชว ยอปุ การะแกส าธปิ ติชวนะ ๕๒ เจตสกิ ๕๐ ทป่ี ระกอบกบั ฉันทาธปิ ติ (เวน โมหมูล หสติ ปุ บาท ฉนั ทะ วจิ กิ ิจฉา) และสาธปิ ตจิ ติ ตชรปู ท่ีมีสาธปิ ตชิ วนจติ ตุปบาท พรอ มดว ยฉันทาธปิ ตเิ ปน สมุฏฐาน ดว ยอํานาจสหชาตาธปิ ตปิ จ จยั ๒. วริ ิยาธปิ ติ - วริ ยิ สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานจฺ รปู านํ อธิปตปิ จฺจเยน ปจจฺ โย. วริ ยิ าธิปติ เปน ปจ จัย คอื ชว ยอุปการะแกส าธิปติชวนะ ๕๒ เจตสิก ๕๐ ท่ปี ระกอบกบั วริ ิยาธิปติ (เวนโมหมลู หสติ ปุ ปาท วริ ิยะ วจิ ิกจิ ฉา) และสาธปิ ติจติ ตชรปู ทม่ี ีสาธปิ ตชิ วนจติ ตุปบาท พรอ มดว ยวิรยิ าธิปติเปนสมุฏฐาน ดว ยอาํ นาจสหชาตาธปิ ตปิ จจัย ๓. จติ ตฺ าธปิ ติ - จติ ตฺ สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ อธิปตปิ จฺจเยน ปจฺจโย. จติ ตฺ าธิปติ เปน ปจจยั คอื ชว ยอุปการะแกเจตสิก ๕๑ ทปี่ ระกอบกับจติ ตาธปิ ติ (เวนวจิ กิ ิจฉา) และสาธปิ ตจิ ติ ตชรูป ทม่ี สี าธปิ ตชิ วนจติ ตปุ บาทเปน สมฏุ ฐาน ดวยอํานาจสหชาตาธปิ ตปิ จจัย ๔. วมี สํ าธปิ ติ - วมี สํ สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานจฺ รปู านํ อธิปตปิ จจฺ เยน ปจฺจโย” วมี งั สาธปิ ติ เปนปจจัย คอื ชว ยอปุ การะแกตเิ หตกุ ชวนะ ๓๔ เจตสกิ ๔๗ ทป่ี ระกอบกับวมี ังสาธิปติ (เวน ปญ ญา) และสาธิปตจิ ิตตชรูป ทม่ี ีตเิ หตุกชวนจิตตปุ บาท พรอ มดว ยวีมังสาธิปติเปนสมุฏฐาน ดวยอํานาจสหชาตาธปิ ตปิ จจัย ดาวนโ หลดขอมูลและไฟลต างๆไดจ าก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 8 ๔. ก. จงแสดงอารมั ภบทของ อธปิ ตปิ จ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๔ ทง้ั บาลแี ละคาํ แปล ? [P44-45] 57 ข. ใหจ าํ แนกบทและเนอ้ื ความองคธ รรมของนทิ เทสขอท่ี ๔ จากขอ ก. มาใหส มบรู ณ ? 57 ๓. จงแสดงพระบาลแี ละคาํ แปลในปจ จยนทิ เทส ดงั ตอ ไปน้ี ข. อธิปตปิ จ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๔ ? [P44-45] 49 ๒. จงตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ ก. จงแสดงอารมั ภบทของ สหชาตาธปิ ตปิ จจยนิทเทส ขอ ๔ ? [P48-49] 50 ข. จงแสดงการจาํ แนกบทและเนือ้ ความองคธ รรมของพระบาลนี ทิ เทสของขอ ก.? 50 ตอบ ก. แสดงอารมั ภบทของอธิปตปิ จจยนิทเทส ขอท่ี ๔ ปจจฺ ยทุ เฺ ทเส โย ยาทิโส ปจจฺ โย อธิปตปิ จฺจโยติ ภควตา อทุ ฺทฏิ โ, โส ตาทโิ ส ปจฺจโย ปจจฺ ยนิทฺเทเส, วีมํสาธปิ ติ วีมสํ สมฺปยุตตฺ กานํ ธมฺมานํ ตํสมฏุ านานฺจ รปู านํ อธปิ ตปิ จฺจเยน ปจจฺ โยติ ภควตา นิทฺทิฏโ . ปจจยั เชนใดพระผูม พี ระภาคเจาทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจ จยุทเทสวา อธปิ ตปิ จจฺ โย ปจจัยเชน นนั้ พระผูมีพระภาคเจา ทรงแสดงโดยพิสดารในปจ จยนทิ เทสวา วมี สํ าธปิ ติ วมี สํ สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานจฺ รปู านํ อธปิ ตปิ จฺจเยน ปจฺจโย. พระบาลแี ละคาํ แปลโดยลําดับ [(49) ข. แสดงพระบาลีและคาํ แปลของอธปิ ตปิ จ จยนิทเทสขอ ท่ี ๔] (49) วมี สํ าธปิ ติ วมี สํ สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ อธปิ ตปิ จจฺ เยน ปจฺจโย. (49, 57) วมี งั สาธปิ ติ เปน ปจจัย คือชว ยอปุ การะ แกตเิ หตกุ ชวนะ ๓๔ เจตสิก ๓๗ ท่ปี ระกอบกบั วีมังสาธปิ ติ (เวนปญญา) และ สาธปิ ตจิ ติ ตชรูป ท่ีมตี ิเหตกุ ชวนจติ ตปุ บาท พรอ มดว ยวีมงั สาธปิ ติ เปนสมุฏฐาน ดว ยอาํ นาจสหชาตาธปิ ตปิ จ จัย ตอบ (50) ข. จาํ แนกบทและเน้ือความองคธ รรม พระบาลขี อ ท่ี ๔ วมี สํ าธปิ ติ เปน กตั ตบุ ท แสดงใหรถู งึ ปจ จยั ธรรมคอื ปญญา ทอ่ี ยูในตเิ หตกุ ชวนะ ๓๔ วมี สํ สมฺปยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานจฺ รปู านํ เปน สมั ปทานบท แสดงใหร ูถ งึ ปจ จยุปบนั ธรรม คอื ติเหตุกชวนะ ๓๔ เจตสกิ ๓๗ ทป่ี ระกอบกับ วมี งั สาธิปติ และ สาธปิ ติจติ ตชรปู อธิปตปิ จจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ูถงึ อาํ นาจปจจัย ๑๒ คอื สหชาตาธิปติ เหตุ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตนิ ทรยิ ะ มัคคะ สมั ปยตุ ตะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวิคตะ ท่ีทําการชว ยอุปการะในคราวเดยี วกนั ตามสมควรนั้น อํานาจของสหชาตาธปิ ตอิ ยางเดยี วเทา นั้นเปน พิเศษ ปจจฺ โย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอุปการะแกปจจยุปบันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๓. จงแสดงพระบาลี และคาํ แปลในปจจยนทิ เทส ดงั ตอ ไปนี้ ? 59, 62(4ก) ๓. จงแปลเปน ไทยในบาลนี ทิ เทสตอ ไปน้ี ? 55 / ๖. จงแสดง ปจ จยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปล ของ ? 46 (ก) อธิปตปิ จ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๕, [P45, 1/4] 46, 48, 55, 56, 59, 62 ตอบ (ก. แสดงพระบาลแี ละคาํ แปลของ) อธิปติปจ จยนิทเทส ขอที่ ๕ / ก. อธปิ ตปิ จจยนทิ เทสขอ ๕ มคี าํ แปล ดงั น้ี ยํ ยํ ธมมฺ ํ ครุ กตวฺ า เย เย ธมมฺ า อปุ ปฺ ชชฺ นตฺ ิ จิตตฺ เจตสกิ า ธมมฺ า, เต เต ธมมฺ า เตสํ เตสํ ธมมฺ านํ อธปิ ตปิ จจฺ เยน ปจฺจโย. แปลวา อารัมมณิกธรรมเหลา ใด ๆ คือ จิต เจตสกิ ทงั้ หลายกระทาํ ส่งิ ใด ๆ ใหเปน อารมณดว ยความฝกใฝ หนกั แนน แลวเกิดขึ้น สงิ่ ทั้งหลายเหลา นนั้ ๆ เปน ปจจยั คอื ชว ยอปุ การะแกอารมั มณิกธรรม คอื จิต เจตสกิ ทงั้ หลายเหลา นั้น ๆ ดว ยอาํ นาจอารมั มณาธปิ ตปิ จ จัย ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลต างๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 9 ๕. จงแสดงคาถาทแ่ี สดงถงึ อารมั มณาธปิ ตปิ จจยั และปจ จยปุ บนั ธรรมโดยเฉพาะ ๆ พรอ มคาํ แปล? [P52] 44, 60 ๑. เสชํ ตปิ ากํ ติกรฺ ยิ ํ จตรุ ปู ญจ เสชโิ น (อธปิ ตี ภเว) ทีย่ กมาน้ขี อถามดงั ตอ ไปน้ี ? [P52] 44 วันหลงั ก. แปลเปน ภาษาไทยวา อยา งไร ? [P52-53] 44 ข. องคธ รรมปรมตั ถท ่ีเปนปจจยั และปจ จยุปบนั นนั้ ไดแ กอ ะไร ? ค. เมอื่ วาโดยบทและวาระเปน บทและวาระอะไร ของปจ จยั อะไร ? ง. ในวาระนนั้ ๆ ไดอ าํ นาจปจ จยั เทา ไร คืออะไรบา ง ? ตอบ เสชํ ตปิ ากํ ตกิ รฺ ยิ ํ จตรุ ูปจฺ เสชโิ น ตปิ ุ ฺ  กามปุ ฺ สสฺ เสชสสฺ าธปิ ตี ภเว อตุ ตฺ รํ ธรี ยตุ ฺตฏนนฺ ํ นพิ ฺพานํ อตุ ตฺ รสฺส ต.ุ ตอบ ก. แปลวา โลภมจู ติ ๘ กด็ ี วบิ าก ๓ อยา ง คอื กามวบิ าก ๒๒ (เวน ทุกขสหคตกายวญิ ญาณจติ ) รปู วบิ าก ๕ อรูปวบิ าก ๔ กด็ ี กิรยิ า ๓ อยา ง คือ กามกิรยิ า ๑๑ รปู กริ ิยา ๕ อรปู กริ ยิ า ๔ ก็ดี อฏิ ฐนิปผนั นรปู ทเ่ี กดิ จาก สมฏุ ฐานทงั้ ๔ ก็ดี เปน อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยั ชว ยอุปการะ แกโลภมูลจติ ๘ (60) กศุ ล ๓ อยา ง คอื มหากศุ ล ๘ รปู กุศล ๕ อรปู กศุ ล ๔ เปนอารมั มณาธปิ ตปิ จจยั ชว ยอุปการะ แก มหากศุ ลจติ ๘ โลภมูลจิต ๘ , โลกตุ ตรจิต ๘ เปน อารมั มณาธิปตปิ จ จยั ชว ยอปุ การะ แกม หากุศล มหากริ ิยา ญาณสมั ปยตุ ตจิต ๘, สวน นพิ พาน เปน อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยั ชวยอปุ การะ มหากุศล มหากิรยิ าญาณสมั ปยตุ ตจิต ๘ และ โลกตุ ตรจติ ๘ ๓. จงแสดงการจําแนกในแตล ะคาํ ของคาถาทแี่ สดงถึงอารัมมณาธปิ ตปิ จ จยั และปจ จยปุ บนั โดยเฉพาะๆ ? [P52-53] 63 ตอบ โลภมูลจติ ๘ กด็ ี เสชํ จ วบิ าก ๓ อยาง คอื กามวิบาก๒๒-กา รปู วปิ าก๕ อรปู วบิ าก๔ กด็ ี ตปิ ากํ จ กริ ยิ า ๓ อยา ง คอื กามกริ ิยา ๑๑ รูปกริ ยิ า ๕ อรปู กริ ยิ า ๕ ก็ดี ตกิ ริยํ จ อฏิ ฐนิปผนั นรปู ๑๘ท่เี กดิ จากสมุฏฐานท้งั ๔ ก็ดี จตรุ ูปฺจ เปน อารมั มณาธปิ ติปจจยั ชว ยอุปการะ อธิปติ ภเว แกโ ลภะมูลจติ ๘ เสชิโน กุศล ๓ อยา ง คอื กามกุศล ๘ รูปกุศล ๕ อรูปกศุ ล ๔ ตปิ ุญฺ ํ เปน อารมั มณาธิปติปจจัยชว ยอุปการะ อธิปติ ภเว แกม หากศุ ล ๘ โลภมูลจิต ๘ กามปุ ญฺ สสฺ เสชสฺส โลกตุ ตรจิต ๘ อตุ ฺตรํ เปน อารมั มณาธปิ ตปิ จจัยชว ยอปุ การะ อธิปติ ภเว แกมหากศุ ล มหากริ ยิ าญาณสมั ปยุตตจติ ๘ ธยี ุตตฺ ฏฐ านนฺ ํ สวน ตุ นิพพาน นิพพฺ าน เปน อารมั มณาธปิ ตปิ จจยั ชว ยอุปการะ อธปิ ติ ภเว แกมหากุศล มหากิริยาญาณสัมปยุตตจิต ๘ ธียตุ ตฺ ฏฐ านนฺ ํ ดาวนโ หลดขอมูลและไฟลต างๆไดจ าก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 10 โลกตุ ตรจติ ๘ อตุ ตฺ รสฺส ๖. การแสดงอนนั ตรปจ จยั ปจ จยุปบนั ของขอ ๑ ถงึ ขอ ๑๗ พระพทุ ธองคท รงแสดงเพอ่ื มนั ทบคุ คล สาํ หรบั ขอ ๑๘ ทรงแสดงเพอ่ื ตกิ ขบคุ คล จงแสดงพระบาลนี ทิ เทสและคาํ แปลแหง อนนั ตรปจ จยั สงเคราะหล งในกรณบทขอ ๑๘ เพอ่ื สนบั สนนุ ขอ ความขา งตน เฉพาะทมี่ อี าเสวนปจ จยั และนานักขณกิ กมั มปจ จยั เปน ปจ จัยสงเคราะห ? [P55] 54 ตอบ พระบาลนี ทิ เทสและคาํ แปลท่ีมอี าเสวนปจ จยั เปนปจ จัยสงเคราะห คอื ขอ ๑๑ ปรุ มิ า ปุรมิ า กุสลา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฉฺ มิ านํ กสุ ลานํ ธมมฺ านํ อนนตฺ รปจจฺ เยน ปจจฺ โย. โลกิยกศุ ลชวนะ ๑๗ ท่ีเกดิ กอ น ๆ (เวนชวนะดวงสดุ ทาย) เปนปจจัย คือ ชว ยอุปการะแกก ุศลชวนะ ๒๑ ทเี่ กดิ หลงั ๆ (เวน ชวนะดวงท่หี นึง่ ) ดวยอาํ นาจอนันตรปจจยั ขอ ๑๓ ปรุ มิ า ปรุ มิ า กสุ ลา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฉฺ มิ านํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ อนนตฺ รปจจฺ เยน ปจจฺ โย. อกุศลชวนะ ๑๒ ทีเ่ กดิ กอน ๆ (เวนชวนะดวงสดุ ทาย) เปนปจจยั คอื ชว ยอปุ การะแกอ กศุ ลชวนะ ๑๒ ทเ่ี กิด หลงั ๆ (เวน ชวนะดวงทหี่ นงึ่ ) ดวยอํานาจอนันตรปจจัย ขอ ๑๕ ปรุ มิ า ปรุ มิ า อพยฺ ากตา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฉฺ มิ านํ อพยฺ ากตานํ ธมมฺ านํ อนนฺตรปจจฺ เยน ปจจฺ โย อพยากตธรรม คอื วิปากจติ ๓๖ กริ ิยาจติ ๒๐ ที่เกิดกอน ๆ (เวน จตุ จิ ติ ของพระอรหนั ต) เปน ปจ จยั คอื ชวยอปุ การะแกอพยากตธรรม คอื วปิ ากจิต ๓๖ กริ ิยาจติ ๒๐ พรอ มดว ยจุติจติ ของพระอรหันตทีเ่ กิด หลงั ๆ ดวยอาํ นาจอนนั ตรปจจยั พระบาลนี ทิ เทสและคาํ แปลทีม่ นี านกั ขณกิ กัมมปจจยั เปนปจ จัยสงเคราะห คือ ขอ ๑๒ ปรุ มิ า ปุรมิ า กสุ ลา ธมมฺ า ปจฺฉมิ านํ ปจฺฉมิ านํ อพยฺ ากตานํ ธมมฺ านํ อนนตฺ รปจจฺ เยน ปจจฺ โย. กุศลชวนะ ๒๑ ดวงสดุ ทา ยที่เกดิ กอน ๆ เปน ปจ จัย คอื ชวยอุปการะแกอพยากตธรรม คอื สันตรี ณจิต ๓ มหาวิปากจติ ๘ ผลจิต ๔ ทเ่ี กดิ หลงั ๆ ดวยอาํ นาจอนันตรปจจัย ๑. จงแสดงอารมั ภบท พระบาลีและคาํ แปล จาํ แนกบท และเน้อื ความองคธรรมแหง อนนั ตรปจ จยนทิ เทสขอ ๑๗ ? 46 ตอบ อนนั ตรปจจยนิทเทส อารัมภบท [P56, 61-62] ปจฺจยุทฺเทเส โย ยาทิโส ปจจฺ โย อนนตฺ รปจจฺ โยติ ภควตา อุททฺ ฏิ โ, โส ตาทิโส ปจจฺ โย ปจฺจยนทิ เฺ ทเส, ปุรมิ า ปรุ มิ า อพยฺ ากตา ธมมฺ า ปจฺฉมิ านํ ปจฉฺ ิมานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อนนตฺ รปจจฺ เยน ปจจฺ โยติ ภควตา นทิ ฺทฏิ โ. ปจ จยั เชนใดพระผมู ีพระภาคเจาทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจจยทุ เทสวา อนนตฺ รปจจฺ โย ปจจัยเชนนนั้ พระผูมีพระภาคเจา ทรงแสดงโดยพสิ ดารในปจจยนทิ เทสวา ปรุ มิ า ปรุ มิ า อพยฺ ากตา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฉฺ มิ านํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ อนนฺตรปจจฺ เยน ปจจฺ โย. พระบาลแี ละคาํ แปล ๑๗. ปรุ มิ า ปรุ มิ า อพยฺ ากตา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฉฺ มิ านํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ อนนตฺ รปจจฺ เยน ปจฺจโย. อพยากตธรรม คือ โวฎฐัพพนจติ หรอื มโนทวาราวัชชนจติ ท่เี กดิ กอน ๆ เปน ปจจยั คอื ชว ยอปุ การะ แกอกศุ ลชวนะดวงท่ี ๑ ทเ่ี กิดหลงั ๆ ดวยอํานาจอนันตรปจ จยั . จาํ แนกบทและเนอื้ ความองคธ รรม พระบาลขี อ ที่ ๑๗ ปรุ มิ า ปรุ มิ า อพยฺ ากตา ธมมฺ า เปน กตั ตบุ ท แสดงใหร ูถงึ ปจ จัยธรรม ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลต างๆไดจาก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 11 คอื โวฏฐัพพนะในปญจทวารวิถี หรอื มโนทวาราวชั ชนะ ในมโนทวารวิถี ปจฺฉมิ านํ ปจฉฺ มิ านํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ เปน สัมปทานบท แสดงใหร ูถึงปจจยุปบนั ธรรม คือ ชวนะดวงที่ ๑ ของอกุสศลชวนะ ๑๒ อนนตฺ รปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู ึงอํานาจปจ จยั ๕ คอื อนนั ตระ สมนนั ตระ อนนั ตรูปนิสสยะ นตั ถิ วิคตะ ที่ทําการชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั นนั้ อํานาจของอนนั ตระอยา งเดียวเทาน้ันเปนพเิ ศษ ปจจฺ โย เปน นามกิรยิ าบท แสดงการชวยอปุ การะแกปจ จยปุ บนั ธรรมโดยความปราศจากตัวตน. ๓. จงแปลเปน ไทยในบาลนี ิทเทสตอ ไปนี้ ? 48, 55, 56 ข. อนนั ตรปจ จยนทิ เทส ขอ ๑๘ [P56] ตอบ ข. อนนั ตรปจ จยนทิ เทสขอ ๑๘ มีคาํ แปลดงั น้ี ธรรมทั้งหลายคอื จติ เจตสิก พรอมดวยจุตจิ ติ ของพระอรหันตท่เี กิดหลงั ๆ ใดๆ ยอ มเกดิ ขนึ้ ตดิ ตอกันในลําดบั แหงนามขนั ธทง้ั หลายใดๆ (เวนจตุ จิ ิตของพระอรหันต) นามขนั ธทัง้ หลาย (เวนจุติจติ ของพระอรหนั ต) นน้ั ๆ เปน ปจจัย คือ ชว ยอปุ การะแกจ ติ เจตสกิ พรอมดว ยจตุ ิจติ ของพระอรหนั ตท ่ีเกิดหลงั ๆ นนั้ ๆ ดว ยอาํ นาจอนนั ตรปจจยั ๓. จงแสดงพระบาลี และคาํ แปล พรอมทั้งอาํ นาจปจ จยั ในกรณบท ของปจ จยนทิ เทส ตอ ไปน้ี ก. สหชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๑ ? [P66-67] 48, 52 ๕. จงจาํ แนกกรณบทและแสดงอาํ นาจปจ จยั ในสหชาตปจ จยนทิ เทสขอ ท่ี ๑ และขอ ที่ ๓ มาดู ? [P67-68] 46 ตอบ (48, 52) ก. สหชาตปจจยั นทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปล พระบาลขี อ ที่ ๑ จตตฺ าโร ขนธฺ า อรปู โน อฺ มฺ ํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. นามขันธ ๔ เปน ปจจยั คือชว ยอุปการะซง่ึ กันและกนั หรอื แกกันและกัน ดว ยอํานาจสหชาตปจ จัย ตอบ (46) พระบาลขี อท่ี ๑ สหชาตปจฺจเยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู ึงอาํ นาจปจจยั คอื ถาเปน นามขนั ธ ๔ คือ จติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ที่ในปฏสิ นธิกาลและปวตั ตกิ าล ทาํ การชว ยอุปการะซึง่ กันและกัน น้นั ก็ไดปจ จัย ๖ คอื สหชาตะ อญั ญมัญญะ สหชาตนิสสยะ สมั ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ, ถาเปนวบิ ากนามขันธ ๔ คอื วิปากจติ ๓๖ เจตสกิ ๓๘ ที่ในปฏสิ นธิกาลและปวตั ตกิ าล ทาํ การชว ยอุปการะ ซงึ่ กนั และกนั กไ็ ดป จจยั ๗ คือ สหชาตะ อญั ญมัญญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สัมปยุตตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ีทาํ การชว ยอุปการะในคราวเดียวกนั น้ี อํานาจของสหชาตะอยา งเดยี วเทา นนั้ เปน พิเศษ (46) พระบาลขี อที่ ๓ สหชาตปจจฺ เยน เปนกรณบท แสดงใหร ถู ึงอาํ นาจปจจยั คอื ถา เปน ปฏิสนธหิ ทัยวตั ถุ ทําการชว ยอุปการะแกปญจโวการปฏสิ นธนิ ามขันธ ๔ แลว กไ็ ดป จ จัย ๖ คือ สหชาตะ อัญญมัญญะ สหชาตนิสสยะ สหชาตวปิ ปยุตตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ, ถาเปน ปญ จโวการปฏสิ นธินามขนั ธ ๔ ทาํ การชว ยอปุ การะแกป ฏิสนธิหทยั วตั ถแุ ลว ก็ไดป จจยั ๗ คอื สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนสิ สยะ วปิ าก สหชาตวิปปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ที่ทําการชว ยอุปกระในคราวเดยี วกนั นี้ อํานาจของสหชาตะอยา งเดียวเทา นนั้ เปน พเิ ศษ. ๓. จงแปลพระบาลี พรอ มทง้ั แสดงอาํ นาจปจ จยั ในกรณบทของพระบาลนี ทิ เทสดงั ตอ ไปน้ี ก. โอกกฺ นตฺ กิ ขฺ เณ นามรปู  อญฺ มญฺ ํ สหชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย. ? 61, 63 ตอบ ก. นามขนั ธ ๔ และ หทัยวตั ถุ ในขณะปฏิสนธิกาลในปญ จโวการภมู ิ เปน ปจ จัย คอื ชว ยอปุ การะซ่งึ กนั และกันหรือแกก นั และกัน ดวยอาํ นาจสหชาตปจ จยั . ดาวนโหลดขอ มูลและไฟลต า งๆไดจาก Post ท่หี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 12 สหชาตปจฺจเยน เปน กรณบท แสดงใหร ูถึงอาํ นาจปจจยั คอื ถา เปน ปฏิสนธหิ ทัยวตั ถุ ทาํ การชว ยอุปการะแกปญจโวการปฏิสนธนิ ามขนั ธ ๔ แลว ก็ไดปจจยั ๖ คอื สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ สหชาตวิปปยุตตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวิคตะ ถา เปน ปญ จโวการปฏิสนธนิ ามขนั ธ ๔ ทาํ การชว ยอปุ การะแกปฏิสนธหิ ทยั วตั ถแุ ลว ก็ไดป จจัย ๗ มี สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วิปากะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทที่ ําการชว ย อุปการะในคราวเดยี วกันน้ี อาํ นาจของสหชาตะอยา งเดียวเทานนั้ เปน พิเศษ ๓. จงแสดงอารมั ภบทพระบาลแี ละคาํ แปลแหง สหชาตปจ จยนทิ เทส เฉพาะขอ ท่ี ๖ พรอ มทงั้ จาํ แนกบทเนอ้ื ความองคธ รรม และใหแ สดงอาํ นาจปจ จยั ดว ย ? [P66, 68-69] 44 ตอบ สหชาตปจ จยนทิ เทส อารมั ภบทเฉพาะ ขอท่ี ๖ ปจจฺ ยทุ ฺเทเส โย ยาทิโส ปจฺจโย สหชาตปจฺจโยติ ภควตา อทุ ฺทฏิ โ, โส ตาทโิ ส ปจจฺ โย ปจจฺ ยนทิ เฺ ทเส, รปู โน ธมฺมา อรปู นํ ธมฺมานํ กิ ฺจิกาเล สหชาตปจฺจเยน ปจจฺ โย กิ จฺ ิกาเล น สหชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โยติ ภควตา นทิ ฺทฏิ โ  ปจ จัยเชน ใด พระผมู ีพระภาคเจา ทรงแสดงไวโดยยอ ในปจจยุทเทสวา สหชาตปจจฺ โย ปจจัยเชนนั้นพระผมู พี ระภาคเจา ทรงแสดงโดยพสิ ดารในปจจยนิทเทสวา รปู โ น ธมฺมา อรปู น ํ ธมฺมานํ กิ จฺ กิ าเล สหชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย กิจฺ กิ าเล น สหชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย พระบาลแี ละคาํ แปล รปู โ น ธมฺมา อรปู น ํ ธมมฺ านํ กิ จฺ ิกาเล สหชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย กิจฺ ิกาเล น สหชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย ในขณะปฏสิ นธกิ าล หทยั วตั ถุรปู ท้ังหลาย เปนปจ จยั คอื ชวยอปุ การะแกปญ จโวการปฏิสนธนิ ามขนั ธ ๔ ดวย อาํ นาจสหชาตปจ จัย แตใ นปวตั ติกาล เปนปจจยั คือ ชว ยอปุ การะแกน ามขนั ธ ๔ ดว ยอํานาจสหชาตปจจัยไมไ ด จาํ แนกบทเน้อื ความองคธ รรมและแสดงอาํ นาจปจจัย พระบาลขี อ ที่ ๖ รปู โ น ธมมฺ า เปน กตั ตบุ ท แสดงใหร ถู งึ ปจจยั ธรรม คอื หทยวตั ถรุ ปู อรปู น ํ ธมมฺ านํ เปน สัมปทานบท แสดงใหรถู ึงปจจยุปบันธรรม คอื ปฏิสนธนิ ามขันธ ๔ ที่ในปญ จโวการภมู ิ กิจฺ ิกาเล เปนกาลาธารบท แสดงใหรถู ึงปฏสิ นธิกาล คอื อปุ ปาทักขณะของปฏสิ นธิจติ สหชาตปจฺจเยน เปนกรณบท แสดงใหรถู งึ อาํ นาจปจ จยั ๖ คอื สหชาตะ อญั ญมัญญะ สหชาตนสิ สยะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทท่ี าํ การชว ยอปุ การะในคราวเดียวกันนี้ อาํ นาจของสหชาตะอยางเดยี วเทา นนั้ เปนพิเศษ ปจจฺ โย เปนนามกริ ยิ าบท แสดงการชวยอปุ การะแกปจจยุปบนั ธรรม โดยความปราศจากตวั ตน กิ จฺ ิกาเล น สหชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย ในบทน้ี กิจฺ กิ าเล เปน กาลาธารบท แสดงใหรถู งึ ปวัตติกาล คือ ตง้ั แตฐตี ิ ขณะของปฏสิ นธิจติ เปน ตน จนถึงจติ ท่เี กิดกอนจตุ ิจติ น สหชาตปจฺจเยน ปจจฺ โย เปนกรณบทและนามกิริยาบท ที่มคี าํ ปฏิเสธอยูขางหนา แสดงใหร ูวา หทยั วัตถุรปู ท่เี กิดขึน้ ในปวตั ตกิ าลน้ี ไมไดท าํ การชวยอุปการะแกป วัตตนิ ามขนั ธ ๔ ดว ยอาํ นาจสหชาตปจจัยแตป ระการใด ๖. จงแสดง ปจ จยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปล ของ สหชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๖, [P66, 1/4] 46 ๖. จงแสดงบาลแี ละคาํ แปล ของ สหชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๖, ปเุ รชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๑๓ , อินทรยิ ปจ จยนทิ เทส ขอท่ี ๕ ? 61 ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลตา งๆไดจ าก Post ท่หี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 13 ตอบ แสดงบาลแี ละคําแปลของ สหชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๖ รปู โ น ธมฺมา อรปู น ํ ธมมฺ านํ กิ จฺ กิ าเล สหชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย กิจฺ กิ าเล น สหชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย แปลวา ในขณะปฏิสนธกิ าล หทัยวตั ถรุ ูปท้ังหลาย เปน ปจ จัย คือชวยอปุ การะแกปญจโวการปฏสิ นธินามขันธ ๔ ดว ยอํานาจสหชาตปจ จัย แตในปวัตตกิ าล เปนปจจัย คอื ชวยอปุ การะแกนามขันธ ๔ ดวยอาํ นาจสหชาตปจ จยั ไมได ๓. จงแปลพระบาลแี ละแสดงอาํ นาจปจ จยั ในกรณบทของปจจยนทิ เทสตอ ไปนี้ ? ก. อญั ญมัญญปจ จยั ขอ ๓ ? [P71-72] 47 ๖. จงแสดงพระบาลี พรอ มทงั้ องคธ รรม และปจจยั สงเคราะหใ นขอตอไปนี้ ? 44 ๓. กรณบท ของอญั ญมญั ญปจ จยนทิ เทส ขอ ๓ ? [P72] 44 ตอบ ก. อัญญมญั ญปจ จัยขอ ๓ โอกกฺ นตฺ กิ ขฺ เณ นามรปู  อฺ มฺ ปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ในขณะปฏสิ นธกิ าล ปญ จโวการนามขนั ธ และหทัยวตั ถรุ ปู เปนปจ จยั คือ ชวยอุปการะ (อฺมฺ ) ซง่ึ กนั และกนั หรอื แกก นั และกัน ดว ยอาํ นาจอัญญมญั ญปจจยั (44) กรณบทของอญั ญมัญญปจจยนทิ เทสขอ ๓ อฺ มฺ ปจฺจเยน เปน กรณบท แสดงใหร ูถ ึงอํานาจปจจัย คอื ถาเปนปฏิสนธหิ ทัยวตั ถุทําการชวยอปุ การะแก ปญ จโวการปฏิสนธินามขนั ธ ๔ แลว ก็ไดป จ จยั ๖ คือ อัญญมญั ญะ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ สหชาตวิปปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ถาเปนปญ จโวการปฏิสนธนิ ามขนั ธ ๔ ทาํ การชวยอปุ การะแกปฏิสนธหิ ทัยวตั ถแุ ลว ก็ไดป จ จัย ๗ คอื อญั ญมญั ญะ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ วปิ ากะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทีท่ าํ การชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั น้ี อาํ นาจของอญั ญมัญญะอยา งเดียวเทา นัน้ เปนพิเศษ ๔. จงแสดงพระบาลแี ละคาํ แปล พรอมท้งั แสดงอาํ นาจปจ จยั ในกรณบทของปจ จยนทิ เทสดงั ตอ ไปน้ี ? ข. นสิ สยปจจยนทิ เทส ขอ ท่ี ๖ ? [P73, 75] 52 ๓. จงแปลพระบาลี พรอ มทง้ั แสดงอาํ นาจปจ จยั ในกรณบทของพระบาลนี ทิ เทสดงั ตอ ไปนี้ ข. จกขฺ ายตนํ จกขฺ วุ ิ ฺ าณธาตุยา ตสํ มปฺ ยุตตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ นสิ สฺ ยปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ? 61, 63 ตอบ (52) ข. นสิ สยปจจยนิทเทส ขอท่ี ๖ จกขฺ ายตนํ จกขฺ วุ ิ ฺ าณธาตยุ า ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานฺจ ธมมฺ านํ นสิ สฺ ยปจจฺ เยน ปจจฺ โย ตอบ (61, 63) มชั ฌิมายกุ ะจกั ขายตนะทเ่ี กดิ พรอ มกันกบั อตีตภวงั คด วงแรก หรือฐตี ปิ ต ตจักขายตนะ ๔๙ เปนปจ จยั คือชวยอุปการะแกจักขุวญิ ญาณธาตุ และสพั พจติ ตสาธารณเจตสกิ ๗ ดวง ท่ปี ระกอบกับจกั ขุวญิ ญาณธาตุ ดวยอํานาจวตั ถปุ ุเรชาตนิสสยปจจยั นสิ สฺ ยปจฺจเยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู ึงอํานาจปจจยั ๖ คือ วตั ถปุ เุ รชาตนิสสยะ วัตถปุ ุเรชาตะ วตั ถุปุเรชาตนิ ทริยะ วตั ถปุ ุเรชาตวปิ ปยตุ ตะ วตั ถปุ ุเรชาตตั ถิ วตั ถปุ เุ รชาตอวคิ ตะ ทที่ าํ การชว ยอุปการะใน คราวเดียวกนั นี้ อาํ นาจของวตั ถุปุเรชาตนิสสยะอยา งเดยี วเทานน้ั เปนพเิ ศษ ๓. นสิ สยปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๙ น้นั มพี ระบาลีนิทเทสและคาํ แปลวา อยา งไร ? ๙ ธ.ค. ๖๓ จงจาํ แนกบทและเนื้อความองคธ รรม มาใหส มบรู ณ ? [P74-75] 56 ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลต า งๆไดจาก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว)

มหาปฏฐาน 14 ตอบ นิสสยปจจยนิทเทสขอที่ ๙ ไดแ ก ชวิ หฺ ายตนํ ชวิ หฺ าวิ ฺาณธาตยุ า ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ นสิ สฺ ยปจจฺ เยน ปจจฺ โย แปลวา มชั ฌิมายุกชวิ หายตนะที่เกิดพรอมกนั กับอตตี ภวงั คด วงแรก หรอื ฐีตปิ ตตชวิ หายตนะ ๔๙ เปน ปจจยั คอื ชว ยอปุ การะแกชวิ หาวญิ ญาณธาตุ และสพั พจิตตสาธารณเจตสกิ ๗ ดวงท่ี ประกอบกบั ชวิ หาวญิ ญาณธาตุ ดว ยอาํ นาจวตั ถปุ เุ รชาตนสิ สยปจ จัย จาํ แนกบทและเนื้อความองคธ รรม พระบาลขี อที่ ๙ ชวิ หฺ ายตนํ เปนกัตตุบท แสดงใหร ูถงึ ปจจัยธรรม คอื มชั ฌิมายุกชวิ หาปสาท (ตามมตขิ องทา น โบราณาจารย) หรือฐตี ปิ ต ตชวิ หาปสาท ๔๙ (ตามมตขิ องทา นอาจารยภายหลงั ) ชวิ หฺ าวิ ฺาณธาตยุ า ตํ สมปฺ ยุตตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ เปนสมั ปทานบท แสดงใหร ูถ งึ ปจจยปุ บันธรรม คือจกั ขวุ ญิ ญาณจิต ๒ สัพพจิตตสาธารณเจตสกิ ๗ ดวงท่ปี ระกอบ นสิ สฺ ยปจจฺ เยน เปนกรณบท แสดงใหร ูถึงอาํ นาจปจจยั ๖ คอื วัตถปุ เุ รชาตนสิ สยะ วัตถุปเุ รชาตะ วตั ถปุ เุ รชาตนิ ทริยะ วตั ถปุ ุเรชาตวปิ ปยุตตะ วตั ถปุ ุเรชาตตั ถิ วตั ถุปเุ รชาตอวคิ ตะ ที่ทําการชว ยอปุ การะ ในคราวเดยี วกนั น้ี อํานาจของวตั ถปุ เุ รชาตนิสสยะอยางเดียวเทา นน้ั เปน พเิ ศษ ปจฺจโย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกปจจยุปบันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๓. จงแสดงพระบาลี และคาํ แปล ในปจ จยนทิ เทส ดงั ตอ ไปน้ี ข. นสิ สยปจ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๑๑ ? [P74] 58, 59, 62(4) ๖. จงแสดง ปจ จยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปล ของ นสิ สยปจจยนทิ เทส ขอ ท่ี ๑๑, [P74, 1/4] 46, 59 ตอบ ข. นสิ สยปจ จยนิทเทส ขอ ท่ี ๑๑ ยํ รปู  นสิ สฺ าย มโนธาตุ จ มโนวิ ฺ าณธาตุ จ วตตฺ นตฺ ิ ตํ รปู  มโนธาตยุ า จ มโนวิ ฺาณธาตยุ า จ ตสํ มฺปยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ นสิ สฺ ยปจจฺ เยน ปจจฺ โย. (แปลวา) มโนธาตุ ๓ และ มโนวญิ ญาณธาตุ ๗๒ เจตสกิ ๕๒ (เวน อรปู วปิ ากจติ ๔) อาศยั หทัยวตั ถุใดเกิดขึ้น หทยั วตั ถุนน้ั เปน ปจ จยั คอื ชวยอุปการะแกม โนธาตุ ๓ และ มโนวญิ ญาณธาตุ ๗๒ (เวนอรปู วิปากจิต ๔) เจตสกิ ๕๒ ทปี่ ระกอบกับ มโนธาตุ และ มโนวญิ ญาณธาตุ ดวยอาํ นาจวตั ถปุ ุเรชาตนิสสยปจจัย และวตั ถารมั มณปุเรชาตนสิ สยปจจัย ๖. จงแสดงอาํ นาจปจ จยั ในกรณบทของปจจยนทิ เทสตอ ไปนี้ ? ก. เหตปุ จ จยนเิ ทส ? [P21] 43 ข. อารมั มณปจ จยนทิ เทสขอ ที่ ๑ ? [P32] 43 ค. อนนั ตรปจ จยนทิ เทสขอ ท่ี ๑๑ ? [P57] 43 ง. นสิ สยปจจยนทิ เทสขอ ท่ี ๖ ? [P75] 43 ตอบ ก. ในกรณบท ของเหตุปจจยนิทเทสน้ัน ไดอ าํ นาจปจจยั ๑๒ คอื เหตุ สหชาตาธิปติ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตนิ ทริยะ มคั คะ สมั ปยตุ ตะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ข. ในกรณบท ของอารัมมณปจ จยนทิ เทสขอที่ ๑ น้นั ไดอํานาจปจจัย ๔ คอื อารัมมณะ อารมั มณปุเรชาตะ อารัมมณปุเรชาตตั ถิ อารัมมณปุเรชาตอวคิ ตะ ค. ในกรณบท ของอนันตรปจ จยนิทเทสขอ ที่ ๑๑ น้ัน ไดอ าํ นาจปจ จยั ๖ คอื อนนั ตระ สมนนั ตระ อนันตรปู นิสสยะ อาเสวนะ นตั ถิ วคิ ตะ ง. ในกรณบท ของนสิ สยปจ จยนทิ เทสขอที่ ๖ นั้น ไดอํานาจปจจยั ๖ คอื วตั ถปุ ุเรชาตนสิ สยะ วัตถุปุเรชาตะ วัตถุปุเรชาตนิ ทรยิ ะ วัตถุปุเรชาตวปิ ปยตุ ตะ วัตถปุ เุ รชาตตั ถิ วตั ถปุ ุเรชาตอวคิ ตะ ดาวนโ หลดขอมูลและไฟลตางๆไดจ าก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 15 ๕. ในพระบาลนี ทิ เทสขอที่ ๑ ของอปุ นสิ สยปจ จยนทิ เทสนนั้ องคธ รรมของกตั ตบุ ทและสมั ปทานบท ทเ่ี ปน อารมั มณปู นสิ สยะ, ปกตปู นสิ สยะ ไดแกอ ะไรบา ง ? [P85] 44 ตอบ ถาเปน อารัมมณปู นิสสยะ ปรุ มิ า ปรุ มิ า กสุ ลา ธมมฺ า เปน กัตตบุ ท แสดงใหรูถงึ ปจ จยั ธรรม ไดแก โลกีย กุศลจติ ตปุ บาท ๑๗ ท่ีนา ใฝใ จยิ่งนักทเ่ี กดิ กอน ๆ เปนผูท ําการชว ยอปุ การะแกมหากุศลญาณวปิ ปยตุ ตจิต ๔ เปน ผู ฝก ใฝห นักแนน ในการรบั อารมณท่เี กดิ หลัง ๆ และกุศลจิตตปุ บาท ๒๐ (เวน อรหัตตมรรค) ทนี่ าใฝใ จยิง่ นกั ท่ีเกิด กอ น ๆ เปนผชู วยอุปการะแกม หากุศลญาณสัมปยุตตจติ ๔ เปนผฝู ก ใฝหนกั แนน ในการรับอารมณท ี่เกดิ หลัง ๆ ปจฺฉมิ านํ ปจฉฺ มิ านํ กสุ ลานํ ธมมฺ านํ เปน สมั ปทานบท แสดงใหร ถู ึงปจจยปุ บนั ธรรม คอื มหากศุ ลจิตตปุ บาท ๘ เปน ผูฝกใฝห นกั แนนในการรบั อารมณ ถา เปน ปกตปู นสิ สยะ ปรุ มิ า ปรุ ิมา กสุ ลา ธมมฺ า กไ็ ดแก กศุ ลจติ ตปุ บาท ๒๐ (เวนอรหัตตมรรค) ที่เปนพลวะมกี าํ ลังมากทีเ่ กดิ กอ น ๆ เปนปจ จัย ปจฺฉมิ านํ ปจฉฺ มิ านํ กสุ ลานํ ธมมฺ านํ ก็ไดแ ก กศุ ลจติ ตปุ บาท ๒๑ ทเี่ กิดหลงั ๆ เปน ปจ จยปุ บนั ๖. จงแสดงบาลแี ละคาํ แปล ของ สหชาตปจจยนทิ เทส ขอ ที่ ๖, ปเุ รชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๑๓ , อนิ ทรยิ ปจ จยนทิ เทส ขอท่ี ๕ ? 61 ตอบ แสดงบาลแี ละคาํ แปลของปเุ รชาตปจ จยนิทเทสขัอที่ ๑๓ มโนวิ ญฺ าณธาตุยา ตํสมปฺ ยตุ ฺตกานจฺ ธมมฺ านํ กิฺจิ กาเล ปุเรชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย กิฺจิ กาเล น ปุเรชาตปจฺจเยน ปจจฺ โย ในปวตั ตกิ าลหทัยวตั ถุรปู นี้ เปนปจ จยั คือชว ยอุปการะแก มโนวญิ ญาณธาตุ ๗๒ เจตสกิ ๕๒ ทป่ี ระกอบกับ มโน วิญญาณธาตุ ดว ยอาํ นาจวตั ถุปเุ รชาตปจจัย และวตั ถารมั มณปเุ รชาตปจ จยั สําหรบั ในปฏสิ นธกิ าลนนั้ หทัยวตั ถรุ ปู น้ี เปนปจ จยั คอื ชวยอปุ การะแกป ฏสิ นธวิ ญิ ญาณ ๑๕ เจตสกิ ๓๕ ที่ ประกอบกบั ปฏิสนธิวญิ ญาณ (เวนอรปู ปฏสิ นธวิ ิญญาณ) ดวยอาํ นาจวัตถปุ เุ รชาต ปจ จยั และวตั ถารมั มณปเุ รชาตปจ จัยไมไ ด ๓. จงแสดงพระบาลแี ละคาํ แปลในปจจยนทิ เทส ดงั ตอ ไปน้ี ? ค. ปจ ฉาชาตปจ จยนทิ เทส ? [P96] 49 ๓. ปจฉาชาตปจจยนิทเทส มพี ระบาลี และคาํ แปลวา อยา งไร ? และจงแสดงองคธรรมของปจ จยุปบนั เมอ่ื ยกองคธ รรมตอ ไปนี้ เปน ปจ ฉาชาตปจ จยั ? [P97] 45 ก. นามขนั ธ ๔ คอื ปญ จโวการปฐมภวงั ค ๑๕ เปนปจฉาชาตปจ จยั ข. ทตุ ยิ ภวงั ค นามขันธ ๔ เปน ปจ ฉาชาตปจ จยั ? ตอบ ปจฉาชาตปจจยนทิ เทส พระบาลีและคาํ แปล/ (49) ค. แสดงพระบาลีและคําแปลของปจ ฉาชาตปจจยนิทเทส ปจฉฺ าชาตา จิตตฺ เจตสกิ า ธมมฺ า ปเุ รชาตสสฺ อิมสสฺ กายสสฺ ปจฺฉาชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย นามขันธ ๔ ในปญ จโวการภมู ิ คอื จติ ๘๕ เจตสกิ ๕๒ (เวน อรปู วปิ ากจติ ๔) ท่ีเกดิ ขน้ึ ภายหลัง เปน ปจ จัย คอื ชว ยอุปการะแกเอกชกาย ทวิชกาย ติชกาย จตชุ กาย หรอื อกี นัยหน่ึงไดแ ก เอกสมุฏฐานกิ รูป ทวิสมฏุ ฐานกิ รูป ติสมฏุ ฐานกิ รูป จตสุ มฏุ ฐานกิ รปู ที่เกดิ ขึน้ กอ น ดว ยอํานาจปจ ฉาชาตปจ จัย (45) ก. องคธรรมของปจจยปุ บัน ไดแก เอกชกายซงึ่ เปน ฐตี ิปต ตะท่เี กิดพรอ มกนั กับอุปปาทกั ขณะของปฏิสนธจิ ติ ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลต างๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 16 หรือ ทวิชกาย (นบั เอากมั มปจ จยอุตดุ วย) ข. องคธรรมของปจจยปุ บัน ไดแก ทวชิ กาย (หมายเอา กัมมชรูป จติ ตชรูป) หรือ ติชกาย (หมายเอา กัมมปจ จยอุตดุ ว ย) ๒. จงแสดงปจฉาชาตปจ จยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปลพรอ มทงั้ จาํ แนกบทและเนอ้ื ความองคธ รรม มาใหถ กู ตอ ง ? [P97] 58. 60 /และอาํ นาจปจ จยั มาใหถ กู ตอ ง ? [P97] 55 ตอบ ปจ จฉาชาตปจจยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปล ปจฉฺ าชาตา จิตตฺ เจตสกิ า ธมมฺ า ปเุ รชาตสสฺ อิมสสฺ กายสฺส ปจฺฉาชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย นามขันธ ๔ ในปญจโวการภูมิ คือ จติ ๘๕ เจตสิก ๕๒ (เวน อรปู วปิ ากจติ ๔) ที่เกิดขน้ึ ภายหลงั เปนปจจัย คือ ชวยอปุ การะแกเ อกชกาย ทวชิ กาย ตชิ กาย จตชุ กาย หรอื อกี นัยหนง่ึ ไดแ ก เอกสมุฏฐานกิ รปู ทวิสมฏุ ฐานกิ รูป ตสิ มฏุ ฐานกิ รปู จตุสมุฏฐานกิ รูป ท่ีเกดิ ขน้ึ กอ น ดว ยอํานาจปจฉาชาตปจจัย จําแนกบทและเนือ้ ความองคธรรม พระบาลขี อ ที่ ๑ ปจฉฺ าชาตา เปน วิเสสนบทของ จติ ตฺ เจตสกิ า ธมมฺ า แสดงใหร ถู ึงจติ เจตสิก ทเี่ กิดข้ึนภายหลงั ฉะน้นั องคธ รรมจงึ ไดแ ก จติ เจตสกิ นามขนั ธ ๔ น้ันเอง จติ ตฺ เจตสกิ า ธมมฺ า เปน กตั ตุบท แสดงใหรถู งึ ปจ จัยธรรม คอื นามขนั ธ ๔ ในปญ จโวการภูมิ ไดแ ก จติ ๘๕ เจตสิก ๕๒ (เวน อรูปวิปากจติ ๔) ปเุ รชาตสสฺ เปน วเิ สสนบทของ อมิ สสฺ กายสฺส แสดงใหรถู งึ เอกชกาย เปนตน ทเ่ี กดิ ขนึ้ กอน ฉะน้ัน องคธ รรมจงึ ไดแ ก เอกชกาย ทวชิ กาย ติชกาย จตุชกาย อิมสสฺ ส กายสสฺ เปน สมั ปทานบท แสดงใหร ถู งึ ปจจยุปบนั ธรรม คอื กัมชกลาป ๓-๗-๔ ทเี่ กิดขน้ึ ในปฏิสนธิกาลท่ี เปนเอกชกาย, กัมมชกลาป อุตชุ กลาป ทเ่ี กิดขึ้นในระหวา งฐตี ขิ ณะและภงั คักขณะของปฏสิ นธจิ ิต ทีเ่ ปนทวชิ กาย, กัมมชกลาป อุตุชกลาป จิตตฺ ชกลาปทเ่ี กดิ ขนึ้ ในระหวางอปุ ปาทักขณะของปฐม ภวงั คเปนตน กอนอาหารชรปู เกดิ ทีเ่ ปน ตชิ กาย, กัมมชกลาป อตุ ชุ กลาป จิตตชกลาป อาหารชก ลาป ทเ่ี กิดขึน้ ตัง้ แตอ าหารภายนอกซมึ ซาบเขา ไปในรางกายเปน ตน จนถงึ จตุ ิจติ ทเี่ ปน จตุชกาย, หรืออีกนยั หน่ึง องคธ รรมของ อิมสสฺ กายสสฺ น้นั กไ็ ดแก รา งกาย พรอมดว ยลมหายใจ การ เคล่อื นไหว อริ ิยาบถใหญนอ ย และวาจาทเี่ กดิ ขึ้นในระหวางปฏสิ นธเิ ปนตน จนถึงตายนั้นเอง ปจฉฺ าชาตปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู งึ อาํ นาจปจจยั ๔ คอื ปจฉาชาตะ ปจฉาชาตวปิ ปยตุ ตะ ปจ ฉาชาตัตถิ ปจ ฉาชาตอวคิ ตะ ทีท่ ําการชว ยอปุ การะในคราวเดียวกนั น้นั อํานาจของปจฉาชาตะอยางเดยี วเทา นน้ั เปน พเิ ศษ ปจจฺ โย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอุปการะแกป จ จยุปบันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๓. กรณบท ของบาลนี ิทเทสขอท่ี ๖ แหง อารมั มณปจ จยั นสิ สยปจ จยั อปุ นสิ สยปจ จยั และบาลนี ทิ เทสขอ ท่ี ๑ แหง ปจฉาชาตปจ จยั นนั้ ไดป จ จยั สงเคราะหเ ทา ไร คอื อะไรบา ง ? [P33, 75, 88, 98] 51 ตอบ อารมั มณปจ จยนทิ เทสขอ ท่ี ๖ ท่ีเปน กรณบทนนั้ ไดอ ํานาจปจจัย ๔ คือ อารัมมณะ อารมั มณปุเรชาตะ อารัมมณปุเรชาตตั ถิ อารัมมณปเุ รชาตอวิคตะ ทท่ี ําการชว ยอุปการะในคราวเดยี วกันนี้ อํานาจ ของอารัมมณะอยางเดยี วเทา น้ันเปนพิเศษ นสิ สยปจ จยนทิ เทสขอที่ ๖ ท่ีเปน กรณบทน้ัน ไดอํานาจปจ จัย ๖ คือ วตั ถปุ ุเรชาตนสิ สยะ วตั ถุปุเรชาตะ ปเุ ร ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลต า งๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 17 ชาตนิ -ทริยะ วัตถุปเุ รชาตวปิ ปยตุ ตะ วตั ถปุ ุเรชาตตั ถิ วตั ถุปเุ รชาตอวคิ ตะ ที่ทาํ การชว ย อปุ การะในคราวเดยี วกนั นี้ อํานาจของวัตถุปุเรชาตนสิ สยะอยา งเดยี วเทา นน้ั เปน พเิ ศษ อุปนสิ สยปจ จยนทิ เทสขอ ที่ ๖ ทเ่ี ปน กรณบทนัน้ ไดอํานาจปจ จัยคอื ถาเปน อนนั ตรูปนสิ สยะ ก็ไดอํานาจปจจยั ๕ คอื อนันตรปู นสิ สยะ อนนั ตระ สมนนั ตระ นัตถิ วคิ ตะ ทีท่ ําการชว ยอุปการะในคราวเดยี วกนั น้ี อาํ นาจของอนันตรปู นิสสยะอยา งเดียวเทานั้นเปน พิเศษ ถาเปน ปกตูปนสิ สยะ ก็ไดอาํ นาจปจจัย ๒ คือ ปกตปู นสิ สยะ นานักขณิกกมั มะ ที่ทาํ การชว ย อุปการะในคราวเดียวกนั น้ี อาํ นาจของปกตปู นิสสยะอยา งเดยี วเทานั้นเปนพเิ ศษ ปจ ฉาชาตปจ จยนทิ เทสขอท่ี ๑ ท่ีเปน กรณบทน้นั ไดอํานาจปจ จยั ๔ คือ ปจ ฉาชาตะ ปจฉาชาตวิปปยุตตะ ปจ ฉา ชาตตั ถิ ปจ ฉาชาตอวคิ ตะ ทที่ าํ การชว ยอปุ การะในคราวเดียวกนั น้ี อาํ นาจของปจฉาชาตะอยาง เดียวเทา นนั้ เปน พิเศษ ๒. จงแสดงอารมั ภบททัง้ พระบาลีและคาํ แปล พรอมทง้ั จาํ แนกบทและเนอื้ ความ องคธ รรม แหง กมั มปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๑ มาโดยละเอยี ด ? [P103-104] 53, 60(3), 62 ตอบ แสดงอารมั ภบทแหงกัมมปจ จยนทิ เทส ขอที่ ๑ ปจจฺ ยุทเฺ ทเส โย ยาทิโส ปจจฺ โย กมฺมปจฺจโยติ ภควตา อทุ ทฺ ฏิ โ, โส ตาทิโส ปจจฺ โย ปจฺจยนิทฺเทส, กุสลากุสลํ กมมฺ ํ วปิ ากานํ ขนฺธานํ กฏตตฺ า จ รูปานํ กมฺมปจจฺ เยน ปจจฺ โยติ ภควตา นิททฺ ฏิ โ  ปจจยั เชนใด พระผูมพี ระภาคเจา ทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจจยทุ เทสวา กมมฺ ปจจฺ โย ปจ จยั เชน นน้ั พระผมู ีพระภาคเจาทรงแสดงโดยพิสดารในปจจยนิทเทสวา กุสลากสุ ลํ กมฺมํ วิปากานํ ขนธฺ านํ กฏตตฺ า จ รปู านํ กมมฺ ปจฺจเยน ปจจฺ โย พระบาลแี ละคาํ แปล ๑. กุสลากสุ ลํ กมฺมํ วปิ ากานํ ขนฺธานํ กฏตตฺ า จ รปู านํ กมมฺ ปจจฺ เยน ปจฺจโย กศุ ล อกุศลกรรม คอื กศุ ล อกุศลนานักขณกิ เจตนา เปน ปจจัย คอื ชวยอปุ การะแก วบิ ากนามขันธ ๔ และปฏิสนธิกมั มชรปู ปวตั ตกิ มั มชรปู อสัญญสตั ตกัมมชรปู ดว ยอาํ นาจนานกั ขณกิ กมั มปจจยั จําแนกบทและเนื้อความองคธรรม พระบาลขี อที่ ๑ กสุ ลากสุ ลํ กมมฺ ํ เปน กตั ตบุ ท แสดงใหร ูถงึ ปจจัยธรรม คอื กศุ ลเจตนา ๒๑ อกุศลเจตนา ๑๒ ท่ีเกิดขน้ึ มขี ณะตา งกนั กบั ปจ จยุปบนั ธรรม คือ เปน อดีต วปิ ากานํ ขนธฺ านํ กฏตตฺ า จ รปู านํ เปน สมั ปทานบท แสดงใหร ถู ึงปจจยปุ บนั ธรรม คอื วิปากจติ ๓๖ นามขันธ ๔ ปฏิสนธกิ ัมมชรปู ปวัตตกิ มั มชรปู อสัญญสัตตกัมมชรูป กมมฺ ปจฺจเยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู ึงอาํ นาจปจจัย ๗ คอื นานกั ขณกิ กมั มะ อนนั ตระ สมนันตระ อนนั ตรปู นิสสยะ ปกตปู นิสสยะ นตั ถิ วคิ ตะ ที่ทําการชว ยอุปการะในคราวเดยี วกนั ตามสมควรน้ี อํานาจของนานกั ขณกิ กมั มะอยางเดียวเทา น้ันเปน พิเศษ ปจฺจโย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกป จจยปุ บนั ธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๖. จงแสดง ปจ จยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปล ของ ค. กมั มปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๑ ? [P103, 1/4] 46, 59 ๓. จงแปลเปน ไทยในบาลนี ิทเทสตอ ไปน้ี ง. กมั มปจ จยนทิ เทส ขอ ๑ [P103] 46, 48, 55, 56 ดาวนโหลดขอมลู และไฟลต างๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 18 ตอบ (ค./ง.) กัมมปจจยนทิ เทส ขอท่ี ๑ กุสลากสุ ลํ กมฺมํ วปิ ากานํ ขนธฺ านํ กฏตตฺ า จ รปู านํ กมมฺ ปจจฺ เยน ปจจฺ โย แปลวา กศุ ล อกุศลกรรม คือ กุศล อกุศลนานักขณกิ เจตนา เปน ปจจัย คอื ชวยอุปการะแก วบิ ากนามขนั ธ ๔ และปฏสิ นธิกมั มชรปู ปวตั ตกิ ัมมชรปู อสญั ญสตั ตกัมมชรปู ดว ยอาํ นาจนานักขณกิ กมั มปจจยั . ๒. จงแสดงอารมั ภบทของ วปิ ากปจจฺ ยนทิ เฺ ทส ทงั้ ท่ีเปน บาลแี ละคาํ แปล รวมทงั้ การจาํ แนกบทและเนอื้ ความองคธ รรม ? [P107-108] 43, 45, 48 52, 56 พระบาลแี ละคาํ แปล พรอ มทง้ั การจาํ แนกบทและเนอ้ื ความองคธ รรมมาใหถ กู ตอง ? [P107-108] 63 ตอบ วิปากปจจยนทิ เทส อารมั ภบท ปจฺจยทุ ฺเทเส โย ยาทโิ ส ปจจฺ โย วปิ ากปจจฺ โยติ ภควตา อทุ ทฺ ิฏโ, โส ตาทิโส ปจจฺ โย ปจฺจยนทิ เฺ ทเส, วิปากา จตตฺ าโร ขนฺธา อรปู โน อฺ มฺ  วปิ ากปจจฺ เยน ปจจฺ โยติ ภควตา นทิ ทฺ ิฏโ ปจจยั เชนใด พระผมู พี ระภาคเจา ทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจจยุทเทสวา วปิ ากปจฺจโย ปจ จัยเชน น้ัน พระผมู ีพระภาคเจาทรงแสดงโดยพสิ ดารในปจจยนทิ เทสวา วปิ ากา จตตฺ าโร ขนธฺ า อรปู โ น อฺมฺ วปิ ากปจจฺ เยน ปจจฺ โย พระบาลแี ละคาํ แปล วปิ ากา จตตฺ าโร ขนธฺ า อรปู โ น อฺมฺ  วปิ ากปจจฺ เยน ปจจฺ โย นามขนั ธ ๔ น้เี ปน วิบาก เปน ปจจัย คอื ชว ยอุปการะซง่ึ กันและกนั หรือแกกันและกนั ดวยวปิ ากปจ จัย จําแนกบทและเนื้อความองคธรรม พระบาลขี อ ท่ี ๑ วปิ ากา จตฺตาโร ขนธฺ า อรปู โ น เปน กตั ตบุ ท แสดงใหร ถู ึงปจจยั ธรรม คอื วบิ ากนามขันธ ๑ หรอื ๓ หรอื ๒ ซงึ่ ไดแก วิบากจติ ๓๖ เจตสิก ๓๘ อฺ มฺ  อฺ มฺ สสฺ เปน กมั มบทหรอื สมั ปทานบท แสดงใหร ูถึงปจจยปุ บนั ธรรม คอื วบิ ากนามขันธ ๓ หรือ ๑ หรือ ๒ คือ วิปากจติ ๓๖ เจตสกิ ๓๘ วปิ ากปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู ึงอํานาจปจจยั ๗ คือ วปิ ากะ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนสิ สยะ สมั ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวิคตะ ทที่ าํ การชวยอปุ การะในคราวเดียวกันนี้ อํานาจของวิปากะอยางเดยี วกันเทานนั้ เปน พเิ ศษ ปจจฺ โย เปนนามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอุปการะแกปจจยปุ บนั ธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๖. คําวา “อิมสสฺ กายสสฺ ” กลาวไวใ นปจ จยนทิ เทสของปจ จยั ใดบา ง จงแสดงพระบาลนี ทิ เทส (ไมต อ งแปล) [P96] และองคธ รรมของ อมิ สสฺ กายสสฺ ของปจ จยั นนั้ ๆ (ไมต องแสดงอกี นยั หนึ่ง) ? [P96, 109] 53 ตอบ คาํ วา “อิมสสฺ กายสฺส” กลา วไวใ น ปจ ฉาชาตปจ จยั และ รปู อาหารปจ จยั พระบาลนี ิทเทสของปจฉาชาตปจจยั คือ ปจฉฺ าชาตา จติ ตฺ เจตสกิ า ธมมฺ า ปเุ รชาตสสฺ อมิ สสฺ กายสสฺ ปจฉฺ าชาต-ปจฺ จเยน ปจจฺ โย อมิ สสฺ กายสสฺ มอี งคธรรมดงั นี้ กมั มชกลาป ๓-๗-๔ ที่เกดิ ข้นึ ในปฏสิ นธิกาลท่ีเปนเอกชกาย, กมั ม ชกลาป อตุ ชุ กลาป ท่ีเกดิ ขน้ึ ในระหวา งฐตี ขิ ณะและภงั คกั ขณะของปฏสิ นธิจติ ท่ีเปน ทวิชกาย, กัมมชกลาป อตุ ุ ชกลาป จิตตชกลาป ทเี่ กิดขนึ้ ในระหวางอปุ ปาทกั ขณะของปฐมภวงั คเปน ตน , กอนอาหารชรปู เกดิ ที่เปน ติช- กาย, กัมมชกลาป อุตุชกลาป จติ ตชกลาป อาหารชกกลาป ทเ่ี กิดข้นึ ตั้งแตอาหารภายนอกซึมซาบเขาไปในรางกาย เปนตน จนถึงจุติจิตทเ่ี ปนจตชุ กาย, หรอื อกี นัยหน่ึง องคธ รรมของ อิมสสฺ กายสฺส นนั้ ไดแ ก รางกายพรอมดว ย ลมหายใจ การเคล่อื นไหวอิรยิ าบถใหญนอ ย และวาจาทีเ่ กดิ ขน้ึ ในระหวา งปฏิสนธเิ ปน ตน จนถงึ ตายนัน้ เอง พระบาลนี ทิ เทสของรปู อาหารปจจัย คอื กพฬกี าโร อาหาโร อิมสสฺ กายสฺส อาหารปจจฺ เยน ปจจฺ โย ดาวนโ หลดขอ มลู และไฟลตา งๆไดจาก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 19 อิมสสฺ กายสสฺ องคธ รรมไดแก จตสุ มฏุ ฐานกิ รูป ไดแก รูปกาย ๖. จงแสดงพระบาลี พรอ มทง้ั องคธ รรม และปจ จยั สงเคราะหใ นขอตอไปนี้ ? 44 ๑. สมั ปทานบทและกรณบท ของอาหารปจ จยนทิ เทสขอ ๑ ? [P109-110] 44 ตอบ ๑. อาหารปจจยนทิ เทสขอ ๑ อิมสสฺ กายสสฺ เปน สัมปทานบท แสดงใหรูถ ึงปจ จยปุ บนั ธรรม คือ จตสุ มฏุ ฐานกิ รปู ไดแ กร ปู กาย อาหารปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู งึ อํานาจปจจยั ๓ คอื รปู อาหาระ อาหารัตถิ อาหารอวิคตะ ที่ทําการชว ย อปุ การะในคราวเดียวกนั นนั้ อํานาจของรปู อาหาระอยางเดยี วเทา นน้ั เปน พิเศษ ๓. จงแสดงพระบาลี และคาํ แปล พรอมทงั้ อาํ นาจปจ จยั ในกรณบท ของปจ จยนทิ เทส ตอ ไปน้ี ? ข. อาหารปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๒ ? [P109-110] 48 ตอบ ข. อาหารปจจยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปล พระบาลขี อท่ี ๒ อรปู โ น อาหารา สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานฺจ รปู านํ อาหารปจจฺ เยน ปจจฺ โย. นามอาหาร ๓ คือ ผสั สะ เจตนา วญิ ญาณเหลา น้ี เปน ปจ จยั คือ ชว ยอุปการะแกจติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ทปี่ ระกอบ และจติ ตชรูป ปฏิสนธิกมั มชรูป ทม่ี นี ามอาหาร ๓ และ สัมปยุตตธรรมเปน สมุฏฐาน ดว ยอํานาจอาหารปจจัย อาหารปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ูถงึ อาํ นาจปจจัย ๑๒ คอื นามอาหาระ สหชาตาธิปติ สหชาตะ อญั ญมัญญะ สหชาตนิสสยะ สหชาตกัมมะ วิปากะ สหชาตนิ ทรยิ ะ สมั ปยุตตะ สหชาตวิปปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ที่ทําการชว ยอุปการะในคราวเดียวกนั ตามสมควรนั้น อาํ นาจของนามอาหาระอยางเดียวเทา นน้ั เปน พิเศษ ๓. จงแสดงพระบาลแี ละคาํ แปล ในปจ จยนทิ เทสดังตอ ไปน้ี ค. อนิ ทรยิ ปจ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๑ ? [P119] 58 ตอบ ค. อินทรยิ ปจจยนทิ เทส ขอ ที่ ๑ ๑. จกขฺ นุ ทฺ รยิ ํ จกขฺ วุ ิ ฺ าณธาตยุ า ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อินทฺ รฺ ิยปจฺจเยน ปจจฺ โย. มชั ฌิมายกุ จักขนุ ทรยี  คอื จกั ขปุ สาททม่ี อี ายุเทา กนั กับรปู ารมณทม่ี ากระทบ ไดแ ก จักขุปสาทที่เกดิ พรอม กันกับอตตี ภวงั คด วงแรก หรอื ฐตี ิปต ตจักขุนทรีย ๔๙ เปนปจ จยั คือชว ยอุปการะแกจักขวุ ญิ ญาณธาตุ และ สพั พจติ ตสาธารณเจตสกิ ๗ ดวง ทปี่ ระกอบกับจักขุวญิ ญาณธาตุ ดว ยอํานาจปเุ รชาตินทรยิ ปจจัย ๖. จงแสดงบาลแี ละคาํ แปล ของ สหชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๖, ปุเรชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๑๓ , อินทรยิ ปจ จยนทิ เทส ขอ ท่ี ๕ ? 61 ๕. จงแสดงอนิ ทรยิ ปจ จยนทิ เทส พระบาลขี อ ท่ี ๕ คาํ แปล พรอมดว ยการจาํ แนกบท และเนอ้ื ความองคธ รรม มาตามลําดับ ? [P117-118] 53 ๗. จงแปลบาลี พรอ มทงั้ จาํ แนกบทและเนอื้ ความองคธ รรม ในนิทเทสตอ ไปนี้ ? กายนิ ทฺ รฺ ยิ ํ กายวิ ฺ าณธาตยุ า ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อนิ ทฺ ริยปจจฺ เยน ปจจฺ โย ? [P117-118] 49 ๓. จงแปลเปน ไทยในบาลนี ทิ เทสตอ ไปนี้ ? ค. อนิ ทรยิ ปจ จยนทิ เทส ขอ ๕ [P118] 55, 56 ตอบ (53, 61) แสดงอินทริยปจจยนิทเทสพระบาลี ขอท่ี ๕ คอื กายินทฺ รฺ ยิ ํ กายวิฺ าณธาตุยา ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อนิ ทฺ รฺ ิยปจจฺ เยน ปจจฺ โย (49, 53, 55, 56, 61)แปลวา มัชฌมิ ายกุ กายนิ ทรยี  คือ กายปสาททมี่ อี ายเุ ทา กนั กบั โผฏฐพั พารมณท่มี ากระทบไดแ ก กาย ดาวนโ หลดขอมูลและไฟลตางๆไดจ าก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 20 ปสาทที่เกดิ พรอมกนั กับอตตี ภวงั คด วงแรก หรอื ฐตี ปิ ตตะกายนิ ทรยี  ๔๙ เปน ปจจยั คือชวยอปุ การะแกก าย วญิ ญาณธาตุ และสัพพจิตตสาธารณเจตสกิ ๗ ดวงทปี่ ระกอบกบั กายวญิ ญาณธาตุ ดวยอํานาจปุเรชาตนิ ทรยิ ปจ จยั (53) จําแนกบทและเน้ือความองคธ รรม พระบาลขี อ ท่ี ๕ กายินทฺ รฺ ยิ ํ เปน กตั ตบุ ท แสดงใหรถู งึ ปจ จยั ธรรมคือมชั ฌิมายกุ กายปสาท (ตามมตขิ องทาน โบราณาจารย) หรอื ฐีตปิ ตตะกายปสาท ๔๙ (ตามมตขิ องทานอาจารยภายหลงั ) กายวิ ฺ าณธาตุยา ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ เปน สมั ปทานบท แสดงใหร ูถ ึงปจ จยุปบันธรรมคือ กายวิญญาธาตุ ๒ สพั พจติ ตสาธารณเจตสิก ๗ ดวงท่ปี ระกอบ อนิ ทฺ รฺ ยิ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู ึงอาํ นาจปจจัย ๖ คอื ปเุ รชาตนิ ทริยะ วตั ถปุ เุ รชาตนสิ สยะ วัตถุปุเรชาตะ วตั ถปุ ุเรชาตวิปปยุตตะ วัตถปุ เรชาตตั ถิ วัตถุปเุ รชาตอวิคตะ ท่ที ําการชว ยอุปการะในคราวเดยี วกนั น้ี อาํ นาจของปเุ รชาตนิ ทรยิ ะอยา งเดียวเทา นนั้ เปน พิเศษ ปจฺจโย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกปจ จยุปบันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๕. ในอนิ ทรยิ ปจ จยั นทิ เทสขอ ที่ ๖ นน้ั จาํ แนกบทและเนอื้ ความองคธ รรม วา อยา งไร ? [P118] 43 ตอบ ในอินทริยปจจยนทิ เทสขอท่ี ๖ น้นั จาํ แนกบทและเนอ้ื ความองคธ รรม ดังตอ ไปนี้ รปู ชวี ติ นิ ทฺ รยิ ํ เปนกตั ตบุ ท แสดงใหร ูถึงปจ จยั ธรรม คือ ชวี ติ รูปที่อยใู นกัมมชกลาป ๙ กฏตตฺ า รปู านํ เปน สปั ทานบท แสดงใหร ถู ึงปจ จยปุ บันธรรม คือ กัมมชรปู ท่เี หลือ ๙ และ ๘ ที่อยใู น กลาปอันเดียวกนั กับชวี ติ รปู ซง่ึ เปนปจ จัย อนิ ทฺ รยิ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู ึงอํานาจปจจยั ๓ คอื รูปชวี ติ นิ ทรยิ ะ รปู ชวี ติ นิ ทริยัตถิ รปู ชีวติ นิ ทริยอวิคตะ ที่ทาํ การชว ยอปุ การะในคราวเดียวกนั นนั้ อาํ นาจของรปู ชวี ิตนิ ทริยะอยา งเดียวเทานน้ั เปน พเิ ศษ ปจฺจโย เปน นามกิรยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกป จจยปุ บันธรรมโดยความปราศจากตัวตน ๒. จงตอบคาํ ถามดงั ตอ ไปนี้ ? [P118-119] 47 ก. จงแสดงอารมั ภบทของอนิ ทรยิ ปจ จยนทิ เทส ขอ ที่ ๗ ทง้ั บาลแี ละคาํ แปล ข. จงนาํ เอาบาลนี ทิ เทสในขอ ก นนั้ มาจาํ แนกบทและเนอื้ ความองคธ รรมใหถกู ตอง ๖. จงแสดงพระบาลี พรอ มทง้ั องคธ รรม และปจ จยั สงเคราะหใ นขอตอไปนี้ ? 44 ๒. กรณบท ของอนิ ทรยิ ปจ จยนทิ เทสขอ ๗ ? [P119] 44 ตอบ ก. แสดงอารมั ภบทของอนิ ทริยปจจยนิทเทส ขอท่ี ๗ นนั้ คือ ปจฺจยทุ เฺ ทเส โย ยาทิโส ปจฺจโย อนิ ฺทรยิ ปจฺจโยติ ภควตา อทุ ฺทฏิ โ, โส ตาทโิ ส ปจฺจโย ปจจฺ ยนทิ ฺเทเส, อรปู โน อนิ ฺทรฺ ยิ า สมปฺ ยุตฺตกานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏานานจฺ รปู านํ อินฺทรยิ ปจฺจเยน ปจฺจโยติ ภควตา นิทฺทฏิ โ ปจจัยเชน ใดพระผมู พี ระภาคเจา ทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจจยทุ เทสวา อนิ ทฺ รยิ ปจจฺ โย ปจจยั เชน นั้นพระผมู พี ระภาคเจา ทรงแสดงโดยพิสดาร ในปจ จยนทิ เทสวา อรปู โ น อนิ ทฺ รยิ า สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ อนิ ทฺ รยิ ปจจฺ เยน ปจจฺ โย พระบาลแี ละคาํ แปล อรปู โ น อนิ ทฺ รยิ า สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ อนิ ทฺ รยิ ปจจฺ เยน ปจจฺ โย ดาวนโหลดขอมูลและไฟลตา งๆไดจ าก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 21 นามอินทรีย ๘ คือ ชีวติ นิ ทรยี  จิต เวทนา สทั ธา วิรยิ ะ สติ เอกัคคตา ปญ ญา เปน ปจ จัย คือ ชวยอุปการะแกจติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ทีป่ ระกอบกับนามอินทรีย ๘ และจติ ตชรปู ปฏิสนธกิ ัมมชรปู ซงึ่ มนี ามอนิ ทรีย ๘ และสมั ปยตุ ตธรรมเปน สมฏุ ฐาน ดวยอํานาจสหชาตนิ ทรยิ ปจ จยั ข. จําแนกบทและเน้อื ความองคธรรม พระบาลขี อ ท่ี ๗ อรปู โ น อนิ ทฺ รยิ า เปน กตั ตบุ ท แสดงใหร ูถ งึ ปจ จัยธรรม คอื นามอนิ ทรียองคธรรม ๘ คอื ชวี ติ นิ ทรีย จิตทงั้ หมด เวทนาทัง้ หมด สทั ธาทั้งหมด วริ ยิ ะท้ังหมด สติทั้งหมด เอกคั คตา ๗๒ (เวน ๑๗) ปญ ญาทง้ั หมด สมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ เปนสัมปทานบท แสดงใหร ถู ึงปจจยุปบันธรรม คอื จติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ท่ีประกอบกับนามอินทรยี  ๘ และจิตตชรปู ปฏิสนธกิ ัมมชรูป (44) ๒. กรณบทของอนิ ทริยปจจยนทิ เทสขอ ๗ อินทฺ รยิ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู งึ อาํ นาจปจ จัย ๑๔ คือ สหชาตินทรยิ ะ เหตุ สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนสิ สยะ วปิ ากะ นามอาหาระ ฌานะ มคั คะ สมั ปยุตตะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวิคตะ ที่ทําการชว ยอุปการะในคราว เดยี วกันตามสมควรนี้ อํานาจของสหชาตินทรยิ ะอยา งเดยี วเทานน้ั เปน พิเศษ ปจจฺ โย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกป จจยุปบนั ธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๓. ใหแ ปลปจ จยนิทเทสพระบาลี ขอที่ ๗ ของ อารมั มณปจ จยั อนนั ตรปจ จยั นสิ สยปจ จยั และ อนิ ทรยิ ปจ จัย มาตามลาํ ดบั ? [P32, 54, 73, 118] 50 ตอบ อารมั มณปจ จยนทิ เทสขอ ที่ ๗ แปลวา อารมณ ๖ ท่เี ปนปจจุบัน อดตี อนาคต และกาลวิมตุ เปน ปจจัย คอื ชว ยอุปการะแกมโนวญิ ญาณธาตุ และเจตสกิ ๕๒ ทป่ี ระกอบกับมโนวญิ ญาณธาตุ ดว ยอาํ นาจอารมั มณปจ จัย อนนั ตรปจ จยนทิ เทสขอ ที่ ๗ แปลวา ชิวหาวญิ ญาณธาตุก็ดี สพั พจติ ตสาธารณเจตสกิ ๗ ดวงทีป่ ระกอบกับชวิ หา วิญญาณธาตกุ ด็ ี เปน ปจ จัย คอื ชว ยอุปการะแกม โนธาตุ คอื สมั ปฏจิ ฉนจติ ๒ และอญั ญสมานเจตสิก ๑๐ ทปี่ ระกอบกบั สัมปฏิจฉนจิต ดว ยอํานาจอนนั ตรปจ จัย นสิ สยปจ จยนทิ เทสขอ ที่ ๗ แปลวา มชั ฌมิ ายกุ ะโสตายตนะทเ่ี กิดพรอ มกันกบั อตตี ภวังคด วงแรก หรือฐตี ปิ ต ตะ- โสตายตนะ ๔๙ เปนปจจัย คอื ชว ยอุปการะแกโ สตวิญญาณธาตุ และสัพพจิตตสาธารณะเจตสกิ ๗ ดวง ทปี่ ระกอบกับโสตวญิ ญาณธาตุ ดว ยอาํ นาจวตั ถปุ ุเรชาตนสิ สยปจจัย อินทรยิ ปจ จยนทิ เทสขอ ท่ี ๗ แปลวา นามอนิ ทรยี  ๘ คือ ชวี ิตินทรยี  จิต เวทนา สัทธา วริ ยิ ะ สติ เอกคั คตา ปญญา เปน ปจจัย คอื ชวยอุปการะแกจติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ท่ีประกอบกับนามอินทรีย ๘ และจิตตชรปู ปฏิสนธิ กัมมชรปู ซง่ึ มนี ามอินทรีย ๘ และ สัมปยตุ ตธรรมเปน สมฏุ ฐาน ดวยอาํ นาจสหชาตนิ ทริยปจ จัย ๒. จงแสดงอารมั ภบทของฌานปจ จยนทิ เทส พระบาลแี ละคาํ แปลพรอมทงั้ จาํ แนกบท และเนอ้ื ความองคธรรม ? [P122] 59 ตอบ ฌานปจจยนทิ เทส อารัมภบท ปจจฺ ยทุ เฺ ทเส โย ยาทโิ ส ปจจฺ โย ฌานปจจฺ โยติ ภควตา อุททฺ ฏิ โ, โส ตาทิโส ปจจฺ โย ปจฺจยนทิ ฺเทเส, ฌานงฺคานิ ฌานสมฺปยุตตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตํสมฏุ  านานจฺ รูปานํ ฌานปจจฺ เยน ปจฺจโยติ ภควตา นทิ ทฺ ิฏโ ปจจยั เชน ใดพระผมู ีพระภาคเจาทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจจยุทเทสวา ฌานปจจฺ โย ปจ จัยเชนนนั้ พระผมู ี ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลตา งๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 22 พระภาคเจาทรงแสดงโดยพสิ ดารในปจจยนทิ เทสวา ฌานงคฺ านิ ฌานสมปฺ ยุตตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานฺจ รปู านํ ฌานปจจฺ เยน ปจจฺ โย พระบาลแี ละคาํ แปล ฌานงคฺ านิ ฌานสมปฺ ยุตตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มุฏ านานฺจ รปู านํ ฌานปจฺจเยน ปจจฺ โย องคฌ าน ๕ เปน ปจ จัย คือชว ยอุปการะแกจติ ๗๙ (เวน ทวิปญ จวญิ ญาณจติ ๑๐) เจตสิก ๕๒ ทป่ี ระกอบกบั องคฌาน และจติ ตชรปู ปฏสิ นธิกมั มชรปู ทม่ี ีองคฌ าน ๕ และสมั ปยตุ ตธรรมเปนสมฏุ ฐาน ดว ยอํานาจฌานปจจัย จาํ แนกบทและเนอื้ ความองคธ รรม พระบาลขี อท่ี ๑ ฌานงคฺ านิ เปน กตั ตบุ ท แสดงใหร ถู ึงปจ จัยธรรมคอื องคฌาน ๕ คอื วติ ก วจิ าร ปต ิ เวทนา เอกัคคตาทใี่ นจิต ๗๙ (เวน ทวิปญจวญิ ญาณจติ ๑๐) ฌานสมปฺ ยตุ ตกานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ เปน สมั ปทานบท แสดงใหรถู ึงปจ จยุปบันธรรม คอื จติ ๗๙ (เวนทวิปญจวญิ ญาณจิต ๑๐) เจตสิก ๕๒ ท่ปี ระกอบกับองคฌ าน ๕ และจติ ตชรปู ปฏิสนธิกมั มชรูป ฌานปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู ึงอํานาจปจจัย ๑๑ คอื ฌานะ สหชาตะ อัญญมัญญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตินทรยิ ะ มคั คะ สมั ปยตุ ตะ สหชาตวิปปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ทท่ี ําการชว ย อุปการะในคราวเดยี วกนั ตามสมควรนี้ อาํ นาจของฌานะอยา งเดียวเทานน้ั เปน พิเศษ ปจจฺ โย เปนนามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกป จ จยุปบันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๓. จงแปลบาลนี ทิ เทสแหง มคั คปจ จยั แลว จาํ แนกบทและเนือ้ ความองคธ รรม มาตามลาํ ดบั ? [P124] 52, 54 ๒. จงจาํ แนกบทและเนอ้ื ความองคธ รรม ของ มคั คปจ จยนิทเทส ? 61 ตอบ บาลนี ทิ เทสแหงมคั คปจ จยั แปลวา องคม รรค ๙ ทีใ่ นสเหตุกจติ ๗๑ เปนปจ จยั คือชว ยอปุ การะแก สเหตกุ จิต ๗๑ เจตสิก ๕๒ ทปี่ ระกอบกบั องคม รรค ๙ และสเหตกุ จติ ตชรปู สเหตกุ ปฏสิ นธิ กมั มชรูป ทมี่ อี งคมรรค ๙ และสัมปยตุ ตธรรมเปน สมฏุ ฐาน ดวยอาํ นาจมคั คปจ จยั จาํ แนกบทและเนือ้ ความองคธ รรม  [ตอบ (61) จาํ แนกบทและเน้อื ความองคธ รรม ของ มัคคปจ จยนทิ เทส] พระบาลขี อ ที่ ๑ มคคฺ งฺคานิ เปนกตั ตบุ ท แสดงใหร ถู งึ ปจจยั ธรรมคือ องคมรรค ๙ คอื ปญญา วติ ก สัมมาวาจา สมั มากมั มนั ตะ สัมมาอาชวี ะ วริ ยิ ะ สติ เอกคั คตา ทิฏฐิ ทอี่ ยูในสเหตุกจติ ๗๑ มคฺคสมปฺ ยตุ ตฺ กานํ ธมมฺ านํ ตสํ มฏุ  านานจฺ รปู านํ เปน สมั ปทานบท แสดงใหร ถู งึ ปจ จยุปบันธรรม คอื สเหตกุ จติ ๗๑ เจตสิก ๕๒ ทีป่ ระกอบกบั องคม รรค ๙ และสเหตกุ จติ ตชรปู สเหตุกปฏสิ นธิกมั มชรปู มคคฺ ปจจฺ เยน เปนกรณบท แสดงใหรถู ึงอํานาจปจ จัย ๑๓ คอื มัคคะ เหตุ สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนสิ สยะ วปิ ากะ สหชาตนิ ทรยิ ะ ฌานะ สมั ปยตุ ตะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ีทาํ การชว ยอุปการะในคราวเดียวกนั ตามสมควรน้ี อาํ นาจของมคั คะอยา งเดียวเทา นั้นเปน พเิ ศษ ปจฺจโย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกป จ จยปุ บนั ธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๖. ก. มรรคเจตนาทง้ั ๔ เปน ปจจัย ผลทง้ั ๔ เปน ปจ จยุปบนั ไดอ าํ นาจปจ จยั เทา ไร คอื อะไรบาง ใหแ สดงตามทเ่ี ปน ไปได ? 48 ตอบ ก. มรรคเจตนาทั้ง ๔ เปน ปจ จยั ผลทง้ั ๔ เปนปจ จยปุ บนั ไดอํานาจปจ จัยดงั ตอ ไปนี้ ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลต างๆไดจ าก Post ทหี่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 23 ๑. ถา ผลเปน มคั คานันตรผล ไดอ าํ นาจปจ จัย ๖ หรอื ๗ ไดอํานาจปจ จัย ๖ คอื อนันตระ สมนั ตระ อนนั ตรปู นิสสยะ นานกั ขณกิ กมั มะ นตั ถิ วคิ ตะ โดยยกปจจยั ทง้ั ๕ คือ อนนั ตรปจ จัย จนถงึ วคิ ตปจ จยั เปน ประธาน ไดอ ํานาจปจ จัย ๗ คอื นานกั ขณกิ กมั มะ อนันตระ สมนันตระ อนันตรูป นิสสยะ ปกตูปนิสสยะ นัตถิ วคิ ตะ โดยยกนานักขณกิ กมั มปจจัยเปน ประธาน ๒. ถา ผลทน่ี อกจากมคั คานนั ตรผล คือ ผลขณะที่ ๒ หรอื ท่ี ๒, ๓ ในมคั ควิถีและผลในผลสมาบตั วิ ถิ ี ไดอาํ นาจ ปจ จัย ๒ คือ นานักขณกิ กัมมะ และ ปกตูปนิสสยะ ๔. จงแสดงองคธ รรมของปจ จยปุ บนั ของปจ จยั ดงั ตอ ไปนี้ ? ก. สหชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ๓ ? [P67] 46, 51 ข. อารมั มณปจ จยนิทเทส ขอ ๓ ? [P31] 46, 51 ค. อปุ นสิ สยปจ จยนทิ เทส ขอ ๕ ? [P88] 46, 51 ง. มคั คปจ จยนทิ เทส ขอ ๑ ? [P124] 46, 51 ตอบ ก. สหชาตปจ จยนิทเทส ขอ ๓ องคธ รรมของปจจยปุ บันของสหชาตปจ จยนทิ เทส ขอ ๓ คือ ปญ จโวการปฏสิ นธจิ ติ ตปุ บาท ๑๕ ทเี่ ปน นามขนั ธ ๔ และปฏิสนธหิ ทยั วตั ถุ ข. อารมั มณปจ จยนิทเทส ขอ ๓ องคธรรมของปจ จยุปบันของอารัมมณปจจยนิทเทส ขอ ๓ คือ ฆานวญิ ญาณจิต ๒ สพั พจิตตสาธารณเจตสกิ ๗ ดวงท่ีประกอบ ค. อปุ นสิ สยปจ จยนทิ เทส ขอ ๕ องคธ รรมของปจ จยปุ บันของอุปนิสสยปจ จยนิทเทส ขอ ๕ คอื กศุ ลจิตตปุ บาท ๒๑ ทเ่ี กิดหลงั ๆ ง. มคั คปจ จยนิทเทส ขอ ๑ องคธ รรมของปจ จยปุ บนั ของมัคคปจ จยนทิ เทส ขอ ๑ คือ สเหตกุ จติ ๗๑ เจตสกิ ๕๒ ทปี่ ระกอบกบั องคม รรค ๙ และสเหตุกจติ ตชรปู สเหตุกปฏิสนธกิ ัมมชรปู ๑. จงแสดงอารมั ภบท พระบาลแี ละคาํ แปล จาํ แนกบทและเน้ือความองคธ รรม แหง สมั ปยตุ ตปจ จยนทิ เทส ? [P128] 58 ตอบ สมั ปยุตตปจ จยนิทเทส อารมั ภบท ปจจฺ ยุทเฺ ทเส โย ยาทโิ ส ปจจฺ โย สมปฺ ยตุ ฺตปจฺจโยติ ภควตา อทุ ฺทิฏโ, โส ตาทิโส ปจฺจโย ปจฺจยนทิ เฺ ทเส, จตฺตาโร ขนธฺ า อรปู โน อฺ มฺ สมปฺ ยตุ ฺตปจจฺ เยน ปจจฺ โยติ ภควตา นทิ ทฺ ฏิ โ . ปจ จัยเชน ใด พระผมู ีพระภาคเจาทรงแสดงไวโ ดยยอ ในปจจยทุ เทสวา สมปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ โย ปจ จัยเชน นัน้ พระผูมพี ระ ภาคเจา ทรงแสดงโดยพสิ ดารในปจ จยนิทเทสวา จตตฺ าโร ขนธฺ า อรูปโ น อฺ มฺ  สมปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ เยน ปจจฺ โย. พระบาลแี ละคาํ แปล จตตฺ าโร ขนธฺ า อรูปโ น อฺ มฺ สมปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ เยน ปจจฺ โย. นามขนั ธ ๔ เปน ปจ จยั คอื ชวยอปุ การะ ซงึ่ กันและกันหรอื แกกนั และกัน ดวยอํานาจสมั ปยุตตปจจัย จําแนกบทและเนอ้ื ความองคธรรม พระบาลขี อที่ ๑ จตตฺ าโร ขนธฺ า อรปู โ น เปน กตั ตบุ ท แสดงใหร ถู ึงปจ จยั ธรรม คือ จติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ท่เี ปน นามขนั ธ ๑ ทําการชวยอปุ การะแกน ามขันธ ๓ นามขันธ ๓ ทําการชว ยอุปการะแกนามขันธ ๑ นามขันธ ๒ ทาํ การชวยอุปการะแก นามขันธ ๒ อฺ มฺ  เปน กมั มบทหรอื สมั ปทานบท แสดงใหร ถู ึงปจจยุปบนั ธรรมคือ จติ ๘๙ เจตสิก ๕๒ ทีเ่ ปนนามขันธ ๓–๑–๒ สมปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู งึ อํานาจปจ จยั ถาเปนนามขันธ ๔ คอื จติ ๘๙ เจตสิก ๕๒ ทีใ่ นปฏิสนธิกาลและปวตั ตกิ าล ทาํ การชวยอุปการะซ่ึงกนั และกัน ก็ได ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลต า งๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 24 ปจ จัย ๖ คือ สมั ปยตุ ตะ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ สหชาตัตถิ สหชาตอวิคตะ ถาเปนวบิ ากนามขนั ธ ๔ คือ วปิ ากจิต ๓๖ เจตสกิ ๓๘ ที่ในปฏสิ นธิกาลและปวตั ตกิ าล ทําการชว ยอุปการะซ่ึงกนั และกนั นน้ั กไ็ ดปจจยั ๗ คอื สมั ปยตุ ตะ สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตัตถิ สหชาตอ วคิ ตะ ที่ทาํ การชวยอปุ การะในคราวเดียวกนั นี้ อํานาจของสมั ปยตุ ตะอยางเดยี วเทา นน้ั เปนพเิ ศษ ปจฺจโย เปนนามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกปจจยปุ บันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๕. พระบาลขี อ ๑ และขอ ๒ ของวปิ ปยตุ ปจจยั นทิ เทส ถาเปน สหชาตวปิ ปยตุ ตะ มกี ารจาํ แนกบทและเนอ้ื ความองคธ รรมวา อยา งไร ? [P129-130] 45 ตอบ พระบาลขี อ ที่ ๑ ถา เปน สหชาตวปิ ปยตุ ตะ รปู โ น ธมมฺ า เปนกตั ตบุ ท แสดงใหร ถู งึ ปจจัย องคธ รรมไดแ ก หทัยวตั ถุรูปท่ีเกิดพรอมกนั กบั ปฏิสนธจิ ิต อรปู น ํ ธมมฺ านํ เปน สมั ปทานบท แสดงใหรถู งึ ปจ จยปุ บนั ธรรมไดแ ก ปญ จโวการปฏสิ นธนิ ามขนั ธ ๔ วปิ ปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู ึงอาํ นาจปจ จยั ๖ คอื สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทีท่ ําการชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั นี้ อาํ นาจของสหชาตวปิ ปยตุ ตะ อยางเดียวเทา นั้น เปน พิเศษ ปจฺจโย เปนนามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกปจจยุปบนั ธรรมโดยความปราศจากตวั ตน พระบาลขี อ ที่ ๒ ถา เปน สหชาตวิปปยตุ ตะ อรปู โ น ธมมฺ า เปน กตั ตุบท แสดงใหร ถู ึงปจจยั ไดแก ปญ จโวการปวตั ตปิ ฏสิ นธินามขนั ธ ๔ (เวน อรปู วปิ ากจติ ๔ ทวปิ ญจวิญญาณ ๑๐ และ จตุ ิจติ ของพระอรหนั ต) รปู น ํ ธมมฺ านํ เปนสมั ปทานบท แสดงใหรถู งึ ปจ จยปุ บนั ไดแก จติ ตชรูป ปฏสิ นธกิ มั มชรปู วปิ ปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรูถงึ อํานาจปจจยั ๗ คอื สหชาตวิปปยุตตะ สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ีทาํ การชว ยอุปการะในคราว เดียวกันตามสมควรน้ี อาํ นาจของสหชาตวปิ ปยตุ ตะอยา งเดียวเทา นั้นเปนพิเศษ ปจฺจโย เปน นามกริ ยิ าบท แสดงการชว ยอปุ การะแกป จ จยุปบันธรรม โดยความปราศจากตวั ตน ๓. จงแปลพระบาลแี ละแสดงอาํ นาจปจ จยั ในกรณบทของปจ จยนทิ เทสตอ ไปน้ี ? ข. วปิ ปยตุ ตปจ จยั ขอ ๒ ? [P129-131] 47 ตอบ ข. วปิ ปยุตตปจ จัยขอ ๒ อรปู โ น ธมมฺ า รปู น ํ ธมมฺ านํ วปิ ปฺ ยตุ ตฺ ปจฺจเยน ปจจฺ โย. นามขันธ ๔ (เวน อรปู วปิ ากจิต) เปนปจจยั คือ ชว ยอุปการะแกจ ตสุ มฏุ ฐานิกรูป ดวยอาํ นาจสหชาตวปิ ปยุตตปจ จยั และ ปจฉาชาตวิปปยตุ ตปจจัย ถาเปน สหชาตวิปปยุตตปจ จัย วปิ ปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหรถู งึ อํานาจปจ จัย ๗ คอื สหชาตวิปปยุต ตะ สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนสิ สยะ วปิ ากะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวิคตะ ที่ทาํ การชว ย อปุ การะในคราวเดยี วกนั ตามสมควรนี้ อํานาจของสหชาตวปิ ยุตตะอยา งเดียวเทา น้ันเปน พเิ ศษ ถา เปน ปจ ฉาชาตวิปปยตุ ตปจ จยั วปิ ปฺ ยตุ ตฺ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ูถ งึ อาํ นาจปจ จยั ทง้ั ๔ คอื ปจ ฉาชาตวิปปยตุ ตะ ปจ ฉาชาตะ ปจฉาชาตตั ถิ ปจฉาชาตอวิคตะ ที่ทาํ การชว ยอปุ การะใน คราวเดยี วกันนี้ อาํ นาจของปจฉาชาตวิปปยตุ ตะอยา งเดียวเทา นน้ั เปน พเิ ศษ ดาวนโหลดขอ มูลและไฟลต างๆไดจาก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 25 ๕. จงแสดงพระบาลี (ไมตองแสดงคาํ แปล) ของอวคิ ตปจจยนทิ เทส ท่มี อี งคธ รรมของปจ จยุปบนั ธรรมเหมอื นกนั (มีจักขวุ ญิ ญาณ เหมอื นกนั เปน ตน ) ? [P132-134] 49 ตอบ ๖. จกฺขายตนํ จกฺขุวิ ฺ าณธาตุยา ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อวคิ ตปจฺจเยน ปจฺจโย. ๑๑. รูปายตนํ จกขฺ วุ ิ ฺ าณธาตยุ า ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานฺจ ธมฺมานํ อวิคตปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๗. โสตายตนํ โสตวิฺ าณธาตุยา ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมฺมานํ อวิคตปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ๑๒. สททฺ ายตนํ โสตวิฺ าณธาตยุ า ตํสมฺปยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อวคิ ตปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ๘. ฆานายตนํ ฆานวิ ฺ าณธาตุยา ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานฺจ ธมมฺ านํ อวคิ ตปจจฺ เยน ปจฺจโย. ๑๓. คนธฺ ายตนํ ฆานวิ ฺ าณธาตุยา ตสํ มฺปยตุ ฺตกานฺจ ธมฺมานํ อวิคตปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ๙. ชิวหฺ ายตนํ ชวิ หฺ าวิฺ าณธาตุยา ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมฺมานํ อวคิ ตปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๑๔. รสายตนํ ชวิ หฺ าวิ ฺ าณธาตุยา ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานฺจ ธมฺมานํ อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย. ๑๐. กายายตนํ กายวิ ฺ าณธาตุยา ตสํ มฺปยตุ ฺตกานจฺ ธมมฺ านํ อวคิ ตปจฺจเยน ปจฺจโย. ๑๕. โผฏพฺพายตนํ กายวิฺ าณธาตุยา ตสํ มฺปยตุ ตฺ กานฺจ ธมมฺ านํ อวิคตปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๕. จงแสดงบาลนี ทิ เทสของปจ จยั ตา ง ๆทแ่ี สดงความเปน อารมั มณชาติ และวตั ถปุ เุ รชาตชาตทิ ี่ปรากฏในกายทวารกิ อตมิ หันตารมณว ถิ ี ? 51 ตอบ บาลีนทิ เทสของปจจยั ตา ง ๆ ทีแ่ สดงความเปน อารมั มณชาติ ทีป่ รากฏใน กายทวาริก อตมิ หันตารมณว ิถี ๑. โผฏพพฺ ายตนํ กายวิฺ าณธาตยุ า ตํสมฺปยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อารมมฺ ณปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ๒. โผฏ พฺพายตนํ กายวิ ฺ าณธาตุยา ตสํ มฺปยตุ ตฺ กานฺจ ธมฺมานํ ปเุ รชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย. ๓. โผฏ พพฺ ายตนํ กายวิ ฺ าณธาตยุ า ตสํ มฺปยตุ ตฺ กานฺจ ธมมฺ านํ อตถฺ ปิ จฺจเยน ปจฺจโย. ๔. โผฏ พฺพายตนํ กายวิฺ าณธาตยุ า ตํสมฺปยตุ ตฺ กานจฺ ธมฺมานํ อวคิ ตปจจฺ เยน ปจฺจโย. บาลีนิทเทสของปจจัยตา ง ๆ ท่แี สดงความเปน วตั ถุปุเรชาตชาติ ทปี่ รากฏ ในกายทวารกิ อติมหันตารมณวถิ ี ๑. กายายตนํ กายวิ ฺ าณธาตุยา ตํสมปฺ ยุตตฺ กานฺจ ธมมฺ านํ นสิ ฺสยปจจฺ เยน ปจฺจโย. ๒. กายายตนํ กายวิ ฺ าณธาตุยา ตํสมฺปยุตตฺ กานฺจ ธมมฺ านํ ปเุ รชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. ๓. กายนิ ทฺ ฺริยํ กายวิ ฺ าณธาตยุ า ตํสมฺปยุตตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อนิ ฺทฺริยปจจฺ เยน ปจฺจโย. ๔. กายายตนํ กายวิ ฺ าณธาตยุ า ตํสมฺปยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อตฺถปิ จฺจเยน ปจจฺ โย. ๕. กายายตนํ กายวิ ฺ าณธาตุยา ตํสมฺปยุตตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อวคิ ตปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๒. จงแสดงพระบาลปี จ จยนทิ เทส (ไมต องแปล) ทมี่ คี าํ ขนึ้ ตน วา รปู ... รปู า... และ รปู โน... ? [P31, ., 134] 55 ตอบ พระบาลปี จ จยนทิ เทส ท่ีมีคาํ ข้นึ ตนวา รูป.... รปู า.... รปู โ น... คือ ๑. รูปชวี ติ นิ ทฺ รยิ ํ กฏตตฺ า รูปานํ อนิ ทฺ รยิ ปจฺจเยน ปจจฺ โย [P118] ๒. รูปายตนํ จกฺขวุ ิญฺ าณธาตยุ า ตสํ มปฺ ยุตตฺ กานฺจ ธมมฺ านํ อารมมฺ ณปจฺจเยน ปจจฺ โย [P31] ๓. รปู ายตนํ สททฺ ายตนํ คนธฺ ายตนํ รสายตนํ โผฏ พพฺ ายตนํ มโนธาตยุ า ตํสมฺปยตุ ฺตกานจฺ ธมมฺ านํ อารมณฺ ปจฺจเยน ปจจฺ โย [P32] ๔. รปู ายตนํ จกขฺ วุ ิ ญฺ าณธาตยุ า ตํสมปฺ ยุตตฺ กานฺจ ธมฺมานํ ปเุ รชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย [P93] ดาวนโหลดขอมูลและไฟลต า งๆไดจาก Post ทหี่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 26 ๕. รูปายตนํ สททฺ ายตนํ คนธฺ ายตนํ รสายตนํ โผฏ พพฺ ายตนํ มโนธาตยุ า ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ ปเุ รชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย [P94] ๖. รูปายตนํ จกขฺ ุวิฺ าณธาตยุ า ตสํ มปฺ ยุตตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อตถฺ ปิ จจฺ เยน ปจจฺ โย [P133] ๗. รปู ายตนํ สททฺ ายตนํ คนธฺ ายตนํ รสายตนํ โผฏ พฺพายตนํ มโนธาตยุ า ตสํ มปฺ ยตุ ฺตกานจฺ ธมมฺ านํ อตฺถิปจฺจเยน ปจจฺ โย [P134] ๘. รูปายตนํ จกฺขวุ ิฺ าณธาตยุ า ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กานฺจ ธมฺมานํ อวคิ ตปจจฺ เยน ปจฺจโย [P133] ๙. รูปายตนํ สททฺ ายตนํ คนธฺ ายตนํ รสายตนํ โผฏ พฺพายตนํ มโนธาตยุ า ตสํ มปฺ ยตุ ตฺ กาฺจ ธมมฺ านํ อวคิ ตปจฺจเยน ปจจฺ โย [P134] ๑๐. รปู โ น ธมฺมา อรปู นํ ธมฺมานํ กิ จฺ ิ กาเล สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย กิ ฺจิ กาเล น สหชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย [P66] ๑๑. รปู โน ธมมฺ า อรปู นํ ธมมฺ านํ วปิ ปฺ ยตุ ฺตปจฺจเยน ปจฺจโย [P129] ๔. ก. คําขน้ึ ตน ตอ ไปน้ี เปน ปจ จยนทิ เทสของปจ จยั ใดบา งแสดงมาใหค รบ (ไมต อ งแปล) ? [P ] 58 ๑. ยํ ยํ ธมฺมํ ................. ๒. รปู โน ............................. ๓. รสายตนํ ..................... ๔. มโนวิ ฺ าณธาตยุ า ...... ๕. สมนนตฺ รนริ ทุ ธฺ า ............ ตอบ ก. แสดงปจจยนทิ เทสของปจ จยั ทีม่ คี าํ ข้นึ ตน ดงั นี้ ยํ ยํ ธมมฺ ํ อารพฺภ เย เย ธมมฺ า อปุ ปฺ ชฺชนฺติ จติ ตฺ เจตสกิ า ธมฺมา เต เต ธมมฺ า เตสํ เตสํ ธมมฺ านํ อารมมฺ ณปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ยํ ยํ ธมฺมํ ครุ กตวฺ า เย เย ธมมฺ า อปุ ปฺ ชฺชนตฺ ิ จิตตฺ เจตสกิ า ธมฺมา เต เต ธมมฺ า เตสํ เตสํ ธมมฺ านํ อธปิ ตปิ จจฺ เยน ปจฺจโย. รูปโ น ธมฺมา อรปู นํ ธมมฺ านํ กิฺจิ กาเล สหชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย กิ จฺ ิ กาเล น สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. รูปโ น ธมมฺ า อรปู นํ ธมมฺ านํ วปิ ฺปยตุ ตฺ ปจฺจเยน ปจฺจโย. รสายตนํ ชิวหฺ าวิ ฺ าณธาตุยา ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อารมมฺ ณปจฺจเยน ปจจฺ โย. รสายตนํ ชวิ หฺ าวิ ฺ าณธาตยุ า ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมฺมานํ ปเุ รชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. รสายตนํ ชิวหฺ าวิ ฺ าณธาตยุ า ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมมฺ านํ อตถฺ ิปจจฺ เยน ปจจฺ โย. รสายตนํ ชวิ หฺ าวิ ฺ าณธาตุยา ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมฺมานํ อวคิ ตปจฺจเยน ปจฺจโย. มโนวิ ฺ าณธาตยุ า ตํสมปฺ ยตุ ตฺ กานจฺ ธมฺมานํ กิฺจิ กาเล ปุเรชาตปจจฺ เยน ปจจฺ โย. กิฺจิ กาเล น ปเุ รชาตปจจฺ เยน ปจฺจโย. สมนนตฺ รนิรุทธฺ า จิตตฺ เจตสกิ า ธมฺมา ปฏป ปฺ นนฺ านํ จติ ตฺ เจตสิกานํ ธมฺมานํ นตฺถปิ จจฺ เยน ปจฺจโย. ๔. ข. จงแสดงปจ จยนิทเทสทขี่ ึน้ ตน ดว ยคําวา ปรุ มิ า..ซงึ่ มปี จ จัยธรรมและปจ จยปุ บนั ธรรม ดงั ตอ ไปนี้ (ไมตองแปล) ? 58 ๑. กุศลธรรมชว ยอปุ การะแกก ศุ ลธรรม ๒. อกุศลธรรมชวยอปุ การะแกก ุศลธรรม ๓. กิรยิ าพยากตธรรมชว ยอปุ การะแกก ริ ยิ าพยากตธรรม ๔. อพยากตธรรมชวยอปุ การะแกอ กศุ ลธรรม ตอบ ข. แสดงปจจยนทิ เทสทขี่ ึ้นตน ดว ยคาํ วา ปุริมา... ๑. ปรุ ิมา ปรุ มิ า กุสลา ธมฺมา ปจฉฺ มิ านํ ปจฺฉมิ านํ กุสลานํ ธมมฺ านํ อนนตฺ รปจจฺ เยน ปจฺจโย. ปรุ ิมา ปรุ ิมา กุสลา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฉฺ ิมานํ กุสลานํ ธมมฺ านํ สมนนตฺ รปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุริมา ปรุ มิ า กสุ ลา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฺฉิมานํ กสุ ลานํ ธมมฺ านํ อปุ นิสฺสยปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ปุริมา ปุริมา กุสลา ธมมฺ า ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ กสุ ลานํ ธมมฺ านํ อาเสวนปจฺจเยน ปจจฺ โย. ดาวนโหลดขอ มูลและไฟลตางๆไดจาก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 27 ๒. ปรุ ิมา ปุรมิ า อกสุ ลา ธมมฺ า ปจฉฺ ิมานํ ปจฺฉิมานํ กุสลานํ เกสฺจิ อปุ นสิ สฺ ยปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ๓. ปรุ ิมา ปุรมิ า กริ ยิ าพยฺ ากตา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฺฉิมานํ กริ ิยาพยฺ ากตานํ ธมมฺ านํ อาเสวนปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ๔. ปุริมา ปุรมิ า อพยฺ ากตา ธมมฺ า ปจฉฺ มิ านํ ปจฺฉิมานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อนนตฺ รปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ปรุ ิมา ปรุ มิ า อพฺยากตา ธมมฺ า ปจฉฺ ิมานํ ปจฉฺ มิ านํ อกุสลานํ ธมฺมานํ สมนนตฺ รปจจฺ เยน ปจจฺ โย. ปุริมา ปุรมิ า อพฺยากตา ธมมฺ า ปจฉฺ ิมานํ ปจฺฉมิ านํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อปุ นิสสฺ ยปจจฺ เยน ปจฺจโย. ๕. ในปจ จยั ๒๔ นนั้ ปจ จยั ทม่ี ีนทิ เทส ๑, ๒, และ ๗ ขอ นน้ั แตล ะอยา งมกี ปี่ จ จยั คอื ปจ จยั อะไรบา ง เมอ่ื วา โดยชาตแิ ลว เปน ไดกช่ี าติ คอื ชาตอิ ะไรบา ง ? [P ] 57 ตอบ ๑. ปจ จยั ท่มี นี ทิ เทส ๑ ขอ มี ๘ ปจจยั คือ ๑. เหตปุ จ จยั ๒. ปจ ฉาชาตปจจัย ๓. วปิ ากปจ จัย ๔. ฌานปจ จยั ๕. มัคคปจ จัย ๖. สัมปยตุ ตปจ จยั ๗. นตั ถิปจจัย ๘. วคิ ตปจจยั เมอื่ วา โดยชาตเิ ปน ได ๓ ชาติ คอื ๑. สหชาตชาติ ๒. อนนั ตรชาติ ๓. ปจฉาชาตชาติ ปจ จยั ท่ีเปน นิทเทส ๒ ขอ มี ๓ ปจจยั คือ ๑. กมั มปจจัย ๒. อาหารปจจัย ๓. วิปปยุตตปจ จยั เม่ือวา โดยชาตเิ ปนได ๖ ชาติ คอื ๑. สหชาตชาติ ๒. อารมั มณชาติ ๓. วตั ถปุ เุ รชาตชาติ ๔. ปจฉาชาตชาติ ๕. อาหารชาติ ๖. นานักขณกิ กมั มชาติ ปจ จยั ทม่ี นี ิทเทส ๗ ขอ มี ๑ ปจ จยั คอื อนิ ทริยปจจัย เมือ่ วา โดยชาตเิ ปน ได ๓ ชาติ คอื ๑. สหชาตชาติ ๒. วตั ถปุ ุเรชาตชาติ ๓. รูปชีวติ ินทริยชาติ เมอื่ รวมปจ จยั ทง้ั หมดได ๑๒ ปจ จยั เมอื่ รวมชาติท้งั หมดได ๘ ชาติ คอื ๑. สหชาตชาติ ๒. อารัมมณชาติ ๓. อนนั ตรชาติ ๔. วตั ถุปเุ รชาตชาติ ๕. ปจฉาชาตชาติ ๖. อาหารชาติ ๗. รปู ชีวติ นิ ทริยชาติ ๘. นานักขณกิ กัมมชาติ เม่อื รวมปจจยั ท้งั หมดได ๑๒ ปจ จัย คือ ๖. อินทริยปจ จยั ๑. เหตุปจจยั ๒. ปจฉาชาตปจ จัย ๓. กัมมปจ จยั ๔. วิปากปจ จัย ๕. อาหารปจ จัย ๑๒. วคิ ตปจ จัย ๗. ฌานปจจยั ๘. มคั คปจ จยั ๙. สัมปยุตตปจ จยั ๑๐. วิปปยุตตปจ จยั ๑๑. นัตถิปจจัย ๓. ในปจ จยั ๒๔ นน้ั ปจ จยั ทมี่ บี าลนี ิทเทส ๒ ขอ ๓ ขอ ๗ ขอ ๑๒ ขอ และ ๑๘ ขอ นน้ั มกี ปี่ จ จยั คือปจ จยั อะไรบา ง และเมอื่ วา โดยชาตแิ ลว ปจ จยั นน้ั ๆ เปน ชาตอิ ะไรไดบ า ง ? 46 ตอบ ในปจ จยั ๒๔ นั้น ปจ จยั ท่ีมีบาลนี ทิ เทส ๒ ขอ มี ๓ ปจ จยั คือ ๑. กมั มปจ จยั ๒. อาหารปจ จยั ๓. วปิ ปยตุ ตปจจยั กมั มปจจัย เปนได ๒ ชาติ คอื สหชาตชาติ และ นานกั ขณกิ กัมมชาติ อาหารปจจัย เปน ได ๒ ชาติ คือ สหชาตชาติ และ อาหารชาติ วิปปยตุ ตปจ จยั เปน ได ๔ ชาติ คอื สหชาตชาติ อารมั มณชาติ วตั ถุปุเรชาตชาติ และ ปจ ฉาชาตชาติ ปจจัยทีม่ ีบาลนี ทิ เทส ๓ ขอ มี ๒ ปจจัย คอื ๑. อญั ญมญั ญปจจัย ๒. อาเสวนปจจยั อัญญมญั ญปจจยั เปน สหชาตชาติ อาเสวนปจ จยั เปนอนันตรชาติ ปจ จยั ทม่ี ีบาลนี ิทเทส ๗ ขอ มี๑ ปจจยั คือ อนิ ทรยิ ปจ จยั อินทรยิ ปจจัย เปน ได ๓ ชาติ คอื สหชาตชาติ วตั ถุปุเรชาตชาติ และ รปู ชวี ติ นิ ทริยชาติ ปจ จยั ท่ีมีบาลนี ทิ เทส ๑๒ ขอ มี ๑ ปจจัย คือ อปุ นิสสยปจจัย ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลต า งๆไดจ าก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 28 อุปนสิ สยปจจัย เปน ได ๓ ชาติ คอื อารมั มณชาติ อนันตรชาติ และ ปกตปู นิสสยชาติ ปจจรยั วทมี่มปีบจาจลัยนี ไิทดเ ๙ท๘สป๑จ ๘จัยขอรวมมี ช๒าตปไิจ ดจ ยั๙คชือาต๑ิ .(ชอานตนั ทิ ต่ซี รา้ํปกจ นั จนัยบั ร๒ว.มสกมนั นเนัปตนรป๑จชจาัยตปทิ จไ่ี มจซัยทา้ํ ก้ังนั ๒นับนี้เเอปานมอานทันง้ั หตมรชดา)ติ ๒. ในปจ จยั ๔๗ นน้ั ปจ จยั ที่มีนิทเทส ๒, ๓, ๕, ๗ ขอ และปจ จยั ทไี่ มม นี ทิ เทส มอี ยางละเทาไร ? คอื ปจ จยั อะไรบา ง ? ปจ จยั เหลา นเี้ มอื่ วา โดยชาติแลว เปน ไดก ช่ี าติ คอื ชาตอิ ะไรบา ง ? 49 ตอบ ในปจ จยั ๔๗ น้นั ปจจยทมี่ นี ิทเทส ๒, ๓ ขอเปน ตน มีดังตอไปน้ี ปจจัยที่มนี ิทเทส ๒ ขอ มี ๑ ปจ จัย คอื สหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จัย ปจจัยทมี่ นี ิทเทส ๓ ขอ มี ๒ ปจ จัย คอื ๑. อัญญมญั ญปจ จัย ๒. อาเสวนปจ จัย ปจ จัยท่มี นี ทิ เทส ๕ ขอ มี ๔ ปจ จยั คอื ๑. สหชาตนสิ สยปจจัย ๒. ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจจยั ๓. สหชาตัตถปิ จจัย ๔. สหชาตอวคิ ตปจจยั ปจ จยั ทีม่ ีนิทเทส ๗ ขอ มี ๖ ปจ จัย คอื ๑. อารมั มณปู นสิ สยปจจยั ๒. อนันตรูปนสิ สยปจจัย ๓. วัตถปุ เุ รชาตปจจัย ๔. อารมั มณปเุ รชาตปจจยั ๕. อารัมมณปุเรชาตตั ถปิ จจยั ๖. อารมั มณปเุ รชาตอวิคตปจ จยั และ ปจ จยั ทีไ่ มม นี ิทเทส มี ๖ ปจ จยั คือ ๑. ปจฉาชาตตั ถิปจ จัย ๒. ปจฉาชาตอวคิ ตปจ จัย ๓. อาหารัตถิปจ จยั ๔. อนิ ทริยตั ถปิ จจัย ๕. อาหารอวคิ ตตปจ จยั ๖. อินทรยิ อวิคตปจจยั ปจจัยเหลานี้ เมอื่ วา โดยชาติแลว เปน ได ๗ ชาติ คือ ๑. สหชาตชาติ ๒. อารัมมณชาติ ๓. อนนั ตรชาติ ๔. วตั ถปุ ุเรชาตชาติ ๕. ปจฉาชาตชาติ ๖. อาหารชาติ ๗. รปู ชวี ิตนิ ทริยชาติ ๒. ก. ในอารมั มณปจจยั อธปิ ตปิ จ จยั อนนั ตรปจ จยั อญั ญมญั ญปจ จยั นิสสยปจ จยั เหลา น้ี มนี ทิ เทสพระบาลปี จ จัยละกีข่ อ ? [P] 43 ข. ปจ จยั ในกลมุ วตั ถปุ เุ รชาตชาติ เปน ปจ จยั พสิ ดารของปจ จยั ใดบา งในปจ จยั ๒๔ ? [P425] 43 ค. ปจ จยั ๔๗ เฉพาะปจ จยั ทเ่ี ปนสหชาตชาติ ๑๕ ปจ จยั ปจ จยั ทม่ี นี ทิ เทสพระบาลี ๑ ขอ มกี ปี่ จ จยั คอื ปจจยั อะไรบา ง ? [P] 43 ตอบ ก. ในปจจยั เหลา นี้ มนี ิทเทสพระบาลตี อ ไปนี้ อารมั มณปจ จยั มีนิทเทส ๘ ขอ อธปิ ติปจ จัยมนี ทิ เทส ๕ ขอ อนนั ตรปจ จยั มีนิทเทส ๑๘ ขอ อญั ญมญั ญปจ จยั มนี ทิ เทส ๓ ขอ นิสสยปจจยั มนี ทิ เทส ๑๑ ขอ ข. ปจ จยั ในกลมุ วตั ถปุ ุเรชาตชาติ เปน ปจ จัยพสิ ดารของปจ จยั ดงั ตอไปน้ใี นปจ จยั ๒๔ ๑. วตั ถปุ ุเรชาตนสิ สยะ เปนปจ จยั พิสดารของ นสิ สยปจจยั ๒. วถั ตุปเุ รชาตะ เปนปจ จยั พสิ ดารของ ปเุ รชาตปจ จัย ๓. วถั ตปุ ุเรชาตนิ ทรยิ ะ เปนปจจยั พิสดารของ อินทริยปจ จยั ๔. วัตถุปุเรชาตวปิ ปยุตตะ เปน ปจ จยั พสิ ดารของ วปิ ปยตุ ตปจจยั ๕. วตั ถุปุเรชาตตั ถิ เปนปจ จัยพิสดารของ อัตถปิ จจัย ๖. วัตถุปุเรชาตอวคิ ตะ เปน ปจ จยั พิสดารของ อวคิ ตปจจยั ค. ปจจยั ๔๗ เฉพาะปจจยั ทเี่ ปน สหชาตชาติ ๑๕ ปจ จยั ปจ จยั ที่มีนทิ เทสพระบาลี ๑ ขอ มี ๘ ปจ จัย ไดแ ก ๑. เหตปุ จจยั ๒. สหชาตกัมมปจ จยั ๓. วปิ ากปจ จัย ๔. นามอาหารปจ จยั ดาวนโหลดขอมูลและไฟลตางๆไดจ าก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 29 ๕. สหชาตินทรยิ ปจ จยั ๖. ฌานปจจยั ๗. มคั คปจ จัย ๘. สัมปยตุ ตปจ จัย ฯ ขอ ๔-๕ ฆฏนา ๗. ก. คาํ วา ฆฏนา มวี จนตั ถะวา อยา งไร ? และจงแสดงชอ่ื ของเหตฆุ ฏนาที่ไมซ ํา้ กนั ทงั้ ๑๒ ชอ่ื (ไมต อ งแปล) ? [P137] 45 ตอบ ก. คาํ วา ฆฏนา มีวจนตั ถะวา ฆฏียเต = ฆฏนํ (วา) ฆฏิยเต อเนนาติ = ฆฏนํ การรวบรวมชือ่ วา ฆฏนา (หรอื อกี นยั หนึ่ง) การรวบรวมปจจยั ดว ยอํานาจของปจ จยั นน้ั ๆ ฉะน้ัน อาํ นาจของปจ จยั น้นั ๆ ช่ือวา ฆฏนา ชอ่ื ของเหตฆุ ฏนาทชี่ ่ือไมซํ้ากันทั้ง ๑๒ ช่ือ คอื ๑. สามฺ ฆฏนา ๒. สอนิ ฺทรยิ มคคฺ ฆฏนา ๓. สาธปิ ตอิ ินฺทรยิ มคั คฆฏนา ๔. สพพฺ ฏ านกิ ฆฏนา ๕. สอฺ มฺ ฆฏนา ๖. สอฺ มฺ สมปฺ ยตุ ฺตฆฏนา ๗. สวปิ ฺปยุตฆฺ ฏนา ๘. สอฺ มฺ วปิ ปฺ ยุตตฺ ฆฏนา ๙. สอนิ ทฺ ฺรยิ มคคฺ สพฺพฏ านกิ ฆฏนา ๑๐. สาธปิ ตอิ นิ ฺทรฺ ยิ มคคฺ สพฺพฏนกิ ฆฏนา ๑๑. อวิปากฆฏนา ๑๒. สวปิ ากฆฏนา ๓. ในเหตฆุ ฏนา ๒๔ นนั้ เมอ่ื แสดงเฉพาะฆฏนา ท่ีมชี ื่อทไี่ มซ า้ํ กนั แลว มกี ฆี่ ฏนา คอื อะไรบา ง ? ใหแ สดงมาพรอมดว ยความหมาย ? [P137] 45(ก), 53 ตอบ ในเหตฆุ ฏนา ๒๔ นน้ั เมื่อแสดงเฉพาะฆฏนาท่ีมชี อ่ื ที่ไมซ าํ้ กนั แลว มี ๑๒ ฆฏนา คือ ๑. สามญั ญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยทย่ี งั มไิ ดกลา วถึง อธปิ ติ อนิ ทริยะและมัคคะ เปน ตน เขา ดวย ๒. สอนิ ทรยิ มคั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ท่มี ี อนิ ทริยะ และมคั คะ เขา ดวย ๓. สาธปิ ตอิ นิ ทรยิ มคั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ที่มี อธปิ ติ อินทริยะ และมัคคะ เขาดว ย ๔. สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยที่มีปจ จยั ท้งั ๔ คือ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ สหชาตัตถิและสหชาตอวิคตะ อันเปนปจจัยทเี่ ขา รวมในฆฏนาทกุ อยาง ๕. สอญั ญมญั ญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจยั ท่ีมี อญั ญมัญญะ เขา ดวย ๖. สอญั ญมญั ญสัมปยตุ ตฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จยั ทม่ี ี อญั ญมญั ญะและสมั ปยตุ ตะ เขาดว ย ๗. สวปิ ปยุตตฆฏนา หมายความวา การรวบรวบอํานาจปจจยั ที่มี วิปปยตุ ตะ เขาดว ย ๘. สอญั ญมญั ญวิปปยตุ ตฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จยั ทมี่ ี อัญญมญั ญะและวิปปยตุ ตะ เขา ดว ย ๙. สอนิ ทรยิ มคั คสพั พัฏฐานกิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจยั ทมี่ อี นิ ทริยะ และ มคั คะ เขารวมในสัพพฏั ฐานกิ ปจจยั ๑๐. สาธปิ ตอิ นิ ทรยิ มคั คสพั พัฏฐานกิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ท่ีมีอธิปตอิ นิ ทรยิ ะและมคั คะ เขา รวมในสัพพฏั ฐานกิ ปจจัย ๑๑. อวปิ ากฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ทย่ี งั มไิ ดก ลา วถงึ วปิ ากะ ๑๒. สวปิ ากฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจัย ทม่ี วี ิปากะเขา ดว ย ๕. ข. ใหแ สดงความหมายของฆฏนา ตอ ไปนี้ ? [P137] 50 ๓. สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ๑. สามญั ญฆฏนาของฌานปจ จยั ๒. สอนิ ทรยิ ฆฏนา ๔. สอนิ ทรยิ มคั คสพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ๕. สวปิ ากฆฏนา ๙ ธ.ค. ๖๓ ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลตา งๆไดจาก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว)

มหาปฏฐาน 30 ตอบ ข. แสดงความหมายของฆฏนานน้ั ๆ ดังตอ ไปนี้ ๑. สามญั ญฆฏนาของฌานปจจัย หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จัยที่ยังมไิ ดก ลาวถึงอินทรยิ ะและมคั คะเขาดวย ๒. สอินทรยิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจยั ที่มี อินทรยิ ะ เขาดวย ๓. สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจยั ทม่ี ปี จจัยทง้ั ๔ คือ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ สหชาตัตถิ สหชาตอวิคตะ อนั เปนปจ จยั ทเ่ี ขารวมในฆฏนาทกุ อยา ง ๔. สอินทริยมคั คสพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จยั ทีม่ ี อนิ ทริยะ และ มคั คะ เขารวมในสัพพฏั ฐานิกปจ จยั ๕. สวปิ ากฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจัยทมี่ ี วปิ ากะ เขา ดว ย ๕. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และ ปจ จยั สงเคราะห ในฆฎนาดงั ตอไปนี้ ? ก. สอัญญมญั ญวิปปยตุ ตฆฎนา ทเี่ ปน สวิปาก ของ สามญั ญฆฏนา แหง เหตฆุ ฏนา ? [P23] 52(6), 55 ตอบ ก. สอญั ญมญั ญวปิ ปยุตตฆฏนา ไดแ ก เหตุ ๓ ที่ในปญ จโวการสเหตกุ ปฏสิ นธิจติ ๑๓ เปน ปจ จัยชวยอุดหนนุ แกห ทยั วัตถุ ไดป จ จัยสงเคราะห (ฆฏนา) ๘ ปจจยั คือ ๑. เหตปุ จ จัย ๒. สหชาตปจจยั ๓. อญั ญมัญญปจจัย ๔. สหชาตนิสสยปจ จยั ๕. วปิ ากปจ จยั ๖. สหชาตวิปปยตุ ตปจ จัย ๗. สหชาตัตถปิ จจยั ๘. สหชาตอวคิ ตปจจัย ๔. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจจยั สงเคราะหใ นฆฏนาตอ ไปนี้ ? ก. สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ทเ่ี ปน อวปิ าก ของสอนิ ทรยิ มคั คฆฏนา แหง เหตปุ จ จยั ? [P23] 50 ตอบ ก. สัพพัฏฐานกิ ฆฏนา ทเี่ ปน อวปิ าก ของสอนิ ทรยิ มคั คฆฏนา แหงเหตปุ จจยั ไดแ ก อโมหเหตุ เปนปจ จัยชวยอดุ หนุนแกส มั ปยุตตนามขนั ธ ๔ สเหตุกจติ ตชรปู สเหตกุ ปฏิสนธกิ มั มชรปู ไดป จจยั สงเคราะห (ฆฏนา) ๗ ปจ จัย คือ ๑. เหตปุ จจัย ๒. สหชาตปจจัย ๓. สหชาตนิสสยปจ จยั ๔. สหชาตนิ ทรยิ ปจ จยั ๕. มัคคปจจัย ๖. สหชาตัตถปิ จ จยั ๗. สหชาตอวิคตปจ จัย ๖. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และ ปจ จยั สงเคราะห ในฆฏนาดงั ตอ ไปน้ี ? ก. สพั พัฏฐานกิ ฆฏนา ทเี่ ปน สวปิ าก ของ สอนิ ทรยิ มคั คฆฏนา แหง เหตฆุ ฏนา ? [P24] 58 ตอบ ก. สอนิ ทริยมัคคสัพพฏั ฐานกิ ฆฏนา ไดแ ก อโมหเหตุทใี่ นวิปากจิต เปนปจ จยั ชว ยอดุ หนนุ แก สมั ปยุตตนามขนั ธ ๔ สเหตกุ จิตตชรปู สเหตกุ ปฏสิ นธิกัมมชรปู ไดป จ จยั สงเคราะห (ฆฏนา) ๘ ปจจยั คอื ๑. เหตปุ จจยั ๒. สหชาตปจ จัย ๓. สหชาตนสิ สยปจ จัย ๔. วปิ ากปจจยั ๕. สหชาตนิ ทริยปจ จัย ๖. มัคคปจจัย ๗. สหชาตตั ถปิ จจัย ๘. สหชาตอวคิ ตปจจัย ๕. จงแสดงปจ จยั ปจ จยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะห ในฆฏนาดงั ตอ ไปน้ี ? ก. สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ทเ่ี ปน อวปิ าก ของสาธปิ ตอิ นิ ทรยิ มคั คฆฏนา แหงเหตปุ จ จยั ? [P25] 47 ตอบ ก. สาธิปติอนิ ทฺ รฺ ิยมคฺคสพฺพฏ านิกฆฏนา ไดแ ก วมี ังสาธิปติ (อโมหเหต)ุ เปน ปจจยั ชวยอุดหนนุ แกสาธิปตสิ มั ปยตุ ตนามขันธ ๔ และสาธปิ ตจิ ติ ตชรปู ไดป จจัยสงเคราะห (ฆฏนา) ๘ ปจ จยั คือ ๑. เหตปุ จ จัย ๒. สหชาตาธปิ ตปิ จ จัย ๓. สหชาตปจ จยั ๔. สหชาตนิสสยปจ จัย ๕. สหชาตนิ ทริยปจจัย ๖. มัคคปจ จัย ๗. สหชาตตั ถปิ จ จัย ๘. สหชาตอวิคตปจจัย ดาวนโ หลดขอมูลและไฟลตา งๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 31 ๕. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะหใ นฆฏนาดงั ตอ ไปน้ี ? [P25-26] 49(6), 54(4), 56 ก. สพั พัฏฐานกิ ฆฏนา ทเี่ ปน สวปิ าก ของสาธิปตอิ นิ ทรยิ มคั คฆฏนา แหง เหตฆุ ฏนา ? [P25-26] 49(6), 54(4), 56 ตอบ ก. (49, 54) วีมงั สาธปิ ติที่ในผลจติ ๔ เปน ปจจัย ชวยอดุ หนุนแกส มั ปยตุ ตนามขันธ ๔ และสาธปิ ตจิ ิตตชรูป ไดป จ จัยสงเคราะห (ฆฏนา) ๙ ปจจัย คือ .... ตอบ ก. (56) สาธปิ ติอินทรยิ มคั คสัพพฏั ฐานกิ ฆฏนา ทีเ่ ปน สวปิ าก แหงเหตฆุ ฏนา ไดแ ก วมี ังสาธิปตทิ ใี่ นผลจิต ๔ เปนปจจยั ชว ยอุดหนนุ แกส ัมปยุตตนามขนั ธ ๔ และสาธิปติจิตตชรปู ไดป จจยั สงเคราะห (ฆฏนา) ๙ ปจ จยั คอื ๑. เหตปุ จจยั ๒. สหชาตาธิปตปิ จ จยั ๓. สหชาตปจ จัย ๔. สหชาตนสิ สยปจ จัย ๕. วปิ ากปจจยั ๖. สหชาตินทรยิ ปจ จยั ๗. มคั คปจ จัย ๘. สหชาตัตถปิ จจยั ๙. สหชาตอวคิ ตปจจยั ๔. จงแสดงปจ จยั ธรรม ปจจยุปบนั ธรรม และอํานาจปจ จยั แหงอารมั มณาธปิ ตปิ กณิ ณกฆฏนา ๓ มาใหถ กู ตอ ง ? [P37-38] 53 ตอบ อารมั มณาธปิ ตปิ กิณณกฆฏนา ๓ ไดแ ก ๑. ถา อารมณ ๖ ท่นี า รักนา ยินดี คอื อฏิ ฐนปิ ผนั นรูป ๑๘ จิต ๘๔ (เวน โทสมลู โมหมลู ทุกขสหคตกายวญิ ญาณจติ ๑) เจตสกิ ๔๗ ที่ประกอบ (เวน โทจตกุ กะ วจิ กิ จิ ฉา) ที่เปน เตกาลกิ ะ นพิ พาน เปนปจ จยั นามขนั ธ ๔ ที่มคี วาม ยินดีพอใจไดแกโ ลภมูลจิต ๘ มหากุศลจิต ๘ มหากริ ิยาญาณสัมปยตุ ตจิต ๔ โลกตุ ตรจติ ๘ เจตสกิ ๔๕ ท่ปี ระกอบ (เวนโทจตกุ กะวจิ กิ ิจฉา อัปปมญั ญา) เปน ปจจยุปบันแลว ปจ จัยท่ชี ว ยอปุ การะในขณะนนั้ กม็ ี ๓ คอื อารมั มณา ธปิ ติ อารัมมณะ อารมั มณูปนิสสยะ ใน ๓ อยา ง นี้ อาํ นาจของอารมั มณาธปิ ตอิ ยางเดยี วเทา นน้ั เปน พเิ ศษ ๒. ถา อารมณ ๖ ท่นี า รักนา ยนิ ดคี ือนิปผนั นรปู ๑๘ ท่ีเปน ปจจบุ นั เปนปจจยั นามขันธ ๔ ท่มี ีความยินดีพอใจ ไดแ ก โลภมลู จติ ๘ เจ. ๒๒ ที่ประกอบ เปน ปจ จยปุ บันแลว ปจ จัยทช่ี ว ยอุปการะในขณะน้ันกม็ ี ๖ คอื อารัมมณาธปิ ติ อารมั มณะ อารัมมณปู นิสสยะ อารัมมณปุเรชาตะ อารัมมณปเุ รชาตตั ถิ อารมั มณปุเรชาตอวคิ ตะ ใน ๖ อยางน้ี อาํ นาจของอารัมมณาธิปติอยางเดยี วเทา นั้นเปนพิเศษ ๓. ถา ธมั มารมณทน่ี ารกั นา ยนิ ดคี อื หทยวตั ถุท่เี กดิ พรอมกนั กบั อุปปาทักขณะของจติ ดวงท่ี ๑๗ ทนี่ บั ถอยหลังจาก จตุ ิจติ ขน้ึ ไปเปนปจ จยั นามขันธ ๔ ทม่ี คี วามยนิ ดีพอใจ ไดแ ก โลภมลู มรณาสนั นชวนะ ๕ ครง้ั เจตสิก ๒๒ ทป่ี ระกอบ เปน ปจ จยปุ บันแลว ปจจัยทชี่ วยอุปการะในขณะนน้ั ก็มี ๘ คือ อารมั มณาธปิ ติ อารมั มณะ วตั ถารมั มณปเุ รชาต- นสิ สยะ อารัมมณปู นสิ สยะ วตั ถารมั มณปเุ รชาตะ วตั ถารมั มณปเุ รชาตวปิ ปยุตตะ วตั ถารมั มณปเุ รชาตัตถิ วตั ถา- รัมมณปเุ รชาตอวิคตะ ใน ๘ อยา งนี้ อาํ นาจของอารมั มณาธิปตอิ ยางเดียวเทานน้ั เปน พิเศษ ๕. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะหใ นฆฏนาดงั ตอ ไปน้ี ? ข. ฉันทาธปิ ตฆิ ฏนา ที่เปนสวิปาก ขอ ที่ ๓ ? [P46] 47 ตอบ ข. เม่อื ฉันทาธปิ ตทิ อี่ ยใู นผลจิต ๔ เปน ปจจัยชว ยอปุ การะแกสาธิปติจิตตชรปู โดยเฉพาะแลว ไดอ ํานาจ ปจ จยั ๗ คือ สหชาตาธิปติ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ วิปากะ สหชาตวิปปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ที่ทําการชว ยอปุ การะในคราวเดียวกนั นนั้ อํานาจของสหชาตาธปิ ตอิ ยางเดียวเทาน้นั เปนพิเศษ ๔. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจจยั สงเคราะหใ นฆฏนาตอ ไปนี้ ? ข. วริ ยิ าธปิ ตฆิ ฏนา ที่เปนสวปิ าก ขอ ท่ี ๓ ? [P47] 50 ตอบ ข. วริ ิยาธิปติฆฏนา ทีเ่ ปนสวิปาก ขอ ที่ ๓ ไดแ ก เมอื่ วริ ยิ าธปิ ติ ที่อยูในผลจติ ๔ เปนปจ จัยชว ยอปุ การะแก ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลตางๆไดจาก Post ทหี่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 32 สาธปิ ติจติ ตชรปู โดยเฉพาะแลว ไดอ าํ นาจปจ จัย ๙ คอื สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ วปิ ากะ สหชาตนิ ทรยิ ะ มคั คะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทีท่ ําการชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั นี้ อํานาจของสหชาตาธิปตอิ ยางเดียวเทานนั้ เปน พิเศษ ๖. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และ ปจ จยั สงเคราะห ในฆฏนาดงั ตอ ไปนี้ ? ข. จติ ตาธปิ ตฆิ ฏนา ทเี่ ปนสวปิ าก ขอ ที่ ๓ ? [P48] 58 ตอบ ข. จติ ตาธปิ ตฆิ ฏนา ที่เปน สวิปาก ขอท่ี ๓ มดี ังน้ี คอื เม่อื จติ ตาธิปติ คอื ผลจติ ๔ เปน ปจจัยชวยอปุ การะแกสาธปิ ตจิ ิตตชรปู โดยเฉพาะแลว ไดอ ํานาจปจจัย ๙ คอื สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ วปิ ากะ นามอาหาระ สหชาตนิ ทรยิ ะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทที่ ําการชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั นนั้ อํานาจของสหชาตาธปิ ตอิ ยา งเดียวเทา นนั้ เปน พิเศษ ๕. จงแสดงปจ จยั ปจ จยปุ บนั และ ปจ จยั สงเคราะห ในฆฎนา ดังตอ ไปนี้ ? ข. วมี งั สาธปิ ติฆฎนา ที่เปนสวปิ าก ขอ ท่ี ๓ ? [P49] 52(6), 55 ตอบ ข. วมี งั สาธปิ ตฆิ ฎนา ท่ีเปน สวปิ าก ขอ ที่ ๓ มดี ังน้ี คือ เม่ือวีมงั สาธิปติ ทีอ่ ยูในผลจิต ๔ เปน ปจจยั ชวยอปุ การะแกส าธปิ ติจติ ตชรปู โดยเฉพาะแลว ไดอ ํานาจปจ จัย ๑๐ คอื สหชาตาธปิ ติ เหตุ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ วปิ ากะ สหชาตินทริยะ มคั คะ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทีท่ ําการชว ยอปุ การะในคราวเดียวกันนนั้ อาํ นาจของสหชาตาธปิ ตอิ ยางเดยี วเทานน้ั เปน พเิ ศษ ๕. ก. จงแสดงองคธ รรมของปจ จยั ธรรม และปจ จยั ยปุ บนั ธรรมของฆฏนา ขอตอ ไปนี้ ? 61 ๑. สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนสิ สยะ นามอาหาระ สหชาตนิ ทรยิ ะ สมั ปยุตตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ? 61 ๒. สาธปิ ตอิ นิ ทฺ ฺริยมคคฺ ฆฏนา สวปิ ปฺ ยตุ ฺตฆฏนา สวิปากฆฏนา แหง เหตปุ จ จยั ? 61 ข. จงแสดงชอ่ื ฆฏนาทสี่ าํ คญั ในสหชาตชาตเิ ล็ก ยกเวน สหชาตนิ ทรยิ ปจ จยั และ ฌานปจ จยั ? 61 ตอบ ก. แสดงองคธรรมของปจจยั ธรรม และปจจัยยุปบันธรรมของฆฏนา คอื ๑. องคธ รรมของปจจยธรรม คอื เม่ือจติ ตาธิปติ องคธรรมของปจจยุปบนั คือ สัมปยตุ ตนามขนั ธคอื เจตสกิ ขันธ ๓ โดยเฉพาะแลว ๒. องคธรรมของปจจยธรรม คอื วมี ังสาธปิ ตทิ ผ่ี ลจติ ๔ องคธ รรมของปจ จยปุ บนั คอื สาธปิ ตจิ ติ ตชรปู ข. ในสหชาตชาตเิ ล็ก คือ เหตปุ จจยั มีฆฏนา ๒๔ คือ สามัญญมญั ญฆฏนา ๙ สอนิ ทรยิ มัคคฆฏนา ๙ สาธปิ ตอิ นิ ทริยมคั คฆฏนา ๖ สหชาตาธิปติปจจัย มีฆฏนา ๒๔ คือ ฉันทาธิปตฆิ ฏนา ๖ วิริยาธปิ ติฆฏนา ๖ จิตตาธิปติฆฏนา ๖ วมี งั สาธิปตฆิ ฏนา ๖ สหชาตกมั มปจ จยั มฆี ฏนา ๙ คอื สหชาตกมั มฆฏนา ๙ นามอาหารปจ จยั มีฆฏนา ๓๓ คือ สามัญญฆฏนา ๙ สกมั มฆฏนา ๙ สอินทริยฆฏนา ๙ สาธิปติอินทรยิ ฆฏนา ๖ มคั คปจจยั มีฆฏนา ๕๗ คือ สามัญญฆฏนา ๙ สอนิ ทรยิ ฆฏนา ๙ สฌานฆฏนา ๙ สอินทรยฌิ านฆฏนา ๙ สาธปิ ติอินทริยฆฏนา ๖ สเหตอุ ินทรยิ ฆฏนา ๙ สเหตอุ ธปิ ติอนิ ทริยฆฏนา ๖ ดาวนโหลดขอ มูลและไฟลตา งๆไดจาก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 33 ๕. ในอนนั ตรปกณิ ณกฆฏนานัน้ ถา ยกนตั ถปิ จจยั ขน้ึ แแสดงเปน ประธานแลว กเ็ รยี กวา นตั ถปิ กณิ ณกฆฏนา อยากทราบวา นตั ถปิ กณิ ณกฆฏนานมี้ จี าํ นวนเทาไร คอื อะไรบาง ? จงแสดงมาโดยละเอยี ด ? [P62] 48 ตอบ นตั ถิปกิณณกฆฏนา มี ๓ คอื ๑. ถา เปน นามขนั ธ ๔ ที่เกิดกอน ๆ (เวน จุติจติ ของพระอรหนั ต) ทาํ การชว ยอปุ การะแกนามขันธ ๔ เกดิ หลัง ๆ พรอ มดว ยจตุ จิ ิตของพระอรหนั ตแลว กไ็ ดป จ จยั ๕ คือ นตั ถิ อนนั ตระ สมนันตระ อนนั ตรูปนิสสยะ วคิ ตะ ทีท่ าํ การชว ยอปุ การะในคราวเดียวกนั นี้ อํานาจของนัตถิอยางเดียวเทา นนั้ เปน พิเศษ ๒. ถาเปน โลกยี ชวนะ ๔๗ ทเี่ กดิ กอน ๆ (เวน ชวนะดวงสดุ ทาย) ทาํ การชว ยอปุ การะแกช วนะ ๕๑ ทีเ่ กิดหลงั ๆ (เวนชวนะดวงที่ ๑ และผลชวนะ ๔) แลว ก็ไดป จ จยั ๖ คือ นตั ถิ อนันตระ สมนันตระ อนันตรปู นิสสยะ อาเสวนะ วคิ ตะ ที่ทาํ การชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั น้ี อํานาจของนัตถอิ ยา งเดยี วเทา นน้ั เปนพเิ ศษ ๓. ถาเปน มคั คเจตนา ทําการชวยอุปการะแกม คั คานนั ตรผล (ผลท่เี กดิ ข้ึนในลาํ ดบั แหงมรรคโดยไมมรี ะหวางคน่ั ) แลว ก็ไดป จจยั ๖ คอื นัตถิ อนันตระ สมนันตระ อนันตรปู นสิ สยะ นานกั ขณกิ กมั มะ วคิ ตะ ที่ทําการชวย อุปการะในคราวเดยี วกนั นี้ อํานาจของนัตถิอยา งเดียวเทา น้ันเปนพเิ ศษ ๗. ข. จงแสดงปจจยั ธรรม ปจ จยปุ บนั ธรรม และอาํ นาจปจ จยั ของ กมั มปกณิ ณกฆฏนา ๒ ? [P105] 43 ตอบ ข. กัมมปกิณณกฆฏนา ๒ ๑. ถาระหวา งกศุ ล อกุศลพลวเจตนา ๓๓ เปน ปจจยั วปิ ากจติ ๓๖ เจตสกิ ๓๘ เปนปจ จยปุ บนั แลว ใน อาํ นาจปจ จัย ๒ อยาง คือ นานกั ขณกิ กัมมะ ปกตปู นิสสยะ ที่ทาํ การชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั น้ี อาํ นาจของนานกั ขณิกกมั มะอยา งเดียวเทา นนั้ เปนพิเศษ ๒. ถา ระหวางมรรคเจตนา ๔ เปน ปจ จัย มคั คานนั ตรผลเปน ปจ จยปุ บนั แลว ในอํานาจปจจยั ๗ อยาง คอื นานกั ขณกิ กมั มะ อนนั ตระ สมนนั ตระ อนันตรปู นิสสยะ ปกตปู นสิ สยะ นัตถิ วคิ ตะ ทีท่ าํ การชว ย อปุ การะในคราวเดยี วกนั น้ี อํานาจของนานกั ขณกิ กมั มะอยา งเดยี วเทานน้ั เปนพิเศษ ๕. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะหใ นฆฏนา ดงั ตอ ไปน้ี ? ค. สหชาตกมั มฆฏนา ทเี่ ปน สวปิ ากขอ ท่ี ๙ ? [P106] 47 ตอบ ค. ถาในระหวางเจตนาที่อยใู นปญจโวการปฏิสนธิจติ ๑๕ เปนปจ จยั ปฏสิ นธิหทยั วตั ถุ เปน ปจจยุปบันแลว ในอาํ นาจปจจัย ๙ คอื สหชาตกัมมะ สหชาตะ อญั ญมัญญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ นามอาหาระ สหชาตวปิ ปยตุ ตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวิคตะ ๕. จงแสดงปจ จยั ปจ จยปุ บนั และ ปจ จยั สงเคราะห ในฆฎนา ดงั ตอ ไปนี้ ? ค. สพั พัฏฐานกิ ฆฏนา ทเี่ ปน สวปิ าก ของสามญั ญฆฏนา แหง นามอาหารฆฏนา ? [P111] 52(6), 55 ตอบ ค. ถา ในระหวา งนามอาหาร ๓ ท่ีอยใู นวบิ ากเปน ปจ จยั สมั ปยุตตขนั ธ จิตตชรปู ปฏสิ นธกิ มั มชรูปเปน ปจ จยปุ บันแลว ในอาํ นาจปจจัย ๖ อยา ง คอื นามอาหาระ สหชาตะ สหชาตนิสสยะ วิปากะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ที่ทําการชว ยอุปการะในคราวเดียวกนั นี้ อํานาจของนามอาหาระอยา งเดยี วเทา นน้ั เปนพเิ ศษ ๕. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะห ในฆฏนาดงั ตอ ไปนี้ ? [P111] 49(6), 54(4), 55, 56, 58(6ค) ข. สอญั ญมญั ญวปิ ปยตุ ตฆฏนา ทเี่ ปน สวิปาก ของสามญั ญฆฏนา แหง นามอาหารฆฏนา ? [P111] 49(6), 54 ดาวนโหลดขอมลู และไฟลต างๆไดจาก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 34 ข. สอญั ญมญั ญวปิ ปยตุ ตฆฏนา ทเี่ ปน สวปิ าก ของสามญั ญฆฏนา แหงนามอาหารปจ จยั ? [P111] 56 ตอบ ข. (สอญั ญมัญญวปิ ปยตุ ตฆฏนา ท่ีเปนสวปิ าก ของสามญั ญฆฏนา แหงนามอาหารฆฏนามดี งั นี้ คือ) ถาใน ระหวางนามอาหาร ๓ ท่ีอยใู นปญจโวการปฏิสนธิจติ เปนปจ จยั ปฏิสนธหิ ทยั วตั ถเุ ปน ปจจยปุ บนั แลว ในอาํ นาจ ปจ จัย ๘ อยา ง คือ นามอาหาระ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตวิปปยุตตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ที ําการชว ยอุปการะในคราวเดยี วกนั น้ี อาํ นาจของนามอาหาระอยา งเดยี วเทา นั้นเปน พิเศษ ๖. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นนั้ ขอถามดงั ตอ ไปนี้ ? ก. ฆฏนาทเี่ ปน หลกั สาํ คญั มเี ทา ไร คอื อะไรบา ง ? ใหแ สดงมาพรอ มดวยความหมาย ? [P110-114] 51, 62 ตอบ ก. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นน้ั ฆฏนาทีเ่ ปน หลักสําคญั มี ๔ คือ ๑. สามญั ญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจยั ท่ียังมไิ ดกลา วถงึ อธิปติ กมั มะ และอินทรยิ ะเขาดว ย ๒. สกมั มฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจยั ทม่ี ี กัมมะ เขา ดวย ๓. สอนิ ทรยิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จัยทีม่ ี อนิ ทริย เขาดว ย ๔. สาธปิ ตอิ นิ ทรยิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจยั ทมี่ ี อธปิ ตแิ ละอนิ ทริย เขา ดว ย ๖. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นน้ั ขอถามดงั ตอ ไปน้ี ? ข. ฆฏนา วา โดยช่ือทไี่ มซ ้ํากนั แลว มกี ฆ่ี ฏนา คอื ฆฏนาอะไรบาง ? [P110-114] 51, 62 ๕. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นน้ั ขอถามดงั ตอ ไปน้ี ก. ฆฏนาท่ีมชี ือ่ ไมซาํ้ กนั มเี ทา ไร คอื อะไรบา ง ? [P110-114] 58, 60 ตอบ ข. ฆฏนา วา โดยชอื่ ท่ีไมซ ํ้ากันมี ๑๔ คอื [(58, 60) ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ น้ัน / ก. ฆฏนาทมี่ ีชอ่ื ไมซ ํา้ กนั มี ๑๔ ชือ่ คือ] ๑. สามญั ญฆฏนา ๒. สกัมมฆฏนา ๓. สอนิ ทริยฆฏนา ๔. สาธิปตอิ นิ ทรยิ ฆฏนา ๕. สัพพัฏฐนกิ ฆฏนา ๖.สอญั ญมญั ญฆฏนา ๗. สอัญญมัญญสมั ปยตุ ตฆฏนา ๘. สวิปปยุตตฆฏนา ๙. สอัญญมัญญวปิ ปยตุ ตฆฏนา ๑๐. สกัมมสัพพฏั ฐานกิ ฆฏนา ๑๑. สอนิ ทริยสพั พัฏฐานกิ ฆฏนา ๑๒. สาธิปตอิ นิ ทรยิ สพั พัฏฐานิกฆฏนา ๑๓. อวปิ ากฆฏนา ๑๔. สวิปากฆฏนา ๔. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นนั้ ตอ งการทราบดงั น้ี ? 59 ก. ชอ่ื ฆฏนาทไ่ี มซ าํ้ กนั นน้ั มจี าํ นวนเทา ไร คอื อะไรบา ง จงแสดงพรอ มทง้ั ความหมาย ? 59 ๔. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นนั้ ชื่อฆฏนาทไ่ี มซ าํ้ กนั มเี ทา ไร คอื อะไรบา ง ? และฆฏนาเหลา นี้ หมายความวา อยา งไร ? [P110-114] 56 ๕. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นนั้ ขอถามดงั ตอ ไปน้ี ? ข. ในฆฏนาทม่ี ชี อ่ื ไมซ าํ้ กนั นนั้ ฆฏนาที่ ๑, ๔, ๕, ๙, ๑๒ หมายความวา อยา งไร ? [P110-114] 58, 60 ตอบ ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ น้ัน ชอ่ื ฆฏนาท่ีไมซ า้ํ กนั มี ๑๔ ฆฏนา คือ ๑. สามญั ญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จัยทย่ี ังมิไดกลา วถงึ อธปิ ติ กมั มะ และอนิ ทรยิ ะ เปน ตน เขาดว ย ๒. สกัมมฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ท่มี ี กัมมะ เขาดวย ๓. สอนิ ทรยิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จัยท่มี ี อินทริยะ เขาดวย ๔. สาธปิ ตอิ ินทรยิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยที่มี อธปิ ตแิ ละอนิ ทริยะ เขา ดวย ดาวนโหลดขอ มูลและไฟลต างๆไดจาก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 35 ๕. สพั พัฏฐานกิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จัยทม่ี ีปจจัยท้ัง ๔ คือ สหชาตะ สหชาตนิสสยะ สหชาตัตถิและสหชาตอวิคตะ อันเปน ปจจยั ทเี่ ขารวมในฆฏนาทกุ อยา ง ๖. สอญั ญมญั ญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจัยทม่ี ี อญั ญมญั ญะ เขา ดว ย ๗. สอัญญมัญญสัมปยุตตฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยที่มี อัญญมัญญะและสมั ปยตุ ตะเขา ดวย ๘. สวปิ ปยุตตฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ทมี่ ี วปิ ปยตุ ตะ เขา ดว ย ๙. สอญั ญมัญญวปิ ปยตุ ตฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ทีม่ ี อัญญมัญญะและวปิ ปยตุ ตะ เขา ดว ย ๑๐. สกมั มสัพพฏั ฐานิกฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจยั ท่ีมี กัมมะ เขารวมในสัพพัฏฐานกิ ปจ จยั ๑๑. สอนิ ทริยสพั พัฏฐานกิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จยั ทีม่ ี อินทรยิ ะ เขารวมในสพั พัฏฐานกิ ปจ จยั ๑๒. สาธปิ ตอิ นิ ทริยสัพพฏั ฐานิกฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ท่ีมี อธิปตแิ ละอนิ ทรยิ ะ เขารวมในสพั พฏั ฐานิกปจจยั ๑๓. อวิปากฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จัย ทยี่ ังมไิ ดก ลาวถงึ วปิ ากะ ๑๔. สวิปากฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจยั ทม่ี วี ปิ ากะเขาดวย ๔. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นนั้ ตอ งการทราบดังน้ี ? 59 ข. ในนามอาหารฆฏนานัน้ ฆฏนาที่ ๙ องคธ รรมของปจ จยั และปจ จยปุ บนั ไดแกอ ะไรบา ง ไดอ าํ นาจปจ จยั สงเคราะหเ ทา ไร คอื อะไรบา ง ? 59 ตอบ ข. ในนามอาหารฆฏนาน้ัน ฆฏนาที่ ๙ องคธรรมของปจ จยั ไดแ ก ถาในระหวางนามอหาร ๓ คือ ผัสสะ เจตนา วญิ ญาณท่ีอยูใ นปญ จโวการปฏสิ นธิจติ องคธรรมของปจ จยุปบนั ไดแก ปฏสิ นธิหทยั วัตถุ อํานาจปจจัยสงเคราะหได ๘ คอื นามอาหาระ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตวิปปยุตตะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ทท่ี าํ การชว ยอปุ การะในคราวเดยี วกนั น้ี อํานาจของนามอหาระอยางเดยี วเทา นน้ั เปน พิเศษ ๖. ในนามอาหารฆฏนา ๓๓ นนั้ ขอถามดงั ตอ ไปนี้ ? ค. ในฆฏนาที่ ๒๗ นั้น ปจ จยั ธรรมและปจจยปุ บนั ธรรม ไดแกอะไร ไดอ ํานาจปจ จัยเทา ไร คอื อะไรบา ง ? [P113] 51, 58, 60, 62 ตอบ ค. ฆฏนาที่ ๒๗ ของนามอาหารฆฏนานั้น ดังน้ี คอื ถา ในระหวา งวิญญาณาหารทเ่ี ปน วิปากปฏสิ นธิทใี่ นปญ จโวการภมู ิ เปน ปจจัย ปฏสิ นธหิ ทยวตั ถุ เปน ปจ จยปุ บนั แลว ไดอ าํ นาจปจจัย ๙ อยาง คอื นามอาหาระ สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนสิ สย วปิ ากะ สหชาตินทรยิ ะ สหชาตวิปปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ีทาํ การชว ยอปุ การะในคราว เดยี วกันน้ี อํานาจของนามอาหาระอยางเดียวเทา นัน้ เปน พิเศษ ๕. จงแสดงปจ จยั ปจ จยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะหใ นฆฏนาดงั ตอ ไปนี้ ค. สมคั คฆฏนา สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา อวิปากฆฏนา แหงสหชาตนิ ทรยิ ปจ จยั ? [P119] 56 ตอบ ค. ถา ในระหวางวริ ยิ ะ สติ เอกัคคตา ปญญา เปนปจจยั สมั ปยตุ ตขนั ธ จติ ตชรปู ปฏสิ นธิกัมมชรปู ดาวนโ หลดขอมูลและไฟลต างๆไดจาก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 36 เปน ปจจยปุ บนั แลว ในอาํ นาจปจจัย ๖ อยา ง คือ สหชาตินทรยิ ะ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ มัคคะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ที่ทําการชว ยอปุ การะในคราวเดียวกนั น้ี อํานาจของสหชาตนิ ทรยิ ะอยางเดียวเทานัน้ เปน พิเศษ ๔. จงแสดงหวั ขอ ฆฏนาในสหชาตนิ ทรยิ ฆฏนาตงั้ แตส ามญั ญฆฏนาเปน ตน จนถงึ สเหตอุ ธปิ ตมิ คั คฆฏนา พรอ มทงั้ ความหมายมาใหค รบ ? [P119-121] 47 ตอบ หวั ขอ ฆฏนาในสหชาตนิ ทริยฆฏนา ๑. สามัญญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจยั ทย่ี ังมไิ ดก ลา วถึง เหตุ อธปิ ติ อาหาระ ฌานะ และมคั คะ เขา ดว ย ๒. สมคั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยทม่ี ี มคั คะ เขาดวย ๓. สฌานฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยทม่ี ี ฌานะ เขาดว ย ๔. สฌานมัคคฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จยั ท่มี ี ฌานะ และ มคั คะ เขาดว ย ๕. สอาหารฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจัยท่มี ี อาหาระ เขาดวย ๖. สาธิปติอาหารฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจัยทม่ี ี อธปิ ติ และ อาหาระ เขา ดว ย ๗. สาธิปตมิ คั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยท่ีมี อธปิ ติ และ มคั คะ เขา ดวย ๘. สเหตุมคั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยท่มี ี เหตุ และ มัคคะ เขาดวย ๙. สเหตอุ ธปิ ตมิ คั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยทม่ี ี เหตุ อธปิ ติ และ มัคคะ เขา ดว ย ๔. ข. สเหตอุ ธปิ ตมิ คั คฆฏนา ฝายอวิปากฆฏนาที่ ๑ (หรือ ๖๗) แหง สหชาตนิ ทรยิ ฆฏนา ๗๒ นัน้ องคธ รรมของปจ จยั และปจ จยปุ บนั ไดแ กอ ะไร ไดอ าํ นาจปจ จยั สงเคราะหเ ทา ไร คอื อะไรบา ง ? [P121] 48 ตอบ ข. สเหตุอธปิ ติมคั คฆฏนา ฝา ยอวิปากฆฏนาที่ ๑ (หรอื ๖๗) แหงสหชาตนิ ทรยิ ฆฏนา ๗๒ นัน้ องคธ รรมของปจ จัย ไดแ ก อโมหะ คือ ปญ ญาที่เขาถึงความเปนอธบิ ดี องคธรรมของปจจยุปบนั ไดแก สมั ปยตุ ตขันธ (คือ ตเิ หตกุ ชวนะ ๓๔ เจตสกิ ๓๗ เวน ปญ ญา) สาธปิ ติจิตตชรูป ไดอ าํ นาจปจจยั ๘ คอื สหชาตินทริยะ เหตุ สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ มคั คะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ทีท่ ําการชวยอปุ การะในคราวเดียวกนั น้ี อํานาจของสหชาตินทริยะอยา งเดยี วเทา นน้ั เปน พิเศษ ๕. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะหใ นฆฏนาดงั ตอ ไปน้ี ง. สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ทเ่ี ปน อวปิ าก ของสามญั ญฆฏนา แหง ฌานปจ จยั ? [P122] 49(6ค.), 56 ตอบ ง. ถาในระหวา งองคฌ าน ๕ เปน ปจ จยั สมั ปยตุ ตขนั ธ จติ ตชรปู ปฏิสนธิกมั มชรปู เปน ปจจยปุ บนั แลว ในอาํ นาจปจจัย ๕ อยา งคือ ฌานะ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวิคตะ ทท่ี ําการชว ย อปุ การะในคราวเดยี วกนั นี้ อํานาจของฌานะอยา งเดียวเทา นน้ั เปน พิเศษ ๔. ในฌานฆฏนา ๓๖ นนั้ ขอถามเปน ขอ ๆ ดงั ตอ ไปนี้ ก. ฆฏนาทเี่ ปน หลกั สาํ คญั มเี ทา ไร คืออะไรบา ง ? 61 ๗. ข. ฌานฆฏนา ทเ่ี ปน ประธานหรอื ประเภทใหญ (เชน สามญั ญฆฏนา, สอนิ ทรยิ ฆฏนา เปน ตน ) มเี ทาไร คืออะไรบา ง ? และประเภทยอย (เชน อวิปากาฆฏนา, สพั พัฏฐานกิ ฆฏนาเปน ตน) มีเทาไร คอื อะไรบา ง ? (ใหแ สดงเฉพาะฆฏนาทม่ี ชี อ่ื ไมซ าํ้ กนั ไมตอ งแสดงความหมาย ? [P122-123] 45 ดาวนโ หลดขอ มลู และไฟลต างๆไดจ าก Post ท่หี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 37 ตอบ (45) ก. ฆฏนาทเี่ ปนหลกั สาํ คญั มี ๔ คือ ตอบ (45) ข. ฌานฆฏนาทเ่ี ปน ประธานหรอื ประเภทใหญ มี ๔ คอื ๑. สามญั ญฆฏนา ๒. สอนิ ทริยฆฏนา ๓. สมคั คฆฏนา ๔. สอนิ ทริยมคั คฆฏนา และประเภทยอยมี ๑๐ คอื ๑. สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ๒. สอญั ญมญั ญฆฏนา ๓. สอญั ญมญั ญสมั ปยตุ ตฆฏนา ๔. สวปิ ปยตุ ตฆฏนา ๕. สอญั ญมัญญวิปปยตุ ตฆฏนา ๖. สอนิ ทรยิ สัพพัฏฐานกิ ฆฏนา ๗. สมคั คสพั พฏั ฐานิกฆฏนา ๘. สอนิ ทริยมคั คสัพพัฏฐานกิ ฆฏนา ๙. อวิปากฆฏนา ๑๐. สวปิ ากฆฏนา ๕. ใน ฌานฆฏนา ๓๖ นั้น จงตอบคาํ ถาม/ขอถามเปน ขอ ๆ ดงั ตอ ไปน้ี ? ก. ฆฏนาทเี่ ปน หลกั สาํ คญั มเี ทา ไร คอื อะไรบา ง ? แสดงมาพรอ มความหมาย ? [P122-123] 52 ก. ฆฏนาทเี่ ปน หลกั สาํ คญั มเี ทา ไร คอื ไรบา ง ? [P122-123] 57(6) ตอบแตช ่อื ไมต องแสดงความหมาย ตอบ ก. ในฌานฆฏนา ๓๖ นน้ั ฆฏนาทเ่ี ปน หลกั สําคญั มี ๔ คอื ๑. สามญั ญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จยั ท่ียงั มไิ ดกลาวถงึ อินทรยิ ะและมคั คะเปนตนเขา ดว ย ๒. สอนิ ทรยิ ฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จยั ทีม่ อี นิ ทริยะ เขา ดวย ๓. สมคั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จัยทีม่ มี ัคคะ เขา ดว ย ๔. สอนิ ทรยิ มคั คฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอาํ นาจปจ จัยท่มี อี ินทริยะและมคั คะ เขา ดว ย (57) ๑. สามญั ญฆฏนา ๙ ๒. สอนิ ทริยฆฏนา ๙ ๓. สมคั คฆฏนา ๙ ๔. สอินทรยิ มคั คฆฏนา ๙ ๕. ใน ฌานฆฏนา ๓๖ นั้น จงตอบคาํ ถามเปนขอ ๆ ดงั ตอ ไปนี้ ? ข. ฆฏนาท่ี ๑ (หรอื ๒๘) ของอวิปากฆฏนาในสอนิ ทรยิ มคั คฆฏนานนั้ ใหแ สดงปจ จัย ปจ จยุปบนั และอาํ นาจปจ จยั ? [P123] 52 ตอบ ข. ถาในระหวา งเอกัคคตา เปน ปจจยั สมั ปยตุ ตขนั ธ จติ ตชรูป ปฏิสนธกิ ัมมชรปู เปนปจจยุปบนั แลว ในอาํ นาจปจจยั ๗ อยา ง คอื ฌานะ สหชาตะ สหชาตนิสสยะ สหชาตนิ ทรยิ ะ มคั คะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ที ําการชว ยอุปการะในความเดยี วกันน้ี อํานาจของฌานะอยางเดียวเทา นนั้ เปนพิเศษ ๕. ก. ฌานฆฏนา มีมากถงึ ๓๖ ฆฏนา แตถ า นบั ฆฏนาที่มีชือ่ ทไี่ มซ ้าํ กนั มจี าํ นวนเทา ไร คอื อะไรบา ง ? 50 ๖. ข. ในฌานฆฏนา ๓๖ นนั้ ชือ่ ฆฏนาทไี่ มซ า้ํ กนั มเี ทา ไร คอื อะไรบาง ? 48 ๖. ใน ฌานฆฏนา ๓๖ นน้ั จงตอบคาํ ถาม/ขอถามเปน ขอ ๆ ดงั ตอ ไปน้ี ? 57, 61(4) ข. ฌานฆฏนา ทมี่ ชี ่ือไมซ ํ้ากนั มเี ทา ไร คอื อะไรบา ง ? [P125-126] 52(5ค), 57, 61 ค. จงแปลฆฏนาที่ ๑, ๕, ๑๒ และ ๑๔ ของขอ ข ? [P] 57, 61(4) ตอบ ก./ข. ฌานฆฏนาทม่ี ชี ่อื ไมซ า้ํ กนั มี ๑๔ ฆฏนา คือ ๑. สามญั ญฆฏนา ๒. สอนิ ทริยฆฏนา ๓. สมัคคฆฏนา ๔. สอินทรยิ มัคคฆฏนา ๕. สัพพฏั ฐานิกฆฏนา ๖. สอัญญมญั ญฆฏนา ๗. สอัญญมญั ญสัมปยตุ ตฆฏนา ๘. สวปิ ปยตุ ตฆฏนา ๙.สอญั ญมัญญวปิ ปยุตตฆฏนา ๑๐. สอนิ ทรยิ สัพพัฏฐานกิ ฆฏนา ๑๑. สมัคคสัพพัฏฐานกิ ฆฏนา ๑๒. สอินทริยมัคคสพั พัฏฐานิกฆฏนา ๑๓. อวิปากฆฏนา ๑๔. สวิปากฆฏนา ตอบ ค. แปล ฆฏนาของขอ ๑, ๕, ๑๒ และ ๑๔ ดาวนโหลดขอมลู และไฟลตา งๆไดจ าก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 38 ฆฏนาขอ ๑ แปลวา การรวบรวมอํานาจปจจยั ทย่ี ังมิไดกลา วถึง อนิ ทรยิ ะและมัคคะเปนตน เขา ดวย ฆฏนาขอ ๕ แปลวา การรวบรวมอํานาจปจ จยั ท่มี ปี จจัย ๔ คอื สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ สหชาตัตถิ และ สหชาตอวคิ ตะ อนั เปนปจจัยทเ่ี ขา รว มในฆฏนาทุกอยาง ฆฏนาขอ ๑๒ แปลวา การรวบรวมอาํ นาจปจจัยทม่ี ี อนิ ทรยิ ะ และ มคั คะ เขารวมในสัพพัฏฐานิกปจจัย ฆฏนาขอ ๑๔ แปลวา การรวบรวมอํานาจปจ จัยท่ีมี วปิ ากะเขาดว ย ๔. จงแสดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และปจ จยั สงเคราะห ในฆฏนา ตอ ไปนี้ ? ค. สพั พัฏฐานกิ ฆฏนา ทเ่ี ปน อวปิ าก ของสฌานฆฏนา แหง มคั คปจ จัย ? [P125] 50 ตอบ ค. สพั พัฏฐานกิ ฆฏนา ท่เี ปน อวิปาก ของสฌานฆฏนา แหงมคั คปจจัยมดี งั น้ี คอื ถาในระหวา งวติ ก เอกัคคตา เปนปจจยั สมั ปยตุ ตขันธ สเหตกุ จิตตชรูป สเหตุกปฏิสนธิกมั มชรปู เปน ปจจยุปบันแลว ในอาํ นาจปจจยั ๖ อยา ง คอื มัคคะ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ ฌานะ สหชาตตั ถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ีทําการชว ยอปุ การะในคราวเดียวกนั น้ี อํานาจของมคั คะอยางเดยี วเทานัน้ เปนพิเศษ ๕. ก. มคั คฆฏนา (๕๗ น้นั ฆฏนาม)ี ทม่ี ี ชือ่ ทไ่ี มซ า้ํ กัน มจี าํ นวนเทา ไร คอื อะไรบา ง ? [P125-126] 54, 55(4) ๕. ข. สเหตอุ ธปิ ตอิ นิ ทรยิ ฆฏนา ฝา ยอวิปากฆฏนาที่ ๑ คอื สเหตุอธปิ ตอิ ินทรยิ สพั พฏั ฐานกิ ฆฏนานน้ั องคธ รรมของปจ จยั ปจ จยปุ บนั ไดแ กอ ะไรบา ง ไดอ ํานาจปจจัยเทา ไร คอื อะไรบา ง ? [P126] 54 ๔. ข. ในฆฏนาท่ี ๑ ของสเหตอุ ธปิ ติอนิ ทรยิ ฆฏนาทเ่ี ปน อวิปากฆฏนานน้ั องคธ รรมของปจ จยั ปจ จยุปบนั ไดแ กอ ะไร ไดอาํ นาจปจ จยั เทา ไร คอื อะไรบาง ? [P126] 55 ตอบ ก. มคั คฆฏนา ๕๗ นั้น ฆฏนามีชือ่ ท่ีไมซาํ้ กัน มี ๒๐ ฆฏนา คอื ๑. สามัญญฆฏนา ๒. สอนิ ทรยิ ฆฏนา ๓. สฌานฆฏนา ๔. สอนิ ทริยฌานฆฏนา ๕. สาธปิ ตอิ ินทรยิ ฆฏนา ๖. สเหตอุ นิ ทริยฆฏนา ๗. สเหตอุ ธิปติอนิ ทรยิ ฆฏนา ๘. สพั พัฏฐานิกฆฏนา ๙. สอญั ญมญั ญฆฏนา ๑๐. สอัญญมัญญสัมปยุตตฆฏนา ๑๑. สวิปปยุตตฆฏนา ๑๒. สอัญญมญั ญวิปยตุ ตฆฏนา ๑๓. สอินทริยสัพพฏั ฐานกิ ฆฏนา ๑๔. สฌานสพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ๑๕. สอนิ ทรยิ ฌานสพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ๑๖. สาธิปตอิ นิ ทริยสพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ๑๗. สเหตอุ ินทริยสพั พฏั ฐานกิ ฆฏนา ๑๘. สเหตุอธปิ ติอนิ ทริยสพั พัฏฐานิกฆฏนา ๑๙. อวิปากฆฏนา ๒๐. สวปิ ากฆฏนา ตอบ ข. (ใน) ฆฏนาท่ี ๑ คอื (ของ) สเหตอุ ธิปตอิ ินทริยสัพพัฏฐานกิ ฆฏนาน้ัน (ไดแก) (ถาในระหวา ง) ปญญา ท่ีเขาถงึ ความเปนวีมงั สาธปิ ติ เปนปจ จยั สมั ปยตุ ตขนั ธ สาธปิ ตจิ ิตตชรูป เปน ปจ จยปุ บนั แลว ในอาํ นาจ ปจ จัย ๘ อยาง คือ มัคคะ เหตุ สหชาตาธปิ ติ สหชาตะ สหชาตนสิ สยะ สหชาตนิ ทริยะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ีทาํ การชวยอปุ การะในคราวเดียวกนั น้ี อาํ นาจของมคั คะอยา งเดียวเทา นั้นเปนพิเศษ ๕. ก. ในมคั คฆฏนา ๕๗ นนั้ จงตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ ก. ฆฏนามที เ่ี ปน หลกั สาํ คญั มเี ทา ไร คืออะไรบา ง (ไมต อ งแสดงความหมาย) ? [P125-126] 63 ข. จงแสดงความหมายของ สามญั ญฆฏนา แหง มคั คปจ จยั ? [P125-126] 63 ค. ใหแ สดงปจ จยั ปจจยปุ บนั และอาํ นาจปจ จัย ของ ฆฏนาท่ี ๙ และ ๕๑ (แสดงองคธ รรมเปน ปรมัตถ) ? [P125- 126] 63 ตอบ ก. มคั คฆฏนา ๕๗ นั้น ฆฏนาทเ่ี ปนหลกั สาํ คญั มี ๗ ฆฏนา คอื (ตอบลําดบั ที่ ๑-๗  ) ดาวนโหลดขอ มูลและไฟลต า งๆไดจ าก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 39 ข. สามัญญฆฏนา หมายความวา การรวบรวมอํานาจปจจัย ทยี่ ังมิไดกลา วถงึ เหตุ อธปิ ติ อินทริยะ และ ฌานะ เปน ตน เขา ดว ย ค. ฆฏนาท่ี ๙ สอญั ญมญั ญวปิ ปยตุ ตฆฏนา ถาในระหวา ง องคมรรค ๕ (เวน วิรตี ๓) ทอ่ี ยใู นปญจโวการ- สเหตกุ ปฏสิ นธจิ ติ ๑๓ เปน ปจจัย สเหตกุ หทัยวตั ถุรูป เปน ปจ จยปุ บนั แลว ในอาํ นาจปจจัย ๘ อยา งคือ มคั คะ สห ชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วิปากะ สหชาตวปิ ปยุตตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ทท่ี าํ การชว ยอุปการะใน คราวเดยี วกันนี้ อํานาจของมัคคะอยางเดียวเทานนั้ เปน พเิ ศษ ฆฏนาที่ ๕๑ สอญั ญมญั ญวปิ ปยตุ ตฆฏนา ถา ในระหวา ง อโมหเหตุ คอื ปญญา ที่อยใู นปญ จโวการติ เหตกุ ปฏิสนธิจติ ๙ เปน ปจจยั ติเหตุกหทยั วตั ถรุ ปู เปนปจ จยุปบนั แลว ในอาํ นาจปจ จัย ๑๐ อยางคือ มัคคะ เหตุ สหชาตะ อัญญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตนิ ทรยิ ะ สหชาตวิปปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ท่ีทาํ การชว ยอุปการะในคราวเดยี วกันนี้ อาํ นาจของมคั คะอยางเดยี วเทา น้ันเปน พิเศษ ๕. ฆฏนาทไี่ ดอ าํ นาจปจ จยั สงเคราะหจ าํ นวน ๕ เปน ฆฏนาของปจ จยั ใดบา ง ในสหชาตชาตเิ ลก็ พรอ มทง้ั แสดง องคธ รรมของปจ จยั และปจจยปุ บนั ? 62 ตอบ ฆฏนาท่ีไดอ ํานาจปจ จัยสงเคราะหจํานวน ๕ เปนฆฏนาของ เหตปุ จ จัย สหชาตาธปิ ตปิ จจัย นามอาหารปจจัย สหชาตินทรยิ ปจจยั ฌานปจจยั มรรคปจ จัย ฆฏนาทไ่ี ดอ ํานาจปจ จยั สงเคราะหจํานวน ๕ ทม่ี ีองคธ รรมของปจ จัยและปจจยปุ บนั ดงั น้ี ๑. เหตปุ จจยั องคธ รรมไดแก เหตุ ๖ เปนปจจัยชว ยอดุ หนนุ แกส ัมปยตุ ตนามขันธ ๔ สเหตกุ จติ ตชรูป สเหตกุ ปฏิสนธิกมั มชรปู เปน ปจ จยุปบนั ๒. สหชาตาธปิ ตปิ จ จยั องคธ รรมไดแก เมื่อฉนั ทาธปิ ติ เปนปจ จัยชว ยอุปการะแกสมั ปยตุ ตขันธ คอื นามขนั ธ ๔ ที่ ประกอบ และสาธิปตจิ ติ ตชรูป เปนปจจยปุ บนั ๓. นามอาหารปจจยั องคธรรมไดแ ก ถาในระหวา งนามอาหาร ๓ คอื ผัสสะ เจตนา วญิ ญาณ เปน ปจ จยั ธรรม สมั ปยุตตขนั ธ จติ ตชรปู ปฏสิ นธกิ มั มชรูป เปน ปจ จยุปบนั ๔. สหชาตนิ ทรยิ ปจจยั องคธ รรมไดแ ก ถาในระหวา งนามอนิ ทรีย องคธ รรม ๘ คือ ชวี ิตนิ ทรยี  มนนิ ทรีย เวทนา สัทธา วิริยะ สติ เอกัคคตา ปญ ญา เปน ปจจยั ธรรม สมั ปยตุ ตขนั ธ จติ ตช รปู ปฏสิ นธกิ มั มชรปู เปน ปจ จยปุ บัน ๕. ฌานปจ จัย องคธ รรมไดแ ก ถา ในระหวา งองคฌ าน ๕ คอื วกิ ตก วจิ าร ปติ เวทนา เอกคั คตา เปน ปจ จยั ธรรม สัมปยตุ ตขนั ธ จิตตชรปู ปฏสิ นธกิ ัมมชรูป เปน ปจ จยุปบัน ๖. มคั คปจ จัย องคธรรมไดแ ก ถา ในระหวา งองคม รรค ๙ คอื ปญ ญา วติ ก วิรตี ๓ วริ ิยะ สติ เอกัคคตา ทิฏฐิ เปน ปจ จยั สัมปยตุ ตขนั ธ สเหตกุ จิตตชรูป สเหตุกปฏสิ นธกิ มั มชรูป เปน ปจ จยปุ บนั ธรรม ๕. ก. ปจ จยั ตอ ไปน้ี เปน ปจ จัยทมี่ อี าํ นาจเกดิ โดยอาศยั ปจ จยั ธรรมและปจจยปุ บนั ธรรมอะไรบา ง และเรียกวา เปน ฆฏนาอะไร ? 59 ๑. อนนั ตระ สมนนั ตระ อนนั ตรปู นสิ สยะ นตั ถิ วิคตะ ๒. อนนั ตระ สมนนั ตระ อนันตรูปนสิ สยะ อาเสวนะ นัตถิ วคิ ตะ ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลต า งๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 40 ๓. อนนั ตระ สมนนั ตระ อนนั ตรปู นสิ สยะ นานกั ขณกิ กัมมะ นตั ถิ วคิ ตะ ตอบ ก. ๑. เปน ปจจยั ทมี่ ีอาํ นาจเกิดโดยอาศยั นามขนั ธ ๔ ท่เี กิดกอ นๆ (เวน จตุ ิจิตของพระอรหนั ต) ทาํ การชว ยอุปการะแกนามขนั ธ ๔ ที่เกดิ หลงั ๆ พรอมดวยจตุ จิ ติ ของพระอรหันต ๒. เปนปจ จยั ทม่ี อี าํ นาจเกดิ โดยอาศยั โลกยี ชวนะ ๔๗ ทีเ่ กดิ กอ น ๆ (เวน ชวนะดวงสุดทาย) ทําการชว ยอปุ การะแกช วนะ ๕๑ ทเ่ี กิดหลัง ๆ (เวน ชวนะดวงท่ี ๑ และผลชวนะ ๔) ๓. เปน ปจ จัยทมี่ อี าํ นาจเกดิ โดยอาศยั มรรคเจตนา ทาํ การชว ยอปุ การะแกมคั คานันนตรผล (ผลทเ่ี กิดขน้ึ ในลาํ ดบั แหง มรรคโดยไมม ีระหวา งคนั่ ) และอํานาจปจจัยเหลานเ้ี รียกวา เปนอนันตรปกณิ ณกฆฏนา ๓ ๖. จงแสดงกรณบท แหง นานกั ขณกิ กมั มปจ จยั พรอ มทงั้ แสดงกมั มปกณิ ณกฆฏนา ๒ มาโดยละเอยี ด ? [P104-5] 63 ตอบ กมมฺ ปจจฺ เยน เปน กรณบท แสดงใหร ถู งึ อํานาจปจ จยั ๗ คอื นานกั ขณกิ กมั มะ อนนั ตระ สมนันตระ อนนั ตรูปนิสสยะ ปกตปู นสิ สยะ นัตถิ วคิ ตะ เหลา นี้ ทที่ าํ การชว ยอุปการะในคราวเดยี วกนั ตามสมควรนี้ อาํ นาจปจ จัย ของนานกั ขณกิ กมั มะอยา งเดยี วเทา นัน้ เปน พิเศษ กมั มปกิณณกฆฏนา ๒ ๑. ถา ระหวางกุศล อกศุ ลพลวเจตนา ๓๓ เปน ปจ จยั วิปากจติ ๓๖ เจตสกิ ๓๘ เปนปจจยุปบนั แลว ใน อาํ นาจปจจยั ๒ อยาง คอื นานกั ขณกิ กัมมะ ปกตปู นสิ สยะที่ทาํ การชวยอปุ การะในคราวเดยี วกันนี้ อํานาจปจจัย ของนานกั ขณกิ กมั มะอยา งเดยี วเทา นนั้ เปน พิเศษ ๒. ถา ระหวา งมรรคเจตนา ๔ เปนปจ จยั มัคคานนั ตรผล เปน ปจ จยปุ บนั แลว ในอาํ นาจปจจัย ๗ อยา ง คือ นานกั ขณิกกัมมะ อนันตระ สมนนั ตระ อนันตรปู นสิ สยะ ปกตปู นสิ สยะ นตั ถิ วคิ ตะ ทท่ี ําการชว ยอุปการะในคราว เดยี วกันนี้ อํานาจปจจัยของนานกั ขณกิ กมั มะอยางเดยี วเทานน้ั เปน พิเศษ ๕. ข. อาํ นาจปจ จยั เหลา นี้ เกดิ ขึ้นโดยอาศัยปจ จยั ธรรมและปจ จยปุ บนั ธรรมอะไรบา ง ? [P105] 59 ๑. นานกั ขณกิ กมั มะ ปกตปู นสิ สยะ ๒. นานกั ขณกิ กมั มะ อนนั ตระ สมนนั ตระ อนนั ตรปู นสิ สยะ ปกตปู นสิ สยะ นัตถิ วคิ ตะ ตอบ ข. ๑. อาํ นาจปจจยั เหลา น้ี เกิดขนึ้ โดยอาศยั ระหวางกศุ ล อกุศลพลวเจตนา ๓๓ เปน ปจจยั วิปากจติ ๓๖ เจตสกิ ๓๘ เปนปจ จยปุ บนั ๒. อาํ นาจปจ จัยเหลา น้ีเกดิ ข้นึ โดยอาศัย ระหวางมรรคเจตนา ๔ เปน ปจจยั มัคคานนั ตรผล เปน ปจจยปุ บัน ขอ ๖. สรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการ / ขอ ๗. แสดงลกั ษณะ และ ชาติ กาล สัตติ ๖. จงสรปุ เนอื้ ความ ๒ ประการ (เวนปจ จนกิ ) ของปจ จยั ตอ ไปน้ี ก. อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยั ? [P139] 47 ตอบ ก. อารัมมณาธปิ ตปิ จ จยั สรปุ เนอ้ื ความ ๒ ประการ (เวน ปจจนกิ ) คอื - อารมณ ๖ คอื อฏิ ฐนิปผนั นรูป ๑๘ จติ ๘๔ เจตสกิ ทปี่ ระกอบ ๔๗ (เวน โทสมลู โมหมลู ทกุ ขสหคตกายวญิ ญาณ จิต) ที่นา ฝกใฝห นกั แนน อยา งยง่ิ เปน เตกาลิกะ และนพิ พานทเ่ี ปน กาลวิมตุ ิ เปน อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยั - โลภมูลจติ ๘ มหากศุ ลจติ ๘ มหากริ ยิ าญาณสมั ปยุตตจติ ๔ โลกตุ ตรจติ ๘ หรอื ๔๐ เจตสิก ๔๕ ทปี่ ระกอบ (เวน อปั ปมญั ญา) เปน ผฝู ก ใฝหนกั แนน อยางย่ิง เปน อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยปุ บัน ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลต างๆไดจ าก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 41 ๗. จงแสดงสรปุ เนอื้ ความ ๓ ประการ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปนี้ ? ก. อารัมมณาธปิ ตปิ จ จยั ? [P139-140] 43, 49(1/3), 51 ตอบ ก. อารมั มณาธปิ ติปจ จยั สรปุ เนือ้ ความมีอยู ๓ ประการคือ - อารมณ ๖ คอื อิฏฐนปิ ผนั นรูป ๑๘ จติ ๘๔ เจตสกิ ทป่ี ระกอบ ๔๗ (เวน โทสมูล โมหมูล ทกุ ขสหคตกายวญิ ญาณ จติ ) ท่ีนา ฝก ใฝห นกั แนน อยา งยงิ่ เปน เตกาลิกะ และนพิ พาน ทเี่ ปน กาลวิมตุ เปน อารมั มณาธิปตปิ จ จยั - โลภมลู จติ ๘ มหากุศลจติ ๘ มหากิริยาญาณสมั ปยุตตจิต ๔ โลกตุ ตรจิต ๘ หรอื ๔๐ เจตสิก ๔๕ ทีป่ ระกอบ (เวนอัปปมัญญา) เปนผฝู ก ใฝห นกั แนน อยางยง่ิ เปนอารมั มณาธปิ ตปิ จ จยปุ บัน - โลกียจติ ๘๑ เจตสิก ๕๒ ทมี่ ิไดเปน ผูฝ กใฝหนกั แนนอยางยิง่ โดยแนนอน และไมแนน อน รปู ท้ังหมด คือ จติ ตชรปู ปฏสิ นธกิ ัมมชรปู พาหิรรูป อาหารชรูป อุตชุ รปู อสญั ญสตั ตกัมมชรูป ปวตั ตกิ มั มชรูป เปน อารมั มณาธิปตปิ จ จนกิ ๔. จงแสดงสรปุ เนอื้ ความ ๓ ประการ ของปจ จยั ตอ ไปน้ี ? ข. สหชาตาธปิ ตปิ จ จยั ? [P140] 43 ตอบ ข. อธิบดีองคธ รรมอยา งใดอยางหนึง่ ในบรรดาอธบิ ดี ๓ หรอื ๔ คือ ฉนั ทะ วิรยิ ะ วมิ งั สา ที่ในสาธปิ ติ ชว นะ ๕๒ และสาธปิ ติชวนะ ๕๒ ในขณะทเ่ี ปน อธบิ ดี เปนสหชาตาธปิ ตปิ จ จัย สาธปิ ตชิ วนะ ๕๒ เจตสกิ ทปี่ ระกอบ ๕๑ สาธปิ ตจิ ติ ตชรูปในขณะทีก่ าํ ลงั ไดร บั การชวยอุปการะจาก อธปิ ตปิ จจัยโดยแนน อนและไมแนน อน (เวนอธบิ ดีองคธ รรม ๔ อยา งใดอยางหนงึ่ ) เปนสหชาตาธปิ ตปิ จ จยปุ บนั กามจิต ๕๔ มหคั คตวิบากจิต ๙ เจตสิก ๕๒ ท่มี ไิ ดร บั การชว ยอปุ การะจากอธิปติปจ จัยโดยแนน อน และไมแนนอน อธิบดอี งคธ รรม ๔ อยา งใดอยางหน่งึ ในขณะทเี่ ปน อธิปตปิ จจยั สาธปิ ตจิ ติ ตชรปู ปฏิสนธิกมั มชรปู พาหิรรปู อาหารชรปู อุตุชรูป อสัญญสัตตกมั มรปู ปวัตติกกมั มชรปู เปนสหชาตาธปิ ตปิ จ จนกิ ๖. วตั ถปุ เุ รชาตปจ จยั มีสรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการ วา อยา งไร ? [P146-147] 55 ตอบ วตั ถปุ ุเรชาตปจจัย มีสรุปเนื้อความ ๓ ประการ คอื ในบรรดาปญจวัตถทุ ้งั ๓ ชนิด มมี นั ทายุกปญ จวตั ถเุ ปน ตนนน้ั มัชฌิมายกุ ปญจวตั ถุ คอื จักขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กายะ ท่ีเกิดพรอ มกนั กบั อตีตภวังคด วงแรกก็ด,ี หทยั วตั ถุ ทเ่ี กิดพรอมกนั กบั จติ ดวงกอนๆ มีปฏสิ นธจิ ติ เปน ตน กด็ ,ี หทยั วตั ถุ ท่เี กดิ ขึน้ โดยอนุมานเอาวา ในขณะจติ หนง่ึ ดวงกอ นหนา จะออกจากนโิ รธสมาบัตกิ ด็ ,ี วัตถุรปู ๖ ที่เกดิ พรอ มกนั กบั จติ ดวงท่ี ๑๗ ท่นี บั ถอยหลังจากจุตจิ ิตข้นึ ไปในมรณาสนั นกาลก็ดี เปน วตั ถปุ เุ รชาตปจ จยั (ตามนัยของทานโบราณาจารย) หรืออีกนัยหนง่ึ วตั ถุรูป ๖ คอื จกั ขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กายะ หทยะ ท่เี ขา ถงึ ฐตี ิปต ตะของตนมจี าํ นวน ๔๙ เปน วัตถปุ ุเรชาตปจ จยั (ตามนัยของทานอาจารยภายหลัง) วญิ ญาณธาตุ ๗ มจี ักขวุ ญิ ญาณธาตุ เปน ตน เจตสกิ ๕๒ ที่ประกอบ (เวน อรปู วิปากจติ ๔) ทเ่ี ปน ไปในปวัตติ กาลในปญ จโวการภมู ิโดยแนนอน และไมแนนอน เปน วตั ถปุ เุ รชาตปจ จยปุ บนั มโนวญิ ญาณธาตุ ๔๖ คือ โลภมลู จติ ๘ โมหมูลจติ ๒ มโนทวาราวัชชนจติ ๑ มหากุศลจติ ๘ มหากิรยิ าจิต ๘ อรปู าวจรจิต ๑๒ โลกตุ ตรจติ ๗ เจตสิก ๔๖ ท่ปี ระกอบ (เวน โสดาปต ติมรรค) ท่เี ปนไปใน จตุโวการภูมิโดยแนน อนและไมแนน อนก็ด,ี ปญจโวการปฏสิ นธจิ ติ ๑๕ เจตสกิ ๓๕ ท่ี ประกอบก็ดี รปู ทง้ั หมดมจี ิตตชรปู เปน ตน กด็ ี เปน วตั ถปุ เุ รชาตปจ จนกิ ๗. จงแสดง ลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปน้ี ? ข. วัตถารัมมณปเุ รชาตนสิ สยปจ จัย ? [P149] 55, 62 ดาวนโ หลดขอ มลู และไฟลตางๆไดจ าก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 42 ๗. ข. จงจําแนกวตั ถารมั มณปเุ รชาตนิสสยปจ จยั และรปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจจยั โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ? [P149, 160] 50 ตอบ ข. แสดง ลักษณะ และชาติ กาล สตั ติ ของ วตั ถารมั มณปเุ รชาตนสิ สยปจ จยั ในวัตถารมั มณปุเรชาตนสิ สย ปจ จยั น้ี การชว ยอุปการะแกปจ จยปุ บนั ธรรมของธรรมที่เปนวัตถารมั มณปเุ รชาตนสิ สยปจจยั นน้ั [(50) วตั ถารมั มณปุเรชาตนิสสยปจจยั ] วา โดย ลกั ษณะ มี ๔ อยาง คือ เปนทเี่ กิดดว ย (วตฺถ)ุ เปนอารมณด วย (อารมมฺ ณ) เกดิ กอนดว ย (ปุเรชาต) เปน ทีอ่ าศัยดวย (นิสสฺ ย) วา โดย ชาติ เปน อารมั มณชาติ วา โดย กาล เปน ปจ จบุ นั กาล วา โดย สตั ติ คอื อาํ นาจ มี ๒ อยา ง คอื ชนกสตั ติ ชว ยอุปการะใหปจจยปุ บนั ธรรมเกิดขนึ้ อยางหนึ่ง อุปถมั ภกสตั ติ ชว ยอุปการะใหปจ จยุปบนั ธรรมตั้งอยอู ยา งหน่งึ ๗. จงแสดงองคธรรมของปจ จยั ดงั ตอ ไปน้ี ? ๑. ปจจนิกธรรมของ ปกตปู นิสสยปจ จยั ? [P150] 48 ๒. ปจ จยั ธรรมของ อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยั ? [P139] 48 ๓. ปจ จยปุ บนั ธรรมของ อนนั ตรปู นิสสยปจ จยั ? [P143] 48 ตอบ ๑. ปจ จนกิ ธรรมของปกตนู สิ สยปจจัย คอื รปู ๗ หมวด ไดแ ก จติ ตชรปู ปฏสิ นธิกัมมชรปู พาหิรรปู อาหารชรปู อตุ ุชรปู อสัญญสตั ตกมั มชรปู ปวัตติกมั มชรูป ๒. ปจจัยธรรมของอารัมมณาธิปติปจ จยั คอื อารมณ ๖ คือ อิฏฐนปิ ผนั นรูป ๑๘ จติ ๘๔ เจตสกิ ที่ประกอบ ๔๗ (เวน โทสมลู โมหมูล ทุกขสหคตกายวญิ ญาณจติ ) ทน่ี า ฝก ใฝหนักแนน อยางยงิ่ เปนเตกาลกิ ะ และนิพพานทีเ่ ปนกาลวมิ ตุ ิ ๓. ปจ จยปุ บนั ธรรมของอนันตรปู นิสสยปจจยั คือ จติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ทเี่ กิดหลัง ๆ พรอ มดว ยจตุ ิจิตของพระอรหนั ต ๗. จงแสดงลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปน้ี ? ก. อปุ นสิ สยปจ จยั ทงั้ ๓ ? [P143, 150, 151] 56 ตอบ ก. ลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ของ อุปนิสสยปจจยั ทัง้ ๓ ๑. อารัมมณปู นิสสยปจจยั วาโดยลกั ษณะมี ๒ อยาง คอื เปน ทีย่ ินดแี ละยดึ หนว งดว ย (อารมมฺ ณ) เปน ท่อี าศัยทม่ี กี ําลงั มากดว ย (อุปนสิ สฺ ย) วา โดยชาติ เปน อารมั มณชาติ วาโดยกาล เปนทง้ั อดตี อนาคต ปจจบุ นั และ กาลวมิ ุต วา โดย สตั ติ คือ อาํ นาจ มี ๒ อยาง คือ ชนกสตั ติ ชวยอปุ การะใหป จ จยปุ บนั ธรรมเกดิ ขน้ึ อยางหน่งึ และ อปุ ถมั ภกสตั ติ ชว ยอุปการะใหปจจยุปบนั ธรรมตัง้ อยอู ยา งหน่งึ ๒. อนันตรปู นิสสยปจจยั วา โดยลกั ษณะ มี ๒ อยา ง คอื ใหเกิดขน้ึ ตดิ ตอกันโดยไมม ีระหวา งคน่ั เสมือนหนง่ึ เปน จิตดวงเดยี วดว ย (อนนตฺ ร) เปน ท่ีอาศยั ทีม่ ีกําลงั มากดว ย (อุป นิสฺสย) วาโดยชาติ เปน อนันตรชาติ วาโดยกาล เปน อดีตกาล วา โดยสตั ติ คอื อํานาจ มอี ยา งเดียวคอื ชนกสัตติ ดาวนโหลดขอมลู และไฟลตางๆไดจาก Post ท่หี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 43 ๓. ปกตูปนสิ สยปจ จัย วา โดยลกั ษณะ มี ๒ อยา ง คอื การงานทไ่ี ดกระทาํ เสร็จไปแลวโดยเรยี บรอ ยดว ย (ปกต) เปน ทอี่ าศัยทีม่ กี าํ ลงั มากดว ย (อปุ นสิ ฺสย) วาโดยชาติ เปน ปกตปู นสิ สยชาติ วาโดยกาล เปน ปจ จบุ ัน อดีต อนาคต และกาลวมิ ตุ วา โดยสัตติ คอื อาํ นาจ มอี ยา งเดียวคือ ชนกสตั ติ ๗. จงแสดงสรุปเนอ้ื ความ ๓ ประการของปจฉาชาตปจ จยั พรอ มทั้งจาํ แนก โดย ลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ? [P153-154] 44 ตอบ ในปจ ฉาชาตปจ จยุทเทสน้ี สรุปเนื้อความมอี ยู ๓ ประการคอื - จิต ๘๕ เจตสกิ ๕๒ ทปี่ ระกอบ มีปฐมภวงั คเ ปน ตน ทเี่ กดิ หลัง ๆ ในปญ จโวการภมู ิ ที่แนน อนและไมแ นน อน (เวน อรูปวิปากจิต ๔ และปฏสิ นธิจติ ทงั้ หมด) เปนปจ ฉาชาตปจจยั - เอกสมุฏฐานิกรปู ทวสิ มุฏฐานิกรูป ตสิ มุฏฐานกิ รปู และจตุสมฏุ ฐานกิ รูป ท่ีเกิดพรอ มกันกบั ขณะทัง้ ๓ ของจติ ดวงกอน ๆ มีปฏสิ นธจิ ิตเปน ตน แลว ต้งั อยู (ฐตี ปิ ตตะ) เปนปจ ฉาชาตปจ จยปุ บนั - จิตทง้ั หมด ๘๙ มีปฏิสนธิจิตเปน ตน เจตสิก ๕๒ และจติ ตชรปู ปฏิสนธกิ ัมมชรปู อาหารชรูป อุตชุ รูป ปวตั ติกัมมชรปู ขณะทเ่ี กิดขนึ้ (อปุ ปาทักขณะ) ในสนั ดานของสตั วทใ่ี นปญ จโวการภมู ิ และพาหิรรปู อสญั ญสัตตกมั มชรปู เปนปจ ฉาชาตปจ จนกิ จาํ แนกปจฉาชาตปจจัย โดยลกั ษณะ และชาติ กาล สัตติ การชว ยอุปการะแกปจจยปุ บันธรรมของธรรมที่ เปนปจ ฉาชาตปจจยั นั้น วา โดยลักษณะ มอี ยา งเดียว คือ เกดิ ทหี ลงั ปจ จยปุ บนั ธรรม (ปจฉฺ าชาต) วาโดย ชาติ เปน ปจ ฉาชาตชาติ วา โดย กาล เปน ปจ จบุ นั กาล วา โดย สตั ติ คือ อํานาจมีอยา งเดียว คอื อปุ ถัมภกสตั ติ ชว ยอปุ การะใหปจจยปุ บันธรรมตง้ั อยู ๑. จงแสดงปจ จยปุ บนั ธรรมของ รปู อาหารปจ จยั ปจ ฉาชาตปจ จยั นตั ถปิ จจัย และจาํ แนกปจ จยั ทงั้ สามนโ้ี ดยลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ? [P157-158, 153-154, 167] 43 ตอบ ในการชว ยอุปการะแกป จจยุปบันธรรมของธรรมทเี่ ปน ปจฉาชาตปจ จยั วาโดยลกั ษณะมอี ยางเดยี วคือ  - เอกสมุฏฐานิกรปู ทวสิ มุฏฐานิกรปู ตสิ มฏุ ฐานิกรปู ฯลฯ.... เปนปจ ฉาชาตปจ จยปุ บนั ๗. อาเสวนปจ จยั สรปุ เนอ้ื ความมีอยูกป่ี ระการ คืออะไรบา ง ? และจงจาํ แนกอาเสวนปจ จยั โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ? [P154] 58, 61(1วันท๒ี่ ) ๗. จงแสดงสรุปเนอ้ื ความ ๓ ประการ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปน้ี ? ข. อาเสวนปจ จยั ? [P154] 51 ตอบ ในอาเสวนปจ จยทุ เทสนี้ สรปุ เนือ้ ความมีอยู ๓ ประการ คอื โลกียชวนะ ๔๗ ทเี่ กิดกอ น ๆ เจตสกิ ๕๒ ทีป่ ระกอบ เปนอาเสวนปจ จยั (เวน ชวนะดวงสดุ ทายที่เปนชาตเิ ดียวกนั ) - ชวนะ ๕๑ ทีเ่ กดิ หลงั ๆ เจตสิก ๕๒ ทปี่ ระกอบ เปน อาเสวนปจจยุปบัน (เวนกามชวนจติ ดวงท่ี ๑ และผลชวนะ ๔) - ชวนะดวงที่ ๑ ของกามชวนะ ๒๙ อาวชั ชนจิต ๒ วปิ ากจิต ๓๖ เจตสกิ ๕๒ ทปี่ ระกอบ และรปู ทงั้ หมด มี จติ ตชรปู เปน ตน เปน อาเสวนปจ จนกิ จาํ แนกอาเสวนปจจยั โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ในอาเสวนปจ จยั น้ี การชวยอุปการะแกปจจยปุ บนั ธรรมของธรรมทเ่ี ปน อาเสวนปจ จยั นน้ั วาโดยลกั ษณะ มีอยางเดียว คือ เกดิ ขนึ้ เสพอารมณบ อย ๆ (อาเสวน) กลา วคือ การเห็น การไดย นิ การรกู ลน่ิ ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลตางๆไดจาก Post ที่หนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 44 การรรู ส การถกู ตอ ง การคิดนึก การใหร า งกายเคลอ่ื นไหวบอยๆ วาโดยชาติ เปน อนนั ตรชาติ วา โดยกาล เปน อดตี กาล วา โดยสัตติ คอื อํานาจมีอยา งเดียว คือ ชนกสัตติ ชว ยอุปการะใหปจ จยปุ บนั ธรรมเกิดข้นึ ๖. จงสรปุ เนอื้ ความ ๒ ประการ (เวนปจ จนกิ ) ของปจ จยั ตอ ไปนี้ ข. อาเสวนปจ จยั ? [P154] 47 ตอบ ข. อาเสวนปจจยั สรปุ เนอ้ื ความ ๒ ประการ (เวน ปจจนิก) คอื โลกยี ชวนะ ๔๗ ท่ีเกดิ กอน ๆ เจตสิก ๕๒ ท่ปี ระกอบ เปน อาเสวนปจ จยั (เวนชวนะ ดวงสดุ ทายทเ่ี ปนชาตเิ ดียวกนั ) ชวนะ ๕๑ ทเ่ี กดิ หลัง ๆ เจตสกิ ๕๒ ที่ประกอบเปน อาเสวนปจ จยปุ บนั (เวน กามชวนจิตดวงท่ี ๑ และผลชวนะ ๔) ๗. จงแสดงสรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการ ของกมั มปจจัย และจาํ แนกโดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ เฉพาะนานกั ขณกิ กมั มปจจยั ? [P155-156] 52 ตอบ ในกัมมปจ จยุทเทสนี้ กมั มปจ จยั มี ๒ อยา ง คอื ๑. สหชาตกัมมะ ๒. นานกั ขณิกกมั มะ ใน ๒ อยางน้ี สหชาตกมั มปจ จยั สรุปเนอ้ื ความมีอยู ๓ ประการ คอื - เจตนาเจตสิก ๘๙ ทีใ่ นจิต ๘๙ เปน สหชาตกมั มปจ จัย - จิต ๘๙ เจตสิก ๕๑ (เวน เจตนา) จิตตชรูป ปฏสิ นธกิ ัมมชรูป เปน สหชาตกมั มปจ จยปุ บนั - เจตนา ๘๙ ทีใ่ นจติ ๘๙ ก็ดี พาหิรรูป อาหารชรูป อตุ ุชรปู อสญั ญสัตตกมั มชรปู ปวตั ติกมั มชรูปก็ดี เปน สหชาตกมั มปจ จนกิ นานกั ขณกิ กมั มปจ จยั สรปุ เนื้อความมอี ยู ๓ ประการ คอื - กศุ ลเจตนา ๒๑ อกุศลเจตนา ๑๒ ทเี่ ปน อดตี คอื ดบั ไปแลว เปน นานกั ขณกิ กมั มปจ จัย - วปิ ากจิต ๓๖ เจตสิก ๓๘ ทีป่ ระกอบ ปฏสิ นธิกัมมชรปู อสญั ญสตั ตกมั มชรปู ปวตั ติกมั มชรปู เปน นานกั ขณกิ กมั มปจ จยปุ บนั - กุศลจติ ๒๑ อกุศลจติ ๑๒ กริ ิยาจติ ๒๐ เจตสกิ ๕๒ ทป่ี ระกอบก็ดี จติ ตชรปู พาหิรรปู อาหารชรปู อุตุชรปู ก็ดี เปน นานกั ขณกิ กมั มปจ จนกิ ในนานกั ขณกิ กมั มปจ จยั น้ี การชว ยอปุ การะแกป จจยปุ บันธรรมของธรรมทเ่ี ปนนานกั ขณกิ กมั มปจ จัยนน้ั วาโดยลักษณะ มี ๒ อยา ง คอื ขณะตา งกนั คอื ดบั ไปกอ นดว ย (นานกฺขณ) จัดการสงผลดว ย (กมฺม) วา โดยชาติ เปน นานักขณกิ กัมมชาติ วาโดยกาล เปน อดีตกาล วาโดยสตั ติ คือ อํานาจมีอยา งเดียว คือ ชนกสัตติ ชว ยอปุ การะใหปจจยุ ปุ บันธรรมเกดิ ขนึ้ ๗. จงแสดงลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปนี้ ข. กมั มปจจยั ทง้ั ๒ ? [P155, 156] 56 ตอบ ข. ลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ของกมั มปจ จยั ทัง้ ๒ ๑. สหชาตกัมมปจจยั วาโดยลักษณะ มี ๒ อยา ง คอื เกิดพรอ มกันดวย (สหชาต) กระทําการงานดว ย (กมมฺ ) วาโดยชาติ เปน สหชาตชาติ วา โดยกาล เปน ปจจบุ นั กาล วาโดยสตั ติ คือ อํานาจ มี ๒ อยาง คอื ชนกสัตติ และ อปุ ถัมภกสตั ติ ๒. นานกั ขณิกกมั มปจจยั วา โดยลกั ษณะ มี ๒ อยาง คอื ขณะตางกนั คือ ดบั ไปกอนดว ย (นานกขฺ ณ) จัดการสงผลดวย (กมฺม) วา โดยชาติ เปน นานักขณิกกัมมชาติ วา โดยกาล เปน อดีตกาล ดาวนโหลดขอมูลและไฟลต า งๆไดจาก Post ทหี่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 45 วาโดยสตั ติ คือ อาํ นาจ มีอยา งเดียว คือ ชนกสัตติ ๑. ใหแ สดงสรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการ และจําแนกโดยลกั ษณะและชาตเิ ปน ตน ของนานกั ขณกิ กมั มปจจยั มาตามลาํ ดบั ? 49 (วนั หลงั ) ตอบ นานกั ขณกิ กัมมปจ จยั สรปุ เนอ้ื ความมอี ยู ๓ ประการคือ ...... จําแนกนานกั ขณกิ กัมมปจจยั โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ในนานกั ขณกิ กัมมปจจยั นี้ การชวยอุปการะ แกปจจยปุ บนั ธรรมของธรรมทเี่ ปน นานกั ขณกิ กมั มปจจยั นนั้ วาโดยลักษณะมี ๒ อยาง คือ...... ๗. จงแสดง ลักษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปนี้ ก. วปิ ากปจ จยั ? [P157] 55, 62 ตอบ ก. แสดง ลกั ษณะ และชาติ กาล สตั ติ ของ วิปากปจจยั ในวปิ ากปจจัยน้ี การชว ยอปุ การะแกปจ จยุปบันธรรมของธรรมทเี่ ปน วปิ ากปจ จยั นั้น วาโดย ลกั ษณะ มีอยา งเดยี ว คือ ความเปน ผลของ กุศล และ อกุศล ดว ยความสงบนิง่ ปราศจากอตุ สาหะกังวล (วปิ าก) วา โดย ชาติ เปน สหชาตชาติ วาโดย กาล เปน ปจจบุ นั กาล วา โดย สตั ติ คอื อาํ นาจ มี ๒ อยาง คือ ชนกสตั ติ ชวยอปุ การะใหป จ จยปุ บนั ธรรมเกิดขน้ึ อยา งหนึ่ง อปุ ถมั ภกสตั ติ ชว ยอปุ การะใหปจ จยปุ บนั ธรรมตง้ั อยู อยา งหน่งึ ๑. จงแสดงปจ จยปุ บันธรรมของ รปู อาหารปจ จยั ปจ ฉาชาตปจ จยั นตั ถปิ จจยั และจาํ แนกปจ จยั ทง้ั สามนี้ โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ? [P157-158, 153-154, 167] 43วนั หลัง ตอบ แสดง ปจจยปุ บันธรรม ของรปู อาหารปจจัยเปนตน ดงั ตอ ไปนี้ จตุสมฏุ ฐานิกรูป คือ กัมมชรูป ๑๘ จิตตชรปู ๑๕ อตุ ชุ รปู ๑๓ อาหารชรูป ๑๒ ท่อี ยใู นกลาปเดียวกันกับปจจยั ธรรม และทต่ี ัง้ อยูใ นกลาปอืน่ ๆ เปนรปู อาหารปจ จยปุ บนั (เวนโอชาทเี่ ปนตวั ปจจัย ทอ่ี ยูใน กลาปเดียวกันกบั ปจจุปบัน) ในรูปอาหารปจจัยน้นั การชว ยอุปการะแกปจจยุปบนั ธรรมของธรรมทเี่ ปนรูปอาหารปจ จยั นนั้ วา โดยลกั ษณะ มีอยา งเดยี ว คือ นําอาหารชรปู ใหเ กิดขึน้ (อาหาร) วาโดยชาติ เปน อาหารชาติ วา โดยกาล เปน ปจจบุ นั กาล วาโดยสัตติ คอื อาํ นาจมี ๒ อยา ง คอื ชนกสตั ติ อปุ ถัมภกสตั ติ หรอื ชนกสัตติ อนุปาลกสัตติ ๗. จงแสดงลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ของปจ จยั ดังตอ ไปนี้ ค. อาหารปจ จยั ทง้ั ๒ ? [P158] 56 ตอบ ค. ลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ของอาหารปจจยั ทงั้ ๒ ๑. รปู อาหารปจ จยั วา โดยลกั ษณะ มอี ยางเดยี ว คอื นาํ อาหารชรปู ใหเกดิ ขน้ึ (อาหาร) วาโดยชาติ เปน อาหารชาติ วา โดยกาล เปน ปจจุบนั กาล วา โดยสตั ติ คอื อํานาจ มี ๒ อยา ง คือ ชนกสัตติ และ อปุ ถัมภกสตั ติ ๒. นามอาหารปจจยั วาโดยลกั ษณะ มอี ยางเดยี ว คือ นาํ สหชาตธรรมใหเกดิ ขนึ้ (อาหาร) วาโดยชาติ เปน สหชาตชาติ วา โดยกาล เปน ปจ จุบนั กาล วาโดยสัตติ คือ อํานาจ มี ๒ อยาง คือ ชนกสัตติ และ อุปถัมภกสตั ติ ดาวนโหลดขอ มูลและไฟลต างๆไดจ าก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 46 ๖. ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจ จยั สหชาตวิปปยตุ ตปจ จยั ทานแสดงสรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการไวอ ยา งไร ? [P159-160, 163] 50 ๔. จงแสดงสรปุ เนอื้ ความ ๓ ประการ ของปจ จยั ตอไปนี้ ค. ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจ จยั ? [P159] 43 ๖. จงสรปุ เนอื้ ความ ๒ ประการ (เวนปจ จนกิ ) ของปจ จยั ตอ ไปน้ี ค. ปเุ รชาตินทรยิ ปจ จยั ? [P159] 47 ตอบ (ค.) ปเุ รชาตนิ ทริยปจ จยั สรุปเน้ือความ มีอยู ๓ ประการ คอื ตอบ ปุเรชาตนิ ทรยิ ปจจยั สรุปเนือ้ ความ ๒ ประการ (เวน ปจจนิก) คอื  ปญจวตั ถุทง้ั ๓ ชนดิ มมี นั ทายุกปญจวตั ถเุ ปนตน นน้ั มัชฌิมายกุ ปญ จวตั ถคุ อื จกั ขุ โสตะ ฆานะ ชวิ หา กายะ ทเี่ กิดพรอมกนั กับอตตี ภวังคด วงแรก เปนปเุ รชาตนิ ทริยปจ จยั (ตามนัยของทา นโบราณาจารย) หรอื อกี นัยหนึ่ง ปญ จวตั ถุมจี ักขุ โสตะ เปนตนทเ่ี ขา ถึงฐตี ปิ ต ตะของตนมีจํานวน ๔๙ เปน ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจ จยั (ตามนยั ของทานอาจารยภายหลงั )  ทวปิ ญ จวญิ ญาณจติ ๑๐ สัพพจติ ตสาธารณเจตสิก ๗ ดวง ท่ีประกอบ เปน ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจ จยั ยปุ บนั (43, 50)  จิต ๗๙ เจตสกิ ๕๒ ทปี่ ระกอบ (เวน ทวปิ ญ จวญิ ญาณจิต ๑๐) ก็ดี รปู ท้งั หมดมีจติ ตชรปู เปน ตนก็ดี เปน ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจ จนกิ ๖. รปู ชวี ิตนิ ทรยิ ปจจยั สรปุ เนอื้ ความมีอยกู ปี่ ระการคอื อะไรบา ง และใหจ าํ แนกรปู ที่ชีวติ นิ ทรยิ ปจ จยั โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ? [P160] 56 ๗. รปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจจยั นนั้ ทา นแสดงสรปุ เนอื้ ความ ๓ ประการและจาํ แนกโดยลักษณะเปน ตน ไวว า อยา งไร ? 54 ๗. ก. จงแสดงสรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการของ รปู ชวี ติ ินทรยิ ปจจยั ? [P160] 46 ๗. ข. จงจําแนกวตั ถารมั มณปเุ รชาตนสิ สยปจ จยั และ รปู ชีวติ นิ ทรยิ ปจจัย โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ? [P149, 160] 50 ๗. จงแสดง ลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปนี้ ง. รปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจ จยั ? [P160] 55, 62 ตอบ (46, 56) รปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจ จยั สรปุ เนอ้ื ความมอี ยู ๓ ประการ คอื  รปู ชวี ติ นิ ทรียท ัง้ หมดที่เปนไปในปวัตติกาลและปฏสิ นธิกาล เปน รปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจ จยั  กมั มชรปู ที่เหลอื ๙ หรอื ๘ ทอี่ ยูในกลาปอนั เดียวกนั กบั ชวี ติ รปู เปน รปู ชวี ติ นิ ทริยปจจยปุ บนั  จิต ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ที่ประกอบก็ดี จติ ตชรปู พาหิรรปู อาหารชรปู อุตชุ รูป และ รปู ชีวติ นิ ทรียท ่อี ยูในปฏิสนธกิ มั มชรปู อสญั ญสตั ตกมั มชรปู ปวตั ตกิ มั มชรปู กด็ ี เปน รปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจจนกิ (46, 56) จําแนกรปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจ จัย โดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ (55) ง. แสดง ลกั ษณะ และ ชาติ กาล สัตติ ของ รปู ชวี ติ นิ ทริยปจ จยั [(55) ในรปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจ จยั นี้] การชว ยอุปการะแกป จจยุปบันธรรมของธรรมทเี่ ปนรูปชีวติ นิ ทริยปจจัยน้ัน [(50) รปู ชีวิตินทรยิ ปจ จัย] วาโดย ลกั ษณะมี ๒ อยา ง คอื มสี ภาพเปน รปู ดว ย (รปู ) มีอิสระเปนใหญด ว ย (อินทฺ รยิ ) วาโดย ชาติ เปน รูปชีวิตนิ ทรยิ ชาติ วาโดย กาล เปน ปจจบุ ันกาล วาโดย สตั ติ คอื อํานาจมอี ยางเดยี วคือ อนปุ าลกสตั ติ ชวยรกั ษาปจจยปุ บนั ธรรมไวโ ดยสม่ําเสมอ ๕. ใหจําแนก มคั คปจ จยั สมั ปยตุ ตปจ จยั สหชาตวปิ ปยุตตปจ จยั โดยลกั ษณะ ชาติ กาล สตั ติ มาตามลาํ ดบั ? [P 162, 163] 43วนั หลัง ตอบ จาํ แนก มคั คปจ จยั โดยลกั ษณะ และชาติ กาล สตั ติ ดาวนโ หลดขอ มลู และไฟลตา งๆไดจ าก Post ท่ีหนา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 47 ในมคั คปจ จยั นี้ การชว ยอปุ การะแกป จจยปุ บนั ธรรมของธรรมทีเ่ ปน มคั คปจ จยั นน้ั วา โดยลกั ษณะมีอยา งเดยี วคอื เปน หนทางท่นี าํ ไปสทู คุ ตภิ มู ิ สคุ ติภูมิ และนิพพาน หรอื เปน หนทางทีท่ ําใหส มั ปยุตตธรรมและสหชาต ธรรม ทเ่ี กดิ พรอมกันกบั ตนใหเ ขา ถึงอารมณแ ละการงานที่ตองกระทาํ วา โดยชาติ เปน สหชาตชาติ วา โดยกาล เปนปจ จบุ ันกาล วา โดยสตั ติ คอื อํานาจมี ๒ อยา งคอื ชนกสตั ติ และ อุปถัมภกสตั ติ จาํ แนกสมั ปยตุ ตปจ จยั โดยลกั ษณะ และชาตกิ าล สตั ติ ในสัมปยตุ ตปจ จยั น้ี การชว ยอุปการแกป จจยุปบันธรรม ของธรรมทเ่ี ปน สัมปยตุ ตปจจยั นนั้ วาโดยลกั ษณะมีอยางเดยี วคอื ประกอบกันอยา งสนทิ สนม กลมกลนื คลาย ๆ กบั วาเปน อยา งเดียว กลาวคอื ในขณะที่จิตเจตสกิ เกิดขนึ้ นน้ั มิสามารถท่จี ะรไู ด วาไหนเปน จติ ไหนเปนเจตสกิ วา โดยชาติ เปน สหชาตชาติ วาโดยกาลเปน ปจจบุ นั กาล วาโดยสตั ติ คือ อํานาจมี ๒ อยางคอื ชนกสตั ติ และ อปุ ถัมภกสตั ติ จาํ แนกสหชาตวปิ ปยตุ ตปจจยั โดยลกั ษณะ และชาติ กาล สตั ติ ในสหชาตวปิ ปยตุ ตปจจยั นี้ การชว ยอปุ การะแก ปจ จยปุ บันธรรมของธรรมทีเ่ ปนสหชาตวปิ ปยตุ ตนน้ั วา โดยลกั ษณะมี ๒ อยาง คอื เกิดพรอ มกันกับ ปจ จยุปบันดว ย (สหชาต) แมจ ะเปน ทอ่ี าศยั เกดิ แหงปจ จยุปบัน เสมือนหนึง่ วา มอี ยแู ลวก็ตาม แตก ม็ ิไดป ระกอบเปนเน้ือเดยี วกนั ดว ย (วปิ ปยุตต) วา โดยชาติ เปน สหชาตชาติ วา โดยกาล เปน ปจ จบุ นั กาล วา โดยสตั ติ คือ อํานาจมี ๒ อยางคอื ชนกสตั ติ และ อุปถัมภกสตั ติ ๔. ปจ จยั เหลา นีค้ ือ อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยั สหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จยั และ รปู ชวี ิตนิ ทรยิ ปจ จยั มสี รปุ เนอื้ ความ ๒ ประการคอื ปจ จยั ธรรมและปจ จยปุ บนั ธรรมวา อยา งไร ? [P139, 163, 160] 49 ตอบ อารมั มณาธิปตปิ จ จยั สรปุ เนอื้ ความ มอี ยู ๒ ประการ คอื - อารมณ ๖ คอื อิฏฐนิปผนั นรูป ๑๘ จิต ๘๔ เจตสกิ ทปี่ ระกอบ ๔๗ (เวน โทสมูล โมหมูล ทุกขสหคต กายวิญญาณจติ ) ทน่ี า ฝก ใฝห นักแนน อยางยิง่ เปน เตกาลกิ ะ และนพิ พาน ทีเ่ ปนกาลวิมตุ ิ เปน อารมั มณาธปิ ตปิ จ จยั - โลภมลู จติ ๘ มหากุศลจติ ๘ มหากิรยิ าญาณสมั ปยุตตจิต ๔ โลกตุ ตรจิต ๘ หรอื ๔๐ เจตสิก ๔๕ ท่ีประกอบ (เวน อัปปมัญญา) เปน ผฝู ก ใฝห นักแนนอยางยง่ิ เปนอารัมมณาธปิ ตปิ จ จยุปบนั สหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จยั สรปุ เนอ้ื ความ มอี ยู ๒ ประการ คอื - ปวตั ตปิ ฏิสนธนิ ามขนั ธ ๔ คือ จติ ๗๕ เจตสกิ ๕๒ ทก่ี าํ ลงั เกดิ ขึน้ ในปญ จโวการภมู โิ ดยแนน อน และ ไมแนน อนกด็ ี (เวน อรปู ว.ิ ๔ ทว.ิ ๑๐ จุติจติ ของพระอรหนั ต) ปญจโวการปฏิสนธนิ ามขันธ ๔ และ ปฏสิ นธหิ ทยวตั ถุ ที่ชวยอปุ การะแกกนั และกนั กด็ ี เปนสหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จยั - จิตตชรปู ปฏิสนธิกัมมชรปู กด็ ี ปญ จโวการปฏสิ นธนิ ามขันธ ๔ และปฏิสนธหิ ทยวตั ถุทเี่ ปน ไปโดยการ เปรียบเทยี บจากกนั และกนั กด็ ี เปนสหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จยุปบนั รปู ชวี ติ นิ ทรยิ ปจจยั สรปุ เนอ้ื ความมอี ยู ๒ ประการ คอื - รูปชีวิตินทรียท ง้ั หมดทเ่ี ปนไปในปวตั ตกิ าลและปฏิสนธิกาล เปนรปู ชวี ติ นิ ทริยปจจยั - กัมมชรปู ทเ่ี หลือ ๙ หรือ ๘ ทอ่ี ยใู นกลาปเดียวกนั กบั ชวี ิตรปู เปน รปู ชวี ติ นิ ทริยปจจยปุ บนั ๖. ปุเรชาตนิ ทรยิ ปจ จยั สหชาตวิปปยตุ ตปจ จยั ทานแสดงสรปุ เนอื้ ความ ๓ ประการไวอ ยา งไร ? [P159-160, 163] 50 ตอบ สหชาตวปิ ปยุตตปจจยั สรปุ เนอื้ ความ มอี ยู ๓ ประการ คือ  ปวตั ตปิ ฏสิ นธนิ ามขนั ธ ๔ คอื จติ ๗๕ เจตสกิ ๕๒ ทก่ี ําลงั เกดิ ข้นึ ในปญจโวการภูมิ โดยแนนอน ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลตางๆไดจาก Post ท่หี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 48 และไมแ นนอนกด็ ี (เวน อรปู วิปากจิต ๔ ทวปิ ญ จวญิ ญาณจติ ๑๐ จุตจิ ติ ของพระอรหันต) ปญจ- โวการปฏสิ นธนิ ามขนั ธ ๔ และปฏิสนธิหทยวตั ถุ ท่ชี ว ยอปุ การะแกก นั และกันกด็ ี เปน สหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จยั  จิตตชรปู ปฏสิ นธิกมั มชรปู ก็ดี ปญจโวการปฏิสนธินามขนั ธ ๔ และปฏิสนธิหทยวตั ถุ ท่เี ปน ไปโดยการเปรียบเทียบจากกนั และกันกด็ ี เปน สหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จยปุ บนั  จิต ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ที่ประกอบกด็ ี (เวน ปญจโวการปฏสิ นธนิ ามขันธ ๔) พาหริ รปู อาหารชรูป อุตุชรปู อสญั ญสัตตกมั มชรปู ปวัตตกิ มั มชรปู กด็ ี เปน สหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จนิก ๗. สหชาตวปิ ปยตุ ตปจ จัย ทา นแสดงสรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการ ไวว า อยา งไร จงแสดงพรอ มดวยการจําแนกโดยลกั ษณะ และชาติ กาล สตั ติ มาตามลาํ ดบั ? [P163] 53 ตอบ สหชาตวปิ ปยุตตปจ จัย ทานแสดงสรุปเนื้อความ ๓ ประการไวด ังนค้ี ือ ...... จาํ แนกสหชาตวิปปยตุ ตปจจยั โดยลกั ษณะเปน ตน ดงั น้ี คอื วาโดยลกั ษณะมี ๒ อยาง คอื เกดิ พรอมกันกบั ปจ จยปุ บันดว ย (สหชาต) แมจ ะเปนทอ่ี าศยั เกิดแหงปจจยปุ บนั ธรรมเสมือนหน่งึ วา มอี ยแู ลว กต็ ามแตกม็ ไิ ดประกอบเปน เนือ้ เดยี วกันดวย (วิปปยุตตะ) วาโดยชาติ เปน สหชาตชาติ วา โดยกาล เปน ปจจบุ นั กาล วา โดยสัตติ คอื อาํ นาจมี ๒ อยาง คอื ชนกสัตติ ชว ยอปุ การะใหปจจยปุ บันธรรมเกดิ ขนึ้ อยา งหนง่ึ อุปภมั ภกสตั ติ ชว ยอปุ การะใหป จจยุปบนั ธรรมตงั้ อยอู ยา งหนึ่ง ๗. จงแสดงลกั ษณะและชาตขิ องปจจยั ตอ ไปนี้ ก. สหชาตตั ถิปจ จัย ? [P165] 47, 57 ข. วตั ถารมั มณปเุ รชาตนสิ สยปจ จยั ? [P149] 47, 57 ค. อนนั ตรปู นสิ สยปจ จยั ? [P150] 47, 57 ง. ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจ จยั ? [P160] 47, 57 จ. ปกตปู นสิ สยปจ จยั ? [P151] 47, 57 ตอบ ก. สหชาตตั ถิปจจยั วา โดยลักษณะมี ๒ อยา ง คอื เกดิ พรอมกันดว ย (สหชาต) เปน สภาพธรรมทม่ี ีอยู คือ มกี ารทกี่ าํ ลงั เกิดอยูเฉพาะหนา ดว ย (อตถฺ )ิ วา โดยชาติ เปน สหชาตชาติ ข. วัตถารัมมณปเุ รชาตนิ นิสสยปจจัย วา โดยลกั ษณะมี ๔ อยาง คือ เปน ท่เี กดิ ดวย (วตถฺ )ุ เปน อารมณดว ย (อารมฺมณ) เกิดกอนดว ย (ปเุ รชาต) เปน ทีอ่ าศัยดว ย (นิสฺสย) วา โดยชาติ เปน อารมั มณชาติ ค. อนันตรูปนสิ สยปจจยั วา โดยลกั ษณะมี ๒ อยา ง คือ เกิดขน้ึ ตดิ ตอ กันโดยไมม ีระหวา งคนั่ เสมือนหนง่ึ เปน จิตดวงเดยี วดวย (อนนฺตร) เปน ท่ีอาศัยที่มีกําลังมากดว ย (อุปนิสฺสย) วาโดยชาติ เปน อนนั ตรชาติ ง. ปเุ รชาตนิ ทรยิ ปจจยั วาโดยลกั ษณะมี ๒ อยาง คอื เกิดกอ นดวย (ปุเรชาต) มอี สิ สระเปน ใหญด ว ย (อินฺทรยิ ) วา โดยชาติ เปน วตั ถปุ ุเรชาชาติ จ. ปกตูปนสิ สยปจจยั วาโดยลักษณะมี ๒ อยาง คือ การงานทไ่ี ดกระทาํ เสร็จไปแลว โดยเรยี บรอยดว ย (ปกต) เปน ทีอ่ าศัยท่มี กี าํ ลังมากดว ย (อปุ นสิ สย) วาโดยชาติ เปน ปกตปู นิสสยชาติ ๗. จงแสดง ลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ของปจ จยั ดงั ตอ ไปนี้ ค. นตั ถปิ จจยั ? [P167] 55, 62 ๑. จงแสดงปจ จยปุ บนั ธรรมของ รปู อาหารปจ จยั ปจ ฉาชาตปจ จยั นตั ถปิ จจยั และจาํ แนกปจ จยั ทงั้ สามน้ีโดยลกั ษณะและชาติ กาล สตั ติ ? [P157, 158, 153-154, 167] 43วนั หลัง ตอบ (43) จติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ทเ่ี กิดหลงั ๆ พรอ มดว ยจุติจิตของพระอรหันต เปนนตั ถปิ จ จยปุ บนั ตอบ ค. แสดง ลกั ษณะ และชาติ กาล สตั ติ ของ นตั ถปิ จจยั ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลต างๆไดจ าก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 49 ในนัตถิปจ จัยนี้ การชว ยอปุ การะแกป จจยปุ บนั ธรรมของธรรมทเ่ี ปน นัตถปิ จจัยนนั้ วาโดย ลักษณะ มีอยา งเดยี ว คอื ความดับไปโดยไมม เี หลอื เสมอื นหน่ึงดวงไฟท่ีดบั ไปแลว กลบั เปน ปจจยั คือ ชว ยอุปการะแกความมดื ใหปรากฏข้ึน (นตถฺ ิ) วาโดย ชาติ เปน อนนั ตรชาติ วาโดย กาล เปน อดตี กาล วาโดย สตั ติ คอื อํานาจมอี ยางเดยี ว คือ ชนกสัตติ ชวยอปุ การะใหปจจยปุ บันธรรมเกดิ ขึน้ ๗. ปจ จยั ท่ีมีพระบาลนี ทิ เทสทกุ ขอ เปนชาตเิ ดียวกนั มีกปี่ จ จัย ไดแ กป จ จยั ใดบาง และจดั เปน ชาตใิ ดบา ง พรอ มทัง้ แสดงสรุปเนอื้ ความ ๓ ประการมาใหค รบ เฉพาะที่เปน อารมั มณชาติ ? [P] 57 ตอบ ปจจัยท่ีมพี ระบาลนี ทิ เทสทกุ ขอ เปน ชาตเิ ดยี วกนั มี ๑๔ ปจ จยั คอื เหตปุ จจยั สหชาตปจ จยั อญั ญมญั ญปจ จยั วปิ ากปจจยั ฌานปจ จยั มัคคปจจยั สมั ปยตุ ตปจจยั เปนสหชาตชาติ อารมั มณปจจัย เปน อารมั มณชาติ อนันตรปจ จยั สมนนั ตรปจ จยั อาเสวนปจจัย นัตถิปจ จัย วคิ ตปจจัย เปนอนนั ตรชาติ ปจฉาชาตปจจยั เปน ปจ ฉาชาตชาติ แสดงสรุปเน้อื ความ ๓ ประการของอารมั มณปจ จัยทเี่ ปน อารมั มณชาติ ในอารัมมณปจจยุทเทสน้ี สรุปเนอื้ ความ มีอยู ๓ ประการ คอื - อารมณ ๖ คอื จติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ รปู ๒๘ ทีเ่ ปน เตกาลิกะ และนพิ พาน บญั ญัติ ทเ่ี ปน กาลวิมุต เปน อารมั มณปจ จยั - จิต ๘๙ เจตสกิ ๕๒ เปน อารมั มณปจ จยุปบนั - รปู ท้ังหมด คือ จติ ตชรปู ปฏิสนธกิ มั มชรูป พาหิรรปู อาหารชรูป อุตชุ รปู อสัญญสตั ตกมั มชรปู ปวตั ตกิ มั มชรูป เปน อารมั มณปจ จนกิ จาํ แนกอารมั มณปจ จยั โดยลกั ษณะ และ ชาติ กาล สตั ติ ในอารัมมณปจจยั น้ี การชว ยอุปการะแกปจจยปุ บันธรรมของธรรมทีเ่ ปนอารมั มณปจจัยนน้ั มีลกั ษณะอยา งเดยี ว คือ เม่ือวา โดยลักษณะ เปนทย่ี นิ ดแี ละยดึ หนวง (อารมมฺ ณ) แหง ปจ จยุปบนั ธรรม เมือ่ วา โดยชาติ เปน อารัมมณชาติ เมื่อวา โดยกาล เปน ปจ จบุ ัน อดตี อนาคต และกาลวมิ ุต เมอ่ื วา โดยสตั ติ คอื อาํ นาจมี ๒ อยา ง คือ ชนกสตั ติ ชว ยอุปการะใหปจจยปุ บันธรรมเกิดขน้ึ อยา งหนง่ึ อปุ ถัมภกสตั ติ ชวยอปุ การะใหปจจยุปบนั ธรรมต้ังอยอู ยา งหนึง่ ๗. จากสรปุ เนอ้ื ความ ๓ ประการ จงตอบคาํ ถามตอไปน้ี ? 59, 61 ก. ปจ จยปุ บนั ทเี่ ปนนามลว น ๆ มกี ป่ี จ จัย วา โดยชาติ มกี ี่ชาติ ไดแ กช าตอิ ะไรบา ง พรอ มท้งั แสดงองคธ รรมเฉพาะปจ จยั ในกลมุ อนนั ตรชาติ ? 59 ก. ปจจัยทมี่ นี ามอยา งเดียวเปน ปจจยปุ บนั ธรรม มกี ่ชี าติ คืออะไรบา ง พรอมท้ังแสดงองคธ รรมของปจ จยปุ บนั ธรรมในกลมุ ธรรมทช่ี วยอดุ หนนุ โดยไมม รี ะหวา งคน่ั ? 61 ข. ปจ จนกิ ทเ่ี ปน รปู ลวน ๆ มกี ป่ี จจยั วา โดยชาติ มีกชี่ าติ ไดแ กชาตอิ ะไรบา ง พรอ มทั้งแสดงองคธ รรมเฉพาะปจจยั ในกลมุ สหชาตชาติ ? 59 ข. ปจจัยทม่ี รี ปู อยา งเดยี วเปน ปจจนกิ ธรรมมกี ช่ี าติ อะไรบา ง พรอ มทั้งแสดงองคธ รรม ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลต างๆไดจ าก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓