หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 การแก้ปัญหาชุมชนหรือท้องถิ่นด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม

แผนการจัดการเรยี นรู้ รายวิชาการออกแบบและเทคโนโลยี ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 3 หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 4 การแกป้ ัญหาชุมชนหรอื ท้องถนิ่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม เลม่ ท่ี โรงเรยี นประชาสามคั คี สานกั งานเขตพื้นท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษาสรุ นิ ทร์ เขต 3 สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร



คำนำ แผนการจัดการเรียนรู้ รายวิชาการออกแบบและเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ใช้เป็นแนวทาง วางแผนจัดการเรียนรู้แก่ผู้เรียน โดยจัดทำเป็นหน่วยการเรียนรู้อิงมาตรฐานและออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ ตามแนวคิดการออกแบบย้อนกลับ (Backward Design) ตลอดจนเน้นกิจกรรมแบบ Active Learning อันจะ ช่วยให้ผู้ปกครองและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการประเมินคุณภาพการศึกษา สามารถมั่นใจในผลการเรียนรู้ และคุณภาพของผเู้ รยี นท่มี ีหลกั ฐานตรวจสอบผลการเรียนร้อู ย่างเปน็ ระบบ ผู้จัดทำขอขอบคุณท่านผู้มีส่วนเกี่ยวข้องที่ได้ให้คำปรึกษา แนะนำ แก้ไข ตรวจทาน และ ข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ รายวิชาการออกแบบและเทคโนโลยี ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 ให้สมบรู ณย์ ่ิงขึน้ อิทธฤิ ทธิ์ มหิสยา

สารบญั 9 หนา้ หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแกป้ ัญหาชุมชนหรือท้องถิ่นด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม 115 127 แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 1 กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกบั การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือท้องถ่ิน 152 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 กรณศี กึ ษาการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาชมุ ชน

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแก้ปญั หาชุมชนหรือท้องถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 การแก้ปญั หาชุมชนหรือทอ้ งถิน่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม เวลา 7 ชั่วโมง 1. มาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวช้ีวัด ว 4.1 เขา้ ใจแนวคิดหลักของเทคโนโลยีเพือ่ การดำรงชวี ิตในสังคมทีม่ ีการเปลีย่ นแปลงอย่างรวดเร็ว ใชค้ วามรแู้ ละทักษะทางด้านวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และศาสตรอ์ นื่ ๆ เพื่อแกป้ ัญหาหรอื พัฒนางานอย่างมีความคิดสร้างสรรค์ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม เลือกใช้ เทคโนโลยีอย่างเหมาะสมโดยคำนึงถึงผลกระทบตอ่ ชวี ติ สงั คม และสิ่งแวดล้อม ว 4.1 ม.3/1 วเิ คราะห์สาเหตุ หรือปจั จัยท่ีส่งผลต่อการเปล่ยี นแปลงของเทคโนโลยี และ ความสมั พนั ธ์ของเทคโนโลยกี ับศาสตร์อนื่ โดยเฉพาะวทิ ยาศาสตร์ หรอื คณิตศาสตร์ เพอื่ เปน็ แนวทางการแกป้ ัญหาหรือพฒั นางาน ว 4.1 ม.3/2 ระบปุ ญั หาหรือความต้องการของชุมชนหรือท้องถิน่ เพ่ือพัฒนางานอาชีพ สรปุ กรอบของปญั หา รวบรวม วเิ คราะหข์ ้อมลู และแนวคดิ ท่ีเกย่ี วข้องกับ ปญั หาโดยคำนงึ ถึงความถูกต้องดา้ นทรัพย์สนิ ทางปญั ญา ว 4.1 ม.3/3 ออกแบบวธิ ีการแก้ปัญหา โดยวิเคราะห์ เปรียบเทียบ และตัดสนิ ใจเลอื ก ข้อมูลที่จำเป็นภายใต้เง่ือนไขและทรัพยากรท่ีมอี ยู่ นำเสนอแนวทางการ แก้ปัญหาใหผ้ ู้อน่ื เขา้ ใจด้วยเทคนิคหรือวธิ กี ารที่หลากหลาย วางแผน ข้ันตอนการทำงานและดำเนินการแก้ปัญหาอยา่ งเปน็ ข้นั ตอน ว 4.1 ม.3/4 ทดสอบ ประเมินผล วเิ คราะห์ และให้เหตุผลของปญั หาหรือข้อบกพร่องที่ เกิดขนึ้ ภายใต้กรอบเง่อื นไข พรอ้ มทงั้ หาแนวทางการปรบั ปรงุ แก้ไข และ นำเสนอผลการแก้ปัญหา 2. สาระการเรียนรู้ 2.1 สาระการเรียนรแู้ กนกลาง 1) เทคโนโลยมี กี ารเปลีย่ นแปลงตลอดเวลาตง้ั แต่อดีตจนถึงปัจจบุ ัน ซึง่ มสี าเหตุหรอื ปจั จยั มาจากหลายด้าน เช่น ปญั หาหรอื ความต้องการของมนษุ ย์ ความก้าวหน้าของศาสตรต์ ่าง ๆ การเปลี่ยนแปลงทางดา้ นเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดลอ้ ม 2) เทคโนโลยมี คี วามสมั พนั ธ์กบั ศาสตร์อื่น โดยเฉพาะวทิ ยาศาสตร์ โดยวิทยาศาสตร์เปน็ พื้นฐาน ความรทู้ ี่นำไปสกู่ ารพัฒนาเทคโนโลยี และเทคโนโลยที ีไ่ ดส้ ามารถเปน็ เคร่ืองมือท่ใี ชใ้ นการศกึ ษา ค้นควา้ เพื่อใหไ้ ด้มาซ่งึ องคค์ วามรใู้ หม่ 3) ปัญหาหรือความต้องการอาจพบได้ในงานอาชพี ของชุมชนหรอื ท้องถ่นิ ซึ่งอาจมีหลายดา้ น เช่น ดา้ นการเกษตร อาหาร พลงั งาน การขนสง่ (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 115

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรือท้องถิ่นด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม 4) การวิเคราะห์สถานการณป์ ัญหาชว่ ยใหเ้ ขา้ ใจเง่ือนไขและกรอบของปัญหาได้ชดั เจน จากนั้น ดำเนินการสืบคน้ รวบรวมข้อมูล ความรจู้ ากศาสตร์ต่าง ๆ ที่เกย่ี วข้อง เพื่อนำไปสู่การออกแบบ แนวทางการแก้ปัญหา 5) การวเิ คราะห์ เปรยี บเทยี บ และตดั สนิ ใจเลอื กข้อมลู ท่จี ำเป็น โดยคำนงึ ถงึ ทรัพย์สินทางปัญญา เง่อื นไขและทรพั ยากร เช่น งบประมาณ เวลา ข้อมูลและสารสนเทศ วัสดุ เคร่ืองมือและอุปกรณ์ ชว่ ยใหไ้ ดแ้ นวทางการแกป้ ัญหาทเ่ี หมาะสม 6) การออกแบบแนวทางการแก้ปัญหาทำได้หลากหลายวธิ ี เชน่ การร่างภาพ การเขยี นแผนภาพ การเขยี นผังงาน 7) เทคนคิ หรือวธิ กี ารในการนำเสนอแนวทางการแก้ปัญหามีหลากหลาย เชน่ การใช้แผนภมู ิ ตาราง ภาพเคลอื่ นไหว 8) การกำหนดข้นั ตอนและระยะเวลาในการทำงานก่อนดำเนินการแกป้ ัญหาจะชว่ ยใหก้ ารทำงาน สำเร็จไดต้ ามเปา้ หมาย และลดข้อผิดพลาดของการทำงานทีอ่ าจเกดิ ขึ้น 9) การทดสอบและประเมนิ ผลเป็นการตรวจสอบชนิ้ งานหรือวิธีการวา่ สามารถแก้ปญั หาได้ตาม วตั ถปุ ระสงคภ์ ายใต้กรอบของปัญหา เพ่ือหาขอ้ บกพรอ่ ง และดำเนนิ การปรับปรุง โดยอาจทดสอบ ซำ้ เพ่ือให้สามารถแก้ไขปัญหาได้ 10) การนำเสนอผลงานเปน็ การถ่ายทอดแนวคดิ เพ่ือให้ผู้อื่นเข้าใจเกี่ยวกบั กระบวนการทำงาน และ ช้นิ งานหรือวธิ กี ารทไ่ี ด้ ซ่ึงสามารถทำไดห้ ลายวธิ ี เช่น การเขียนรายงาน การทำแผน่ นำเสนอ ผลงาน การจดั นิทรรศการ การนำเสนอผ่านสอ่ื ออนไลน์ 2.2 สาระการเรยี นรู้ทอ้ งถิ่น (พิจารณาตามหลักสตู รสถานศกึ ษา) 3. สาระสำคญั /ความคิดรวบยอด กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมเป็นกระบวนการแก้ปัญหาหรอื พัฒนาชน้ิ งานอย่างเป็น ข้ันตอนภายใต้ทรพั ยากรท่มี ีอยู่ การวเิ คราะห์สถานการณ์ของปญั หา ผลกระทบของการแกป้ ญั หา เพ่อื นำไปส่กู ารออกแบบแนวทางการแก้ปัญหา โดยใช้ความรดู้ ้านวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และศาสตร์อนื่ ๆ สำหรบั กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม โดยการพัฒนาชมุ ชนอยา่ งยงั่ ยืนน้นั จะม่งุ เน้นพัฒนาชุมชนให้ พ่งึ พาตัวเองได้ผ่านการสร้างผู้นำชมุ ชนทีเ่ ขม้ แขง็ ทำงานตอบสนองตอ่ สภาพแวดลอ้ มทีเ่ ป็นเอกลกั ษณ์ของ แต่ละชุมชน นำวิธกี ารพัฒนาท่ไี ดผ้ ลมาใช้แก้ปญั หาท่ีสำคัญของชมุ ชน และกระตุ้นใหเ้ กดิ การลงมือทำ ตลอดจนมกี ารสร้างเศรษฐกิจให้กับชมุ ชนและประชาชนในการใชท้ รพั ยากรต่าง ๆ เป็นเครอ่ื งมือใน การทำงานและสรา้ งอาชีพได้ โดยอาศัยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมมาช่วยในการสรา้ งงานเพื่อ แก้ปัญหาท่เี กดิ ข้ึนในชมุ ชน เพ่ือนำไปสูก่ ารแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชนอยา่ งย่ังยืน (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 116

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือทอ้ งถนิ่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม 4. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรียนและคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการสื่อสาร 1. มีวนิ ัย รบั ผิดชอบ - ทกั ษะการสือ่ สาร 2. ใฝเ่ รียนรู้ 2. ความสามารถในการคดิ 3. มุง่ มัน่ ในการทำงาน - ทักษะการให้เหตผุ ล - ทกั ษะการคิดอย่างเป็นระบบ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - ทกั ษะการแกป้ ัญหา - ทกั ษะการสงั เกต - ทักษะการประยกุ ต์ใช้ความรู้ 4. ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ติ - ทกั ษะการทำงานร่วมกนั - ทักษะการสำรวจ 5. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี - ทักษะการใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศ - ทักษะการสบื ค้นขอ้ มูล 5. ชนิ้ งาน/ภาระงาน (รวบยอด) - ช้ินงาน/ภาระงาน (รวบยอด) เรื่อง การแก้ปญั หาชุมชนหรือทอ้ งถ่ินด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม 6. การวดั และการประเมนิ ผล รายการวัด วิธวี ัด เครื่องมือ เกณฑก์ ารประเมิน - แบบทดสอบ ประเมินตามสภาพจรงิ 6.1 การประเมนิ ก่อนเรียน ก่อนเรียน รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ - แบบทดสอบก่อนเรยี น - ตรวจแบบทดสอบ - ใบงานท่ี 4.1.1 หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 กอ่ นเรยี น เรอื่ ง การแกป้ ญั หาชุมชน หรือท้องถ่ินด้วย กระบวนการออกแบบเชิง วิศวกรรม 6.2 การประเมินระหวา่ งการจดั กิจกรรม 1) การระบปุ ัญหา - ตรวจใบงานที่ 4.1.1 (การออกแบบและเทคโนโลยี) 117

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม รายการวดั วธิ วี ัด เครอ่ื งมือ เกณฑก์ ารประเมนิ 2) การรวบรวมขอ้ มูลและ - ตรวจใบงานที่ 4.1.2 - ใบงานท่ี 4.1.2 ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ แนวคิดที่เกี่ยวข้อง - ตรวจใบงานท่ี 4.1.3 - ใบงานท่ี 4.1.3 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 3) การออกแบบวิธกี าร - ตรวจใบงานท่ี 4.1.4 - ใบงานท่ี 4.1.4 รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ แก้ปญั หา 4) การวางแผนและ - ตรวจแบบฝึกหัด - แบบฝกึ หดั ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ดำเนนิ การแก้ปัญหา - ตรวจแบบฝึกหัด - แบบฝึกหัด ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ 5) กระบวนการออกแบบ - ประเมินการนำเสนอ - แบบประเมิน ระดบั คุณภาพ 2 เชิงวศิ วกรรมกับ ผลงาน การแก้ปัญหาชุมชนหรือ - สังเกตพฤติกรรม การนำเสนอผลงาน ผา่ นเกณฑ์ ทอ้ งถิ่น การทำงานรายบุคคล 6) การนำวิทยาศาสตร์ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม ระดับคุณภาพ 2 เทคโนโลยี และ การทำงานกล่มุ นวัตกรรมไปพัฒนา - สังเกตความมวี ินยั การทำงานรายบคุ คล ผา่ นเกณฑ์ ชมุ ชน ความรบั ผดิ ชอบ 7) การนำเสนอผลงาน ใฝเ่ รียนรู้ และมุ่งมนั่ - แบบสังเกตพฤติกรรม ระดับคุณภาพ 2 ในการทำงาน 8) พฤติกรรมการทำงาน การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์ รายบคุ คล - ตรวจแบบทดสอบ หลังเรยี น - แบบประเมิน ระดับคุณภาพ 2 9) พฤติกรรมการทำงาน กล่มุ คณุ ลักษณะ ผ่านเกณฑ์ 10) คณุ ลกั ษณะ อนั พึงประสงค์ อนั พึงประสงค์ - แบบทดสอบ รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 6.3 การประเมนิ หลังเรียน หลงั เรียน 1) แบบทดสอบหลังเรยี น หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 เร่ือง การแกป้ ัญหา ชุมชนหรือท้องถ่ินด้วย กระบวนการออกแบบ เชงิ วศิ วกรรม (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 118

หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือทอ้ งถ่นิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม รายการวดั วิธวี ัด เครอื่ งมือ เกณฑ์การประเมิน 2) การประเมินชิ้นงาน/ - ตรวจชนิ้ งาน/ - แบบประเมินชนิ้ งาน/ - ระดบั คณุ ภาพ 2 ภาระงาน (รวบยอด) ภาระงาน (รวบยอด) เรอื่ ง การแก้ปัญหา ภาระงาน (รวบยอด) ผ่านเกณฑ์ ชุมชนหรอื ท้องถิ่น ด้วยกระบวนการ ออกแบบเชงิ วศิ วกรรม 7. กิจกรรมการเรยี นรู้ นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 เร่ือง การแก้ปัญหาชุมชนหรือท้องถ่ินด้วย กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม (การออกแบบและเทคโนโลยี) 119

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถิน่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม เร่อื งท่ี 1 : กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกับการแก้ปัญหาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ เวลา 4 ชั่วโมง วธิ ีการสอนโดยเน้นรูปแบบการสอนแบบใช้โครงงานเปน็ ฐาน (Project-Based Learning) ขัน้ นำ ขั้นท่ี 1 ให้ความรพู้ ้นื ฐาน 1. ครูถามคำถามกระต้นุ ความคิดของนักเรียนว่า“ในชมุ ชนท่ีนักเรยี นอาศยั อยู่มีปญั หาอะไร เกดิ ขึน้ บ้าง และปัญหาเหลา่ นั้นสามารถแก้ไขไดห้ รือไม่ อยา่ งไร” ขั้นที่ 2 กระตุ้นความสนใจ 2. ครถู ามคำถามประจำหัวข้อเพื่อกระตุ้นความสนใจของนักเรียนวา่ “นกั เรยี นคดิ วา่ กระบวนการ ออกแบบเชงิ วิศวกรรม จะช่วยแก้ปญั หาในชมุ ชนหรือทอ้ งถนิ่ ของนกั เรียนได้อย่างไร” 3. ครสู ุ่มนกั เรยี น 6 คน ออกมายนื เรียงกนั บริเวณหนา้ ช้นั เรียนโดยครเู ปิดแผ่นป้าย เร่อื ง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมให้นกั เรียนดูและใหน้ ักเรียนคนแรกพดู ข้อความ ท่ปี รากฏอยใู่ นแผ่นปา้ ย จากนัน้ ครูเปิดแผน่ ปา้ ยที่ 2 ให้แก่นักเรยี นคนถดั ไป โดยนักเรยี น จะตอ้ งพูดข้อความทป่ี รากฏอยูใ่ นแผ่นปา้ ยและข้อความจากเพื่อนคนแรก โดยดำเนนิ การ ตอ่ ไปเร่ือย ๆ จนถึงนักเรยี นคนสดุ ทา้ ย ตามลำดบั ข้ันสอน ขัน้ ที่ 3 จดั กลุ่มร่วมมือ 1. ให้นกั เรยี นแบง่ กลุ่ม กลมุ่ ละ 3-5 คน หรือตามความเหมาะสม เพ่อื ศึกษากระบวนการออกแบบ เชงิ วศิ วกรรมกบั การแกป้ ัญหาชุมชนหรอื ทอ้ งถ่นิ จากหนงั สือเรียน 2. นักเรียนแต่ละกล่มุ ระดมความคิดเห็นรว่ มกันเพื่อระบปุ ญั หาท่มี ภี ายในชุมชนหรอื ท้องถน่ิ ทน่ี ักเรียนสนใจกล่มุ ละ 3 ปญั หา จากนัน้ ตอบคำถามลงในใบงานที่ 4.1.1 เรื่อง การระบุ ปัญหา และให้นักเรียนออกมานำเสนอหัวข้อปัญหาทนี่ ักเรียนสนใจบริเวณหน้าชั้นเรียน 3. นักเรยี นแต่ละกลุ่มศึกษาเกณฑก์ ารจัดลำดับความสำคัญของปัญหาท้งั 4 เกณฑ์ จากหนังสือเรียน และคดั เลือกปัญหากล่มุ ละ 1 ปัญหาท่ตี ้องการแกไ้ ขอย่างแทจ้ ริงพร้อมระบลุ งในใบงานที่ 4.1.1 ขัน้ ท่ี 4 แสวงหาความรู้ 4. ให้นกั เรียนศึกษาเนื้อหาเก่ียวกับขัน้ ตอนการรวบรวมข้อมลู และแนวคดิ ที่เก่ียวข้องกับปัญหา จากหนังสือเรยี นและตอบคำถามลงในใบงานที่ 4.1.2 เร่อื ง การรวบรวมข้อมลู และแนวคิดที่ เกี่ยวข้อง และส่งตวั แทนออกมานำเสนอข้อมูลบรเิ วณหนา้ ช้นั เรยี น และเปิดโอกาสใหน้ ักเรยี น แลกเปลย่ี นความคิดเห็นรว่ มกันไดอ้ ยา่ งอสิ ระ 5. ใหน้ ักเรยี นศึกษาเน้ือหาเกี่ยวกบั ข้ันตอนการออกแบบวิธีการแก้ปัญหาจากหนงั สือเรยี น จากนัน้ ให้ตอบคำถามลงในใบงานที่ 4.1.3 เรื่อง การออกแบบวธิ กี ารแกป้ ญั หา (การออกแบบและเทคโนโลยี) 120

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 4 การแก้ปญั หาชมุ ชนหรือท้องถนิ่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม 6. นกั เรยี นศึกษาเน้ือหาเกี่ยวกบั ขั้นตอนการวางแผนและดำเนินการแก้ปัญหาและสังเกตตวั อย่าง จากหนังสือเรยี น และตอบคำถามลงในใบงานท่ี 4.1.4 เร่อื ง การวางแผนและดำเนินการ แกป้ ญั หา จากน้ันให้แตล่ ะกลุ่มส่งตัวแทนออกมานำเสนอบรเิ วณหน้าชั้นเรียน โดยครคู อยให้ ขอ้ เสนอแนะเพิ่มเติมอยา่ งใกล้ชิด 7. ให้นักเรยี นศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกบั ข้ันตอนการทดสอบ ประเมินผล และปรบั ปรงุ แก้ไขวิธีการ แกป้ ัญหาหรือช้นิ งานและสังเกตตวั อย่างประกอบจากหนังสอื เรยี น 8. นกั เรยี นศึกษาเนื้อหาเกย่ี วกบั การนำเสนอวิธกี ารแก้ปัญหา ผลการแก้ปัญหาหรือชิน้ งานและ สังเกตตัวอยา่ งจากหนังสือเรยี น และสง่ ตวั แทนออกมานำเสนอความรู้ที่ไดบ้ ริเวณหน้าชนั้ เรยี น ขัน้ ท่ี 5 สรุปสิ่งที่เรียนรู้ 9. ครถู ามคำถามกระตุ้นความคิดของนักเรียนว่า“กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกบั การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรือท้องถิน่ ประกอบไปด้วยกีข่ ั้นตอน อะไรบ้าง” ข้ันท่ี 6 นำเสนอผลงาน 10. เปิดโอกาสให้นักเรยี นแตล่ ะกล่มุ ออกมานำเสนอผลงานหน้าชัน้ เรยี นโดยครกู ำหนดเวลาใน การนำเสนอตามความเหมาะสม จากน้ันให้ครแู ละเพ่ือนร่วมชั้นรว่ มกนั ประเมนิ ผลการนำเสนอ ผลงานของนักเรียนแต่ละกลมุ่ ขัน้ สรุป 1. เปดิ โอกาสให้นักเรยี นซกั ถามขอ้ สงสัย โดยครใู ห้ความรเู้ พ่มิ เตมิ ตามความเหมาะสม 2. นกั เรียนและครูร่วมกันสรปุ เกี่ยวกบั กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกับการแก้ปญั หาชุมชน หรือท้องถิน่ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 121

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 4 การแก้ปญั หาชมุ ชนหรอื ท้องถน่ิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม เรอ่ื งท่ี 2 : กรณีศึกษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพฒั นาชุมชน เวลา 3 ช่วั โมง วิธีการสอนโดยเนน้ รปู แบบการสอนแบบอปุ นัย (Induction) ขน้ั นำ 1. ครใู ห้นกั เรียนช่วยกันหาความหมายของคำวา่ “การพฒั นาชมุ ชนอยา่ งยงั่ ยนื ”จากนนั้ ครูสุ่ม นกั เรยี น 2-3 คน ตอบคำถาม พรอ้ มกบั อภปิ รายรว่ มกนั ภายในห้องเรียน 2. ครเู ปิดโอกาสให้นักเรยี นสบื ค้นปญั หาของชมุ ชนทงั้ ในประเทศและต่างประเทศจาก อนิ เทอร์เน็ต จากนน้ั ครูสมุ่ นักเรียนออกมาเล่าเกีย่ วกับปญั หาของชมุ ชนตามทีน่ กั เรียนสนใจ บริเวณหนา้ ชน้ั เรยี น โดยเปดิ โอกาสให้เพ่อื นร่วมช้นั รว่ มกันแสดงความคิดเห็น 3. ครูยกตวั อยา่ งกรณีศึกษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมไปพฒั นาฮาลา-บาลา เพื่อให้นักเรยี นเข้าใจมากยิ่งข้ึนจากหนงั สอื เรยี น 4. ครถู ามคำถามประจำหวั ข้อเพื่อกระตุ้นความสนใจของนกั เรียนวา่ “นกั เรียนคดิ ว่า กรณศี ึกษานี้ ชว่ ยแกป้ ัญหาในชมุ ชนได้อย่างยง่ั ยืนหรอื ไม่ อยา่ งไร” ขนั้ สอน 1. นกั เรียนแบง่ กลุ่ม กล่มุ ละ 3-5 คน หรอื ตามความเหมาะสม เพื่อศึกษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปแก้ปญั หาพ้ืนทป่ี ่าสาคูในจงั หวัดนราธวิ าสเพิ่มเติมจากหนงั สือเรยี น โดยให้นักเรยี นศึกษาข้ันตอนการแกป้ ัญหาในชมุ ชนท้งั 6 ขั้นตอนอย่างละเอียด 2. นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มวิเคราะหส์ าเหตุของปญั หาจากขนั้ ตอนท่ี 1 ระบุปญั หา โดยให้แต่ละกลมุ่ พดู คุยกนั ถึงการระบุปัญหาจากกรณีศกึ ษาในหนงั สือเรยี นวา่ เหมาะสมหรือไม่ อยา่ งไร และควร มีปัญหาใดเพิ่มเติม จากน้นั ครูสมุ่ นกั เรยี น 2-3 คนออกมาสรุปปญั หาท่ีพบเพิ่มเตมิ จากกรณีศกึ ษา บริเวณหนา้ ชนั้ เรียน 3. นักเรยี นแตล่ ะกล่มุ ทำความเข้าใจกับข้อมลู ของปัญหาจากขั้นตอนท่ี 2 รวบรวมข้อมลู และ แนวคดิ ทเ่ี กีย่ วข้องกับปัญหา และใหน้ กั เรียนแต่ละกลุ่มรวบรวมข้อมลู และแนวคิดท่ีเกย่ี วขอ้ ง กับปญั หาเพิม่ เติม โดยการสืบคน้ ขอ้ มลู จากอินเทอร์เนต็ จากน้นั ใหน้ ักเรยี นแต่ละกลุ่มออกมา นำเสนอข้อมูลบริเวณหน้าชน้ั เรียน และเปิดโอกาสให้นักเรียนแตล่ ะกลุ่มระดมความคิดเห็นเพือ่ จดั ทำสรปุ แนวทางการแก้ปัญหาจากการศึกษาสถานการณ์ 4. นักเรียนแต่ละกล่มุ สง่ ตัวแทนออกมาอธิบายสรปุ แนวทางในการแก้ปัญหาท่ีได้จัดทำขนึ้ บรเิ วณ หนา้ ชัน้ เรียน 5. นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มศึกษาขัน้ ตอนต่าง ๆ จากหนงั สือเรยี นเพื่อขยายความเขา้ ใจมากยงิ่ ข้ึนดังนี้ ขนั้ ตอนท่ี 3 ออกแบบวธิ กี ารแกป้ ัญหา ขนั้ ตอนที่ 4 วางแผนและดำเนนิ การแก้ปัญหา (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 122

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือทอ้ งถนิ่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม ขนั้ ตอนท่ี 5 ทดสอบ ประเมนิ ผล และปรับปรงุ แก้ไขวธิ ีการแก้ปญั หา หรือชิน้ งาน ข้ันตอนที่ 6 นำเสนอวธิ ีการแกป้ ญั หา ผลการแกป้ ัญหา หรือชิน้ งาน 6. จากนนั้ ใหน้ ักเรียนแต่ละกลุม่ ร่วมกันสรุปจากการศกึ ษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และ นวัตกรรมไปแกป้ ัญหาพืน้ ท่ปี ่าสาคใู นจงั หวัดนราธวิ าสทง้ั 6 ขัน้ ตอนในหนงั สือเรยี น โดยใช้ วิธกี ารต่าง ๆ ตามทีน่ ักเรยี นสนใจ เช่น ภาพ Infographic ผังมโนทศั น์ แผน่ พบั และ ส่งตัวแทนกลุ่มออกมานำเสนอข้อมูลบรเิ วณหน้าช้นั เรียน 7. ครมู อบหมายให้นักเรียนแตล่ ะคนทำกจิ กรรมที่สอดคล้องกับเน้ือหา โดยผเู้ รียนฝกึ ปฏิบัตเิ พือ่ พัฒนาความรแู้ ละทักษะ (Design Activity) โดยใหน้ กั เรยี นแก้ปัญหาชมุ ชนหรือท้องถิ่นด้วย กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมตามข้ันตอนทัง้ 6 ขนั้ ตอน จากนน้ั ใหน้ ักเรียนออกมา นำเสนอข้อมลู ในรูปแบบทีน่ ักเรยี นคดิ วา่ น่าสนใจและเปิดโอกาสใหเ้ พื่อรว่ มชน้ั ซกั ถามข้อสงสัย โดยครคู อยให้คำแนะนำตามความเหมาะสม ขนั้ สรุป 1. เปิดโอกาสให้นักเรียนซกั ถามขอ้ สงสัย โดยครใู หค้ วามรเู้ พิ่มเติมตามความเหมาะสม 2. นักเรยี นและครูรว่ มกนั สรปุ เก่ียวกับกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกับการแก้ปัญหาใน ชมุ ชนหรือทอ้ งถิน่ เพื่อชว่ ยแก้ปญั หาในชุมชนได้อย่างยงั่ ยืน 3. นักเรียนแตล่ ะคนทำแบบฝกึ หัด (Unit Activity) จากหนงั สือเรยี นเพ่ือทบทวนความรู้ ความเข้าใจ และพัฒนาทกั ษะการคดิ ของนักเรยี น โดยการตอบคำถามลงในสมดุ ประจำตวั 4. นกั เรียนตรวจสอบระดบั ความสามารถของตนเองจากหนงั สอื เรียน โดยพจิ ารณาข้อความว่าถูก หรอื ผิด หากนักเรียนพจิ ารณาขอ้ ความไมถ่ ูกต้องใหน้ ักเรียนกลบั ไปทบทวนเนอ้ื หาตามหัวขอ้ ที่ กำหนดให้ 5. ครูมอบหมายใหน้ กั เรียนทำกจิ กรรมฝึกทักษะกระบวนการคิด และทบทวนเน้ือหาอยา่ งครบถว้ น ตามตวั ชวี้ ดั และกิจกรรม High Oder Thinking ที่สอดคล้องกบั ตวั ชี้วดั ตามทกั ษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 จากแบบฝึกหดั รายวิชาพนื้ ฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี ม.3 หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 เรือ่ ง การแก้ปัญหาชุมชนหรอื ท้องถิ่นด้วยกระบวนการออกแบบเชิง วศิ วกรรมเป็นการบ้านและนำมาสง่ ในชวั่ โมงถดั ไป 6. นักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรียนหน่วยการเรียนรูท้ ี่ 4 เรื่อง การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรือท้องถ่ิน ด้วย กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมหรือทำแบบทดสอบ (Unit Test) จากแบบฝึกหดั เพ่ือวัด ความรู้ทีน่ ักเรียนได้รบั หลังจากผา่ นการเรียนรู้ 7. นกั เรยี นทำชิ้นงาน/ภาระงาน (รวบยอด) เร่อื ง การแก้ปญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่ินด้วยกระบวนการ ออกแบบเชิงวศิ วกรรม และนำมาส่งในชวั่ โมงถดั ไป (การออกแบบและเทคโนโลยี) 123

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 4 การแกป้ ัญหาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม 8. ส่อื /แหลง่ การเรยี นรู้ 8.1 ส่อื การเรียนรู้ 1) หนงั สอื เรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ม.3 หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 เร่ือง การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม 2) แบบฝกึ หดั รายวิชาพืน้ ฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี ม.3 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 เรื่อง การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรือท้องถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม 3) ใบงานที่ 4.1.1 เรื่อง การระบุปญั หา 4) ใบงานท่ี 4.1.2 เรื่อง การรวบรวมขอ้ มลู และแนวคิดทเี่ ก่ยี วข้อง 5) ใบงานที่ 4.1.3 เรื่อง การออกแบบวิธกี ารแกป้ ญั หา 6) ใบงานท่ี 4.1.4 เรื่อง การวางแผนและดำเนินการแกป้ ญั หา 7) แผ่นปา้ ย เรอื่ ง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม 8) บตั รภาพ เรอื่ ง การร่างภาพ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องคอมพิวเตอร์ 2) อนิ เทอร์เน็ต (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 124

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถ่ินด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม แบบทดสอบก่อนเรียน หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 4 คำช้ีแจง : ให้นักเรยี นเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมทีส่ ร้างขึ้นมานั้น 6. ขั้นตอนใดเปน็ การกำหนดลำดบั ขนั้ ตอนของการแก้ปัญหา มจี ดุ ประสงค์อะไร ก. ระบุปญั หา ก. พัฒนาชมุ ชนใหเ้ ปน็ แหล่งท่ีมีความรู้ ข. ออกแบบวธิ กี ารแก้ปญั หา ข. ทำใหก้ ารทำงานสะดวกสบายมากยง่ิ ขนึ้ ค. วางแผนและดำเนนิ การแกป้ ญั หา ค. ทำให้ประชาชนรจู้ ักเทคโนโลยมี ากยง่ิ ข้นึ ง. รวบรวมข้อมลู และแนวคิดทเ่ี กีย่ วขอ้ งกบั ปญั หา ง. ช่วยแกไ้ ขปญั หาตา่ ง ๆ ที่เกิดขน้ึ อยา่ งมีระบบ 7. ขั้นตอนใดสามารถบอกได้ว่าชน้ิ งานนนั้ สามารถแก้ปัญหาได้ 2. ข้อใด ไม่ใช่ เกณฑใ์ นการจดั ลำดับความสำคญั ของ ก. ระบปุ ญั หา ปญั หา ข. วางแผนและดำเนนิ การแกป้ ญั หา ก. ขนาดของปัญหา ค. รวบรวมข้อมลู และแนวคดิ ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกับปญั หา ข. ความยากงา่ ยในการแกป้ ญั หา ง. ทดสอบ ประเมนิ ผล และปรับปรุงแก้ไขวิธกี ารแกป้ ญั หา ค. ความพึงพอใจของคนแก้ปญั หา หรือชิ้นงาน ง. ความรนุ แรง/ความเร่งดว่ นของปญั หา 8. การออกแบบด้วยวิธกี ารใดทำใหเ้ หน็ การแสดงลำดบั ข้ันตอน 3. กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมมีก่ีขนั้ ตอน การทำงานได้อย่างชดั เจน ก. 6 ขั้นตอน ข. 5 ขน้ั ตอน ก. การร่างภาพ ค. 4 ขั้นตอน ง. 3 ขน้ั ตอน ข. การเขียนผงั งาน 4. การแกป้ ญั หาของชมุ ชนควรนำกระบวนการใดเขา้ มา ค. การทำแบบจำลอง ช่วยเหลอื เพ่อื ให้ได้ผลลพั ธท์ ด่ี ที ส่ี ดุ ง. การเขียนแผนภาพ ก. กระบวนการทางปญั ญา 9. ขน้ั ตอนใดเป็นขน้ั ตอนสดุ ท้ายของกระบวนการออกแบบ ข. กระบวนการทางเทคโนโลยี เชงิ วศิ วกรรม ค. กระบวนการเทคโนโลยีปฏบิ ตั กิ าร ก. ระบปุ ัญหา ง. กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม ข. วางแผนและดำเนินการแก้ปัญหา 5. ขอ้ ใดคือข้นั ตอนแรกของกระบวนการออกแบบ ค. รวบรวมขอ้ มลู และแนวคิดทเ่ี กย่ี วข้องกบั ปัญหา เชงิ วิศวกรรม ง. นำเสนอวิธีการแก้ปญั หา ผลการแกป้ ญั หาหรือช้ินงาน ก. ระบุปญั หา 10. การเขียนแผนภาพเพือ่ แสดงรายละเอยี ดของงานแบบหยาบ ข. วางแผนและดำเนินการแกป้ ญั หา ไมเ่ นน้ รายละเอยี ด เปน็ แผนภาพแบบใด ค. นำเสนอวธิ ีการแก้ปญั หา ผลการแก้ปัญหา ก. แผนภาพลายเส้น หรอื ช้ินงาน ข. แผนภาพแบบผสม ง. รวบรวมขอ้ มลู และแนวคิดทเ่ี กี่ยวข้องกับปญั หา ค. แผนภาพแบบบลอ็ ก ง. แผนภาพแบบรปู ภาพ เฉลย 1. ง 2. ค 3. ก 4. ง 5. ก 6. ค 7. ง 8. ข 9. ง 10. ค (การออกแบบและเทคโนโลยี) 125

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรือท้องถนิ่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม แบบทดสอบหลังเรียน หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 คำชแ้ี จง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. ขน้ั ตอนใดของกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม 6. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ วิธกี ารในการนำเสนอชิน้ งาน เป็นขัน้ ตอนท่ีทำความเขา้ ใจกับปญั หาทีเ่ กิดขึน้ ก. การประชมุ ก. ระบปุ ัญหา ข. การจัดนิทรรศการ ข. ออกแบบวธิ กี ารแกป้ ัญหา ค. การนำเสนอต่อภาคธรุ กจิ ค. วางแผนและดำเนินการแก้ปัญหา ง. การนำเสนอผ่านส่ือออนไลน์ ง. รวบรวมขอ้ มลู และแนวคดิ ทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั ปัญหา 7. ขั้นตอนใดทีใ่ ชใ้ นการถ่ายทอดแนวคดิ ให้ผ้อู ่นื เขา้ ใจเกย่ี วกบั 2. แหลง่ ขอ้ มลู ในข้อใดไม่สามารถนำมาใชใ้ นขนั้ ตอน กระบวนการทำงานและช้นิ งานทีไ่ ดม้ า การรวบรวมขอ้ มลู และแนวคดิ ทเ่ี กยี่ วข้องกับปญั หา ก. ออกแบบวธิ ีการแก้ปัญหา ก. ทฤษฎี ข. วางแผนและดำเนินการแกป้ ญั หา ข. หลักการ ค. รวบรวมข้อมลู และแนวคดิ ท่ีเก่ยี วข้องกับปญั หา ค. ผลงานวิจยั ง. นำเสนอวธิ กี ารแกป้ ญั หา ผลการแก้ปญั หาหรอื ชิ้นงาน ง. หนงั สือพมิ พ์ 8. การออกแบบบ้านใหเ้ หน็ ถึงโครงสรา้ งตา่ ง ๆ ภายในบา้ น 3. ข้ันตอนใดเปน็ ขน้ั ตอนท่ีนำข้อมลู ทไี่ ด้มาวเิ คราะห์ ควรใชว้ ิธีการออกแบบใด เปรียบเทยี บ และตัดสินใจเลือกขอ้ มูลสำหรบั แก้ปญั หา ก. การรา่ งภาพ ก. ระบปุ ัญหา ข. การเขียนผงั งาน ข. ออกแบบวิธกี ารแก้ปัญหา ค. การเขยี นแผนภาพ ค. วางแผนและดำเนินการแกป้ ญั หา ง. การสร้างแบบจำลอง ง. รวบรวมข้อมลู และแนวคิดทเ่ี ก่ียวขอ้ งกับปัญหา 9. การออกแบบที่ใช้วธิ กี ารเขียนมอื เปล่าตามจินตนาการ 4. ขอ้ ใด ไม่ถูกตอ้ ง ในการพจิ ารณาปัญหาทตี่ ้องการ เป็นการออกแบบตามข้อใด แกไ้ ข ก. การรา่ งภาพ ก. ความยากงา่ ยในการแกป้ ญั หา ข. การเขียนผังงาน ข. งบประมาณทไ่ี ดร้ ับในการแก้ปญั หา ค. การเขยี นแผนภาพ ค. ความสนใจในการแก้ปญั หาของคนในชมุ ชน ง. การสร้างแบบจำลอง ง. จำนวนคนที่ไดร้ บั ผลกระทบในการแกป้ ัญหา 10. การเขยี นแผนภาพทม่ี ที ัง้ ภาพจริงและภาพลายเส้น 5. ขนั้ ตอนใดทำใหท้ ราบขอ้ บกพรอ่ งของการทำงาน เป็นการเขียนแผนภาพประเภทใด ก. ระบุปญั หา ก. แผนภาพแบบผสม ข. วางแผนและดำเนนิ การแกป้ ญั หา ข. แผนภาพแบบบล็อก ค. ทดสอบ ประเมนิ ผล และปรับปรุงแก้ไขวิธกี าร ค. แผนภาพแบบรปู ภาพ แก้ปัญหาหรอื ชนิ้ งาน ง. แผนภาพแบบลายเสน้ ง. รวบรวมขอ้ มลู และแนวคดิ ทีเ่ กยี่ วขอ้ งกบั ปญั หา เฉลย 1. ก 2. ง 3. ข 4. ข 5. ค 6. ก 7. ง 8. ง 9. ก 10. ก (การออกแบบและเทคโนโลยี) 126

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือท้องถ่ินด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 1 เรือ่ ง กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกบั การแก้ปญั หาชุมชนหรือท้องถิ่น แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 1 กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกับการแก้ปัญหาชมุ ชนหรอื ท้องถน่ิ เวลา 4 ช่ัวโมง 1. มาตรฐาน/ตวั ชี้วดั 1.1 ตัวชี้วัด ว 4.1 ม.3/1 วิเคราะหส์ าเหตุ หรอื ปจั จยั ท่ีส่งผลต่อการเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยี และ ความสมั พนั ธ์ของเทคโนโลยกี บั ศาสตรอ์ ่นื โดยเฉพาะวิทยาศาสตร์ หรอื คณิตศาสตร์ เพ่ือเป็นแนวทางการแกป้ ัญหาหรือพัฒนางาน ว 4.1 ม.3/2 ระบุปญั หาหรือความต้องการของชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่ิน เพ่ือพัฒนางานอาชีพ สรปุ กรอบของปัญหา รวบรวม วิเคราะห์ข้อมูลและแนวคดิ ทเ่ี กี่ยวข้องกบั ปัญหา โดยคำนงึ ถงึ ความถูกต้องด้านทรัพย์สนิ ทางปัญญา ว 4.1 ม.3/3 ออกแบบวิธีการแก้ปัญหา โดยวิเคราะห์ เปรียบเทยี บ และตัดสินใจเลือกขอ้ มลู ที่ จำเป็นภายใตเ้ ง่อื นไขและทรัพยากรท่ีมอี ยู่ นำเสนอแนวทางการแก้ปญั หาใหผ้ ู้อนื่ เขา้ ใจด้วยเทคนิคหรือวิธีการที่หลากหลาย วางแผนข้นั ตอนการทำงานและ ดำเนนิ การแกป้ ัญหาอย่างเปน็ ขน้ั ตอน ว 4.1 ม.3/4 ทดสอบ ประเมนิ ผล วเิ คราะห์ และให้เหตุผลของปญั หาหรอื ข้อบกพร่องที่เกิดขน้ึ ภายใตก้ รอบเงอ่ื นไข พร้อมท้ังหาแนวทางการปรบั ปรุงแก้ไข และนำเสนอผล การแกป้ ัญหา 2. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 1. อธบิ ายความหมายของกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมได้ (K) 2. บอกข้นั ตอนของกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมได้ (K) 3. ออกแบบโครงงานตามขั้นตอนกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมได้ (P) 4. เลง็ เหน็ ความสำคัญของการนำกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมมาใช้แก้ปัญหาในชวี ติ ประจำวนั (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรทู้ ้องถิน่ พจิ ารณาตามหลกั สตู รของสถานศกึ ษา สาระการเรยี นร้แู กนกลาง - เทคโนโลยีมีการเปลย่ี นแปลงตลอดเวลาต้งั แต่อดตี จนถึงปจั จุบัน ซ่ึงมสี าเหตหุ รือปจั จัยมาจากหลาย ดา้ น เชน่ ปัญหาหรอื ความต้องการของมนุษย์ ความก้าวหนา้ ของศาสตร์ต่าง ๆ การเปลย่ี นแปลง (การออกแบบและเทคโนโลยี) 127

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแก้ปญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่นิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 1 เรอื่ ง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกบั การแก้ปัญหาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถิน่ สาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง สาระการเรียนร้ทู อ้ งถ่ิน ทางดา้ นเศรษฐกิจ สงั คม วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม - เทคโนโลยมี คี วามสมั พนั ธ์กับศาสตรอ์ ืน่ โดยเฉพาะ วิทยาศาสตร์ โดยวิทยาศาสตร์เปน็ พนื้ ฐานความรู้ ทน่ี ำไปสู่การพฒั นาเทคโนโลยี และเทคโนโลยีทไ่ี ด้ สามารถเปน็ เคร่ืองมือท่ีใชใ้ นการศึกษา คน้ ควา้ เพ่อื ใหไ้ ดม้ าซ่งึ องค์ความรูใ้ หม่ - ปัญหาหรอื ความตอ้ งการอาจพบได้ในงานอาชพี ของชมุ ชนหรือท้องถิน่ ซ่งึ อาจมีหลายด้าน เชน่ ด้านการเกษตร อาหาร พลงั งาน การขนส่ง - การวเิ คราะห์สถานการณ์ปัญหาชว่ ยใหเ้ ขา้ ใจเงอ่ื นไข และกรอบของปญั หาได้ชดั เจน จากน้นั ดำเนินการ สืบคน้ รวบรวมขอ้ มลู ความรู้จากศาสตร์ต่าง ๆ ท่ีเกยี่ วข้อง เพ่ือนำไปสู่การออกแบบแนวทาง การแก้ปัญหา - การวิเคราะห์ เปรียบเทยี บ และตดั สินใจเลอื กข้อมูล ทจี่ ำเปน็ โดยคำนงึ ถึงทรพั ย์สินทางปัญญา เง่ือนไข และทรัพยากร เชน่ งบประมาณ เวลา ข้อมลู และ สารสนเทศ วัสดุ เครือ่ งมือและอปุ กรณ์ ช่วยให้ได้ แนวทางการแกป้ ัญหาทเ่ี หมาะสม - การออกแบบแนวทางการแก้ปัญหาทำได้ หลากหลายวธิ ี เช่น การรา่ งภาพ การเขียนแผนภาพ การเขียนผังงาน - เทคนคิ หรือวิธกี ารในการนำเสนอแนวทางการ แก้ปญั หามหี ลากหลาย เช่น การใชแ้ ผนภูมิ ตาราง ภาพเคล่อื นไหว - การกำหนดข้ันตอนและระยะเวลาในการทำงานกอ่ น ดำเนนิ การแก้ปัญหาจะช่วยให้การทำงานสำเร็จได้ ตามเปา้ หมาย และลดข้อผิดพลาดของการทำงานท่ี อาจเกดิ ขน้ึ - การทดสอบและประเมินผลเป็นการตรวจสอบ ชน้ิ งานหรอื วิธีการว่า สามารถแก้ปัญหาไดต้ าม (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 128

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่ินดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เร่อื ง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกบั การแกป้ ญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถ่นิ สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรูท้ ้องถิ่น วัตถุประสงคภ์ ายใต้กรอบของปญั หา เพ่ือหา ข้อบกพร่อง และดำเนนิ การปรบั ปรุง โดยอาจ ทดสอบซ้ำเพ่ือให้สามารถแก้ไขปัญหาได้ - การนำเสนอผลงานเป็นการถ่ายทอดแนวคิด เพื่อให้ ผูอ้ ่ืนเข้าใจเกย่ี วกบั กระบวนการทำงาน และชิ้นงาน หรอื วิธกี ารทไ่ี ด้ ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธี เชน่ การ เขียนรายงาน การทำแผน่ นำเสนอผลงาน การจดั นิทรรศการ การนำเสนอผ่านสอ่ื ออนไลน์ 4. สาระสำคญั /ความคดิ รวบยอด กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมเป็นกระบวนการแก้ปัญหาหรือพัฒนาชิ้นงานอย่างเป็น ขั้นตอนภายใต้ทรัพยากรท่ีมีอยู่ การวิเคราะห์สถานการณ์ของปัญหา ผลกระทบของการแก้ปัญหาเพ่ือ นำไปสู่การออกแบบแนวทางการแก้ปัญหา โดยใช้ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และศาสตร์อื่น ๆ สำหรับกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม ประกอบไปดว้ ย 6 ข้นั ตอน ดงั น้ี ขั้นตอนที่ 1 ระบุปญั หา ข้ันตอนท่ี 2 รวบรวมข้อมูลและแนวคิดท่ีเกี่ยวข้องกับปัญหา ขั้นตอนที่ 3 ออกแบบวิธีการแก้ปัญหา ขั้นตอนท่ี 4 วางแผนและดำเนินการแก้ปัญหา ขั้นตอนที่ 5 ทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไข วธิ กี ารแก้ปญั หาหรอื ชิน้ งาน และข้ันตอนท่ี 6 นำเสนอวธิ ีการแกป้ ัญหา ผลการแกป้ ญั หาหรือชน้ิ งาน 5. สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียนและคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียน คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการสอ่ื สาร 1. มีวนิ ยั รบั ผิดชอบ - ทกั ษะการสื่อสาร 2. ใฝ่เรียนรู้ 2. ความสามารถในการคดิ 3. มุง่ มนั่ ในการทำงาน - ทกั ษะการใหเ้ หตุผล - ทักษะการคิดอยา่ งเปน็ ระบบ 3. ความสามารถในการแกป้ ัญหา - ทกั ษะการแก้ปญั หา - ทักษะการสงั เกต - ทกั ษะการประยกุ ต์ใช้ความรู้ 4. ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ติ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 129

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การแก้ปัญหาชุมชนหรอื ทอ้ งถิ่นดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 1 เร่ือง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกบั การแก้ปญั หาชุมชนหรือท้องถิน่ สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รยี น คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ - ทกั ษะการทำงานรว่ มกัน - ทกั ษะการสำรวจ 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - ทักษะการใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศ 6. กจิ กรรมการเรียนรู้  วธิ ีการสอนโดยเน้นรูปแบบการสอนแบบใชโ้ ครงงานเป็นฐาน (Project-Based Learning) ชั่วโมงที่ 1 ข้นั นำ ขน้ั ท่ี 1 ใหค้ วามรู้พ้ืนฐาน 1. นักเรยี นทำแบบทดสอบกอ่ นเรียนหน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 4 เรอ่ื ง การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือท้องถิ่น ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม 2. ครถู ามคำถามกระตนุ้ ความคิดของนักเรยี นวา่ “ในชมุ ชนท่ีนักเรียนอาศยั อยู่มีปัญหาอะไร เกดิ ขน้ึ บา้ ง และปญั หาเหล่านั้นสามารถแก้ไขได้หรือไม่ อยา่ งไร” (แนวตอบ : คำตอบของนักเรียนข้นึ อยู่กับดลุ ยพนิ จิ ของครูผสู้ อน เช่น ปญั หาดา้ นการเกษตร ดา้ นอาหาร ดา้ นพลงั งาน ด้านการขนสง่ ) 3. ครอู ธิบายกับนักเรียนเพือ่ ใหน้ ักเรยี นเข้าใจมากย่ิงขนึ้ ว่า“ปัญหาตา่ ง ๆ ทเี่ กิดขน้ึ ภายในชุมชน สามารถแก้ไขไดโ้ ดยใช้กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมที่อาศัยความรู้ดา้ นตา่ ง ๆ เขา้ มา จัดการ เช่น วทิ ยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และศาสตร์อืน่ ๆ รวมถงึ ความคดิ สรา้ งสรรค์ เพอื่ ใหไ้ ด้ ผลลพั ธ์ที่มปี ระสทิ ธภิ าพและเหมาะสมทีส่ ดุ แกช่ มุ ชนหรอื ท้องถน่ิ ” ขน้ั ที่ 2 กระตุ้นความสนใจ 4. ครถู ามคำถามสำคญั ประจำหัวข้อเพ่ือกระตุ้นความสนใจของนักเรยี นวา่ “นกั เรยี นคดิ ว่า กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม จะชว่ ยแกป้ ญั หาในชุมชนหรือทอ้ งถิน่ ของนกั เรยี น ได้อย่างไร” (แนวตอบ : คำตอบของนกั เรียนข้ึนอยู่กับดุลยพนิ ิจของครูผูส้ อน เชน่ กระบวนการออกแบบ เชิงวศิ วกรรมมีสว่ นช่วยในการตัดสินใจสำหรบั การแก้ปัญหาทเ่ี กดิ ขึน้ ได้อย่างถกู ต้อง ทำให้ การแกป้ ัญหามรี ะบบ โดยอาศัยความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และศาสตร์อื่น ๆ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 130

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือท้องถ่ินด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม แผนการจดั การเรยี นรูท้ ี่ 1 เรือ่ ง กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกับการแก้ปญั หาชมุ ชนหรือท้องถิน่ รวมถึงความคิดสรา้ งสรรค์ ดงั นั้น การแกป้ ัญหาจึงมีประสทิ ธภิ าพ และสร้างผลลพั ธ์ท่ดี ที ่ีสดุ แก่ชุมชนหรอื ท้องถ่ิน) 5. ครสู ุม่ นักเรยี น 6 คน ออกมายนื เรียงกันบรเิ วณหน้าชนั้ เรยี นโดยครเู ปดิ แผ่นป้าย เรอ่ื ง กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมให้นักเรียนดู และใหน้ ักเรยี นคนแรกพูดข้อความ ทป่ี รากฏอย่ใู นแผ่นปา้ ย จากนน้ั ครเู ปดิ แผ่นป้ายที่ 2 ให้นักเรยี นคนถัดไปดู โดยนกั เรียน จะต้องพดู ขอ้ ความของเพื่อนคนกอ่ นหน้าและขอ้ ความทปี่ รากฏอยใู่ นแผน่ ปา้ ย โดยดำเนินการ ต่อไปเร่ือย ๆ จนถงึ นักเรยี นคนสดุ ทา้ ยตามลำดบั ขั้นสอน ขัน้ ท่ี 3 จดั กลุ่มร่วมมือ 1. ให้นกั เรียนแบง่ กลมุ่ กลุ่มละ 3-5 คน หรอื ตามความเหมาะสม เพ่ือศกึ ษากระบวนการออกแบบ เชงิ วศิ วกรรมกบั การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรือท้องถ่ินจากหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ม.3 หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี 4 เร่ือง การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือ ทอ้ งถ่นิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม 2. นกั เรยี นแตล่ ะกลุม่ ระดมความคิดเหน็ ร่วมกันเพื่อระบปุ ญั หาทีม่ ภี ายในชุมชนหรอื ท้องถ่นิ ทนี่ กั เรียนสนใจกลุม่ ละ 3 ปัญหา จากนนั้ ตอบคำถามลงในใบงานท่ี 4.1.1 เรื่อง การระบุ ปญั หา โดยทำตามขน้ั ตอน ดังน้ี สรปุ รายการปัญหาทเ่ี กิดข้ึนในชุมชนหรอื ท้องถิ่น จัดลำดบั ความสำคัญของแต่ละปญั หา เลอื กปญั หาท่ตี ้องการแก้ไข และระบปุ ญั หาทตี่ ้องการแก้ไข ซง่ึ นกั เรียนอาจจะศึกษาขน้ั ตอนตา่ ง ๆ เพิ่มเตมิ อย่างละเอียดในหนังสอื เรยี น 3. ครูอธบิ ายกบั นักเรยี นวา่ “การสำรวจปญั หาท่พี บในชุมชนหรือท้องถน่ิ สามารถทำไดโ้ ดยใช้ วธิ กี ารตา่ ง ๆ เชน่ การสำรวจปญั หาจากเอกสาร ตำรา วจิ ัย ฐานขอ้ มูล การสังเกต การสมั ภาษณ์ หรือแบบสอบถาม” 4. นักเรยี นแต่ละกลุม่ ออกมานำเสนอปญั หาที่นักเรยี นสนใจทงั้ 3 ปัญหา และการจดั ลำดบั ความสำคญั ของกลมุ่ ตนเองบริเวณหน้าชัน้ เรียน 5. นักเรยี นแต่ละกล่มุ ศึกษาเกณฑก์ ารจดั ลำดบั ความสำคัญของปญั หาทัง้ 4 เกณฑ์ และสแกน QR code เร่อื ง ตวั อย่างการคำนวณลำดบั ความสำคัญของแต่ละปัญหา จากหนงั สือเรียน 6. จากนั้นให้นักเรียนแตล่ ะกลุม่ ระดมความคิดเห็นรว่ มกนั เพ่ือคัดเลือกปัญหา กลมุ่ ละ 1 ปัญหา พรอ้ มระบุปัญหาท่ตี ้องการแก้ไขอย่างแทจ้ ริงเปน็ ข้อความส้ัน ๆ กะทัดรดั ใหม้ องเห็นเป็น แนวทางของการแกป้ ัญหาลงในใบงานที่ 4.1.1 เรอื่ ง การระบุปัญหา (การออกแบบและเทคโนโลยี) 131

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือท้องถ่นิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจดั การเรยี นร้ทู ี่ 1 เรอ่ื ง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกบั การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ท้องถิน่ ช่วั โมงท่ี 2 ข้นั ที่ 4 แสวงหาความรู้ 7. ให้นกั เรียนแบ่งกลุ่ม (กลุ่มเดิม) เพอ่ื ศกึ ษาเน้ือหาเกีย่ วกับขน้ั ตอนการรวบรวมข้อมูลและแนวคดิ ท่เี กยี่ วข้องกบั ปัญหาซง่ึ อาจจะเปน็ แนวคิดทางวิทยาศาสตร์ คณติ ศาสตร์ เทคโนโลยี หรอื ศาสตรอ์ น่ื ๆ โดยสบื ค้นข้อมูลจากทางอนิ เทอรเ์ นต็ และตอบคำถามลงในใบงานที่ 4.1.2 เรอื่ ง การรวบรวมข้อมูลและแนวคดิ ทเี่ กีย่ วข้อง 8. ครูอธบิ ายเพ่ิมเติมกับนกั เรยี นวา่ “ข้นั ตอนการรวบรวมขอ้ มูลและแนวคดิ ทเี่ กย่ี วข้องกับปัญหา เป็นขั้นตอนท่ลี ะเอียดอ่อน และส่งิ ท่ยี ากท่ีสุด คอื การประเมนิ ความน่าเชื่อถือของแหลง่ ข้อมูล” 9. ครอู ธบิ ายเกรด็ ความรู้ทเี่ กยี่ วขอ้ งกับเนอื้ หา (Design Focus) เรื่อง การรวบรวมข้อมูล 10. เปิดโอกาสให้นักเรยี นแต่ละกลมุ่ สงั เกตตวั อยา่ งขน้ั รวบรวมขอ้ มลู และแนวคิดทเี่ กี่ยวข้องกบั ปญั หา จากหนงั สอื เรยี น 11. ครูอธบิ ายเกรด็ ความรทู้ ีเ่ ก่ยี วขอ้ งกับเน้ือหา (Design Focus) เรอ่ื ง แนะนำเวบ็ ไซตด์ า้ น การเกษตรเพ่ิมเตมิ 12. นกั เรียนแตล่ ะกล่มุ สง่ ตวั แทนออกมานำเสนอข้อมลู และแนวคิดที่เก่ยี วข้องกับปญั หาตามทไ่ี ด้ เกบ็ รวบรวมข้อมูลบริเวณหน้าชน้ั เรียน และเปิดโอกาสให้นักเรียนแลกเปลย่ี นความคดิ เห็น รว่ มกนั ได้อยา่ งอสิ ระ ชั่วโมงท่ี 3 ขนั้ ท่ี 4 แสวงหาความรู้ 13. ให้นักเรียนแบง่ กลุ่ม (กลุ่มเดิม) เพือ่ ศกึ ษาเนอื้ หาเกี่ยวกบั ขัน้ ตอนการออกแบบวิธีการแก้ปัญหา ซ่ึงเปน็ ข้ันตอนที่ชว่ ยให้ได้แนวทางการแก้ปัญหาท่ีเหมาะสมแล้วออกแบบแนวทางการแก้ปญั หา โดยอาจร่างภาพ (Sketch) เขียนเป็นแผนภาพ (Diagrams) เขยี นผังงาน (Flowchart) หรือ การสรา้ งแบบจำลอง (Model) 14. ครูนำบัตรภาพ เรือ่ ง การร่างภาพ ให้นักเรยี นดู และถามคำถามทา้ ทายความคดิ กับนักเรียนวา่ “ภาพที่นักเรียนเห็นน้ันคือภาพอะไร” และเฉลยคำตอบท่ถี ูกตอ้ งแก่นักเรียนพร้อมอธบิ ายกับ นกั เรยี นวา่ “การร่างภาพเปน็ การเขียนภาพโดยใชม้ ือเปลา่ ทเ่ี กิดจากความคิดหรอื จินตนาการ ของผู้ออกแบบและนำไปเขียนแบบที่มรี ายละเอียดต่าง ๆ ใหส้ มบูรณ์ตอ่ ไป” 15. เปิดโอกาสให้นักเรยี นได้สงั เกตแผนภาพท้ัง 4 ชนดิ จากหนังสอื เรยี น เพื่อใหเ้ ข้าใจมากยงิ่ ขน้ึ ได้แก่ แผนภาพลายเสน้ แผนภาพแบบบลอ็ ก แผนภาพแบบรปู ภาพ และแผนภาพแบบผสม (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 132

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือท้องถนิ่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม แผนการจัดการเรียนร้ทู ่ี 1 เรอื่ ง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกบั การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถน่ิ 16. ครูถามคำถามทบทวนความคิดของนักเรียนว่า“นักเรยี นเคยเขียนผังงานหรอื ไม่ และเขียนแสดง ข้ันตอนการทำงานเรือ่ งใด” และเปดิ โอกาสใหน้ กั เรยี นแสดงความคดิ เหน็ ร่วมกันในชัน้ เรียน จากน้นั ครูอธิบายกบั นักเรียนว่า“การออกแบบวธิ กี ารแกป้ ัญหาสามารถใชว้ ธิ ีการเขียนผังงานซง่ึ สามารถเขยี นได้ 2 แบบ คือ ผังงานระบบ (System Flowchart) และผงั งานโปรแกรม (Program Flowchart)” 17. ครอู ธบิ ายกับนักเรยี นว่า“การออกแบบวิธีการแก้ปญั หาทส่ี ามารถบรรยายคุณลักษณะเพ่ือให้ ง่ายต่อการทำความเขา้ ใจ อธิบายรายละเอียดทุกแงท่ ุกมมุ อย่างชัดเจน ควรใชแ้ บบจำลอง (Model) ในการออกแบบเพื่อใหเ้ ห็นแต่ละมุมมองและช่วยใหก้ ารสือ่ สารระหว่างบุคคลมีความ ถูกต้องตรงกนั มากขน้ึ เพราะแบบจำลองจะแสดงให้เห็นถงึ กระบวนการทำงานวา่ ทำหนา้ ที่ อะไรและอย่างไร เช่น การสาธติ การแปรงฟนั ทถ่ี ูกวิธี ควรเลือกใชแ้ บบจำลองฟนั ในการสาธติ เพอ่ื ให้เหน็ ถึงลักษณะต่าง ๆ ของฟันทำให้ง่ายต่อการสาธติ การแปรงฟันท่ีถูกวิธี” 18. เปิดโอกาสใหน้ ักเรียนแตล่ ะกลุ่มสังเกตตวั อย่างข้ันออกแบบวิธกี ารแกป้ ัญหาจากหนงั สือเรียน เพือ่ ศึกษาการพจิ ารณาทางเลือกในการแกป้ ญั หาและประเมนิ ผลทางเลอื กโดยพจิ ารณาถึง ผลกระทบทางบวกและผลกระทบทางลบ รวมถึงการคัดเลือกทางเลือกเขา้ มาใช้ในการแก้ ปัญหาทเ่ี กดิ ข้นึ จากน้นั ให้ตอบคำถามลงในใบงานที่ 4.1.3 เร่อื ง การออกแบบวิธกี าร แก้ปญั หา 19. ครอู ธิบายเกรด็ ความรู้ทีเ่ กย่ี วข้องกับเนือ้ หา (Design Focus) เร่อื ง ฟางขา้ วและกระดาษจาก ฟางขา้ วเพ่อื เป็นแนวทางในการออกแบบวธิ ีการแก้ปญั หา 20. นกั เรยี นศึกษาเนื้อหาเก่ยี วกบั ขน้ั ตอนการวางแผนและดำเนินการแกป้ ัญหาและสังเกตตัวอย่าง การวางแผนและดำเนินการแกป้ ัญหา วสั ดทุ ีใ่ ช้ อุปกรณ์ทใ่ี ช้ ขัน้ ตอนการผลติ จากหนังสอื เรียน โดยนกั เรยี นนำความรมู้ าปรับใช้และตอบคำถามลงในใบงานที่ 4.1.4 เรื่อง การวางแผนและ ดำเนินการแกป้ ญั หา จากนนั้ ใหแ้ ต่ละกลุ่มสง่ ตวั แทนออกมานำเสนอแนวทางการวางแผนและ ดำเนนิ การแกป้ ญั หาท่ีบริเวณหน้าช้ันเรยี น โดยครคู อยให้ข้อเสนอแนะเพ่ิมเติมอยา่ งใกล้ชดิ 21. ครอู ธิบายเพิ่มเติมกบั นกั เรียนวา่ “ขนั้ วางแผนและดำเนินการแก้ปัญหา เปน็ การกำหนดลำดบั ขัน้ ตอนของการแก้ปญั หาและระยะเวลาในการทำงานที่ชัดเจนก่อนดำเนนิ การแกป้ ญั หาเพื่อ ลดข้อผิดพลาดที่อาจเกิดข้ึนจากการทำงาน แล้วลงมอื แก้ปัญหาตามขัน้ ตอนท่ีได้ออกแบบ และวางแผนไว้ ช่ัวโมงที่ 4 ขั้นท่ี 4 แสวงหาความรู้ 22. ให้นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ (กลุ่มเดมิ ) เพือ่ ศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับข้ันตอนการทดสอบ ประเมินผล และ ปรบั ปรงุ แก้ไขวธิ กี ารแกป้ ญั หาหรือชิ้นงานและสงั เกตตวั อย่างประกอบจากหนังสือเรยี น เพื่อให้ (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 133

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรอื ท้องถน่ิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 1 เรื่อง กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกบั การแก้ปญั หาชมุ ชนหรือทอ้ งถ่นิ นกั เรียนเข้าใจมากยงิ่ ข้ึนพร้อมเปดิ โอกาสให้นักเรยี นแต่ละกลุ่มทดสอบ ประเมินผล และปรับปรงุ แก้ไขวธิ กี ารแก้ปัญหาหรอื ชน้ิ งาน และบนั ทึกผลลงในสมดุ ประจำตัว 23. ครอู ธิบายเกร็ดความรู้ท่เี กยี่ วขอ้ งกับเน้อื หา (Design Focus) เร่ือง การต่อยอดธุรกิจ 24. นักเรยี นศกึ ษาเน้ือหาเกย่ี วกับการนำเสนอวิธีการแกป้ ัญหา ผลการแก้ปญั หาหรือช้ินงานและ สงั เกตตัวอย่าง จากหนังสอื เรียน 25. จากนัน้ ให้นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ส่งตวั แทนออกมานำเสนอแนวทางการทดสอบ ประเมินผล และ ปรบั ปรงุ แก้ไขวิธีการแก้ปญั หาหรอื ชน้ิ งาน รวมถงึ วธิ กี ารแก้ปัญหา ผลการแกป้ ัญหาหรอื ชิ้นงานทไี่ ดบ้ รเิ วณหนา้ ชน้ั เรียน ข้นั ท่ี 5 สรุปสิง่ ทเ่ี รยี นรู้ 26. ครถู ามคำถามกระตุ้นความคิดของนักเรยี นวา่ “กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกับ การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรือท้องถ่นิ ประกอบไปด้วยกขี่ นั้ ตอน อะไรบ้าง” (แนวตอบ : กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกับการแกป้ ัญหาชุมชนหรอื ทอ้ งถ่ิน ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน คอื ข้นั ตอนที่ 1 ระบุปญั หา ข้ันตอนที่ 2 รวบรวมขอ้ มลู และแนวคิดทเ่ี ก่ยี วข้องกบั ปัญหา ขั้นตอนที่ 3 ออกแบบวธิ กี ารแก้ปญั หา ขั้นตอนที่ 4 วางแผนและดำเนนิ การแกป้ ัญหา ขน้ั ตอนท่ี 5 ทดสอบ ประเมนิ ผล และปรับปรุงแก้ไขวธิ กี ารแก้ปัญหา หรือชนิ้ งาน ขน้ั ตอนที่ 6 นำเสนอวธิ ีการแก้ปัญหา ผลการแก้ปัญหา หรือช้ินงาน ขนั้ ที่ 6 นำเสนอผลงาน 27. เปดิ โอกาสให้นักเรียนแต่ละกลมุ่ ออกมานำเสนอผลงานหน้าชั้นเรยี นโดยครกู ำหนดเวลาใน การนำเสนอตามความเหมาะสม จากนั้นให้ครูและเพ่ือนรว่ มช้นั รว่ มกนั ประเมินผลการนำเสนอ ผลงานของนักเรียนแต่ละกล่มุ ขั้นสรปุ 1. เปิดโอกาสให้นักเรียนซกั ถามข้อสงสยั โดยครใู หค้ วามรู้เพม่ิ เตมิ ตามความเหมาะสม 2. ครปู ระเมนิ ผลโดยการสงั เกตการตอบคำถามและการนำเสนอผลงานของนักเรียน 3. นักเรยี นและครูรว่ มกนั สรุปเก่ียวกบั กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกับการแกป้ ัญหาชมุ ชน หรือท้องถิน่ (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 134

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การแก้ปัญหาชมุ ชนหรอื ท้องถ่นิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 1 เรือ่ ง กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกับการแกป้ ญั หาชุมชนหรือท้องถ่ิน 7. การวัดและประเมินผล วธิ วี ัด เคร่ืองมือ เกณฑ์การประเมนิ ประเมินตามสภาพจริง รายการวัด - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบก่อนเรยี น 7.1 การประเมนิ ก่อนเรยี น ก่อนเรยี น ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ - ใบงานท่ี 4.1.1 ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ - แบบทดสอบก่อนเรียน - ตรวจใบงานที่ 4.1.1 - ใบงานที่ 4.1.2 หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 4 - ตรวจใบงานท่ี 4.1.2 ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ เรอ่ื ง การแก้ปัญหา - ใบงานท่ี 4.1.3 รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ชุมชนหรือท้องถนิ่ ด้วย - ตรวจใบงานท่ี 4.1.3 - ใบงานที่ 4.1.4 ระดับคุณภาพ 2 กระบวนการออกแบบ - แบบประเมิน ผา่ นเกณฑ์ เชงิ วิศวกรรม - ตรวจใบงานท่ี 4.1.4 การนำเสนอผลงาน ระดบั คุณภาพ 2 7.2 การประเมินระหว่างการ - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม ผา่ นเกณฑ์ จัดกิจกรรม - ประเมนิ การนำเสนอ การทำงานรายบคุ คล ระดบั คุณภาพ 2 1) การระบปุ ัญหา ผลงาน. - แบบสงั เกตพฤติกรรม ผ่านเกณฑ์ 2) การรวบรวมข้อมูล - สงั เกตพฤติกรรม การทำงานกลุม่ ระดับคุณภาพ 2 และแนวคดิ การทำงานรายบคุ คล - แบบประเมนิ ผ่านเกณฑ์ ที่เก่ยี วข้อง - สงั เกตพฤติกรรม คุณลักษณะ 3) การออกแบบวิธีการ การทำงานกลุ่ม อนั พงึ ประสงค์ แกป้ ัญหา - สงั เกตความมีวนิ ัย 4) การวางแผนและ ความรบั ผิดชอบ ดำเนินการแกป้ ญั หา ใฝ่เรียนรู้ และมุง่ ม่ัน 5) การนำเสนอผลงาน ในการทำงาน 6) พฤติกรรมการทำงาน รายบุคคล 7) พฤติกรรมการทำงาน กลุ่ม 8) คณุ ลกั ษณะ อันพงึ ประสงค์ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 135

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 4 การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม แผนการจดั การเรียนร้ทู ี่ 1 เรื่อง กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกบั การแก้ปัญหาชมุ ชนหรอื ท้องถิน่ 8. สอื่ /แหล่งการเรียนรู้ 8.1 ส่ือการเรียนรู้ 1) หนงั สือเรยี นรายวิชาพ้นื ฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ม.3 หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 เรอ่ื ง การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือทอ้ งถิน่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม 2) ใบงานที่ 4.1.1 เรื่อง การระบุปัญหา 3) ใบงานที่ 4.1.2 เร่ือง การรวบรวมข้อมลู และแนวคดิ ท่ีเกีย่ วข้อง 4) ใบงานที่ 4.1.3 เร่ือง การออกแบบวิธกี ารแกป้ ัญหา 5) ใบงานท่ี 4.1.4 เร่ือง การวางแผนและดำเนนิ การแกป้ ญั หา 6) แผน่ ปา้ ย เรอ่ื ง กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม 7) บตั รภาพ เรอ่ื ง การร่างภาพ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) หอ้ งคอมพิวเตอร์ 2) อนิ เทอร์เน็ต (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 136

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 4 การแก้ปัญหาชมุ ชนหรอื ท้องถ่ินด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม แผนการจดั การเรยี นรูท้ ่ี 1 เรอื่ ง กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกับการแก้ปญั หาชมุ ชนหรือท้องถนิ่ ใบงานท่ี 4.1.1 การระบุปัญหา คำชี้แจง : ให้นกั เรยี นสำรวจปัญหาท่พี บในชุมชนหรอื ทอ้ งถิน่ โดยระบุปัญหาและรายละเอียดต่าง ๆ ใหถ้ กู ต้อง 1. สรุปรายการปัญหาที่เกดิ ขึ้นในชุมชนหรือท้องถ่ิน 1) 2) 3) 2. จดั ลำดับความสำคญั ของแตล่ ะปัญหา รายการปัญหา ขนาด ความรนุ แรง ความยากงา่ ย ความสนใจ คา่ คะแนน ลำดบั (R1) (R2) (R3) (R4) รวม ปญั หา ปัญหา ปญั หา 3. เลือกปัญหาทต่ี ้องการแกไ้ ข 4. ระบุปัญหาทต่ี ้องการแกไ้ ข (การออกแบบและเทคโนโลยี) 137

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรือท้องถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม เฉลย แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 1 เรือ่ ง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกบั การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถ่ิน ใบงานท่ี 4.1.1 การระบปุ ญั หา คำชี้แจง : ใหน้ ักเรยี นสำรวจปญั หาที่พบในชุมชนหรือท้องถ่นิ โดยระบุปญั หาและรายละเอียดต่าง ๆ ใหถ้ กู ต้อง 1. สรุปรายการปัญหาท่เี กิดขน้ึ ในชมุ ชนหรือท้องถน่ิ 1) ปญั หาขยะมูลฝอย 2) ปญั หานำ้ เน่าเสยี 3) ปญั หาขาดแคลนไฟฟา้ 2. จัดลำดบั ความสำคญั ของแต่ละปัญหา รายการปญั หา ขนาด ความรนุ แรง ความยากง่าย ความสนใจ คา่ คะแนน ลำดับ (R1) (R2) (R3) (R4) รวม ปญั หาขยะมูลฝอย 43 2 4 53 3 ปญั หานำ้ เน่าเสีย 53 3 5 66 1 ปญั หาขาดแคลนไฟฟา้ 3 4 3 3 51 2 3. เลอื กปัญหาทต่ี ้องการแกไ้ ข ปญั หาน้ำเน่าเสยี 4. ระบปุ ัญหาทีต่ ้องการแก้ไข ปัญหายงุ ลาย (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 138

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือทอ้ งถิน่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 1 เร่อื ง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกบั การแก้ปญั หาชุมชนหรือท้องถ่นิ ใบงานท่ี 4.1.2 การรวบรวมข้อมลู และแนวคดิ ท่เี กยี่ วขอ้ ง คำชี้แจง : ใหน้ กั เรยี นรวบรวมขอ้ มูลและแนวคิดทเ่ี กยี่ วข้องกับปัญหา จากน้ันบันทกึ ลงในตารางด้านลา่ ง ข้อมูลและแนวคดิ ในการแกป้ ัญหา แหล่งข้อมลู ท่ีน่าเชอ่ื ถือ (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 139

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถิ่นดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม เฉลย แผนการจัดการเรียนรูท้ ี่ 1 เรอื่ ง กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกับการแกป้ ัญหาชุมชนหรอื ทอ้ งถิ่น ใบงานที่ 4.1.2 การรวบรวมข้อมูลและแนวคดิ ทเี่ กีย่ วข้อง คำช้แี จง : ใหน้ กั เรยี นรวบรวมข้อมลู และแนวคิดท่เี กี่ยวขอ้ งกับปญั หา จากน้นั บนั ทึกลงในตารางด้านล่าง ข้อมูลและแนวคิดในการแกป้ ญั หา แหลง่ ข้อมูลทน่ี ่าเชือ่ ถือ 1. วิธกี ำจัดแหล่งเพาะพันธุย์ งุ ลาย ศูนยว์ จิ ยั สขุ ภาพกรงุ เทพ 2. 15 แหลง่ เพาะพนั ธุ์ยงุ ลาย www.bangkokhealth.com www.kapook.com 3. “ยุงลาย” ฆาตกรตวั ร้ายใกล้ตัวคุณ หนงั สือพิมพ์ไทยรฐั ออนไลน์ www.thairath.co.th 4. 10 วธิ ีไล่ยงุ อยา่ งปลอดภัยไม่ใชส้ ารเคมี เวบ็ ไซต์ใหค้ วามร้เู ก่ียวกับบา้ นและสวน www.baanlaesuan.com 5. ผลติ ภัณฑ์ไล่ยุงและแมลงจากสมุนไพร สภาเกษตรกรแห่งชาติ www.nfc.or.th 6. โครงการรณรงค์บา้ น โรงเรียน ชุมชน ปลอดลกู นำ้ www.nareang.go.th › datacenter › ยงุ ลาย ตำบลนาเรียง อำเภอพรหมครี ี จังหวัด doc_download › b.doc นครศรีธรรมราช (การออกแบบและเทคโนโลยี) 140

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถิ่นดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 1 เร่ือง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกับการแกป้ ญั หาชุมชนหรอื ท้องถิน่ ใบงานท่ี 4.1.3 การออกแบบวธิ กี ารแก้ปัญหา คำช้ีแจง : ให้นักเรยี นออกแบบวธิ ีการแกป้ ญั หาที่พบในชมุ ชนหรอื ทอ้ งถน่ิ วธิ กี ารแกป้ ญั หา คอื การประเมินผลกระทบของผลติ ภณั ฑ์ท่เี ลือกใชใ้ นการแกป้ ัญหา ผลกระทบ ผลกระทบทางบวก ผลกระทบทางลบ 1. ตอ่ มนษุ ย์และสงั คม 2. ตอ่ เศรษฐกิจ 3. ตอ่ สิ่งแวดล้อม ผลิตภณั ฑท์ จ่ี ะพัฒนามลี กั ษณะ ดงั นี้ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 141

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแก้ปญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม เฉลย แผนการจัดการเรียนร้ทู ี่ 1 เรอ่ื ง กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกบั การแกป้ ญั หาชุมชนหรือทอ้ งถนิ่ ใบงานท่ี 4.1.3 การออกแบบวิธีการแกป้ ัญหา คำช้ีแจง : ให้นักเรยี นออกแบบวธิ กี ารแกป้ ัญหาที่พบในชุมชนหรอื ท้องถ่ิน วธิ ีการแกป้ ัญหา คือ การทำกับดักยุงลายจากขวดพลาสติก การประเมินผลกระทบของผลิตภณั ฑ์ที่เลอื กใชใ้ นการแก้ปญั หา ผลกระทบ ผลกระทบทางบวก ผลกระทบทางลบ 1. ตอ่ มนุษยแ์ ละสังคม - ปอ้ งกันยุงลายท่ีเกิดข้นึ ภายในบา้ น - หรือในบรเิ วณชุมชน - ป้องกนั การเกิดโรคตา่ ง ๆ ที่เกิดขน้ึ จากยงุ ลาย เช่น โรคไข้เลือดออก 2. ต่อเศรษฐกจิ - ประชนชนสามารถนำความรู้มาสรา้ ง - รายได้เสรมิ ให้แกค่ รอบครัว 3. ตอ่ สิ่งแวดล้อม - นำส่งิ ของที่ใช้แล้วกลับมาใช้ซำ้ - เพื่อลดขยะทกี่ ่อให้เกิดภาวะโลกรอ้ น เช่น ขวดน้ำ ถงุ พลาสตกิ ผลิตภัณฑ์ทจ่ี ะพัฒนามลี ักษณะ ดงั น้ี แหลง่ ขอ้ มลู : https://home.kapook.com/view113871.html (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 142

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือทอ้ งถ่ินดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เรอ่ื ง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกบั การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ใบงานท่ี 4.1.4 การวางแผนและดำเนนิ การแกป้ ัญหา คำช้แี จง: ให้นักเรียนทำการวางแผนและดำเนินการแก้ปญั หาทเี่ ลอื ก วสั ดุท่ใี ช้ อปุ กรณท์ ่ีใช้ ข้ันตอนการผลิตกบั ดักยุงลายจากขวดนำ้ พลาสตกิ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 143

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรอื ท้องถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม เฉลย แผนการจัดการเรียนรูท้ ่ี 1 เรื่อง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกบั การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถนิ่ ใบงานที่ 4.1.4 การวางแผนและดำเนนิ การแกป้ ัญหา คำชี้แจง: ให้นกั เรียนทำการวางแผนและดำเนินการแก้ปญั หาท่ีเลือก วสั ดุท่ีใช้ อุปกรณท์ ่ีใช้ ..1....ย..ีส...ต..์................................................................. ..1....ข...ว..ด..น...ำ้ ..ข..น...า..ด...1....5...ล...ิต..ร...................................... ..2....น...้ำ..อ..่นุ ................................................................. ..2....ก...ร..ะ..ด..า..ษ...ห...น..ัง..ส..ือ...พ...ิม..พ...์ห..ร..ือ...ถ..ุง..พ...ล..า..ส..ต...กิ ............... ..3....น...้ำ..ต..า..ล............................................................... ..3....ป...า..ก..ก...า..ห..ม...ึก....................................................... .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. ขนั้ ตอนการผลติ กับดักยงุ ลายจากขวดน้ำพลาสตกิ 1. ตดั ส่วนบนสุดของขวดน้ำพลาสตกิ ออกประมาณ 1/4 ของขวด 2. นำนำ้ ตาล 50 กรัม มาผสมกับน้ำรอ้ นปรมิ าณ 200 มลิ ลิลิตร แลว้ คนให้เข้ากนั ตัง้ ทิง้ ไวจ้ นกวา่ สว่ นผสม จะเยน็ จึงนำส่วนผสมทไี่ ด้เทใส่ลงในขวดพลาสติก 3. ตกั ยสี ต์เตมิ ลงไป 1 กรมั (ไม่ต้องคนส่วนผสม) 4. ควำ่ ปากขวดที่ตดั ออกมาแล้วใสล่ งไปในขวดพลาสติก พรอ้ มจดั ขอบของขวดน้ำพลาสติกใหเ้ สมอกัน 5. หุ้มขวดด้วยถุงพลาสติกหรอื กระดาษหนังสือพิมพ์ 6. จากนน้ั นำขวดนำ้ ไปวางไว้ในท่ีมดื และรอให้ยุงมาติดกับดัก แหลง่ ข้อมลู : https://home.kapook.com/view113871.html (การออกแบบและเทคโนโลยี) 144

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแกป้ ัญหาชุมชนหรือท้องถ่นิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม  แผนการจัดการเรียนร้ทู ี่ 1 เร่ือง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกับการแกป้ ญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่ิน แผ่นปา้ ย เร่อื ง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม ข้นั ตอนที่ 1 ระบุปัญหา ขั้นตอนที่ 2 รวบรวมขอ้ มลู และแนวคิด ทเ่ี กยี่ วข้องกบั ปัญหา (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 145

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 4 การแก้ปัญหาชุมชนหรือทอ้ งถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม  แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 1 เรื่อง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกับการแกป้ ัญหาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถิน่ ขนั้ ตอนท่ี 3 ออกแบบวธิ ีการแกป้ ัญหา ขน้ั ตอนที่ 4 วางแผนและดำเนนิ การ แกป้ ัญหา (การออกแบบและเทคโนโลยี) 146

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแกป้ ัญหาชุมชนหรือท้องถิ่นดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม  แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 1 เร่ือง กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมกับการแกป้ ัญหาชุมชนหรอื ท้องถ่ิน ขั้นตอนท่ี 5 ทดสอบ ประเมินผล และปรบั ปรงุ แกไ้ ขวิธีการแกป้ ัญหา หรือช้นิ งาน ขนั้ ตอนที่ 6 นำเสนอวธิ กี ารแก้ปญั หา ผลการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน (การออกแบบและเทคโนโลยี) 147

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถนิ่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม  แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เร่ือง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกับการแก้ปัญหาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่นิ บัตรภาพ เรื่อง การรา่ งภาพ เฉลย แหล่งขอ้ มลู : https://th.kagouletheband.com/razvlecheniya/20337-kak-narisovat-mashinu-poetapno.html (การออกแบบและเทคโนโลยี) 148

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม  แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 1 เรอื่ ง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกบั การแกป้ ัญหาชมุ ชนหรือท้องถ่ิน เฉลย แหลง่ ข้อมูล : http://www.supercoloring.com/es/tutorial-de-dibujo/como-dibujar-un-pez-payaso (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 149

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแก้ปัญหาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่นิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม  แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 1 เรื่อง กระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมกบั การแกป้ ญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ เฉลย แหลง่ ขอ้ มลู : https://bytiemoe.ru/graficheskie-risunki-kartinki/ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 150

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือทอ้ งถิน่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม แผนการจัดการเรยี นร้ทู ี่ 1 เรอื่ ง กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมกับการแกป้ ญั หาชมุ ชนหรอื ท้องถิ่น 9. ขอ้ เสนอแนะ/ความเห็นของผูบ้ รหิ ารสถานศึกษา ลงชอ่ื . (นางสาวสพุ รรณกิ า สุบรรณาจ) ตำแหน่ง ผ้อู ำนวยการโรงเรียนประชาสามัคคี วันท.ี่ ........... เดอื น............................ พ.ศ. .............. 10. บันทกึ ผลหลงั การสอน  ด้านความรู้  ดา้ นสมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียน  ดา้ นคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์  ปัญหา/อุปสรรค  แนวทางการแก้ไข ลงชื่อ (นายอิทธฤิ ทธ์ิ มหสิ ยา) ตำแหน่ง ครู วันที่.......... เดอื น.......................... พ.ศ. ............ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 151

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การแกป้ ญั หาชมุ ชนหรือทอ้ งถ่นิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 2 เรอ่ื ง กรณีศึกษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพฒั นาชมุ ชน แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 2 กรณีศกึ ษาการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมไปพัฒนาชมุ ชน เวลา 3 ช่ัวโมง 1. มาตรฐาน/ตัวช้ีวัด 1.1 ตัวช้วี ัด ว 4.1 ม.3/1 วิเคราะห์สาเหตุ หรอื ปจั จยั ที่สง่ ผลตอ่ การเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยี และ ความสัมพันธข์ องเทคโนโลยีกบั ศาสตรอ์ ืน่ โดยเฉพาะวิทยาศาสตร์ หรอื คณติ ศาสตร์ เพื่อเป็นแนวทางการแก้ปัญหาหรอื พฒั นางาน ว 4.1 ม.3/2 ระบปุ ญั หาหรือความต้องการของชมุ ชนหรือทอ้ งถิน่ เพื่อพัฒนางานอาชพี สรุปกรอบของปัญหา รวบรวม วิเคราะหข์ ้อมลู และแนวคิดท่ีเกยี่ วข้องกับปัญหา โดยคำนึงถงึ ความถูกตอ้ งดา้ นทรพั ย์สินทางปัญญา ว 4.1 ม.3/3 ออกแบบวธิ ีการแกป้ ญั หา โดยวเิ คราะห์ เปรียบเทียบ และตัดสนิ ใจเลือกขอ้ มูลที่ จำเปน็ ภายใต้เงื่อนไขและทรัพยากรท่ีมอี ยู่ นำเสนอแนวทางการแก้ปญั หาใหผ้ อู้ ่ืน เข้าใจดว้ ยเทคนิคหรอื วธิ กี ารที่หลากหลาย วางแผนขัน้ ตอนการทำงานและ ดำเนินการแก้ปัญหาอย่างเปน็ ข้นั ตอน ว 4.1 ม.3/4 ทดสอบ ประเมนิ ผล วิเคราะห์ และให้เหตผุ ลของปัญหาหรือข้อบกพร่องทเ่ี กดิ ขนึ้ ภายใต้กรอบเงื่อนไข พร้อมทั้งหาแนวทางการปรบั ปรุงแก้ไข และนำเสนอผล การแก้ปัญหา 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธบิ ายความหมายของการพัฒนาชุมชนอยา่ งย่ังยนื ได้ (K) 2. บอกข้นั ตอนของกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมได้ (K) 3. ออกแบบโครงงานตามขั้นตอนกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรมทช่ี ว่ ยแกป้ ัญหาอย่างย่ังยืนได้ (P) 4. เล็งเหน็ ความสำคญั ของการนำกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมมาใช้แก้ปญั หาอย่างย่งั ยนื ในชวี ติ ประจำวนั (A) 3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้ทอ้ งถน่ิ พจิ ารณาตามหลกั สตู รของสถานศกึ ษา สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง - เทคโนโลยมี ีการเปลยี่ นแปลงตลอดเวลาตั้งแต่อดีต จนถงึ ปจั จุบนั ซง่ึ มสี าเหตหุ รือปจั จัยมาจากหลาย ด้าน เชน่ ปัญหาหรอื ความต้องการของมนุษย์ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 152

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การแก้ปัญหาชุมชนหรอื ทอ้ งถ่นิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 2 เรอื่ ง กรณศี ึกษาการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาชุมชน สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรยี นรทู้ ้องถิ่น ความก้าวหนา้ ของศาสตรต์ ่าง ๆ การเปล่ยี นแปลง ทางดา้ นเศรษฐกิจ สังคม วฒั นธรรม สงิ่ แวดลอ้ ม - เทคโนโลยีมีความสมั พนั ธ์กบั ศาสตรอ์ น่ื โดยเฉพาะ วิทยาศาสตร์ โดยวิทยาศาสตร์เป็นพน้ื ฐานความรู้ ท่นี ำไปส่กู ารพฒั นาเทคโนโลยี และเทคโนโลยที ่ไี ด้ สามารถเป็นเคร่ืองมือที่ใชใ้ นการศึกษา ค้นควา้ เพ่อื ใหไ้ ด้มาซึง่ องค์ความรู้ใหม่ - ปญั หาหรือความต้องการอาจพบได้ในงานอาชีพ ของชมุ ชนหรือทอ้ งถิน่ ซึ่งอาจมหี ลายดา้ น เช่น ด้านการเกษตร อาหาร พลังงาน การขนส่ง - การวเิ คราะหส์ ถานการณ์ปญั หาชว่ ยให้เข้าใจเงอื่ นไข และกรอบของปญั หาได้ชัดเจน จากน้ันดำเนินการ สบื ค้น รวบรวมข้อมูล ความรู้จากศาสตรต์ ่าง ๆ ทเ่ี กยี่ วข้อง เพ่ือนำไปส่กู ารออกแบบแนวทาง การแก้ปัญหา - การวเิ คราะห์ เปรยี บเทียบ และตัดสินใจเลอื กข้อมูล ทีจ่ ำเป็น โดยคำนึงถึงทรพั ย์สินทางปัญญา เงื่อนไข และทรัพยากร เชน่ งบประมาณ เวลา ขอ้ มูลและ สารสนเทศ วสั ดุ เคร่อื งมือและอปุ กรณ์ ช่วยให้ได้ แนวทางการแกป้ ญั หาท่ีเหมาะสม - การออกแบบแนวทางการแก้ปัญหาทำได้ หลากหลายวิธี เชน่ การร่างภาพ การเขยี นแผนภาพ การเขียนผังงาน - เทคนคิ หรือวิธีการในการนำเสนอแนวทางการ แก้ปัญหามีหลากหลาย เช่น การใช้แผนภูมิ ตาราง ภาพเคลอ่ื นไหว - การกำหนดขั้นตอนและระยะเวลาในการทำงานกอ่ น ดำเนนิ การแกป้ ญั หาจะช่วยให้การทำงานสำเร็จได้ ตามเปา้ หมาย และลดข้อผดิ พลาดของการทำงานที่ อาจเกดิ ขน้ึ - การทดสอบและประเมินผลเปน็ การตรวจสอบ (การออกแบบและเทคโนโลยี) 153

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 การแก้ปญั หาชุมชนหรือท้องถิ่นดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 2 เร่อื ง กรณีศึกษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพฒั นาชมุ ชน สาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง สาระการเรยี นรทู้ ้องถ่นิ ชิน้ งานหรือวิธกี ารว่า สามารถแกป้ ญั หาไดต้ าม วัตถปุ ระสงค์ภายใต้กรอบของปัญหา เพื่อหา ข้อบกพร่อง และดำเนนิ การปรบั ปรงุ โดยอาจ ทดสอบซำ้ เพ่ือใหส้ ามารถแก้ไขปัญหาได้ - การนำเสนอผลงานเปน็ การถ่ายทอดแนวคดิ เพื่อให้ ผู้อืน่ เขา้ ใจเกยี่ วกับกระบวนการทำงาน และชน้ิ งาน หรือวธิ ีการท่ไี ด้ ซึ่งสามารถทำไดห้ ลายวธิ ี เช่น การ เขยี นรายงาน การทำแผ่นนำเสนอผลงาน การจัด นทิ รรศการ การนำเสนอผ่านสื่อออนไลน์ 4. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด การพัฒนาชุมชนอย่างย่ังยืนจะมุ่งเน้นพัฒนาชุมชนให้สามารถพึ่งพาตัวเองได้ ผ่านการสร้างผู้นำ ชุมชนที่เข้มแข็งทำงานตอบสนองต่อสภาพแวดล้อมท่ีเป็นเอกลักษณ์ของแต่ละชุมชน นำวิธีการพัฒนา ที่ได้ผลมาใช้แก้ปัญหาที่สำคัญของชุมชน และกระตุ้นให้เกิดการลงมือทำ ตลอดจนมีการสร้างเศรษฐกิจ ให้กับชุมชนและประชาชนในการใช้ทรัพยากรต่าง ๆ เป็นเครื่องมือในการทำงานและสร้างอาชีพได้ โดย อาศัยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมมาช่วยในการสร้างงานเพื่อแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชน เพ่ือ นำไปสกู่ ารแกป้ ญั หาทีเ่ กดิ ข้ึนในชุมชนอยา่ งย่งั ยืน 5. สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียนและคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการส่อื สาร 1. มีวนิ ัย รบั ผดิ ชอบ - ทกั ษะการส่ือสาร 2. ใฝ่เรียนรู้ 2. ความสามารถในการคิด 3. มุ่งม่ันในการทำงาน - ทกั ษะการให้เหตผุ ล - ทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - ทกั ษะการแกป้ ัญหา - ทกั ษะการสงั เกต - ทักษะการประยุกต์ใช้ความรู้ 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 154

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การแกป้ ัญหาชุมชนหรือท้องถ่นิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 2 เรื่อง กรณศี ึกษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพฒั นาชุมชน สมรรถนะสำคญั ของผู้เรียน คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ - ทกั ษะการทำงานรว่ มกนั 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - ทกั ษะการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ - ทกั ษะการสบื ค้นข้อมลู 6. กจิ กรรมการเรยี นรู้  วธิ ีการสอนโดยเนน้ รูปแบบการสอนแบบอปุ นัย (Induction) ช่ัวโมงท่ี 1 ขัน้ นำ 1. ครูให้นักเรียนชว่ ยกนั หาความหมายของคำวา่ “การพฒั นาชุมชนอยา่ งยัง่ ยนื ”จากนน้ั ครูสุ่ม นกั เรียน 2-3 คน ตอบคำถามพรอ้ มกับอภิปรายร่วมกันภายในห้องเรยี น (แนวตอบ : คำตอบของนักเรียนข้นึ อยู่กับดุลยพินิจของครูผสู้ อน เชน่ การพฒั นาชุมชนอย่าง ยัง่ ยนื จะมุ่งเนน้ พฒั นาชุมชนให้พ่งึ พาตวั เองได้ผา่ นการสร้างผูน้ ำชมุ ชนที่เข้มแข็ง ตอบสนอง ต่อสภาพแวดลอ้ มที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่ละชุมชน สามารถนำวธิ กี ารพัฒนาท่ีได้ผลมาใช้ใน การแก้ปัญหาทีส่ ำคัญของชุมชน และกระตุ้นให้เกิดการลงมอื ทำ ตลอดจนสรา้ งเศรษฐกิจทด่ี ี ใหแ้ กช่ ุมชนและประชาชน) 2. นักเรยี นสบื คน้ ปัญหาของชมุ ชนท้ังในประเทศและตา่ งประเทศจากอินเทอร์เน็ต จากนนั้ ครูส่มุ นกั เรียนออกมาเล่าเกีย่ วกบั ปัญหาของชมุ ชนตามที่นักเรยี นสนใจบริเวณหน้าชั้นเรยี น โดยเปดิ โอกาสให้เพื่อนร่วมชั้นรว่ มกนั แสดงความคิดเห็น 3. ครยู กตวั อย่างกรณีศึกษาการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาฮาลา-บาลา เพือ่ ให้นักเรียนเข้าใจมากยิง่ ขึ้นจากหนงั สือเรียนรายวิชาพ้ืนฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบ และเทคโนโลยี) ม.3 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 เรือ่ ง การแก้ปัญหาชมุ ชนหรือท้องถ่ินด้วย กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม 4. ครถู ามคำถามสำคญั ประจำหัวข้อเพื่อกระตนุ้ ความสนใจของนักเรียนวา่ “นกั เรยี นคดิ วา่ กรณีศึกษานีช้ ว่ ยแก้ปัญหาในชุมชนได้อยา่ งย่ังยืนหรือไม่ อยา่ งไร” (แนวตอบ : คำตอบของนักเรยี นข้นึ อย่กู ับดุลยพนิ จิ ของครผู ูส้ อน เช่น กรณีศึกษานชี้ ว่ ยแกป้ ัญหา ชมุ ชนได้อยา่ งย่ังยืน เพราะสามารถสร้างคณุ ภาพชีวติ ความเปน็ อยู่ท่ีดีข้ึนให้กับชมุ ชนและ ทรัพยากรทางธรรมชาติในพื้นทจี่ นถึงปจั จบุ ัน) (การออกแบบและเทคโนโลยี) 155

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 4 การแก้ปญั หาชมุ ชนหรอื ท้องถนิ่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 2 เร่ือง กรณีศกึ ษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาชมุ ชน ข้ันสอน 1. นกั เรียนแบง่ กลุ่ม กลุ่มละ 3-5 คน หรือตามความเหมาะสมเพื่อศกึ ษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมไปแก้ปัญหาพน้ื ทีป่ า่ สาคูในจังหวัดนราธิวาสเพมิ่ เติมจากหนงั สือเรียน โดยใหน้ กั เรยี นศึกษาขน้ั ตอนการแก้ปัญหาในชุมชนทัง้ 6 ข้ันตอนอย่างละเอียด 2. นักเรียนแตล่ ะกลมุ่ วิเคราะหส์ าเหตขุ องปัญหาจากข้ันตอนท่ี 1 ระบปุ ัญหา โดยให้แต่ละกลุม่ พูดคุยกนั ถึงการระบปุ ัญหาจากกรณีศกึ ษาในหนงั สือเรยี นว่าเหมาะสมหรือไม่ อย่างไร และควร มปี ญั หาใดเพม่ิ เติม 3. จากนัน้ ครสู ุ่มนักเรียน 2-3 คนออกมาสรุปปัญหาที่พบเพิ่มเติมจากกรณีศึกษาบริเวณหน้าชั้นเรียน 4. นกั เรียนแต่ละกลมุ่ ทำความเข้าใจกบั ข้อมูลของปัญหาจากข้ันตอนท่ี 2 รวบรวมข้อมูลและ แนวคิดทีเ่ ก่ียวข้องกบั ปญั หา และให้นักเรยี นแตล่ ะกลมุ่ รวบรวมขอ้ มูลและแนวคิดท่ีเก่ยี วข้อง กบั ปญั หาเพม่ิ เติม โดยการสบื ค้นข้อมูลทางอินเทอรเ์ นต็ จากนน้ั ให้นกั เรียนแต่ละกลุ่มออกมา นำเสนอข้อมูลบรเิ วณหนา้ ช้ันเรียน และเปิดโอกาสใหน้ กั เรียนแต่ละกลมุ่ ระดมความคิดเห็นเพ่ือ จัดทำสรปุ แนวทางการแก้ปัญหาจากการศึกษาสถานการณ์ ชวั่ โมงท่ี 2 5. นกั เรียนแต่ละกลมุ่ ส่งตวั แทนออกมาอธิบายสรุปแนวทางในการแก้ปัญหาที่ไดจ้ ดั ทำขึ้นบรเิ วณ หน้าชน้ั เรยี น 6. นกั เรยี นแต่ละกลุม่ ศึกษาขัน้ ตอนที่ 3 ออกแบบวธิ ีการแกป้ ัญหา และขนั้ ตอนท่ี 4 วางแผนและ ดำเนนิ การแกป้ ญั หา จากหนังสือเรียน 7. ครูเปดิ โอกาสใหน้ ักเรียนแสดงความคิดเหน็ เพ่ิมเติมเกี่ยวกับการออกแบบวิธีการแก้ปัญหา และ การวางแผนการดำเนนิ การแกป้ ญั หาว่าควรเป็นไปในทิศทางใด พร้อมแลกเปลย่ี นความคิดเห็น ร่วมกับเพื่อนร่วมชั้นเรยี น 8. นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ ศึกษาขนั้ ตอนที่ 5 ทดสอบ ประเมินผล และปรบั ปรงุ แกไ้ ขวิธีการแกป้ ัญหา หรือชนิ้ งาน และ ขัน้ ตอนที่ 6 นำเสนอวิธกี ารแก้ปัญหา ผลการแกป้ ัญหาหรอื ชน้ิ งานจาก กรณศี ึกษาในหนังสอื เรียน 9. จากนนั้ ให้นกั เรียนแต่ละกลมุ่ รว่ มกันสรปุ จากการศึกษาการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และ นวัตกรรมไปแกป้ ัญหาพ้นื ทีป่ ่าสาคใู นจังหวัดนราธิวาสทงั้ 6 ขัน้ ตอนในหนังสือเรียน รวมถงึ รว่ มกันอธิบายแนวทางในการปรบั ปรุงพัฒนาใหด้ ยี ิ่งขึ้นโดยใชว้ ิธกี ารต่าง ๆ ตามทีน่ ักเรียนสนใจ เชน่ ภาพ Infographic ผังมโนทศั น์ แผ่นพับ และสง่ ตัวแทนกลุม่ ออกมานำเสนอขอ้ มลู บรเิ วณ หน้าชน้ั เรยี น (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 156

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 4 การแก้ปญั หาชมุ ชนหรือท้องถิ่นดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 2 เร่ือง กรณีศกึ ษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาชมุ ชน 10. ครูมอบหมายให้นักเรยี นแตล่ ะคนทำกิจกรรมทสี่ อดคลอ้ งกับเน้ือหา โดยผู้เรยี นฝึกปฏิบตั ิเพือ่ พัฒนาความรแู้ ละทักษะ (Design Activity) โดยใหน้ ักเรียนแก้ปญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถิน่ ด้วย กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมตามขั้นตอนท้ัง 6 ขัน้ ตอน ไดแ้ ก่ ขนั้ ตอนท่ี 1 ระบุปญั หา ขน้ั ตอนท่ี 2 รวบรวมขอ้ มูลและแนวคดิ ทีเ่ กีย่ วข้องกับปัญหา ขั้นตอนท่ี 3 ออกแบบวธิ ีการแก้ปัญหา ข้ันตอนท่ี 4 วางแผนและดำเนินการแกป้ ัญหา ข้นั ตอนท่ี 5 ทดสอบ ประเมนิ ผล และปรบั ปรงุ แก้ไขวิธกี ารแก้ปญั หา หรือชิ้นงาน ขน้ั ตอนที่ 6 นำเสนอวธิ กี ารแกป้ ญั หา ผลการแกป้ ญั หา หรือชนิ้ งาน 11. จากน้ันใหน้ ักเรียนเตรยี มนำเสนอขอ้ มูลในรูปแบบที่นกั เรียนคิดว่าน่าสนใจในชั่วโมงถัดไป ชั่วโมงที่ 3 12. ครสู ่มุ นักเรยี นออกมานำเสนอผลงานจากการทำกิจกรรมทส่ี อดคล้องกับเน้ือหา โดยผเู้ รียนฝกึ ปฏบิ ัตเิ พ่อื พฒั นาความรู้และทักษะ (Design Activity) ตามรปู แบบทีน่ ักเรียนคิดวา่ นา่ สนใจ อยา่ งอสิ ระ และเปิดโอกาสให้เพื่อร่วมชัน้ ซักถามขอ้ สงสยั โดยครคู อยให้คำแนะนำตาม ความเหมาะสม ขน้ั สรุป 1. เปิดโอกาสใหน้ ักเรยี นซกั ถามข้อสงสยั โดยครใู ห้ความร้เู พิ่มเติมตามความเหมาะสม 2. ครูประเมนิ ผลโดยการสงั เกตการตอบคำถามและการนำเสนอผลงานของนกั เรยี น 3. นกั เรยี นและครูรว่ มกันสรุปเก่ียวกบั กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมกับการแกป้ ญั หาชมุ ชน หรอื ทอ้ งถ่ินเพอื่ ช่วยแกป้ ัญหาในชมุ ชนได้อย่างยั่งยนื 4. นักเรียนแตล่ ะคนทำแบบฝกึ หัด (Unit Activity) จากหนังสือเรยี นเพ่ือทบทวนความรู้ ความเขา้ ใจ และพฒั นาทักษะการคิดของนักเรียน โดยการตอบคำถามลงในสมุดประจำตัว 5. นกั เรยี นตรวจสอบระดบั ความสามารถของตนเองจากหนังสอื เรียน โดยพิจารณาขอ้ ความวา่ ถูก หรอื ผิด หากนกั เรียนพจิ ารณาขอ้ ความไมถ่ กู ต้องให้นักเรียนกลับไปทบทวนเนือ้ หาตามหัวขอ้ ท่ี กำหนดให้ 6. ครมู อบหมายให้นกั เรียนทำกจิ กรรมฝึกทักษะกระบวนการคิด และทบทวนเน้ือหาอย่างครบถ้วน ตามตัวชวี้ ดั และกิจกรรม High Oder Thinking ที่สอดคล้องกับตวั ช้ีวดั ตามทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 จากแบบฝึกหดั รายวิชาพ้ืนฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ม.3 (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 157

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 4 การแกป้ ญั หาชุมชนหรือทอ้ งถิน่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 2 เรื่อง กรณีศกึ ษาการนำวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาชมุ ชน หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 เรื่อง การแก้ปญั หาชมุ ชนหรือท้องถิ่นดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมเป็นการบา้ นและนำมาส่งในช่วั โมงถัดไป 7. นกั เรยี นทำแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 เร่อื ง การแก้ปญั หาชมุ ชนหรือท้องถ่ิน ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรมหรือทำแบบทดสอบ (Unit Test) จากแบบฝึกหดั เพื่อวดั ความรทู้ ่นี ักเรียนไดร้ ับหลงั จากผ่านการเรียนรู้ 8. นักเรียนทำชน้ิ งาน/ภาระงาน (รวบยอด) เรือ่ ง การแก้ปญั หาชมุ ชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ดว้ ย กระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม และนำมาส่งในช่วั โมงถัดไป (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 158

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การแก้ปญั หาชมุ ชนหรือทอ้ งถ่นิ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม แผนการจดั การเรยี นร้ทู ี่ 2 เรือ่ ง กรณศี ึกษาการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาชุมชน 7. การวดั และประเมินผล รายการวัด วธิ วี ัด เคร่ืองมือ เกณฑก์ ารประเมิน 7.1 การประเมนิ ระหวา่ งการ รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ จดั กิจกรรม ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 1) กระบวนการออกแบบ - ตรวจแบบฝกึ หดั - แบบฝกึ หัด ระดบั คุณภาพ 2 ผา่ นเกณฑ์ เชิงวิศวกรรมกับ ระดับคุณภาพ 2 ผา่ นเกณฑ์ การแกป้ ญั หาชุมชน ระดับคุณภาพ 2 ผา่ นเกณฑ์ หรอื ท้องถ่ิน ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 2) การนำวิทยาศาสตร์ - ตรวจแบบฝึกหดั - แบบฝึกหัด รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ เทคโนโลยี และ ระดบั คุณภาพ 2 นวตั กรรมไปพัฒนา ผา่ นเกณฑ์ ชุมชน 3) การนำเสนอผลงาน - ประเมนิ การนำเสนอ - แบบประเมนิ ผลงาน การนำเสนอผลงาน 4) พฤติกรรมการทำงาน - สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม รายบคุ คล การทำงานรายบคุ คล การทำงานรายบุคคล 5) พฤติกรรมการทำงาน - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม กลุ่ม การทำงานกลมุ่ การทำงานกล่มุ 6) คณุ ลกั ษณะ - สังเกตความมีวินยั - แบบประเมนิ อนั พึงประสงค์ ความรับผิดชอบ คุณลกั ษณะ ใฝเ่ รียนรู้ และมงุ่ มน่ั อันพงึ ประสงค์ ในการทำงาน 7.2 การประเมินหลังเรียน 1) แบบทดสอบหลังเรียน - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบหลังเรียน หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 หลังเรยี น เร่ือง การแกป้ ัญหา ชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่ิน ดว้ ยกระบวนการ ออกแบบเชิงวิศวกรรม 2) การประเมินช้นิ งาน/ - ตรวจช้นิ งาน/ - แบบประเมนิ ชน้ิ งาน/ ภาระงาน (รวบยอด) ภาระงาน (รวบยอด) ภาระงาน (รวบยอด) เรือ่ ง การแก้ปัญหา ชุมชนหรือทอ้ งถ่ิน ด้วยกระบวนการ ออกแบบเชิงวศิ วกรรม (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 159

หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 4 การแก้ปญั หาชุมชนหรอื ทอ้ งถน่ิ ด้วยกระบวนการออกแบบเชิงวศิ วกรรม แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 เรือ่ ง กรณศี กึ ษาการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรมไปพัฒนาชุมชน 8. สอ่ื /แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนงั สือเรียนรายวิชาพ้ืนฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี ม.3 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 เร่ือง การแก้ปญั หาชุมชนหรือทอ้ งถิน่ ดว้ ยกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม 2) แบบฝกึ หัดรายวชิ าพืน้ ฐาน เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ม.3 หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 เรือ่ ง การแกป้ ญั หาชุมชนหรอื ท้องถนิ่ ด้วยกระบวนการออกแบบเชงิ วิศวกรรม 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องคอมพวิ เตอร์ 2) อินเทอรเ์ น็ต (การออกแบบและเทคโนโลยี) 160