Komputer Świat_05_2021_DS

1 23 DROBEOIKWEOKAMTNYEEWN-Y Przyciski podglądu obrazu i wysyłania 4 Specjalista obrazu 1 są dobrze dostępne od portretów u góry, tak samo jak pokrętło wyboru programu 2 i wyzwalacz z pokrętłem Jasny, krótki tele Lumix G ustawień 3 , na przykład do ręcznego 42,5mm f1.7 OIS (1500 zł) ustawiania przesłony. Kółko menu 4 oferuje szybki dostęp na przykład świetnie nadaje się do do ustawień ISO portretów o niewielkiej RZECZYWISTE Wyświetlacz Lumixa głębi ostrości. WYMIARY G100 można wychylić 11,6 X 8,3 cm do przodu, ręczny Mini telezoom statyw z wyzwalaczem Motyw ostry, można kupić w zestawie Trudno o mniejszy: tło pięknie rozmyte – Lumix G 35-100mm f4-5.6 z jasnymi obiektywami Panasonic 5/2021 OIS (od 600 zł) łączy się jak Lumix G 25mm f1.7 REKOMENDACJA (na marginesie Lumix G100 z kitowym zoomem. po prawej stronie) to żaden problem Cena: 3550 zł* Makro na nawiązanie łączności fotograf SKRÓCONE Rozdzielczość: 20,16 Mpix (5184 x 3888 pikseli) Lumix G Macro 30mm f2.8 zobaczy obraz z wizjera aparatu WYNIKI TESTU Wielkość matrycy: 13 x 17,3 mm (MFT) OIS (1370 zł) wypełni kadr w wyświetlaczu smartfona i może Obiektyw: Lumix G 12–32mm f3.5–5.6 OIS nawet bardzo małym mo- zmienić ustawienia. Szybciej moż­ Jak dobra jest jakość zdjęć? Waga / wymiary: 410 g / 11,6 x 8,3 x 7 cm tywem (od 13 x 17,2 mili- na to robić przez Bluetooth, ale 25 % Przyjemnie szczegółowe, trochę chłodne 4,8 wtedy możliwe jest tylko zdalne Test wizualny: ocena jakości zdjęć przy świetle dziennym szczegółowe i ostre, trochę chłodna 4,6 metra. wyzwalanie oraz automatyczne kolorystyka przenoszenie danych lokalizacyj­ Test laboratoryjny: rozdzielczość / ostrość (pary linii) środek obrazu: wysoka (1818/1569); 5,1 Jasna pięćdziesiątka nych ze smartfona do zdjęć. skraj obrazu: wysoka (1482/827) 4,7 Jasną alternatywą dla ki- PODSUMOWANIE Jak dobre są zdjęcia przy słabym świetle? 22 % Lekka utrata ostrości towego zoomu jest Lumix G Test wizualny: ocena jakości zdjęć z lampą / szczegółowe, ostre, minimalnie ciemne / 4,6 Panasonic Lumix G100 to idealny kandy- zastosowana lampa / zasięg wbudowana / 1,03 metra 25mm f1.7 (840 zł) dat na aparat do noszenia zawsze przy Test wizualny: jakość zdjęć przy słabym świetle szczegółowe, lekka utrata ostrości, 4,4 z (w przeliczeniu) 50-mili- sobie, ta systemówka bezproblemowo (ISO 1600) niewielkie szumy mieści się w kieszeni kurtki i robi świet- Test laboratoryjny (ISO 1600): rozdzielczość / ostrość środek obrazu: wysoka (1710/1351); 4,9 metrową ogniskową. ne zdjęcia. Przyczynia się do tego dobry (pary linii) skraj obrazu: wysoka (1316/659) 4,7 autofocus, bardzo pewny przy pojedyn- Test laboratoryjny (ISO 6400): rozdzielczość / ostrość środek obrazu: wysoka (1620/1105); 4,3 5/2021 51 czych zdjęciach. Mały Lumix kręci też (pary linii) skraj obrazu: wysoka (1146/470) ostre wideo w 4K. Filmowców amato- Jak dobra jest jakość wideo? 6% Wysoka jakość rów ucieszą liczne narzędzia, na przykład Test wizualny: jakość wideo przy świetle dziennym szczegółowe i ostre, minimalnie opóźniony 4,6 funkcja Tally i gniazdo mikrofonowe. Funkcje dodatkowe: HDR / Log / 10-bit autofocus 2,7 nie / wewnętrzny / nie Test akustyczny: ocena nagrania audio głośno, trochę słychać pogłos, prawie bez 5,0 Jak łatwa jest obsługa? przeszkadzających odgłosów 4,5 22 % Szybko reagujący autofocus Opóźnienie autofocusu przy świetle dziennym / niskie / niskie / krótki 4,9 przy słabym świetle / czas włączania Fot. Povareshka/iStockphoto.com, Rodion Kutsaev/Unsplash.com Obsługa: aparat / elementy obsługi / dotyk jeszcze poręczny / trochę uciążliwe 4,6 Menu: zakres / zrozumiałość / pomoc / instrukcja (trochę mało) / łatwo 3,6 rozbudowane / zrozumiałe / nie / nie Jak dobre jest wyposażenie? 25 % Duży, szczegółowy wizjer 5,3 Wizjer: typ (rozdzielczość) / powiększenie / elektroniczny (3,69 Mpix) / 0,73-krotny / 5,4 jakość obrazu / diopter bardzo szczegółowy, czerwona dominanta / tak Monitor: rozdzielczość / przekątna obrazu (format) / 1,84 megapiksela / 7,5 cm (3:2) / jasny / 5,1 jasność / rodzaj wychylny Stabilizator (skuteczność szerokiego kąta / normalna / tele) w obiektywie (wysoka / wysoka / bardzo wysoka) 5,4 GPS / Wi-Fi / Bluetooth automatycznie w aplikacji / tak / tak 5,7 Łącza aparatu Micro-USB, HDMI, mikrofon, stopka 5,0 Akumulator: typ / czas nagrywania wideo / DMW-BLG10E / 89 minut / tak 5,0 ładowanie przez USB bardzo dobra 4,8 JAKOŚĆ *Cena wraz z testowanym obiektywem i statywem

TEST Aukey PC-LM1E CZY WSZYSCY JUŻ SĄ? AUKEY PC-LM1E KAMERA FULL HD Aukey PC-LM1E to kamera internetowa za zaskakująco niską cenę. Jak sprawdza się w domowym biurze i wideorozmowach? D omowe biuro i zdalna szkoła sunku do monitora, to kamerę bez rzach, oprócz tego obraz wideo był PODSUMOWANIE napędziły popyt na kamery problemu można obrócić, a mały nieco zbyt ciemny. Kamera dobrze internetowe. Pojawiły się pro- gwint pozwala na zamocowanie na natomiast rejestrowała kolory, a po- Aukey to konkurencyjne cenowo urzą- blemy z dostępnością urządzeń, statywie, co jest bardzo praktyczne. mimo braku autofocusu ostrość zga- dzenie o kilku słabych stronach: perma- ceny poszybowały w górę. Jeśli na Konfiguracja jest tak samo łatwa jak dzała się zawsze. Kamera Aukey jest nentne szumy towarzyszą metaliczne- przyzwoitą kamerę nie chcemy montaż: podłączamy i możemy za- w zupełności wystarczająca do spo- mu i płaskiemu dźwiękowi. Jakość ob- wydać więcej niż 200 złotych, to czynać, instalacja sterowników nie tkań w Zoomie, Teams albo wideo­ razu zasadniczo jest w porządku, choć wybór jest skromny. Aukey PC- jest wymagana. połączeń przez Skype. Stream­ erzy prezentuje użytkownika w całkiem jesz- -LM1E mieści się w tym cenowym i vlogerzy powinni jednak sięgnąć cze ostrym, ale dość ciemnym obrazie. limicie i cieszy się sporą popularno- Skromne wyposażenie do kieszeni nieco głębiej i rozwa- Kolorystyka jest dobra, na szumy obrazu ścią między innymi na Allegro. Test żyć na przykład Razer Kiyo (530 zł). można trochę pomarudzić. zdradzi, jak dobrze filmuje kamera Wyposażenie obejmuje to co naj- i z czym nie do końca sobie radzi. niezbędniejsze: mała dioda LED in- Aukey 5/2021 formuje, że kamera właśnie filmu- REKOMENDACJA Dobre trzymanie monitora je, a dwa wbudowane mikrofony PC-LM1E rejestrują dźwięk stereo. Nie ma Do mocowania na pecetowym klapki, która zapewniałaby lepszą Cena: 140 zł monitorze albo wyświetlaczu ochronę prywatności. Jeśli użyt- noteb­ ooka kamera Aukey ma za- kownik chce chronić się przed SKRÓCONE WYNIKI TESTU Wymiary: 4,7 x 10,2 x 6 cm (szer. x wys. x gł.) cisk z przegubem, który mocno się niepożądanymi spojrzeniami, to Maksymalna rozdzielczość: 1920 x 1080 pikseli trzyma i pozwala dobrze ukierun- najlepiej, żeby wyłączył kamerę Jak dobra jest jakość wideo? 60% Obraz OK, ale występują szumy 4,4 kować kamerę. Jeśli użytkownik nie i schował ją do szuflady. Test wizualny ciemny, lekkie ziarno, wystarczająca siedzi frontem, tylko ukośnie w sto- szczegółowość 4,5 Aukey szumi Dzięki zawiasowi Aukey można wygodnie Maksymalna rozdzielczość / format 1920 x 1080 pikseli / 16:9 6,0 ukierunkować Największą słabością kamery Au- Maksymalna częstotliwość odświeżania key jest dźwięk. W teście rozmów- Maksymalny transfer przeciętna (30 kl./s) 4,0 52 5/2021 cy słyszeli wyraźne szumy, a głosy Szczegółowość / wrażenie kolorystyczne / zarejestrowane wbudowanym mi- szumy obrazu bardzo wysoki (128,49 Mb/s) 6,0 krofonem brzmiały metalicznie, Autofocus / przeszkadzające doostrzanie co można jeszcze zaakceptować Test akustyczny jeszcze ostry / dobre / tak, widoczne 3,7 w rozmowach telefonicznych Jak łatwa jest obsługa? i konferencjach, ale Aukey nie jest Instrukcja obsługi brak / brak 3,5 tu lepsza od mikrofonu wbudowa- Uruchomienie nego w notebook. Mocowanie na monitorze mocne szumy u rozmówcy 3,0 W obrazie wideo można było rozpo- Uchwyt znać wyraźne szumy, przejawiające Jakie są dodatki? 22% Prosta obsługa 5,4 się w szczególności ziarnem na twa- Dioda statusu 18% Zasłona mechaniczna, pokrywa włączników obszerna i łatwo zrozumiała 5,0 Zgodność z Microsoft Hello Możliwość montażu na statywie bardzo łatwe 6,0 Fot. Metamorworks/iStockphoto.com JAKOŚĆ bardzo łatwe 6,0 pewne trzymanie, elastyczna zmiana kierunku 5,0 Wszystko co ważne 5,4 tak 6,0 nie 1,0 nie 1,0 tak 6,0 bardzo dobra 4,6 www.komputerswiat.pl

NKA AOMRWOTŻAAE? ZOTAC RTX 3060 AMP WHITE EDITION RTX 3060 to nowy chip z serii NVIDIA SAPPHIRE NITRO+ RADEON Ampere dla mniej zaawansowanych RX 6800 OC użytkowników. Z porównania z Sapphire Nitro+ RX 6800 wynika, że radzi sobie całkiem porządnie R ynek kart graficznych zwa- riował. Właściwie nowy chip Wzrost wydajności przekłada się 256 bitów jak w 3060 PORÓWNANIE SZYBKOŚCI graficzny NVIDII ma zaopa- na konsumpcję energii. Komputer Ti, to karta może zain- trywać potrzeby klientów w kate- z Sapphire podczas gry pochłaniał teresować także kryp- 121 108 85 gorii budżetowej i z tego powodu około 330 watów, a z Zotakiem wy- towalutowych górników, bo ma 89 77 cena rekomendowana przez pro- starczało mu zaledwie 239 watów. ogromną pamięć 12 GB. Sapphire ducenta wynosi 1600 złotych, ale Super: obie karty graficzne pod- natomiast idealnie nadaje się do 46 ceny transakcyjne są prawie trzy- czas pracy w trybie desktopowym kopania kryptowalut i to zapew- krotnie wyższe. Sapphire­Radeon są praktycznie ciche, ale również, ne jest przyczyną drastycznych NVIDIA SAPPHIRE ZOTAC RX 6800 OC natomiast plasuje się kiedy dzieje się naprawdę dużo, to wzrostów cen. RTX 3080 NITRO+ RTX 3060 AMP w górnej klasie średniej i z tego po- Sapphire z głośnością 0,4 sona jest FOUNDERS EDIT. WHITE EDITION wodu już w konfiguracji fabrycznej także ledwo słyszalny. Zotac pod- PODSUMOWANIE RX 6800 OC jest o wiele mocniejszy. Producent czas grania z głośnością 1,7 sona rekomenduje cenę na poziomie przypomina o swojej obecności, ale Lekko przetaktowany Zotac RTX 3060 fps 4K maksymalna fps WQHD maksymalna około 2700 złotych, ale również też nie jest przesadnie uciążliwy. zapewnia wystarczającą moc do płyn- szczegółowość szczegółowość tutaj faktyczne ceny sprzedażowe nego wyświetlania gier w WQHD – Ra- eksplodowały do aż 6200 złotych. Górnicy kupują karty deon RX 6800 radzi sobie z nimi nawet w 4K. Ceny rynkowe obu GPU są jednak WQHD to żaden problem Choć interfejs pamięciowy RTX aktualnie zbyt wysokie i ich zakup póki 3060 ma tylko 192 bity zamiast co nie ma wiele sensu. Zotac 3060 bez Ti pomimo mniej- Sapphire 5/2021 Zotac 5/2021 szego interfejsu pamięciowego REKOMENDACJA REKOMENDACJA i mniejszej w porównaniu z 3060 Nitro+ RX 6800 OC RTX 3060 AMP White Edition Ti ilości rdzeni zapewnia solidne Cena: 2700 zł / 6200 zł* Cena: 1600 zł / 4200 zł* parametry. W teście karta uzyskała w Full HD (1920 x 1080 pikseli) SKRÓCONE GPU: Big Navi 21 (3840 rdzeni) GPU: Ampere GA106 (3584 rdzenie) średnio 117 klatek na sekundę, WYNIKI TESTU Taktowanie (gra/turbo): 1980 / 2190 MHz Taktowanie (gra/turbo): 1320 / 1867 MHz a w WQHD (2560 x 1080 pikseli) Pamięć (typ): 16 GB (GDDR6) Pamięć (typ): 12 GB (GDDR6) było to wciąż jeszcze 85 klatek na Łącza zasilające: 2x 8-Pin Łącza zasilające: 2x 8-Pin 3,8 sekundę (fps). Taka wydajność jest Jaka jest szybkość w pececie klasy wyższej 36 % Radzi sobie również z grami 4K 5,2 Akceptowalna szybkość wystarczająca do płynnego grania z procesorem Intel? w tytuły takie jak Shadow of the Szybkość w grach Full HD (1920 x 1080 pikseli, DX11) bardzo wysoka (142 klatki na sekundę) 5,5 wysoka (128 klatek na sekundę) 5,0 Tomb Raider w pełnej szczegóło- wości. W 4K (3840 x 2160 pikseli, Szybkość w grach Full WQHD (2560 x 1440 pikseli, DX11) wysoka (118 klatek na sekundę) 5,2 trochę niska (88 klatek na sekundę) 4,1 46 fps) w grach z wymagającymi intensywnych obliczeń eksplo- Szybkość w grach 4K (3840 x 2160 pikseli, DX11) wysoka (79 klatek na sekundę) 5,2 niska (45 klatek na sekundę) 3,2 zjami albo w gęsto zaludnionych miastach od czasu do czasu zda- Jaka jest szybkość w pececie klasy wyższej 36 % Radzi sobie również z grami 4K 5,5 Akceptowalna szybkość 4,3 rzały się lagi. Dla porównania: z procesorem AMD? poprzedni model RTX 2060 miał Szybkość w grach Full HD (1920 x 1080 pikseli, DX11) bardzo wysoka (106 klatek na sekundę) 5,5 wysoka (105 klatek na sekundę) 5,4 problemy już w WQHD – 3600 jest więc zdecydowanie mocniejszy. Szybkość w grach Full WQHD (2560 x 1440 pikseli, DX11) bardzo wysoka (98 klatek na sekundę) 5,7 wysoka (82 klatki na sekundę) 4,9 Pomimo to Sapphire jest lepszy od Zotaca pod każdym względem i na- Szybkość w grach 4K (3840 x 2160 pikseli, DX11) wysoka (75 klatek na sekundę) 5,4 trochę niska (46 klatek na sekundę) 3,5 wet w UHD osiąga średnio 77 fps, co jak na średniopółkowy GPU jest Jakie są dostępne łącza? 12 % Dużo łączy 5,9 Dużo łączy 5,8 wynikiem bardzo dobrym. Wyjścia monitorowe 3x DisplayPort, HDMI 5,8 3x DisplayPort, HDMI 5,8 Używanie wielu monitorów równocześnie: w grach / Full HD: 4 / 4; 6,0 Full HD: 4 / 3; 5,7 Fot. Iscatel/Dreamstime.com pulpit rozszerzony przy pracy 4K: 4 / 4 4K: 3 / 4 5,3 Jak dobrze działa karta? 16 % Ekstremalnie cicho, również w grach Emisja hałasu w grach / przy odtwarzaniu wideo (4K) / bardzo cicho (0,4 sona) / bezgłośnie / 5,1 Cicho, normalne zużycie energii w trybie desktopowym bezgłośnie 5,9 cicho (1,7 sona) / bezgłośnie / bezgłośnie 5,4 Emisja ciepła pod pełnym obciążeniem niska (46,7 stopnia) 4,5 bardzo niska (28,9 stopnia) 5,9 Zużycie energii w grach / przy oglądaniu wideo (4K) / wysokie (średnio 329, maks. 400 W) / 4,3 trochę wysokie (średnio 239, maks. 403 W) 4,9 w trybie desktopowym (pobór mocy testowego peceta) niskie (97 W) / niskie (63 W) / bardzo niskie (71,5 W) / niskie (63,5 W) bardzo dobra 5,4 bardzo dobra 4,5 JAKOŚĆ *Cena rekomendowana / rynkowa 5/2021 53

TEST PRAKTYCZNY Yale Linus Smart Lock Drzwi otwarte SOLIDNE WYKONANIE, CZARNY LUB SREBRNY Sezamie, otwórz się! Yale Linus sprawia, że zamek w drzwiach staje się smart i automatycznie otwiera drzwi domu. Oto test praktyczny K iedy wracając do domu, nie- siemy na rękach dziecko albo Zamek nakładany Dostarczone w komplecie ba- manentnie albo jesteśmy obładowani zaku- terie zasilają Smart Lock energią, przez wyznaczony Dość masywny Linus Smart Lock same baterie są sprytnie schowane czas. Jeśli wolimy zachować kontro- pami, to często chcielibyśmy jest wykonany całkowicie z meta- pod magnetyczną pokrywą, która lę, to sami również możemy obsłu- mieć trzecią rękę, która wyjęłaby lu i wygląda bardzo solidnie. Co skrywa również niezbędny kod QR. giwać zamek zdalnie, o ile w domu klucz i otworzyła drzwi. Teraz to go wyróżnia? Jest nakładką przy- Dobrze pomyślane: aplikacja Yale znajduje się Yale Connect Wi-Fi jest możliwe, tą trzecią ręką jest mocowaną od wewnątrz do szyl- przypomina na czas o wymianie ba- Bridge – to mała plastikowa kost- Smart Lock Linus firmy Yale (cena: du drzwiowego – całkowicie bez terii, kiedy te zaczynają opadać z sił. ka w gniazdku łącząca Smart Lock 1149 zł). Zamek na życzenie otwiera kołków i wiercenia. Napędzany z domową siecią Wi-Fi. To pozwala się automatycznie, kiedy domow- akumulatorem silnik obraca klu- Kluczyk jest zbędny na obsługę również wtedy, kiedy nik zbliża się do wejścia, i ma w za- czem w zamku, montaż nie jest spe- jesteśmy poza swoimi czterema nadrzu jeszcze kilka ciekawych cjalnie pracochłonny, a właściwy Zamek łączy się ze smartfonem ścianami, a dzięki współpracy z Ap- opcji. zamek drzwiowy pozostaje niena- w energooszczędnym standar- ple HomeKit, Asystentem Google ruszony. Zakładamy płytę montażo- dzie Bluetooth LE, jedno stuk- i Alexą wieczorem, wypowiadając wą na wkładkę zamka, mocujemy, nięcie w aplikacji Yale zamyka odpowiednie hasło, równocześnie wkładamy kluczyk, na niego zamek albo otwiera drzwi, od wewnątrz z wyłączeniem światł­a i muzyki za- Yale i gotowe. W teście nie zajęło to wystarczy także obrócenie rygla ryglują się również drzwi. nawet pięciu minut, a zamek trzy- u góry. Za dużo roboty? Funkcja mał się jak zabetonowany. Auto Unlock rozpoznaje zbliżanie PODSUMOWANIE smartfona na podstawie sygnału Zamek i płyta montażowa: to wszystko, Pobieramy aplikację, GPS, kiedy tylko ten jest w pobli- Yale Linus Smart Lock robi swoją robo- co jest potrzebne otwieramy smart żu, i błyskawicznie otwiera drzwi, tę bardzo solidnie. Inteligentna nakładka Aplikacja na telefon jest bezpłatna, na Wi-Fi całość w teście działała bardzo otwiera i zamyka drzwi za pomocą apli- Bridge trzeba dodatkowo wydać 370 złotych Użytkownik uruchamia zamek za pewnie. Na życzenie zamek wycią- kacji, poleceń głosowych, a na życzenie pomocą smartfona i aplikacji Yale ga również zapadkę tak, aby drzwi również całkowicie automatycznie, kie- Access. Irytujące: w tym celu trzeba od razu minimalnie się uchyliły. dy domownicy wracają do domu bądź go założyć konto użytkownika i podać opuszczają. Dzięki uprawnieniom dostępu adres e-mail oraz numer telefonu – Goście mile widziani dla gości i usługodawców zamek Yale jest bez tego system nie działa! Kiedy też nowoczesnym wcieleniem odźwierne- już to zrobiliśmy, to zamek się ka- Teściowa przyjechała wcześniej go. Wobec konkurencji spod znaku Nuki libruje. Przy wkładce obracającej albo przed drzwiami stoi fachowiec, urządzenie cechuje się solidniejszą budo- się równocześnie od zewnątrz i od a w domu nikogo nie ma? Linus ma wą i obraca kluczem wyraźnie ciszej, sły- wewnątrz użytkownicy wciąż mogą rozwiązanie: w aplikacji Yale na chać tylko lekki szum. Z ceną 1149 zło- z zewnątrz otwierać drzwi kluczem. smartfony gości można wysyłać tych Yale jest jednak droższy od zamka wirtualne klucze, działające per- Nuki (919 zł) i ma mniej akcesoriów. 54 5/2021 www.komputerswiat.pl

„Fajna zabawka, ale drukowanie całych stron tekstu jest zbyt pracochłonne!” Tomasz Paczuski Zastępca redaktora naczelnego SUPERMINI Drukowanie wszędzie? To obiecuje PrinCube firmy TheGodThings. W praktyce urządzenie wykazuje jednak trochę niedociągnięć J ak się to w ogóle trzyma? Czy naklejek o formacie opakowania Nie wszystko się udało Najpierw kostka wymaga łączności mogę tym wydrukować doku- gum do żucia. Próbując wydruko- ze smartfonem przez Wi-Fi ment? PrinCube przed pierw- wać nim całą stronę, można wpaść Teksty i grafiki można wprowa- szym użyciem wywołuje sporo w rozpacz. dzać do drukarki z komputera W aplikacji do drukarki można załadować pytań, bez instrukcji nie wiadomo, albo aplikacji, łączność z urzą- krótkie teksty albo grafiki co w ogóle z tym robić. General- Maszyna do dzeniem jest szybka, ale obsługa nie nie potrafi zbyt wiele. Mała stemplowania aplikacji jest jednak karkołomna. Aby drukować, użytkownik dłonią przesuwa drukarka jest raczej maszynką do Po naciśnięciu przycisku u góry PrinCube nad papierem PrinCube wywodzi się z crowfun- użytkownik przesuwa kostkę nad JAK DRUKUJE dignowej platformy Indiegogo, powierzchnią, a ta pozostawia 5/2021 55 PRINCUBE gdzie fani produktów finansują ślad hamowania w formie wy- ich powstawanie. Minidrukarkę druku. Jeśli ruch jest zbyt szybki, PrinCube pracuje z małymi nabo- można mieć aktualnie już za 600 zł. obraz jest zniekształcony, znale- jami atramentowymi, które tak Producent, firma TheGodThings, zienie właściwego tempa wymaga samo jak dorosłe drukarki miesza- zachwala urządzenie o wymiarach wprawy. W przypadku większych ją kolory z barw podstawowych: 125 x 231 x 60 milimetrów jako grafik albo tekstów wielowier- cyjanu, magenty, żółtego i czarne- mieszczące się w kieszeni spodni, szowych Cube rozdziela pliki na go. Jak na wielkość drukarki ob- ale zapewne ma na myśli spodnie ścieżki, a użytkownik drukuje je razki są zupełnie akceptowalne, na szelkach w rozmiarze XL. A te- jedna pod drugą. Sukces wydruku choć nieco ziarniste, a teksty mają raz najciekawsze: z urządzenia nie bardzo mocno zależy od spokoj- lekko postrzępione krawędzie. Ja- wyskakują paski zadrukowanego nej ręki, w teście praktycznym ani kość obrazu silnie zależy od tego, papieru, PrinCube zadrukowuje razu nie udało się uzyskać przeko- czy użytkownik z właściwą szyb- każdą powierzchnię, nad którą jest nującego rezultatu. kością będzie przesuwał kostkę przesuwany. Głowica drukująca nad papierem. Przy zbyt szybkim przenosi na papier, tekstylia, a na- PODSUMOWANIE tempie motywy rozmyją się, a ko- wet metal paski tekstu o szerokości lory będą się na siebie nakładać, kciuka albo małe obrazki, zdumie- PrinCube jest raczej zabawką niż po- jeśli jest zbyt wolno, to druk się za- wająco odporne na rozmazywanie. ważną drukarką i nadaje się bardziej do cieśnia. Jeżeli po serii nieudanych Chociaż PrinCube drukuje tech- zabawy niż do poważnych zadań. O wy- prób potrzebny będzie nowy na- niką atramentową, to w użytko- druku stron z tekstem nie warto nawet bój, to do urządzenia pasuje sze- waniu bardziej przypomina pie- rozmyślać, ale jeśli chcemy pobawić się roko rozpowszechniony HP 62 XL czątkę niż drukarkę, zwłaszcza w kartki z pozdrowieniami albo kolaże, (około 180 zł). że wydrukowane obrazki rzadko to PrinCube pomoże osiągnąć ciekawe mają format większy od stempla. efekty. Czy warto zapłacić za to 600 zł? Zdaniem Komputer Świata nie.

RECENZJA GRY Twierdza: Władcy wojny STRATEGIA CZASU PRZESZŁEGO Ostatnia pełnoprawna odsłona cyklu, czyli Twierdza: Krzyżowiec 2, debiutowała siedem lat temu. O ile w roku 2014 strategie czasu rzeczywistego trzymały się jeszcze względnie sensownie, tak dziś – mają o wiele trudniejsze zadanie. Jak poradziła sobie z nim najnowsza odsłona kultowego cyklu? C hoć strategie osadzone Oblężenia wrogich twierdz to stały element niemal każdej misji w „azjatyckich klimatach” ist­ niały od zawsze, współcześ­ nie kojarzą się głównie ze swoją drogą świetnym Total War: Trzy Królestwa. Wcześniej władza w tej kategorii należała do Total War: Shogun. Dyktat „totalnej wojny” próbują teraz podgryźć twórcy in­ nego cyklu, o równie długich tra­ dycjach. Twierdza: Władcy wojny porzuca dotychczasowe średnio­ wieczne, europejskie klimaty i ru­ sza z wyprawą na wschód. Z jakim skutkiem? Nowy kierunek Obydwa te elementy teoretycznie go do nas nieustannie „mój panie” nym wstępie ruszamy do dzieła… nadal istnieją… ale w całkowicie – mamy skrybę mówiącego „wasza a tam tak naprawdę czeka na nas to Do szczegółów przejdziemy za innej formie. Zamiast średniowiecz­ wysokość”. Niby podobnie… ale jed­ samo, co zawsze. Szybka budowa chwilę, ale już na początku o Twier­ nej Europy – mamy tu starożytną nak nie do końca. Co jednak zabaw­ gospodarczego zaplecza, otoczenie dzy: Władcy wojny warto wiedzieć i średniowieczną wschodnią Azję, ne – te dwie rzeczy to tak naprawdę rozrastającego się miasta murami jedno – to zdecydowanie gra z in­ z Chinami i Imperium Mongolskim jedyna większa zmiana względem i zwalczanie przeciwników, znajdu­ nej epoki. Jeżeli kochaliśmy serię na czele. Zamiast skryby mówiące­ poprzednich odsłon. No dobrze, jest jących się na drugim końcu mapy. wcześn­ iej – istnieje szansa, że gdzieś jeszcze jedna, ale gdy w dalszych I tak aż do zwycięstwa lub porażki. w tym wszystkim się odnajdziemy. akapitach ją opiszę, będzie można Jeśli nie – nie mam dobrych wieści. łatwo zrozumieć, że tak naprawdę Puste deklaracje Chcąc wskazać rzeczy, z którymi przesadnie istotna nie jest. Twierdza zawsze mi się kojarzyła, O tym, co tym razem przygoto­ W tym miejscu wspomnieć muszę byłyby to: średniowieczny, europej­ wali dla nas twórcy, przekonuje­ o tej tajemniczej „trzeciej zmianie”, ski klimat oraz kwestia „mój panie”. my się za pośrednictwem pięciu która w grze faktycznie się pojawia. odrębnych kampanii – czterech Otóż, Władcy wojny oprócz dotych­ AI rzadko kiedy potrafi dobrze skontrować naszą strategię nastawionych przede wszystkim czasowych surowców wprowadzają na walkę i ekspansję oraz jednej ty­ jeszcze jedną „miarę”. To tak zwane powo ekonomicznej, gdzie zamiast punkty dyplomacji, które generują się liczebności armii liczy się kondycja automatycznie podczas rozgrywki. gospodarki. Po krótkim animowa­ Na co je wydajemy? Mianowicie na 56 5/2021 www.komputerswiat.pl

[email protected] mapach zazwyczaj rozstawionych Dobrze rozplanowane fortyfikacje to klucz do sukcesu jest kilka neutralnych, małych osad – możemy podbić je siłą lub za po­ noczesnym dbaniu o poziom za­ z zeszłej epoki. Teoretycznie jest dźwiękową dobrano naprawdę średnictwem dyplomacji właśn­ ie, dowolenia poddanych. O ile samo w tym jakiś ładunek nostalgii, ale sensownie, ale największy uśmiech przekonać je do złożenia nam hołdu. stawianie budynków i planowanie nie da się nie zauważyć tego, że na twarzy wywołała u mnie pełna Gdy to się uda – zyskujemy małego przestrzenne do trudnych nie na­ gra wygląda… kiepsko. Gdzieś lokalizacja. Poza pojedynczymi jed­ sojusznika, który może wysłać nam leży, tak znacznie częściej musimy trafiają się pojedyncze elementy, nostkami niemal każda przemawia surowce lub zaatakować przeciwni­ tu „walczyć” z przeciwnościami które wypadają sensownie, ale do nas w języku polskim, lektor ka. W teorii – ciekawe usprawnienie, losu takimi jak susze, pożary czy gdy przyjrzymy się bliżej temu, co brzmi miło dla ucha, a sposób, ale prawda niestety jest taka, że poza choroby. Momentami bawiłem się dzieje się na mapie, jak prezentują w jaki „dowozi” co bardziej żarto­ pojedynczymi scenariuszami w kam­ w ekonomicznej kampanii lepiej, się nasi poddani i otaczający ich bliwe kwestie, także wpasował się panii wynikający z tego „bonus” jest niż odgrywając scenariusze, w któ­ krajobraz… Dość powiedzieć, że idealnie w moje preferencje. Zary­ tak mierny, że cała operacja jest kom­ rych ruszałem na podbój wrogiej gdyby nie inna kolorystyka, był­ zykowałbym nawet stwierdzenie, pletnie niewarta zachodu. Zwłaszcza twierdzy! Niemniej – jeżeli przy bym w stanie uwierzyć, że gram że warstwa audio jest najmocniej­ że AI samo z siebie nieszczególnie poprzednich Twierdzach bawili­ w Krzyżowca 2 sprzed siedmiu lat. szą stroną Twierdzy: Władcy woj­ kwapi się do zajmowania tego typu śmy się przyzwoicie i przymknie­ To, co pozytywnie mnie zasko­ ny… choć to niestety nie świadczy osad i jeżeli my także nie będziemy my oko na pojedyncze, naprawdę czyło, to… wersja audio. Ścieżkę najlepiej o grze jako całości. ich ruszać – przez większość roz­ grywki pozostaną neutralne. System dyplomacji to nowość w serii. Niestety – niewiele z niej wynika PODSUMOWANIE Dyplomacja dyplomacją, ale solą rozgrywki jest tu gospodarka i siła Twierdza: Władcy wojny to dość popraw- militarna. Tu schemat nie wymaga na, ale jednocześnie bardzo już przesta- przesadnie dużych wyjaśnień – rzała produkcja, która stara się „jechać” większość budynków to dokładnie na dobrym imieniu marki, prawie nic do to samo, co zawsze, z tą różnicą, że niej nie wnosząc. Zaproponowane nowości ich wygląd i nazwa dopasowane zmieniają niewiele, a inny klimat sprawia, są do historycznych realiów daw­ że dotychczasowi fani serii będą miejsca- nej Azji. Zamiast zboża zbieramy mi mocno rozczarowani. Z kolei dla tych, więc ryż, zamiast warzyć piwo którzy fascynują się historycznymi realia- parzymy herbatę itd. Wszystko po mi dawnej Azji – na rynku istnieje przynaj- to, aby nasz lud miał co włożyć do mniej kilka ciekawszych propozycji.  rr miski i tym samym chętniej płacił podatki. Gdy zbudujemy solidne słabe misje – w każdej kampanii TFiwreiFelrydSztau:diWosładcy wojny podwaliny pod ekonomię nasze­ da się spędzić przyzwoicie przy­ Cena: ok. 149 zł (PC) go małego królestwa, rozpocząć najmniej kilka godzin. PODSUMOWANIE możemy zabawę w powiększanie WYNIKÓW TESTU Minimalne wymagania sprzętowe: system Windows 7 / 8 / 10, potencjału militarnego. Starość nie radość procesor Intel i5-3330 3,0 GHz lub odpowiednik AMD, 8 GB RAM, karta graficzna NVIDIA GeForce GTX 680 lub AMD Radeon HD7970 Głupi i głupszy Niestety, od strony graficznej no­ (2 GB VRAM), 6 GB miejsca na dysku wej Twierdzy można sporo zarzu­ Jaka jest jakość grafiki? 35% Przestarzała oprawa graficzna, z niewielkimi przebłyskami 2,5 Tu, bez większych niespodzianek, cić. To jednak nikogo zaskakiwać w pojedynczych momentach. Miejscami oprawa zaskakuje dokładnie tak jak we wszystkich po­ akurat nie powinno – seria od jednak… dbałością o detale 3,5 przednich odsłonach – rozgrywka dawna wyglądała „przestarzale” Czy gra zapewnia dobrą 25% Rozgrywka nie zmieniła się praktycznie wcale względem dość mocno zbalansowana jest „pod i tym razem jest dokładnie tak rozgrywkę? poprzednich części, a nowości są znikome. Przez kilka godzin jednostki dystansowe”. W praktyce samo. Z tą różnicą, że w roku da się przyzwoicie bawić, ale na nic więcej nie można liczyć sprowadza się do tego, że wszelakiej 2021 interfejs sprzed 15 lat boli Czy pomysł na grę jest 20% Nowa Twierdza powiela znany od dawna schemat. Nowy 2,3 maści katapulty, łucznicy i maszyny jeszcze bardziej niż wcześniej. oryginalny? okres historyczny niestety nie do końca się sprawdził, a na strzelające płonącymi strzałami są Same jednostki i tekstury budyn­ rynku znaleźć można całe mnóstwo lepszych propozycji w stanie zdemolować każdą twier­ ków to także pokaz technologii Jaka jest jakość oprawy 20% Warstwa audio to najjaśniejszy punkt całej gry. Przyjemna 4,3 dzę, o ile nasz oponent sam nie dys­ dźwiękowej? dla ucha muzyka oraz efekty dźwiękowe uzupełniają napraw- ponuje własnymi oddziałami tego dę sensownie zrealizowany polski dubbing typu. Niestety, AI jest głupie jak but JAKOŚĆ dostateczna 3,1 i zanim skutecznie zacznie reago­ wać na dalekosiężny ostrzał, traci połowę armii. Paradoksalnie znacznie większym wyzwaniem okazują się więc mi­ sje… ekonomiczne, czyli te, w któ­ rych naszym zadaniem jest nie tyle pokonanie przeciwnika, ile zadba­ nie o kondycję gospodarki. Otrzy­ mując ograniczoną powierzchnię oraz limit czasowy, musimy w nich zgromadzić wystarczającą liczbę wskazanych surowców, przy jed­ 5/2021 57

PEŁNE WERSJE 7 PEŁNYCH WERSJIProgramykomercyjne PEŁNE WERSJE 3W6I5SEPCRAOR5E.6 WPEERŁSNJAA PROGRAMÓW NA PÓŁ ROKU str. 58 76O WARTOŚCI Wise Care 365 PRO ZŁ ● K ompleksowo oczyszcza dysk Skuteczne, łatwe w obsłudze narzędzie do oczyszczania, przyspieszania ● Przyspiesza komputer ● Chroni prywatność i usprawniania Windows. Ułatwia porządki i zwalnia miejsce na dysku ● Zabezpiecza przeglądarkę W ise Care 365 to cieszące się dużym uznaniem użyt- A nie startu systemu (Bootup Booster), str. 60 kowników narzędzie typu zwalnianie miejsca na dysku. Na- rzędzia dostępne w programie są IObit Uninstaller 9 PRO all in one do optymalizacji Win- podzielone na zakładki: Sprawdza- dows. Sprawnie zwalnia miejsce piecznych haseł i monitorowania nie PC C , Czyszczenie Systemu D , ● D okładnie i szybko odinstalo- na dysku, przyspiesza działanie temperatury dysku. Ciekawostką System Tuneup E , Ochrona Pry- wuje zbędne programy komputera, chroni prywatność jest dodanie okolicznościowej skór- watności F , Monitor Systemu G . i zwiększa bezpieczeństwo. Najbar- ki z okazji rozpoczęcia chińskiego Program uruchamia się z Windows ● S prawnie aktualizuje dziej cenioną funkcją Wise Care 365 Roku Bawołu (skórki możemy i działa w tle. Zaraz po starcie sys- oprogramowanie Pro jest oczyszczanie i odchudzanie zmieniać, klikając na A ). Wersja temu wyświetla charakterystyczne systemu – program sprząta i napra- Pro w odróżnieniu od darmowej ma okno Bootup Booster z informacją, str. 61 wia rejestr oraz usuwa zbędne pliki takie funkcje, jak: ochrona prywat- jak długo trwało uruchamianie. niepotrzebnie zajmujące miejsce na ności, ochrona systemu w czasie A potem wyświetla informacje o ob- Software Update PRO dysku. W najnowszej wersji dodano rzeczywistym (trzeba ją włączyć, ciążeniu procesora (może też in- obsługę oczyszczania pakietu Of- klikając na przycisk B z prawej stro- formować o temperaturze dysku – ● I nformuje o nieaktualnych fice, usprawniono działanie narzę- ny okna na zakładce Sprawdzanie w tym celu trzeba wersjach programów na dysku dzi do wymazywania dysku, oczysz- PC), automatyczne czyszczenie sys- kliknąć na menu H , czania systemu, generowania bez- temu w trybie cichym, przyspiesza- Ustawienia, Zasobnik). ● Pozwala je zaktualizować jednym kliknięciem SPRAWDZANIE I NAPRAWA KOMPUTERA str. 62 Po zainstalowaniu Wise Care malizować, wystarczy kliknąć nie zgadzamy się z diagnozą pro- 365 Pro zobaczymy jego okno na Sprawdź I . gramu, wystarczy najechać kur- Screen Grabber Pro otwarte na zakładce Sprawdza- sorem na daną pozycję, a potem nie PC C . Potem będziemy mogli 2 Program rozpoczyna ska- kliknąć na Ignoruj. ● Ł atwe przechwytywanie ekranu wywołać je także, klikając pra- nowanie, pokazując postęp ● Pozwala nagrywać wideo wym przyciskiem myszy na iko- procesu, a na koniec wyświetla 3 By naprawić wszystkie pro- nę programu w zasobniku syste- podsumowanie. Możemy przej- blemy, klikamy na polecenie z pulpitu mowym i wybierając polecenie rzeć znalezione problemy. Jeżeli Napraw. ● Przechwytuje obraz z kamery Otwórz menu programu. str. 63 1 Aby uruchomić skanowa- FOCUS Projects 3 nie w celu wykrycia proble- Professional mów związanych z bezpieczeń- stwem, błędów i elementów ● U możliwia robienie w całości systemu, które warto zopty- ostrych zdjęć makro ● Pozwala na łatwe poprawianie zdjęć (odszumianie, wyostrzanie) str. 64 WinX MediaTrans ● P rzesyła zdjęcia, muzykę i wideo między iPhone’em a komputerem ● M oże zastąpić iTunes ● Pozwala zarządzać muzyką ● Tworzy playlisty str. 65 WinExt PRO ● Znajduje duplikaty plików ● Pokazuje zasoby zajmujące najwięcej miejsca ● P omaga zarządzać danymi 58 5/2021

PKOROMGERRACMYJÓNWYCH OFERTA PEŁNYCH WERSJI I BONUSÓW WAŻNA DO WYCZERPANIA ZAPASÓW CDE FG H B I producent WiseCleaner J internet wisecleaner.com system Windows 10/8/7/XP język polski ograniczenia licencja na pół roku; wygasa 31.10.2021 rejestracja niewymagana Do pobrania z ksplus.pl HPOARRMZĄODNKOÓGWRAM CZYSZCZENIE SYSTEMU GSIELNNEYRCAHTOHRASEŁ Aby ustawić harmonogram po- Wise Care 365 Pro umożliwia by program sprawdził, co moż- Silne hasła to najlepsze zabez- rządków, klikamy na przełącz- wygodne i skuteczne sprzątanie na usunąć lub naprawić. Na pieczenie naszych danych. Wise nik J , by ustawić go w pozycji systemu. Ułatwia między innymi koniec skanowania klikamy na Care 365 Pro udostępnia gene- ON, a potem wybieramy często- usuwanie zbędnych plików pozo- Czyszczenie. rator silnych haseł. Znajdziemy tliwość, dzień i godzinę automa- stałych po aktualizacjach. Czysz- Ciekawą opcją jest Odchudza- go, klikając na zakładkę Ochro- tycznego czyszczenia systemu. czenie systemu to funkcja przy- nie Systemu – podpowiada, któ- na Prywatności F i na Gene- Możemy zaznaczyć pole przy datna zwłaszcza wtedy, kiedy re z trudniej dostępnych plików rator haseł. Wystarczy wybrać, Tryb cichy, by program nie prze- zaczyna brakować nam miejsca systemowych można usunąć, z ilu znaków ma się składać ha- szkadzał nam, wyświetlając po- na dysku, a system działa wol- by zyskać miejsce na dysku. sło, i kliknąć na przycisk Gene- wiadomienie. niej, niż powinien. Aby rozpocząć Wystarczy zaznaczyć rodzaj da- rator haseł. porządki, klikamy na zakładkę nych i kliknąć na Odchudź. Czyszczenie Systemu D . Z lewej Warto też zwrócić uwagę na strony zobaczymy opcje czyszczenia, Menedżer Dużych które warto przejść Plików, który po po kolei: Czyszczenie kliknięciu na Szu- Rejestru, Czyszczenie kaj wskaże nam pli- Standardowe i Czysz- ki zajmujące najwię- czenie Zaawansowane. cej miejsca, których Klikamy po prostu przeniesienie lub na wybraną opcję, skasowanie uwol- a potem na Skanuj, ni najwięcej prze- strzeni.

PEŁNE WERSJE Programy komercyjne IOBIT UNINSTALLER 10 PRODokładnie usuwa zbędne programy, rozszerzenia i dodatki PEŁNA I Obit Uninstaller 10 PRO to jeden WERSJA z najlepszych programów do A odinstalowywania. Usuwa nie- E NA PÓŁ ROKU chciane programy, wtyczki przeglą- darek i aplikacje Windows – dokład- może jeszcze dokładniej oczysz- 49O WARTOŚCI nie, szybko i bez pozostałości, także czać dysk z pozostałości po usu- ZŁ na koncie innym niż administratora. wanych programach. Pozwala pozbywać się uciążliwych B Warto podkreślić, że program ten producent IObit i uporczywych dodatków, które C skutecznie radzi sobie z usuwa- internet iobit.com często instalujemy, nie zdając sobie F niem „upartego” oprogramowania system Windows 10/8/7/Vista/XP z tego sprawy, razem z potrzebnymi D (jak na przykład MPC-HC, IntelliJ język polski programami. Odinstalowuje wszel- IDEA, Rockstar Games). ograniczenia licencja na pół roku kie trudne do usunięcia wtyczki rejestracja wymagana reklamowe. Możemy aktywować automatyczne czyszczenie resztek Do pobrania z ksplus.pl po programach, które usuwamy. Aktywacja do 9.05.2021 Bardzo wygodną funkcją jest możli- na dysku B albo takie, których daw- wość zaznaczenia kilku programów no nie używaliśmy C , a więc być do odinstalowania i usunięcie ich może są niepotrzebne. jednym kliknięciem na polecenie Program ma też moduł do wygod- Odinstaluj A . nej aktualizacji zainstalowanego Inną wartą uwagi cechą jest to, że oprogramowania D . możemy wygodnie odfiltrować pro- IObit Uninstaller PRO monitoru- gramy zajmujące najwięcej miejsca je nowe instalacje, dzięki czemu SKUTECZNE ODINSTALOWYWANIE MONITOR INSTALACJI Aby zrobić porządki w naszym oprogramowaniu za pomocą IObit IObit Uninstaller PRO ma funkcję Monitor instalacji, która wykry- Uninstallera PRO, otwieramy jego okno i wyszukujemy programy do wa i rejestruje zmiany dokonywane w systemie podczas instalacji usunięcia. Możemy skorzystać z pola wyszukiwania u góry okna, sor- programów, co pozwala na ich kontrolowanie i skuteczniejsze usu- tować aplikacje według rozmiaru i daty instalacji, klikając na nagłów- wanie. Funkcję tę znaj- ki kolumn E u góry okna, lub wybrać jedną z opcji po lewej stronie: dziemy, klikając na Mo- Ostatnio zainstalowane, Duże programy, Rzadko używane. Zaznacza- nitor instalacji F z lewej my programy do usunięcia i klikamy na Odinstaluj u góry okna. Za- strony okna. Możemy G znaczamy pola przy opcjach tworzenia punktu przywracania i auto- matycznego usuwania pozostałości, klikamy na Odinstaluj. Po chwili włączyć automatyczne zobaczymy raport o usunięciu apli- monitorowanie lub każ- kacji i zwolnieniu miejsca na dysku. dorazowo przeciągać plik instalacyjny na pole G . ODINSTALOWYWANIE Z CELOWNIKIEM ZMIANA SKÓRKI IObit Uninstaller PRO ma ciekawą IObit Uninstaller PRO ma charakterystyczny interfejs w kolorze czar- funkcję Szybka dezinstalacja. Zamiast nym. Możemy go jednak zmienić na jasny, by odmienić wygląd pro- szukać programu do usunięcia na li- gramu. W tym celu kli- ście w głównym oknie, możemy na- kamy na ikonę menu jechać na jego ikonę specjalnym ce- (trzy kreski) w prawym lownikiem i w ten sposób rozpocząć górnym rogu okna i wy- odinstalowywanie. Aby uruchomić to bieramy Ustawienia, narzędzie, klikamy na Narzędzia (ikona a potem Interfejs użyt- skrzynki), Szybka dezinstalacja, prze- kownika. Zaznaczamy suwamy ikonę celownika w odpowied- motyw Jasny i klikamy nie miejsce i wybieramy Odinstaluj. na OK. 60 5/2021 www.komputerswiat.pl

SOFTWARE UPDATE PROAktualizuje zainstalowane programy jednym kliknięciem PEŁNA WERSJA 66NA ROK O WARTOŚCI ZŁ Ł atwa w obsłudze aplikacja do A G producent Glarysoft aktualizowania zainstalowa- B internet glarysoft.com nych w systemie programów Instaluj). Na zakładce Aktualizacje B system Windows 10/8/7/Vista/XP i instalowania nowych. Pełna wer- FE program wyświetla aplikacje, które język polski sja od darmowej różni się przede wymagają zaktualizowania. ograniczenia brak bezpłatnej pomocy wszystkim tym, że umożliwia au- mamy, a które według niego warto technicznej, użytek niekomercyjny, tomatyczną aktualizację i instalację zainstalować (by to zrobić, wystar- bezpłatne aktualizacje przez rok wielu programów naraz. Informuje czy zaznaczyć program i kliknąć na rejestracja wymagana o nieaktualnych wersjach aplikacji na dysku i pozwala je zaktualizo- Do pobrania z ksplus.pl wać jednym kliknięciem. Pomaga Aktywacja do 9.05.2021 nam w ten sposób uniknąć ryzyka związanego z korzystaniem z prze- starzałego oprogramowania, które może zawierać luki bezpieczeństwa. Zaraz po uruchomieniu skanuje sys- tem i wyświetla na zakładce Home A nazwy wszystkich programów i dodatków, jakie wykrył, czytelnie podzielone na kategorie tematycz- ne. Sugeruje programy, których nie AKTUALIZUJEMY JĘZYK POLSKI OPROGRAMOWANIE 1 Aby wygodnie zaktualizować 3 Klikając, zaznaczamy pro- Program po instalacji do- programy, które mamy zain- gra­my, które chcemy zaktu- myślnie uruchamia się w ję- stalowane w komputerze, naj- alizować. Jeśli się pomylimy, mo- zyku angielskim. Aby usta- łatwiej jest kliknąć na zakładkę żemy usunąć zaznaczenia, klika- wić język polski, klikamy na Aktualizacje B . Liczba na czer- jąc na Czyść E u dołu okna. Aby Setting z lewej strony okna wonym tle informuje, ile progra- zaznaczyć wszystkie programy, i z listy Language wybiera­my mów wymaga aktualizacji. klikamy na Zaznacz wszystko F , Polish. By zastosować zmia- również u do­łu okna. nę, klikamy na Apply. 2 Program wyświetli tylko apli- kacje obecnie zainstalowane 4 Po zaznaczeniu programów, USTAWIENIA A w komputerze. Te, które są ak- by uruchomić aktualizację, tualne, są oznaczone jako (up to klikamy na Instaluj G w prawym ■ Software Update Pro domyśl- date) C . Przy nazwach tych, któ- dolnym rogu okna. Software nie uruchamia się wraz z syste- re wymagają aktualizacji, widzi- Update Pro szybko, automa- mem – dzięki temu może cały B my informację o numerze do- tycznie pobiera i instaluje nowe stępnej nowej wersji D . wersje aplikacji. czas czuwać nad stanem naszego oprogramowania, a my nie musimy pamiętać, by go włączyć. Jeśli jednak nie lubimy, gdy z Windows uruchamiają się dodatkowe programy, wystar- czy kliknąć na Ustawienia, na zakładce Ogólne usunąć zaznaczenie z pola A i kliknąć na Zastosuj. ■ Zgodnie z domyślnymi ustawieniami Software Update Pro nie wyłącza się, kiedy zamykamy jego okno, ale działa cały czas w tle, a jego ikona jest widoczna w zasobniku systemowym. Aby móc wygodnie wyłączać pro- gram, usuwamy zaznaczenie z pola B i klikamy na Zastosuj. B ■ Jeżeli mamy programy, których nie chcemy aktualizować, na przykład D C pełne wersje bez licencji na aktualizacje, możemy sprawić, by program nie pokazywał ich na zakładce Aktualizacje. W tym celu klikamy na Ustawienia i na Dostosuj wyniki, a potem przy nazwach od- powiednich programów wybieramy Ukryj wszystkie wydania. 5/2021 61

PEŁNE WERSJE Programy komercyjne ACETHINKERPrzechwytuje ekran i rejestruje wideo z komputera WPEERŁSNJAA SCREEN GRABBER PRO 156NA ROK O WARTOŚCI ZŁ A plikacja AceThinker Screen A producent AceThinker Grabber Pro umożliwia łatwe internet acethinker.com przechwytywanie wszystkie- Aplikacja może przechwytywać system Windows 10/8/7 go, co dzieje się na ekranie kom- cały ekran lub tylko jego wybraną język polski putera. Za jej pomocą można nie część A , nagrywać tylko dźwięk, ograniczenia licencja na rok tylko wykonać zrzut ekranu, lecz przechwytywać obraz z kamery rejestracja wymagana także nagrać wideo, na przykład internetowej, a nawet rejestrować poradnik na YouTube, gameplay wybrany obszar wokół kursora. Do pobrania z ksplus.pl z gry czy podcast. Program ten Aktywacja do 9.05.2021 może przydać się także do zareje- strowania lekcji lub wykładu pod- Podczas nagrywania wideo można nagrywać też na przykład obraz czas nauki zdalnej. wybrać źródła dźwięku B i łączyć je ze sobą. Może nim być na przy- B kład podłączony do komputera mi- krofon. Można łączyć także źródła wideo i podczas rejestracji ekranu z kamery internetowej, uzyskując w ten sposób obraz w obrazie, co może się przydać podczas przy- gotowywania poradników czy prezentacji. pk EDYTUJEMY ZRZUT EKRANU NAGRYWAMY AUTOMATYCZNIE Zrzuty ekranu można poddać można wybrać dodatkowe ele- AceThinker Screen Grabber minariów, szkoleń, wykładów prostej edycji tuż po ich wyko- menty do umieszczenia na zrzu- Pro umożliwia także automaty- czy lekcji. Po wykonaniu zada- naniu. Można do nich dodać cie ekranu – gotowe kształty, zację nagrywania. W tym celu nia aplikacja może także sama adnotacje, podkreślić ważne strzałki, linie czy efekt rozmycia należy skorzystać z opcji Plano- wyłączyć komputer. elementy czy zaznaczyć istotne – przydatny, jeśli chcemy ukryć wanie zadań. Po jej fragmenty. Wybieramy z menu jakiś element. Z tego samego uruchomieniu mo- Zrzut ekranu, a następnie frag- menu można udostępnić tak żemy ustawić au- ment, który chcemy przechwy- wykonany zrzut ekranu na Face- tomatyczne nagry- cić. Po wykonaniu wokół zrzutu booku, wysłać e-mailem, wydru- wanie – jego datę, automatycznie pojawi się nie- kować lub skopiować do schow- częstotliwość po- wielkie menu. Właśnie z niego ka systemowego. wtarzania (na przy- kład codziennie o tej samej porze), czas nagrywania, obszar, który ma być rejestrowany, i źródło wideo (na przykład kamera internetowa) lub dźwięku. Opcja ta może przydać się do nagrywania se- 62 5/2021 www.komputerswiat.pl

PFORCOUFESSPSRIOONJAECLTS 3Zwiększagłębięostrościnazdjęciach WPEERŁSNJAA Z djęcia makro cechuje niewielka głębia ostrości – część fotogra- 366O WARTOŚCI fowanego obiektu zwykle jest ZŁ rozmyta. Jeśli chcemy, by motyw był w całości ostry, musimy posłużyć się (WINDOWS + MAC) trikiem. Pierwszym krokiem jest wy- konanie kilku niemal identycznych E producent Franzis zdjęć z różną ostrością A – punkt internet projects-software.com ostrości ustawiamy na bliższych D system Windows 10/8/7, macOS i  dalszych elementach motywu. język angielski Następnie komplet zdjęć łączymy ograniczenia brak darmowych aktuali- w programie FOCUS projects. Pro- zacji i darmowej pomocy technicznej gram jest też dostępny jako wtycz- rejestracja wymagana ka do starszych wersji Photoshopa i Photoshopa Elements (CS6, CC, CC Do pobrania z ksplus.pl 2014 i Elements 11, 12, 13). aż Aktywacja do 6.06.2021 TWORZYMY ZDJĘCIE OSTRE W CAŁOŚCI DODATKOWE POPRAWKI 1 Po uruchomieniu programu 3 Obrazy zostają automatycznie połą- klikamy na A , wybieramy czone w jedną fotografię o dużej głębi Jeśli efekt przetwarzania chcemy jeszcze sekwencję zdjęć wykonanych A ostrości D . Po lewej stronie dostępne są udoskonalić, skorzystajmy z opcji opty- w celu montażu i klikamy na Otwórz. różne ustawienia przetwarzania E – może- malizacji znajdujących się po prawej stro- my wybrać takie, jakie nam odpowiadają. nie. Przycisk Optimisation on A musi być 2 Pojawia się okno, w którym możemy aktywny. określić opcje konwersji czy optymali- 4 Klikając na F , zobaczymy anima- F zacji obrazów. Ważne, by opcję Alignment cję ze strefami ostrości G prze- A B pozostawić zaznaczoną – pozwala ona biegającymi na sekwencji ujęć. B automatycznie wyrównać przesunięte ka- dry. Klikamy na strzałkę C . C B G 1C Jeśli chcemy usunąć szum ze zdjęcia, przesuwamy suwak Denoising B w pra- 5H Zapisujemy zdjęcie, klikając wo. Aby poprawić jasność, posługujemy na H , następnie na Save, a po- się suwakiem Tonal value. tem na Zapisz. Aby 2nia zapisu, musi- By zmienić nasycenie barw, przesuwa- dobrać ustawie- my suwak Dynamic. Aby zmodyfikować A my wcześniej wy- ostrość, korzystamy z suwaka Sharpness. brać Extras, Settings Z kolei Clarity C pozwoli poprawić wyra- i Save formats. zistość obiektu. 5/2021 63

PEŁNE WERSJE Programy komercyjne WINX MEDIATRANSUłatwia przesyłanie plików między iPhone’em a komputerem WPEERŁSNJAA 235O WARTOŚCI ZŁ T o menedżer plików dla użyt- A producent Digiarty Software kowników iPhone’ów i iPadów. BFG internet winxdvd.com Pozwala wygodnie przesyłać J system Windows 10/8/7 pliki – wideo (także 4K, 1080p, język angielski HD), zdjęcia, muzykę, dokumenty Możemy tworzyć, modyfikować dzwonkami: tworzyć je, dodawać, ograniczenia b rak darmowych – między urządzeniem przenośnym i usuwać listy odtwarzania, a także eksportować. Aplikacja automatycz- a komputerem z Windows. Może dodawać do nich utwory metodą nie konwertuje muzykę do formatu aktualizacji zastąpić iTunes. przeciągnij i upuść oraz edytować AAC lub MP3 (aby wybrać domyślny rejestracja wymagana Dzięki niemu wygodnie przeniesie- informacje o wykonawcach i albu- format, klikamy na ikonę ustawień my na komputer pliki na przykład mach. Za pomocą tego wygodnego A , na Settings i na Options). Pro- Do pobrania z ksplus.pl w celu zwolnienia miejsca w iPho- programu możemy także zarządzać gram automatycznie konwertuje Klucz trzeba pobrać do 15.05.2021 nie. WinX MediaTrans umożliwia też i aktywować do 15.06.2021 tworzenie kopii zapasowych i syn- chronizację multimediów pomiędzy także przenoszone między kompute- iPhone’em czy iPadem a kompute- rem a iPhone’em czy iPadem wideo, rem (bez konieczności korzystania na przykład MKV – tak by można z iTunes). Co ciekawe, program po- je było odtwarzać w urządzeniach zwala także zabezpieczać hasłem Apple. Może także zmniejszać pliki zdjęcia i wideo przeniesione z iOS wideo – do 50 procent bez utraty na komputer. Stosuje mocne szy- jakości na iPhonie i iPadzie. frowanie: 256-bitowe AES, 1024-bi- towe RSA, PBKDF2, Argon2. Waż- ną funkcją WinX MediaTrans jest zarządzanie muzyką i playlistami. PRZESYŁANIE ZDJĘĆ NA PC PRZESYŁANIE DO IPHONE’A 1Podłączamy iPhone do kom- czamy opcję Export with Encryp- Aby przesłać zdjęcia z kom- nager G , a potem na Add Music putera i uruchamiamy WinX tion E . putera do iPhone’a, klikamy I lub na Add Video, wskazuje- MediaTrans. W głównym oknie na Photo Transfer B , a potem my odpowiednie pliki i klikamy klikamy na Photo Transfer B . 3 Zdjęcia zostaną zapisane na Add Photo H lub Add Folder na Sync. w domyślnym folderze pro- i wskazujemy pliki lub cały kata- 2 W  oknie programu zoba- gramu o  nazwie MediaTrans log na dysku. Klikamy na Sync I czymy zdjęcia zapisane w katalogu Obrazy. Jeśli chce- u dołu okna. w iPhonie. Zaznaczamy je, kli- my zmienić domyślną lokaliza- By przesłać muzykę lub wideo kając, lub klikamy na Select All, cję, klikamy na ikonę ustawień, do urządzenia z iOS, klikamy na by zaznaczyć wszystkie. Klika- na Settings i na Path. Music Manager F lub Video Ma- my na Export C . Jeśli nasz tele- Aby przesłać muzykę i wideo fon zapisuje zdjęcia w formacie z iPhone’a czy iPada do kompu- SZYFROWANIE PLIKÓW HEIC, z listy pod poleceniem tera, postępujemy w analogiczny Export wybieramy Export HEIC to sposób, z tym że w oknie głów- WinX MediaTrans ma funkcję okno Settings na zakładce Encrypt JPG D . Jeśli chcemy zaszyfro- nym programu klikamy na Music szyfrowania i pozwala na ochro- File, gdzie należy zaznaczyć pole wać przesyłane zdjęcia, zazna- Manager F lub Video Manager G . nę hasłem zdjęć i wideo na dys- przy ostrzeżeniu, że jeśli zapomni- ku komputera. Aby zaszyfrować my hasła, utracimy dostęp do pli- CH dane, na zakładce File Encryption ków, oraz podać hasło. klikamy na Encrypt File J w głów- E nym oknie programu, a potem na D Add files lub Add folder. Wskazuje- my pliki lub foldery i klikamy na Encrypt Now. Przy pierwszym uży- ciu tej funkcji program otworzy 64 5/2021 www.komputerswiat.pl

WINEXT 14 PROZestaw przydatnych narzędzi do Windows WPEERŁSNJAA 117NA ROK O WARTOŚCI ZŁ W inExt Pro to zestaw narzędzi do Win- dows. Pozwala na oczyszczanie systemu A – to nowość w tej wersji programu. Ułatwia też wyszukiwanie dupli- A katów plików B . Znajduje pliki i foldery, któ- re zajmują najwięcej miejsca C . Wyświetla właściwości ostatnio używanych danych D B (takie jak ścieżka, rozmiar, typ, data modyfi- C kacji i data utworzenia). Ułatwia monitorowa- nie aktywności Windows E i daje dostęp do plików dziennika, w których są zapisywane D producent TriSun Software internet trisunsoft.com wszystkie czynności wykonywane w sys- E system Windows 10/8/7 temie. Za pomocą WinExt Pro, w jednym język polski oknie, możemy wygodnie wykonywać na ograniczenia licencja na rok; wielu plikach naraz F takie czynności, jak F brak darmowych aktualizacji usuwanie do Kosza, trwałe usunięcie, ko- rejestracja wymagana piowanie, przenoszenie, zmiana nazwy czy G zmiana właściwości. Program ma funkcję Do pobrania z ksplus.pl synchronizacji danych G – porównuje i ujed- I Aktywacja do 9.05.2021 nolica zawartość wskazanych folderów. OSTATNIE OCZYSZCZANIE SYSTEMU OPERACJE 1 W oknie programu klikamy z lewej strony na Wy- czyść A . Zobaczymy trzy przyciski H : Rejestr do H Po kliknięciu na Ostatnie D naprawy rejestru, System do usuwania plików śmie- z lewej strony okna zobaczy- ci, Prywatność do czyszczenia śladów korzystania Warto wiedzieć: Na koniec skanowania program od- my w jednym oknie wszyst- z komputera. twarza sygnał dźwiękowy. Jeśli sobie tego nie ży- kie pliki, foldery i archiwa, czymy, wystarczy kliknąć na Opcje I i na zakładce nad którymi pracowaliśmy, 2 Po wybraniu wybranego z nich zobaczymy listę Ogólne usunąć zaznaczenie przy Odtwórz następu- ułożone od ostatnio zmody- elementów, które WinExt Pro może sprawdzić. jący dźwięk..., a potem kliknąć na Zapisz. fikowanych. Możemy je otwie- Domyślnie zaznaczone są wszystkie elementy. rać, nawigować do ich loka- Klikamy na Skanowanie i po chwili, po ukończeniu lizacji, kopiować ich ścieżki, skanowania, na Wyczyść lub Naprawić, by usunąć wyświetl­ać właściwości, kaso- zbędne pliki czy naprawić problemy. wać, usuwać, przeszukiwać. SPRAWDZAMY, CO ZAJMUJE MIEJSCE SYNCHRONIZACJA OPERACJE WSADOWE WinExt Pro pozwala na szyb- W panelu z lewej strony widzimy Po kliknięciu na Sync G zobaczy- Gdy klikniemy na Wsadowe F , kie przeglądanie dysków, kata- pliki i foldery posortowane od my panel do synchronizacji da- program udostępni wygodne, logów, plików w jednym widoku największych do najmniejszych. nych. Wskazujemy w nim folder trzypanelowe okno, w którym drzewa, dzięki czemu możemy A w panelu z prawej – wszyst- źrodłowy i docelowy, decyduje- możemy wyświetlać pliki i fol- łatwo ręcznie oczyścić dysk. Kli- kie elementy, które zaznaczymy my, jak często foldery mają być dery i przeprowadzać na wielu kamy na Rozmiary C z lewej stro- w pierwszym. Możemy je wygod- sprawdzane i synchronizowane naraz: kasowanie, usuwanie, ny okna. Po chwili program wczy- nie umieszczać w Koszu, kaso- (jednorazowo, w wybranych od- przenoszenie, kopiowanie. ta i wyświetli zawartość dysków. wać, kopiować lub przenosić J . stępach czasu lub według harmo- nogramu) i decydujemy, czy za- 5/2021 65 J stępować starsze ele- menty, czy tworzyć ko- pie nowych.

BONUSY Dla Czytelników Czytelnicy tego numeru mogą przenieść się do dawnej PREZENTY W GRZE Rzeczpospolitej, do czasów Zagłoby i Kmicica. W walce i licznych 79O WARTOŚCI NAWET DO przygodach pomogą prezenty, jakie dają specjalne kody bonusowe ZŁ DLA NOWYCH GRACZY T he Crown – Korona Rzeczpo- Jerzy Sebastian Lubomirski, jak współgraczy, uzyskiwane poprzez spolitej to przeglądarkowa gra i bohaterów trylogii Sienkiewicza rozwijanie, w myśl ówczesnych za­ AKTYWACJA DO z gatunku MMORPG, w której – Zagłobę, Kmicica czy Wołodyjow­ sad, własnych włości, prowadzenie 30.06.2021 wielu graczy może grać ze sobą skiego. Postacie te uczą historii, ale skutecznej polityki i dbanie o kultu­ przez internet. Każdy gracz kontro­ też zlecają graczom zadania. rę oraz sztukę. Trzeba też pamiętać PREZENTY luje swój awatar i może grać sam Głównym zadaniem gracza jest zdo­ o szkoleniu mężnych rekrutów, któ­ albo współdziałać z innymi podczas bycie poprzez elekcję korony Rzecz­ rych można awansować w swojej Na nowych graczy czekają w The wykonywania zadań, dzięki którym pospolitej. Aby tego dokonać, trzeba chorągwi, oraz o planowaniu strate­ Crown – Korona Rzeczpospolitej można zdobywać cenne przedmioty zyskać niezbędne poparcie wśród gii militarnej. W grze przyjdzie nam bonusy łącznej wartości i doświadczenie. stawić czoło między innymi ordzie 79 złotych: Co ciekawe, gra ta jest jednym tureckiej, najazdom tatarskim, Ko­  3 0-dniowy dostęp do konta z projektów Fundacji Książąt Lu­ zakom czy wojsku moskiewskiemu bomirskich. Fabuła osadzona jest oraz wewnętrznym zagrożeniom. VIP, które daje ważne korzy- w XVII wieku, czyli w realiach Decyzje podejmowane w grze mają ści: większe nagrody i mniej- Rzeczpospolitej elekcyjnej. Roz­ wpływ na przyszłe wydarzenia, za­ sze straty w przegranych po- grywka toczy się na terenie Kró­ tem trzeba rozsądnie handlować, od­ tyczkach, wartość: 19,95 zł lestwa Polskiego oraz sąsiednich powiedzialnie zarządzać majątkiem,  s trój Kmicica – imponująco państw z uwzględnieniem ówczes­ dbać o podwładnych i starannie pla­ wygląda i pozwala nosić wię- nej geografii. Celem gry jest pozna­ nować wszystkie swoje kroki. cej przedmiotów w plecaku, nie przez gracza realiów świata tych Do grania wystarczy przeglądarka wartość: 39,95 zł czasów. W grze można spotkać za­ internetowa, można więc zalogo­  9 chłopów, którzy są pomoc- równo postacie historyczne, jak król wać się do niej na dowolnym urzą­ ni w pierwszych misjach – po- Jan III Sobieski, hetman Hieronim dzeniu, na smartfonie czy kompu­ mogą przepędzić wilki Augustyn Lubomirski czy hetman terze. W grze jest czat, na którym i obronić się przed zbójami gracze mogą wymieniać się swoimi na drodze, można ich również JAK ZDOBYĆ PREZENTY W GRZE doświadczeniami. wyszkolić i wcielić do swojej armii, wartość: 8,95 zł  O twieramy w przeglądarce serwis gameplanet.onet.pl, wyszukujemy  1000 dukatów, w nim grę The Crown – Korona Rzeczpospolitej i przechodzimy do re- wartość: 9,95 zł jestracji konta gracza. Twórcy The Crown cały czas pra­ cują nad udoskonalaniem gry. W ostatnim czasie dodano na przy­ kład nowe lokalizacje, takie jak Za­ mek Królewski w Warszawie, Żuraw w Gdańsku, Twierdza Dyneburg, Hagia Sophia. Pojawiły się też mó­ wiące konie oraz śnieg. A STWORZYŁEŚ GRĘ? ZGŁOŚ SIĘ DO GAMEPLANET!  W formularzu do zakładania konta znajdziemy pole Gracz polecający A .  Wpisujemy w nie kod FKLKS i klika- GamePlanet to serwis udostępniający gry online milionom graczy. Jeśli stwo- my na Utwórz konto. Dzięki temu rzyłeś własną grę, ułatwi jej publikację przy pierwszym wejściu do gry zo- i pomoże w jej promocji. baczymy okno zawierające skrzy- Więcej informacji pod adresem: neczkę z informacją Posłaniec do- starczył zakupione dobra. gameplanet.onet.pl/opublikujemy-twoja-gre 66 5/2021 www.komputerswiat.pl

PREZENTY JPARKEZZEDNOTBYYWĆ GRZE W GRZE Grę można zainstalować tylko na urzą- 1144O WARTOŚCI dzeniu mobilnym – smartfonie lub ta- ZŁ blecie – z systemem Android 5.0 lub DLA NOWYCH GRACZY nowszym albo iOS 10 lub nowszym. AKTYWACJA DO Grę należy pobrać i zainstalować, otwierając stronę: 6.06.2021 https://go.onelink.me/vmBo/cb lub skanując QR kod. W tym numerze mamy dla Czytelników prezenty Po zainstalowa- niu gry, aby usta- o astronomicznej wręcz wartości – to dodatki w mobilnej grze, wić język polski, naciskamy More Nktóre ułatwią zdobycie dominacji w kosmosie. Dobrej zabawy! w prawej górnej ova Empire: Space Com- Aby mieć większą kontrolę nad części ekranu, mander to widowiskowa światem, warto dołączyć do jed­ potem Settings, gra mobilna, która prze­ nego z wielu sojuszy i walczyć Language, Polskie (na samym dole) i OK. nosi nas w odległą przy­ razem z innymi graczami. Przechodzimy misje szkoleniowe. Po szłość. Bierzemy w niej udział A kiedy zdobędziemy już do­ ich ukończeniu naciskamy Więcej A w podboju galaktyki i budujemy minację w całym naszym Ukła­ , potem Zarządzanie kontem, zakłada- stacje kosmiczne. Dodawanie do dzie Słonecznym, to nie koniec my konto i naciskamy Zarejestruj kon- stacji modułów dla nowych stat­ gry – skok w kosmos przenosi to. Prezenty w grze otrzymamy w cią- ków kosmicznych i stosowanie nas prosto do innego układu gu 24 godzin od zarejestrowania konta zaawansowanych technologii to w galaktyce, gdzie czekają nowe (patrz też A u dołu strony). podstawa sukcesu. surowce i wyzwania. Nasza kolonia nie jest jedyna PREZENTY w swojej galaktyce – zagrażają nam kosmiczni piraci. Dlatego A Zestaw prezentów w grze o wartości trzeba szybko zbudować silną flo­ 1144 złotych zawiera: tę statków. Musimy zadbać o spe­  1 000 kredytów – waluta w grze cjalne uzbrojenie floty, tak by by- ła potężniejsza od przeciwników. (GEC, czyli Galactic Empire Cre- Ważne jest też dbanie o zasoby. dits), można za nią kupować Niektóre z nich produkujemy na atrakcyjne przedmioty, pomaga stacji kosmicznej, inne możemy rozwijać stację kosmiczną, stat- znaleźć, przeszukując obce pla­ ki i bronie. nety, a także wraki statków po­  L odowa forteca – skórka nadają- konanych piratów. ca wygląd lodowej fortecy stacji ko- smicznej, będącej bazą i domem A DE gracza.  E picki admirał – admirał o bar- C dzo wysokiej randze i o specjalnych umiejętnościach; prowadzi i wzmac- BF nia flotę statków kosmicznych.  2 00 jednostek energii eteru – bar- A P rofil gracza – tu wyświetla się nasza nazwa i inne in- D T u znajdziemy nasze przedmioty, między innymi część dzo rzadki surowiec potrzebny do aktywowania ważnych modułów. formacje, tu też możemy odebrać nasze prezenty – bonusowych prezentów.  8 x 3-godzinne przyspieszenie – trzeba nacisnąć ikonę trofeum (puchar), gdy się pojawi przyspiesza budowę i produkcję (poniżej ikony czatu). E D ok – tu możemy zarządzać naszą flotą, sprawdzać statków.  8 pudełek z zasobami – dowolnie B T u znajdziemy informacje o czekających nas misjach, jej siłę i rekrutować admirałów. wybierany typ zasobów do budo- wy, konserwacji i badań. codziennych zadaniach i nagrodach za ich wykonanie. F M apa – po naciśnięciu na Układ zobaczymy planety,  1 5 x rekrutacja admirała – moż- liwość zatrudnienia losowego ad- C T o jest nasza stacja kosmiczna. Gdy jej dotkniemy, a także wrogów i sojuszników w naszym Układzie mirała, im wyższy poziom admira- Słonecznym; gdy naciśniemy galaktykę, zobaczymy ła, tym większe wzmocnienie floty. będziemy mogli ją rozbudowywać i uzyskamy dostęp przegląd innych układów słonecznych.  10 x 100 000 punktów doświadcze- do jej części badawczych i produkcyjnych. nia – podnosi poziom admirałów. 5/2021 67

BONUSY BONUS TIDAL HIFIDlaCzytelników 79,98O WARTOŚCI ZŁ NAJWYŻSZA JAKOŚĆ DŹWIĘKU DLA NOWYCH UŻYTKOWNIKÓW KOD TRZEBA AKTYWOWAĆ DO 31.05.2021 Czytelnicy tego numeru znajdą w KŚ+ kod pozwalający aż przez 60 dni za darmo słuchać muzyki w wysokiej jakości w serwisie TIDAL, w ramach subskrypcji HiFi. Zapraszamy! T IDAL to popularny serwis rzenia. Z TIDALA można korzystać MQA to technologia zapewniająca duże pliki dźwiękowe. Utwory do- streamingowy z muzyką, wy- na dowolnym urządzeniu, w tym doskonałą jakość odsłuchu, pozwa- stępne w technice MQA jako jedyne różniający się tym, że oferuje na telefonie, tablecie, komputerze, lająca cieszyć się muzyką tak, jak zawierają 100 procent dźwięków w abonamencie HiFi bardzo wy- smart TV. została ona nagrana w studiu. Gwa- oryginalnego studyjnego nagrania. soką, bezstratną jakość dźwięku rantuje dźwięk najwyższej jakości. Osoby chcące usłyszeć niezauważal- CD, wykorzystując format FLAC. HiFi – najlepszy wybór Dzięki temu użytkownicy mogą do- ne wcześniej detale, które zostały TIDAL udostępnia ponad 70 mi- świadczyć dźwięku zgodnie z za- utracone w tradycyjnych nagra- lionów utworów ze wszystkich Subskrypcja TIDAL HiFi jest najlep- mierzeniami artystów. Wielokrot- niach stereo, mają możliwość od- gatunków oraz tysiące starannie szym rozwiązaniem dla audiofilów. nie nagradzana technologia MQA twarzania muzyki również w tech- wyselekcjonowanych playlist przy- Dzięki niej osoby, którym zależy na pozwala przesyłać strumieniowo nologii Dolby Atmos. Zapewnia gotowanych przez doświadczony najwyższej jakości dźwięku, mogą zespół redakcyjny TIDAL. Może- cieszyć się nieograniczonym dostę- my ich słuchać bez reklam. Moż- pem do obszernej biblioteki utwo- na także oglądać ponad 250 000 rów, wideo czy podcastów, a także wysokiej jakości wideo, w tym te- do dostępnych wyłącznie w TIDA- ledyski, oryginalne treści, eksklu- LU rozszerzonych formatów audio, zywne transmisje na żywo i wyda- takich jak MQA czy Dolby Atmos. CO DAJE KOD DOSTĘPU? JAK Z NIEGO SKORZYSTAĆ? 1 Kod bonusowy dla Czytelników tego wy- dania znajdziemy w KŚ+ (ksplus.pl) – in- czyć rejestrację konta nowego użytkownika, strukcja na stronie 5 czasopisma. konieczne jest podanie danych do płatności. 2 Kod upoważnia do korzystania z serwi- 5 Kod może być wykorzystany tylko na te- su TIDAL w wersji HiFi przez pierwszych rytorium Polski. 60 dni (okres próbny) bez dodatkowych opłat. Po tym okresie obowiązuje cena re- 6 Kod należy aktywować do 31 maja 2021 gularna za subskrypcję TIDAL HiFi – 39,99 roku. złotego miesięcznie. 7 Z subskrypcji można zrezygnować w do- 3 Kod obowiązuje tylko dla nowych użyt- wolnym momencie. Użytkownik musi za- kowników serwisu TIDAL. logować się na stronie my.tidal.com aby móc zarządzać subskrypcją. Użytkownik musi zre- 4 Kod należy zrealizować na stronie zygnować z subskrypcji przed zakończeniem offer.tidal.com/voucher, wpisując jego nu- okresu próbnego, aby nie została pobrana mer, a następnie zakładając nowe konto opłata regularna. w serwisie TIDAL i postępując zgodnie z in- strukcjami podanymi na stronie. Aby ukoń- Oferta nie łączy się z innymi promocjami w ser- wisie TIDAL. 68 5/2021 www.komputerswiat.pl

ona przełomowe doznania dzięki sterować zewnętrznymi urządze- zawierający muzykę ulubionych Chcąc dołączyć nowego użytkow- przestrzennej formie dźwięku. Nie- niami bezpośrednio z aplikacji, artystów i utwory, które inspirują nika do pakietu Family, wystarczy zależnie od tego, czy jest to złożona dzięki czemu telefon z aplikacją do poznawania nowej muzyki. Po- wybrać opcję Dodaj członka rodzi- harmonia instrumentów rozmiesz- działa jak pilot, a wszystkie usta- nadto dzięki funkcji Moja historia ny i podać adresy e-mail, na które czonych wokół słuchacza, solówka wienia stają się wyjątkowo proste. odtwarzania użytkownicy mogą zostanie przesłane zaproszenie do gitarowa wypełniająca pokój, po- Za sprawą TIDAL Connect można łatwo powrócić do swoich ulu- utworzenia konta. tężne uderzenie basu opływające płynnie odtwarzać ulubione albu- bionych piosenek z poprzednich Podczas logowania użytkownicy widownię czy subtelny oddech wo- my i utwory w preferowanej jako- miesięcy, które są zebrane w osob- mogą użyć ustalonego wcześniej kalisty, Dolby Atmos daje muzyce ści na wybranych urządzeniach. nych, dedykowanych playlistach. hasła lub utworzyć własne.  więcej przestrzeni oraz swobody Jest to jedyna tego typu technologia Sugerowane przez serwis mixy w przeniesieniu każdego szczegółu. obsługująca rozszerzone formaty dostosowują się do naszej aktyw- Najlepszy Serwis Aby wszyscy użytkownicy TIDAL audio dostępne w subskrypcji HiFi, ności. Jeśli słuchamy różnych Streamingowy HiFi łatwo mogli cieszyć się mu- w tym nagrania Master Qual­ity Au- gatunków muzyki, My Mix może zyką w technologii Dolby Atmos, thenticated (MQA) i Dolby Atmos. zapisywać do sześciu różnych play- TIDAL po raz kolejny zdobył tytuł aplikacja automatycznie będzie list na podstawie słuchanych przez Najlepszego Serwisu Streamingo- w niej odtwarzać dany utwór lub My Mix: nas utworów. Możemy zapisywać wego przyznawany przez jeden album, jeśli są one dostępne w tej spersonalizowana muzyka je jako własne playlisty. z najważniejszych brytyjskich jakości. Funkcja jest dostępna portali technologicznych „What na urządzeniach mobilnych i na W ramach funkcji My Mix TIDAL Pakiety rodzinne HiFi?”. telewizorach. pozwala korzystać ze spersonalizo- Został doceniony między innymi wanej selekcji piosenek i słuchać Serwis oferuje także pakiety ro- za to, że już w 2017 roku stał się TIDAL Connect: smartfon najnowszych opublikowanych dzinne. TIDAL Family HiFi sprawia, pierwszym serwisem streamin- jako pilot do TV utworów w najlepszej dostępnej że nawet sześć osób może cie- gowym stosującym technologię jakości. Jak to działa? Zaraz po za- szyć się najwyższą jakością muzy- Master Quality Authenticated. Pakiet HiFi dzięki funkcji TIDAL łożeniu subskrypcji otrzymujemy ki. Główny użytkownik pakietu Oprócz bardzo dobrej jakości au- Connect pozwala użytkownikom spersonalizowany Welcome Mix TIDAL Family HiFi, który opłaca dio jurorzy wysoko ocenili funk- subskrypcję, może w łatwy spo- cje aplikacji, intuicyjność i łatwość sób dodać aż do pięciu członków użytkowania.  rodziny do swojego konta. 5/2021 69

BONUSY W KŚ+ Superpakiet i tapety DO ZDALNEGO DOSTĘPUNAJLEPSZE DARMOWE PROGRAMY Programy do zdalnego dostępu bardzo ułatwiają życie. Dzięki DO nim można „sięgnąć” po pliki na oddalonym komputerze, POBRANIA pomóc komuś lub samemu skorzystać z czyjejś pomocy Z KŚ+ WWW.KSPLUS.PL PROGRAMY DO K ontrolując zdalnie pulpit innego kład w domu i w pracy. ZDALNEGO DOSTĘPU komputera, możemy łatwo po- A w razie problemów z ob- móc komuś w jakimś trudniej- sługą jakiegoś programu możemy też szym zadaniu czy naprawie usterki. udostępnić nasz pulpit bardziej do- Możemy też wykorzystać programy do świadczonemu znajomemu i skorzy- zdalnego dostępu do zarządzania kilko- stać z jego pomocy. Poznajmy najlepsze TeamViewer ma własnymi komputerami, na przy- programy do zdalnego pulpitu. kd producent TeamViewer GmbH internet teamviewer.com/pl system Windows 10/8/7 TEAMVIEWER ANYDESK język polski ograniczenia tylko do użytku niekomercyjnego rejestracja niewymagana AnyDesk producent AnyDesk Software, GmbH internet anydesk.com system Windows 10/8/7 język polski ograniczenia tylko do użytku niekomercyjnego rejestracja niewymagana Pulpit zdalny Chrome Jeden z najbardziej znanych i najlepszych programów Jest to jedna z najlepszych alternatyw dla programu do zdalnego dostępu. Pozwala na zdalne kontrolowa- TeamViewer. Pozwala na udzielanie pomocy technicz- producent Google, Inc. nie pulpitu innego komputera bez konieczności prze- nej, prowadzenie konferencji i szkoleń. Twórcy progra- internet remotedesktop.google.com prowadzania skomplikowanej konfiguracji. Oprócz mu dużo uwagi poświęcili bezpieczeństwu i wydaj- system Windows 10/8/7 możliwości zdalnej pomocy w rozwiązywaniu proble- ności. Połączenia są bezpieczne – bez specjalnego język polski mów czy dostępu do danych pozwala przesyłać pli- hasła nikt nie uzyska dostępu do naszego komputera. ograniczenia brak ki między komputerami, rozmawiać przez wbudowa- Nie musimy instalować nic poza samym programem rejestracja wymagana ny czat czy prowadzić wideorozmowę. Warto również i łączymy się, korzystając z identyfikatora, a nie adre- wiedzieć, że TeamViewer korzysta z szyfrowanego po- su IP. AnyDesk ma wbudowane narzędzia do obsługi DWService łączenia, więc podsłuchanie naszego połączenia jest dźwięku, klawiatury i schowka systemowego. Działa niemożliwe. Aby połączyć się zdalnie z innym kompu- bez potrzeby instalacji. W odróżnieniu od TeamViewe- producent DWSNET OÜ terem, by móc udzielić komuś pomocy, uruchamiamy ra pozwala na komunikację z komputerem, na którym internet dwservice.net program TeamViewer na naszym komputerze, a oso- jest zainstalowana starsza wersja oprogramowania. system Windows 10/8/7 ba, z którą się łączymy – na swoim. W polu Identyfi- Po uruchomieniu programu wystarczy podać adres język polski kator partnera podajemy ID partnera, które składa się AnyDesk komputera, z którym chcemy się połączyć, ograniczenia brak z cyfr, wybieramy opcję Zdalne sterowanie i klikamy na a następnie kliknąć na Transfer rejestracja wymagana Połącz. Pojawi się okno z prośbą o podanie hasła do- pliku lub Połącz. Osoba, z którą stępu, wpisujemy hasło uzyskane od partnera i prze- się łączymy, musi zaakcepto- NoMachine chodzimy dalej. Po chwili połączenie zostanie nawią- wać przychodzące połączenia. zane i będziemy mogli zdalnie zarządzać komputerem. Korzystając ze specjalnych ka- producent NoMachine S.a r.l. W celu zakończenia połączenia wystarczy kliknąć na felków B , może określić nasze internet nomachine.com/pl przycisk X u góry okna. Hasło możemy w każdej chwi- uprawnienia, na przykład dostęp B system Windows 10/8/7 język polski li zmienić, klikając na A do myszy i klawiatury czy nagry- ograniczenia brak przycisk opcji A przy wanie sesji. Po kliknięciu na Ak- rejestracja niewymagana polu Hasło i na Utwórz ceptuj można zdalnie zarządzać nowe hasło losowe. komputerem. 70 5/2021 www.komputerswiat.pl

50 TWAIPOESTN4AK DO POBRANIA Kwiecień to już wiosna! Cieszmy się nią i podziwiajmy wiosenne pejzaże. Znajdziemy je do pobrania w formie tapet w KŚ+ Z KŚ+ (www.ksplus.pl). Zapraszamy! WWW.KSPLUS.PL PULPIT ZDALNY DWSERVICE NOMACHINE CHROME D Bardzo wygodne i ciekawe rozwiązanie od fir- Do korzystania z DWService wystarczy zareje- Jest to prawdziwie cross-platformowa aplika- Fot. Sergey Nivens/123rf.com my Google. Jest to specjalny plugin do przeglą- strować się na stronie DWService i zainstalować cja, możemy ją zainstalować na różnych sys- darki Google Chrome, który pozwala na zdalne DWAgenta na komputerze, do którego chcemy temach operacyjnych – Windows, Linux, mac­ zarządzanie komputerem. Po połączeniu uzy- mieć zdalny dostęp – w ten sposób możemy OS. Wystarczy, że każdy z użytkowników będzie skujemy dostęp do całego obszaru roboczego kontrolować wiele komputerów. Komunikacja ją miał, a będzie można nawiązać połączenie. użytkownika – nie tylko jego przeglądarki. Do- pomiędzy urządzeniami jest szyfrowana. DW- Możemy również zostawić odpowiednio przy- stępna jest również aplikacja mobilna dla sys- Agent to aplikacja projektu Open Source gotowany komputer w domu z uruchomioną temu Android o tej samej nazwie. Dzięki niej DWService, który umożliwia darmowy zdalny aplikacją NoMachine, a wtedy będziemy mogli po skonfigurowaniu połączenia można zarzą- dostęp do komputerów z systemem Windows, w każdej chwili się z nią połączyć i uzyskać do- dzać komputerem, a nawet wpisywać treści, macOS, Linux z dowolnego urządzenia wypo- stęp do naszych plików czy domowej drukarki, korzystając z wirtualnej klawiatury. sażonego w przeglądarkę internetu. jeśli jest odpowiednio skonfigurowana. Aby skorzystać z Pulpitu zdalnego Chrome, uru- W celu skorzystania z DWService, musimy zare- Po uruchomieniu aplikacji klikamy na Nowy na chamiamy Google Chrome i przechodzimy do jestrować konto na stronie dwservice.net górnym pasku. Wybieramy protokół NX i klika- strony remotedesktop.google.com/home Podczas instalacji programu wybieramy w kre- my na Kontynuuj. Podajemy adres IP kompute- Jeśli chcemy udzielić pomocy, klikamy na atorze opcję Utwórz nowego agenta, w formula- ra, z którym zamierzamy nawiązać połączenie, Udostępnij mój ekran. Następnie prosimy dru- rzu podajemy dane naszego konta i nazwę no- a później metodę uwierzytelniania, na przykład gą osobę, aby na swoim komputerze kliknęła wego agenta i klikamy na Dalej. Po poprawnej hasło, i klikamy na Kontynuuj. Przechodzimy do na Generuj kod i nam go podała. Kod wpisuje- instalacji i dodaniu agenta w zasobniku syste- końca konfiguracji, podajemy nazwę kompute- my w pole Łączenie z innym komputerem i kli- mowym pojawi się ikona programu – po jej wy- ra, z którym zamierzamy się łączyć, i klikamy na kamy na Połącz C . Teraz możemy zarządzać braniu zobaczymy okno z informacją o aktyw- Gotowe. W głównym oknie programu wybieramy zdalnym komputerem. nym agencie. Teraz w dowolnej przeglądarce nowo dodany komputer E i klikamy na Połącz. na dowolnym urządzeniu wchodzimy na stronę Na komputerze, z któ- C dwservice.net Logujemy się na nasze konto i kli- rym się łączymy, musi kamy na Agenci D . Wybieramy naszego nowego być również zainstalo- agenta, klikamy na Ekran i możemy zdalnie za- wany i uruchomiony rządzać komputerem z poziomu przeglądarki. program NoMachine. E 5/2021 71

PŁYTA RATUNKOWA 2021 WEWRWSSIZJNYIDDSSLTOYAKSWITCSEHMU 7PNFUOONZWKNCYAJCJIHMY www.komputerswiat.pl V1IS0T, A8,, X7P, 72 5/2021

RPŁAYTTAUNKOWA 2021 Najnowsza wersja Płyty Ratunkowej pomoże nam rozwiązać problemy z komputerem jeszcze szybciej i skuteczniej. W nowym wydaniu ma całkowicie odmieniony interfejs i nowe ciekawe funkcje J eśli komputer odmawia współpracy, straciliśmy dane lub system został zain- wej – teraz użytkownikom będzie łatwiej dlatego bezpośrednio z płyty możemy uru- Fot. ChrisGorgio, Tatiana Mezhenina/iStockphoto.com fekowany wirusem, pomoże nam Płyta odnaleźć potrzebne funkcje. Zawsze wi- chomić program do nawiązywania połączeń doczne menu główne daje szybki dostęp do VPN oraz skorzystać z bezpiecznej przeglą- Ratunkowa 2021. Kolejna edycja najważniej- najważniejszych modułów, a Tryb eksperta darki. Płyta pozwala też między innymi szej płyty w roku jest w stanie pomóc jesz- nie musi już być specjalnie aktywowany sprawdzić bezpieczeństwo sieci lokalnej cze większej liczbie osób. Interfejs graficzny – możemy z niego korzystać bez wykonywa- czy przeglądarek w naszym systemie. został zmieniony tak, aby obsługa płyty była nia dodatkowych akcji. Dzięki temu mamy bardziej intuicyjna. pod ręką ponad 70 zaawansowanych na- Zaczynamy korzystać rzędzi i funkcji. Nowy interfejs Na kolejnej stronie poznamy różne sposoby Nowe możliwości uruchamiania Płyty Ratunkowej 2021. Do- W odmienionym interfejsie nie ma już kafel- wiemy się, jak uruchomić ją z płyty DVD, ków. Zamiast nich zobaczymy nowoczesne W najnowszej wersji Płyty Ratunkowej utworzyć bootowalny nośnik USB lub zain- menu użytkownika. Nowy interfejs to nie znalazło się siedem nowych narzędzi. Duży stalować mechanizm ratunkowy na stałe na tylko odświeżony wygląd Płyty Ratunko- nacisk został położony na bezpieczeństwo, dysku twardym naszego komputera. 1 Odmieniony interfejs 3 5Wyszukiwarka licencji Safe-Fox Nowy wygląd głównego in- Dzięki nowej wyszukiwarce bę- terfejsu Płyty Ratunkowej dziemy mogli sprawdzić klucze Zmodyfikowana, specjalna wersja i zintegrowany Tryb eksper- licencyjne zapisane w systemie, Firefoxa, która umożliwia bezpiecz- ta dostępny w każdej chwili. na przykład do Windows czy pa- ny dostęp do internetu z poziomu Płyty Ratunkowej – nawet jeśli sys- 2 Kontrola bezpieczeństwa 4 VPN-Foxkietu Microsoft Office. 6 tem się nie uruchamia. 7 Ochrona antywirusowa Nowy moduł do sprawdzania Specjalna wersja przeglądarki Sprawdzanie wycieków danych Najnowsza wersja oprogramo- bezpieczeństwa przegląda- Firefox pozwalająca na nawiązy- Nowy moduł pozwala sprawdzić, czy wania antywirusowego ESET rek internetowych oraz klien- wania bezpiecznego tunelowego nasze dane logowania nie wyciekły pozwala skutecznie usunąć tów poczty e-mail. i nie znalazły się w ogólnie dostęp- 73wirusy z systemu. połączenia VPN z internetem. nych w internecie bazach danych. 5/2021

PŁYTA RATUNKOWA 2021 Z PŁYTJYAKRKOARTZYUSTNAĆKOWEJ Przeczytajmy, jak uruchomić komputer bezpośrednio z Płyty Ratunkowej 2021, utworzyć bootowalny nośnik ratunkowy lub zainstalować ją na dysku obok systemu WNASPKOACZZÓĄWTKEKI D zięki Płycie Ratunkowej może- wystarczy umieścić w nim Płytę Płyty Ratunkowej z KŚ+ (ksplus.pl) my natychmiast przystąpić do Ratunkową i już można przystąpić i utworzyć bootowalny ratunkowy Skąd wziąć Płytę usuwania nawet najpoważniej- do naprawy. Jeżeli nie możemy sko- nośnik USB. Możemy też zainstalo- Ratunkową szych awarii komputerowych, jak rzystać z DVD, bo nie mamy napędu wać Płytę Ratunkową obok Win- atak wirusów, niewłaściwe działanie optycznego lub ta opcja jest dla nas dows, na dysku. To rozwiązanie Jeśli kupiliśmy wydanie papiero- sprzętu czy przypadkowe skasowa- zbyt powolna, spróbujmy innych pozwoli na wygodne i szybkie ko- we Komputer Świata, mamy już nie plików. Jeśli mamy napęd DVD, metod. Możemy pobrać obraz ISO rzystanie z funkcji naprawczych. DVD z Płytą Ratunkową. Jeżeli natomiast kupiliśmy e-wydanie URUCHAMIANIE PŁYTY RATUNKOWEJ albo mamy wydanie papierowe, 3 Aby przejść do Płyty Ratunkowej, zatwierdzamy ale nie możemy skorzystać Płyta Ratunkowa nie działa w systemie Windows warunki użytkowania, klikając na strzałkę. Jeśli z DVD, bo w naszym komputerze jak aplikacja – jest to osobny ratunkowy system rozdzielczość monitora jest zbyt mała, przesuńmy nie ma napędu optycznego, mo- operacyjny. Żeby z niej korzystać, musimy uru- menu zgodnie z wyświetlaną instrukcją. Przy bardzo żemy z KŚ+ pobrać obraz ISO chomić z niej komputer. wysokiej rozdzielczości pojawia się okno Ustawie- Płyty Ratunkowej. Wystarczy na nia ekranu. Tam możemy wybrać inną rozdzielczość stronie ksplus.pl dokonać zaku- 1 Wkładamy płytę do napędu. Jeśli chcemy uży- i przetestować ją, klikając na zastosuj. Jeśli wynik pu e-wydania lub zarejestrować wać ratunkowego nośnika USB, najpierw go nas zadowala, wybieramy Tak i Zamknij. Jeżeli pojawi kupione wydanie papierowe. utwórzmy (patrz strona obok) i podłączmy do się komunikat Windows nie został wyłączony popraw- Plik ISO znajdziemy na zakładce komputera. Restartujemy komputer. nie, wykonajmy wskazówki wyświetlone na ekranie. Moja półka / Moje programy. Mając pobrany obraz ISO, 2 Jeżeli pojawi się ratunkowe menu startowe 4 Zobaczymy asystenta Płyty Ratunkowej, czy- możemy: z komunikatem Uruchom Płytę Ratunkową, naci- li jej główne okno. Jeśli wskażemy funkcję A ■ stworzyć ratunkowy nośnik myszą, pojawią się opcje do wyboru B . Aby usu- USB według wskazówek ze stro- skamy klawisz � i przechodzimy do kroku trze- nąć awarię, wybieramy przycisk odpowiadający ny obok, ciego. Jeśli tak nie jest, mamy dwie możliwości: naszemu problemowi, na przykład jeżeli system ■ wypalić płytę DVD: Jeżeli ma- ■ komputer z BIOS: aby dostać się do Boot Menu się nie uruchamia, klikamy na Naprawa Windows, my w komputerze nagrywarkę, komputera, restartujemy go i naciskamy odpo- Uszkodzony sektor startowy dysku i postępujemy wkładamy do niej pustą płytę, wiedni klawisz – najczęściej jest to �, � lub �, zgodnie z instrukcjami. Ważne: niektóre funkcje, a potem klikamy prawym przyci- a w niektórych komputerach również �, �, �, na przykład wyszukiwanie wirusów, wymagają skiem myszy na pobrany plik �, � albo �. Z Boot Menu wybieramy na- połączenia z internetem. Możemy je nawiązać ISO i wybieramy polecenie Na- pęd DVD lub USB; za pomocą konfiguratora funkcji sieciowych C . graj obraz dysku. Uruchomi się ■ komputer z UEFI: w tym wypadku Aby wyłączyć Płytę Ratunkową, klikamy na D . systemowe narzędzie do nagry- wszystko dzieje się tak samo, jednak D wania płyt – klikamy na Nagraj. C Pomoc w uruchamianiu Windows pozostawia niewiele cza- A A su na wciśnięcie klawisza prowadzą- B Jeśli Płyta Ratunkowa nie urucha- cego do Boot Menu. Jest rozwiąza- mia się jak opisano to po prawej nie alternatywne: klikamy w Windows stronie, w wypadku nowszych na przycisk wyłączania systemu, komputerów z UEFI-BIOS pomoc a potem z wciśniętym klawiszem znajdziemy na ekranie startowym. � na Uruchom ponownie, Użyj Wybieramy pozycję Start z bez- urządzenia i na napęd DVD lub USB. piecznymi ustawieniami. Rozpoznamy je po nazwie modelu, w wielu komputerach pamięć USB nazywa się Linpus lite. 74 5/2021

TWORZENIE BOOTOWALNEGO CFUIENKKACWJEE NOŚNIKA USB Z PŁYTĄ RATUNKOWĄ Obsługa Bluetooth Płytę Ratunkową możemy umieścić na pendrivie możliwość korzystania z Płyty Ratunkowej. A oto jak o pojemności przynajmniej 4 GB. Jeśli będzie to stworzyć pendrive ratunkowy: Oprócz myszy kablowych i bez- 16 GB i więcej, niewykorzystane miejsce będzie do- ■ Jeśli mamy napęd DVD: jeżeli uruchomiliśmy Pły- przewodowych Płyta Ratunkowa stępne jako nośnik kopii zapasowej. Tę pamięć mo- tę Ratunkową z napędu DVD, klikamy w głównym wspiera również urządzenia ko- żemy wykorzystać na kopie bezpieczeństwa, pobra- oknie na ikonę pendrive’a A (strona obok), wy- rzystające z technologii Blue­ ne pliki, aktualizacje i bazy sygnatur wirusów. Jeżeli bieramy Instalacja na dysku USB B i wykonuje- tooth. Wystarczy nacisnąć przy- dysponujemy wystarczająco pojemnym dyskiem my instrukcje. A jeżeli Windows już pracuje, pod- cisk sprzężenia na urządzeniu USB, możemy zrobić kopię bezpieczeństwa całego łączamy pusty pendrive do komputera i otwieramy Bluetooth i po chwili na ekranie komputera, wtedy w razie awarii bedziemy mogli uru- folder Płyty Ratunkowej w Eksploratorze. Klikamy pojawi się okno z kodem PIN, chomić z niego pecet i odtworzyć wszystkie dane. podwójnie na Dodatkowe narzędzia do Windows, Ru- pozwalające na przeprowadze- Pendrive ratunkowy jest widoczny również pod fus i uruchamiamy program Rufus. W jego oknie nie parowania. Funkcja działa Windows; nie należy go formatować, gdyż stracimy wskazujemy pendrive, klikamy na Wybierz, wska- tylko na komputerach z modu- zujemy lokalizację obrazu Płyty Ratunkowej w for- łem Bluetooth. B macie ISO (w folderze płyty) i klikamy na Start. Uwaga! Wszystkie dane zapisane na pendrivie zo- Połączenie Wi-Fi staną nadpisane i nie da się ich odzyskać. ■ Jeżeli nie mamy napędu DVD: pobieramy obraz Kiedy komputer jest połączony ISO Płyty Ratunkowej oraz program Rufus z KŚ+ kablem z routerem, to korzysta- (ksplus.pl). Następnie tworzymy bootowalny jąc z Płyty Ratunkowej, możemy nośnik ratunkowy, postępując zgodnie z powyż- wygodnie pobrać na przykład szymi wskazówkami. aktualizacje ochrony antywiru- sowej. W przeciwnym razie po- INSTALACJA PŁYTY RATUNKOWEJ trzebne jest połączenie bezprze- 2 Gdy pojawi się okno z opcjami USB, wybiera- wodowe. Nawiążemy je, klikając Jeśli na dysku mamy zainstalowany Windows 10, my Instalacja na dysku twardym C . na ikonę Wi-Fi w menu Płyty Ra- 8, 7 lub Vista, możemy zainstalować Płytę Ratun- tunkowej. Potem klikamy na Wi- kową obok systemu operacyjnego i uruchamiać 3 Klikamy na Dalej w celu zapisania programu reless, a następnie dwukrotnie ją bez nośnika. startowego na dysku. na nazwę naszej sieci Wi-Fi, wpi- sujemy hasło sieci i klikamy na 1 Uruchamiamy Płytę Ratunkową, a następnie OK. O nawiązaniu połączenia in- w głównym oknie klikamy u góry na ikonę pen- formuje komunikat Online albo drive’a A (patrz obok). Ready. Kiedy lista Wi-Fi jest pu- sta, klikamy na On i Off w celu 4 Po ponownym uruchomieniu komputera bę- zresetowania adaptera. C dziemy mogli wybrać rozruch przez Płytę Ra- tunkową lub system Windows. 5/2021 75

PŁYTA RATUNKOWA 2021 ROZWZI ĄWZUIJNEMDYOPWROBSLEMY Kiedy komputer odmawia posłuszeństwa, warto mieć pod ręką Płytę Ratunkową 2021. Przeczytajmy, jak rozwiązywać najczęstsze problemy z Windows FCUIENKKACWJEE NAPRAWA WINDOWS Wypalanie dysku Płyta Ratunkowa po- naprawczego Windows zwala szybko rozwią- zać typowe problemy W wypadku niektórych awarii z Windows. Aby uru- Windows może pomóc tylko chomić odpowiednią nośn­ ik do naprawy systemu funkcję naprawczą, kli- od Microsoftu. Jeśli go nie ma- kamy na Naprawa Win- my, klikamy na Napraw Windows, dows w menu głównym Tworzenie DVD z Windows i na i wybieramy opis: Tworzenie nośnika naprawczego, aby stworzyć go za pomocą ■ Awaria komputera Płyty Ratunkowej. Jeśli komputer często się zawiesza, przyczy- Wypalanie płyty ną mogą być proble- instalacyjnej Windows my sprzętowe, takie jak przegrzewający się Test obciążeniowy pozwoli ustalić, które podzespoły mogą odpowiadać za zawieszenia komputera W najgorszym przypadku pomo- że tylko reinstalacja Windows. Za procesor albo uszkodzony dysk twardy. Aby ustalić dzeniu uległa partycja startowa albo partycja pomocą Płyty Ratunkowej wypa- dokładny powód, Płyta Ratunkowa bada podzespoły systemowa Windows. Aby rozwiązać również limy także instalacyjną płytę DVD komputera, przeprowadzając test obciążenia i wy- ten problem, klikamy na Kliknij tutaj, aby od- dla Windows 10, 8.1 albo 7: kli- sokiej temperatury. Kiedy na przykład procesor za- tworzyć partycję startową Windows. kamy na Napraw Windows, Two- nadto się rozgrzeje, zostaną wyświetlone wskazów- rzenie DVD z Windows i na Two- ki dotyczące dalszego postępowania. W przypadku ■ Uszkodzony rejestr rzenie nośnika instalacyjnego. uszkodzenia dysku twardego narzędzie przejdzie do Przyczyną jest prawdopodobnie działanie tro- funkcji zabezpieczania danych, pomagając nam za- jana, który zmanipulował ustawienia startowe Wskazówki w PDF pisać pliki z komputera na bezpiecznym nośniku. Windows. W miejsce pulpitu pojawia się na przy- kład Wiersz polecenia albo szkodliwe oprogra- Klikając na Wskazówki w menu ■ Uszkodzony sektor startowy dysku mowanie. głównym, znajdziemy instrukcje Jeśli uruchamianie Windows jest przerywane Płyta Ratunkowa przywraca właściwe ustawie- i poradniki w formacie PDF. komunikatami błędów, to uszkodzone są pliki nia. Następnie powinniśmy oczyścić nasz kom- startowe. Może je naprawić tylko sam Windows. puter z wirusów. Informacje, jak to zrobić, znaj- 76 5/2021 Płyta Ratunkowa podpowiada, co należy zrobić. dziemy na stronie obok. Wybieramy instrukcję dla naszej wersji systemu. Jeśli nie uda się naprawić Windows narzędziami Płyty Ratunkowej, wypróbujmy dysk naprawczy ■ Uszkodzone pliki systemowe Microsoftu (patrz ramka z lewej strony). Jeśli pojawia się jeden z wymienionych poniżej błędów, otwieramy funkcję naprawy. Mamy wte- dy takie możliwości: ● Brakujący bootsektor: Prawdopodobnie uszko- dzony jest tylko sektor startowy Windows. Kli- kamy na Kliknij tutaj, aby naprawić sektor star- towy twardego dysku, by Płyta Ratunkowa 2021 automatycznie naprawiła problem. Możliwy skutek infekcji trojanem to sytuacja, w której Windows ● U szkodzona partycja: Jeśli automatyczna napra- uruchamia się z fałszywym pulpitem. Płyta Ratunkowa 2021 wa nie wystarczy, to prawdopodobnie uszko- pozwala rozwiązać ten problem, naprawiając rejestr www.komputerswiat.pl

SKANOWANIE KOMPUTERA POD KĄTEM WIRUSÓW 3 Aby uruchomić Windows, restartujemy Przestarzałe oprogramowanie i lekceważe- w oknie Konfiguracja sieci wybieramy na- komputer. Jeśli zainfekowane były pliki nie zaleceń dotyczących bezpieczeństwa szą sieć Wi-Fi, aby ESET mógł zaktualizować systemowe, to mogły zostać uszkodzone powodują, że pomimo ochrony antywiruso- bazy wirusów. Wyrażamy zgodę na pobranie i system się nie uruchomi. W takiej sytu- wej infekcje komputera wciąż nie należą do i zainstalowanie skanera ESET. acji zabezpieczamy nasze dane, i ponow- rzadkości. Jeśli pecet zauważalnie wolniej nie instalujemy Windows z płyty instalacyj- działa albo często pojawiają się komunika- 2 Rozpoczynamy szukanie wirusów, to zna- nej (patrz strona obok). ty o błędach, zbadajmy go za pomocą ska- czy definiujemy ustawienia jak na ilustra- nera ESET z Płyty Ratunkowej 2021. Aby cji po prawej stronie, klikamy na strzałkę program mógł zaktualizować bazy wirusów, i wskazujemy dyski do przeskanowania. Po komputer powinien mieć przynajmniej 8 GB uruchomieniu ESET zaktualizuje się i prze- pamięci operacyjnej. Jeżeli pecet ma mniej szuka komputer. Wyniki zobaczymy po klik- pamięci, skorzystajmy z systemu ratunko- nięciu na polecenie Wyświetl protokół. wego na nośniku USB. 1 Najpierw musimy nawiązać połączenie z internetem – wybieramy Bezpieczeń- stwo PC, Skaner antywirusowy. Jeżeli nasz pecet ma już połączenie z internetem, prze- chodzimy od razu do kroku 2. Jeśli nie, to ODBLOKOWYWANIE KOMPUTERA Jeśli zapomnieliśmy hasła do Windows albo kając na jego nazwę (na przykład na Admini- nia. Użytkownicy Windows 7 znajdą odpo- nie możemy dostać się do danych na za- strator). Klikamy na strzałkę i na OK. wiednią funkcję w Panelu sterowania. szyfrowanym dysku, pomoże nam funkcja A jeżeli logujemy się do Windows za pomocą Bezpieczeństwo PC. W razie potrzeby odblo- konta Microsoft, klikamy na Otwórz funkcję Wyświetlanie klucza BitLocker kuje nasze konto Windows lub ustali klucz resetowania hasła online, aby zmienić hasło odzyskiwania BitLocker dla naszego dys- na stronie Microsoftu. Jeśli zaszyfrowaliśmy twardy dysk za po- ku twardego. Po zrestartowaniu Windows możemy znów mocą funkcji BitLocker w Windows 10 Pro, zalogować się do systemu. Jeśli nasze konto a system przestał się uruchamiać albo wy- A nie ma teraz ochrony, to ustalamy dla niego łączyliśmy chip zabezpieczający TPM (Tru- B nowe hasło. W tym celu w Windows 8/10 kli- sted Platform Module) naszego komputera kamy w oknie ustawień systemu na Konta, w BIOS-ie, w takim przypadku, aby odzyskać Resetowanie hasła Windows a następnie przechodzimy do opcji logowa- dostęp do danych, jest potrzebny kod przy- wracający (Recovery Key). Klikamy na Resetowanie hasła Win- dows A i wybieramy wersję Windows. Ten kod standardowo jest zapisany Zobaczymy konta użytkowników. online na naszym koncie Microsoft. Jeśli chcemy odblokować lokalne ha- Płyta Ratunkowa 2021 umożliwia sło do systemu, wybieramy konto, kli- jego poznanie. W tym celu klikamy na Odszyfrowanie dysku BitLocker B i logujemy się do konta Microsoft. 5/2021 77

PŁYTA RATUNKOWA 2021 I OCHORDOZYNSKAIWDANAIENYCH Płyta Ratunkowa 2021 pomaga przywracać, naprawiać oraz zabezpieczać dane CFUIENKKACWJEE ODZYSKIWANIE DANYCH Ratowanie CD/DVD Jeśli przez przeoczenie skasowaliśmy ważne pli­ według wykonawców. Po uruchomieniu odzyski­ ki albo nawet całą partycję, znajdziemy pomoc, wania uratowane pliki zostaną zapisane na noś­ Jeśli nie możemy odczytać płyty klikając w menu Płyty Ratunkowej na Odzyski- niku docelowym. Odtworzenie nazw plików jest CD, DVD albo Blu-ray, to funkcja wanie danych. niemożliwe, otrzymują one nazwy, które nic nam Płyty Ratunkowej Uratuj CD/DVD nie powiedzą. Aby sprawdzić zawartość plików, pozwoli nam skopiować jej za- Przywracanie skasowanych plików musimy je otworzyć. W celu zmiany nazwy pliku wartość. Uruchamiamy kompu- Jeśli dane nie zostały nadpisane, to pliki na ogół klikamy na niego i naciskamy � i �. ter z pendrive’a ratunkowego, można uratować. W tym celu klikamy na Odyzskaj wkładamy uszkodzoną płytę do usunięte pliki i wybieramy narzędzie odpowied­ Przeszukiwanie zabezpieczonych danych napędu, w menu Płyty Ratunko- nie dla nośnika, z którego chcemy je odzyskać. Pliki, których nie da się odzyskać w opisany spo­ wej wybieramy Odzyskiwanie da- ■ Napędy peceta: Jeśli pliki zostały skasowane sób, możemy próbować przywrócić z kopii bezpie­ nych, Odzyskaj dane z CD/DVD z dysku twardego albo z nośnika podłączonego czeństwa (jeśli je mamy) na dwa sposoby: i postępujemy według instrukcji. do komputera, wybieramy Odzyskaj usunięte pli- ■ Przeszukiwanie kopii bezpieczeństwa Windows: ki, typ nośnika i typ pliku, na przykład dokumen­ Windows tworzy kopie plików w tle (volume sha­ Niszczarka plików ty Office albo zdjęcia. dow copy). Ta opcja pozwala znaleźć i otworzyć ■ Aparat/smartfon: Jeżeli skasowaliśmy zdjęcia taką kopię. Po jej wybraniu wskazujemy nośnik Jeśli mamy zamiar oddać kom- bezpośrednio w urządzeniu, które można pod­ docelowy, przeszukujemy folder VSS i przeciąga­ puter do naprawy albo go poży- łączyć do komputera kablem USB i uruchomić my znalezione pliki do okna Zabezpieczenie. czyć czy sprzedać, powinniśmy w trybie pamięci masowej, robimy to; w przeciw­ ■ Przeszukiwanie pliku obrazu: Jeśli za pomocą dokładnie wykasować nasze da- nym razie wkładamy kartę pamięci do czytnika oprogramowania do backupu utworzyliśmy ob­ ne, by nie udostępnić ich wraz podłączonego do komputera. Potem wybieramy raz dysku, dzięki tej funkcji otworzymy kopie bez­ z nośnikiem osobom postron- Odzyskaj usunięte pliki i wskazujemy nośnik lub pieczeństwa z rozszerzeniami .iso, .vhd, .vhdx, nym. Dane wymażemy, klikając urządzenie. .vdmk i .dmg. Zapisujemy uratowane pliki na wy­ na Niszczenie danych w menu W obu przypadkach wybieramy nośnik docelowy, branym nośniku. Płyty Ratunkowej. na przykład miejsce na kopie bezpieczeństwa na Za pomocą opcji Niszczenie da- pendrivie ratunkowym. Wybierając funkcję sorto­ Przywracanie skasowanych partycji nych, Usuwanie niepotrzebnych wania, sprawimy, że zdjęcia zostaną uporządko­ Jeśli zniknął cały nośnik, to może za to odpowiadać plików pozbędziemy się także pli- wane według daty wykonania, a pliki muzyczne szkodliwe oprogramowanie, ale zdarza się to także ków tymczasowych. przy błędach w obsłudze narzę­ dzi do partycjonowania. Jeżeli 78 5/2021 problem dotyczy partycji boot albo systemowej Windows, to komputer się nie uruchomi. Gdy klikniemy na Odzyskaj usunięte partycje, Płyta Ra­ tunkowa pokaże wszystkie podłączone nośniki i uszko­ dzone partycje. Po wskazaniu sprawiającego problemy dysku program wy­ szuka na nim stare partycje. Możemy je następnie odtwo­ Płyta Ratunkowa automatycznie znajduje skasowane napędy (partycje) na dyskach rzyć, a zapisane na nich dane twardych i nośnikach USB. Te partycje możemy przywracać lub otwierać w celu uratowania skopiować na inny nośnik. zapisanych na nich danych www.komputerswiat.pl

A NAPRAWA PLIKÓW B Kiedy posłuszeństwa odmawiają Outlook, Fi­ C refox czy Word, to winne są często uszkodzo­ ne pliki. Pomoże nam funkcja Naprawa plików. Firefox D da C i Wybierz plik wy­ szukujemy sprawiają­ Outlook Jeśli Firefox uruchamia się z komunikatem cy problemy plik na dysku i wybieramy nośnik Nie można załadować Twojego profilu, to oprócz docelowy. Płyta Ratunkowa po kliknięciu na Kiedy zawiesza się Outlook i nie można napra­ zakładek straciliśmy także hasła interneto­ strzałkę zabezpieczy zawartość dokumentu wić jego pliku danych, grozi nam utrata wszyst­ we. Funkcja Napraw profil Firefoxa B otwiera jako nowy plik z rozszerzeniem .txt albo .html. kich wiadomości. Płyta Ratunkowa znajduje uszkodzone profile przeglądarki. Wybieramy Możemy otworzyć go w Wordzie i zapisać. i otwiera pliki PST albo OST. Klikamy na Na- dysk, gdzie jest zainstalowany Firefox. Następ­ praw pocztę programu Outlook A , wybieramy nie możemy w przeglądarce awaryjnej odtwo­ Nieczytelne pliki dysk twardy, na którym jest zainstalowany rzyć nasz kompletny profil i logować się do ser­ Jeśli przy otwieraniu pliku Windows zgłasza, Outlook, i plik danych. Zostanie on otwarty wisów, z których zwykle korzystamy. Instrukcja że plik jest nieczytelny, jest to zwykle błąd sys­ w ratunkowym programie pocztowym i wy­ na stronie startowej przeglądarki podpowie temowy. Klikamy na Napraw uszkodzony plik świetlony w folderze Outlook-Import. Teraz mo­ nam, jak przywrócić hasła pod Windows. D i Wybierz plik, wskazujemy plik i klikamy na żemy czytać nasze wiadomości, odpowiadać Otwórz. Określamy nośnik docelowy i klikamy na nie, przekazywać je dalej, a jeśli Płytę Ra­ Word na strzałkę. Płyta Ratunkowa utworzy kopię tunkową uruchomiliśmy z pendrive’a z miej­ jeden do jednego (obraz) nośnika zawierają­ scem do zapisywania kopii danych, to mo­ Jeżeli w Wordzie nie możemy otworzyć doku­ cego nieczytelny plik i z niego go odtworzy. żemy je nawet wgrać ponownie do Outl­ooka. mentu z rozszerzeniem .doc, .docx, .rtf albo Uwaga! Nośnik docelowy dla obrazu musi być .odt, to niekoniecznie oznacza to, że plik jest przynajmniej tak samo duży jak dysk źródłowy. stracony. Po kliknięciach na Napraw pliki Wor- WYŚWIETLANIE KLUCZY LICENCYJNYCH NOWOŚĆ Jeżeli musimy ponownie zainstalować Win­ rzędzie do wyszukiwania licencji dows lub pakiet Office, możemy potrzebo­ samo wykryje klucze w danym wać swojego klucza licencyjnego. Jeśli go nie systemie. mamy i nie możemy znaleźć, a system czy pa­ kiet przestał się uruchamiać, pomoże nam 1 Po uruchomieniu kompute­ nowe narzędzie na Płycie Ratunkowej, które ra za pomocą Płyty Ratun­ umożliwia szybkie odzyskiwanie kluczy licen­ kowej 2021 klikamy w głównym cyjnych. Wystarczy, że na komputerze jest za­ menu po lewej stronie na Odzy- instalowany Windows czy Office, wtedy na­ skiwanie danych. 2 Następnie po prawej kli­ 4 Po chwili pojawi się okno ze znaleziony­ kamy na Wyświetl klucz mi licencjami. Wystarczy je spisać i przy Windows i Office. nowej instalacji będziemy mogli z nich sko­ rzystać na tym samym urządzeniu. 3 Następnie w nowym oknie klika­ my na Dalej w celu przeskanowania wszystkich partycji w poszukiwaniu klu­ czy licencyjnych. 5/2021 79

PŁYTA RATUNKOWA 2021 I SPRZAAWBEDZZPAIENCIZEANZIAEBDEAZNPYCIEHCZEŃ Płyta Ratunkowa pomaga dbać o bezpieczeństwo danych. Pozwala sprawdzić, czy sieć nie jest narażona na ataki, i zabezpieczyć Windows 7, który nie jest już wspierany przez producenta SPRAWDŹ BEZPIECZEŃSTWO WI-FI Płyta Ratunkowa pomaga zabezpieczyć się my badanie. Płyta Ratunkowa informu- żej). Czekamy na zniknięcie paska postępu. przed atakami hakerów na naszą sieć Wi-Fi. je, czy nasza sieć ma szyfrowanie sła- Jeśli pasek nie znika nawet po długim cza- Narzędzia do tego celu znajdziemy w menu be (WEP albo WPA1), czy silne (WPA2, sie, to atak został rozpoznany i zablokowany Bezpieczeństwo komputera, Kontrola bezpie- WPA3) i po kliknięciu na OK rozpocznie przez nasz router albo switch. Wtedy spokoj- czeństwa. atak na hasło. Wykonujemy wskazów- nie możemy zakończyć skanowanie słabych ki wyświetlane na ekranie. Jeśli Płyta punktów. W przeciwnym razie przeglądar- Test zabezpieczeń Wi-Fi Ratunkowa będzie w stanie złamać ka Płyty Ratunkowej wyświetli raport z ba- nasze hasło do Wi-Fi, to jak najszyb- dania bezpieczeństwa – weźmy pod uwagę Ta funkcja pozwala ustalić siłę szyfrowania ciej powinniśmy je zmienić, postępu- zawarte w nim wskazówki. Jeżeli uruchomi- naszej sieci bezprzewodowej i przeprowadzić jąc według jej wskazówek. liśmy komputer z pendrive’a ratunkowego, symulację ataku hakerskiego na nasze hasło to raport zostanie automatycznie zapisany Wi-Fi. Przeprowadzając atak metodą algoryt- Sprawdzanie zabezpieczeń sprzętu właśnie na nim. Możemy później otworzyć mu siłowego, Płyta Ratunkowa wypróbowuje go pod Windows. aż 67 milionów haseł – to może trochę po- Na Płycie Ratunkowej znajduje się także ska- trwać. Po kliknięciu na Sprawdź bezpieczeń- ner portów. Jest to funkcja badająca wszyst- stwo Wi-Fi najpierw wybieramy naszą sieć kie zalogowane do sieci domowej urządze- Wi-Fi, określamy źródło haseł i rozpoczyna- nia, takie jak komputer, smartfony, smart TV i routery, pod kątem luk w zabezpieczeniach. Mogą to być niechronione łącza sieciowe (porty), ale też niedostatecznie zabezpie- czone serwery. Po kliknięciu na Znajdź słabe punkty podze- społów łączymy się z naszą siecią Wi-Fi i po kliknięciu na strzałkę rozpoczynamy analizę. Operacja zajmie około piętnastu minut (jeśli w sieci znajduje się więcej urządzeń, to dłu- SPRAWDŹ PRZEGLĄDARKĘ I PROGRAM POCZTOWY NOWOŚĆ 1 W głównym oknie Płyty Ratunkowej klika- 3 Po chwili zobaczymy listę znalezionych Automatyczne uzupełnianie haseł przez my po lewej stronie na Bezpieczeństwo profili użytkowników. Jeśli po nazwie pro- przeglądarkę jest bardzo wygodne. Ozna- komputera, a po prawej na Sprawdź przeglą- filu jest fraza niezabezpieczony, oznacza to, że cza to jednak, że nasze hasła są zapisywane darkę i program pocztowy. dane przechowywane w tym profilu są ogól- i przechowywane przez przeglądarkę. Warto nie dostępne i każdy może je odczytać. się zastanowić, czy nasza przeglądarka jest 2 Na kolejnym ekranie klikamy na Dalej, bezpieczna i czy nie da się wykraść z niej da- aby sprawdzić nasze programy pod ką- nych. Podobnie jest z programem poczto- tem ochrony profili użytkowników. wym – zawiera wiele cennych danych, gdy- by dostała się do nich niepowołana osoba, mogłaby wyrządzić wiele szkód. Płyta Ra- tunkowa 2021 może sprawdzić bezpieczeń- stwo przeglądarki i programu pocztowego. 80 5/2021 www.komputerswiat.pl

NAPRAWA WINDOWS 7 A Microsoft nie wspiera już Windows 7. Tym sa- Wybór napędu źródłowego mym luki w zabezpieczeniach nie są już na- prawiane przez producenta – stary system Przed zabezpieczeniem kasujemy wszystkie towany w windowsowym systemie plików. przestał być bezpieczny i lepiej nie używać niepotrzebne programy i pliki w Windows 7 W razie potrzeby możemy sformatować go go już na komputerze. Płyta Ratunkowa po- – im mniej danych, tym mniejszy obraz. Po pod Windows albo za pomocą programu zwala zabezpieczyć Windows 7 jako maszynę uruchomieniu Płyty Ratunkowej wybieramy GParted w Trybie eksperta. wirtualną, tak by stary system mógł działać Zabezpieczanie danych, Naprawa Windows 7 Inicjacja zabezpieczeniaw izolowanym środowisku. Pozwoli to na przy- A , a potem wskazujemy dysk z Windows 7. kład nadal używać programów, które mamy Ważne: Jeśli zaznaczymy opcję B , obraz zo- Po kliknięciu na strzałkę dysk zostanie za- w wersjach niedziałających w Windows 10. stanie dodatkowo zmniejszony. Ta operacja bezpieczony razem z wszystkimi partycjami może jednak uszkodzić Windows w przypad- i zapisanymi na nich programami i danymi ku błędów nośn­ ika. Dlatego najpierw prze- (może to potrwać nawet kilka godzin). Na ko- testujmy dysk (patrz strona 82). niec pojawia się komunikat o sukcesie – kli- kamy na OK. Uruchamiamy nowy komputer Wybór napędu docelowego z Windows 10 czy też instalujemy Windows Po kliknięciu na strzałkę podłączamy dysk 10 na starym komputerze bądź uaktualnia- USB, wybieramy Wczytaj ponownie i wska- my system. Kiedy Windows 10 jest już uru- zujemy podłączony nośnik docelowy. Aby był chomiony, podłączamy nośnik USB z zabez- widoczny, musi być przynajmniej tak samo pieczonym Windows 7 i wykonujemy kroki B duży jak napęd źródłowy i musi być sforma- opisane we wskazówce poniżej. U RUCHAMIANIE WINDOWS 7 JAKO MASZYNY WIRTUALNEJ Przygotowanie wirtualnej maszyny ■ CD/DVD: Żeby Windows 7 mógł korzystać naj, Tak, dwa razy na Dalej, Instalacja i Za- z włożonych do napędu płyt CD/DVD, klika- kończ. Po ponownym uruchomieniu powinni- Pobieramy z KŚ+ i instalujemy program Virtu- my na +, na napęd CD/DVD i na Wybierz. śmy móc korzystać z Windows 7 w wirtualnej alBox. Po uruchomieniu go podłączamy nośnik ■ Przeciąganie i upuszczanie: Aby móc prze- maszynie. Jeżeli nie uda nam się go urucho- zawierający zabezpieczony na nim w poprzed- ciągać pliki między Windows 7 i 10, w sekcji mić, to w BIOS-ie komputera z Windows 10, niej wskazówce Windows 7. Jeśli na dysku Ogólne, Zaawansowane i Przeciąganie i upusz- jeśli korzystamy z procesora Intel, musimy twardym jest dość miejsca, można przenieść czanie zaznaczamy opcję Dwukierunkowy. przestawić funkcję Intel Virtual Technology na na niego folder z Windows 7. Potem klikamy pozycję Enabled (w sekcji Security, Advanced podwójnie na skopiowany folder Uruchamianie wirtualnej maszyny lub Configura- i na plik win7 z niebieską ikoną. tion). Jeżeli ko- Po kliknięciach na OK i na Uruchom w oknie rzystamy z pro- Konfiguracja wirtualnej maszyny wirtualnej maszyny pojawi się pulpit Win- cesora AMD, dows 7. Wykonujemy wskazówki VirtualBoxa w opcjach pły- Klikamy na Zmień i wprowadzamy ustawienia: i Windows dotyczące konfiguracji (wirtualnej) ty głównej po- ■ Sieć: Jeśli zaznaczona jest funkcja Włącz sieci i aktywacji Windows. By móc korzystać dobnie trzeba kartę sieciową, to Windows 7 będzie używać z dodatkowych funkcji VirtualBoxa, klikamy zmienić usta- połączenia z internetem należącego do Win- na Urządzenia i Zamontuj obraz płyty z dodat- wienia wirtu- dows 10. Jeżeli Windows 7 ma nie łączyć się kami gościa, w nowym oknie dwukrotnie na alizacji. z siecią, to usuwamy zaznaczenie. VBoxWindows-Additions.exe, potem na Wyko- 5/2021 81

PŁYTA DIAGNOSSPTYRKZAĘI NTAUPRAWA RATUNKOWA 2021 Płyta Ratunkowa 2021 pomaga rozwiązywać problemy ze sprzętem. Za jej pomocą przetestujemy komponenty i naprawimy niektóre usterki TESTOWANIE KOMPONENTÓW KOMPUTERA Nieprawidłowo działające podzespoły są po­ Prognoza żywotności SSD Duża pamięć za niewielkie pieniądze? Badając pojemność wodem pojawiania się komunikatu o błę­ pamięci, sprawdzimy, czy nie zostaliśmy oszukani dach i zawieszania się komputera, a jeśli O ile podczas typowego przeglądu kompute­ problem dotyczy nośników, grozi nam rów­ ra następuje odczyt danych diagnostycznych Sprawdzanie stanu nośników USB nież utrata danych. Narzędzia z menu Na- bezpośrednio z protokołów autotestu (warto­ prawa sprzętu, Testy sprzętu pomogą nam ści SMART) nowoczesnych dysków twardych, Pamięci USB z czasem ulegają zużyciu. Aby nie tylko rozpoznać przyczyny kłopotów, ale to Szybki test SSD zapewni nam precyzyjną sprawdzić, czy zapisywanie na nich danych na­ też utrzymać komputer w dobrej formie. prognozę na temat stanu komórek pamięci dal jest bezpieczne, klikamy na Testy sprzętu, w szybkich napędach SSD. Po uruchomieniu Test dysku USB, Test zużycia USB, wybieramy Obciążeniowy test komputera znalezione napędy SSD pojawią się jako pas­ki napęd i klikamy na strzałkę. Pamięć zostanie postępu. Im pełniejszy jest pasek, tym bliższy zapisana określonym wzorcem danych i po­ Klikając na Inspekcja PC, poddamy komputer swojej granicy zużycia jest dysk. W przypadku nownie odczytana. Jeśli po porównaniu okaże testowi obciążeniowemu. Może on potrwać niekorzystnej prognozy nie musimy od razu wy­ się, że część danych została utracona, to noś­ wiele godzin i sprawdza ważne komponenty, mieniać dysku, powinniśmy jednak wykonać nik nie jest już bezpieczny – otrzymamy wte­ takie jak pamięć operacyjna, dysk, procesor, kompletną kopię bezpieczeństwa. W module dy odpowiednią informację. Ważne: Pendrive a nawet skuteczność działania wentylatorów. Zabezpieczanie danych klikamy na Kopia zapa- do testu w miarę możliwości powinien być pu­ Na koniec pokazuje się ocena systemu w ko­ sowa i przywracanie dysku i wykonujemy kopię sty, choć dane na nim nie zostaną nadpisane. lorach sygnalizacji świetlnej i wskazówkami, zgodnie z instrukcjami. co należy zrobić. Warto wiedzieć: Jeśli zabrak­ Sprawdzanie pojemności nośników USB nie nam czasu, klikamy na Anuluj test i póź­ Badanie pamięci operacyjnej niej wykonujemy test jeszcze raz. Zdarza się, szczególnie gdy kupujemy noś­niki Płyta Ratunkowa sprawdza pamięć operacyj­ USB po okazyjnych cenach przez internet, że Sprawdzanie stanu monitora ną RAM już w momencie uruchamiania i au­ mają one zawyżoną pojemność – są widocz­ tomatycznie informuje o wykrytych błędach. ne w systemie jako pojemniejsze niż w rze­ Za pomocą narzędzia Test pikseli monito- Klikając na Test pamięci RAM, otrzymamy dal­ czywistości. Może to prowadzić do utraty da­ ra uwidocznimy błędy pikseli. Są to martwe sze szczegóły i ewentualnie instrukcję wymia­ nych – pliki, które trafią do fałszywego obszaru albo stale świecące punkty na wyświetla­ ny pamięci. Przycisk Test pamięci RAM uru­ pamięci, przepadają. Jeśli chcemy sprawdzić czu. W oknie z wyjaśnieniem klikamy na chamia program Memtest86+, który dostarcza kupiony pendrive, klikamy na Test dysku USB, OK, a potem na dowolne miejsce ekranu. dokładnych danych diagnostycznych. Jeśli pro­ Test wydajności. Wybieramy nośnik z listy i kli­ Pojawi się całopowierzchniowy, czarny ob­ gram ten również po dłuższej pracy nie pokaże kamy na strzałkę, by wykonać test. Im dłu­ raz. Zwróćmy uwagę, czy nie widać punktów żadnych zaznaczonych na czerwono błędów, żej trwa test, tym bardziej prawdopodobne, w innych kolorach – to uszkodzone pikse­ to wszystko jest w porządku. Ważne: Mem­ że deklarowana pojemność jest prawdziwa. le. Kolejnymi kliknięciami zmieniamy kolo­ test86+ ma problemy z uruchamianiem na Na koniec Płyta Ratunkowa wyświetli wynik. ry, prawy przycisk myszy cofa sekwencję. nowszych komputerach z UEFI i może pojawić Uwaga! Za zgodą sprzedającego taki test się blue screen. W takim przypadku wyłącza­ warto przeprowadzić w sklepie przed za­ my komputer i uruchamiamy go jeszcze raz. kupem monitora. Test pamięci RAM dostarczy informacji o pamięci operacyjnej i wyświetli instrukcje Jeśli w naszym komputerze jest nośnik SSD, Płyta Ratunkowa pozwoli nam go przetestować www.komputerswiat.pl 82 5/2021

NAPRAWIANIE KOMPONENTÓW KOMPUTERA Płyta Ratunkowa nie tylko testuje kompo­ Rozwiązywanie problemów z internetem Kasowanie zawieszonych zadań drukowania nenty komputera, ale też pomaga rozwią­ Płyta Ratunkowa pomoże nam także wte­ zywać problemy, jakie mogą powodować: dy, gdy przeglądarka internetowa pod Win­ Kiedy drukarka jest niedostępna w mo­ naprawia nośniki USB oraz ratuje w razie dows wyświetla komunikaty błędów, takie mencie uruchamiania drukowania, zada­ kłopotów z działaniem internetu czy funk­ jak Nie można nawiązać połączenia z serwerem nie pozostaje w kolejce, blokując kolejne cji drukowania. proxy albo Połączenie przerwane lub podczas wydruki. Płyta Ratunkowa może pomóc przeglądania internetu pojawiają się nie­ i w takim wypadku. Naprawa pamięci USB chciane strony. W menu głównym klikamy na Niszczenie Przyczyną takich problemów na ogół jest danych i Usuwanie niepotrzebnych plików. Z pewnością dobrze to znamy: nośnik USB niewłaściwa konfiguracja albo zmanipulo­ W następnym oknie zaznaczamy opcję Wi- nagle oferuje o wiele mniej pamięci, niż fi­ wanie ustawień sieciowych, które w ekstre­ szące zadania drukowania C i klikamy na zycznie ma, albo generuje komunikaty błę­ malnym przypadku prowadzi użytkownika strzałkę. dów. Formatowanie w takich przypadkach do zainfekowanych wirusami stron inter­ często nic nie daje, bo takie problemy po­ netowych. C wodują z reguły niewidoczne partycje, któ­ W takim wypadku warto pamiętać, że Pły­ D re można usunąć tylko za pomocą specjal­ ta Ratunkowa resetuje istotne ustawienia E nego oprogramowania. dotyczące połączenia z internetem, na­ Płyta Ratunkowa potrafi automatycznie re­ Korzystając z tej samej funkcji, możemy setować takie nośniki do stanu fabryczne­ także skasować pliki śmieci. go i sprawia, że znów dostępna jest pełna ■ Pliki tymczasowe D : Jeśli zaznaczymy tę pojemność. Przy okazji rozwiązywane są opcję, Płyta Ratunkowa uwolni Windows od także problemy uniemożliwiające ponow­ plików śmieci wygenerowanych przez sys­ ne sformatowanie nośnika. tem i użytkowników komputera (na wszyst­ Aby skorzystać z tej funkcji, w menu Napra- kich kontach). wa sprzętu klikamy na Naprawa dysku USB ■ Zawartość Kosza E : Jeżeli wybierzemy tę A , wybieramy nośnik do naprawienia, kli­ opcję, Płyta Ratunkowa opróżni Kosz sys­ kamy na strzałkę i na OK. temowy. Dodatkowo ta operacja obejmie konta wszystkich użytkowników. A prawia standardowe łącza sieciowe Win­ dows (proxy), ukryty plik hosts oraz wszyst­ kie opcje internetowe systemu operacyjne­ go. W menu Naprawa sprzętu klikamy na B Naprawa sieci B i wy­ konujemy instrukcje wyświetlane na ekra­ nie. 5/2021 83

PŁYTA RATUNKOWA 2021 TRNAYJLBEUPSZEEKNASRPZĘEDRZITAA Tryb eksperta to 70 ważnych narzędzi oraz awaryjne środowisko pracy, w którym nawet w razie poważnej awarii Windows możemy korzystać z przeglądarki internetowej czy pakietu biurowego CFUIENKKACWJEE PRACA W INTERNECIE W Trybie eksperta, kli- A W Płycie Ratunkowej 2021 dostęp do Trybu eks- Jeśli używamy Płyty Ratunkowej umieszczonej na perta mamy cały czas, a tym samym możemy pendrivie o pojemności przynajmniej 16 GB, plik zo- kając na A albo naci- korzystać z ponad 70 przydatnych programów stanie na nim zapisany. Znajdziemy go, klikając na skając �, otwieramy ratunkowych i serwisowych oraz umożliwiają- pasku u dołu ekranu na Folder osobisty C i Pobrane. menu z wszystkimi narzędziami. cych pracę – nawet w wypadku awarii Windows. Kiedy otworzymy folder pendrive’a pod Windows, Poznajmy niektóre z nich. Otworzymy je, klikając na ikony na pasku u dołu także zobaczymy katalog z pobranymi plikami. ekranu. Znajdziemy tu między innymi Firefoxa A . Jeżeli uruchamiamy Płytę Ratunkową z DVD albo mniejszej pamięci USB, możemy skopiować plik BCA na napęd USB i stamtąd później otworzyć go pod Windows. W tym celu trzeba zamontować nośnik 1 Jeśli korzystając z Płyty Ratunkowej, mamy z możliwością zapisu, jak opisano to w kolejnej po- już połączenie z internetem, przechodzimy radzie (poniżej). od razu do kroku 2, w przeciwnym razie klikamy na ikonę sieci B i postępujemy, jak opisano na 3 Możemy rozpocząć nawet zdalne połączenie stronie 75. z innym komputerem, korzystając z narzę- dzia TeamViewer, które znajdziemy w Menu pro- 2 Klikamy na ikonę Firefoxa i rozpoczynamy ko- gramów, Inne narzędzia, TeamViewer. Zanim za- rzystanie z internetu. Aby pobrać plik, zaczy- czniemy używać programu, po jego włączeniu namy go ściągać, a potem klikamy na Zapisz i na należy pobrać najnowszą aktualizację. Dopiero OK. A oto co zrobić, by pobrany plik został zacho- po jej pobraniu i uruchomieniu możemy zdalnie wany również po zamknięciu Płyty Ratunkowej: łączyć się z innymi komputerami. VLC media player MONTOWANIE NAPĘDÓW Dzięki Płycie Ratunkowej nawet Z wyjątkiem nośnika backupu napędy A Ważne: Napędy nie noszą tu znanych z Windows jeśli nasz system ulegnie awarii, komputera w Trybie eksperta są zabez- oznaczeń literowych, ale na przykład sdb1. możemy obejrzeć film na kompu- pieczone przed dostępem. Aby sprawić, terze – w Trybie eksperta. Wy- by można było korzystać z napędów i zapisywać 2 Aby skopiować dane na zamontowany nośnik, starczy uruchomić z menu pro- na nich dane, na początek klikamy na ikonę A . przeciągamy je z wciśniętym przyciskiem my- gramów VLC media player. szy do jego okna. 1 Jeśli chcemy korzystać z pamięci USB, po klik- W ten sam sposób możemy również skopiować VeraCrypt nięciu na Napędy A w nowym oknie u góry zo- pliki na dysk systemowy. Odpowiednią party- baczymy nasz napęd. Aby móc zapisywać na nim cję znajdziemy z reguły na dysku twardym z do- Jeśli potrzebujemy uzyskać do- dane, klikamy na dozwolony zapis? i Montuj.... Za- piskiem ATA oraz ntfs. Nośnik systemowy mo- stęp do sejfu VeraCrypt, wystar- wartość napędu pojawi się w nowym oknie. żemy rozpoznać również po obecności folderu czy, że w Trybie eksperta kliknie- Windows. my na menu programów, Akceso- Bądźmy jednak ostrożni, by nie skasować waż- ria, VeraCrypt. Następnie montu- nych danych! Jeśli chcemy tylko otworzyć pliki jemy wolumen, wprowadzamy bez zapisywania, to lepiej zamontować napęd, hasło i możemy korzystać z za- nie zaznaczając opcji dozwolony zapis? szyfrowanego kontenera. www.komputerswiat.pl Edytor rejestru Dostępny w Trybie eksperta FRED Registry Editor może otwierać ba- zę danych rejestru Windows i usu- wać błędy. 84 5/2021

WYŚWIETLANIE INFORMACJI ANONIMOWE SURFOWANIE O SYSTEMIE W SIECI Z VPN-FOX NOWOŚĆ A W najnowszej Płycie Ratunkowej jest też specjalnie przygotowana Klikając na ikonę A , wyświetlamy monitor systemu z wie- wersja Firefoxa z dodatkiem, który umożliwia korzystanie z VPN – loma pożytecznymi informacjami o naszym komputerze. Obok tem- VPN-Fox. Aby skorzystać z tej wersji przeglądarki, nawiązujemy po- peratury procesora (CPU), obciążenia pamięci operacyjnej (RAM) łączenie z internetem, następnie klikamy na Bezpieczeństwo PC, i stanu naładowania akumulatora notebooka (zasilanie) monitor Bezpieczna przeglądarka, Bezpieczny VPN. Po systemu pokazuje również termin ostatniej aktualizacji skanera chwili uruchomiona zostanie przeglądarka antywirusowego ESET. Aby zamknąć okno, klikamy na przycisk X. z dodatkami służącymi do nawiązania bez- piecznego połączenia. W celu skorzystania z usługi VPN musimy BEZPIECZNE PRZEGLĄDANIE wybrać jedno z rozszerzeń – część z nich znajduje się bezpośred- INTERNETU Z SAFE-FOX NOWOŚĆ nio na górnym pasku w prze- glądarce. Dostępne rozszerze- W sekcji Bezpieczeństwo PC znajdziemy moduł Bezpieczna prze- nia to między innymi: glądarka. Klikamy dwukrotnie na Bezpieczna przeglądarka, a uru- ■ Hide.me – bezpłatna usługa chomiona zostanie specjalna wersja Firefoxa –Safe-Fox, która za- VPN, działa bez rejestracji, od wiera dodatki zwiększające bezpieczeństwo. Oto niektóre z nich: razu możemy z niej skorzystać. ■ Facebook Container – uniemożliwia Facebookowi śledzenie na- Nie ma ograniczeń ilości da- szej aktywności w sieci. nych. Jeśli pojawia się błąd „Serwer proxy odmawia połączenia”, ■ LastPass – pozwala na przechowywanie haseł w szyfrowanej wybieramy konkretny kraj zamiast opcji automatycznej. chmurze, umożliwiając automatyczne logowanie. ■ HMA – konieczna jest rejestracja, po niej do dyspozycji będzie- ■ Privacy Badger – blokuje funkcje monitorowania (trackery) na my mieli dostęp do pięciu serwerów w różnych państwach. stronach internetowych. ■ TunnelBear – ta usługa również wymaga rejestracji, w zamian ■ HTTPS Everywhere – wymusza ładowanie zaszyfrowanych wer- uzyskujemy dostęp do 26 lokalizacji na całym świecie i do 250 MB sji stron internetowych („włącza https”). transferu miesięcznie. ■ Popup Blocker – pozwala na otwieranie wyskakujących okienek ■ ZenMate – rejestracja nie jest konieczna, mamy dostęp do kil- tylko i wyłącznie za naszą zgodą. ku serwerów na świecie, ale transfer ograniczony jest do 2 MB/s. ■ Bitdefender TrafficLight – chroni przed złośliwym oprogramowa- ■ NordVPN i SurfShark – w przypadku tych dodatków musimy do- niem i fałszywymi witrynami. konać rejestracji i wykupić płatny plan; szczegóły na ich stronach. ■ Cookie AutoDelete – automatycznie usuwa cookies. ■ Startpage – pozwala na przekazywanie zapytań wyszukiwa- SPRAWDZANIE KONTA NOWOŚĆ nia anonimowo do Google, tak aby nie można ich było z nami powiązać. W przeglądarce Safe-Fox możemy sprawdzić, czy nasz adres e-mail nie znajduje się w bazie danych ze złamanymi hasłami. Wy- starczy przejść na stronę: sec. hpi.de/ilc/search?lang=en następ- nie wpisujemy nasz adres e-mail i klikamy na Check email address!. Otrzymamy e-mail z informacją na temat zagrożenia naszego adresu. 85

PORADNIK Przydatne wskazówki do Signala ALTERNATYWA DLA WHATSAPPA TAK DZIAŁA SIGNAL WhatsApp znów stoi w ogniu krytyki. W czym Signal jest lepszy? Jak migrować z WhatsAppa do Signala? W hatsApp, choć na rynku Każdy użytkownik musi sam zde­ komunikatorów interne­ cydować, czy chce zmienić komu­ towych jest liderem, to nikator oraz na jaki. Za Signalem regularnie wywołuje irytację przemawia fakt, że jego operator użytkowników – ostatnio nowy­ konsekwentnie stawia na ochronę mi warunkami świadczenia usług. danych. Zgodnie z nimi dane z Facebooka i WhatsAppa mają być synchroni­ Kto jest operatorem zowane, przez co wielu użytkow­ Signala? ników chciało odejść do innych komunikatorów. W dziedzinie Za Signalem stoi fundacja użytecz­ bezpieczeństwa i ochrony danych ności publicznej z USA, finansowa­ dobrze wygląda przede wszystkim na datkami, między innymi przez aplikacja Signal. Komputer Świat współzałożyciela WhatsAppa podpowie, na co należy uważać Briana Actona. Jako fundacja Sig­ w trakcie migracji. Dobrą datą na pożegnanie z Whats­ www.komputerswiat.pl Appem będzie 15 maja, od tego dnia bowiem WhatsApp będzie zezwalał na korzystanie ze swo­ jego serwisu tylko po akceptacji nowych warunków użytkowania. Facebook wprawdzie obiecuje, że WhatsApp w Europie nie będzie dzielił się danymi użytkowników z Facebookiem, na przykład aby spersonalizować wyświetlane w sieci społecznościowej reklamy, ale informacje takie jak numer te­ lefonu albo używane urządzenie będą przedmiotem wymiany – na przykład w celu eliminacji nadużyć. 86 5/2021

nal nie może być łatwo sprzedany wideo i dokumenty, nie ma więc ponownie zainstalować aplikację innej firmie. potrzeby usuwać ich oddzielnie, i zalogować się numerem telefonu o ile nie zmienialiśmy parame­ – kopia zapasowa zostanie przy­ Jak bezpieczny jest trów domyślnych pod Ustawienia, wrócona. Jeśli tego nie chcemy, Signal? Czaty, Multimedia w galerii (An), to dodatkowo musimy skasować ewentualnie Zachowaj w Rolce kopię zapasową. Signal od samego początku po­ z aparatu (iPh). Fotografie znaj­ ■ W iPhonie naciskamy Ustawienia, wstawał z myślą o bezpieczeń­ dziemy w aplikacji Zdjęcia lub naszą nazwę użytkownika, iCloud,­ stwie danych. Wszystkie wiado­ Galeria. W iPhonie znajdziemy je Zarządzaj miejscem, WhatsApp mości, zdjęcia, wideo i dokumenty w albumie WhatsApp, na urzą­ Messenger, Usuń dane i Usuń. oraz informacje o kontaktach są dzeniach z Androidem w zbiorze ■ W Androidzie uruchamiamy apli­ szyfrowane, a kod źródłowy jest o takiej samym nazwie. kację Dysk Google, dotykamy u góry dostępny do publicznego wglądu. po lewej stronie kresek menu, po­ Operator nie ma żadnego dostępu Czego nie ma Signal? tem Kopie zapasowe i trzech kro- do danych. Zapisane na serwerze pek widocznych obok kopii Whats­ informacje o kontaktach są chro­ Signal oferuje podobne funkcjonal­ Appa oraz wreszcie Usuń kopię nione kodem PIN. Oprócz tego ności jak WhatsApp, tylko funkcja zapasową. Signal szyfruje również wszystkie grupowych połączeń wideo nie pliki zapisywane przez aplikację jest do końca dopracowana i znaj­ Czy powrót jest na smartfonie. duje się aktualnie w fazie beta możliwy? (patrz zdjęcie). W dwie osoby mo­ Jak dokonać migracji? żemy już jednak przez Signala wy­ W każdej chwili możemy powró­ konywać połączenia wideo, komu­ cić do WhatsAppa – nawet jeśli Automatyczna migracja z Whats­ nikator ma także naklejki i GIF-y. skasowaliśmy aplikację, nasze Appa do Signala jest niemożliwa, konto i kopie zapasowe, musimy historii czatu nie można skopio­ Czy mogę korzystać tylko zacząć od nowa: zainsta­ wać z jednej aplikacji do drugiej. z obu aplikacji? lować aplikację, zalogować się numerem telefonu i WhatsApp Z tego powodu wszystkie Nic nie przemawia przeciwko ko­ znów będzie do usług. Skasowa­ grupy trzeba utworzyć od rzystaniu z WhatsAppa i Signala nie konta nie wyklucza nas z gro­ nowa, nie możemy też zabrać równolegle, nie musimy wybierać na użytkowników. ze sobą zapisanych naklejek. jednego komunikatora. Jeśli jed­ Trzeba jednak zauważyć, że nak nie chcemy wysyłać danych ważne dane można przed do Facebooka, to warto rozważyć migracją zabezpieczyć. ostateczne rozstanie. Również w Signalu dostęp odbywa się przez numer telefonu komórkowego i tak jak w WhatsAppie można wysyłać wiadomości na nu­ mery telefonów posiadanych kontaktów, o ile ci są zalogo­ wani do Signala. Wskazówka: zanim skasujemy WhatsAp­ pa, poinformujmy o migracji do Żegnaj, WhatsApp! Signala użytkowników z naszej listy kontaktów. Skasowanie aplikacji to dopiero połowa sukcesu, aby wziąć roz­ Jak zabezpieczyć dane? wód z WhatsAppem, musimy jeszcze skasować nasze konto. WhatsApp domyślnie automatycz­ W aplikacji androidowej przecho­ nie zapisuje w smartfonie zdjęcia, dzimy do trzech kropek u góry po prawej stronie i naciskamy Usta- wienia. Pod Konto znajdziemy Usuń konto. Jeżeli zapisaliśmy nasze czaty w iCloud albo Google Drive, to w razie potrzeby możemy kiedyś wrócić do WhatsAppa, wystarczy 5/2021 87

PORADNIK Przydatne wskazówki do Signala SIGNAL– WSKAZÓWKI Od konfiguracji po funkcje bezpieczeństwa – Komputer 1KNOANSFMIGAURRTAFCOJNAIEŚwiat pokaże, jak optymalnie korzystać z Signala ■ N ajpierw pobieramy aplikację Signal – prywatny ko- munikator ze sklepu App Store (iOS) albo Google Play (Android). Otwieramy aplikację i dotykamy Kontynuuj. 2 KZONRAZKYLSETAJNEKIE ■ Jeśli chcemy, aby zapisane w telefonie kontakty były Naklejki (stickers) to małe grafiki pozwalające dostępne w Signalu, to zezwólmy na dostęp do nich. uatrakcyjnić wiadomości. Aby wysłać naklejkę, na Wpisujemy nasz numer telefonu, naciskamy Dalej i OK, dole okna czatu dotykamy ikony buźki i kwadratu a potem wpisujemy otrzymany SMS-em PIN. z zagiętym rogiem. Teraz pojawi się wybór dostęp- nych naklejek. ■ Następnie konfigurujemy nasz profil, wpisując imię i nazwisko (opcjonalnie). Jeśli chce- my, to po dotknięciu ikony z aparatem możemy dodać nasze zdjęcie profilowe. W ostat- Dodawanie nowych stickerów KONF3IGURACJA 4 GKORNUFPIGYURACJAnimkrokuzabezpieczamyaplikacjękodemPIN,abyzaszyfrowaćnaszedane. Jeśli w rozmowie dostaniemy naklejkę, to możemy NI IAPAPDEZCIEECIE Aby skonfigurować grupę, dotykamy zapisać ją w Signalu: wystarczy jej dotknąć i wy- u góry po prawej stronie trzech kro- brać Zainstaluj. Nowe pakiety naklejek znajdziemy pek (albo w iPhonie na rysiku). Na- w sieci na fanpage’u signalstickers.com, który otwie- ciskamy Nowa grupa i dotykamy wy- ramy w smartfonie. Teraz musimy dotknąć pakietu branych członków. Potem dotykamy i + Add to Signal. Automatycznie otworzy się Signal – niebieskiej strzałki (iPhone: Dalej) naciskamy Zainstaluj. Naklejki są gotowe do użycia. 1 Przez iPada, PC i Maca możemy ko- i nadajemy grupie nazwę. Dotyka- rzystać z naszych rozmów w Signa- jąc ikony aparatu, możemy wybrać zdjęcie profilowe. Potem naciska- lu (z tabletu androidowego nie). Signal my Utwórz. musi być skonfigurowany na telefo- nie, a urządzenie wymaga połączenia z internetem. Tak to robimy w iPadzie. Na pececie i Macu wchodzimy na www.signal.org/pl/. 2 W smartfonowej aplikacji Signal otwieramy Ustawienia. Wybiera- my Połączone urządzenia, Sparuj nowe urządzenie (iPh) lub + (An) i skanuje- my kod QR z iPada. Teraz wykonuje- my instrukcję. 88 5/2021 www.komputerswiat.pl

5 ZZ DDJAĘTCĄIAWAŻNOŚCI Snapchat pokazał, jak to się robi, teraz również w Insta- gramie znalazła się opcja samokasujących się zdjęć, któ- re można obejrzeć tylko raz. Ta funkcja jest przydatna przy informacjach poufnych i niezbyt udanych selfie. Signal rów- nież oferuje możliwość wysyłania takich zdjęć. Wysyłanie samokasujących się zdjęć W oknie rozmowy dotykamy + i  Galeria (iPhone: ikona ga- lerii). Wybieramy zdjęcie. Przechodzimy dalej, dotykając małej strzałki u dołu po prawej stronie. Potem u dołu po lewej stronie naciskamy przycisk z symbolem nieskoń- czoności. Jak zwykle wysyłamy zdjęcie, dotykając strzał- ki u dołu. Odbiorca zobaczy zdjęcie tylko raz po dotknię- ciu Wyświetl zdjęcie. 6 ZAPOBIEGANIE SCREENSHOTOMTylkoAndroid:jeśliniechcemy,abyktośnanaszymsmartfoniez Androidemzro- bił zrzuty ekranowe rozmowy, to możemy tę funkcję wyłączyć w aplikacji. W prze- glądzie ostatnio otwartych aplikacji Signal pojawi się tylko jako szara powierzchnia. Zapobieganie screenshotom U góry po prawej stronie naciskamy trzy kropki, potem Ustawienia. Tam dotykamy punktu Prywatność, a następnie suwaka obok punktu Ochrona ekranu. Naturalnie nie możemy przez to zapobiec, aby osoby trzecie fotografowały nasze czaty, jeśli mają dostęp do telefonu. 7WZ YPŁOĄZCIZOAMNIUE SKZLPAIWEGIOATWUARNYIA Fot. Plus69, Olegback/iStockphoto.com Tylko Android: klawiatury ekranowe smartfonów rejestrują wpisy, aby uczyć się słów. Aby temu zapobiec, Signal oferuje tryb prywat- ny dla klawiatury. Tak go aktywować: ■ W  aplikacji Signal na smart- ■ Wybieramy punkt Prywatność. fonie dotykamy trzech kropek Tam znajdziemy Klawiatura u góry po prawej stronie, po- w trybie prywatnym, którą ak- tem Ustawienia. tywujemy, dotykając suwaka. 5/2021 89

PORADNIK Przydatne wskazówki do PowerToys WSKAZÓWEK DO PowerToys od Microsoftu uzupełnia Windows 10 o kapitalne funkcjonalności P owerToys to software’owy klasyk od Micro- gotowe, ale już dziś oferują osiem funkcji oraz pobrania. Po instalacji na pasku zadań pojawi softu. Kolekcja praktycznych narzędzi po polskie menu. Komputer Świat przygotował się ikona PowerToys (zdjęcie u góry). Jeśli tak się raz pierwszy ukazała się dla Windows 95 instrukcje do wszystkich narzędzi. nie dzieje, to klikamy na strzałkę Pokaż ukryte i jednym kliknięciem udostępniała ukryte ikony. Po kliknięciu na ikonę PowerToys otwo- wcześniej ustawienia systemowe. Własne edy- PowerToys: gratisowa instalacja rzą się ustawienia. Teraz możemy przyjrzeć się cje PowerToys otrzymały również Windows 98 wszystkim „zabawkom”, włączyć i wyłączyć oraz XP. Od roku 2019 ku zachwytowi fanów Na stronie download.komputerswiat.pl/akcesoria- oraz zmienić ich opcje. Ponieważ jednak więk- Microsoft pracuje nad PowerToys dla Win- -i-narzedzia/tweaking/powertoys znajdziemy ak- szość PowerToys jest wstępnie skonfigurowana, dows 10. Te nie są wprawdzie jeszcze do końca tualną wersję poglądową v0.33.1 do darmowego to okna tego będziemy potrzebowali rzadko. 1 FANCYZONES: AUTOMATYCZNE 2 ZMIANA ROZMIARU OBRAZÓW: UKŁADANIE OKIEN ZMNIEJSZAMY ROZMIAR WIELU ZDJĘĆ 1 Wyświetlamy ustawienia Po- FancyZones to wśród nowych werToys jak opisano powyżej. PowerToys jedno z najbardziej Klikamy na FancyZones i na Uru- lubianych narzędzi. Jeśli często chom edytor układu. pracujemy z wieloma oknami równocześnie, to pokochamy tę 2 Kliknięciem wybieramy od- funkcję. Funkcja dzieli pulpit na powiadający nam układ. Jeśli strefy i ulepsza przejrzystość, chcemy więcej lub mniej niż pre- bo okna zwiększają i zmniejsza- definiowane trzy strefy, to kli- ją się automatycznie po prze- kamy przy układzie na symbol ciągnięciu do danej strefy. Jeśli ołówka i określamy ich liczbę przy przeciąganiu okna przytrzy- przyciskami + i -. Możemy też mamy klawisz ↑, strefy staną ustalić odległości między stre- się widoczne i okna będą dopa- fami. Klikamy na Zapisz. Aby za- sowywać się do schematu ni- projektować własny układ stref, czym przyciągane magnesem. klikamy na przycisk +Utwórz Funkcja będzie działać po wpro- nowy układ. wadzeniu tego ustawienia: Chcemy zmniejszyć zdjęcia na Teraz pojawia się okno Zmiana pececie, na przykład do wysła- rozmiaru obrazów jak wyżej. nia przez e-mail albo do ogląda- nia na smartfonie? PowerToys 3 Chcąc na przykład wysłać zawiera funkcję zmniejszania zdjęcia przez e-mail, wybiera- rozmiaru zdjęcia. Tak to działa: my polecenie Małe. Potem kli- kamy na Zmień rozmiar. Zdjęcia 1 Najpierw zaznaczamy wybra- zostaną zmniejszone i zapisa- ne pliki i klikamy na nie pra- ne w tym samym folderze jako wym przyciskiem myszy. kopie – oryginały zachowamy. Zdjęcia rozpoznamy po członie 2 W wyświetlonym menu wybie- (Małe) w nazwie pliku. Po wy- ramy Zmień rozmiar obrazów. słaniu możemy je skasować. 90 5/2021 www.komputerswiat.pl

3 PRÓBNIK KOLORÓW: 4 ZAAWANSOWANA KRÓTKIE ŚWIETNE NARZĘDZIE ZMIANA NAZW: SZYBKO WSKAZÓWKI DESIGNERSKIE DLA WIELU PLIKÓW WIĘCEJ FUNKCJI Wybór kolorów jest narzędziem interesującym Równoczesna zmiana nazwy wielu plików praw- przede wszystkim dla projektantów i programi- dopodobnie nie jest mocną stroną Windows. 6 URUCHAMIANIE stów, kliknięciem można „przechwycić” wartość Zaawansowana zmiana nazw to zmienia. Jeśli PROGRAMÓW kolorystyczną dowolnego punktu na ekranie. Na- ze wszystkich zdjęć zrobionych aparatem chce- ciskamy kombinację klawiszy �+↑+C. Pod my pozbyć się członu IMG_ to robimy to tak: Pole wyszukiwania jest świetną wskaźnikiem myszy pojawi się narzędzie próbni- 1 Prawym przyciskiem myszy klikamy na folder alternatywą dla menu Start. Wy- ka koloru. Po wskazaniu wybranego punktu po- ze zdjęciami albo na zaznaczone pliki. Z menu starczy wyświetlić je skrótem jawi się odpowiadający mu kod barwy. Kliknię- kontekstowego wybieramy Zaawansowana zmia- �+� i wpisać, czego szu- ciem na niego otwieramy edytor jak na zdjęciu na nazw. kamy. Funkcja automatycznie uzu- u góry. Tam możemy skopiować wartość koloru 2 W polu Wyszukaj wpisujemy nazwę IMG_ pełni nasze wpisy i po naciśnięciu do schowka. i pole Zamień na pozostawiamy puste. Po klik- � uruchomi wybrany program. nięciu na Zmień nazwę wszystkie odpowiadają- Jeśli pole wyszukiwania nie poja- ce wyborowi pliki otrzymają nową nazwę. wia się, to w ustawieniach Urucha- mianie PowerToys włączamy narzę- dzie i ponownie naciskamy skrót klawiaturowy �+�. 7 ROZSZERZENIE EKSPLORATORA Dzięki PowerToys Eksplorator pli- ków wyświetli w obszarze podglą- du dodatkowe typy plików. Na razie rozszerzenie dodaje format graficz- ny SVG oraz format tekstowy Mark- down. Jeśli w Eksploratorze nie wi- dać podglądu, to aktywujemy go, klikając na Widok i Okienko podglą- du albo skrótem klawiaturowym �+P. 5 PRZEWODNIK PO SKRÓTACH: UPORZĄDKOWANA LISTA WSZYSTKICH SKRÓTÓW WINDOWS 10 Windows 10 oferuje ponad 20 kombinacji z klawi- kie dostępne skróty wyświetlą się na pulpicie. Teraz szem � – mało kto to spamięta, ale też nie musi. w spokoju możemy wyszukać odpowiedni klawisz Przytrzymajmy dłużej wciśnięty klawisz � – wszyst- i nacisnąć go, aby uruchomić funkcję. Gotowe. Obok tradycyjnych skrótów klawiaturowych takich jak �+E do otwierania Eksploratora Windows lista za- 8 MENEDŻER wiera po lewej stronie u dołu liczby dla ich skrótów KLAWIATURY na pasku zadań. Przypisane do nich programy moż- na uruchomić błyskawicznie bez ruszania myszą. Narzędzie może przeprogramowy- Niestety, wyświetlana transparentnie lista nie zosta- wać klawisze, w tym celu w usta- ła dotychczas przetłumaczona na polski. W ustawie- wieniach PowerToys klikamy na Me- niach pod Przewodnik po skrótach możemy zmienić nedżer klawiatury, Zmapuj ponownie przezroczystość i kolor oraz dopasować czas, po któ- klawisz albo Zmapuj ponownie skrót rym od naciśnięcia � system wyświetli podgląd. i wykonujemy polecenia. 5/2021 91

NOWE WYDANIE KSIĄŻKA JUŻ W SPRZEDAŻY Biblioteczka 2/2021 BIBLIOTECZKA Nowa książka z serii Biblioteczka Komputer Świata – Excel w pigułce. Triki dla początkujących i specjalistów – to szybki kurs Excela. Zawarte w niej wskazówki przeprowadzą nas od podstaw do poziomu zaawansowanego, mistrzowskiego D zięki nowej książce Komputer Świata krok po kroku opanujemy podstawowe i zaawansowane funkcje Excela, formatowanie danych, formuły i odwołania, wykresy, tworzenie raportów z użyciem tabel przestaw- nych, makra i skrypty VBA ułatwiające i automatyzujące pracę w Excelu. Excel jest najbardziej rozbudowanym i wszechstronnym programem biurowym. Pozwala wykonywać obliczenia, tworzyć tabele, wykresy i przeprowadzać analizy danych. Od naszych umiejętności zależy, w jakim stopniu wyko- rzystamy jego możliwości – czy będzie w naszych rękach prostym liczydłem, czy zaawansowaną platformą, która pomoże nam rozumieć i efektownie prezentować dane. Ta książka przeprowadzi nas od podstaw Excela do poziomu zaawansowanego. Na płycie dołączonej do książki znajdziemy zestaw pro- gramów do ćwiczeń opisanych w tym wydaniu; ISO płyty można pobrać z KŚ+ (ksplus.pl). Autor, Krzysztof Dziedzic, to informatyk i autor wielu poradni- ków Komputer Świata. W KŚ+ znajdziemy także e-wydania innych jego książek: Windows 10 w pigułce, Poznaj metody hakerów, Anonimowość w internecie. Zarejestruj kod z płyty na stronie ksplus.pl TYLKO Otrzymasz gratis e-wydanie, W KŚ+ plik ISO płyty i dodatkowe pliki szkoleniowe E-WYDANIE ORAZ DO 92 5/2021 POBRANIA: PDF KSIĄŻKI I ISO PŁYTY www.komputerswiat.pl

W DOBRYCH KIOSKACH ORAZ NA WWW.LITERIA.PL KOMPUTER 2/2021E-WYDANIE KUPISZ NA KSPLUS.PLŚWIAT BIBLIOTECZKA WARTO KUPIĆ KSIĄŻKI DOSTĘPNE W KSPLUS.PL WPROWADZENIE Podstawowe i najważniejsze narzędzia i czynności w Excelu ZARZĄDZANIE DANYMI SORTOWANIE I FORMATOWANIE SMART FOTOGRAFIA Między innymi: jak wprowadzać i importo- Sposoby, dzięki którym będziemy szybko Kompleksowy poradnik dla wać dane do arkuszy, automatycznie wy- orientować się nawet wśród mnóstwa da- smartfonowych fotografów: jak pełniać skoroszyty, sprawdzać zgodność nych i znajdować potrzebne nam informacje robić efektowne zdjęcia i filmy, jak je edytować, z jakich aplikacji FUNKCJE I FORMUŁY i akcesoriów korzystać. Na DVD: narzędzia do zdjęć i filmów. Jak wprowadzać, modyfikować i kopiować formuły oraz korzystać z funkcji. Najważniej- WYKRESY KURS JAVASCRIPT, HTML, CSS sze kategorie funkcji i funkcje zagnieżdżone Najbardziej przydatne typy wy- Tworząc własne projekty, takie jak TABELE PRZESTAWNE kresów. Jak je tworzyć, formato- strona internetowa, gra i aplikacje wać, uzupełniać i modyfikować online, krok po kroku uczymy się Krok po kroku, jak korzystać podstaw JavaScript, HTML, CSS. z tabel przestawnych Na DVD: narzędzia dla programistów i pliki projektów. MAKRA I SKRYPTY VBA MINECRAFT UCZY Rozdział dla ambitnych – PROGRAMOWAĆ jak tworzyć makra i skrypty Poradnik, jak programując, zmie- w Excelu niać grę i ułatwiać sobie rozgryw- kę. Na DVD: narzędzia programi- CIEKAWE WSKAZÓWKI styczne i pliki projektów. Excelowe ciekawostki 5/2021 93

5 Artemida KOMPUTER ŚWIATdoowpybcorjui! 1 OSZCZĘDZASZ PONAD 55 ZŁOTYCH 2 Z PROGRAMEM O WARTOŚCI 244 ZŁ 99TYLKO LICENCJA NA 1 ROK, NA 5 URZĄDZEŃ ZŁOTYCH 12 WYDAŃ KOMPUTER ŚWIATA 139TYLKO ● Dogłębne testy sprzętu i programów ● E-wydanie zawsze gratis ZŁOTYCH ● Praktyczne porady ● Atrakcyjne bonusy tylko dla Czytelników ● Interesująca wiedza ● U sługa KŚ+: nowatorski i wygodny dostęp 12 WYDAŃ KOMPUTER ŚWIATA ● Gorące nowości + B ITDEFENDER TOTAL ● P ełne wersje programów w każdym numerze do programów z dowolnego komputera SECURITY multi device ZAMÓW ● Z optymalizowana prędkość i wydajność PRENUMERATĘ JUŻ DZIŚ na wielu platformach INTERNET: kup na www.ks.literia.pl E-MAIL: napisz na adres [email protected] ● Wielowarstwowa ochrona zabezpiecza twoje pliki TELEFON: zadzwoń pod 22 349 90 71 lub 801 000 869 ● Większa prywatność OFERTY WAŻNE NA TERENIE POLSKI z Ochroną Kamery Internetowej ● Bezkonkurencyjne wykrywanie złośliwego 94 5/2021 oprogramowania ● Pełna Ochrona dla systemów Windows, macOS, iOS i Android OFERTA DOSTĘPNA TYLKO NA WWW.LITERIA.PL 1. Ofertę zamów na literia.pl 2. P obierz plik instalacyjny programu Bitdefender Total Security ze strony http://tiny.pl/glj8p 3. Zainstaluj program na swoim urządzeniu 4. W pisz klucz rejestracyjny otrzymany drogą elektroniczną www.komputerswiat.pl

PRENUMERATA UWAGA! LICZBA ZESTAWÓW OGRANICZONA, OFERTY DOTYCZĄ PROGRAMÓW W WERSJI CYFROWEJ 3 Z PROGRAMAMI 4 Z PROGRAMEM 5 Z PROGRAMEM O WARTOŚCI 157 ZŁ O WARTOŚCI 199 ZŁ O WARTOŚCI 159 ZŁ LICENCJA NA 1 ROK, NA 1 KOMPUTER LICENCJA NA 1 ROK, NA 2 URZĄDZENIA LICENCJA NA 1 ROK, NA 2 URZĄDZENIA I NA 1 SMARTFON Z SYSTEMEM ANDROID 119TYLKO 139TYLKO 119TYLKO ZŁOTYCH ZŁOTYCH ZŁOTYCH 12 WYDAŃ KOMPUTER ŚWIATA 12 WYDAŃ KOMPUTER ŚWIATA 12 WYDAŃ KOMPUTER ŚWIATA + B ITDEFENDER + KASPERSKY TOTAL + KASPERSKY INTERNET INTERNET SECURITY SECURITY multi-device SECURITY multi-device ● N ajlepsza ochrona systemu Windows ● O chrona twojej rodziny – prywatności, ● O chrona komputerów PC i Mac oraz urządzeń i urządzenia z systemem Android wspomnień oraz danych z Androidem przed cyberatakami, szkodliwymi programami ransomware i innymi zagrożeniami ● Ochrona kamery internetowej ● D odatkowa warstwa ochrony dla zakupów ● W ielowarstwowa ochrona zabezpieczająca pliki i transakcji finansowych online ● Zabezpieczenie prywatności (w tym kamer ● O dzyskaj smartfon w przypadku jego utraty internetowych) ● O chrona dzieci – dzięki narzędziu OFERTA DOSTĘPNA Kaspersky Safe Kids ● Dodatkowa warstwa ochrony dla zakupów TYLKO NA WWW.LITERIA.PL i transakcji finansowych online ● Ochrona komputerów PC oraz Mac, urządzeń 1. Ofertę zamów na literia.pl z systemem Android, a także iPhone’ów i iPadów ● O chrona tożsamości, plików i innych zasobów 2. P obierz plik instalacyjny programu na komputer: OFERTA DOSTĘPNA OFERTA DOSTĘPNA Bitdefender Internet Security TYLKO NA WWW.LITERIA.PL TYLKO NA WWW.LITERIA.PL ze strony http://tiny.pl/g4mgm Pobierz aplikację na smartfon: 1. Ofertę zamów na literia.pl 1. Ofertę zamów na literia.pl Bitdefender Mobile Security dla Androida 2. P obierz plik instalacyjny programu 2. P obierz plik instalacyjny programu ze strony http://tiny.pl/g4mgg 3. Zainstaluj na swoim urządzeniu Kaspersky Total Security multi-device Kaspersky Internet Security multi-device 4. W pisz klucze rejestracyjne otrzymane drogą ze strony www.kaspersky.pl/do-pobrania ze strony www.kaspersky.pl/do-pobrania elektroniczną 3. Zainstaluj program na swoim urządzeniu 3. Zainstaluj program na swoim urządzeniu 4. W pisz klucz rejestracyjny otrzymany drogą 4. W pisz klucz rejestracyjny otrzymany drogą elektroniczną elektroniczną 5/2021 95

FELIETONY Kasi i Jurka SPACEKasia Tez JCurZekYŁabPudOa WINNIŚMY NEWS ROZMAWIAĆ Z OBCYMI Niewykluczone, że jednak zaatako- wał mnie jakiś wirus, bo w zastrasza- jącym tempie tracę poczucie humoru. Czytam te internety i zastanawiam się, kie- dy świat dojdzie do ściany i spektakularnie runie. Tyle tylko, Pisuję o różnych bardzo rzeczach – od że ta ściana jest na kółkach i ciągle się przesuwa. metafizyki nazw kart graficznych, przez No bo budzi się człowiek, kawka, śniadanie i poranna dawka życie uczuciowe (potencjalne) Godzilli do szczęścia i przy- informacji… zwykle zatrważająco smutnych. Dlatego ja czytam szłości. Czytam więc bardzo różne, czasem dziwne rzeczy. już tylko tytuły. Zostawiam sobie przestrzeń do domysłów. No Z czytaniem dziwnych rzeczy idzie w parze branie do ręki i tu dochodzimy do sedna, bo trzeba przyznać, że pandemia nie dziwnych czasopism, bywanie na dziwnych forach, profilach tylko mnie pozbawiła poczucia humoru. Większość nagłów- i stronach. Mam nadzieję, że śledzące algorytmy Google nie wy- ków w serwisach internetowych dotyczy dziś wyłącznie covidu robiły sobie o mnie zdania na podstawie tych treści. Chociaż, (wiadomo), ekonomii i śmierci. Wszelakiej. Strasznie smutno jak się zastanowić, to może niech sobie wyrabiają… Bywanie się zrobiło na świecie i w gazetach. Gdzie te wiadomości typu: na forach płaskoziemczych czy trenerów osobistych to nie jest „Pobił matkę kiełbasą krakowską”, hit wszech czasów „Nie łatwa praca, ale pouczająca. Ostatnio natężenie dziwnych teorii śpię, bo trzymam kredens” czy „Nie bójcie się umierać, w nie- jest imponujące. Promieniowanie 5G może wyjaśniać skład bie jest internet”? W tym ostatnim przypadku, pani przeżyła szczepionek, symbolika na banknocie dolarowym pochodzenie śmierć kliniczną i widziała się z duchami po drugiej stronie. ludzi-jaszczurów i ruchu wegetariańsko-marksistowskiego na Nie oceniam tej znajomości, ale jeśli naprawdę w niebie jest rowerach. internet (mam nadzieję darmowy!), to sami przyznacie, że Mimo mojej sympatii do tematu, mimo amatorskiej, ale jednak wiadomość jest znakomita. Niezweryfikowana, ale pocieszają- wiedzy o uniwersum spiskowo-spirytualnym, to coraz częściej ca. Podobnie jak ostatnie, spektakularne odkrycie naszej divy mam wrażenie, że ludzie zaczynają żyć w szczelnie oddzie- Edyty Górniak, która na Instagramie podzieliła się z fanami lonych od siebie wszechświatach. Na Marsie ląduje ziemski informacją, że nawiązała kontakt z kosmitami, którzy, jak się robot, a na Ziemi powstają obce cywilizacje. Dzielimy tę samą okazuje, nie tylko istnieją, ale „kochają ludzi i chcą pomóc”. edukację, w dużej mierze język, imaginarium, codzienną prak- Muszę to zacytować, co ona mówi. Uwaga: Na każdej planecie tykę, a jesteśmy sobie obcy. istnieje życie. Jest to wiedza znana od bardzo dawna, ale była To skłoniło mnie do zastanowienia – jak rozmawiać z Obcymi? to wiedza chroniona, ukryta bardzo, bardzo, bardzo szczelnie, Czy to w ogóle możliwe? Ba! Czy w ogóle powinniśmy rozma- przynajmniej przez 40 lat była ukrywana przez głównie głowy wiać z Obcymi? Stephen Hawking, genialny astrofizyk, mówił: państw. (...) Zawsze czułam, ale nie miałam jakby wiedzy na nie, nie powinniśmy. Każda cywilizacja, która tu na nasze ten temat, a teraz zgłębiłam tę wiedzę i absolutnie nie mam zawołanie przyleci, będzie od nas o wiele bardziej rozwinię- wątpliwości, że w naszej przestrzeni galaktycznej są różne ta. A wiemy, jak się kończyły kontakty dwóch bardzo różnie cywilizacje wyższe, bardziej rozwinięte od nas i takie, które rozwiniętych cywilizacji dla tej rozwiniętej mniej. Niedobrze chcą nas wspierać, bardzo kochają ludzi, są gotowi pomóc, się kończyły. Ale inni mówią: no, już trochę za późno. Trzeba i też inne, które może nie do końca kochają ludzi jako istoty było się zastanowić przed uruchomieniem w ogóle telewizji boże, może z zazdrości, nie wiadomo. i radia. Teraz już o nas mogą wiedzieć. A jedyne, co można, Tu jest bardzo dużo wątków, nad którymi należałoby się po- to spróbować się zrozumieć. Zrozumienie bowiem odcina chylić. Aż człowiek nie wie, od czego zacząć. Swoją drogą nie sporo negatywnych emocji. Zrozumienie z Obcymi to nie wiem, co gorsze – język czy zawartość. Tak czy inaczej – gdzieś jest jednak sprawa prosta – trzeba przyjąć, co jest sygnałem, musiała się z tymi kosmitami widzieć, skoro wie to, co wie. Że jak sygnał niesie znaczenie, jak znaczenie ma się do sensu. są, że ich przed nami przez 40 lat „bardzo szczelnie” ukrywali, Na wysłanej 44 lat temu przez NASA na Voyagerze I płycie no i że chcą pomóc! To jest sztos! Niech oni pomogą, błagam! z komunikatem zaczęto od pokazania schematu atomu wodo- Najpierw Edycie, bo w sumie to do niej pierwszej przyjechali, ru i pokazaniu, że przejście elektronu z jednego poziomu na więc ma pierwszeństwo, a potem niech nam pomogą! Potrze- drugi (co wiąże się z emisją promieniowania w określonym bujemy pomocy, bo sami widzicie, co się na tym świecie wypra- okresie) będzie podstawową jednostką czasu. To powinno wia. Tu już tylko kosmici mogą pomóc. Poza tym u nich może trafić – wodór jest głównym składnikiem wszechświata. być fajniej, mogą mieć otwarte knajpy i kina, masek pewnie też Komunikację z Obcymi zaczyna się więc od ustalenia rzeczy, nie noszą! Ja chcę, żeby mnie zabrali, zwłaszcza że, jak mówi które uważamy za oczywiste – co to jest czas, co to jest tu, co Edyta, to są „cywilizacje wyższe, bardziej rozwinięte od nas”. to znaczy ja… Tak samo trzeba rozmawiać z obcymi z naszej Nie wiem, co to oznacza w przypadku kosmitów – czy to, że są planety. Trzeba szukać najbardziej podstawowych wspólnych na przykład bardziej oczytani, czy że mają w kciuku Fugaku. rzeczy – literalnie. Jak? Cierpliwie, pamiętajmy, że jesteśmy Czekam na szczegóły w następnej instagramowej relacji. Chcę na jednej planecie, żadna z cywilizacji nie ma gdzie odlecieć wiedzieć więcej!  kt w razie czego.  jł 96 5/2021 www.komputerswiat.pl

W NAJNOWSZYM WYDANIU NIEZBĘDNIKA 6WKPSERPEŁLSNUJIYSCN.PHAL WYDANIE KUPISZ W PUNKTACH Z PRASĄ ORAZ NA LITERIA.PL E-WYDANIE DO NABYCIA NA KSPLUS.PL

NAJNOWSZE WYDANIA od 1998 roku NA www.ksplus.pl E-WYDANIA ZAWSZE NAJTANIEJ! Adres redakcji: 02-672 Warszawa, ul. Domaniewska 49 KOLEJNY NUMER KOMPUTER ŚWIAT 6/2021 W SPRZEDAŻY OD 4 MAJA 2021 internet: www.komputerswiat.pl, forum.komputerswiat.pl e-mail: [email protected] NOWY NUMER KSIĄŻKA RarefadłakKtaomr nińasczkeiln(ryk) Twoymdnazaa-sncczizaaePlrdanerceduzgakuokos,twkosiarzae(ntfepgao) nAgancizezes-lzsnckpeaaegcAroelj,-adJlsanazkwyetcafohhwriariyd(aaań) rRkeoodbmaekprttuoGtrerarncsazwcykizae(tlr.npgy)l KOMPUTER ŚWIAT KOMPUTER ŚWIAT TWÓJ NIEZBĘDNIK 2/2021 BIBLIOTECZKA 2/2021 JUŻ W SPRZEDAŻY JUŻ W SPRZEDAŻY NOWOŚĆ NOWOŚĆ Arzk-akcdoaimursepzdu.tŚenwrasicowzsietaletnk.epgl(aoś) ŁurkekodamaszkptGouort,łeąwbrsiyowwdiasakwti.cp(łalg) MariuszreMdiackhatolsrki (mm) Piotr Kwreiadtkaokwtoskri (pkw) ESET I WAŻNE WSZYSTKO Paweł Krrezdyżaakntoowrski (pk) TomarsezdKaukrtzoakr (tk) BartłormedieajkStieojra (bs) RafarłeRduadknitcokri (rr) WSKAZÓWKI K+UR3SY O EXCELU JolanktaorReoksotasińska dRyorbeektrotrDaortbyrsztyyńczsnkyi reMdaakrituosrzgrRayfbicazkny JapcroejkekWtyąssopwesckjai l(njwe )  ESET oraz poradniki i programy m.in. do odzyskiwa-  Kompleksowy kurs Excela od podstaw do zaawan- WSPÓŁ­PRA­COW­NIC­ Y (w tym wydaniu): nia danych, bezpiecznych rozmów, konwersji wideo sowanych funkcji: formatowanie, formuły, odwołania, Dawid Długosz (dd), Krzysztof Dziedzic (kd), Konrad Jagaciak (kj), Mariusz Kolmer (mk), wykresy, tabele przestawne, makra, skrypty VBA Adrian Kotowski, Damian Lejnert (dj), Jerzy Łabuda (jł), Tomasz Mileszko (tm),  W KŚ+: 6 pełnych wersji o wartości 905 złotych Paweł Ponczek, Roman Rechenek, Agnieszka Serafinowicz, Joachim Snoch (js),  Na DVD: 55 narzędzi w 10 kategoriach  N a DVD: pliki szkoleniowe i narzędzia pomocnicze Katarzyna Tez (kt), Jakub Tobiasz (jt), Alicja Żebruń (aż) KSIĄŻKA KSIĄŻKA Wydawca: RINGIER AXEL SPRINGER POLSKA Sp. z o.o. Członek Izby Wydawców Prasy i Związku Kontroli Dystrybucji Prasy KOMPUTER ŚWIAT KOMPUTER ŚWIAT www.ringieraxelspringer.pl BIBLIOTECZKA 5/2020 BIBLIOTECZKA 4/2020 Adres: 02-672 Warszawa, ul. Domaniewska 49 tel. 22 778 61 03 PONOWNIE W SPRZEDAŻY W SALONACH PONOWNIE W SPRZEDAŻY W SALONACH Prezes Zarządu: Mark Dekan SIECI EMPIK SIECI EMPIK Prezes Honorowy: Wiesław Podkański Dyrektor Generalny: Marcin Biegluk Dyrektor Finansowy: Krzysztof Stopa Dyrektor Sprzedaży: Mariusz Wąsiński Dyrektor Marketingu: Olga Korolec MINECRAFT: NAUKA MISTRZ GIMPA Biuro reklamy: Media Impact PROGRAMOWANIA KROK PO KROKU [email protected] tel. 12 2600200 (BOK)  Kurs programowania na przykładach z Minecrafta:  K urs obsługi najlepszego darmowego edytora zdjęć Business Project Manager: Paweł Bulwan jak, wykorzystując wiedzę programistyczną, i grafiki – jak korzystać z najważniejszych narzędzi Dział personalny: Monika Remiszewska zmieniać grę i ułatwiać sobie rozgrywkę do retuszu, fotomontaży, efektów i poprawiania fotek Księgowość: Katarzyna Fita (dyrektor) Kolportaż: Rafał Kamiński (dyrektor)  N a DVD: narzędzia programistyczne i pliki projektów  N a DVD: 30 najlepszych narzędzi graficznych Produkcja: Mariusz Gajda Druk: Walstead Kraków Sp. z o.o. 98 5/2021 Prenumerata i egzemplarze archiwalne: tel. 22 3367901, infolinia 801000869; e-mail: [email protected] (zamówienia) Sprzedaż internetowa: www.literia.pl Prenumerata zagraniczna: www.literia.pl E-wydania: ksplus.pl Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów, nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń Za­bro­nio­na jest bez­u­mow­na sprze­daż cza­so­pi­sma po ce­nie niż­szej od ce­ny de­ta­licz­nej usta­lo­nej przez wyd­ awc­ ę. Sprze­daż nu­mer­ ów ak­tua­ ln­ ych i ar­chiw­ aln­ ych po in­nej cen­ ie jest niel­ e­gal­na i groz­ i od­po­wie­dzial­no­ścią kar­ną. www.komputerswiat.pl



NŻAIEDPNREZGEOGANPUMERU ZAMLUÓBWE-PPRREENNUUMMEERRAATTĘĘ NA LKISTPERLUIAS..PPLL NA