เบิกไพร-เดือนธันวาคม-62

ทำเนยี บภมู ิปญั ญำท้องถ่นิ ประจำเดือนธันวำคม 2562 ศูนย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอจอมบงึ สำนักงำน กศน.จังหวดั รำชบรุ ี สำนกั งำนส่งเสริมกำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั สำนกั งำนปลดั กระทรวงศกึ ษำธกิ ำร กระทรวงศกึ ษำธกิ ำร

คำนำ ด้วย กศน.อำเภอจอมบึง ได้ดำเนินกำรจัดทำภูมิปัญญำในท้องถ่ิน ให้กับประชำชนในพ้ืนที่อำเภอ จอมบึง เพื่อเพ่ิมพูนควำมรู้ซ่ึงควำมรู้และทักษะกำรในกำรดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สำมำรถเรียนรู้และ ฝึกฝนได้ทั้งจำกกำรศึกษำด้วยตนเองและรับกำรถ่ำยทอดจำกคนอื่น กำรนำภูมิปัญญำมำเผยแพร่เพ่ือให้ ประชำชนในพ้ืนที่ไดน้ ำไปใช้และเรียนรู้เพ่อื เพิม่ อำชีพและประสบกำรณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ให้มีกำร เจริญเติบโตอย่ำงต่อเน่ืองและเก้ือกูลในกำรผลิตซึ่งกันและกัน โดยกำรใช้ ทรัพยำกรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มีสำรพิษ เชน่ ดิน นำ้ แสงแดดอย่ำงเหมำะสมเกดิ ประโยชนส์ ูงสดุ มีควำมสมดุลย์ ของสภำพแวดลอ้ ม อย่ำงตอ่ เนื่องและเกิดผลในกำรเพมิ่ พนู ควำมอดุ มสมบูรณ์ของทรัพยำกร ธรรมชำติด้วย กศน.อำเภอจอมบึง ได้จัดทำรำยงำนรูปเล่มเพ่ือแสดงผลกำรจัดกิจกรรมให้ผู้ที่สนใจได้เห็นผลสัมฤทธิ์อย่ำงชัดเจน และสำมำรถ นำไปใช้ในชวี ิตประจำวันได้ กศน.อำเภอจอมบึง ธันวำคม 2562

สำรบัญ เรื่อง หนำ้ กศน.ตำบลเบิกไพร 1 - คลงั ปัญญำ กำรสำนตะกร้ำจำกไมไ้ ผ่ : นำยสำรำญ คงมำ 3 - คลังปญั ญำ กำรเผำถ่ำนไมจ้ ำกเตำอโุ มงค์: นำงธรรม สิงห์อ่วม 6 - คลงั ปญั ญำ หมอเปำ่ กระดูก กวำดยำเด็ก ฯลฯ: นำยสงวน สัตตรำรงุ่ 9 คณะผู้จดั ทำ

1 แบบบนั ทึกชุดข้อมูลคลงั ปญั ญำ-ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบลเบกิ ไพร อำเภอ จอมบึง จังหวดั รำชบุรี ช่อื ภมู ปิ ัญญำ กำรสำนตะกร้ำจำกไม้ไผ่ ข้อมูลพื้นฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภมู ิปญั ญำทอ้ งถนิ่ /บุคคลคลังปญั ญำ ชื่อ นำยสำรำญ นำมสกลุ คงมำ วันเดือนปเี กดิ ๑ มกรำคม พ.ศ. 2483 ทอ่ี ยู่ปัจจุบนั (ท่ีสำมำรถติดต่อได้) บ้ำนเลขท่ี 93 หมทู่ ่ี 2 ตำบล/แขวง เบิกไพร อำเภอ/เขต จอมบงึ จังหวัด รำชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70150 ควำมเปน็ มำของภมู ิปัญญำ กำรสำนตะกร้ำจำกไม้ไผ่ โดย นำยสำรำญ คงมำ หมู่ท่ี 2 บ้ำนหนองปรือ ตำบลเบิกไพร อำเภอจอมบึง จังหวดั รำชบรุ ี กำรสำนตะกรำ้ จำกไมไ้ ผ่ คือภูมิปญั ญำทอ้ งถิ่นดัง้ เดมิ ของชำวบำ้ นในชนบทท่ี มีมำนำนแล้วตั้งแต่สมัยโบรำณก็มีกำรนำไม้ไผ่จำกป่ำมำทำกำรจักสำนเป็นสิ่งของเครื่องใช้ในครัวเรือนและ นำมำทำเป็นเครื่องมือในกำรประกอบอำชีพและเครื่องดักสัตว์ของหมู่บ้ำน นำยสำรำญ คงมำ เป็นผู้ที่มี ควำมรู้ควำมชำนำญในเร่ืองของกำรจกั สำนผลิตภัณฑ์ที่ทำมำจำกไม้ไผ่ โดยได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำกพ่อ แม่ และตนเองมีควำมช่ืนชอบในเรื่องน้ีอยู่แล้วจึงมีควำมสำมำรถในกำรสำนตะกร้ำ ตะเข่ง กระโด่ง ฯลฯ จำก กำรนำไม้ไผ่ท่ีมีในป่ำและในชุมชนและท่ีตนเองได้ปลูกไว้เป็นร้ัวรอบๆบ้ำนมำแปรรูปเป็นส่ิงของเคร่ืองใช้ ต่ำงๆและสำมำรถผลิตไม้ไผ่ในรูปแบบต่ำงๆได้หลำกหลำย เม่ือพอมีควำมรู้มำกข้ึนจึงทดลองมำทำจริงกับ ตนเองและในชุมชนบ้ำนหนองปรือ ตำบลเบิกไพร อำเภอจอมบึง จังหวัดรำชบุรี ให้กับชุมชนในพ้ืนท่ีและ จำหน่ำยให้กับผู้ท่ีมีควำมสนใจ โดยมีกำรสำนที่มีหลำกหลำยรูปแบบต่ำงๆตำมท่ีลูกค้ำมีควำมต้องกำรและ สนใจส่ังให้จัดทำตำมท่ีลูกค้ำต้องกำรและให้จัดทำตำมท่ีต้องกำร ส่วนในเรื่องรำคำน้ันจะมีกำรตกลงกันเอง ในรำยกำรของส่งิ ทล่ี ูกค้ำสง่ั ให้ทำ ซง่ึ จะวำ่ กันไปตำมแต่ละชน้ิ งำน ตำมควำมยำกงำ่ ยของสิง่ ที่สง่ั ใหท้ ำ จุดเดน่ ของภมู ปิ ัญญำ กำรสำนตะกร้ำจำกไม้ไผ่เป็นหน่ึงในผลิตภัณฑ์ท่ีสำมำรถสร้ำงรำยได้ให้กับตนเองและครอบครัวใน ชมุ ชนและนำไมไ้ ผ่ซ่งึ มีอยทู่ ่ัวไปมำแปรรูปเพอ่ื กำรจำหน่ำยได้ ซง่ึ มีประชำชนในชนบทท่กี ำลังไดร้ ับควำมนยิ ม ในหมู่ชำวบ้ำนเป็นอย่ำงมำกและเป็นกำรให้ประชำกรของชุมชน ได้มีควำมรู้ ควำมสำมำรถและมีทักษะใน กำรประกอบอำชีพ เป็นกำรแก้ปัญหำกำรว่ำงงำนและส่งเสริมควำมเข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจของชุมชน กำรศึกษำเพ่ือเพิ่มศักยภำพและขีดควำมสำมำรถให้ประชำชนของชุมชน ได้มีอำชีพที่สำมำรถสร้ำงรำยได้ท่ี ม่ันคง ประชำชนมีรำยได้มีงำนทำสำมำรถแก้ปัญหำกำรว่ำงงำนและส่งเสริมควำมเข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจ ชุมชน สภำพสังคมปจั จุบนั มนษุ ยเ์ รำได้รับผลกระทบจำกกำรเปลี่ยนแปลงในดำ้ นตำ่ ง ๆ เช่น ดำ้ นเศรษฐกิจ กำรเมือง สังคมและส่ิงแวดล้อมเป็นอย่ำงมำก ประชำกรมนุษย์ ถูกใช้ไปอย่ำงรวดเร็ว และไม่เพียงพอกับ

2 จำนวนประชำกรท่ีเพิ่มขึ้นทกุ มุมโลก มนุษย์จึงประสบปญั หำต่ำงๆตำมมำมำกมำย โดยเฉพำะด้ำนกำรดำรง ชีพและชีวิตควำมเป็นอยู่ของประชำชน นอกจำกจะมีกำรประกอบอำชีพจำเป็นอย่ำงย่ิง ท่ีมนุษย์เรำจะต้อง สร้ำงขึ้นหรือหำมำทดแทนโดยวิธกี ำรตำ่ ง ๆ เพื่อกำรอยรู่ อดกำรประกอบอำชีพกำรสำนตะกร้ำนัน้ เปน็ อำชีพ อิสระในกำรทำมำหำกิน และสร้ำงรำยไดใ้ หก้ ับตนเอง รูปภำพภมู ิปัญญำ ชือ่ นำยสำรำญ นำมสกุล คงมำ ช้นิ งำนหรือผลงำน กำรสำนตะกรำ้ จำกไม้ไผใ่ นชุมชน

3 แบบบันทกึ ชุดข้อมูลคลงั ปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำท้องถิ่น ตำบลเบกิ ไพร อำเภอจอมบงึ จังหวดั รำชบุรี ชื่อภมู ปิ ัญญำ กำรเผำถำ่ นไมจ้ ำกเตำอโุ มงค์ ขอ้ มูลพนื้ ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภมู ิปญั ญำท้องถ่นิ /บุคคลคลงั ปญั ญำ ช่ือ นำงธรรม นำมสกลุ สงิ หอ์ ่วม วันเดอื นปีเกิด ๑ มกรำคม พ.ศ. 2477 ทอ่ี ยูป่ จั จุบนั (ที่สำมำรถตดิ ต่อได้) บำ้ นเลขที่ 81/1 หมูท่ ่ี 2 ตำบล/แขวงเบิกไพร อำเภอ/เขต จอมบึง จงั หวัด รำชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70150 โทรศพั ท์ 092-947-9748 โทรสำร - Line ID - E-mail address: - Facebook - ควำมเป็นมำของภมู ิปญั ญำ กำรเผำถ่ำนไม้จำกเตำอุโมงค์ โดยนำงธรรม สิงห์อ่วม หมู่ท่ี 2 บ้ำนหนองปรือ ตำบลเบิก ไพร อำเภอจอมบึง จังหวัดรำชบุรี กำรเผำถ่ำนไม้จำกเตำอุโมงค์ นับว่ำเป็นภูมิปัญญำท้องถิ่นของ คนไทยในอดีตที่นิยมทำกันในชนบทท่ีมีป่ำไม้อยู่เป็นจำนวนมำก โดยมีกำรขุดเตำอุโมงค์ลงไปในดินแล้วนำ ทอ่ นไว้ท่ีได้ตดั ไว้มำเรียงกันใหเ้ ต็มขนำดเตำและเรียงใหแ้ น่นสนิทกันจำกน้ันก็นำใบไม้เศษหญ้ำมำปิดไวบ้ นไม้ ที่เรียงกันไว้ให้มิดต่อจำกน้ันก็นำน้ำมำผสมกับดินและย่ำให้เข้ำกันอย่ำงดีโดยไม่ให้ดินน้ันเป็นก้อนจำกน้ันก็ ค่อยๆนำดินมำโบกลงบนหญ้ำหรือเศษใบไม้ท่ีเรำได้คลุมไม้ไว้ให้มิดกองไม้ที่เรียงไว้จำกน้ันก็ค่อยจุดไฟ ด้ำนล่ำงของเตำให้ไม้ไหม้จนเป็นถ่ำนและลุกไหม้ไม้ท่ีอยู่ในเตำอุโมงค์นัน้ คอยดูควันไฟที่ออกจำกปลอ่ งท่อท่ี เรำได้เจำะเอำไว้ กำรเผำถำ่ นไมเ้ ตำอโุ มงค์นั้นจะใช้เวลำนำนหลำยวันไมท้ ี่เรำเรียงไว้ในเตำจึงจะไหม้หมดแล้ว จึงค่อยปิดปำกเตำและปล่องท่ีเรำเจำะไว้และต้องค่อมผสมน้ำกับข้ีเลนรำดบริเวณเตำบ่อยๆเพ่ือช่วยในกำร ระบำยควำมรอ้ นออกจำกเตำและเตำจะไดเ้ ยน็ ลงอย่ำงรวดเร็ว กำรขำยถำ่ นไม้ในท้องตลำดน้นั มีอยมู่ ำกมำย ในส่วนของรำคำน้ันก็ไม่แพงประมำณถุงละ 20 บำท และสำมำรถท่ีจะหำซื้อได้ทั่วไปตำมร้ำนค้ำในชุมชน และในทอ้ งตลำดหรือจะสั่งให้ทำเป็นกิโลกรมั สง่ ก็ได้แลว้ แต่จะพูดคุยกนั ในกำรจัดให้ทำและจัดจำหน่ำยใหก้ ับ ลกู ค้ำ จุดเด่นของภูมิปัญญำ กำรเผำถำ่ นไมจ้ ำกเตำอุโมงค์ จะได้ถ่ำนไม้ท่ีเป็นกอ้ นสวยงำมไม่แหลกละเอยี ด และเป็น ถ่ำนไม้ท่ีมีคุณภำพที่สำมำรถสร้ำงรำยได้ให้กับตนเองและครอบครัวในชุมชน เพ่ือกำรจำหน่ำยได้ ซึ่งมี ประชำชนในชนบทท่ีกำลังได้รับควำมนิยมในหมู่ชำวบ้ำนเป็นอย่ำงมำกและเป็นกำรให้ ประชำกรของชุมชน ไดม้ ีควำมรู้ ควำมสำมำรถและมีทกั ษะในกำรประกอบอำชีพ เปน็ กำรแก้ปัญหำกำรว่ำงงำนและส่งเสรมิ ควำม เข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจของชุมชน กำรศึกษำเพื่อเพิ่มศักยภำพและขีดควำมสำมำรถให้ประชำชนของชุมชน

4 ได้มีอำชีพท่ีสำมำรถสร้ำงรำยได้ที่มั่นคง ประชำชนมีรำยได้มีงำนทำสำมำรถแก้ปัญหำกำรว่ำงงำนและ ส่งเสริมควำมเข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจชุมชน สภำพสังคมปัจจุบันมนุษย์เรำได้รับผลกระทบจำกกำร เปล่ียนแปลงในด้ำนต่ำง ๆ เช่น ด้ำนเศรษฐกิจ กำรเมือง สังคมและส่ิงแวดล้อมเป็นอย่ำงมำก ประชำกร มนษุ ย์ ถูกใช้ไปอยำ่ งรวดเร็ว และไม่เพียงพอกับจำนวนประชำกรท่เี พิ่มขนึ้ ทุกมุมโลก มนุษย์จึงประสบปัญหำ ต่ำงๆตำมมำมำกมำย โดยเฉพำะด้ำนกำรดำรงชีพและชีวิตควำมเป็นอยู่ของประชำชนนอกจำกจะมีกำร ประกอบอำชีพจำเป็นอย่ำงยิ่ง ท่ีมนุษย์เรำจะต้องสร้ำงข้ึนหรือหำมำทดแทนโดยวิธีกำรต่ำง ๆ เพ่ือกำรอยู่ รอดกำรเผำถ่ำนไม้จำกเตำอโุ มงค์น้ัน เป็นอำชีพอิสระในกำรทำมำหำกิน และสรำ้ งรำยได้ใหก้ ับตนเอง รปู ภำพภูมิปญั ญำ

5 ช่อื นำงธรรม นำมสกุล สิงหอ์ ่วม (ชิน้ งำนหรอื ผลงำน) กำรเผำถำ่ นด้วยเตำอโุ มงค์แบบสมัยโบรำณในชมุ ชนชนบทไทย

6 แบบบันทึกชุดขอ้ มลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถ่นิ ตำบลเบิกไพร อำเภอจอมบึง จงั หวดั รำชบุรี ชอ่ื ภูมปิ ัญญำ หมอเป่ำกระดกู กวำดยำเด็ก ฯลฯ ข้อมูลพ้นื ฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภมู ิปัญญำทอ้ งถนิ่ /บุคคลคลังปญั ญำ ชื่อ นำยสงวน นำมสกลุ สัตตรำรงุ่ วนั เดอื นปีเกดิ ๑ มิถนุ ำยน พ.ศ. 2499 ทอี่ ยปู่ ัจจบุ ัน (ที่สำมำรถติดต่อได้) บำ้ นเลขท่ี 81/2 หม่ทู ่ี 2 ตำบล/แขวง เบกิ ไพร อำเภอ/เขต จอมบงึ จงั หวัด รำชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70150 โทรศัพท์ 092-947-9746 โทรสำร - Line ID - E-mail address: - Facebook - ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ กำรเป็นหมอทำงไสยศำสตร์ในด้ำนกำรรักษำคนนั้นนำยสงวน สัตตรำรุ่ง ได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำก บรรพบุรุษในดำ้ นกำรรกั ษำโรคภัยไข้เจบ็ ในสมัยโบรำณด้ำนกำรแพทยข์ องประเทศไทยก็ยังไม่เจริญก้ำวหน้ำ เหมือนในปัจจุบันน้ีกำรรักษำจึงต้องอำศัยหมอท่ีมีเวทมนต์คำถำในด้ำนนี้มำทำกำรรักษำ นำยสงวน สัต ตรำรุ่ง น้ันพื้นเพเป็นคนอำเภอบ้ำนโป่ง อำศัยอยู่ท่ีตำบลหนองไก่ขันธ์ และต่อมำย้ำยถ่ินฐำนมำอำศัยทำมำ หำกินที่บ้ำนหนองปรือตำบลเบิกไพร อำเภอจอมบึง จังหวัดรำชบุรี มีควำมรู้ควำมสำมำรถในด้ำนกำร รกั ษำชำวบ้ำนในตำบลเบกิ ไพรและละแวกใกล้เคยี งโดยกำรรกั ษำด้วยกำรใช้วชิ ำทำงไสยศำสตร์ ที่ในปัจจบุ ัน นี้คอ่ ยๆหำยไปจำกสังคมชนบทของประเทศไทย จุดเด่นของภูมิปญั ญำ เป็นวิธีกำรรักษำคนไข้ด้วยวิธีกำรใชว้ ิชำคำถำอำคม ท่ีต้องได้รับกำรถ่ำยทอดและร่ำเรียนมำ จำกครูบำอำจำรย์ที่มีควำมรคู้ วำมชำนำญกำรในเร่ืองนีโ้ ดยเฉพำะ และวิธีกำรรักษำโดยใชว้ ิชำอำคมน้นี ับวัน จะหำไดย้ ำกมำก

7 รปู ภำพภูมิปญั ญำ ช่อื นำยสงวน นำมสกุล สตั ตรำรงุ่ ชิ้นงำนหรือผลงำน

8 หมอเป่ำกระดกู กวำดยำเด็ก ตำมหมอไสยศำสตรใ์ นชนบทของประเทศไทย

9 คณะผู้จัดทำ นำยนพรตั น์ แจ้งหม่ืนไวย์ ผู้อำนวยกำร กศน.อำเภอจอมบึง นำงศนั สนุ ยี ์ ศรพี รหมทอง ครูผชู้ ว่ ย นำงวิภำ สอนผวิ ครอู ำสำสมคั ร กศน.อำเภอจอมบงึ นำยบญุ จง กิจพร้อมผล ครู กศน.ตำบลเบิกไพร