คณะผูจัดทำ ท่ปี รก� ษา นางประเสร�ฐสขุ จามรมาน ผอู ำนวยการองคการบร�หารจดั การกา ซเร�อนกระจก บรรณาธิการอำนวยการ ดร.พงษว�ภา หลอสมบรู ณ รองผูอำนวยการองคการบรห� ารจดั การกา ซเร�อนกระจก นางบงกช กิตติสมพนั ธ ผอู ำนวยการ สำนักวเ� คราะหแ ละตดิ ตามประเมินผล กองบรรณาธกิ าร ดร.สาธติ เนยี มสุวรรณ ดร.พฤฒิภา โรจนกิตตคิ ุณ นายจกั รพงษ แยม ยมิ� นางสาวศิรพ� ร วร� �ยะตั้งสกลุ นายรณชชั เกิดมงคล ดำเนินการผลต� และเผยแพรโ ดย : องคก ารบร�หารจัดการกา ซเรอ� นกระจก (องคก ารมหาชน) เลขที่ 120 หมูท่ี 3 อาคารรัฐประศาสนภักดี ชน้ั 9 ศนู ยร าชการเฉลม� พระเกียรตฯิ ถนนแจง วัฒนะ แขวงทงุ สองหอ ง เขตหลักส่� กรุงเทพฯ 10210 โทรศัพท 02 141 9841-50 โทรสาร 02 143 8404 เว็บไซต http://www.tgo.or.th พม� พครงั้ ที่ 1 เมษายน 2561 จำนวน 500 เลม
คำนำ การทำใหโครงการลดกา ซเรอ� นกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย หร�อ Thailand Voluntary Emission Reduction Program (T-VER) มีสวนชวยให ประเทศไทยเกดิ การลดกา ซเรอ� นกระจกไดอยา งมีประส�ทธิภาพอยางตอเน่ือง และมคี วาม นาเชื่อถือทางส�งแวดลอม (Environmental Integrity) มากข�้น องคการบร�หารจัดการ กา ซเรอ� นกระจก (องคก ารมหาชน) หรอ� อบก. จง� มคี วามจำเปน ตอ งรบั ทราบขอ มลู สถานภาพ และผลการลดกาซเร�อนกระจกจากโครงการ T-VER หลังจากไดรับการข�้นทะเบียนผาน กระบวนการตดิ ตามประเมินผล การจัดทำคูมือการติดตามประเมินผลโครงการ T-VER ฉบับนี้เปนนำหลักการ องคค วามรู และประสบการณต า งๆ ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั การดำเนนิ โครงการลดกา ซเรอ� นกระจก ของ อบก. มาผสมผสานกันเพ�่อทำใหคูมือฉบับนี้สามารถนำไปใชงานไดจร�ง คูมือฉบับนี้ ประกอบดว ยความรเู บอ้ื งตน เกย่ี วกบั โครงการ T-VER ขน้ั ตอนการตดิ ตามประเมนิ ผล และ แนวทางการติดตามประเมินผลตามประเภทของโครงการ T-VER คณะจัดทำหวังวาคูมือ ฉบบั นจี้ ะชวยใหเจา หนาท่สี ามารถดำเนนิ การติดตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER เพ่อ� ให ไดข อ มูลตางๆ ครบถวนตามวัตถุประสงคทีว่ างไว องคก ารบร�หารจัดการกาซเรอ� นกระจก (องคก ารมหาชน) มกราคม 2561
สารบัญ หนา 1 บทที่ 1 บทนำ 4 บทท่ี 2 หลักเกณฑแ ละการพัฒนาโครงการ T-VER 4 6 2.1 หลักการพ�้นฐานโครงการ T-VER 31 2.2 ขน้ั ตอนการพฒั นาโครงการ T-VER 31 บทที่ 3 การติดตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER 31 3.1 วัตถปุ ระสงค 31 3.2 เปาหมาย 39 3.3 ขั้นตอนการตดิ ตามประเมินผล 52 3.4 ประเด็นสำหรบั การติดตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER 54 3.5 ความแตกตางระหวา งการตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER กับโครงการ CDM 54 บทท่ี 4 แนวทางการติดตามประเมินผลตามประเภทโครงการ T-VER 56 4.1 การเปล่�ยนหลอดไฟแสงสวา ง 58 4.2 การผลต� ไฟฟา จากพลงั งานแสงอาทติ ย 59 4.3 การผล�ตไฟฟาจากพลังงานลม 61 4.4 การผลต� ไฟฟาจากพลงั งานน้ำ 63 4.5 การผล�ตไฟฟา จากชวี มวล 65 4.6 การนำความรอนทิ�งกลบั มาใชป ระโยชนโดยนำไปผลต� กระแสไฟฟา 68 4.7 การผลต� ไฟฟา และความรอนดว ยระบบ Cogeneration ท่อี าศยั เชอื้ เพลง� ฟอสซิส 70 4.8 การผล�ตไฟฟาและความรอนดว ยระบบ Cogeneration ท่อี าศยั ชีวมวล 71 4.9 การปรบั เปล�่ยนเครอ่� งทำนำ้ เย็นประสท� ธภิ าพสูง 73 4.10 การปรับเปลย่� นประเภทเชื้อเพล�งทใี่ ชสำหรับหมอไอนำ้ จากฟอสซสิ เปน ชีวมวล 77 4.11 การผลต� กา ซชวี ภาพเพ�อ่ นำไปผล�ตไฟฟาและ/หรอ� พลังงานความรอน 79 4.12 การผลต� เชอ้ื เพลง� RDF จากขยะ 81 4.13 การนำแกส จากหลมุ ฝง กลบไปผลต� ไฟฟา 84 4.14 การผลต� สารปรับปรุงดินจากขยะอินทรย� บทที่ 5 การดำเนินงานหลังจากการติดตามประเมินผลโครงการ T-VER
บทที่ 1 บทนำ ส�บเนอื่ งจากปญ� หาภาวะโลกรอนท่ีเกิดข้�นจากปร�มาณกา ซเรอ� นกระจกในบรรยากาศชั้นบน ของโลกท่ีมมี ากจนสงผลใหก ารดดู กล�นและการสะทอ นกลบั ของรงั สค� วามรอ นจากดวงอาทิตยในชนั้ บรรยากาศดงั กลาวเปลย่� นแปลงไปจากเดิม ทำใหอุณหภมู เิ ฉลย�่ ของบรรยากาศโลกมีคา สงู กวา คาที่ เหมาะสม ดว ยเหตนุ ้ี ประเทศตา งๆ ทว่ั โลกจง� ไดร ว มมอื กนั หาแนวทางควบคมุ ปรม� าณกา ซเรอ� นกระจก โดยเฉพาะอยา งยง�ิ กา ซเรอ� นกระจกทเ่ี กดิ จากกจิ กรรมของมนษุ ย ซง่ึ กา ซเรอ� นกระจกทถ่ี กู ควบคมุ โดย พธ� สี ารเกยี วโตมอี ยู 7 ชนดิ ไดแ ก กา ซคารบ อนไดออกไซด (CO2) กา ซมเี ทน (CH4) กา ซไนตรสั ออกไซด (N2O) กา ซไฮโดรฟลอู อโรคารบ อน (HFCs) กา ซเพอรฟ ลอู อโรคารบ อน (PFCs) กา ซซลั เฟอรเ ฮกซะ ฟลูออไรด (SF6) และกาซไนโตรเจนไตรฟลูออไรด (NF3) หลังจากพันธกรณีที่ 1 (ระยะแรก) ของพ�ธี สารเกียวโตจบลง การแกป �ญหาภาวะโลกรอนในระดับนานาชาติดว ยการบร�หารจดั กาซเรอ� นกระจก ในรูปแบบใหม เชน การดำเนินงานลดกาซเร�อนกระจกที่เหมาะสมของประเทศ (NAMAs) การแจงและ จัดใหมม กี ารมสี วนรว มทป่ี ระเทศกำหนด (Nationally Determined Contributions: NDCs) อยา ง ตอเนื่อง โดยแจงทุกๆ 5 ป การจัดทำรายงานแหงชาติ (Biennial Update Report; BUR) ทุก 2 ป ซง่ึ ประกอบดว ยขอ มลู บญั ชกี ารปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกและกจิ กรรมการลดการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจก ของประเทศ จ�งถูกกำหนดข�้นมาเพ�่อใชในการควบคุมปร�มาณการปลอยกาซเร�อนกระจกบนโลกให เปน ไปตามเปาหมาย ของเส�ย 11.83 เกษตร 50.92 หนวย: ลานตันคารบอนไดออกไซดเทียบเทา กระบวนการ พลังงาน 236.93 อุตสาหกรรม 18.98 รูปที่ 1 ปร�มาณการปลอยกาซเร�อนกระจกของประเทศไทย ป พ.ศ. 2556 (อางอิง: Second Biennial Update Report of Thailand, Office of Natural Resoucrea and Environmental Policy and Planning, December 2017) 01
ขอมูลในรายงานความกาวหนารายสองป ฉบับที่สอง ของประเทศไทยที่ไดเสนอตอสำนัก เลขาธิการอนุสัญญาสหประชาชาติวาดวยการเปล�่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ในเดือนธันวาคม 2560 แสดงใหเหน็ วา ในป พ.ศ. 2556 ประเทศไทยมปี รม� าณการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกทง้ั หมดเทา กบั 318.66 ลา นตนั คารบอนไดออกไซดเทียบเทา ซึ่งไมรวมภาคการเปล�่ยนแปลงการใชพ�้นที่และปาไม (รูปที่ 1) สำหรับ การปลอยและดูดกลับกาซเร�อนกระจกจากภาคการเปล�่ยนแปลงการใชพ�้นที่และปาไม (Land Use, Land Use Change and Forestry: LULUCF) เนอ่ื งจากปรม� าณการปลอ ยมนี อ ยกวา ปรม� าณการ ดดู กลบั ปรม� าณการดดู กลบั กา ซเรอ� นกระจกสทุ ธเิ ทา กบั 86.10 ลา นตนั คารบ อนไดออกไซดเ ทยี บเทา หากพ�จารณาผลรวมของการดูดกลบั กา ซเรอ� นกระจกสทุ ธดิ ังกลาว ดงั นัน้ ประเทศไทยมีการปลอ ย กา ซเรอ� นกระจกโดยรวมลดลงเหลอ� 232.56 ลา นตนั คารบ อนไดออกไซดเ ทยี บเทา นอกจากน้ี รายงาน ฉบบั ดงั กลาวไดแ สดงใหเ หน็ วา ประเทศไทยมีการปลอ ยกา ซเร�อนกระจกทีเ่ พ�มข้�นมาโดยตลอดตัง้ แต ป พ.ศ. 2543 – 2556 ถงึ แมว า ประเทศไทยมกี ารปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกในสดั สว นทน่ี อ ยเมอ่ื เทยี บกบั ประเทศอน่ื ๆ แตป ระเทศไทยกม็ โี อกาสไดร บั ผลกระทบจากภาวะโลกรอ นสงู โดยเฉพาะอยา งยง�ิ ในดา น เกษตรกรรม การลดการปลอยกาซเร�อนกระจกจ�งเปนวาระสำคัญที่ทุกประเทศ รวมถึงประเทศไทย ตองรว มมอื กันเพ่อ� หาทางแกไขปญ� หาภาวะโลกรอ นท่ีเกดิ ข้�น ผลจากที่ประชุมสมัชชาประเทศภาคีอนุสัญญาสหประชาชาติวาดวยการเปล�่ยนแปลง สภาพภมู อิ ากาศเมอ่ื ปลายป 2558 ไดร บั รองความตกลงปารส� (Paris Agreement) เพอ่� แกไขปญ� หา ภาวะโลกรอ นและการเปลย่� นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ จากขอ มลู ในเดอื นธนั วาคม 2560 พบวา มปี ระเทศ ภาคี 172 ประเทศจากจำนวนทั้งหมด 197 ประเทศไดรวมมือกันที่จะลดการปลอยกาซเร�อนกระจก ภายใตค วามตกลงปารส� เพอ่� สนบั สนนุ ในการบรรลเุ ปา หมายทจ่ี ะควบคมุ การเพม� ขน้� ของอณุ หภมู เิ ฉลย่� ของโลกใหต่ำกวา 2 องศาเซลเซียส เมื่อเทียบกับยุคกอนอุตสาหกรรม และมุงพยายามควบคุมการ เพม� ขน้� ของอณุ หภมู ไิ มใ หเ กนิ 1.5 องศาเซลเซยี ส โดยประเทศไทยไดล งนามความตกลงปารส� เพอ่� แสดง เจตนารมณเขารวมเปนภาคีความตกลงปาร�สเมื่อวันที่ 22 เมษายน 2559 และดำเนินการลดการ ปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกเพ่�อใหบ รรลสุ ูเ ปาหมายการดำเนินงานของประเทศในระดับมุงมัน่ (Intended Nationally Determined Contribution หร�อ INDC) ซึ่งกำหนดเปาหมายการลดกาซเร�อนกระจก 02
รอยละ 20 ภายในป พ.ศ. 2573 จากปร�มาณการปลอยกาซเร�อนกระจกในกรณีปกติที่ไมดำเนิน มาตรการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก 1 (Business as Usual: BAU) และสามารถลดกาซเร�อน กระจกไดถ งึ รอยละ 25 หากไดร ับการสนับสนุนจากตางประเทศ มาตรการหรอ� กลไกสง เสรม� การลดการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกภายในประเทศทม่ี ผี ลกระทบ ตอ การพฒั นาเศรษฐกจิ ของประเทศนอ ยทส่ี ดุ คอื กลไกตลาด (Market Mechanism) ซง่ึ เปน กลไกที่ เหมาะสมในการสง เสรม� ใหเกิดการลดการปลอ ยกา ซเร�อนกระจกอยา งมปี ระส�ทธภิ าพในมติ ทิ างดา น เศรษฐศาสตร ตลาดคารบอนแบงเปน 2 รูปแบบ ไดแก ตลาดภาคทางการ (Mandatory Carbon Market) คือ ตลาดที่ซื้อขายคารบอนเครดิตที่ไดจากการดำเนินโครงการกลไกการพัฒนาที่สะอาด (Clean Development Mechanism: CDM) ตามมาตรฐานของ UNFCCC เพอ่� นำไปใชในการบรรลุ เปาหมายการลดกาซเร�อนกระจกของประเทศตางๆ ในภาคผนวกที่ 1 ภายใตพ�ธีสารเกียวโต และ ตลาดภาคสมัครใจ (Voluntary Carbon Market) คือตลาดซื้อขายคารบอนเครดิตที่ไดจากกลไก ตา งๆ เชน Verified Carbon Standard (VCS), Gold Standard (GS), Japan Voluntary Emission Reduction Program (J-VER), Thailand Voluntary Emission Reduction Program (T-VER) ฯลฯ สำหรับนำไปใชชดเชยกับปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่ปลอยออกมาจากกิจกรรมตาง ๆ หร�อที่ เร�ยกวาการชดเชยคารบอน (Carbon Offset) เพ�่อแสดงความรับผิดชอบตอสังคมขององคกร ซึ่ง เปน แนวทางหนง่ึ ทช่ี ว ยขบั เคลอ่� นการลดการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกของประเทศใหบ รรลตุ ามเปา หมาย ทน่ี ำเสนอไว 1 ปร�มาณการปลอยกาซเร�อนกระจกในกรณี BAU ในป พ.ศ. 2573 เปนตัวเลขจากคำนวณโดยอาศัยขอมูลการปลอยกาซเร�อนกระจกในป พ.ศ. 2548 เปนฐานการคิดรวมกับอัตราการเพ�มข�้นของผล�ตภัณฑมวลรวมภายในประเทศ 03
บทที่ 2 หลกั เกณฑและการพฒั นาโครงการ T-VER 2.1 หลักการพ�้นฐานโครงการ T-VER องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน) ไดนำมาตรฐาน ISO 14064-2 ซง่ึ เปน ขอ กำหนดและขอ แนะนำโครงการสำหรบั การวดั ปรม� าณ การตดิ ตามตรวจสอบและการรายงาน ผลการปลดปลอย หร�อการลดปร�มาณกาซเร�อนกระจกมาใชเปนหลักการในการพัฒนาโครงการ T-VER ซึ่งไดนิยามหลักการพ�้นฐานที่สำคัญจำนวน 6 ขอสำหรับการวางแผนและดำเนินโครงการ ครอบคลุมตั้งแตการคำนวณ ติดตามผล และทวนสอบปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับ กาซเร�อนกระจก ดังนี้ 1) ความตรงประเดน็ (Relevance) หมายถงึ การเลอ� กแหลง ปลอ ยกา ซเรอ� นกระจก แหลง ดดู กลบั กาซเร�อนกระจก แหลงขอมูล รวมถึงว�ธีการวัดและคำนวณที่เหมาะสม ปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่ รวบรวมหร�อประเมินไดนั้นควรที่จะสะทอนถึงปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อน กระจกทเ่ี กดิ ขน้� ภายในโครงการหรอ� ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั โครงการ กลา วคอื ขอ มลู ในเอกสารขอ เสนอโครงการ และรายงานการติดตามประเมินผลตองมีการรายงานและมีการเล�อกใชขอมูลในการคำนวณที่เกี่ยว ขอ งกบั โครงการหรอ� อยใู นขอบเขตของโครงการตามขอ กำหนดของโครงการ T-VER และระเบยี บวธ� ฯี ทีเ่ ล�อกใชเ ทาน้ัน 2) ความสมบูรณ (Completeness) หมายถึง มีการรวบรวมขอมูลทุกอยางที่เกี่ยวของกับการ ปลอ ยและ/หรอ� ดดู กลบั กา ซเรอ� นกระจกจากทกุ กจิ กรรมทเ่ี กดิ ขน้� ภายในขอบเขตการดำเนนิ โครงการ หร�อเกี่ยวของกับโครงการอยางครบถวน กลาวคือ ขอมูลในเอกสารขอเสนอโครงการ และรายงาน การตดิ ตามประเมนิ ผล มกี ารพจ� ารณาหรอ� นำขอ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ งมาคำนวณไดอ ยา งครบถว นสมบรู ณ 3) ความสอดคลอง (Consistency) หมายถงึ ขอมูลทเ่ี ก็บรวบรวมหร�อคำนวณปร�มาณการลด การปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจก จะตองมาจากการดำเนินการตามหลักการเดียวกัน กลา วคอื การเลอ� กใชข อ มลู ในการคำนวณ การรายงานในเอกสารขอ เสนอโครงการ และรายงานการ ติดตามประเมินผล ตองเปนไปในทิศทางเดียวกัน หร�อใชว�ธีที่สอดคลองกันตลอดของชวงระยะเวลา การคดิ คารบอนเครดติ 04
4) ความถกู ตอ ง (Accuracy) หมายถงึ การใชว ธ� กี ารรวบรวมหรอ� คำนวณปรม� าณการลดการ ปลอ ยและ/หรอ� ดดู กลบั กา ซเรอ� นกระจกทถ่ี กู ตอ ง เชอ่ื ถอื ได และเปน ทย่ี อมรบั กลา วคอื ขอ มลู ในเอกสาร ขอ เสนอโครงการและรายงานการตดิ ตามประเมนิ ผล ตอ งมกี ารรายงานและมกี ารเลอ� กใชข อ มลู ในการ คำนวณที่ถูกตอง สอดคลองกับการดำเนินการจร�ง และมีการเล�อกใชสมการตามระเบียบว�ธีการ อยา งถกู ตอ ง สามารถคำนวณผลซ้ำได 5) ความโปรงใส (Transparency) หมายถึง มีการเปดเผยขอมูลที่เกี่ยวของกับโครงการ การ รวบรวมหร�อคำนวณปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจกที่เพ�ยงพอ และ เหมาะสม สามารถตรวจสอบได กลา วคอื ขอ มลู ในเอกสารขอ เสนอโครงการและรายงานการตดิ ตาม ประเมนิ ผล มที ม่ี า แหลง อา งองิ หรอ� หลกั ฐานรองรบั ทน่ี า เชอ่ื ถอื อยา งเพย� งพอและเหมาะสม สามารถ คำนวณผลซำ้ ได 6) ความอนรุ กั ษ (Conservativeness) หมายถงึ มกี ารใชส มมตฐิ าน ตวั เลข และกระบวนการท่ี ทำใหการประเมินปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจกที่เกิดข�้นจากโครงการ ไมมากเกนิ ไปกวาความเปนจร�ง กลาวคอื เมือ่ มีการใชสมมติฐานการคำนวณ หรอ� การประมาณการ ขอมูลกิจกรรมที่ใชในการคำนวณตองมีการพ�จารณาเปร�ยบเทียบว�ธีตาง ๆ และพ�จารณาเล�อกใช ขอมูลที่สงผลใหปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจกอยูในระดับไมเกินจร�ง เพ่�อปองกนั ไมใหม กี ารประเมนิ ปรม� าณการลดการปลอยและ/หรอ� ดูดกลบั กา ซเรอ� นกระจกมากเกิน กวา ความเปนจร�ง 06 Co¤nÇsÒeÁrvÍa¹tÃØ iv¡Ñ eÉn ess 01 ¤ÇRÒÁeµleÃv§a»nÃcÐàe´็¹ 05 Tr¤aÇnÒsÁpâa»rÃe‹§nãÊcy ËÅÑ¡¡Òþ¹้× °Ò¹ 6 »ÃСÒà Co¤mÇÒpÁleÊtÁeºnÃÙ e³ss 02 ¤AÇcÒcÁu¶r¡Ù aµcÍŒy§ ¤CÇoÒnÁsÊisÍt´e¤nÅcÍŒy§ 04 03 รูปที่ 2 หลักการพ�้นฐานในการพัฒนาโครงการ T-VER (อางอิง: คูมือการพัฒนาโครงการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย, องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน), เดือนกันยายน 2559) 05
การประกันความนา เชอ่ื ถือของคารบอนเครดิต 1) กรอบการดำเนนิ โครงการ T-VER สอดคลองกับมาตรฐาน ISO 14064-2 ซ่งึ เปนขอกำหนดและ ขอแนะนำโครงการสำหรับการวัดปร�มาณ การติดตามตรวจสอบและการรายงานผลการปลด ปลอ ย หร�อการลดปร�มาณกาซเร�อนกระจก 2) กรอบการตรวจสอบความใชไดและการทวนสอบปรม� าณการปลอยกา ซเรอ� นกระจกในโครงการ สอดคลอ งกบั มาตรฐาน ISO 14064-3 เปนขอ กำหนดและขอ แนะนำสำหรับการตรวจสอบความ ใชไดแ ละการทวนสอบกา ซเรอ� นกระจก 3) ผูประเมินภายนอกสำหรับโครงการภาคสมัครใจ (Validation and Verification Body: VVB) ไดรับการขน้� ทะเบยี นกับ อบก.2 2.2 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ T-VER การพฒั นาโครงการลดกา ซเรอ� นกระจกภาคสมคั รใจตามมาตรฐานของประเทศไทย (Thailand Voluntary Emission Reduction Project: T-VER) ประกอบไปดว ย 7 ขน้ั ตอนหลกั ดงั น้ี 1) การพจ� ารณาขอบเขตการดำเนนิ โครงการ 2) การจัดทำเอกสารประกอบการขอขน�้ ทะเบยี นโครงการ 3) การตรวจสอบความใชไดของเอกสารขอเสนอโครงการ 4) การข�้นทะเบยี นโครงการ 5) การตดิ ตามผล และจดั ทำรายงานติดตามประเมินผล 6) การทวนสอบความถูกตองของรายงานติดตามประเมนิ ผล 7) การรบั รองคารบอนเครดิต 2 ในป 2562 อบก. กำหนดใหผูประเมินภายนอกสำหรับโครงการภาคสมัครใจตองไดรับการรับรองระบบงาน (Accreditation) ตามมาตรฐาน ISO 14065 (มาตรฐานสำหรับผูทำหนาที่ในการทวนสอบ และยืนยันความถูกตองของกาซเร�อนกระจกเพ�่อการรับรอง) จากคณะกรรมการ แหงชาติวาดวยการรับรองระบบงาน (National Accreditational Concil: NAC) 06
1 2 3 4 5 6 7 พจิ ารณา จัดทำ ตรวจสอบ ข้ึนทะเบียน ติดตามผล ทวนสอบ รับรอง ขอบเขต เอกสาร โครงการ โครงการ และจัดทำ โครงการ คารบอน การดำเนิน ขอ เสนอ รายงาน เครดติ โครงการ โครงการ CaXrbXoXn tCCrOe2deits รูปที่ 3 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ T-VER (อางอิง: คูมือการพัฒนาโครงการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย, องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน), เดือนกันยายน 2559) ขน้ั ตอนท่ี 1 การพจ� ารณาขอบเขตการดำเนนิ โครงการ กาซเร�อนกระจกในบรรยากาศมีหลายชนิดดวยกัน ทั้งกาซเร�อนกระจกที่มีอยูในธรรมชาติ เชน ไอนำ้ กา ซคารบ อนไดออกไซด (CO2) และกา ซเรอ� นกระจกจากกจิ กรรมของมนษุ ย เชน ซเี อฟซี (CFC) ฮาโลคารบอน (Halocarbons) โครงการ T-VER พ�จารณากาซเร�อนกระจกเพ�ยง 3 ชนิด ไดแก กา ซคารบ อนไดออกไซด (CO2) กา ซมเี ทน (CH4) และกา ซไนตรสั ออกไซด (N2O) ตวั อยา งแหลง ปลอ ยกา ซเรอ� นกระจก - กา ซคารบ อนไดออกไซด (CO2) จากการสนั ดาปเชอ้ื เพลง� ฟอสซลิ การสงั เคราะหแ สง - กา ซมเี ทน (CH4) จากการกระบวนยอ ยสลายสารอนิ ทรย� โดยไมใ ชอ ากาศการสลายตวั โดย การออกซเิ ดชนั กบั อนมุ ลู ไฮดรอกซลิ (OH) ในบรรยากาศ - กา ซไนตรสั ออกไซด (N2O) จากการใชป ยุ ไนโตรเจน ของเสย� ทเ่ี กดิ ขน้� จากภาคปศสุ ตั ว (สว นใหญค อื โค กระบอื ไก และสกุ ร) การผลต� กรดไนตรก� โดยทัว่ ไป การดำเนนิ กจิ กรรมลดกา ซเร�อนกระจกเพ�ยงหนึ่งกจิ กรรมอาจลดการปลอยกา ซ เรอ� นกระจกไดห ลายชนดิ อบก. ไดจ ำแนกประเภทโครงการตามลกั ษณะกจิ กรรมของโครงการ ออกเปน 6 ประเภท ซึ่งผูพัฒนาโครงการจ�งจำเปนตองศึกษากิจกรรมการลดกาซเร�อนกระจกที่ดำเนินการ อยวู า เขาขายประเภทโครงการใด 07
โครงการ T-VER ครอบคลมุ กาซเร�อนกระจก 3 ชนิด คอื กา ซคารบอนไดออกไซด (CO2) กา ซมเี ทน (CH4) และกาซไนตรัสออกไซด (N2O) กกาาซซเรเร�อ�อนนกกรระะจจกก ศศักักยยภภาาพพในในกกาารรททำำใหใหเกเกิดิดภภาาววะะโลโลกกรรออนน กกาาซซคคาารรบบออนนไดไดออออกกไซไซดด ( C(COO22)) 11 กกาาซซมมีเทีเทนน(C(CHH44)) 2255 กกาาซซไนไนตตรรัสัสออออกกไซไซดด ( N(N22OO)) 229988 ที่มา: IPCC Fourth Assessment Report, 2007 ประเภทโครงการ 1) การเพ�มประส�ทธภิ าพพลงั งาน การเปล�่ยน ปรับปรุง หร�อใชอุปกรณ เคร�่องจักรที่มีประส�ทธิภาพสูงกวาเดิม มีสวนชวยลดการ ปลอ ยกาซเรอ� นกระจกจากการเผาไหมเชอ้ื เพล�งฟอสซิลในการผล�ตพลงั งานไฟฟา หร�อความรอน ตวั อยาง - การปรบั เปล่�ยนอุปกรณไฟฟา แสงสวางท่ีมปี ระส�ทธิภาพสูง - การตดิ ตง้ั ระบบผลต� พลังงานรวม (Cogeneration system) - การปรบั เปลย่� นระบบผลต� ความรอ น เชน หมอ ไอนำ้ - การเพม� ประสท� ธภิ าพพลงั งานของโรงไฟฟา - การปรบั เปลย่� นเครอ่� งทำนำ้ เยน็ ประสท� ธภิ าพสงู - การนำความรอ นทง�ิ กลบั มาใชป ระโยชน 2) พลงั งานทดแทน พลังงานทดแทนเปนการนำพลังงานรูปแบบอื่นๆ เชน แสงอาทิตย น้ำ ลม ชีวมวล กาซชีวภาพ เปนตน มาใชประโยชนแทนพลังงานจากเชื้อเพล�งฟอสซิลสำหรับการผล�ตพลังงานความรอน หร�อ พลังงานไฟฟา 08
พลังงานทดแทน หมายถึง พลงั งานท่สี ามารถนำมาใชแ ทนพลงั งาน จากฟอสซิล แตไมร วมถึงพลงั งานนิวเคลย� ร ตวั อยาง - โรงไฟฟา ชีวมวล - โรงไฟฟา พลงั งานแสงอาทิตย - โรงไฟฟา พลังงานลม - โรงไฟฟาพลงั งานน้ำ 3) การจัดการของเสย� สามารถจำแนกไดเ ปน 2 กลุม ยอย ไดแ ก (1) การจดั การน้ำเสย� อตุ สาหกรรมหร�อปศสุ ัตว และ (2) การจดั การขยะมูลฝอย · การจดั การนำ้ เสย� อตุ สาหกรรมหรอ� ปศสุ ตั ว คณุ ลกั ษณะนำ้ เสย� เหลา นม้ี คี า ความสกปรกในรปู สารอินทร�ยคอนขางสูง (COD > 50,000 มิลล�กรัม/ล�ตร) หากมีการบำบัดน้ำเส�ยดวยกระบวนการ ไรอากาศ และกักเก็บกาซมีเทนที่เกิดข�้นเพ�่อนำมาใชประโยชนทดแทนเชื้อเพล�งฟอสซิลในการผล�ต พลงั งานความรอ น เชน นำไปผลต� ไอนำ้ ในหมอ ไอนำ้ แทนนำ้ มนั เตา นำไปใชป ระกอบอาหารในครวั เรอ� น แทนกาซหุงตม (Liquified Petroleum Gas: LPG) เปนตน หร�อผล�ตพลังงานไฟฟาชวยลดการ ปลอ ยกา ซมเี ทนสูบ รรยากาศและลดการใชเ ชือ้ เพลง� ฟอสซิล ตวั อยา งแหลงกำเนดิ น้ำเส�ย - โรงงานผล�ตแปง มันสำปะหลงั - โรงงานสกดั น้ำมันปาลมดบิ - โรงงานผลต� เอทานอล - โรงงานผล�ตสุรา - ฟารมสุกร 09
· การจดั การขยะมลู ฝอย การฝง กลบขยะมูลฝอยทำใหเ กดิ การยอ ยสลายของขยะอินทรย� ภายใต สภาวะไรอากาศ เชน เศษอาหาร กิ�งไม ใบไม และเกิดการปลอยกาซมีเทนออกสูบรรยากาศ ดังนั้น การเปล�่ยนว�ธีการจัดการขยะมูลฝอยหร�อเปล�่ยนใหเปนพลังงานสามารถลดการปลอยกาซมีเทน สูบรรยากาศ และลดพน�้ ทใ่ี นการฝงกลบขยะมลู ฝอย ตวั อยาง - การผล�ตพลังงานไฟฟาจากกาซชีวภาพท่ีรวบรวมจากหลมุ ฝงกลบ - การผลต� เชื้อเพล�งขยะ (RDF) - การผล�ตสารปรับปรงุ ดินจากขยะอนิ ทร�ย - การผลต� พลังงานไฟฟา หร�อความรอ นจากกาซชวี ภาพท่ีไดจากการหมกั ขยะอินทร�ย 4) การจัดการในภาคขนสง กิจกรรมการจัดการในภาคขนสงสามารถชวยลดการปลอยกาซเร�อนกระจกที่เกิดจากการ เผาไหมเชื้อเพล�งฟอสซิล ตวั อยา ง - การเปล�่ยนประเภทเชื้อเพล�งสำหรับยานยนต (Fuel switch) เชน เปล�่ยนจากการใชน้ำมัน เบนซินเปนแกสโซฮอล - การเปล�่ยนระบบขนสง (Modal shift) เชน เปล�่ยนการขนสงดวยรถบรรทุกเปนการขนสง ดว ยระบบราง - การเพ�มประส�ทธิภาพการใชพลังงานสำหรับยานยนต เชน การใชรถไฮบร�ด การใชรถยนต ไฟฟา หร�อรถ BEV (Baterry Electrical Vehicle) 5) ปาไมแ ละพ�น้ ท่ีสเ� ขย� ว ตนไมสามารถดูดกลับกาซคารบอนไดออกไซดซึ่งเปนกาซเร�อนกระจกโดยผานกระบวนการ สงั เคราะหแ สงของพช� และถกู กกั เกบ็ ในรปู ของเนอ้ื ไม การปลกู ดแู ล และจดั การปา อยา งถกู วธ� ี รวมถงึ การปอ งกนั การบกุ รกุ ทำลายปา ลดความเสอ่� มโทรมของพน้� ทป่ี า นอกจากชว ยใหป ระเทศไทยมพี น้� ที่ 10
ปาเพม� มากข�้นแลว ยงั เปนการเพม� พ�นการกักเกบ็ คารบอนในพ้น� ทปี่ า ตวั อยาง - การปลูกปา อยางยั่งยืน - การอนรุ ักษป า - ปาชุมชน - สวนปา 6) การเกษตร การเกบ็ สะสมคารบ อนในพน้� ทเ่ี กษตร หมายถงึ การเกบ็ สะสมคารบ อนในพช� และดนิ ผา นกจิ กรรม การเกษตรตางๆ ตวั อยา ง - ปรับปร�มาณการใชป ยุ ใหเหมาะสมกับความตองการธาตอุ าหารของพช� - เพม� การใชป ุยอินทร�ยหร�อปุยชวี ภาพเพอ่� ลดการใชป ยุ เคมี - ปรับปรงุ วธ� ีการใสปุยที่ถกู ตองตามหลักวช� าการ - การจดั การสวนผลไมอ ยางถกู ว�ธี 7) โครงการประเภทอื่นๆ กรณที ผ่ี พู ฒั นาโครงการพจ� ารณากจิ กรรมลดกา ซเรอ� นกระจกแลว ไมเ ขา ขา ยประเภทโครงการ ขางตน ผูพัฒนาโครงการสามารถระบุประเภทโครงการ และเสนอมายัง อบก. เพ�่อพ�จารณาตอไป ตัวอยางโครงการในกลุมนี้ ไดแก การนำกาซคารบอนไดออกไซดกลับมาทำใหบร�สุทธิ์เพ�่อใชผล�ต โซเดียมไบคารบอเนต การลดการร่ัวไหลของกาซธรรมชาตใิ นระบบทอสงดว ยการเปล�ย่ นเปน ทอสง ทท่ี ำจากโพล�เอทธิลน� อบก. ไมจ ำกดั ขนาดของโครงการลดกา ซเรอ� นกระจกทจ่ี ะพัฒนาเปน โครงการ T-VER แตไดมี การแบงขนาดของโครงการจำแนกตามกิจกรรมของโครงการตามตารางที่ 1 สำหรับโครงการ 11
ผล�ตพลังงานไฟฟาจากพลังงานหมุนเว�ยนขนาดโครงการจะพ�จารณาจากกำลังการผล�ตติดตั้ง โครงการประเภทการเพ�มประส�ทธิภาพพลังงานขนาดโครงการจะพ�จารณาจากปร�มาณการใช พลังงานทค่ี าดวา จะลดลง สว นโครงการประเภทอน่ื ๆ พจ� ารณาจากปร�มาณกา ซเร�อนกระจกทีค่ าด วาจะลดได กรณที ี่โครงการมที ่ีตงั้ มากกวา 1 แหงใหพ จ� ารณาขนาดของโครงการจากคา ปร�มาณกา ซเรอ� น กระจกรวมของทุกท่ีตง้ั ดังนี้ ตารางท่ี 1 เกณฑก ารจำแนกขนาดของโครงการ T-VER ขนาดของโครงการ T-VER กิจกรรม ขนาดเล็กมาก ขนาดเล็ก ขนาดใหญ (Microscale) (Small Scale) (Large Scale) สาขาการผลต� และใชพ ลงั งาน อุตสาหกรรม การจดั การของเสย� และการขนสง การผล�ตพลงั งานไฟฟาจาก กำลงั การผล�ตตดิ ตง้ั รวม กำลงั การผล�ตติดตงั้ รวม กำลังการผล�ตติดต้ังรวม พลงั งานหมุนเว�ยน (Installed Capacity) (Installed Capacity) (Installed Capacity) ไมเกนิ 5 MW ไมเกิน 15 MW มากกวา 15 MW (Renewable Energy) การเพม� ประส�ทธภิ าพพลังงาน เปา หมายในการลด เปา หมายในการลด เปา หมายในการลด (Energy Efficiency) การใชพลงั งานรวม การใชพลงั งานรวม การใชพ ลังงานรวม ไมเ กนิ 20 GWh ตอ ป ไมเกิน 60 GWh ตอ ป มากกวา 60 GWh ตอป เปา หมายในการลดการ ไมเกนิ ไมเ กนิ มากกวา ปลอยกา ซเร�อนกระจก 20,000 tCO2e ตอ ป 60,000 tCO2e ตอป 60,000 tCO2e ตอป สาขาปา ไมแ ละการเกษตร เปาหมายในการลดการ - ไมเกิน มากกวา ปลอยกา ซเรอ� นกระจก 16,000 tCO2e ตอ ป 16,000 tCO2e ตอป หมายเหตุ: MW คือ เมกะวตั ต, GWh คือ กกิ ะวตั ต (โดยท่ี 1 GWh เทากบั 1,000 MWh) ระเบียบว�ธีการลดกา ซเร�อนกระจกภาคสมคั รใจ (T-VER Methodology) ระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจ คือ แนวทางสำหรับการคำนวณปร�มาณ การ ลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจกจากการดำเนินโครงการ T-VER ซึ่งไดมีการจำแนก ตามประเภทโครงการ ระเบียบว�ธีการฯ แตละว�ธีประกอบไปดวยเง�่อนไข ลักษณะกิจกรรมที่เขาขาย 12
สมการคำนวณ และการตดิ ตามผลการดำเนินโครงการ การคำนวณการลดการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจก ผพู ฒั นาโครงการตอ งใชส มการคำนวณอา งองิ ตามระเบียบว�ธีการฯ (Methodology) และเคร�่องมือ (Tool) ที่ อบก. ไดประกาศใชฉบับลาสุด โดย สามารถดรู ายละเอยี ดเพม� เตมิ ไดในเวบ็ ไซตข อง T-VER (http://ghgreduction.tgo.or.th/t-ver) คา อา งองิ ตา งๆ ทใ่ี ชในการคำนวณจะตอ งเปน ไปตามท่ี อบก. กำหนด โดยสามารถศกึ ษาและอา งองิ คา ดังกลาวไดจาก คมู อื ระเบียบวธ� กี ารลดกา ซเรอ� นกระจกภาคสมคั รใจ ทงั้ สาขาการผล�ตและการใช พลงั งานฯ และสาขาปาไมแ ละการเกษตร ผพู ฒั นาโครงการตอ งแสดงใหเ หน็ วา กจิ กรรมลดการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกทด่ี ำเนนิ การอยนู น้ั นำไปสกู ารลดกา ซเรอ� นกระจกไดจ รง� นน่ั คอื ผลรวมของปรม� าณการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกจากการ ดำเนนิ โครงการ (Project Emission) และปร�มาณการปลอยกา ซเรอ� นกระจกนอกขอบเขตโครงการ (Leakage Emission) นอ ยกวา ปรม� าณการปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกในกรณที ่ีไมม กี ารดำเนนิ โครงการ หรอ� กรณีฐาน (Baseline Emission) ปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดดู กลบั กาซเรอ� นกระจกที่ไดรับการรับรองภายใตโครงการ T-VER หรอ� คารบ อนเครดติ ท่ีไดจ ะมหี นว ยนบั เปน ตนั คารบ อนไดออกไซดเ ทยี บเทา (tCO2e) สำหรบั การคำนวณปร�มาณการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก (Emission Reduction) สามารถคำนวณ ไดด ังน้ี Emission Reduction (ER) = Baseline Emission (BE) – Project Emission (PE - Leakage Emssion โดยที่ คือ ปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจก คือ ปร�มาณการปลอยกาซเร�อนกระจกจากกรณีฐาน คือ ปร�มาณการปลอยกาซเร�อนกระจกจากการดำเนินโครงการ คือ ปร�มาณการปลอยกาซเร�อนกระจกนอกขอบเขตโครงการ 13
GHG Emission กรณฐี าน Baseline Emissions (tCO2e) Emissions Reduction ProjectEmกiาsรsดioำnเน+นิ Lโคeรaงkกaาgรe Emission Time (year) รูปที่ 4 หลักการคำนวณปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจก (อางอิง: คูมือการพัฒนาโครงการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย, องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน), เดือนกันยายน 2559) ระยะเวลาการคิดเครดติ (Creditting Period) โครงการ T-VER เปนการดำเนินการดวยความสมคั รใจกจิ กรรมลดกาซเร�อนกระจก ท่ปี ระสงคจะพฒั นาเปน โครงการ T-VERตอ งเปนกิจกรรมท่ียังไมเ รม� ดำเนินการ หร�อ เปน กจิ กรรมที่มีวนั เรม� เดินระบบและกอ ใหเกดิ การลดกา ซเร�อนกระจกยอนหลังไมเ กนิ 3 ป นบั จากวันท่ีย่ืนเอกสารครบถวน ตอ อบก. ยกเวนโครงการประเภทปาไมแ ละพน�้ ที่สเ� ขย� ว การกำหนดระยะเวลาการคดิ เครดติ ตอ งสอดคลอ งกบั อายขุ องเครอ่� งจกั รหรอ� อปุ กรณห ลกั ของ โครงการ หร�อส�ทธใิ นการดำเนินโครงการ กรณที ่โี ครงการเร�มดำเนนิ การแลว ผูพัฒนาโครงการสามารถกำหนดวันที่เร�มคิดเครดิต ยอนหลงั ไปไดไมเกนิ 1 ป นบั จากวนั ที่ยื่นเอกสารขอขน้� ทะเบียนโครงการตอ อบก. ครบถวน กรณที ีโ่ ครงการยงั ไมไดด ำเนินการ ผูพัฒนาโครงการสามารถกำหนดวันทเ่ี รม� คิดเครดติ ได ภายในระยะเวลา 2 ป นบั จากวนั ท่ีย่ืนเอกสารขอขน�้ ทะเบียนโครงการตอ อบก. ครบถว น โครงการ T-VER ไดก ำหนดระยะเวลาการคดิ เครดติ สำหรบั แตละประเภทโครงการดงั นี้ · โครงการทว่ั ไป ระยะเวลาการคิดเครดติ ของแตล ะโครงการ ไมเ กนิ 7 ป · โครงการประเภทปา ไมแ ละพน้� ทส่ี เ� ขย� ว ระยะเวลาการคดิ เครดติ ของแตล ะโครงการ ไมเ กนิ 20 ป 14
กรณตี วั อยา งโครงการทย่ี งั ไมเ รม� ดำเนนิ การ ปจ� จบ� นั โครงการอยรู ะหวา งการตดิ ตง้ั หลอดไฟ LED ซง่ึ มกี ำหนดตดิ ตง้ั เสรจ็ และเปด ใชง านจรง� ใน วันที่ 1 เมษายน 2561 ผูพัฒนาโครงการมีความสนใจดำเนินโครงการ T-VER และไดยื่นเอกสาร ประกอบการข�้นทะเบียนโครงการ T-VER มายัง อบก. ครบถวน เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560 ดังนั้น โครงการสามารถกำหนดวนั ทเ่ี รม� คดิ คารบ อนเครดติ เปน วนั ใดๆ ภายในชว งวนั ท่ี 2 เมษายน 2561 – 1 เมษายน 2562 แลว นบั ระยะเวลาการคดิ เครดติ ตอ ไปอกี 7 ป กรณตี วั อยา งโครงการทด่ี ำเนนิ การลดกา ซเรอ� นกระจกแลว โครงการมกี ารตดิ ตง้ั แผงเซลลแ สงอาทติ ยแ ลว และเรม� จำหนา ยไฟฟา ใหก บั การไฟฟา สว นภมู ภิ าค เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 2558 ผพู ฒั นาโครงการไดน ำกจิ กรรมดงั กลา วมาพฒั นาเปน โครงการ T-VER โดยยื่นเอกสารประกอบการข�้นทะเบียนโครงการ T-VER มายัง อบก. ครบถวน ในวันที่ 1 มกราคม 2560 ดังนั้น โครงการสามารถกำหนดวันที่เร�มคิดคารบอนเครดิตเปนวันใดๆ ภายในชวงวันที่ 2 มกราคม 2559 – 1 มกราคม 2560 แลว นบั ระยะเวลาการคดิ เครดิตตอไปอีก 7 ป รูปแบบของโครงการ ลักษณะการดำเนนิ โครงการ T-VER สามารถดำเนนิ การได 3 รูปแบบ ไดแ ก 1. โครงการเดีย่ ว โครงการที่ดำเนนิ กิจกรรมลดกา ซเรอ� นกระจกในท่ตี ง้ั แหง เดียว 2. โครงการแบบควบรวม โครงการทีด่ ำเนินกจิ กรรมลดกา ซเร�อนกระจกลักษณะเดียวกนั โดยมที ่ีตง้ั หลายแหง เชน บร�ษทั ก. มีการดำเนินกิจกรรมผล�ตไฟฟาจากแผงเซลลแสงอาทิตยเพ�่อจำหนายไฟฟา ตั้งอยูในหลาย จงั หวดั โดยไมจ ำเปน ตอ งมขี นาดกำลงั การผลต� ไฟฟา ทเ่ี ทา กนั สามารถรวบรวมกจิ กรรมดังกลาวมา พัฒนาเปนโครงการ T-VER ได ขอดีของโครงการแบบควบรวมผูพัฒนาโครงการสามารถจัดทำเอกสารเพ�ยงชุดเดียวทั้งการ ขอขน้� ทะเบยี นโครงการและรบั รองปรม� าณกา ซเรอ� นกระจก อกี ทง้ั ชว ยประหยดั คา ใชจ า ยในการพฒั นา โครงการ 15
การพฒั นาโครงการแบบควบรวมมขี อ กำหนด ดงั น้ี 1) ตอ งมีชว งระยะเวลาการคดิ เครดติ เปนชว งเวลาเดยี วกันสำหรับโครงการ (เร�มตน และส�นสุด พรอมกนั ในทุกทต่ี ง้ั ) 2) ตองระบุรายละเอียดของโครงการยอ ยทุกโครงการในเอกสารขอเสนอโครงการ เชน จำนวน โครงการยอย ที่ตั้งของแตละโครงการยอย เทคโนโลยีที่ใช กำลังการผล�ตติดตั้ง เปนตน ทัง้ โครงการ ท่เี ดนิ ระบบแลว หร�อโครงการทยี่ ังไมด ำเนินการแตถ ูกระบใุ นแผนงาน 3) ไมจำกดั ขนาดของโครงการ แตเมอื่ รวมขนาดของโครงการในทุกท่ตี งั้ เขา ดวยกันท้งั หมดแลว ตองไมเ กนิ ขอ กำหนดของระเบียบวธ� กี ารลดกา ซเร�อนกระจกทีเ่ ล�อกใช 4) กรณที ข่ี นาดรวมของโครงการทง้ั หมดเขา ขา ยเปน โครงการขนาดใหญ โครงการตอ งผา นการ พส� จู นก ารดำเนนิ งานเพ�มจากการดำเนินงานตามปกติ (อธบิ ายเพ�มเติมใหห ัวขอ การพ�สจู น การดำเนนิ งานเพ�มเตมิ จากการดำเนนิ งานตามปกต)ิ ตัวอยาง องคกร A, B และ C มรี ะบบหมักแบบไรอ ากาศทส่ี ามารถรองรับขยะอนิ ทรย� ไดเ ทากบั 1, 2 และ 3 ตันตอวัน ตามลำดับ และระเบียบว�ธีการฯ การกักเก็บกาซมีเทนจากการหมักขยะอินทร�ยแบบไร อากาศขนาดเล็กเพ�่อนำไปใชประโยชน (T-VER-METH-WM-06) ไดกำหนดเง�่อนไขของกิจกรรม โครงการ ดงั น้ี 1) มกี ารบำบดั ขยะอินทรย� ดวยระบบบำบดั แบบไรอ ากาศ 2) ระบบหมักสามารถรองรับขยะอินทรย� ไดไมเกิน 10 ตนั ตอวนั 3) มกี ารกกั เกบ็ กา ซมเี ทนจากการบำบดั ขยะอนิ ทรย� แ บบไรอ ากาศ เพอ่� นำไปใชป ระโยชนในดา น พลังงาน ดงั นน้ั ผพู ฒั นาโครงการสามารถใชร ะเบยี บวธ� กี ารฯ ดงั กลา วไดในการพฒั นาโครงการ T-VER ในรูปแบบโครงการแบบควบรวม เพราะการดำเนินกิจกรรมยังเปนไปตามเง�่อนไขที่กำหนดไว โดยที่ ตองมวี ันเร�มตนและวันสน� สุดของการคดิ เครดติ พรอมกันในทัง้ 3 องคก ร 3. โครงการแบบกลุม รูปแบบของการพัฒนาโครงการคลายกับโครงการแบบควบรวม คือโครงการมีการดำเนิน 16
กจิ กรรมลดกา ซเรอ� นกระจกโดยใชเ ทคโนโลยเี ดยี วกนั และมที ต่ี ง้ั หลายแหง ผพู ฒั นาสามารถใชเ อกสาร ขอเสนอโครงการฉบับเดียวในการยื่นขอข�้นทะเบียนโครงการ แตแตกตางกันที่วันที่เร�มตนและวันที่ ส�นสุดระยะเวลาในการคิดคารบอนเครดิตของแตล ะโครงการยอ ยไมจำเปนตอ งพรอมกัน โครงการยอ ย 1 โครงการยอย 3 ( 1 ม.ค.60 - 31 ธ.ค.66) ( 1 ม.ค.62 - 31 ธ.ค.68) โครงการยอย 2 ( 1 ม.ค.61 - 31 ธ.ค.67) จดั ทำเอกสารขอ เสนอโครงการฉบับเดียว รูปที่ 5 ตัวอยางการกำหนดระยะเวลาในการคิดคารบอนเครดิตสำหรับโครงการ T-VER แบบกลุม (อางอิง: คูมือการพัฒนาโครงการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย, องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน), เดือนกันยายน 2559) การพัฒนาโครงการแบบกลุมมขี อ กำหนด ดงั นี้ 1) เอกสารขอ เสนอโครงการตองระบุกรอบแผนงานอยา งชดั เจน 2) ผพู ฒั นาโครงการสามารถเพม� โครงการยอ ยไดภ ายในระยะเวลา 3 ป นบั ตง้ั แตโ ครงการไดร บั การข�้นทะเบียนโดยโครงการที่เพ�มมานั้นตองใชระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจกภาค สมคั รใจเดยี วกัน (ฉบบั เดียวกนั ) และใชแผนการติดตามผลการดำเนนิ โครงการวธ� ีเดยี วกนั ตามที่ระบุไวในเอกสารขอเสนอโครงการฉบับที่ไดข�้นทะเบียน โครงการยอยที่เพ�มเติม ภายหลังใหย ่นื เอกสารเพม� เตมิ มายงั อบก. โดยไมจ ำเปนตองผา นการตรวจสอบความใชได (Validation) จากผปู ระเมินภายนอก 3) ขนาดของโครงการทัง้ หมดรวมกันตองเปน โครงการขนาดเลก็ หรอ� เล็กมาก การพ�สจู นก ารดำเนินงานเพ�มจากการดำเนนิ งานตามปกติ 3 (Additionality) การดำเนนิ โครงการ T-VER สามารถลดการปลอ ยและ/หรอ� ดดู กลบั กา ซเรอ� นกระจกไดม ากขน้� 3 อบก. จะเพ�มเติมหลักเกณฑอื่นๆ ในอนาคตสำหรับการพ�สูจนการดำเนินงานเพ�มจากการดำเนินงานตามปกติเพ�่อชวยใหคารบอนเครดิต จากโครงการ T-VER มีความนาเชื่อถือทางส�งแวดลอม (Environmental Integrity) มากข�้น ดังนี้ 1) การกำหนดเสนฐานอางอิงของเทคโนโลยีการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก (Standardized baseline) 2) ประเภทของเทคโนโลยีใหมที่ชวยลดการปลอยกาซเร�อนกระจก (Positive list) 17
จากการดำเนินกิจกรรมตามปกติ การพ�สูจนการดำเนินงานเพ�มเติมจากการดำเนินงานตามปกติ อาจจะอยูในรูปแบบดานส�งแวดลอมที่ดีข�้น ดานการเง�น/เศรษฐกิจดีข�้น (เส�ยคาใชจายนอยลงแตลด การปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกหร�อดดู กลับกาซเรอ� นกระจกไดม ากขน�้ ) การลงทุนท่ใี หป ระสท� ธภิ าพเพม� มากข�น้ หร�อมีการใชเ ทคโนโลยใี หมๆ ทเ่ี พ�มการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก ทั้งนี้ อบก. ไดกำหนดใหโครงการ T-VER ขนาดใหญตองมีการแสดงหร�อพ�สูจนใหเห็นวาเปน กิจกรรมท่ีมกี ารดำเนนิ การเพ�มจากการดำเนนิ งานตามปกตติ ามหลักเกณฑท ี่ อบก. กำหนด โดยท่ี โครงการ T-VER ขนาดใหญจ ะผา นการพส� จู น Additionality กต็ อ เมอ่ื โครงการดงั กลา วตอ งมรี ะยะ เวลาคนื ทนุ (Payback period) เกนิ 3 ป ในขณะที่โครงการ T-VER ทมี่ ีขนาดเล็กมากหร�อขนาดเล็ก ถือวา ผานการพส� จู น Additionality โดยทันที ขน้ั ตอนท่ี 2 การจดั ทำเอกสารประกอบการขอขน้� ทะเบยี นโครงการ ผูพ ัฒนาโครงการตอ งจัดทำเอกสารประกอบการพจ� ารณาใหถูกตอ งและครบถว น ซ่ึงประกอบดว ย 1) ใบสมคั ร 2) เอกสารขอ เสนอโครงการ 3) รายงานการประเมนิ ผลประโยชนรว ม 4) รายงานการตรวจสอบโครงการ (จากผปู ระเมินภายนอก) ทั้งน้เี อกสารขอเสนอโครงการตองเปน ฉบับที่ไดร ับการตรวจสอบความใชไดจากผูป ระเมินภายนอก เอกสารขอ เสนอโครงการ (Project Design Document: PDD) ผูพฒั นาโครงการตอ งจัดทำเอกสารขอ เสนอโครงการทป่ี ระกอบดวยรายละเอยี ดและขอบเขต โครงการ การคำนวณปร�มาณการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก รวมถงึ การตดิ ตามผลการดำเนนิ โครงการ โดยมีลำดบั หวั ขอ ดังตอ ไปน้ี สวนท่ี 1 รายละเอยี ดโครงการ สวนที่ 2 รายละเอยี ดการดำเนินงานโครงการ สวนที่ 3 การคำนวณการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก สว นท่ี 4 การติดตามผลการดำเนนิ โครงการ 18
ภาคผนวก เอกสาร/หลักฐานประกอบ สวนท่ี 1 รายละเอยี ดโครงการ รายละเอียดโครงการจะตองแสดงถึงลักษณะทั่วไปของโครงการ เชน ชื่อโครงการ ประเภท โครงการ รายละเอยี ดกจิ กรรมลดและ/หรอ� ดดู กลบั กา ซเรอ� นกระจก ระยะเวลาการคดิ คารบ อนเครดติ ของโครงการ เทคโนโลยหี รอ� อปุ กรณต ดิ ตง้ั ทต่ี ง้ั โครงการ สถานภาพโครงการและการนบั ซำ้ เปน ตน สว นท่ี 2 รายละเอยี ดการดำเนนิ โครงการ รายละเอียดการดำเนินโครงการ ผูพัฒนาโครงการจะตองระบุระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อน กระจกภาคสมคั รใจ (T-VER Methodology) และเคร่อ� งมือ (Tool) ท่ีเล�อกใช ซึ่งตอ งเปนฉบับลา สดุ พรอ มระบุเหตุผลการเล�อกใชร ะเบยี บว�ธีการดังกลา ว โดยระเบยี บว�ธกี ารฯ ดงั กลาวตองสอดคลอง กบั กจิ กรรมการลดกาซเร�อนกระจกของโครงการ การกำหนดขอบเขตโครงการ (Project Boundary) เปน สง� สำคญั ทผ่ี พู ฒั นาโครงการจะตอ ง ระบใุ หช ดั เจน กรอบการดำเนนิ งานของโครงการจะทำใหท ราบวา กจิ กรรมทด่ี ำเนนิ การนเ้ี กย่ี วขอ งกบั กิจกรรมลดกา ซเร�อนกระจกสวนใดบา ง เชน โครงการกกั เก็บกาซมีเทนจากการบำบัดนำ้ เส�ยแบบไร อากาศเพ�่อนำไปใชประโยชนหร�อเผาทำลาย นอกจากมีการติดตามผลการทำงานของระบบบำบัด น้ำเสย� ตอ งพ�จารณาถึงระบบการนำกาซมีเทนไปใชป ระโยชนห ร�อระบบเผาทำลายดวย เชน หมอ น้ำ เครอ�่ งยนตผ ลต� ไฟฟา ระบบเผาทำลาย (Flare) สำหรบั โครงการ T-VER สาขาปาไมแ ละการเกษตร นั้น จะเปนการดำเนินโครงการ เพ�่อนำไปสูการเพ�มปร�มาณการกักเก็บกาซเร�อนกระจก ในแหลง กกั เกบ็ ไดแ ก มวลชวี ภาพ (ความสมั พนั ธข องความโต และความสงู ของตน ไม) ไมต าย เศษซากพช� และ อนิ ทรย� วตั ถใุ นดนิ ผูพัฒนาโครงการตอ งระบขุ อ มลู กรณีฐาน แหลง กำเนิดกา ซเรอ� นกระจกและกาซเร�อนกระจก ทเ่ี กย่ี วขอ งในขอบเขตการดำเนนิ โครงการ รวมถงึ การพส� จู นก ารดำเนนิ งานสว นเพม� จากการดำเนนิ งานปกติ สวนท่ี 3 การคำนวณการลดการปลอ ยกาซเรอ� นกระจก ผูพ ัฒนาโครงการตอ งแสดงการคำนวณปรม� าณการลดและ/หร�อดูดกลบั กา ซเรอ� นกระจก 19
ของโครงการ ซึ่งตองเปนไปตามระเบียบว�ธีการฯ และเคร�่องมือที่เล�อกใช โดยสามารถดูรายละเอียด เพ�มเติมไดที่ “คูมืออางอิงระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจ สาขาการผล�ตและใช พลังงาน การจัดการของเส�ย และการขนสง” หร�อ “คูมืออางอิงระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจก ภาคสมคั รใจ สาขาปาไมแ ละการเกษตร” สว นที่ 4 การติดตามผลการดำเนินโครงการ การติดตามผลการดำเนินโครงการ ผูพัฒนาโครงการตองสดงถึงรายละเอียดแผนการ ตดิ ตามผล การแสดงขอ มลู พารามเิ ตอรท ่ีไมต อ งตดิ ตามตามผล (คา อา งองิ ตา งๆ) และทต่ี อ งตดิ ตาม ผลตามที่ระบุในระเบียบว�ธีการฯ และเคร�่องมือที่เล�อกใช รวมถึงรายละเอียดในการตรวจวัด ว�ธีการ ตรวจวัด หร�อการไดมาซึ่งขอมูล ความถี่ในการตรวจวัด รวมถึงการคำนวณ เพ�่อประเมินปร�มาณ การลดการปลอ ยกาซเร�อนกระจก การติดตามผลการดำเนินโครงการควรจัดทำเปนแผนการติดตามผล (Monitoring plan) เพอ่� ชวยใหผพู ัฒนาโครงการหรอ� เจา ของโครงการสามารถติดตามผลการดำเนินการลดการปลอ ย กาซเร�อนกระจกไดอยางครบถวนและถูกตอง เพ�่อใหมั่นใจวาปร�มาณการลดการปลอยกาซเร�อน กระจกจะสามารถตรวจวดั และทวนสอบได แผนการตดิ ตามผลประกอบไปดว ยรายละเอยี ดในการตรวจวดั พารามเิ ตอร วธ� กี ารตรวจวดั หรอ� การไดม าซง่ึ ขอ มลู ทถ่ี กู ตอ ง ความถใ่ี นการตรวจวดั รวมถงึ การคำนวณ เพอ่� ประเมนิ ปรม� าณการ ลดการปลอ ยกา ซเร�อนกระจก ทง้ั นีแ้ ผนการติดตามผลจะตอ งสอดคลอ งกับระเบยี บวธ� กี ารลดกา ซ เร�อนกระจกของโครงการโดยแผนการติดตามผลจะถูกพจ� ารณาจากผปู ระเมนิ ภายนอก ภาคผนวก เอกสาร/หลักฐานประกอบ ผพู ัฒนาโครงการสามารถแนบเอกสาร หร�อหลกั ฐานประกอบทีเ่ ก่ยี วของ เชน เอกสาร รง. 4 โฉนดที่ดิน ใบอนุญาตการขอใชประโยชนในพ�้นที่ปา งานว�จัยที่นำมาอางอิง คาออกแบบ หนังส�อ รับรอง อุปกรณหรอ� เทคโนโลยจี ากบรษ� ทั ผผู ลต� เอกสารประกอบการคำนวณ เปนตน รายงานการประเมินผลประโยชนร วม การประเมนิ ผลประโยชนร ว ม (Co-benefits) เปน การแสดงใหเ หน็ วา นอกจากโครงการจะชว ย 20
ลดการปลอยกา ซเรอ� นกระจกหรอ� เพม� แหลงกกั เก็บกา ซเร�อนกระจกแลว การดำเนินโครงการยงั กอ ใหเ กดิ ผลประโยชนเ พม� เตมิ ดา นสง� แวดลอ ม สงั คม และเศรษฐกจิ เชน ชว ยลดผลกระทบตอ สง� แวดลอ ม สนบั สนนุ กจิ กรรมดา นสขุ ภาพอนามยั ของชมุ ชน การจา งงานคนในทอ งถน�ิ เพม� ขน้� และกระตนุ เศรษฐกจิ ในชมุ ชน เปน ตน ขน้ั ตอนท่ี 33 การตรวจสอบความใชไดข องเอกสารขอ เสนอโครงการ การดำเนนิ โครงการ T-VER ตอ งมคี วามโปรง ใสและสามารถตรวจสอบไดโ ดยผพู ฒั นาโครงการ ตอ งสามารถแสดงเอกสารหรอ� หลกั ฐานทจ่ี ำเปน ตอ การตรวจสอบความใชไดแ ละทวนสอบการดำเนนิ โครงการไดอ ยางครบถว นและถูกตอ ง ผูป ระเมนิ ภายนอก ผปู ระเมินภายนอกสำหรบั โครงการภาคสมคั รใจ (Validation and Verification Body: VVB) ที่ทำหนา ทต่ี รวจสอบความใชไดแ ละทวนสอบโครงการ T-VER ตองไดรับการข้�นทะเบยี นจาก อบก. โดยผูพัฒนาโครงการสามารถตรวจสอบรายชื่อผูประเมินภายนอกไดจากเวป็ ไซตโครงการ T-VER (http://ghgreduction.tgo.or.th/t-ver) นิติบุคคลที่ประสงคขอข�้นทะเบียนเปนผูประเมินภายนอก ตองมีคุณสมบัติตาม ประกาศคณะกรรมการองคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจกวาดวย หลกั เกณฑ การข�น้ ทะเบียนผปู ระเมนิ ภายนอกสำหรับโครงการภาคสมคั รใจ ผูประเมินภายนอกสำหรับโครงการภาคสมัครใจจะเปนผูตรวจสอบเอกสารขอเสนอโครงการ เพ�่อตรวจสอบความถูกตอง ความครบถวนของรายละเอียดในเอกสารขอเสนอโครงการ หร�อ เปน การตรวจสอบความสอดคลอ งในประเดน็ ตา งๆ วา เปน ไปตามเงอ่� นไขและขอ กำหนดของ อบก. หรอ� ไม เชน การกำหนดกรณีฐาน ความถูกตองของว�ธีการคำนวณ และแนวทางการติดตามผลสอดคลอง กบั ระเบยี บวธ� กี ารทเ่ี ลอ� กใช เปน ตน ในระหวา งการตรวจสอบหากมปี ระเดน็ ท่ีไมช ดั เจนหรอ� มขี อ สงสยั VVB จะสรุปความเห็นจากการตรวจสอบสงใหผูพัฒนาโครงการ โดยแบงออกเปน 3 ประเภท ประกอบดวย · ประเด็นรอ งขอใหม ีการแกไข (Corrective Action Request : CAR) เปน ประเดน็ ที่ VVB ตอ งการใหผพู ัฒนาโครงการดำเนินการแกไขใหถ กู ตอ ง 21
· ประเด็นใหปรับปรุงเพอ่� การตรวจสอบในครงั้ ถดั ไป (Forward Action Request: FAR) เปน ประเด็นท่ี VVB ตรวจพบและคาดวาจะเปน ประเดน็ ปญ� หาทอ่ี าจเกิดข้น� ในภายหลงั ได · ประเด็นรอ งขอใหมีการช้แี จงเพ�มเตมิ (Clarification Request : CL) เปน ประเดน็ ที่ VVB ตอ งการใหผพู ัฒนาโครงการช้ีแจงขอ มูลเพ�มเติมใหครบถวน หลังจากผูพ ฒั นาโครงการ ดำเนนิ การแกไข คนหาหลกั ฐานเอกสารสนบั สนนุ ทีเ่ กี่ยวขอ ง หรอ� ตอบประเดน็ ขอ สงสยั ในประเดน็ ตา งๆ แลว VVB จะออก “รายงานการตรวจสอบโครงการ (Validation Report)” ใหกบั ผูพ ฒั นาโครงการ เพ�่อนำไปประกอบการขอข�้นทะเบยี นโครงการกบั อบก. ตอ ไป อบก. กำหนดใหร ะดับของการรบั รองในการตรวจสอบและทวนสอบโครงการ T-VER อยูใน ระดับสมเหตุสมผล (Reasonable level of assurance) โดยการประเมินขอมูล กา ซเรอ� นกระจกทั้งในเชงิ คุณภาพและเชงิ ปรม� าณตองปราศจากความผิดพลาด การละเวน และการบดิ เบอื นใดๆ ทม่ี นี ยั สำคญั และอยใู นระดบั ความมสี าระสำคญั ทก่ี ำหนด ความมีสาระสำคัญ (Materiality) ในบร�บทของโครงการ T-VER คือ ขอผิดพลาด การละเวน หรอ� การ บดิ เบอื นใดๆ ทจ่ี ะสง ผลตอ การแสดงขอ มลู กา ซเรอ� นกระจก และสง ผลตอ เนอ่ื งไปสกู ารตดั สน� ใจของกลมุ เปา หมาย โดยระดบั ความมสี าระสำคญั (Materiality threshold) สำหรับโครงการ T-VER กำหนดไวให เกณฑความไมสอดคลองของขอมูลที่มีผลใหการ ประเมินกาซเร�อนกระจกคลาดเคล�่อนจนมีผลตอผูใช ไมเกินรอยละ 5 ของผลรวมการ ลดการปลอ ย/ดดู กลบั กาซเรอ� นกระจก สำหรบั กระบวนการตรวจสอบและทวนสอบ ขน้ั ตอนท่ี 4 การขน้� ทะเบยี นโครงการ หลกั เกณฑก ารข้น� ทะเบียนโครงการ โครงการที่จะผานการพ�จารณาใหขน้� ทะเบียนเปนโครงการ T-VER ตอ งผานหลักเกณฑก ารข�้น ทะเบยี นท้งั หมด 5 ขอ ดังนี้ 1) การดำเนนิ กิจกรรมของโครงการเปน ไปตามกฎหมาย หร�อระเบยี บทเี่ กย่ี วของ 22
2) การดำเนนิ กจิ กรรมของโครงการมีความสอดคลองกับขอกำหนดของโครงการ T-VER 3) โครงการมีการดำเนินงานเพ�มจากการดำเนินงานตามปกติ (Additionality) 4) โครงการใชร ะเบยี บวธ� ีการลดกา ซเร�อนกระจก (Methodology) ทสี่ อดคลอ งกับโครงการ 5) โครงการใชว ธ� กี ารตดิ ตามผลและการรายงานการลดกา ซเรอ� นกระจกทเ่ี หมาะสมกบั ระเบยี บ วธ� ีการลดกา ซเร�อนกระจก (Methodology) ทีใ่ ช รูปที่ 6 ขั้นตอนการข�้นทะเบียนโครงการ T-VER (อางอิง: คูมือการพัฒนาโครงการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย, องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน), เดือนกันยายน 2559) ขัน้ ตอนการข้�นทะเบียน 1) อบก. รับเอกสารประกอบการข้น� ทะเบยี นจากผูพัฒนาโครงการ และดำเนนิ การตรวจสอบ เอกสารเบื้องตนโดยพ�จารณาความครบถวนของเอกสารประกอบทงั้ หมดวาเพ�ยงพอหร�อ หากไมครบถว น อบก. จะแจง กลับไปยงั ผูพ ัฒนาโครงการใหจ ัดสง เอกสารเพ�มเติม 2) อบก. ตรวจสอบความถูกตองของเอกสาร และสาระสำคัญของโครงการ โดยพ�จารณาวา เปนไปตามหลักเกณฑการข�้นทะเบียนโครงการ หร�อไมหากขาดขอมูลในประเด็นสำคัญที่ใช ประกอบการวเ� คราะหโครงการ อบก. จะแจงใหผพู ฒั นาโครงการจัดสง ขอมูลเพม� เตมิ ท้ังน้ี อบก. อาจขอตรวจสอบโครงการ ณ ที่ตัง้ โครงการ 3) อบก. นำเสนอรายละเอยี ดโครงการทผ่ี า นการตรวจสอบแลว ตอ คณะอนกุ รรมการพจ� ารณา 23
โครงการและกิจกรรมลดกา ซเรอ� นกระจก เพ�่อพจ� ารณาข้น� ทะเบยี นโครงการ T-VER 4) อบก. แจง ผลการพจ� ารณาใหผูพัฒนาโครงการทราบ และนำเสนอใหค ณะกรรมการฯ อบก. รบั ทราบตอ ไป การเพก� ถอนการขน้� ทะเบยี นโครงการ T-VER 1) อบก. สามารถเพ�กถอนการข�้นทะเบียนโครงการ T-VER ได เมื่อการดำเนินกิจกรรมของ โครงการขัดตอกฎหมาย หร�อระเบียบที่เกี่ยวของ หร�อ เมื่อไมมีการดำเนินโครงการลดการ ปลอ ยกา ซเรอ� นกระจกหลงั จากไดขน�้ ทะเบียนโครงการ ภายใน 2 ป 2) ผพู ฒั นาโครงการสามารถขอถอนการขน้� ทะเบยี นโครงการ T-VER ได กรณที ต่ี อ งการขอขน้� ทะเบียนเปนโครงการ CDM หร�อโครงการลดกาซเร�อนกระจกตามกลไกอื่น โดยผูพัฒนา โครงการจะตองดำเนินการขอถอนการขน้� ทะเบยี นโครงการ T-VER ตอ อบก. ภายใน 30 วัน หลงั จากไดรบั การข้น� ทะเบียนโครงการกับกลไกอ่ืนแลว 3) ทง้ั นผ้ี ทู แ่ี จง ขอ มลู อนั เปน เทจ็ อบก.ขอสงวนสท� ธท์ิ จ่ี ะดำเนนิ การตามบทบญั ญตั แิ หง กฎหมาย ทีเ่ กี่ยวของ ขน้ั ตอนท่ี 5 การตดิ ตามผล และจดั ทำรายงานตดิ ตามประเมนิ ผล การติดตามผล เมอ่ื โครงการไดร บั การขน้� ทะเบยี นเปน โครงการ T-VER และเรม� ดำเนนิ โครงการแลว ผพู ฒั นา โครงการจะตอ งดำเนนิ การตดิ ตามผลการลดการปลอ ยและ/หรอ� ดดู กลบั กา ซเรอ� นกระจกจากกจิ กรรม ของโครงการ (Monitoring) ตามที่เสนอไวในเอกสารขอเสนอโครงการ (PDD) ฉบับที่ไดรับการข�้น ทะเบยี น เพอ่� จดั ทำรายงานการตดิ ตามประเมนิ ผล ผพู ฒั นาโครงการสามารถใชก ระบวนการควบคมุ คณุ ภาพ (Quality Control: QC) และการประกนั คณุ ภาพ (Quality Assurance: QA) ในการตดิ ตาม ผล เพ�่อใหปร�มาณการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจกที่เกิดข�้นภายในโครงการสะทอนถึง ความถูกตอง ความสมบูรณ และสอดคลองกับการทวนสอบและตรวจสอบโครงการจากผูประเมิน ภายนอก 24
ตัวอยางของการควบคมุ คณุ ภาพ 1. เครอ่� งมือวัดทใ่ี ชภ ายในโครงการไดรบั มาตรฐาน เพอ่� ใหมน่ั ใจไดว า ขอ มลู ทีใ่ ชม คี วามถูกตองสงู โดยเคร�่องมือวัดเหลานั้นจะตองอยูในชวงที่รับประกันความถูกตอง (Accurancy) และความ แมน ยำ (Precision) จากการสอบเทยี บเครอ่� งมอื หรอ� จะตอ งไดร บั การตรวจสอบเปน ประจำ หรอ� หากไมม กี ฎหมายควบคมุ ความถกู ตอ งและความแมน ยำของเครอ่� งมอื วดั เครอ่� งมอื เหลา นน้ั ตอ ง อยใู นระยะการรบั ประกนั โดยผผู ลต� 2. มีบนั ทึกและการจดั เกบ็ รักษาขอ มูล หรอ� เอกสารสนับสนนุ ตา งๆ รวมถึงการสำรองขอ มูลไวใน ท่ีปลอดภัย 3. การตรวจสอบยอนกลบั ของขอมูลทมี่ ีการปอนหร�อบันทกึ ขอมูลผิดพลาดหร�อไม ตัวอยางของการประกนั คุณภาพ 1. มีเอกสารขน้ั ตอนการปฏิบัตงิ าน และปฏบิ ตั ิตามอยางเครง ครัด 2. จัดอบรมใหค วามรูแ กผูเกยี่ วของ เพอ�่ ใหเ กิดความเขาใจในแผนการตดิ ตามผลอยา งชัดเจน 3. หากเกิดป�ญหา หร�อขอผิดพลาดใดๆเกิดข�้นตองร�บดำเนินการแกไขป�ญหาอยางทันทวงที และ ตอ งมกี ารบนั ทกึ รวมถงึ ชวงระยะเวลาท่เี กดิ ข�น้ ดงั กลาว 4. มีการตรวจสอบกรอบการดำเนินงานเพ�่อใหมั่นใจในกระบวนการที่ดำเนินงานอยู และทบทวน ปรบั ปรงุ อยา งตอเน่ือง การเปล่�ยนแปลงการดำเนินงานหลังขน�้ ทะเบียน ภายหลงั จากทโ่ี ครงการไดร บั การขน้� ทะเบยี บไปแลว หากมกี ารเปลย่� นแปลงรายละเอยี ดการดำเนนิ กิจกรรมที่แตกตางจากที่ระบุไวในเอกสารขอเสนอโครงการ ผูพัฒนาโครงการตองแจงตอ อบก. ทราบ ภายใน 30 วัน นับตั้งแตวันที่เกิดการเปล�่ยนแปลง เชน การเปล�่ยนชื่อโครงการ ผูพัฒนา โครงการ ที่ตั้งโครงการ เปนตน กรณีที่โครงการมีการดำเนินการเปล�่ยนแปลง ดังตอไปนี้ 1) มกี ารเพม� เตมิ ประเภทโครงการ หรอ� เพม� ระเบยี บวธ� กี ารลดกา ซเรอ� นกระจกทใ่ี ชในการคำนวณ 2) มกี ารเปลย่� นแปลงทส่ี ง ผลให “ปรม� าณกา ซเรอ� นกระจกทค่ี าดวา จะลดไดห ลงั การเปลย่� นแปลง มากกวา 60,000 tCO2e ตอป หร�อ เพ�มข�้นมากกวา 15% จากปร�มาณเดิมกอนการ 25
เปลย�่ นแปลง” เชน เพ�มจำนวนหรอ� ขนาดของเคร่อ� งจักร หร�อมีการเปล�่ยนแปลงเทคโนโลยี คา ของพารามเิ ตอรท ใ่ี ชในการคำนวณ วธ� กี ารตดิ ตามผล ซง่ึ แตกตา งไปจากทร่ี ะบไุ วในเอกสาร ขอเสนอโครงการฉบับท่ีไดรับการข้น� ทะเบียน ผพู ฒั นาโครงการตอ งดำเนนิ การตามหลกั เกณฑก ารขอเปลย่� นแปลงการดำเนนิ งานหลงั ขน้� ทะเบยี น (Revalidation) ท่ี อบก. กำหนด ข้นั ตอนการขอเปล�ย่ นแปลงการดำเนินงานหลังข�น้ ทะเบยี น กรณที โ่ี ครงการทมี่ ีการเปล�ย่ นแปลงรายละเอยี ดโครงการหลังจากไดรับการขน้� ทะเบยี น และเขา ขายตองดำเนินการขอเปล�่ยนแปลงการดำเนินงานหลังข�้นทะเบียน (Revalidation) โดยผูพัฒนา โครงการตองปรับแกรายละเอียดในเอกสารขอเสนอโครงการ (PDD) ใหถูกตองสอดคลองกับความ เปน จรง� และตดิ ตอ ผปู ระเมนิ ภายนอก (VVB) ใหด ำเนนิ การตรวจสอบความใชไดข องเอกสารขอ เสนอ โครงการที่มีการเปล�่ยนแปลงตามแนวทางการตรวจสอบความใชได และทวนสอบโครงการ T-VER ท่ี อบก. กำหนด หลักเกณฑในการพ�จารณาเห็นชอบการขอเปล�่ยนแปลงหลังข�้นทะเบียนเหมือนกับหลักเกณฑ การขน�้ ทะเบียนโครงการ อบก.ไดก ำหนดขน้ั ตอนและระยะเวลาในการพจ� ารณาโครงการลดกา ซเรอ� นกระจกภาคสมคั รใจ ตามมาตรฐานของประเทศไทย (T-VER) ที่ไดรับการข�้นทะเบียนที่มีการเปล�่ยนแปลงการดำเนินงาน ทม่ี ผี ลกระทบตอ ปร�มาณกา ซเร�อนกระจก โดยมีรายละเอียด ดงั น้ี 1) อบก. รับเอกสารประกอบการพ�จารณาจากผูพัฒนาโครงการ และดำเนินการตรวจสอบ เอกสารเบอ้ื งตน โดยพจ� ารณาความครบถว นของเอกสารประกอบทง้ั หมดวา เพย� งพอหรอ� ไม หากไมค รบถว น อบก. จะแจง กลบั ไปยงั ผพู ัฒนาโครงการใหจ ดั สงเอกสารเพม� เติม 2) อบก. ตรวจสอบความถูกตองของเอกสาร และสาระสำคัญของโครงการ โดยพ�จารณาวา เปนไปตามหลักเกณฑที่ อบก. กำหนด หากขาดขอมูลในประเด็นสำคัญที่ใชประกอบการ ว�เคราะหโครงการ อบก. จะแจงใหผูพัฒนาโครงการ จัดสงขอมูลเพ�มเติม 3) อบก. นำเสนอรายละเอยี ดโครงการทผ่ี า นการตรวจสอบแลว ตอ คณะอนกุ รรมการพจ� ารณา โครงการและกิจกรรมลดกา ซเรอ� นกระจก เพ�อ่ พ�จารณาขอเปล�ย่ นแปลงการดำเนนิ งานหลัง 26
ข�้นทะเบียน 4) อบก. แจงผลการพจ� ารณาใหผ ูพฒั นาโครงการทราบ และนำเสนอใหค ณะกรรมการฯ อบก. รับทราบตอไป รายงานการติดตามประเมนิ ผล (Monitoring Report) ผูพัฒนาโครงการสามารถจัดทำรายงานติดตามประเมินผลเพ�่อขอการรับรองในชวงระยะ เวลาใดๆ ภายใตชว งระยะเวลาการคิดเครดติ ทีก่ ำหนดไว ทัง้ นผี้ พู ัฒนาโครงการตอ งไมร อ งขอใหม ี การ รบั รองคารบอนเครดติ (TVERs) สำหรับปรม� าณกาซเรอ� นกระจกท่ลี ดไดในชวงระยะเวลา การติดตามผล/คำนวณเดียวกันเกนิ กวา 1 ครัง้ รายงานการติดตามประเมินผลประกอบไปดวย หัวขอตา งๆ ดงั ตอ ไปนี้ สวนท่ี 1 การตดิ ตามผลการดำเนนิ โครงการ สวนท่ี 2 การคำนวณการดดู กลับ/ลดการปลอ ยกาซเร�อนกระจกท่ีไดจากโครงการ ภาคผนวก เอกสาร/หลกั ฐานประกอบ สวนท่ี 1 การติดตามผลการดำเนินโครงการ ผพู ฒั นาโครงการตอ งระบรุ ายละเอยี ดผลการดำเนินโครงการในชว งระยะเวลาที่ขอรับรองใน รายงาน เชน สถานภาพการดำเนินโครงการ ปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่เคยไดรับการรับรอง การ เปล่ย� นแปลงรายละเอยี ดโครงการ พารามเิ ตอรท ต่ี ดิ ตามผล และท่ีไมตอ งตดิ ตามผล สว นที่ 2 การคำนวณการลดการปลอยและ/หรอ� ดูดกลบั กา ซเร�อนกระจกท่ีไดจ ากโครงการ ผูพัฒนาโครงการตองแสดงการคำนวณปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่ลดการปลอยและ/หร�อ ดดู กลบั กาซเร�อนกระจกจร�งที่ไดจ ากขอ มลู ที่จดั เกบ็ ไวต ามสมการท่รี ะบใุ นเอกสารขอเสนอโครงการ ฉบับข�้นทะเบียน กรณีที่ใชระเบียบว�ธีการฯ มากกวา 1 ระเบียบว�ธี ใหแสดงการคำนวณจำแนกตาม ระเบียบวธ� ี นอกจากนี้ ผูพัฒนาโครงการตองทำการเปร�ยบเทียบปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่ขอรับรอง กับคาคาดการณจากการประเมิน (ตัวเลขที่ระบุในเอกสารขอเสนอโครงการ) เมื่อเทียบในชวงระยะ เวลาที่เทากัน เชน ระยะเวลา 10 เดือน ระยะเวลา 1 ป เปนตน พรอมระบุสาเหตุของความแตกตาง 27
ของคา ดงั กลาว ภาคผนวกเอกสาร/หลักฐานประกอบ ผูพัฒนาโครงการแนบเอกสาร หร�อหลักฐานประกอบที่เกี่ยวของ พรอมจัดสงไฟล Excel แสดงการคำนวณพรอมขอ มลู ในการคำนวณ ขน้ั ตอนท่ี 66 การทวนสอบความถกู ตอ งของรายงานตดิ ตามประเมนิ ผล เม่ือผพู ัฒนาโครงการจัดทำรายงานการติดตามและประเมนิ ผล (Monitoring Report) เสร็จ แลว ผูพัฒนาโครงการตองเสนอรายงานการติดตามและประเมินผลใหผูประมินภายนอก (VVB) ทวนสอบและยืนยันความถูกตองของปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจก จากการดำเนินกิจกรรมของโครงการตาม “แนวทางการตรวจสอบและทวนสอบโครงการลดกาซ เร�อนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย” ผปู ระเมนิ ภายนอกจะเขา ทวนสอบขอ มลู ณ ทต่ี ง้ั โครงการ (กรณที ม่ี หี ลายทต่ี ง้ั อาจจะสมุ ตรวจ) กระบวนการทวนสอบจะแลวเสร็จเมื่อ VVB สามารถปดสถานะ CARs CLs และ FARs (จากการ ตรวจสอบหร�อทวนสอบครั้งกอนหนา) ภายหลังจากผูพัฒนาโครงการไดทำการแกไขขอมูลใน รายงานการตดิ ตามและประเมนิ ผล หรอ� เอกสารการคำนวณใหถ กู ตอ งสอดคลอ งกบั เอกสารหลกั ฐาน สนับสนุน และไดรับขอมูลคำชี้แจงเพ�มเติมหร�อเอกสารหลักฐานอยางเพ�ยงพอในการสรุปผล ทั้งนี้ ประเด็น CARs CLs และ ทั้งหมดตองไดรับการแกไข และผูประเมินภายนอกจัดทำ รายงานการ ทวนสอบโครงการ (Verification Report) ใหกับผูพัฒนาโครงการ เพ�่อนำไปประกอบการขอ รบั รองปรม� าณกาซเร�อนกระจกจากการดำเนนิ โครงการกับ อบก. ตอไป ขน้ั ตอนท่ี 76 การทวนสอบความถกู ตอ งของรายงานตดิ ตามประเมนิ ผล ปร�มาณการลดการปลอยและ/หร�อดูดกลับกาซเร�อนกระจกที่จะผานการพ�จารณาใหการ รบั รองตอ งเกดิ จากโครงการทข่ี น้� ทะเบยี นเปน โครงการ T-VER และผา นหลกั เกณฑก ารรบั รองปรม� าณ กาซเรอ� นกระจกทง้ั หมด 4 ขอ ดงั นี้ 28
1) การดำเนนิ กิจกรรมของโครงการเปนไปตามกฎหมาย หรอ� ระเบียบทีเ่ กีย่ วขอ ง 2) การดำเนินกิจกรรมของโครงการมีความสอดคลอ งกบั ขอกำหนดของโครงการ T-VER 3) โครงการตดิ ตามผลการลดกาซเร�อนกระจกและเกบ็ ขอมลู โครงการตามท่ีเสนอในเอกสาร ขอเสนอโครงการฉบับที่ข้�นทะเบียนกบั อบก. หากมกี ารเปล�่ยนแปลงตองปฏบิ ตั ิตามหลกั เกณฑที่ อบก. กำหนด 4) ปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่ขอการรับรอง ตองคำนวณตามระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อน กระจกภาคสมัครใจตามที่เสนอในเอกสารขอเสนอโครงการฉบับที่ข�้นทะเบียนกับ อบก. ทงั้ น้ีปร�มาณกาซเร�อนกระจกตอ งสามารถทวนสอบไดโดยมีเอกสารหรอ� หลกั ฐานประกอบ ที่นาเช่อื ถือ รูปที่ 7 ขั้นตอนการรับรองปร�มาณกาซเร�อนกระจก (อางอิง: คูมือการพัฒนาโครงการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย, องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน), เดือนกันยายน 2559) ข้นั ตอนการรบั รองปรม� าณกาซเรอ� นกระจก 1. อบก. รับเอกสารการรับรองปร�มาณกาซเร�อนกระจกจากผูพัฒนาโครงการ และดำเนินการ ตรวจสอบเอกสารเบื้องตนโดยพ�จารณาความครบถวนของเอกสารประกอบทั้งหมดวาเพ�ยง พอหร�อไมหากไมครบถวน อบก. จะแจงกลับไปยังผูพัฒนาโครงการใหจัดสงเอกสารเพ�มเติม 2. อบก. ตรวจสอบความถูกตอ งของเอกสาร และสาระสำคญั ของโครงการ โดยพ�จารณาวา เปน 29
ไปตามหลกั เกณฑก ารรบั รองปรม� าณกา ซเรอ� นกระจกหรอ� ไม หากขาดขอ มลู ในประเดน็ สำคญั ที่ใชประกอบการว�เคราะหโครงการ อบก. จะแจงใหผูพัฒนาโครงการจัดสงขอมูลเพ�มเติม ทงั้ นี้ อบก. อาจขอตรวจสอบโครงการ ณ ท่ตี ้ังโครงการ 3. อบก. นำเสนอรายละเอยี ดโครงการทผ่ี า นการตรวจสอบแลว ตอ คณะอนกุ รรมการพจ� ารณา โครงการและกิจกรรมลดกาซเร�อนกระจก เพ�่อพ�จารณารับรองปร�มาณกาซเร�อนกระจก โครงการ T-VER 4. อบก. แจงผลการพ�จารณาใหผ พู ัฒนาโครงการทราบ และนำเสนอใหคณะกรรมการฯ อบก. รบั ทราบตอไป 30
บทท่ี 3 การตดิ ตามประเมินผลโครงการลดกาซเรอ� นกระจก ภาคสมัครใจ ตามมาตรฐานของประเทศไทย (T-VER) การติดตามประเมินผลเปนหนึ่งขั้นตอนที่สำคัญในกระบวนการบร�หารโครงการใหบรรลุตาม วตั ถปุ ระสงคท ต่ี ง้ั ไว ดว ยเหตนุ ้ี อบก. จง� ไดน ำการตดิ ตามประเมนิ ผลมาประยกุ ตใชในงานสง เสรม� และ พฒั นากลไกการลดปรม� าณกาซเรอ� นกระจกดวยโครงการ T-VER เพอ่� กระตนุ ใหเกิดความตอเน่อื ง ของการดำเนินงานลดกา ซเร�อนกระจกของผพู ัฒนาโครงการ 3.1 วตั ถปุ ระสงค · เพ่�อตรวจสอบผลการดำเนินโครงการของผูประกอบการใหเปน ไปตามขอ เสนอท่ีไดระบไุ วใน เอกสารขอเสนอโครงการและรายงานการติดตามประเมนิ ผล · เพ�่อเกบ็ ขอมลู การเปล�ย่ นแปลงรายละเอยี ดของโครงการ · เพ�อ่ ตรวจสอบขอมูลผลการจัดการหรอ� ปองกนั ผลกระทบสง� แวดลอ มทม่ี ีนัยสำคญั จาก โครงการ · เพอ่� รับทราบป�ญหาและอุปสรรคในการดำเนนิ โครงการของผปู ระกอบการ 3.2 เปาหมาย · แสดงสถานภาพและผลการดำเนินงานลดกาซเรอ� นกระจกของโครงการท่เี ปน ปจ� จ�บนั · รบั ทราบผลการจดั การหรอ� ปองกนั ผลกระทบส�งแวดลอมที่มนี ัยสำคัญของโครงการทเ่ี ปน ป�จจ�บนั · ว�เคราะหผ ลกระทบทเ่ี กดิ ขน�้ จากการเปล�่ยนแปลงการดำเนินโครงการของผปู ระกอบการ · รวบรวมป�ญหาและอปุ สรรคในการดำเนินโครงการทเี่ ก่ียวขอ งกบั อบก. เพ�อ่ หาแนวทางการ แกไขตอ ไป 3.3 ข้นั ตอนการตดิ ตามประเมนิ ผล การตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER แบง ขน้ั ตอนการทำงานออกเปน 3 สว นคอื 1) กอ นออก 31
ตดิ ตามประเมนิ ผล 2) ตดิ ตามประเมนิ ผลทโ่ี ครงการ และ 3) จดั ทำรายงานสรปุ ผล ซง่ึ มกี ารตดิ ตาม ประเมินผลใน 2 รูปแบบ คอื อบก. ในฐานะเจาของโครงการเปน ตดิ ตามประเมินผลเอง และ อบก. มอบหมายใหห นว ยงานอ่นื ๆ เปน ผูดำเนินการติดตามประเมินผล รายละเอียดขนั้ ตอนการตดิ ตาม ประเมินผลทงั้ 2 รปู แบบแสดงดงั รปู ที่ 8 และ 9 อบก. ผปู ระกอบการ เรม� ตน ตดิ ตอ ประสานงาน รบั ทราบและจดั เตรย� ม เพอ่� นดั หมาย ขอ มลู /เอกสาร ศกึ ษาขอ มลู โครงการ เขา ตดิ ตามโครงการ จดั ทำรายงานสรปุ ผล สง รายงาน รบั ทราบและจดั เตรย� ม ขอ มลู /เอกสาร รบั ทราบและ สง รายงานคนื อบก. จดั เกบ็ รายงาน สำเรจ็ สำเรจ็ รูปที่ 8 ขั้นตอนการออกติดตามประเมินผล (กรณีที่ อบก. เขาติดตามประเมินผล) 32
อบก. หนวยงานอ่นื ท่ี ผปู ระกอบการ เร�มตน อบก. มอบหมาย รบั ทราบและจดั เตรย� ม มอบหมายโครงการ เร�มตน ขอ มลู /เอกสาร และแจงชอ่ื /เบอรติดตอ ติดตอประสานงาน เขา ตดิ ตามโครงการ เพอ�่ นดั หมาย ศึกษาขอ มลู โครงการ จัดทำรายงานสรปุ ผล ตรวจทานความถกู ตอง สงรายงานให อบก. สงรายงาน สำเรจ็ พจ� ารณาและลงนาม รบั ทราบผลของรายงาน รับทราบและ สง รายงานคนื อบก. จัดเก็บรายงาน สำเรจ็ สำเรจ็ รูปที่ 9 ขั้นตอนการออกติดตามประเมินผล (กรณีที่ อบก. มอบหมายใหหนวยงานอื่น) 33
การติดตามประเมินผลโครงการ T-VER เร�มตนจาก อบก. จะกำหนดแผนการเขาติดตาม ประเมนิ ผลโครงการ T-VER ประจำป หากเปน กรณที ม่ี อบใหห นว ยงานอน่ื ๆ ดำเนนิ การ อบก. จะแจง แผนการเขาติดตามประเมนิ ผล พรอมชอ่ื และหมายเลขโทรศพั ทติดตอ ของผปู ระสานงานโครงการให หนวยงานทราบ ในข้นั ตอนกอนเขาติดตามประเมนิ ผล ข้ันตอนการปฏิบัติสำหรับเจา หนาที่ติดตามฯ มีดงั น้ี 1. ประสานนดั หมายวันและเวลากับเจาของโครงการและ/หรอ� ผพู ัฒนาโครงการ 2. สง เอกสารช้แี จงกำหนดการติดตามประเมนิ ผล รวมทง้ั รายการขอ มูลใหเจาของโครงการ และ/หร�อผูพัฒนาโครงการไดจดั เตรย� มไวลว งหนา 3. ตอ งศกึ ษาขอ มลู โครงการ T-VER ทจ่ี ะเขา ตดิ ตามประเมนิ ผลใหเ ขา ใจกอ น ทง้ั นข้ี อ มลู ทต่ี อ ง ศกึ ษาจะอธบิ ายโดยละเอยี ดในหวั ขอ 3.3.1 นอกจากน้ี เจา หนา ทต่ี ดิ ตามฯ ควรคน หาพก� ดั ทตี่ ัง้ ของโครงการเพ�อ่ ศึกษาการเดินทางไปยังโครงการ ในขั้นตอนติดตามประเมินผล อบก. หร�อหนวยงานที่ไดรับมอบหมายจะเดินทางไปยังพ�้นที่ โครงการเพ�อ่ พบปะกับผูพฒั นาโครงการและ/หรอ� เจา ของโครงการ ตามวนั และเวลาที่ไดน ดั หมายไว ข้นั ตอนการปฏบิ ัตสิ ำหรบั เจา หนาทีต่ ดิ ตามฯ มดี งั ตอ ไปน้ี 1. แนะนำตัวและทมี งาน รวมไปถึงช้แี จงวตั ถุประสงคและกำหนดการตดิ ตามประเมนิ ผลใหแก ผพู ัฒนาโครงการและ/หรอ� เจาของโครงการไดรับทราบ 2. ดำเนินการตดิ ตามประเมินผลตามประเด็นทก่ี ำหนด ซึง่ อาจจะเร�มตน ดว ยการรับฟ�งการ นำเสนอขอ มลู จากผพู ฒั นาโครงการและ/หรอ� เจา ของโครงการ จากนน้ั จง� ใชก ารสมั ภาษณ รวมกบั การตรวจสอบขอ มูลหรอ� เอกสารที่เกย่ี วของ 3. ลงตรวจสอบพน้� ทจ่ี รง� ของโครงการ ตามประเดน็ ทเ่ี กย่ี วขอ งสำหรบั การตดิ ตามประเมนิ ผล โครงการ T-VER รายละเอียดในแตล ะประเดน็ ดูในหัวขอ 3.4 4. เมื่อเสร็จสน� การตติ ตามประเมนิ ผล เจา หนา ทต่ี ิดตามฯ ควรดำเนนิ การสรปุ ผลเบอื้ งตน พรอ มกับแจง ขอควรปฏิบัติตอ การดำเนินโครงการ T-VER รวมไปถึงใหข อ เสนอแนะทเ่ี ปน ประโยชนแกผูพฒั นาโครงการและ/หร�อเจาของโครงการ ขน้ั ตอนสดุ ทา ยสำหรบั การตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER คอื การจดั ทำรายงานสรปุ ผล ซึ่งเจาหนา ท่ตี ดิ ตามฯ จะตองดำเนนิ การดงั ตอ ไปน้ี 34
1. เข�ยนรายงานสรุปผลการตดิ ตามประเมินผลตามแบบฟอรมท่กี ำหนด 2. สง รายงานสรปุ ผลการตดิ ตามประเมนิ ผลให อบก. ตรวจทานความถกู ตอ ง ในกรณที ่ี อบก. มอบหมายใหหนวยงานอนื่ ๆ ดำเนินการ 3. อบก. จะจัดสงรายงานสรุปผลการติดตามประเมินใหแกผูพัฒนาโครงการหร�อเจาของ โครงการพ�จารณาลงนามเห็นชอบในรายงานดงั กลา ว 3.3.1 การศึกษาขอ มูลโครงการ ผูติดตามฯ ตองศึกษาเอกสารของโครงการ T-VER ที่จะเขาติดตามประเมินผล ไดแก เอกสาร ขอเสนอโครงการ และรายงานติดตามปร�มาณการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก (หากโครงการมี การขอรับรองคารบอนเครดิต โดยเล�อกศึกษารายงานติดตามปร�มาณการลดการปลอยกาซเร�อน กระจกครง้ั ลา สุด) เอกสารขอ เสนอโครงการ ขอ มูลของโครงการ T-VER ท่เี ขาตดิ ตามประเมินผลจะแสดงอยใู นเอกสาร PDD ซง่ึ จะเผยแพร อยใู นเวบ็ ไซต http://ghgreduction.tgo.or.th/t-ver/ ดงั แสดงในรปู ท่ี 10 และ 11 ดว ยเหตนุ ผ้ี ตู ดิ ตามฯ จำเปน ตอ งศกึ ษาขอ มลู ตา งๆ ใหเขา ใจสำหรับการตรวจสอบผลการดำเนนิ การลดกาซเรอ� นกระจก ของโครงการ หัวขอ ตา งๆ ในเอกสาร PDD ทศ่ี ึกษาตองประกอบดวย · รายละเอียดของกระบวนการตา งๆ ที่ทำใหเกิดการลดกาซเร�อนกระจก · รายละเอยี ดเครอ่� งจกั ร/อปุ กรณห ลกั ทเ่ี กย่ี วขอ ง เชน ชนดิ ขนาด จำนวน บรษ� ทั ผผู ลต� เปน ตน · ขอบเขตของโครงการ (Project Boundary) ทน่ี ำมาพ�จารณาผลการลดกา ซเรอ� นกระจก · ระเบียบวธ� กี ารลดกาซเร�อนกระจกภาคสมคั รใจ (T-VER Methodology) ท่ีเล�อกใชคำนวณ ปร�มาณกาซเรอ� นกระจกทคี่ าดวา จะลดได · ปร�มาณกา ซเรอ� นกระจกทค่ี าดวา จะลดไดท ีร่ ะบไุ วในเอกสาร PDD นอกจากนี้ ขอมูลดังกลาวยังถกู ใชสำหรบั การเปรย� บเทยี บดูการเปล่�ยนแปลงทีอ่ าจเกดิ ข้น� ภาย หลงั การขน้� ทะเบยี นโครงการ ซง่ึ ผพู ฒั นาโครงการอาจมกี ารปรบั เปลย่� นรายละเอยี ดในเอกสาร PDD เชน การเปล�่ยนแปลงระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจ (การปรับปรุง Version ของ ระเบียบวธ� ีการฯ ) การแกไขแผนหรอ� ว�ธีการติดตามปรม� าณการลดการปลอยกาซเรอ� นกระจก 35
รูปที่ 10 หนาเว็ปไซตที่แสดงรายชื่อโครงการ T-VER ที่ไดรับการข�้นทะเบียน รูปที่ 11 หนาเว็ปไซตที่เก็บเอกสารขอเสนอโครงการและรายงานติดตามปร�มาณ การลดการปลอย กาซเร�อนกระจกสำหรับโครงการ T-VER 36
ตวั อยา งที่ 1 โครงการ T-VER ของโรงงานผลต� เอทานอล A ไดม กี ารเปลย่� นแปลงขอบเขตโครงการในเอกสาร PDD โดยมีการติดตั้งเคร�่องยนตผล�ตไฟฟา (Gas engine) เพ�ม 1 ตัวเพ�่อนำกาซชีวภาพไปใช ประโยชนใหม ากขน้� จากเดมิ ทม่ี กี ารนำกา ซชวี ภาพไปใชผ ลต� พลงั งานความรอ นในหมอ ไอนำ้ (Boiler) เพ�่อทดแทนการใชเช้ือเพลง� ฟอสซสิ (นำ้ มันเตา) ดงั น้นั ผตู ิดตามฯ ตองพจ� ารณาถงึ การเปล�ย่ นแปลง ทเี่ กดิ ขน้� ไดแ ก - ปรม� าณกาซเร�อนกระจกทคี่ าดวา จะลดไดเ พ�มข้น� - การเปล�่ยนแปลงระเบียบว�ธีการฯ โดยตองเพ�มระเบียบว�ธีการฯ (T-VER-METH-AE-01 version 3) เรอ่� งการผล�ตพลังงานไฟฟาจากพลังงานหมนุ เวย� น เพอ�่ ทดแทนการใชพลังงาน ไฟฟา จากระบบสายสง หรอ� จำหนา ยพลงั งานไฟฟา เขา สรู ะบบสายสง (On-Grid Renewable Electricity Generation) - การเปลย่� นแปลงคา ของพารามเิ ตอร (ปรม� าณกา ซมเี ทนทเ่ี ขา สรู ะบบเผาทำลาย: VCH4,biogas) ซ่ึงมคี า ลดลงเนอื่ งจากกา ซชีวภาพถูกนำไปใชในเครอ�่ งยนตผลต� ไฟฟา - การติดต้งั อปุ กรณกำจดั H2S ในกาซชวี ภาพกอ นปอนเขา สูเ ครอ�่ งยนตผล�ตไฟฟา ตวั อยา งท่ี 2 โครงการ T-VER ของบร�ษัท B ไดม กี ารเปล่ย� นแปลงรายละเอยี ดโครงการในเอกสาร PDD โดย มกี ารตดิ ตง้ั หลอดไฟ LED ทม่ี กี ำลงั ไฟฟา 18 วตั ต เพอ่� เปลย่� นแทนหลอดไฟ LED ทเ่ี สย� จำนวน 20 หลอด เนอ่ื งจากผพู ฒั นาโครงการไมส ามารถจดั หาหลอดไฟ LED แบบเดมิ ทม่ี กี ำลงั ไฟฟา 20 วตั ต ได ดังนั้น ผูต ิดตามฯ ตอ งพ�จารณาถึงการเปล่ย� นแปลงทเี่ กดิ ข้น� ไดแ ก - ปร�มาณกาซเร�อนกระจกทคี่ าดวาจะลดไดเพ�มขน้� - การเปล�่ยนแปลงคาของพารามิเตอร (คากำลงั ไฟฟาของอุปกรณไฟฟาแสงสวา งทใี่ ชในการ ดำเนนิ โครงการในกลมุ i : PPJ,i และจำนวนอปุ กรณไฟฟา แสงสวา งทใ่ี ชในการดำเนนิ โครงการ : NPJ,i) รายงานตดิ ตามปร�มาณการลดการปลอยกา ซเร�อนกระจก ในกรณีที่ผูพัฒนาโครงการไดขอรับรองคารบอนเครดิต ขอมูลผลการลดกาซเร�อนกระจก 37
ทเ่ี กดิ ขน้� จรง� จากโครงการ T-VER ทน่ี ำไปขอรบั รองคารบ อนเครดติ จะนำเสนออยใู นรายงานตดิ ตาม ปร�มาณการลดการปลอยกาซเร�อนกระจก (Monitoring Report: MR) ซึ่งจะเผยแพรอยูในเว็บไซต http://ghgreduction.tgo.or.th/t-ver/ ดงั แสดงในรปู ท่ี 10 และ 11 เชน เดยี วกนั ทง้ั น้ี หากโครงการ T-VER ที่จะเขาติดตามไดมีการขอรับรองคารบอนเครดิต ผูติดตามฯ จำเปนตองศึกษาขอมูล ในรายงาน ติดตามปร�มาณการลดการปลอยกาซเร�อนกระจกนอกเหนือจากเอกสารขอเสนอ โครงการควบคูไปดวย เพ�่อตรวจสอบสาเหตุที่ทำใหเกิดความแตกตางระหวางตัวเลขปร�มาณกาซ เรอ� นกระจกทล่ี ดไดท ่ีไดก ารรบั รองจาก อบก. กบั ตวั เลขปรม� าณกา ซเรอ� นกระจกทค่ี าดวา จะลดไดใน เอกสาร PDD จากพน้� ทีจ่ รง� ของโครงการ ส�งทตี่ องพ�จารณาในเอกสาร MR มีดังนี้ · ครงั้ ทีข่ อรับรองคารบ อนเครดิต และชวงระยะเวลารับรองของเอกสาร MR · การเปล่ย� นแปลงรายละเอยี ดโครงการหลังจากไดรบั การข�้นทะเบียน · ปรม� าณกา ซเร�อนกระจกทีล่ ดไดจ รง� · ผลการเปรย� บเทยี บปรม� าณกา ซเรอ� นกระจกทล่ี ดไดท ข่ี อการรบั รองกบั คา คาดการณ (ปรม� าณ กา ซเรอ� นกระจกทค่ี าดวา จะลดไดในเอกสาร PDD) 3.3.2 การเขา ติดตามประเมนิ ผลโครงการ การเขาติดตามประเมินผลโครงการ ผเู ขาติดตามประเมนิ ผลควรดำเนนิ ขัน้ ตอนดังตอ ไปน้ี · แนะนำทมี งานและแจงวตั ถุประสงคการเขาตดิ ตามประเมินผลใหแกผ ูป ระกอบการ · สอบถามผปู ระกอบการเพอ่� ตดิ ตามประเมนิ ผลตามประเดน็ ตางๆ ดงั น้ี สถานภาพของโครงการ ณ ป�จจ�บัน วามีการเดินเคร�่องจักร/อุปกรณตามปกติอยาง ตอ เนอ่ื งหรอ� ไม ทง้ั นห้ี ากโครงการ T-VER ทเ่ี ขา ตดิ ตามยงั ไมไดด ำเนนิ การ ผเู ขา ตดิ ตาม ควรสอบถามถงึ ความกา วหนา ของกอ สรา งและตดิ ตง้ั วนั ทต่ี ดิ ตง้ั และทดสอบระบบสำเรจ็ และวันทีเ่ ดินเครอ�่ งจกั ร/อุปกรณจ ร�ง ขอบเขตของโครงการมกี ารเปลย�่ นแปลงหรอ� ไม หากมรี ะบถุ ึงส�งทีเ่ ปล�่ยนแปลงและสาเหตุ พรอมกับแจงว�ธีปฏิบัติที่ถูกตองใหแกผูประกอบการ ดูรายละเอียดของว�ธีปฏิบัติใน หัวขอท่ี 4.1.2 รายละเอยี ดของเครอ่� งจกั ร/อปุ กรณท ต่ี ดิ ตง้ั ตามทร่ี ะบไุ วในเอกสาร PDD ซง่ึ ประกอบดว ย 38
ชนิด เทคโนโลยี ยี่หอ รุน บร�ษัทและประเทศผูผล�ต จำนวน กำลังการผล�ตติดตั้ง และ ประสท� ธภิ าพ เปน ตน นอกจากน้ี ใหส อบถามถงึ เครอ่� งจกั ร/อปุ กรณในขอบเขตโครงการ ทม่ี กี ารตดิ ตง้ั เพม� หรอ� ยกเลก� พรอ มทง้ั สอบถามถงึ สาเหตขุ องการเปลย่� นแปลงควบคดู ว ย ขอมลู ผลการดำเนนิ งานของโครงการเพอ่� ประเมนิ ศักยภาพในการลดกา ซเร�อนกระจก ณ ป�จจ�บัน รายละเอียดของขอ มลู ผลการดำเนินงานในแตล ะประเภทโครงการดใู นหวั ขอ ท่ี 4.2.3 · ติดตามว�ธีการจัดการหร�อปองกันผลกระทบส�งแวดลอมที่เกิดข�้นจากโครงการ ประเด็นของ ผลกระทบส�งแวดลอมที่ตองติดตามในแตละประเภทโครงการดูในหัวขอที่ 4.2 · เดนิ เยย่ี มชมโครงการเพอ่� ตรวจสอบสภาพจรง� ของเครอ่� งจกั ร/อปุ กรณ บนั ทกึ ขอ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ ง กับการประเมินศักยภาพในการลดกาซเร�อนกระจก ว�ธีการจัดการหร�อปองกันผลกระทบ สง� แวดลอมท่ีเกดิ ขน�้ จากโครงการ พรอ มกับบนั ทึกภาพถา ยในกรณีท่ผี ปู ระกอบการอนญุ าติ · สรุปผลการติดตามประเมินผลโครงการรวมกบั ผปู ระกอบการอกี ครั้งเพอ�่ เปน การทวนขอ มูล ที่ไดรับตอนแรก ว�ธีปฏิบัติที่ถูกตองในกรณีที่โครงการมีการเปล�่ยนแปลงหลังการข�้นทะเบียน รวมถึงนำเสนอขอเสนอแนะเพ�มเติมใหแกผูประกอบการในประเด็นที่ผูเขาติดตามฯ เห็นวามี ประโยชนตอโครงการ 3.3.3 การจดั ทำรายงานการตดิ ตามประเมินผลโครงการ ภายหลังการเขาติดตามประเมินผลโครงการ ผูเขาติดตามฯ ตองดำเนินการดังตอไปนี้ · จัดทำรายงานสรปุ การติดตามประเมินผลโครงการ T-VER ตามแบบฟอรมท่กี ำหนด · สง ไฟลภาพถายอปุ กรณ/เครอ�่ งจักร เครอ่� งมอื วดั และวธ� ีปฏิบัติจรง� เพ�อ่ จัดการหรอ� ปองกัน ผลกระทบส�งแวดลอมที่เกิดขน้� จากโครงการ มายงั อบก. · สง รายงานมายงั อบก. เพ่�อให อบก. เสนอตอ ผูประกอบการพ�จารณาลงนามรับทราบ 3.4 ประเด็นสำหรับการติดตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER การตดิ ตามในประเดน็ เรอ่� งการดำเนนิ งานลดกา ซเรอ� นกระจกนเ้ี ปน การประเมนิ วา โครงการ T-VER สามารถดำเนนิ การลดกา ซเรอ� นกระจกไดต ามท่ีไดเ สนอไวในเอกสารขอ เสนอโครงการหรอ� ไม รวมไป ถึงความพรอมสำหรับการติดตามขอมูลผลการลดกาซเร�อนกระจกเพ�่อออกเปนคารบอนเครดิต 39
การตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ T-VER มปี ระเดน็ การตรวจสอบท้งั หมด 3 สวนคือ การดำเนินงาน ลดกาซเร�อนกระจก การเปล�่ยนแปลงการดำเนินโครงการ และการจัดการหร�อปองกันผลกระทบ สง� แวดลอมทีเ่ กดิ ข�้นจากโครงการ โดยมีรายละเอยี ดของการติดตามประเมนิ ผลในแตล ะประเดน็ ดังน้ี 3.4.1 การดำเนนิ งานลดกา ซเรอ� นกระจก หวั ขอ นเ้ี ปน การประเมนิ วา โครงการ T-VER ทต่ี ดิ ตง้ั เสรจ็ และเดนิ ระบบแลว สามารถดำเนนิ การ ลดกา ซเรอ� นกระจกไดต ามท่ีไดเ สนอไวในเอกสารขอ เสนอโครงการหรอ� ไม ทง้ั นห้ี ากโครงการ T-VER ยงั ตดิ ตง้ั ไมเ สรจ็ การตดิ ตามประเมนิ ผลในหวั นเ้ี ปน การตดิ ตามความคบื หนา ของการตดิ ตง้ั เครอ่� งจกั ร /อุปกรณ รวมทั้งสอบถามถึงวันที่จะติดตั้งเสร็จและจะเดินระบบ สำหรับโครงการ T-VER ที่ติดตั้ง เสรจ็ และเดนิ ระบบแลว การตดิ ตามผลการดำเนนิ งานลดกา ซเรอ� นกระจกของโครงการใหพ จ� ารณาใน 3 หวั ขอ ยอ ย คอื เครอ่� งจกั รและอปุ กรณห ลกั อปุ กรณห รอ� เครอ่� งมอื ทใ่ี ชในการเกบ็ ขอ มลู และศกั ยภาพ ในการลดกาซเร�อนกระจก โดยมรี ายละเอยี ดดงั น้ี 1. เครอ่� งจักรและอปุ กรณหลกั เคร�่องจักรและอุปกรณหลักภายใตโครงการเปนสวนประกอบหลักที่ทำใหการลดการปลอย กาซเร�อนกระจกเกิดข�้น ในการพัฒนาโครงการ T-VER ขอมูลของเคร�่องจักรและอุปกรณจะเปนตัว บง ชถ้ี งึ ปรม� าณกา ซเรอ� นกระจกทค่ี าดวา จะลดไดในเอกสาร PDD ดงั นน้ั ขอ มลู เครอ่� งจกั รและอปุ กรณ หลักที่ถูกระบุในเอกสาร PDD จะประกอบไปดวยชนิดของเคร�่องจักรและอุปกรณ รวมไปถึงจำนวน และคุณลักษณะ การติดตามประเมินผลในสวนนี้จ�งมุงไปที่การตรวจสอบความมีอยูจร�งของเคร�่อง จักรและอปุ กรณหลักตามชนิด จำนวน และคณุ ลักษณะทก่ี ำหนดไวในเอกสาร PDD นอกจากน้ี การ ตดิ ตามประเมนิ ผลในสว นของเครอ่� งจกั รและอปุ กรณห ลกั ยงั จำเปน ตอ งพจ� ารณาถงึ สถานะภาพการ ทำงาน ณ ปจ� จบ� นั ของเครอ่� งจกั รและอปุ กรณว า ยงั สามารถใชง านไดต ามปกตหิ รอ� ชำรดุ เสย� หาย หาก ชำรดุ เส�ยหาย การตดิ ตามประเมนิ ผลจะตองสอบถามไปถงึ แผนการซอมแซมเคร�่องจกั รและอุปกรณ ดงั กลาว วาจะสามารถกลบั มาใชง านไดต ามปกติไดเ มื่อใด แนวทางการพ�จารณาขอมลู เครอ่� งจักรและอุปกรณห ลักสำหรับการตดิ ตามประเมินผลในแต ละประเภทโครงการ T-VER สรุปไวในตารางที่ 2 ขอมูลหลักการทำงานเบื้องตนของเคร�่องจักรและ อุปกรณแ ตล ะตัวจะอธิบายไวในบทท่ี 4 40
ตารางท่ี 2 แนวทางการพจ� ารณาเครอ่� งจกั รและอปุ กรณห ลกั สำหรบั โครงการ T-VER ในแตล ะประเภท ประเภทโครงการ T-VER ชนิดของเคร่อ� งจกั รและอุปกรณหลัก การเปล่�ยนหลอดไฟ หลอดไฟ การผลต� ไฟฟาจากพลังงานแสงอาทิตย แผงโซลารเ ซลล การผล�ตไฟฟาจากพลังงานลม อนิ เวอรเ ตอร หมอแปลงไฟฟา การผลต� ไฟฟาจากพลังงานนำ้ ชุดกังหนั ลม การผล�ตไฟฟา จากชวี มวล เคร่�องกำเนดิ ไฟฟา หมอ แปลงไฟฟา การนำความรอนทิง� กลับมาใชป ระโยชน โดยนำไปผลต� กระแสไฟฟา ชดุ กังหนั น้ำ เคร่�องกำเนิดไฟฟา การผลต� ไฟฟา และความรอนดวยระบบ หมอ แปลงไฟฟา Cogeneration (เช้อื เพล�งฟอสซิส) หมอไอนำ้ การผล�ตไฟฟา และความรอ นดวยระบบ เคร่อ� งกำเนดิ ไฟฟา Cogeneration (ชีวมวล) หมอแปลงไฟฟา การปรับเปล่ย� นเคร่อ� งทำนำ้ เย็นประสท� ธิภาพสูง เคร�่องแลกเปล�่ยนความรอ น การปรบั เปล�ย่ นประเภทเช้ือเพล�งทใ่ี ชส ำหรบั ชุดกงั หันไอนำ้ หมอ ไอนำ้ จากฟอสซสิ เปนชวี มวล เคร�่องกำเนดิ ไฟฟา ชดุ กังหนั แกส เคร่อ� งแลกเปลย่� นความรอ น เคร�อ่ งกำเนิดไฟฟา หมอแปลงไฟฟา หมอ ไอน้ำ ชดุ กังหันไอน้ำ เคร�อ่ งกำเนดิ ไฟฟา เคร�่องทำน้ำเยน็ หมอไอนำ้ 41
ประเภทโครงการ T-VER ชนดิ ของเครอ่� งจกั รและอปุ กรณหลัก การผล�ตกา ซชวี ภาพจากบำบดั นำ้ เส�ย (อตุ สาหกรรม) เพ�อ่ นำไปผลต� ไฟฟา บอผล�ตกาซชวี ภาพ พัดลมดดู กาซ (โบลเวอร) และ/หร�อความรอน ระบบปรบั ปรงุ คณุ ภาพกา ซ (กำจดั H2S และความชน้ื ) การผลต� กา ซชีวภาพจากบำบัดน้ำเส�ย ระบบเผากำจัดกา ซ (ฟารม สุกร) เครอ่� งยนตผ ล�ตไฟฟา (กรณีนำไปผลต� ไฟฟา ) เพ�่อนำไปผล�ตไฟฟา และ/หรอ� ความรอ น บอผลต� กา ซชีวภาพ พัดลมดูดกาซ (โบลเวอร) การผลต� เชือ้ เพลง� RDF จากขยะ ระบบปรบั ปรงุ คณุ ภาพกา ซ (กำจดั H2S และความชน้ื ) การนำแกสจากหลุมฝง กลบไปผลต� ไฟฟา ระบบเผากำจัดกาซ เคร่อ� งยนตผ ล�ตไฟฟา (กรณีนำไปผล�ตไฟฟา ) การผลต� สารปรบั ปรงุ ดินจากขยะอนิ ทร�ย เคร�่องคัดแยกโลหะ เครอ่� งคัดแยกขนาด เครอ�่ งสบั และยอยขนาด พัดลมดูดกา ซ (โบลเวอร) ระบบปรบั ปรงุ คณุ ภาพกา ซ (กำจดั H2S และความชน้ื ) ระบบเผากำจดั กา ซ เคร�่องยนตผล�ตไฟฟา เคร�่องสบั ไม รถพลก� กลับกอง ตอู บ เคร�อ่ งคดั แยกขนาด 2. อปุ กรณหร�อเคร�อ่ งมือท่ีใชในการเก็บขอ มลู ในการพัฒนาโครงการ T-VER ปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่ลดไดสำหรับการออกเปนคารบอน เครดติ นน้ั ไดม าจากการคำนวณภายใตร ะเบยี บวธ� กี ารลดกา ซเรอ� นกระจกภาคสมคั รใจ ซง่ึ ตอ งอาศยั ขอ มลู จรง� ทเ่ี กดิ ขน้� จากการดำเนนิ โครงการลดกา ซเรอ� นกระจก ขอ มลู จรง� ทเ่ี กดิ ขน้� ดงั กลา วไดม าจาก การตรวจวัดหร�อว�เคราะหโดยใชอุปกรณหร�อเคร�่องมือ ซึ่งข�้นอยูกับชนิดของขอมูลที่ตองการ เชน ปร�มาณการใชไฟฟา อัตราการไหลเชิงปร�มาตรของน้ำหร�อกาซ น้ำหนักของขยะ ฯลฯ ดวยเหตุนี้ เอกสารขอ เสนอโครงการ PDD และรายงานการตดิ ตามการลดกา ซเรอ� นกระจก (Monitoring report) สำหรบั โครงการ T-VER ไดก ำหนดใหม กี ารระบถุ งึ อปุ กรณห รอ� เครอ่� งมอื ทใ่ี ชในการเกบ็ ขอ มลู ในแตล ะ 42
พารามิเตอรเพ�่อใหไดขอมูลที่ถูกตองสำหรับการคำนวณภายใตระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจก ภาคสมัครใจ 1) มเิ ตอรไฟฟา แบบดิจต� อล 2) มิเตอรไฟฟาแบบจานหมนุ รูปที่ 12 มิเตอรไฟฟาสำหรับการซื้อและขายไฟฟา โครงการ T-VER ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั ไฟฟา ไมว า จะเปน การผลต� ไฟฟา เพอ่� ใชเ องหรอ� จำหนา ยเขา สู ระบบสายสงและการซื้อไฟฟาจากระบบสายสงเพ�่อใชภายในโครงการ เชน โครงการผล�ตไฟฟาจาก พลังงานทดแทน โครงการผล�ตไฟฟาจากกาซชีวภาพ เปนตน รวมไปถึงโครงการ T-VER อื่นๆ ที่มี การใชไฟฟาในการดำเนินโครงการ เคร�่องมือที่ใชในการเก็บขอมูลปร�มาณไฟฟา คือมิเตอรไฟฟา ซึง่ แบง ออกเปน 2 ชนดิ ดงั รปู ที่ 12 ไดแกม ิเตอรแ บบดิจ�ตอลและมิเตอรแบบจานหมนุ รูปที่ 13 มิเตอรไฟฟาสำหรับการวัดปร�มาณการซื้อและขายไฟฟาพรอมกัน สำหรบั โครงการ T-VER ทม่ี กี ารมเิ ตอรไฟฟา ทม่ี กี ารจำหนา ยเขา สรู ะบบสายสง การวดั ปรม� าณ การซื้อและขายไฟฟา ที่มกี ารเชอ่ื มตอกบั ระบบสายสงไฟฟา ของการไฟฟาสว นภูมิภาค (กฟภ.) จะใช มิเตอรทั้งหมด 2 ตัว คือมิเตอรสำหรับวัดปร�มาณการซื้อไฟฟาและมิเตอรสำหรับปร�มาณการขาย ไฟฟา ในขณะที่การวัดปร�มาณการซื้อและขายไฟฟาที่มีการเชื่อมตอกับระบบสายสงไฟฟาของการ ไฟฟา ฝา ยผลต� แหง ประเทศไทย (กฟผ.) จะใชม เิ ตอรเ พย� ง 1 ตวั ดงั แสดงในรปู ท่ี 13 และสำหรบั โครงการ 43
T-VER อื่นๆ ที่มีการใชไฟฟาในการดำเนินโครงการ การวัดปร�มาณการใชไฟฟาสามารถใชไดทั้ง มเิ ตอรแ บบดจิ �ตอลและมเิ ตอรแบบจานหมนุ กรณีโครงการ T-VER ประเภทการผล�ตกาซชีวภาพจากบำบัดน้ำเส�ย (อุตสาหกรรมหร�อ ฟารมสุกร) เพ�อ่ นำไปผล�ตไฟฟาและ/หรอ� ความรอ น ขอ มลู ปรม� าณกา ซชีวภาพสามารถตรวจวดั ได โดยใชมเิ ตอรวดั อัตราการไหล (Flow meter) ดังรปู ท่ี 14 และสำหรับขอ มูลปร�มาณความรอน (ในรูป ของไอน้ำหร�อน้ำหร�อน้ำมันรอน) จะตรวจวัดโดยออมดวยการตรวจวัดอัตราการไหลเชิงมวลโดยใช มเิ ตอรว ดั อตั ราการไหล และตรวจวดั ความดนั ดว ยเกจวดั ความดนั ดงั รปู ท่ี 15 เพอ่� นำไปหาคา เอนทาล ปก อนทีจ่ ะคำนวณเปน ปรม� าณความรอ น รูปที่ 14 เคร�่องวัดอัตราการไหลของกาซ 1) มิเตอรว ัดอตั ราการไหล 2) เกจวัดความดัน รูปที่ 15 เคร�่องมือวัดสำหรับการหาปร�มาณความรอน ดังนั้นการติดตามประเมินผลในหัวขอนี้จ�งใหความสำคัญไปที่การตรวจสอบความมีอยูจร�ง ของอุปกรณหร�อเคร�่องมือที่ใชในการเก็บขอมูลตามที่กำหนดไวในเอกสาร PDD หร�อรายงานการ ตดิ ตามการลดกา ซเรอ� นกระจก (Monitoring report) นอกจากน้ี การตดิ ตามประเมนิ ผลในสว นของ อุปกรณหรอ� เครอ�่ งมือท่ีใชในการเกบ็ ขอมลู จำเปนตอ งพ�จารณาไปถงึ การสอบเทียบเคร่�องมือตรวจ 44
วัดควบคูดวยในกรณีที่เอกสาร PDD ไดกำหนดใหมีการสอบเทียบเคร�่องมือตรวจวัดดังกลาว ทั้งนี้ ในระหวางการติดตามประเมินผล หากตรวจพบวาเคร�่องมือตรวจวัดภายใตโครงการ T-VER ไมได รับการสอบเทียบภายในระยะเวลาที่กำหนด การทวนสอบ (Verification) ความถูกตองของรายงาน การตดิ ตามการลดกา ซเร�อนกระจกโดยผปู ระเมินภายนอกจะไมส ามารถดำเนนิ การใหส ำเรจ็ ได 3. ศกั ยภาพในการลดกาซเร�อนกระจก การตดิ ตามประเมนิ ผลในหวั ขอ นจ้ี ะเปน ประเมนิ ศกั ยภาพในการลดกา ซเรอ� นกระจกของโครงการ T-VER ที่ติดตั้งเสร็จและมีการลดกาซเร�อนกระจกเกิดข�้น วามีแนวโนมเปนอยางไรเมื่อเปร�ยบเทียบ ตวั เลข ปรม� าณกา ซเรอ� นกระจกทค่ี าดวา จะลดไดในเอกสาร PDD ศกั ยภาพในการลดกา ซเรอ� นกระจก ของโครงการประเมินไดจากขอมูลของพารามิเตอรหลักในระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจกภาค สมคั รใจ ขอ มลู ดงั กลา วสามารถตรวจสอบไดจ ากบนั ทกึ ขอ มลู ของโครงการ และแนวโนม ของปรม� าณ กา ซเรอ� นกระจกทค่ี าดควา จะลดไดส ามารถประเมนิ ไดจ ากการเปรย� บเทยี บระหวา งขอ มลู ท่ีไดร บั จาก โครงการกบั ขอ มลู ในเอกสาร PDD แนวทางการพจ� ารณาขอ มลู ของพารามเิ ตอรห ลกั ในระเบยี บวธ� กี าร ลดกาซเร�อนกระจกภาคสมัครใจสำหรับการติดตามประเมินผลในแตละประเภทโครงการ T-VER สรุปไวในตารางท่ี 3 ตารางที่ 3 แนวทางการพ�จารณาขอมลู สำหรบั การประเมนิ ปรม� าณกาซเร�อนกระจกทล่ี ดไดจ าก โครงการ T-VER ประเภทโครงการ T-VER ระเบียบวธ� ีการลดกา ซเร�อน พารามิเตอรหลัก (หนวย) กระจกภาคสมคั รใจท่ีเกยี่ วของ การเปล�่ยนหลอดไฟ จำนวนช่วั โมงการใชงาน T-VER-METH-EE-01 (ชวั่ โมงตอ ป) การผล�ตไฟฟาจากพลังงาน การปรบั เปลย่� นอุปกรณไฟฟาแสงสวา ง แสงอาทิตย/พลังงานลม ปร�มาณไฟฟาที่ผล�ตได /พลงั งานนำ้ เพ�่อเพ�มประส�ทธภิ าพพลังงาน (กิโลวตั ต- ชัว่ โมงตอปหร�อ T-VER-METH-AE-01 กิกะวตั ต- ชวั่ โมงตอป การผลต� ไฟฟาจากพลังงานหมนุ เว�ยน เพ�อ่ ทดแทนการใชพลงั งานไฟฟา จาก ระบบสายสง หร�อจำหนา ยพลงั งาน ไฟฟา เขาสูระบบสายสง 45
ประเภทโครงการ T-VER ระเบยี บว�ธกี ารลดกา ซเรอ� น พารามิเตอรหลกั (หนว ย) การผล�ตไฟฟาจากชีวมวล กระจกภาคสมัครใจทเ่ี กย่ี วขอ ง ปร�มาณไฟฟา ท่ผี ลต� ได T-VER-METH-AE-01 (กโิ ลวัตต- ชว่ั โมงตอปห รอ� การผล�ตไฟฟาจากพลงั งานหมนุ เวย� น เพ่�อทดแทนการใชพ ลังงานไฟฟาจาก กิกะวตั ต- ชั่วโมงตอป ระบบสายสงหร�อจำหนายพลงั งาน ไฟฟา เขาสรู ะบบสายสง การนำความรอนทง�ิ กลบั มาใช T-VER-METH-EE-07 ปร�มาณไฟฟาทีผ่ ลต� ได ประโยชนโดยนำไปผล�ต การนำความรอนเหล�อท�งิ กลับมาใช (กโิ ลวตั ต-ชวั่ โมงตอปหรอ� กระแสไฟฟา ประโยชนเ พ�่อผล�ตไฟฟาของโรงงาน กกิ ะวัตต- ช่ัวโมงตอป ผลต� ปูนซีเมนต การผล�ตไฟฟา และความรอน T-VER-METH-EE-03 ปร�มาณไฟฟาทผ่ี ลต� ได ดวยระบบ Cogeneration การติดตงั้ ระบบผลต� พลังงานรว มเพ่อ� (กิโลวตั ต- ช่ัวโมงตอ ปหรอ� ทดแทนระบบผล�ตพลังงานแบบแยกสวน (เช้อื เพล�งฟอสซิส) กกิ ะวตั ต-ชวั่ โมงตอ ป T-VER-METH-EE-04 การติดตง้ั ระบบผลต� พลงั งานรวม ปรม� าณความรอ นที่ผล�ตได (กกิ ะจล� ตอป) ใหมท ้งั ระบบ หร�อปร�มาณไอนำ้ ที่ผล�ตได การผล�ตไฟฟาและความรอ นดวย T-VER-METH-AE-04 (ตนั ไอน้ำตอ ป) ระบบ Cogeneration (ชวี มวล) การตดิ ต้ังระบบผลต� พลงั งานความรอน ใหมท้ังระบบโดยใชพ ลังงานหมุนเวย� น ปร�มาณไฟฟาท่ีผล�ตได (กโิ ลวัตต- ชั่วโมงตอปหรอ� T-VER-METH-AE-06 การปรบั เปลย�่ นเช้ือเพลง� ฟอสซลิ กกิ ะวตั ต-ชั่วโมงตอป ของระบบผลต� พลงั งานรว ม ปรม� าณความรอนทีผ่ ลต� ได (กกิ ะจ�ลตอป) หร�อปรม� าณไอน้ำท่ีผลต� ได (ตนั ไอนำ้ ตอ ป) การปรับเปล่�ยนเครอ่� งทำน้ำเยน็ T-VER-METH-EE-08 ประสท� ธภิ าพการผลต� ความเยน็ ประส�ทธภิ าพสูง การปรบั เปล�ย่ นเครอ�่ งทำน้ำเยน็ (กิโลวัตตตอ ตนั ความเย็น) และจำนวนชัว่ โมงการใชง าน การปรับเปล�่ยนประเภทเชอื้ เพลง� ประสท� ธภิ าพสงู (ชัว่ โมงตอ ป) ท่ใี ชส ำหรับหมอไอนำ้ จาก ฟอสซิสเปน ชวี มวล T-VER-METH-AE-03 ปรม� าณความรอ นทผี่ ลต� ได การปรบั เปลย�่ นการใชเชอ้ื เพลง� ฟอสซลิ (กกิ ะจ�ลตอ ป) หรอ� การเพม� สัดสวนการใชพ ลังงาน หรอ� ปรม� าณไอนำ้ ท่ีผลต� ได หมนุ เว�ยนสำหรับการผล�ตพลังงาน (ตันไอน้ำตอ ป) ความรอ น และปรม� าณการใชชวี มวล 46 (ตันตอ ป)
Search
