โครงการวิจัย เรื่อง การวิเคราะห์ต้นทุนและผลประโยชน์ของการดำเนินนโยบายประชานิยม

แบบสอบถามความคิดเหน็ ต่อมาตรการลดค่าครองชีพของประชาชนในโครงการรถเมลฟ์ รี ภายใต้โครงการวจิ ยั เร่อื ง “การวิเคราะหต์ ้นทุนและผลประโยชน์ของการดาเนินนโยบายประชานยิ ม : กรณีศึกษามาตรการการลดค่าครองชีพของประชาชนในโครงการรถเมล์ฟรี” คาช้แี จง 5. การวจิ ยั ครงั้ นีม้ วี ัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระบวนหรอื ขน้ั ตอนในการจดั ทาโครงการรถเมลฟ์ รี รปู แบบและแนว ทางการบริหารจดั การ และปัญหาอุปสรรคในการดาเนนิ โครงการ 2) เพือ่ วเิ คราะห์ตน้ ทุนและผลประโยชนท์ ่ี ประชาชนและภาครัฐได้รบั ทัง้ ในรปู ตวั เงนิ และไมใ่ ชต่ วั เงนิ ตลอดจนวิเคราะห์ความเหมาะสมของมาตรการ สนบั สนนุ ทางการเงนิ ของภาครัฐต่อโครงการ และ 3) เพ่ือเสนอแนะเคร่ืองมือท่เี หมาะสมในการวิเคราะหโ์ ครงการ ประชานยิ ม เพ่ือใชป้ ระกอบการตดั สินในระดบั นโยบาย 6. ผู้ตอบแบบสอบถาม คอื หน่วยงานผทู้ ี่ได้รับผลกระทบจากการดาเนนิ มาตรการลดคา่ ครองชพี ของประชาชนใน โครงการรถเมล์ฟรี 7. แบบสอบถามความคดิ เหน็ ต่อมาตรการลดค่าครองชพี ของประชาชนในโครงการรถเมลฟ์ รีมีจานวน 5 ข้อ 8. กรณุ าตอบแบบสอบถามทกุ ข้อตามความคดิ เหน็ ทเ่ี ปน็ จรงิ ของท่าน คาตอบของทา่ นจะมีคุณคา่ ยิ่งต่องานวจิ ยั น้ี และเป็นประโยชน์ต่อรฐั บาลในการดาเนินนโยบายประชานิยมในอนาคต ขอขอบพระคณุ ในความร่วมมือ คณะผวู้ ิจยั สานกั งานบรหิ ารหนี้สาธารณะ

1. ท่านมีความคดิ เหน็ อยา่ งไรเกีย่ วกับนโยบายทีร่ ัฐบาลให้การสนับสนนุ สวสั ดกิ ารเพื่อการเดนิ ทางของประชาชน เชน่ มาตรการลดคา่ ครองชีพผ่านโครงการรถเมล์ฟรี และรถไฟฟรี ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................ 2. ทา่ นเห็นว่าการทรี่ ฐั บาลใช้จ่ายเงินงบประมาณปลี ะประมาณ 2,400 ล้านบาท เพื่ออดุ หนนุ โครงการรถเมลฟ์ รี เป็นการใชจ้ า่ ยเงนิ ของรัฐท่ีมีความคมุ้ ค่าหรือไม่ และควรมกี ารประเมนิ ความคุ้มคา่ ของโครงการดังกลา่ วอยา่ งไร ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................

3. ท่านคดิ วา่ โครงการรถเมลฟ์ รรี ูปแบบเดิมมีผลกระทบต่อหน่วยงานของท่านอยา่ งไรบ้าง และหากมกี าร ปรบั เปลย่ี นรูปแบบการดาเนินมาตรการลดคา่ ครองชีพท่ีจะเปลย่ี นแปลงไปหรอื ไม่ (การสนบั สนุนค่าใชจ้ ่ายดา้ น การเดนิ ทางผา่ นบัตรผมู้ ีรายได้น้อย) ท่านเห็นดว้ ยหรือไม่อยา่ งไร ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... 4. ปจั จุบนั องคก์ รขนส่งมวลชนกรุงเทพมีผลการดาเนนิ การขาดทุนทกุ ปี ท่านคดิ วา่ ขสมก. ควรปรบั ปรงุ องค์กร หรอื รูปแบบการดาเนนิ การอยา่ งไร และปจั จยั สาคญั ทีจ่ ะชว่ ยพลิกฟ้นื องคก์ รคอื อะไร ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................

5. ท่านมองว่ารูปแบบหรือบทบาทของรถโดยสารสาธารณะจะเปล่ียนแปลงเป็นอย่างไรในระยะ 5 ปี และ 20 ปี ท้งั ในด้านรปู แบบของผู้ให้บรกิ าร การให้บริการ การหารายได้ และการอุดหนนุ จากภาครัฐ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................. .............................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. . กรณุ าส่งแบบสอบถามกลับมาท่ีนางสาวสุทธวดี เริ่มคดิ การ และ นายวรวุฒิ แซ่ลม่ิ ภายในวันท่ี 30 มิ.ย. 60 โดยปิด ผนกึ ซองจดหมายทส่ี ง่ มาพร้อมกับแบบสอบถามน้ี ***ขอขอบพระคณุ ทา่ นเปน็ อยา่ งสูงท่ีท่านกรุณาใหค้ วามร่วมมอื ในการตอบแบบสอบถามนี้ ***

แบบสอบถามความคิดเหน็ ตอมาตรการลดคาครองชีพของประชาชนในโครงการรถเมลฟรี ภายใตโครงการวิจยั เรอื่ ง “การวเิ คราะหตนทุนและผลประโยชนของการดาํ เนนิ นโยบายประชานิยม : กรณศี ึกษามาตรการการลดค,าครองชีพของประชาชนในโครงการรถเมลฟรี” คาํ ชีแ้ จง 1. การวิจยั คร้ังน้มี ีวตั ถุประสงค 1) เพื่อศึกษากระบวนหรอื ขน้ั ตอนในการจดั ทาํ โครงการรถเมลฟรี รูปแบบ และแนวทางการบรหิ ารจัดการ และป7ญหาอปุ สรรคในการดําเนินโครงการ 2) เพ่อื วเิ คราะหตนทนุ และ ผลประโยชนท่ปี ระชาชนและภาครฐั ไดรบั ทงั้ ในรูปตวั เงินและไม,ใชต, ัวเงนิ ตลอดจนวิเคราะหความ เหมาะสมของมาตรการสนบั สนุนทางการเงินของภาครฐั ต,อโครงการ และ 3) เพื่อเสนอแนะเครื่องมือที่ เหมาะสมในการวิเคราะหโครงการประชานยิ ม เพื่อใชประกอบการตัดสนิ ในระดับนโยบาย 2. ผูตอบแบบสอบถาม คือ หนวยงานผ'ูกาํ หนดนโยบายจากการดาํ เนินมาตรการลดคา, ครองชพี ของ ประชาชนในโครงการรถเมลฟรี และหนวยงานปฏิบัติ 3. แบบสอบถามความคิดเห็นต,อมาตรการลดค,าครองชพี ของประชาชนในโครงการรถเมลฟรีมจี ํานวน 5 ขอ 4. กรณุ าตอบแบบสอบถามทกุ ขอตามความคดิ เหน็ ท่ีเปน@ จริงของท,าน คําตอบของทา, นจะมีคุณค,ายิ่งตอ, งานวิจัยนแ้ี ละเป@นประโยชนต,อรฐั บาลในการดําเนนิ นโยบายประชานิยมในอนาคต ขอขอบพระคณุ ในความร,วมมือ คณะผวู ิจยั สาํ นกั งานบริหารหนส้ี าธารณะ

1. ทานมีความคดิ เห็นอยางไรเก่ยี วกับนโยบายทีร่ ัฐบาลให'การสนับสนนุ สวัสดิการเพ่อื การเดนิ ทางของ ประชาชน เชน มาตรการลดคาครองชีพผานโครงการรถเมลฟรี และรถไฟฟรี ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 2. ทานเห็นวาการท่ีรัฐบาลต'องใช'จายเงินงบประมาณป4ละประมาณ 2,400 ล'านบาท เพื่ออุดหนุน โครงการรถเมลฟรี เป8นการใช'จายเงินของรัฐที่มีความคุ'มคาหรือไม และควรมีการประเมินความค'ุมคา ของโครงการเพื่อประกอบการพจิ ารณาตออายโุ ครงการดังกลาวหรือไมอยางไร ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

3. ทานมีความคิดเห็นอยางไรเกี่ยวกับรูปแบบการดําเนินมาตรการลดคาครองชีพของประชาชนผาน โครงการรถเมลฟรีในป:จจุบัน และหากรูปแบบการดําเนินมาตรการดังกลาวเปล่ียนแปลงไปเป8นการ สนับสนุนคาใชจ' ายด'านการเดินทางผานบัตรผู'มรี ายได'น'อยทานคิดวาเหมาะสมหรือไม ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 4. ป:จจุบันองคการขนสงมวลชนกรุงเทพจําเป8นต'องดําเนินมาตรการตามนโยบายรัฐบาลและต'องเก็บ อัตราคาโดยสารในอัตราทีร่ ฐั กําหนด โดยถึงแม' ขสมก. จะดําเนนิ การภายใต'แผนฟ>=นฟูกิจการแตก็ยังคง มีผลการดําเนินการขาดทุนทุกป4 และต'องมีการกู'เงินเพ่ือใช'ในการดําเนินการและชําระหน้ีเงินต'นและ ดอกเบี้ยเสมอ ในมุมมองของทานคิดวาวิธีการบริหารจัดการดังกลาวมีความเหมาะสมหรือไม และ ป:จจัยสําคญั ทจ่ี ะชวยพลกิ ฟ=น> องคการขนสงมวลชนกรงุ เทพคอื อะไร ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................

5. ในมุมมองของทานเห็นวารูปแบบหรือบทบาทของรถโดยสารสาธารณะจะเปล่ียนแปลงเป8นอยางไรใน ระยะ 5 ป4 และ 20 ป4 ทั้งในด'านรูปแบบของผู'ให'บริการ การให'บริการ การหารายได' และการอุดหนุน จากภาครฐั ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... กรณุ าสง, แบบสอบถามกลับมาท่ีนางสาวสทุ ธวดี เรมิ่ คิดการ หรอื นายวรวุฒิ แซล, ่มิ ภายในวันท่ี 30 ม.ิ ย. 60 e-mail: [email protected] หรือ [email protected] โทรสาร 0 2278 4151 โทรศัพท 0 2265 8050 ต,อ 5916 (นางสาวสุทธวดี เริ่มคิดการ) และ 0 2265 8050 ต,อ 5106 (นายวรวุฒิ แซล, ่ิม) ***ขอขอบพระคุณทานเปน8 อยางสูงท่ีทานกรุณาใหค' วามรวมมือในการตอบแบบสอบถามน้ี ***

ะ พ บ้ ู

ภาคผนวก จ สรุปผลการจดั รับฟังความคดิ เหน็ (Focus Group) กับหนว่ ยงานทีเ่ กีย่ วข้อง

สรปุ ผลการจดั รับฟงั ความคิดเหน็ (Focus Group) โครงการวิจยั เรอ่ื ง การวเิ คราะหต์ น้ ทุนและผลประโยชน์ของการดาเนนิ นโยบายประชานิยม : กรณศี กึ ษามาตรการลดค่าครองชพี ของประชาชนในโครงการรถเมลฟ์ รี วนั องั คารที่ 22 สิงหาคม 2560 เวลา 14.00 น. ณ หอ้ งประชุม 401 สานักงานบรหิ ารหนส้ี าธารณะ ผ้เู ขา้ รว่ มประชุม Focus Group สานักงบประมาณ (สงป.) นกั วเิ คราะหง์ บประมาณปฏบิ ัตกิ าร 1. นางสาววนั วิสา ไกรแก้ว กองจัดทางบประมาณดา้ นเศรษฐกจิ 4 2. นายกฤษณะวชั ร์ ใจมาจงสวัสดิ์ นกั วิเคราะห์นโยบายและแผนปฏบิ ัติการ สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ 1. นางธดิ า พัทธธรรม รักษาการในตาแหน่งทปี่ รกึ ษาด้านนโยบายและ แผนงาน 2. นางสาวสุธนิ นั ท์ ปวงไชยา นกั วิเคราะหน์ โยบายและแผนปฏิบัติการ สานักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร 1. นายพรชัย สตุ นั ไชยนนท์ หวั หน้ากลุ่มขนส่งสาธารณะและสง่ิ อานวยความ สะดวก กองพฒั นาระบบการขนสง่ และจราจร 2. นายนรนิ ทร์ จาตุรพิศานุกูล วศิ วกรโยธาปฏบิ ัติการ กองพัฒนาระบบการขนส่งและจราจร กรมการขนส่งทางบก 1. นางสุนสิ า อนันตกูล ผู้เช่ียวชาญเฉพาะด้านการขนส่งผู้โดยสาร นกั วิชาการขนส่งชานาญการพิเศษ 2. นางชะไมพร โชตมิ าโนช สานักการขนส่งผโู้ ดยสาร นกั วิชาการขนส่งชานาญการ 3. นางสาวอุรารักษ์ วิลยั ศรี กองบริหารรถโดยสารประจาทางพ้ืนท่ี กรุงเทพมหานคร นกั วิชาการขนส่งปฏบิ ตั ิการ 4. นายปริญญา มหาวิรโิ ย สานักการขนส่งผโู้ ดยสาร สานักงานเศรษฐกิจการคลงั 1. นายมยรู บุญยะรตั น์ เศรษฐกรชานาญการพเิ ศษ องคก์ ารขนส่งมวลชนกรุงเทพ ผชู้ ว่ ยผู้อานวยการฝ่ายบริหาร 1. นางพนดิ า ทองสุข

สานักงานคณะกรรมการนโยบายรฐั วิสาหกจิ นักวิเคราะหร์ ัฐวิสาหกจิ ปฏิบัติการ 1. นางสาวสรลั พัชร คลอ่ งดี 2. นางสาวฐิตพิ ร บุญโสภาค นกั วเิ คราะหน์ โยบายและแผนปฏบิ ัตกิ าร คณะผ้วู จิ ยั เศรษฐกรชานาญการพเิ ศษ รักษาการในตาแหน่ง 1. นางสาวจันทริ า ตรงรัศมที อง ผเู้ ชย่ี วชาญเฉพาะด้านบริการหน้ีสาธารณะและภาระ ผูกพัน 2. นางสาวปวณี า สาเร็จ เศรษฐกรชานาญการ รักษาการในตาแหน่ง ผู้อานวยการส่วนอานวยการ 3. นางสาวสธุ าวรรณ วรรณสุกใส เศรษฐกรชานาญการ 4. นางสาวอจั ฉรา อาธารมาศ นติ กิ รชานาญการ 5. นายวรวฒุ ิ แซล่ ิ่ม เศรษฐกรชานาญการ 6. นางสาวปุณชรัสม์ิ ดอนศรีจนั ทร์ เศรษฐกรชานาญการ 7. นางสาวศริ ี จงดี เศรษฐกรชานาญการ 8. นางสาวสทุ ธวดี เริม่ คดิ การ นิตกิ รชานาญการ เรม่ิ เวลา 14.15 น. 1. ประเด็นการปรับใช้ SIB กับโครงการเชิงสังคมซึ่งไม่มีผลตอบแทนเชิงสังคม (สศช. และ สศค.) - SIB เป็นตราสารหนี้ทจี่ า่ ยผลตอบแทนตามเง่อื นไขความสาเร็จของโครงการ โดยเป็นการ ระดมทุนจากกลุ่มภาคเอกชนท่ีต้องการสนับสนุนโครงการเชิงสังคมผ่านการดาเนิน โครงการ CSR แต่ปรับรูปแบบมาเป็นการซ้ือตราสาร SIB แทน ท้ังนี้ การใช้ SIB ใน ระยะแรกภาครัฐอาจจะต้องค้าประกันเงินต้นเพ่ือเพิ่มความมั่นใจให้แก่นักลงทุน และ ขณะเดียวกันตอ้ งกาหนดมาตรการลงโทษกับ ขสมก. หากผลการดาเนินงานไม่ดีพอ เพื่อเป็น เงือ่ นไขในการให้เงนิ อดุ หนนุ จากภาครฐั และกระตุ้นให้ ขสมก. ปรับปรุงการดาเนินงาน 2. ประเดน็ การสารวจกลุ่มผู้ใช้บริการ (ขบ. สศช. และ สนข.) - เนื่องจากการให้บริการรถเมลฟ์ รีถอื ว่าเปน็ สัดส่วนน้อยเมื่อเทียบกับการให้บริการรถเมล์ ทั้งหมด ดังนนั้ ผลประโยชน์ต่อสังคมในแต่ละพืน้ ที่จึงไม่เท่าเทียมกัน ดังน้ัน การคานวณ SROI ควรคานึงถึงผลกระทบของประชากรผู้ไม่ใชบ้ รกิ ารรถเมลฟ์ รดี ้วย - เนื่องจากผู้ใช้บริการรถเมล์ฟรีเป็นมาตรการเพ่ือสนับสนุนผู้มีรายได้น้อย แต่ในทาง ปฏิบัติไม่ได้จากัดประเภทผู้ใช้บริการ ดังนั้นจึงมีประชากรแฝงที่เข้ามาใช้ประโยชน์จาก โครงการดังกล่าวได้ ดังนั้น ในการพิจารณาประโยชน์เชิงสังคมของโครงการควรต้องคัด

กรองเฉพาะ ผ้ทู ี่มรี ายได้น้อย โดยให้พิจารณาสัดส่วนของกลุ่มดังกล่าวและผลประโยชน์ ทางการเงนิ ที่เกิดขึน้ ซ่ึงจะชว่ ยสะท้อนผลประโยชน์ท่ีแทจ้ ริงของโครงการนี้ได้ 3. ประเดน็ ความก้าวหน้าในการดาเนินการตามแผนฟ้ืนฟู (ขบ. สนข. และ สศช. ) - คณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบให้แยกบทบาทการเป็น Regulator ออกมาจาก ขสมก. แล้ว โดยขณะนี้อยู่ในกระบวนการปฏิรูปเส้นทางการเดินรถของ Operator แต่ละราย สาหรับ Application เพ่ือใชใ้ นการแนะนาเส้นทางการเดินรถ และประมาณเวลารถเมล์ ถึงป้ายขณะนี้ได้มีพัฒนาแล้วเช่นกัน และอยู่ระหว่างทยอยติดต้ัง GPS บนรถเมล์ นอกจากน้ี ระบบตั๋วรว่ มจะเรม่ิ นามาใช้รว่ มกับบัตรสวัสดกิ าร (บัตรแมงมุม) โดยจะเร่ิมใช้ ในวันที่ 1 ตุลาคม 2560 ซึ่งจะพัฒนาให้สามารถใช้ร่วมระหว่างรถเมล์ และรถไฟฟ้า รวมทงั้ บริการเรือสาธารณะในระยะต่อไป - การปรับปรุงเส้นทางการให้บริการรถเมล์ท่ี ขสมก. อยู่ระหว่างดาเนินการ ควรปรับให้ สอดคล้องกับ mode การเดินทางอ่ืนๆ และให้เส้นทางเดินรถเมล์ส้ันที่สุด และควรนา ระบบต๋ัวร่วมมาใช้ ซึ่งจะทาให้ผู้ใช้บริการมากข้ึน และควบคุมเวลาการเดินรถได้ดีขึ้น ท้ังน้ี การปรับใช้ต๋ัวร่วมกับบริการขนส่งสาธารณะอื่น นอกจากจะช่วยเพ่ิมคุณภาพการ ให้บริการ ยังช่วยแก้ไขปัญหาต้นทุนการเดินทางเพ่ิมข้ึนของผู้ใช้บริการจากปรับปรุง เส้นทางเดินรถในแบบท่ีกลา่ ว 4. ประเดน็ การแก้ไขปัญหาหนี้ของ ขสมก. (สงป.) - ถึงแม้การจัดเก็บค่าโดยสารจะปรับเพิ่มให้เป็นไปตามต้นทุนท่ีแท้จริง ปัจจัยดังกล่าวยัง อาจไม่เพียงพอที่จะช่วยแก้ไขปัญหาหน้ี ขสมก. ในภาพรวมได้เพราะ ขสมก. มีภาระใช้จ่าย ท่คี ่อนขา้ งสูง และปัจจบุ ันมีสภาพปัญหาขาดทุนต่อเน่อื ง 5. ประเด็นการดาเนนิ โครงการประชานิยม (สศช.) - สาหรับโครงการรถเมล์ฟรี ซึ่งเร่ิมต้นจากการเป็นมาตรการระยะสั้น และมีการต่ออายุ มาอย่างต่อเนื่อง ปัญหาสาคัญท่ีเกิดข้ึนเพราะขาดกระบวนการประเมินโครงการ และ เม่ื อส ถ าน ก าร ณ์เ ป ล่ีย น แ ต่ ไม่ มีก า รป รั บเ ปล่ี ย นวิ ธี กา ร ดา เนิ น โ ค ร งก า ร (Implementation) ให้เหมาะสม โดยหากเปลี่ยนไปใช้วิธีการลงทะเบียนคนจน อาจจะ ตรงกลุ่มเปา้ หมายมากกว่า

ประมลภาพการประชุมรับฟังความคิดเหน็ (Focus Group) การประชมุ Focus Group เมือ่ วันท่ี 22 สงิ หาคม 2560 ณ ห้องประชุม 401 สานกั งานบรหิ ารหน้สี าธารณะ

ภาคผนวก ฉ ขอ้ มูลสำคัญประกอบกำรนำเสนอผลงำนวิจัย ตอ่ คณะทำงำนพจิ ำรณำตรวจรับผลงำนวิจัย

การวิเคราะห์ตน้ ทุนและผลประโยชนข์ องการดาเนนิ นโยบายประชานิยม กรณีศึกษามาตรการลดคา่ ครองชีพของประชาชนในโครงการรถเมลฟ์ รี ทป่ี รึกษาโครงการวจิ ยั นายธีรัชย์ อัตนวานชิ คณะผวู้ จิ ยั ดร. พมิ พเ์ พ็ญ ลดั พลี หัวหน้าโครงการวิจัย ดร. ฐติ เิ ทพ สิทธยิ ศ นกั วจิ ยั อาวโุ ส นางสาวจันทริ า ตรงรัศมที อง นักวจิ ยั นางสาวปวณี า สาเร็จ นกั วจิ ยั นางสาวสธุ าวรรณ วรรณสกุ ใส นกั วิจัย นางสาวอัจฉรา อาธารมาศ นักวจิ ยั นายวรวฒุ ิ แซล่ มิ่ นกั วจิ ยั นางสาวปุณชรสั มิ์ ดอนศรจี ันทร์ นกั วิจยั นางสาวศิรี จงดี นกั วจิ ัย นางสาวสทุ ธวดี เรมิ่ คดิ การ นักวจิ ัย สานักงานคณะกรรมการวิจยั แห่งชาติ สนับสนนุ งบประมาณ ประจาปีงบประมาณ 2560 ระยะเวลาดาเนินงาน 1 ปี (1 ตุลาคม 2559 - 30 กนั ยายน 2560) บทที่ 1 บทนา บทที่ 2 การทบทวนวรรณกรรมท่เี กี่ยวขอ้ ง - ที่มาและความสาคญั ของปัญหา - ความหมายและแนวคดิ เก่ยี วกับประชานิยม - วัตถปุ ระสงค์ของการวจิ ัย - การจดั ทาโครงการประชานิยมของประเทศไทย - ขอบเขตของการวจิ ัย - ระเบียบวิธีวจิ ยั และระยะเวลาดาเนนิ งาน รูปแบบการจดั ทาโครงการประชานิยมของประเทศไทยที่ผ่านมา - ประโยชนท์ ค่ี าดวา่ จะไดร้ บั ภาระความเส่ียงและผลกระทบทีเ่ กิดขน้ึ จากโครงการประชานิยม กรอบกฎหมายและระเบยี บท่ีเก่ียวขอ้ งในการจดั ทาโครงการประชานิยม - แนวคิดในการวเิ คราะหต์ ้นทุนและผลประโยชน์ (Cost-Benefit Analysis) บทท่ี 3 นโยบายประชานยิ ม : กรณศี กึ ษามาตรการลดคา่ ครองชีพของประชาชนในโครงการรถเมล์ฟรี - กระบวนการ รปู แบบ และแนวทางในการบริหารจัดการโครงการ - กระบวนการขออนมุ ตั โิ ครงการ / รูปแบบการดาเนนิ โครงการ - สภาพปัญหาของโครงการ : ดา้ นแผนงานของรฐั บาล / ด้านแผนเงนิ ของโครงการ / ดา้ นลักษณะโครงการ / ปญั หาทีเ่ กดิ จาก ขสมก. - ผลประโยชน์ของมาตรการ - ผลกระทบของโครงการ ต่อรัฐบาล / ต่อ ขสมก. / ต่อผปู้ ระกอบการอ่ืน / ตอ่ ประชาชน บทที่ 4 การวิเคราะหต์ ้นทุนและผลประโยชนข์ องโครงการรถเมล์ฟรี - วิเคราะห์ตน้ ทนุ และผลประโยชนข์ องโครงการรถเมลฟ์ รี ท้ังในเชงิ ปรมิ าณและคณุ ภาพ รวบรวมข้อมูลปฐมภูมิ โดยการจัดทาแบบสอบถามเพ่ือเกบ็ รวบรวมขอ้ มูล (Survey) รวบรวมขอ้ มลู ทุติยภูมิจากหน่วยงานที่เกี่ยวขอ้ ง เช่น จานวนผู้ใช้บรกิ าร (ขสมก.) แนวคดิ การวเิ คราะหผ์ ลตอบแทนทางสงั คม (Social Return on Investment / SROI) - วิเคราะห์ผลกระทบท่ีเกิดข้ึนจากโครงการฯ (วิเคราะหต์ น้ ทุน / วิเคราะห์ผลประโยชน์) - รับฟังความคิดเหน็ จากหน่วยงานท่เี กย่ี วข้อง (Focus Group) : ขสมก. / กรมการขนส่งทางบก / สคร. / สภาพัฒน์ฯ / สงป. ฯลฯ บทท่ี 5 ขอ้ เสนอแนะเชงิ นโยบาย บทท่ี 6 บทสรปุ และประเด็นชวนคิด - เครอ่ื งมอื ทีเ่ หมาะสมในการวิเคราะหต์ ้นทนุ แลผลประโยชน์ของโครงการประชานยิ ม - เสนอแนะแนวทางการพิจารณาโครงการประชานยิ มท่เี หมาะสมสาหรับประเทศไทย - เสนอทางเลอื กในการดาเนินมาตรการช่วยเหลือประชาชน

นโยบายประชานิยม ผ่าน 3 รฐั วสิ าหกจิ ธ . ก . ส .ธนาคารเพอ่ื การเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ร ฟ ท .การรถไฟแห่งประเทศไทย ข ส ม ก .องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ ธ.ก.ส. – รฟท. – ขสมก. มากมวลชน–จนรายได้ กทม. นนทบุรี ปทุมธานี นครปฐม สมุทรปราการ สมทุ รสาคร ประเทศไทยมีชาวนา 17 ล้านคน มีผู้ใชบ้ ริการ 35 ล้านคน / ครั้ง / ปี มผี ้ใู ชบ้ รกิ าร 122 ลา้ นคน / ครงั้ / ปี ประเทศไทยส่งออกขา้ ว มีการเดินรถไฟผา่ น (22% ของประชากร) ระยะทางวงิ่ 47 จังหวัด มกี ารเดินรถเมล์ผ่าน 6 จังหวดั 8,XXX กโิ ลเมตร อันดับ 2 ของโลก (21% ส่วนแบ่งตลาด) หนี้คงคา้ งโครงการรบั จานาข้าว = 45x,xxx ลบ. มูลค่าโครงการรถไฟฟรี = 6,xxx ลบ. / ปี มลู ค่าโครงการรถเมล์ฟรี = 3,xxx ลบ. / ปี ระยะเวลาในการดาเนินโครงการ 3 ปี ระยะเวลาในการดาเนินโครงการ  10 ปี ระยะเวลาในการดาเนนิ โครงการ 10 ปี ธ . ก . ส .(ปี2554-57) ร ฟ ท .(ส.ค.2551-ปจั จบุ นั ) ข ส ม ก .(ส.ค.2551-ปจั จุบนั )

หนค้ี งคา้ ง ธ.ก.ส./ รฟท. / ขสมก. จาก 100,xxx ลบ. เป็น 700,xxx ลบ. ทรี่ ฐั บาลค้าประกนั [เทียบเท่า 11 ของหน้ีสาธารณะ] ธ.ก.ส. [เทยี บเทา่ 5 ของ GDP] 0 9,515 45x,xxx ลบ. องคป์ ระกอบของหน้ีสาธารณะ 25520550 8.xx% ร ฟ ท. ของหนี้สาธารณะ 51,269 2.xx% 0 ของหน้ีสาธารณะ 2550 130,xxx ลบ. ข ส ม ก. 1.xx90,xxx ลบ. % 30,497 ของหนีส้ าธารณะ หมายเหตุ : 00 หนี้ของ ธ.ก.ส. เปน็ หนี้ที่ ก. คลงั ค้าประกนั และสว่ นมากรัฐบาลรับภาระ อดตี25255050 ปจั จบุ นั หน้ีของ รฟท. และ ขสมก. ท้งั หมดเปน็ หน้ที ี่ ก.คลงั ค้าประกันแต่รบั ภาระในสว่ นการลงทนุ เทา่ นนั้ ข้อมูล ณ วันนาเสนอผลงาน มี.ค. 60 การครบกาหนดชาระของหนี้ หนี้กระจกุ ตวั ในระยะสนั้ มากใน 1-2 ปี ข้างหน้า เพราะ ธ.ก.ส./รฟท./ขสมก. SOE’s credit : ก่อใหเ้ กดิ ข้อจากดั ของเครอ่ื งมือการกู้เงิน / ฐานนกั ลงทนุ แคบ / ตน้ ทนุ สงู องค์ประกอบของหน้ีสาธารณะ GOVT’s Policy : ก่อใหเ้ กดิ การวางแผนก่อหนร้ี ะยะส้ันเพอื่ คอยเงินอุดหนนุ และชาระคนื ธ.ก.ส. วงเงนิ รวม : 45x,xxx ลบ. 2อายุเฉล่ีย : ปี ตน้ ทุน : 2.x% ร ฟ ท . วงเงนิ รวม : 130,xxx ลบ. 4 xอายเุ ฉลี่ย : ปี เดอื น ต้นทนุ : 3.x% ขอ้ มูล ณ วันนาเสนอผลงาน มี.ค. 60 ปจั จุบัน ข ส ม ก . วงเงินรวม : 90,xxx ลบ. 3 xอายเุ ฉล่ยี : ปี เดอื น ต้นทุน : 3.xx% อนาคต

บทที่ 1 บทนา - ทมี่ าและความสาคัญของปญั หา : โครงการประชานิยม : การวิเคราะห์ต้นทนุ และผลประโยชนข์ องโครงการ....ทห่ี ายไป - ขอบเขตของการวจิ ยั : วิเคราะห์ตน้ ทุนและผลประโยชนท์ ่ีเกิดจากการดาเนนิ โครงการรถเมลฟ์ รี.....มีการต่ออายโุ ครงการกว่าทศวรรษ - ประโยชนท์ คี่ าดว่าจะได้รบั : แนวทางท่ีเหมาะสมในการวิเคราะห์ตน้ ทนุ และผลประโยชนโ์ ครงการประชานยิ ม และข้อเสนอแนะ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. 2551 เชงิ นโยบายในการพิจารณาต่ออายุโครงการประชานิยม รถเมลฟ์ รี 1 ทศวรรษ กับการตอ่ อายุ 22 ครั้ง 2552 ระยะแรก 6 เดอื น 1 1 2553 ต่ออายุ 5 เดือน 3 ต่ออายุ 2554 ต่ออายุ 6 เดือน 6 ต่ออายุ 2 เดอื น 2555 ตอ่ อายุ 6.5 เดอื น 9 ตอ่ อา 2556 11 ตอ่ อายุ 6 เดอื น 2557 13 ตอ่ อายุ 6 เดอื น 2558 ต่ออายุ 6 เดือน 17 2559 ตอ่ อายุ 19 ต่ออายุ 6 เดือ 3 เดือน 2221 22 2560 21 ตอ่ อายุ 6 เดอื บทท่ี 2 การทบทวนวรรณกรรมทเี่ ก่ียวข้อง - นยิ าม ความหมาย และแนวคดิ เก่ยี วกบั ประชานิยม - ทฤษฎแี ละแนวคิดในการวเิ คราะหต์ น้ ทนุ และผลประโยชน์ - การจัดทาโครงการประชานยิ มของประเทศไทย การวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสงั คม (Social Return on Investment: SROI) ลู ค่ ัจจุ ันขอ ผลลพั ธท์ ั้ ห ด ������������������������ = ลู ค่ จั จุ นั ขอ ก ล ทุนทั้ ห ด โค ก ช นยิ : ุ่ ผลท ก เ อื เ ็นหลักแล เี ้ ห ย ใน ย ส้ัน ด เนินก ผ่ น ห อื ให้ สก.  SROI เ ็นเค อ่ื อื ที่ใชก้ นั อย่ แพ ่หล ย เพือ่ เ นิ ก ล ทุนในภ คสั ค ส ถวดั ต้นทุนแล ผล โยชน์ ด เนนิ ก แทน ใน ู ตวั เ ินแล /ห อื อยูใ่ น ู ไ ่เ ็นตวั เ นิ กไ็ ด้ ก จดั ท โค ก : ไ ่ ีกฎห ยห ือ เ ยี ก หนดขน้ั ตอน  SROI ใช้ เ ินโค ก เชิ สั ค ในหล ยโค ก เช่น โค ก ขอ สสส. / วเิ ค ห์ ต ก ลด ในก วเิ ค หเ์ พ่ือกลน่ั ก อ โค ก ค่ ค อ ชพี ขอ ช ชน Findings : คณะผ้วู จิ ัยฯ ไมพ่ บวรรณกรรมที่มีการวเิ คราะห์ถงึ  SROI > 1 แสด ให้เห็นว่ โค ก ีผล โยชน์ ต้นทนุ และผลประโยชนข์ องโครงการประชานยิ มทม่ี ีการ ตอ่ สั ค กกว่ เ ินล ทนุ ที่ ัฐ ลสนั สนุน พิจารณาถึงตน้ ทุนเงินกทู้ ี่ใช้ในการดาเนนิ โครงการ และกรอบ แนวทางการพจิ ารณาโครงการประชานิยมทชี่ ดั เจน

บทท่ี 3 นโยบายประชานิยม “โครงการรถเมล์ฟร”ี พนื้ ท่ีใหบ้ ริการ 8 เขตการเดนิ รถ จานวนรถให้บริการ 800 คนั เส้นทาง 73 เส้นทาง ครอบคลมุ 6 จงั หวดั มลู ค่าโครงการรถเมล์ฟรี ระยะเวลาในการดาเนนิ โครงการ 3,xxx ลบ. / ปี จานวนผใู้ ชบ้ ริการรถเมลฟ์ รี 10 ปี ( ส.ค. 2551-ปจั จบุ นั ) 1,108 ลา้ นคน ต้นทุนการดาเนนิ โครงการรถเมล์ฟรี งบประมาณ 21,xxx ล้านบาท เงนิ กู้ + ดบ. 6,xxx ล้านบาท ล้ น ท 10,000 ดอกเบย้ี เงินกู้ เงนิ กูส้ ภาพคล่อง 8,000 เงนิ งบประมาณ 11,,11x9x7 6,000 4,000 2,4x4x9 5x 4x 5x 3,5x4x4 1,8x2x2 22,,446xx0 33,,114x9x 77,,222x4x ตน้ ทนุ การดาเนนิ โครงการรถเมล์ฟรีในปีงบประมาณ 2560 2,000 1,7x3x2 11,,886x4x 2,00xx1 ยังไม่รวมถึงภาระดอกเบย้ี เงินกู้ท่จี ะเกดิ ขึ้น 2552 2556 2557 2558 2559 2560 - 2553 2554 66x4x1 2555 10 ส ภ า พ ปั ญ ห า ข อ ง โ ค ร ง ก า ร ผลกระทบ ขาดทนุ แผนงาน แ ผ น เ งิ น ขสมก. ขสมก. ขาดการวเิ คราะห์และ ความไม่สอดคลอ้ งของ ศักยภาพของหนว่ ยงาน ภาระ •ขส ก. ีสถ น ท ก เ นิ งบประมาณ ประเมนิ โครงการ แผนงานและแผนเงิน ออ่ นแอ ข ดศกั ยภ พในก •เ ิ่ ตน้ จ ก ต ก เ ่ ดว่ น •ก ตอ่ อ ยไุ ่แน่นอน แล ด เนิน นกจิ ก หลกั ขอ รั ฐ บ า ล อ ค์ก ที่ ี สทิ ธิภ พ ชั่วค ว เพื่อชว่ ยเหลือ ตอ่ หว่ ส ทอ้ นให้เห็นว่ ยั ไ ่ ี แทรกแซง •ขส ก. ท ค ขอ คว พ ้อ ในด้ นก กลไกตลาด ช ชนใน ย ส้ัน ให้ กิ แล ก ด เนิน •ต่ออ ยุโค ก หล ยค ั้ ไ ท่ ัน นโย ยเชิ สั ค ที่ ัฐ ล ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร อ่ื น •วตั ถุ ส คโ์ ค ก •ขส ก. ตอ้ กู้เ ินเพอ่ื ใช้จ่ ย อ ห ยได้อย่ คี ุ ภ พ ความโปรง่ ใส ไมค่ รอบคลุม เ ล่ียนแ ล ในก ด เนนิ นกอ่ น • ู แ ก นั ทึกจ นวน ทั้งประเทศ •ข ดเค อื่ อื วิเค ห์แล ผโู้ ดยส ข ดคว น่ เช่ือถอื การจัดสรรงบประมาณลา่ ชา้ ท ให้เกดิ คว คล ดเคลื่อน ประชาชน เ นิ ผลโค ก •ตอ้ ท ตน้ ทนุ ก่อนแล้วจึ ขอ ขอ้ ลู ความไมแ่ น่นอนของนโยบาย ขอจัดส ใน •ขย ย ย เวล โค ก ถดั ไ ไ ่เท่ กนั ในแต่ล ชว่ เวล / ขาดการวเิ คราะหต์ ้นทุน ไ ่สอดคล้อ กั •ไ ส่ ถก หนดวิธีก / โครงการท่ีครอบคลมุ • ทขี่ อ ั จดั ส แหล่ เ ินได้ ไ ่ ว เ ยี้ ั (ตน้ ทนุ แฝ )

บทที่ 4 ผลการศกึ ษา 1. ผลการสารวจความคดิ เหน็ ของประชาชน (Survey) 2. ผลการสารวจความคดิ เห็นของหน่วยงานท่เี กย่ี วข้อง (Interview) 1. Survey จานวนตวั อยา่ ง: ไม่นอ้ ยกวา่ 400 ตัวอย่าง 2. Interview หน่วยงานท่เี กย่ี วข้อง พนื้ ทเี่ กบ็ ข้อมูล: ครอบคลุมพนื้ ทใ่ี หบ้ รกิ าร ครอบคลุมพน้ื ท่ีใหบ้ ริการ : 6 จังหวัด (8 เขตการเดินรถ) (กรงุ เทพฯ นนทบรุ ี ปทุมธานี สมุทรปราการ สมทุ รสาคร และนครปฐม) - กรมการขนส่งทางบก - สานักงานเศรษฐกิจการคลัง - สานักงบประมาณ - สานักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวสิ าหกจิ - สานักงานบรหิ ารหน้ีสาธารณะ - สานักงานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ - องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ - ผู้ประกอบการรถเอกชนร่วมบรกิ าร ส รุ ป ผ ล กา ร สาร วจควา ม คิดเห็น ข อ ง ป ช ช . ต่ อ โ คร ง กา รร ถ เม ล์ ฟ รี เ ค ย ใ ช้ บ ริ ก า ร ร ถ เ ม ล์ ฟ รี 89.5% ไม่เคย จาก... ปา้ ยรถเมล์ 16 ป้าย (409 คน) 10.5% จาก... กลมุ่ ตัวอย่าง 457 ตัวอยา่ ง (48 คน) ข้ อ มู ล ท่ั ว ไ ป ข อ ง ผู้ ท่ี เ ค ย ใ ช้ บ ริ ก า ร ร ถ เ ม ล์ ฟ รี ปั ญ ห า ที่ พ บ บ่ อ ย อาชพี นักเรยี น/นกั ศึกษา พนกั งานบริษัท รับจ้าง อ่นื ๆ รถขาดระยะทาใหร้ อนาน คนแนน่ เบียดเสียดกนั มากเกนิ ไป สภาพรถเกา่ ควันดา เสียงดัง อายุ ทอี่ ยู่ 37.41% 28.61% 12.22% 21.76% รายไดเ้ ฉลี่ย 21-30 16-20 31-40 อ่ืนๆ คชจ. เดินทาง 22.25% 12.47% 26.40% 38.88% กทม./ปริมณฑล ตะวนั ออก กลาง อืน่ ๆ 66.75% 56.48% 29.10% 16.14% 10.76% 15.89% 57.21% จอดรถไมต่ รงป้ายไมจ่ อดรับผู้โดยสาร พนักงานขบั รถไม่มีมารยาท < 15,000 บาท/เดอื น 15,001-20,000 20,001-25,000 อน่ื ๆ 48.17% 24.94% 10.02% 16.87% < 500 บาท/เดอื น 501-1,000 1,001-1,500 อนื่ ๆ 28.61% 28.36% 17.36% 25.67% 21.03% 20.05% ค ว า ม ถ่ี ใ น ก า ร ใ ช้ บ ริ ก า ร ส า เ ห ตุ ที่ ใ ช้ บ ริ ก า ร < 3 ครง้ั /สัปดาห์ 1-2 ครงั้ /วนั > 2 คร้งั /วนั ลดภาระคา่ ครองชีพ สะดวกในการเดนิ ทาง ใกลจ้ ดุ หมาย 20.29% 11% 68.71% 56.23% 37.65% 27.14%

ความคิดเหน็ ขอ หนว่ ย นทีเ่ ก่ยี วขอ้ กั โครงการรถเมลฟ์ รี “ด”ี แต่ตอ้ งปรับปรุงรปู แบบ ความจาเปน็ “ควรสนบั สนุน”สวัสดกิ ด้ นก เดินท ขอ ช ชน >> ลดคว เหลอื่ ล้ ท สั ค แต่ ู แ ก สนั สนนุ ผ่ นโค ก ถเ ล์ฟ ใี น ัจจุ นั “ต้องปรับปรงุ ”เนอื่ จ ก - ไ ่ตอ โจทย์ก ชว่ ยลดค่ ค อ ชีพให้กลุ่ เ ้ ห ยอย่ แท้จ ิ - ไ ่ กี ก หนดหลักเก ฑ์ผู้ได้ ั กิ - ไ ่ ีก ั ุ สิทธิภ พแล คุ ภ พในก ให้ ิก - ไ ่ค อ คลุ ก ให้ ิก ถโดยส ส ธ ท้ั ห ด ( ถ ่ว ) “ไมค่ ุม้ ค่า” ความคุม้ คา่ - เ น็ ก จ้ แ เห จ่ ย ไ ่ส ท้อน “ตน้ ทนุ ทแี่ ทจ้ ิ ” ในก ด เนนิ ต ก - ค อ คลุ แค่เขตพ้นื ท่ี กท . แล ิ ฑล แล ไ ่ค อ คลุ ถโดยส ส ธ ทั้ - ซ้ ซอ้ นกั ก อดุ หนุน PSO ซึ่ กี ก หนดให้ ีก เ ินผลคุ ภ พก ให้ ิก - ตน้ ทุนค่ เสยี โอก สในก ล ทนุ โค ส ้ พ้ืนฐ นด้ นอืน่ ๆ  ั ุ ู แ ให้อุดหนุนผา่ นประชาชนกลมุ่ เปา้ หมาย แนวทางการสนับสนุน ท่ีแท้จ ิ ผ่ น ัต ผู้ ี ยไดน้ ้อย  ต ต วัตถุ ส ค์ขอ โค ก ฯ  หิ จัดก ได้ ี สิทธิภ พ กยิ่ ขึ้น  โ ่ ใส ต วจสอ สทิ ธไิ ด้ ่ ย ท้ั นี้ ยั ี เด็นเ ือ่ หลักเก ฑ์ผู้ ี ยไดน้ ้อย/ก ั ุ ฐ นขอ้ ูล/ ท่ี อ ั การวิเคราะหต์ น้ ทุนและผลประโยชน์ของ “โครงการรถเมลฟ์ ร”ี • วิเคราะหต์ น้ ทนุ ครอบคลมุ ทัง้ งบประมาณ + เงนิ กู้ • วิเคราะหผ์ ลตอบแทนด้านการเงินและดา้ นสังคม ป ร ะ โ ย ช น์ ต้ น ทุ น การวิเคราะห์ด้านการเงิน ก หยดั ค่ ใชจ้ ่ ยเดินท งบประมาณ+เงนิ กู้ 7,206.69 ล . – 28,243.31 ล . 28,243.31 ล . ผลตอบแทนจากการลงทนุ ROI (อัต ค่ โดยส * จ นวนผูใ้ ช้ ิก ) คา่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนนิ โครงการ  ค่ น้ นั ค่ เห ซอ่ ROI < 1 -0.7448 ผล โยชน์ – ตน้ ทุนขอ โค ก Output  ค่ จ้ พนัก น ตน้ ทนุ ขอ โค ก ROI แตล่ ย ด เนินก -0.5948 ถึ -0.8697 ค่ ใชจ้ ่ ย ิห การวเิ คราะหเ์ ชิงสงั คม  หยัดค่ ใช้จ่ ยเดินท โครงการไม่มคี วามคุ้มคา่ ทางด้านการเงิน เี ินเหลอื ใชจ้ ่ ยด้ นอื่น ตน้ ทนุ ทางการเงิน ผลตอบแทนเชิงสงั คม SROI  ดอกเ ีย้ เ นิ กู้ 35,513.48 ล .  ส ถออกไ ห น  ค่ เ ย้ี ั ช หนค้ี ่ 24,606.50 ล . ลู ค่ ัจจุ นั ขอ ผล โยชน์ท้ั ห ด โี อก สไดจ้ ้ น ูลค่ ัจจุ นั ขอ ก ล ทุนทั้ ห ด น้ ัน/ SROI > 1 1.44  ลดตน้ ทนุ ี ยได้เพิ่ ขึน้ ค่ เห ซอ่ ล่ ช้ โครงการมีผลประโยชนต์ ่อสังคมมากกวา่ Output  Outcome เงินลงทนุ ทรี่ ัฐบาลสนับสนนุ Discount Rate = อัต ผลตอ แทนพันธ ัต ฐั ล อ ยุ 9 เท่ กั ้อยล 2.36 Sensitivity Analysis 0.62 – 0.70 เฉพ กลุ่ ผใู้ ช้ กิ ขอ้ มูลโครงการรถเมล์ฟรี ตงั้ แต่ ส.ค. 51 – ก.ย. 60 ท่ี ี ยได้นอ้ ยกว่ 15,000 ท/เดอื น

บทที่ 5 บทสรุปและข้อเสนอแนะ “โครงการประชานยิ ม” 1 รูปแบบการดาเนินงานของ Social Impact Bond (SIB) พฒั นาเคร่อื งมือ/รูปแบบการระดมทนุ เพอื่ ลดภาระงบประมาณ ผู้ดาเนนิ นกั ลงทุน ประชาชน/ โครงการ ภาคเอกชน ที่ : ส นักพัฒน ตล ดต ส หนี้ ผู้ใชบ้ ริการ รฐั บาล ข้อเสนอ แนวทางการระดมทุนในรูปของ “พันธบตั รเพื่อสงั คม (Social Impact Bond)”  นำแนวทำงกำรระดมทนุ โดย SIB มำใช้กบั กำรดำเนินโครงกำรประชำนิยม  ปรับปรุงกรอบกฎหมำย/ระเบียบเพื่อรองรับ  พิจำรณำให้สิทธิพิเศษทำงภำษีกบั นกั ลงทนุ ภำคเอกชน 10 2 ข้อเสนอแนะ : กรอบกฎหมายทเี่ กยี่ วข้อง 22.1.1 กลไกการอนุมัติโครงการ/ดาเนนิ โครงการ ขอ้ เสนอ : คว ก หนดให้ชดั เจนว่ ต้อ ี ร่าง พ.ร.บ.วินัยการเงินการคลงั ของรฐั พ.ศ. .... * ( ต 28) ผลก วเิ ค หก์ ่อนอนุ ัติโค ก หลักเกณฑ์การอนมุ ตั ิของ ครม. (ยกเวน้ ก เี ่ ดว่ น)  คานึงถงึ ภาระการคลังในปัจจุบนั -อนาคต  ผลกระทบทเ่ี กิดข้ึนแกห่ นว่ ยงาน ท้ั น้ี ต หลกั เก ฑแ์ ล วธิ ีก ท่ี  แนวทางบริหารจดั การภาระการคลงั และผลกระทบดงั กล่าว คกก.นโย ยก เ ินก คลั ก หนด  หนว่ ยงานตอ้ งจัดทาประมาณการตน้ ทุนการเงินและการบริหารจดั การ  กาหนดใหม้ กี ารวิเคราะห์ เสนอ คกก. และ ครม. ดว้ ย ตน้ ทนุ -ผลประโยชน์ (CBA) การดาเนนิ โครงการ o แยกบัญชี  กาหนดเกณฑ์ Checklist o รายงานผลการดาเนินการต่อ ครม. และเปดิ เผยสาธารณชน  หนว่ ยงานกลางท่ีมอี สิ ระ o ใหร้ ัฐตั้งงบประมาณเพอื่ ชดเชยให้แกห่ นว่ ยงานในโอกาสแรกทก่ี ระทาได้ ทาหนา้ ทวี่ เิ คราะห์  รับฟังความเห็นหน่วยงานทเี่ กีย่ วข้อง รอบดา้ น/ทกุ ภาคสว่ น *ผา่ นการพจิ ารณาของ คกก.แลว้ ปัจจบุ ันอยูร่ ะหวา่ งเสนอ สนช. เพอ่ื พจิ ารณา

22.2.2 เงินทดรองจา่ ยในการดาเนินโครงการ เงินทนุ สารองจ่าย เง่ือนไขในการใชเ้ งนิ : ตามรา่ ง พ.ร.บ.วิธกี ารงบประมาณ พ.ศ. .... *  ก ที ี่ คี ว จ เ น็ เ ่ ดว่ น เพอื่ โยชนแ์ ก่ ชก แผน่ ดิน 100 ลบ. 50,000 ลบ.  ยจ่ ย กล ยก ต .29 ทวิ ใน ัจจุ นั ต .45 ่ พ .ให ่ เ นิ ส อ จ่ ย เพ่ือก ฉี กุ เฉินห ือจ เ น็ ไ ่เพีย พอ  เ อ่ื ไดจ้ ่ ยเ ินไ แลว้ ตอ้ ต้ั ยจ่ ยเพ่ือชดใช้คนื เ ินทุนฯ ในโอก สแ ก *ผ่ นก พจิ ขอ คกก.แล้ว ัจจุ ันอยู่ หว่ เสนอ สนช. เพ่ือพจิ ข้อเสนอ  ควรเพิม่ วตั ถปุ ระสงค์การใช้เงิน เพื่อให้หนว่ ยงานสามารถเบิกเงนิ ทดจ่ายเพื่อดาเนนิ โครงการ/มาตรการของ รฐั บาล /เบิกเงิน PSO ล่วงหนา้  ให้ทยอยเคลยี ร์บัญชี (ทุก 3 เดอื น) เพอ่ื นางบประมาณท่ไี ดร้ ับจดั สรรมาคืนเงนิ ทนุ ฯ จนครบจานวนก่อนสิน้ ปี 2.23.3 การกากับดแู ลภาระความเสีย่ งการคลงั โดยรวม รา่ ง พ.ร.บ.วินยั การเงนิ การคลงั ของรัฐ พ.ศ. .... * ( ต 20 , 28 แล 78)  จดั ทารายงานความเสย่ี งการคลงั คกก.นโยบายการเงนิ การคลงั ประจาปี ต่อ คกก. และ ครม. เพื่อใชป้ ระกอบการจัดทาแผน ก หนดนโย ยก ิห คว เสยี่ ก คลั การคลังระยะปานกลาง ก หนดยอดคงค้างขอ ภ ท่ี ฐั ตอ้ จ่ ยชดเชยฯ ในแต่ล กระทรวงการคลงั ครม. ขอ้ เสนอ อนุ ตั โิ ค ก โดยค นึ ถึ ภ ก คลั 1. ปรับปรงุ องคป์ ระกอบ คกก.นโยบายการ แล ผลก ท ทีเ่ กิดกั หน่วย น เงนิ การคลัง ให้มผี ู้ทรงคุณวฒุ ิ หน่วยงานตา่ งๆ 2. กาหนดใหห้ นว่ ยงานรายงานภาระค่าใช้จา่ ย ที่เกดิ ขน้ึ ตอ่ กค. เพ่อื ประโยชนใ์ นการกากับ  ย นผลก ด เนนิ ก ตอ่ ดูแล และจดั ทารายงานความเสี่ยงการคลัง คกก. นโย ยก เ ินก คลั แล ค . ทค่ี รบถ้วนและเป็นปัจจบุ ัน

บทท่ี 6 บทส่งท้าย : โครงการรถเมลฟ์ รี นโยบายประชานิยม... ที่ไม่ควรต้องขาดทุน ขสมก. รฐั บาล 114 เสน้ ทาง ขาดทนุ 2,774 คัน รถร่วม เอกชนหลายราย 342 เสน้ ทาง ตรอก รถเล็กในซอย กาไร รถต้ปู รบั อากาศ รถมนิ บิ ัส (ว่งิ ในเส้นทาง ขสมก.) ซอย ซอก 11,824 คนั รถรว่ มบริการ 322550-2551 : Ridership + % .. ภายใตโ้ ครงการ รถเมลฟ์ รี -372551-2559 : Ridership % .. โดยทยอยลดลงทุกประเภทรถโดยสาร โดยเฉพาะรถเมล์ฟรี รถเมลฟ์ รี 2551 รถเมลฟ์ รี 46% รถปรบั อำกำศ 33% 92x,xxx รถธรรมดำ 22% +32% 82x,xxx 700,xxx 62x,xxx จำนวน ู้ผโดยสำร / วัน 58x,xxx -37%

สำนกั งำนบรหิ ำรหนสี้ ำธำรณะ PUBLIC DEBT MANAGEMENT OFFICE