คู่มือความปลอดภัยบนท้องถนน

คูม่ ือบคนวทาอ้ มงปถลนอนดภัย กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย

หมายเลขโทรศัพท์ฉกุ เฉิน แจ้งเหตุดว่ นเหตรุ ้าย 191 สายดว่ นนริ ภัย ตำรวจทางหลวง 1193 1784 ตำรวจท่องเที่ยว 1155 ศนู ย์นเรนทร 1669 ศูนย์ควบคุมและสั่งการจราจร 1197 ศูนย์คุ้มครองผ้โู ดยสารสาธารณะ 1584 ร่วมดว้ ยช่วยกนั 1677 จส. 100 1137 2 คู่มือความปลอดภยั บนทอ้ งถนน

รภัย ความปลอดภยั บนท้องถนน 4 เกิดข้ึนได้จากผู้ใช้รถใช้ถนนมีความรู้ความเข้าใจ ในการใช้รถใช้ถนนอยา่ งถูกต้อง กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 3

ความรู้เกี่ยวกับรถยนตท์ ่ีนำมาใช้ หา้ มนำรถที่มสี ภาพไม่มน่ั คงแข็งแรงมาใช้ในทางเดินรถ รถท่นี ำมาใช้ต้องมีระบบไฟ-แตร-เบรก-ทีป่ ดั นำ้ ฝนครบ ตอ้ งตดิ แผน่ ปา้ ยทะเบยี นหนา้ -หลงั และปา้ ยแสดงการเสยี ภาษดี ว้ ย 4 คมู่ อื ความปลอดภัยบนทอ้ งถนน

สิ่ ง ข อง ที่ ย า ว เ กิ น ตั ว ร ถ บ ร ร ทุ ก ต้ อง ติ ด ธง สี แ ด ง ใ ห้ ส า ม า ร ถ มองเห็นในระยะไมน่ อ้ ยกว่า 150 เมตร ต้องมีผ้าใบคลุมป้องกันไม่ให้สิ่งของที่บรรทุกตกหล่น หรือปลิว ไปจากรถ กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 5

ความรู้เกี่ยวกบั รถจกั รยานยนตท์ ีน่ ำมาใช้ ตรวจสอบสภาพรถและสถาพผู้ขับขี่ให้พร้อม ตรวจนำ้ มนั เชือ้ เพลงิ ให้เพยี งพอตอ่ การเดินทาง เชค็ ลมยางใหอ้ ยู่ในสภาพปกติ 6 คมู่ อื ความปลอดภยั บนท้องถนน

ตรวจสอบโซร่ ถใหต้ ึงพอประมาณ เชค็ นำ้ มันหล่อล่นื และตรวจรอยร่ัวของเครอื่ งยนต์ ปรับกระจกมองหลังให้สามารถมองเห็นไดช้ ดั เจน สวมหมวกนริ ภัยทกุ ครั้งกอ่ นขบั ข ่ี หา้ มดัดแปลงสภาพรถจักรยานยนต์ กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 7

การเดินถนนอย่างปลอดภยั ควรเดินบนทางเท้า ไมล่ งเดินในชอ่ งเดินรถ ถนนท่ีไมม่ ีทางเทา้ ให้เดินชดิ ริมทางขวาของถนน จะไดม้ องเหน็ รถ ที่แล่นผ่านมา 8 คมู่ ือความปลอดภัยบนทอ้ งถนน

ถา้ จูงเด็กควรให้เดก็ เดินดา้ นในและจับมือเด็กไว้ใหม้ ัน่ การเดนิ ถนนในทมี่ ดื ควรสวมเสอื้ สขี าว และพกไฟฉายเพอื่ สอ่ งทาง การเดนิ เป็นกลมุ่ ควรเดินเป็นแถวตอนเรียงหนง่ึ และไมห่ ยอกล้อ เล่นกันในแถว กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 9

การขา้ มถนนอยา่ งปลอดภัย ควรข้ามถนนตรงทางม้าลาย บริเวณที่มีสัญญาณ หรือไฟจราจร สำหรับคนข้าม ถ้ามสี ะพานลอยใหข้ า้ มสะพานลอย ก่อนขา้ มถนนให้หยดุ รอบนทางเท้า กอ่ นกา้ วลงไปในชอ่ งทางเดินรถ ทุกคร้ังที่ข้ามถนนควรมองซ้ายขวาให้แน่ใจว่าไม่มีรถวิ่งมาจึงข้ามได้ โดยเดนิ ข้ามในลกั ษณะทางตรงด้วยวิธเี ดินเร็ว อย่าข้ามถนนโดยออกจากที่กำบังตัวเช่น ออกจากซอย รถท่ีจอดอยู่ หรือทา้ ยรถประจำทาง เพราะจะเกดิ อันตรายขึน้ ได้ 10 คู่มือความปลอดภยั บนท้องถนน

การข้ามถนนท่ีรถเดินทางเดียวต้องหยุดให้แน่ใจเสียก่อนว่า รถแล่นมา จากไหนและมคี วามปลอดภัยพอจึงขา้ มได ้ ถนนท่ีมีเกาะกลางถนนต้องข้ามทีละครึ่งถนน โดยข้ามคร่ึงแรกไปพักที่ เกาะกลางถนนเสยี กอ่ น จงึ ขา้ มในครง่ึ หลงั ตอ่ ไป ในเวลากลางคนื ควรหาทางขา้ มทมี่ ีแสงสว่าง กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 11

การโดยสารรถสาธารณะอยา่ งปลอดภัย อยา่ ขึ้น-ลงรถโดยสารประจำทาง จนกว่ารถจะหยดุ สนทิ ที่ปา้ ยหยุดรถโดยสารประจำทาง 12 คู่มอื ความปลอดภัยบนทอ้ งถนน

ควรงดใชโ้ ทรศัพทข์ ณะข้นึ -ลงรถโดยสารประจำทาง กอ่ นก้าวลงจากรถโดยสารประจำทาง ใหม้ องทางด้านซา้ ยก่อน เพอื่ ความปลอดภัยจากรถจกั รยานยนตเ์ ฉ่ียวชน กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 13

การขบั รถในสภาวะต่างๆ อยา่ งปลอดภัย รถตดิ บนทางชัน ควรดงึ เบรกมอื ไว้ในตำแหนง่ เกยี รว์ า่ ง ปลอ่ ยแปน้ เหยยี บเบรก เกียร์ธรรมดา เข้าเกียร์ 1 มือซ้ายจับเบรกมือ มือขวาจับพวงมาลัย ปล่อยคลัทช์ช้าๆ เหยียบคันเร่งเบาๆ รถทำท่าขยับเคล่ือนไปข้างหน้า แลว้ จงึ กดปุม่ ปลดเบรกมอื ลง เกียรอ์ อโต้ เข้าเกยี รค์ ้างไวพ้ ร้อมเหยยี บเบรกเพอ่ื หยุด แลว้ ปล่อยเบรก เมอ่ื ตอ้ งการเคลอื่ นที่ เหยยี บคนั เรง่ เบาๆ รถจะเคลอื่ นที่ไปขา้ งหนา้ การขับรถในเวลากลางคนื ไม่ควรขับรถดว้ ยความเรว็ สูง ให้ใช้ไฟสูงถ้าถนนมืดมาก และเปลี่ยนเป็น ใช้ไฟต่ำเมอ่ื มีรถสวนมา 14 ค่มู อื ความปลอดภยั บนท้องถนน

การขับรถขณะฝนตก ไม่ควรขับรถด้วยความเร็วสูง เพราะถนนเม่ือเปียกน้ำแล้วจะลื่น และไม่ควรขบั รถในกรณที ฝ่ี นตกหนักมาก การขบั รถในขณะนำ้ ทว่ ม การขบั รถลุยนำ้ ในกรณที ่ีไม่มที างหลีกเลีย่ ง ต้องว่งิ รถช้าๆ เพอื่ หลีกเล่ียงน้ำเข้าห้องเคร่ืองยนต์ หรืออุปกรณ์ไฟฟ้า เม่ือพ้นจาก บรเิ วณนำ้ ทว่ มควรยำ้ เบรกหลายๆ ครง้ั เพอื่ ชว่ ยใหผ้ า้ เบรกแหง้ ตวั กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 15

เล้ยี วรถ/กลับรถ เม่อื ต้องการเลี้ยวซา้ ยใหข้ ับรถชดิ ซ้าย เล้ียวขวาให้ขบั ชดิ ขวาแนวกงึ่ กลางถนนกอ่ นถึงทางเลี้ยว 16 คมู่ ือความปลอดภยั บนทอ้ งถนน

ในการเดินรถที่สวนกันห้ามกลับรถเมื่อมีคันอื่นสวนมาหรือตามมา ในระยะไม่นอ้ ยกวา่ 150 เมตร ห้ า ม ก ลั บ ร ถ ที่ ท า ง ร่ ว ม ท า ง แ ย ก ย ก เ ว้ น มี เ ค ร่ื อง ห ม า ย จ ร า จ ร ใหก้ ลบั ได้ กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 17

การแซง ควรแซงทางขวาและใหส้ ัญญาณไฟกระพริบขวา จะแซงซ้ายไดเ้ ม่ือรถด้านหน้าให้สญั ญาณเล้ยี วขวา การแซงในเวลากลางคืนให้ใช้ไฟสัญญาณสูงตำ่ สลบั กนั 18 คมู่ ือความปลอดภัยบนทอ้ งถนน

หา้ มแซงในขณะข้ึนสะพานหรือทางชนั หา้ มแซงในระยะ 30 เมตร ก่อนถึงทางขา้ ม, ทางร่วม, ทางแยก, วงเวยี น เมอื่ ได้รับสัญญาณขอแซงควรขับชิดซา้ ยให้แซง กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 19

การจอดรถ ห้ามมิใหผ้ ้ขู ับขจ่ี อดรถ - บนสะพานหรือในอุโมงค ์ - ในทางรว่ ม ทางแยก หรอื ในระยะ 10 เมตร - ในระยะ 3 เมตรจากทางม้าลาย 20 คมู่ อื ความปลอดภัยบนท้องถนน

ห้ามมใิ หผ้ ูข้ บั ขจี่ อดรถ - ในระยะ 10 เมตรจากสัญญาณจราจร - ในเขตที่มีเครื่องหมายหา้ มจอด - จอดรถในทางลาดชนั ต้องหันลอ้ หน้าเขา้ ขอบทาง กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 21

หมวกนริ ภัยเพื่อความปลอดภยั เลือกใช้หมวกนิรภัยที่มีเครื่องหมายรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ อุตสาหกรรม (มอก.) เลือกขนาดของหมวกให้พอดกี ับศีรษะ และคาดสายรัดคางใหแ้ นน่ 22 คู่มือความปลอดภยั บนทอ้ งถนน

เลอื กใช้หมวกท่มี สี สี ดๆ เพอื่ ให้เหน็ เด่นชดั ควรเปลีย่ นหมวกใหมท่ ุก 3 - 5 ปี กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 23

การคาดเข็มขัดนริ ภยั ให้ส่วนล่างของเข็มขัดทาบกับกระดูกเชิงกราน ส่วนบนพาดทแยง กระดูกไหปลาร้า และระวังอย่าให้สายเข็มขัดนิรภัยพาดชิดลำคอ มากเกนิ ไป 24 คมู่ อื ความปลอดภยั บนท้องถนน

สตรมี คี รรภ์ ใหเ้ ขม็ ขดั นริ ภยั สว่ นทยี่ ดื ไดพ้ าดผา่ นตกั ขาทงั้ สองขา้ ง และควรอยู่ระหว่างก่ึงกลางของล้ินป่ี ในระดับต่ำกว่าครรภ์และ ห่างจากสะโพกมากทีส่ ุด เดก็ อายตุ ำ่ กว่า 11 ปี ควรให้นง่ั ด้านหลังรถ หากเปน็ ทารกควร ใสต่ ะกร้าหรือจัดท่นี ั่งพเิ ศษสำหรับเด็ก โดยรดั ติดกบั เบาะดา้ นหลัง ด้วยเขม็ ขัดนริ ภยั กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 25

สัญญาณไฟจราจรทคี่ วรรู้ สเี หลอื งอำพนั ใหผ้ ขู้ บั ข่ี เตรยี มหยดุ รถ หลงั เสน้ ใหร้ ถหยดุ สีแดง ใหผ้ ้ขู ับขี่ หยุดรถหลังเสน้ ให้หยดุ สเี ขียว ใหผ้ ู้ขบั ขี่ ขบั รถตอ่ ไปได ้ 26 คู่มอื ความปลอดภยั บนท้องถนน

ลกู ศรสเี ขยี ว ช้ีใหเ้ ลย้ี ว หรอื ชี้ใหต้ รงไป ใหผ้ ขู้ บั ขเ่ี ลยี้ วหรอื ขับตรงไป ตามทิศทางที่ลูกศรชี้ และต้องให้สิทธิแก่คนเดินเท้าในทางข้ามหรือ รถที่ว่ิงทางขวาก่อน ไฟกระพริบสีแดง ให้ผู้ขับขี่หยุดรถหลังเส้นให้หยุด เม่ือเห็นว่า ปลอดภยั จงึ ใหข้ ับไปตอ่ ด้วยความระมดั ระวัง ไฟกระพริบสีเหลืองอำพัน ให้ผู้ขับข่ีลดความเร็วลงและผ่านทาง เดินรถไปด้วยความระมดั ระวัง กรมปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 27

สัญญาณไฟจราจรท่ีควรรู้ ไฟสีแดงรูปกากบาทเฉียง อยู่เหนือช่องเดินรถใด ห้ามมิให้ผู้ขับข่ี ขบั รถในชอ่ งเดนิ รถนั้น ไฟสีเขียวเป็นลูกศร อยู่เหนือช่องเดินรถใด ให้ผู้ขับขี่ ซ่ึงขับรถใน ชอ่ งเดินรถนนั้ ขับรถผ่านไปได้ 28 คู่มือความปลอดภยั บนทอ้ งถนน

ไฟสีแดงมีรูปคนยืนอยู่ข้างใน ให้คนเดินเท้าหยุดรอบนทางเท้า หรอื ขอบทาง ไฟสีเขยี วมรี ูปคนกำลงั เดินอยขู่ า้ งใน ให้คนเดินขา้ มทางเดินรถได ้ กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 29

มารยาทท่ีดขี องผ้ขู ับขี่ ขณะขับรถข้ามสี่แยก ไม่ควรเปิดไฟฉุกเฉินเพราะอาจทำให้ผู้ขับข่ี ที่มาจากดา้ นซา้ ยและขวาเข้าใจผิด กรณีฝนตกหนักแล้วเปิดไฟฉุกเฉิน ผู้ขับข่ีคันอ่ืน อาจเข้าใจผิดว่า เปน็ การเปดิ ไฟเลีย้ ว 30 คู่มอื ความปลอดภยั บนท้องถนน

การใช้สปอตไลท์และไฟตัดหมอก ผู้ขับข่ีควรเปิดใช้ในยามจำเป็น เทา่ นัน้ การกระพรบิ ไฟ หรือการดฟิ ไฟ ควรใช้ในกรณีกำลงั จะแซงรถคัน หนา้ แลว้ มรี ถสวนมา เพอื่ เปน็ การสง่ สญั ญาณวา่ ขอใชพ้ น้ื ที่ในการแซง กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 31

มารยาททด่ี ีของผขู้ ับข่ี การจอดรถในพื้นท่ีห้ามจอดแล้วเปิดไฟฉุกเฉิน เป็นพฤติกรรมที่เสีย มารยาทอยา่ งยิง่ หากตอ้ งการเปลย่ี นเลนหรอื แซง ควรกระทำเมอ่ื ถนนวา่ งพอ และเม่ือ เข้าสเู่ ส้นทางได้เต็มคนั แล้วควรเรง่ ความเร็วใหเ้ หมาะสมกับการแซง 32 คู่มอื ความปลอดภยั บนทอ้ งถนน

การเบรกบอ่ ยๆ โดยไมจ่ ำเป็นถอื วา่ เปน็ การเสียมารยาท การก้มศีรษะขอบคุณ เป็นพฤติกรรมหน่ึงท่ีแสดงออกถึงมารยาท ที่ดีในกรณที ่ีมผี ู้ให้ทาง ควรให้สัญญาณไฟทุกครั้งก่อนการเลี้ยว หรือเปลี่ยนช่องทาง เดนิ รถ กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 33

ข้อแนะนำเมื่อเกิดอบุ ัตเิ หตุ อยา่ เคลอ่ื นยา้ ยรถจนกว่าเจ้าพนักงานจะมาถงึ จดช่อื ทีอ่ ยขู่ องค่กู รณีโดยเฉพาะผูข้ บั ขีร่ ถ 34 คู่มือความปลอดภยั บนทอ้ งถนน

ส่งตัวผู้บาดเจบ็ ไปสถานพยาบาลท่ีใกล้ทีส่ ดุ แจ้งความต่อเจ้าหน้าท่ีตำรวจท้องที่ภายใน 24 ชม. ปอ้ งกนั มิใหผ้ อู้ นื่ มาเกบ็ ทรพั ยส์ นิ หรอื ทำลายหลกั ฐาน ถ้าชนสัตว์บาดเจ็บหรือตายให้ติดต่อกับเจ้าของสัตว์ และเจา้ หนา้ ทต่ี ำรวจทอ้ งที ่ กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย 35

“ป้องกันภัยเชิงรุก บรรเทาทุกข์เมื่อเกิดภัย ฟื้นฟูและกู้ภัย คือหัวใจ กรม ปภ.” ฝา่ ยผลติ สื่อโสตทัศนูปกรณแ์ ละสิง่ พิมพ์ กองเผยแพรแ่ ละประชาสัมพันธ์ กรมป กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย กระท โทร.w0w-w26.d3i7s-a3s4t5e8r-.g61o.โtทhรสสาายรด0ว่ -น2น6ิร3ภ7ัย-31748549