55ปี อุทยานแห่งชาติไทย(พิมพ์ครั้งที่2)

อทุ ยยาคุนกแาหรงพ่ ชฒั านตาิ

152 ในชว่ งปี 2529-2544 เปน็ ยคุ ทไี่ ทยตอ้ งการฟน้ื ตวั ทางเศรษฐกจิ หอ้ งสุขา เ ส้นทางคมนาคมเข้าถึงแหล่งท่อง ภายหลงั จากเหตกุ ารณค์ วามไม่สงบทางการเมอื ง โดยส่งเสริมให้ เที่ยวในพื้นที่อุทยานแห่งชาติหลัก และ อุตสาหกรรมการทอ่ งเทยี่ วเป็นอุตสาหกรรมทจ่ี ะสร้างรายได้หลกั เนื่องจากการท่องเท่ียวมีอัตราการขยายตัว ของประเทศ จงึ ได้มกี ารประกาศใหป้ ี พ.ศ.2530 เป็นปีท่องเท่ยี วไทย สูงข้นึ ตลอดเวลา จำ�เปน็ ท่ีจะตอ้ งสร้างความ (Visit Thailand Year) ทำ� ใหแ้ หลง่ ทอ่ งเทยี่ วทางธรรมชาติ ตระหนักในเรื่องการท่องเที่ยวที่ถูกวิธีรักษา ซงึ่ สว่ นใหญอ่ ยใู่ นเขตอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ดร้ บั การสนบั สนนุ และการผลกั ดนั สิง่ แวดลอ้ ม และได้รบั ความร้มู ากข้ึน รวมถึง ให้มีการพัฒนาเพ่ือรองรับการท่องเท่ยี ว เพอ่ื หารายได้เข้าประเทศ กระแสการท่องเที่ยวเชิงนิเวศเร่ิมมีแนวโน้ม มโี ครงการพัฒนาส่ิงอำ� นวยความสะดวกในพืน้ ท่อี ทุ ยานแหง่ ชาติ สูงขึ้น นโยบายการบรหิ ารจดั การอทุ ยานแหง่ ชาติ ในระหวา่ งปี พ.ศ.2530-2539 นน้ั สอดคลอ้ ง ตามนโยบายปา่ ไมข้ องชาติ ซง่ึ เปลย่ี นแปลงไป โดยก�ำ หนดใหพ้ น้ื ทป่ี า่ อนรุ กั ษ์ (protection forest) 25 เปอรเ์ ซน็ ตข์ องพน้ื ทป่ี ระเทศ และปา่ เพอ่ื ทำ�ให้ได้นำ�ความรู้ที่สร้างพื้นฐานไว้ใน ความรู้ความเข้าใจในเรื่องของการสื่อความ ผลผลติ (production forest) 15 เปอรเ์ ซน็ ตซ์ ง่ึ ช่วงปี 2527 มาใช้ โดยเฉพาะการวางผงั หมายธรรมชาตใิ นปี 2529 และในระหว่าง เปน็ การสงวนปา่ ในรปู อทุ ยานแหง่ ชาตแิ ละเขต บริเวณและการออกแบบส่ิงก่อสร้าง และ ปี 2530-2534 ไดม้ กี ารพัฒนาในเรือ่ งของ รกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ เพม่ิ ขน้ึ ผบู้ รหิ ารระดบั สงู ของ ส่ิงอำ�นวยความสะดวกแก่ผู้มาท่องเท่ียว ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว การพัฒนาระบบ กรมปา่ ไมท้ ม่ี าจากสายงานอนรุ กั ษ์ คอื อธบิ ดี ให้กลมกลืนกับธรรมชาติ รวมถึงการเพิ่ม สาธารณูปโภคพื้นฐาน การจัดการขยะ ไพโรจน์ สุวรรณกร และอธบิ ดีผอ่ ง เลงอ้ี

153 (หนา้ ซา้ ย) ส่วนหนึง่ ของกลุม่ ภาพเขียนสีโบราณ จากท้งั หมดกว่า 300 ภาพ ทพ่ี บใน อุทยานแห่งชาติผาแต้ม (บน) เขาหนา้ ยกั ษ์ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วทีม่ ีทิวทัศนท์ ่สี วยงามของอุทยานแห่งชาติเขาล�ำป-ี หาดทา้ ยเหมือง เป็นกำ�ลังหลักในการผลักดันการประกาศ และเรือ่ งทีค่ วรระลึกถงึ อยา่ งย่ิง คือ สมยั สหรัฐอเมรกิ า จำ�นวน 2 รุ่น ประมาณ 60 พืน้ ท่ีอนรุ ักษเ์ พิม่ ข้ึน ระดบั กระทรวงกม็ ีปลัด นายกรฐั มนตรี นายอานนั ท์ ปัณยารชนุ ได้ คน นับได้วา่ เป็นการบ�ำ รงุ ขวญั ก�ำ ลังใจ และ เถลงิ ธ�ำ รงนาวาสวสั ด์ิ สนบั สนุน และในปี มีมติคณะรัฐมนตรีให้การท่องเที่ยวแห่ง พัฒนาบุคลากรของอุทยานแห่งชาติอย่าง 2532 รฐั มนตรกี ระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประเทศไทย (ททท.) หยุดการดำ�เนินกิจการ แทจ้ ริง พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์ ประกาศปิดป่า สนามกอล์ฟและการบริการนักท่องเที่ยว สัมปทานทำ�ไม้ทั่วประเทศ และมีนโยบาย บริเวณอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่และให้ปรับ ในชว่ งปี 2540 เปน็ ตน้ มา การพฒั นา เ ร่ ง รั ด ใ ห้ ป ร ะ ก า ศ พ้ื น ที่ อ นุ รั ก ษ์ เ พิ่ ม ขึ้ น เปลีย่ นอาคารบา้ นพักเปน็ ศูนยฝ์ ึกอบรม ยา้ ย ธใกนรารเรรมทื่อช่ องางกตเาิจทรร่ี ยใิงหว้คใโนวดอายมุมทรีกยู้าารนสรแา้ แหงล่ งเสะชน้ กาทาตาริ จงสึ งศัมเึกนผษ้ ันสา แนวทางการบริหารจัดการจึงเน้นหนักเรื่อง หนว่ ยงานกรมทางหลวง และโรงเรยี นออก ธรรมชาติในอุทยานแห่งชาติทุกแห่ง มกี าร การปอ้ งกนั ทรัพยากรเปน็ ประการสำ�คญั มี จากอุทยานแหง่ ชาตเิ ขาใหญจ่ นหมดส้นิ นับ อบรมเยาวชนเพอ่ื การใหค้ วามรู้ อยา่ งไรกต็ าม การขยายหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติและ ได้ว่าเป็นจุดสำ�คัญในการปรับปรุงการบริหาร ช่วงเวลาของการจัดต้ังอุทยานแห่งชาติก็ไม่ พนักงานพทิ กั ษ์ปา่ เพม่ิ เติมอยา่ งรวดเรว็ มี จัดการอุทยานแห่งชาตทิ ม่ี ีปัญหาอยู่ ได้สิ้นสุดลง แต่ยังกลายเป็นระยะเวลาที่มี แผนบูรณาการในการอพยพราษฎรออก การสำ�รวจจัดตั้งอุทยานแห่งชาติในจำ�นวน จากอุทยานแห่งชาตภิ ูพาน จังหวัดสกลนคร การพัฒนาอุทยานแหง่ ชาติในยุคนน้ั มุ่ง มากในประวัติศาสตร์ของการจัดการอุทยาน กาฬสินธุ์ อุทยานแหง่ ชาติทุ่งแสลงหลวง เนน้ ในการรักษาพืน้ ทเ่ี ปน็ สำ�คญั บุคคลที่ แห่งชาติของไทย คือ ในปี 2531 ไดเ้ กดิ จังหวดั พษิ ณโุ ลก และเพชรบรู ณ์ มีโครงการ ทำ�งานหนักในการเร่งประกาศอุทยานแห่ง เหตุการณ์สำ�คัญในเรื่องของการจัดตั้งพ้ืนท่ี อีสานเขยี ว ซ่งึ เปน็ การสนธิกำ�ลงั ระหว่าง ชาตกิ ค็ ือ นายชนะ เด่ยี ววไิ ล หวั หน้าฝา่ ย คุ้มครองขึ้น เนื่องจากเหตุการณ์ดินถล่ม ทหาร ตำ�รวจ และอุทยานแหง่ ชาติ ในการ จัดการอุทยานแห่งชาติ หลงั จากมีการประชุม บริเวณบา้ นกะทนู ในเขตอ�ำ เภอพปิ นู จงั หวัด ปอ้ งกนั ปราบปรามการลกั ลอบท�ำ ลายทรพั ยากร สมั มนาหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ ครั้งที่ 1 เมื่อ นครศรีธรรมราช ใกล้เขตอุทยานแห่งชาติ ปี พ.ศ.2527 ผู้ทจ่ี ดุ ประกายความคดิ ให้กับ เขาหลวง ท�ำ ให้นำ�้ โคลนไหลบ่า พัดพาท่อน หัวหนา้ อุทยานแห่งชาตใิ นยุคนน้ั คอื นายพชิ า ไม้ เศษไม้ เขา้ ท�ำ ลายจนเกิดความเสียหาย พทิ ยขจรวฒุ ิ ให้รจู้ ัก master plan, inter- ท้ังชีวติ และทรัพยส์ นิ เป็นจ�ำ นวนมาก รฐั บาล pretation program การท�ำ visitor center, จึงได้ตราพระราชกำ�หนดให้ยกเลิกสัมปทาน nature trail และสิ่งตา่ งๆ ในปี 2537 ได้มี ทำ�ไม้ในปี พ.ศ. 2532 และได้มนี โยบายให้ การแบ่งอุทยานแห่งชาติออกเป็นอุทยานแห่ง กรมป่าไม้ ได้สำ�รวจประกาศจัดตั้งพื้นที่ที่ ชาติทางบกและทางทะเลอย่างชัดเจน และ ปิดสัมปทานทำ�ไม้ท่ีมีศักยภาพให้เป็นอุทยาน ขอใช้เงินรายได้อุทยานแห่งชาติสนับสนุนให้ แห่งชาติ จงึ เปน็ ชว่ งทม่ี กี ารจัดตงั้ อทุ ยานแหง่ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติมีโอกาสได้ไปศึกษา ดูงานในประเทศออสเตรเลีย นวิ ซีแลนด์ และ

154 อทุ ยานแห่งชาติเขาหลัก-ล�ำ รู่ อทุ ยานแหง่ ชาตกิ ยุ บุรี ชาติเป็นจำ�นวนมาก ถึงแม้ว่าหลายแห่งยัง อุทยานแหง่ ชาติเขาแหลม อุทยานแห่งชาตลิ ำ�นำ�้ กระบุรี ไม่สามารถประกาศจัดตั้งอย่างเป็นทางการได้ อุทยานแหง่ ชาติออบหลวง อทุ ยานแหง่ ชาติแม่เมย เนื่องจากความขัดแย้งกับชุมชนในเร่ืองพ้ืนท่ี อุทยานแหง่ ชาตแิ ก่งกรุง อุทยานแห่งชาติน้ำ�ตกหงาว ทำ�กินท่ียังไม่สามารถหาแนวทางแก้ไขที่ อทุ ยานแหง่ ชาตนิ ำ�้ ตกห้วยยาง อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยภคู า ชัดเจนและเหมาะสมท่ีจะก่อให้เกิดความ อทุ ยานแหง่ ชาติภูเวยี ง อุทยานแห่งชาตนิ ำ�้ ตกสขี่ ีด สมดุลระหว่างธรรมชาติและความต้องการ อทุ ยานแหง่ ชาตภิ ูผามา่ น อุทยานแหง่ ชาตบิ ูโด-สุไหงปาดี ของมนุษยไ์ ด้ และได้มกี ารประกาศจัดต้งั อุทยานแหง่ ชาตใิ ต้รม่ เย็น อทุ ยานแหง่ ชาติดอยผ้าห่มปก อุทยานแหง่ ชาตใิ นชว่ ง พ.ศ. 2529-2544 อทุ ยานแห่งชาติผาแตม้ อุทยานแห่งชาตภิ ซู าง จำ�นวน ถึง 52 แห่ง ดังต่อไปนี้ อุทยานแห่งชาติภูสระดอกบัว อุทยานแห่งชาตผิ าแดง อทุ ยานแห่งชาตหิ าดวนกร อุทยานแห่งชาตนิ �ำ้ พอง อุทยานแหง่ ชาตแิ มย่ ม อุทยานแหง่ ชาตไิ ทรทอง อทุ ยานแหง่ ชาติแม่วะ อุทยานแห่งชาติเขาล�ำ ปี-หาดท้ายเหมอื ง อทุ ยานแหง่ ชาติสาละวิน อทุ ยานแห่งชาติคลองพนม อุทยานแหง่ ชาตภิ จู องนายอย อุทยานแห่งชาตภิ ูสวนทราย อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ อุทยานแห่งชาติขนุ แจ อทุ ยานแห่งชาตินำ้�ตกชาติตระการ อทุ ยานแห่งชาติหว้ ยน้�ำ ดัง อทุ ยานแหง่ ชาติศรพี งั งา อทุ ยานแห่งชาตติ าพระยา อทุ ยานแหง่ ชาตภิ ผู ายล อทุ ยานแห่งชาติเขาพระวิหาร อทุ ยานแหง่ ชาติแจซ้ อ้ น อทุ ยานแห่งชาตลิ ำ�น�ำ้ น่าน อทุ ยานแห่งชาติภผู าเทิบ อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี อทุ ยานแหง่ ชาตศิ รลี านนา อุทยานแห่งชาติพเุ ตย อทุ ยานแหง่ ชาติดอยหลวง อทุ ยานแห่งชาติตาดหมอก อุทยานแหง่ ชาตหิ มเู่ กาะลันตา อทุ ยานแหง่ ชาตบิ างลาง อทุ ยานแห่งชาติคลองวงั เจ้า อุทยานแหง่ ชาติหมเู่ กาะชมุ พร อทุ ยานแหง่ ชาตินำ�้ ตกโยง อุทยานแหง่ ชาตเิ ขานำ้�คา้ ง

155 (หนา้ ซา้ ย) ภมู ิทศั นอ์ นั งดงามของเกาะแก่งกลาง ลำ� น�้ำสาละวิน อุทยานแหง่ ชาติสาละวิน (บน) ทะเลหมอกยามเช้าท่อี ุทยานแห่งชาตภิ ูสวน ทราย (ซา้ ย) มอ่ นกว่ิ ลม หนึง่ ในจุดชมทวิ ทศั น์ท่ีสวย ท่สี ุดในอทุ ยานแหง่ ชาตแิ ม่เมย

156 อทุ ยานแหง่ ชาติ ภูจองนายอย หนงึ่ ในปา่ ของอีสานใต้ทเี่ ขยี ว ขจี มีน�ำ้ ตกและจุดชมทวิ ทัศน์ ท่สี วยงามหลายแห่ง ชอื่ ของ อุทยานแหง่ ชาตแิ หง่ นี้มที ม่ี าจาก เขาท่ีดาษดนื่ ไปดว้ ย “ตน้ จอง” หรอื หมากจอง สว่ นคำ� “นายอย” มาจากน้�ำตกหว้ ยหลวงทไี่ หลตก จากหน้าผาอย่างสวยงาม พื้นที่ป่าอยู่ในส่วนหน่ึงของทิวเขาพนม ดงรกั พบต้นจองหรอื ตน้ ส�ำ รองจำ�นวนมาก อนั เป็นที่มาของช่ืออทุ ยานแห่งชาติ ส่วนนา ยอยมาจากค�ำ วา่ นำ้�ยอ้ ย ท่ีแสดงถงึ ความ อดุ มสมบูรณข์ องแหลง่ ตน้ น�้ำ ลำ�ธาร มีน้ำ�ไหล ย้อยลงมาตามเพิงผาท่ีอยูใ่ กล้นำ้�ตก และมี ล�ำ น้ำ�สายนำ�้ สำ�คญั ตา่ งๆ ภายในอทุ ยานแห่ง ชาติ นอกจากยงั คงสภาพเปน็ ป่าทบึ และมี สตั วป์ า่ ชกุ ชุมแลว้ ยงั มสี ภาพภมู ิประเทศและ แหลง่ ทอ่ งเที่ยวทนี่ ่าสนใจมากมาย (ขวา) สายน้ำ� ตกห้วยหลวง น้�ำตกท่สี วย ท่ีสดุ ของอุทยานแห่งชาติ มีความสงู ประมาณ 45 เมตร

ด้วยจำ� นวนชนดิ ของนกกวา่ 300 ชนิด ท�ำใหแ้ มว่ งก์เปน็ แหล่งดู 157 นกทดี่ ีทส่ี ุดแห่งหน่งึ ของภาคเหนอื ตอนลา่ ง ซึ่งหลายชนิดเป็นนก เฉพาะถิ่นหรอื ชนดิ ที่ใกลส้ ูญพนั ธ์ุ อยา่ งนกภูหงอนพันธุ์พม่า และ อทุ ยแามนแ่วหง่ งชากต์ิ นกเงอื กคอแดง (บน) จดุ ชมทะเลหมอกท่ีระดบั ความสูง 1,964 เมตร (ลา่ ง) โมโกจู หนิ ที่เป็นสัญลกั ษณ์บนยอดเขา ตามทิวเขาสูงชันยังก่อกำ�เนิดเป็นนำ้�ตก ที่สวยงาม 4-5 แหง่ เช่น น้�ำ ตกแมก่ ี น้�ำ ตก แม่รีวา น้�ำ ตกแมก่ ระสา มียอดทส่ี งู ที่สุดคือ ยอดเขาโมโกจู ซง่ึ เปน็ แหลง่ ต้นนำ�้ ลำ�ธารของ ล�ำ นำ�้ แมว่ งก์ สว่ นช่องเยน็ (กม.93) เปน็ จดุ สูงสดุ ของถนนคลองลาน-อ้มุ ผาง และเป็นจดุ สดุ ทา้ ยทยี่ านพาหนะเขา้ ถงึ เปน็ ช่องเขาท่มี ี สายลมพดั ผ่านตลอดเวลา พบกล้วยไม้ เฟนิ มหาสด�ำ และยงั เปน็ แหล่งดนู กและผเี สอื้ ทนี่ า่ สนใจอีกแห่งหนง่ึ ของเมืองไทย

158 อุทยานแห่งชาติ แจ้ซ้อน

159 น�้ำพุร้อนทีม่ ชี ื่อเสยี งคู่เมือง พื้นท่ีส่วนใหญ่เป็นป่าต้นน้ำ�ลำ�ธารของ ล�ำปางมานาน ผสมผสานอย่าง ลุ่มน้ำ�วัง ประกอบด้วยลำ�น้ำ�ขนาดต่างๆ ลงตวั กับธารน้�ำตกแจซ้ อ้ นท่ี จำ�นวนมาก นอกจากนี้ ยังมีแหล่งน้ำ�ที่ผุด งดงาม และดงดอกเสยี้ วภเู ขาที่ ขึน้ มาจากใต้ดินเปน็ แหลง่ น้ำ�พรุ อ้ น บรเิ วณ บานสะพร่งั ไปทงั้ หบุ เขาในชว่ งฤดู กวา้ งถึง 2,400 ตารางเมตร มีน�ำ้ พรุ ้อนผดุ หนาว ทำ� ใหแ้ จซ้ อ้ นเป็นอทุ ยาน จากบอ่ เล็กถึง 9 บอ่ เตม็ ไปด้วยโขดหนิ น้อย แหง่ ชาติที่โดดเดน่ ที่สดุ ของ ใหญ่ มอี ัตราการไหลอย่างตอ่ เนอื่ งตลอดเวลา จงั หวัดลำ� ปาง อุณหภมู เิ ฉลย่ี ประมาณ 73 องศาเซลเซียส ซ่ึงสามารถเป็นหลักฐานหนึ่งท่ีแสดงว่าใต้พ้ืน โลกเรายงั มคี วามร้อนระออุ ยู่ (หนา้ ซา้ ย) บรรยากาศอันงดงามยามเชา้ ของหมู่ไม้และไอกรุ่นจากน�้ำร้อน (ล่าง) บอ่ น้�ำร้อนน้อยใหญ่มากมายท่ีกระจายตวั อยู่บนพื้นทกี่ ว้างกว่า 2,400 ตารางเมตร ของแจ้ซ้อน

160 อุทยานแห่งชาติ ภูผาเทิบ

161 ดนิ แดนแห่งสวนหินธรรมชาติ ขนาดใหญ่ หลากหลายด้วย รูปทรงวิจติ รพสิ ดารที่คนทอ้ งถ่นิ เรยี ก “ภผู าเทบิ ” ตามลักษณะ ของการซอ้ นทับกนั ของก้อนหิน เหลา่ นน้ั อทุ ยานแหง่ ชาติภผู าเทิบ มคี วามโดดเดน่ ของหมู่หินรูปทรงวิจิตรพิสดารอายุกว่า 70 ล้านปีก่อน เรียงรายกันอย่างลงตัวสวยงาม แปลกตา หินรปู ทรงต่างๆ ถกู จินตนาการเป็น หัวสัตว์ ฐานจรวด เต่า โลมา จระเข้ หอย หมวกเจก๊ หัวสฟิงซ์ ถ้าได้ไปเยือนในฤดฝู น ผืนป่าโดยรอบจะเขยี วสด อีกทั้งมีดอกไม้กิน แมลงพวกสร้อยสุวรรณา ดสุ ิตา และหยาด น�ำ้ คา้ ง บานสะพร่ังไปทว่ั ลานหนิ ถา้ เปน็ ชว่ ง ฤดูหนาว จะมสี ายหมอกในยามเชา้ และปา่ จะ ผลัดใบสีสวยสด ที่ลานมุจลินทร์ไม่ห่างจาก กลุ่มหินเทิบยังสามารถชมทิวทัศน์แม่น้ำ�โขง และแผ่นดนิ ฝ่งั ประเทศลาวไดอ้ กี ด้วย (หนา้ ซา้ ย) หนิ รปู อฐู หนิ เอกลกั ษณท์ วี่ างซอ้ นอยบู่ น แทง่ หินตั้งไดอ้ ยา่ งน่าอัศจรรย์ (บน) ดงไมด้ อกกินแมลง สรอ้ ยสุวรรณา (Utricularia bifida) สเี หลอื งสดใสกบั ดอกกระดมุ เงนิ (Eriocaulon henryanum) สีขาวบริสุทธ์ิท่ีภูถ้�ำพระ (ซา้ ย) ธารนำ้� ตกขนาดเลก็ ภายใตป้ า่ ดงดบิ แลง้ อนั รม่ รนื่

162 อุทยานแห่งชาติ หมู่เกาะลันตา อีกหน่ึงความลงตวั ของธรรมชาติ ระหวา่ งผืนปา่ สมบูรณข์ อง ชายฝ่งั ทะเลกบั หาดทราย และแหลง่ ปะการงั นำ้� ตื้นที่ดที ีส่ ุดแห่งหนึ่ง ของกระบี่เขา้ ไวด้ ้วยกัน ตั้งอยู่ปลายสุดของหมู่เกาะลันตาใหญ่ เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลที่มีแหล่ง (บริเวณแหลมโตนด) ประกอบดว้ ยเกาะ 25 ท่องเท่ยี วยอดนิยมมากมาย เช่น ที่กองหนิ เกาะ แบ่งออกได้เปน็ 4 กลมุ่ ได้แก่ กลมุ่ เกาะ แดง-หนิ มว่ ง กองหินใต้น้�ำ ทีเ่ ปน็ จุดด�ำ น�ำ้ ลกึ ที่ รอก (เกาะรอกนอก และเกาะรอกใน) กลมุ่ มปี ะการงั อ่อนสวยงามมาก รวมทั้งสัตว์ทะเล เกาะห้า หรือเกาะตุกนลิมา และเกาะหนิ แดง นานาชนดิ มักพบฉลามวาฬบอ่ ย หรอื ทีเ่ กาะ ประกอบด้วยเกาะเลก็ ๆ 5 เกาะ กลุ่มเกาะไหง รอก ที่มหี าดทรายและมแี หล่งดำ�นำ�้ ตนื้ เกาะ (เกาะไหง และเกาะมา้ ) และกลุ่มเกาะลันตา หา้ หรือตุกนลมิ า เป็นเกาะที่มีน้ำ�ลอดใต้ เมือ่ ประกอบดว้ ยเกาะใหญ่น้อยจำ�นวน 16 เกาะ ข้ึนอยู่บนสันเกาะจะมีมุมทิวทัศน์ที่สวยงาม ไดแ้ ก่ เกาะลนั ตาใหญ่ เกาะตะละเบง็ และ เป็นจดุ ดำ�น�้ำ ท่มี ีชอ่ื เสียงอกี เกาะหน่ึง สตั วท์ ่ี เกาะไม้งาม น่าสนใจคอื กระเบนราหู

163 (หน้าซ้าย) หาดทรายขาวเนื้อละเอียดราวกับแป้ง ฝนุ่ ทีเ่ กาะรอก (ขวา) จดุ ชมทวิ ทศั นแ์ ละประภาคารทปี่ ลายแหลมโตนด บนเกาะลันตาใหญ่ (ลา่ ง) อา่ วหาดทรายขาวอันสวยงามและเงียบสงบ

164 อุทยานแห่งชาติ คลองวังเจ้า ความสมบรู ณข์ องผนื ป่าซง่ึ เป็น หนึ่งในสามของอุทยานแห่งชาติท่ีอยู่ใน มากนกั มแี กง่ หินพอสมควร มกี จิ กรรมลอ่ ง ส่วนหนึง่ ของทวิ เขาถนนธงชยั เขตจงั หวดั กำ�แพงเพชร ซ่งึ ประกอบดว้ ยลมุ่ เรือคายกั เล่นน้�ำ และชมธรรมชาติ สถานท่ี ท�ำใหค้ ลองวงั เจ้าโดดเด่นดว้ ย น้�ำ ทส่ี มบรู ณ์ 2 ส่วน คือ ลุ่มน�้ำ คลองวงั เจา้ ท่องเทย่ี วโดดเดน่ คือ น้ำ�ตกขนาดใหญ่ 3 แห่ง น�ำ้ ตกบนหน้าผาหนิ ชนวน และลุม่ น้ำ�คลองสวนหมาก สภาพป่าโดยรอบ ไดแ้ ก่ คลองวงั เจา้ เต่าดำ� และคลองโป่ง ประกอบด้วยป่าเบญจพรรณสลับกับป่าเต็ง รัง มลี �ำ คลองวังเจ้าไหลผา่ น ระดบั นำ�้ ไมล่ กึ คลองโปง่ นำ�้ ตกสายงามทไ่ี หลลดหลนั่ ผา่ น ลงมาตามชน้ั และหน้าผาหินชนวน (หน้าขวา) เต่าด�ำ น้�ำตกขนาดใหญ่มี 2 ชั้น แตล่ ะชนั้ มคี วามสงู มากกว่า 200 เมตร



166 อุทยานแห่งชาติ เขาหลัก-ล�ำรู่ จากสภาพธรรมชาติท่คี รอบคลมุ ต้ังอยู่ทางฝั่งทะเลตะวันตกของฝั่งทะเล (ล่าง) แนวหาดทรายชายทะเลและป่าสนอันร่มร่ืน ทั้งปา่ ดิบชื้น ผืนป่าชายหาด อนั ดามนั เปน็ ตน้ ก�ำ เนดิ ของแมน่ �ำ้ สายส�ำ คญั ๆ สวยงามและเงียบสงบของเขาหลกั และหาดทรายชายทะเลอนั ดามนั สภาพป่าโดยท่ัวไปภายในพื้นท่ีเป็นป่าดงดิบ (หนา้ ขวา) บางสว่ นของพน้ื ทใ่ี นเขตอทุ ยานแหง่ ชาติ ทส่ี วยใส ท�ำให้เขาหลกั -ลำ� รู่ ชื้น มพี ้นื ทขี่ นาดใหญ่ ครอบคลมุ พ้นื ท่อี ุทยาน มสี ภาพเปน็ ปา่ ชายหาดทป่ี กคลมุ ดว้ ยไมเ้ ลอ้ื ยและไม้ มแี หลง่ ท่องเทย่ี วทีห่ ลากหลาย แห่งชาติเขาหลัก-ล�ำ รไู่ วเ้ กือบทั้งหมด จงึ เป็น ในตระกลู เตยทะเล ทงั้ บนบกและใตน้ �้ำ ท่ีอยอู่ าศัยของสตั ว์ป่าหลายชนดิ สว่ นพื้นท่ี ตชากยเกฝือั่งบทที่ตั้งิดหกมับดทขอะเงลอทุ ยอายนู่ทแาหง่งดช้าานตทิ ิศซตง่ึ ะเปวั็นน ชายหาดท่สี วยงามและสงบ

167

168 อุทยานแห่งชาติ เขาแหลม ทศั นยี ภาพอนั งดงามและเงยี บสงบของอา่ งเกบ็ นำ้� เหนอื เขอ่ื นเขาแหลม กบั นำ้� ตกหนิ ปนู ทส่ี วยงาม อยา่ งเกรงิ กระเวยี ไดชอ่ งถอ่ ง และกระเตง็ เจง็ เปน็ สงิ่ ทส่ี รา้ งความประทบั ใจใหแ้ กผ่ มู้ าเยอื น เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ 1 ใน 5 แหง่ ของ พรรษา 5 รอบ วันท่ี 5 ธนั วาคม พ.ศ.2530 ลงสู่แม่นำ้�แควน้อยและอ่างเก็บนำ้�เขื่อนเขา โครงการจัดตง้ั อุทยานแหง่ ชาติ เพือ่ การเฉลมิ มีสภาพป่าที่สมบูรณ์โดยรอบอ่างเก็บนำ้�เข่ือน แหลม นอกจากนี้ มสี ัตว์ป่านานาชนดิ และ พระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เขาแหลม จากสภาพที่เปน็ ภเู ขาสลับซับซ้อน มีทิวทศั น์ทสี่ วยงาม โดยเฉพาะในอ่างเก็บน้ำ� รชั กาลท่ี 9 ในวโรกาสมหามงคลเฉลมิ พระชนม จึงก่อให้เกิดลำ�น้ำ�ที่สำ�คัญหลายสายที่ไหล เหนอื เข่ือน (ลา่ ง) ทะเลหมอกลอยตัวเขา้ ปกคลุมขนุ เขาหนิ ปูนท่รี ายลอ้ มรอบอ่างเก็บน�้ำเหนอื เข่อื นเขาแหลม (หน้าขวา) จดุ ชมทิวทศั นย์ ามเชา้ อนั สวยงามบนยอดสูงสดุ ของเขาโลน้

169

170 อุทยานแห่งชาติ ออบหลวง ออบหลวงเปน็ ช่องแคบเขาขาด ซึง่ มสี ายน้ำ� แมแ่ จม่ ไหลผา่ นกลาง อย่างรวดเร็วและรนุ แรง จนผาหนิ ท้งั สองฟากฝ่งั เกดิ เปน็ รูปทรงทส่ี วยงามและแปลกตา ภูมิประเทศส่วนใหญ่ของออบหลวง เป็นผืนป่าสมบูรณ์บนที่สูงชัน อันเป็นสว่ น หน่ึงของทิวเขาถนนธงชัยที่ต่อเน่ืองจาก ดอยอนิ ทนนท์ โดยมีล�ำ น�ำ้ แมแ่ จ่มค่นั กลาง ตวั ออบหลวงคือ ช่องแคบขนาดใหญ่ เบ้อื งล่าง มีสายน้ำ�แม่แจ่มหรือแม่นำ้�สลักหินที่กัด เซาะหินสลักเสลา จนเกิดรูปร่างลวดลายที่ สวยงามแปลกตาน่าอศั จรรย์ (บน) ดอยผาช้าง จดุ ชมทวิ ทศั น์บนเขาหินแกรนิต ทีส่ วยงามของอุทยานแห่งชาติ (ขวา) ออบหลวง โตรกหินผาสงู ชัน ทม่ี ธี ารนำ้� ไหลลอดผา่ นเบอื้ งล่าง อยา่ งสวยงาม

อุทยานแห่งชาติ ภูผาม่าน 171 (ลา่ ง) ภาพเขยี นสโี บราณทพี่ บในถำ�้ ลายแทง (ลา่ งสุด) หนิ ยอ้ ยทสี่ วยงามดพู รวิ้ ไหวราวกบั ผา้ มา่ นผนื ใหญใ่ นถำ�้ พญานาคราช ภผู าม่าน เปน็ ชือ่ ของเขาหนิ ปูน เป็นแนวทิวเขาทอดยาวจากอุทยาน ที่ตัง้ อยู่ทางทศิ ใตข้ องแนวเขต แหง่ ชาตินำ�้ หนาว เป็นพน้ื ที่แหลง่ ตน้ น้�ำ ลำ�ธาร อทุ ยานแหง่ ชาติ ซง่ึ มหี นา้ ผาสงู ชนั และมจี ุดเดน่ ทางธรรมชาติหลายแห่ง จำ�พวก รปู สเ่ี หลยี่ มผนื ผา้ มองดคู ลา้ ยกบั ถ�ำ้ และน�ำ้ ตก โดยเฉพาะถ้ำ�ค้างคาว ถำ�้ ขนาด ผา้ ม่านผืนใหญ่ ใหญ่ท่ีมีค้างคาวปากย่นอาศัยอยู่หลายล้าน ตัว ชว่ งเยน็ ของทกุ วนั ค้างคาวจะบนิ ออกไป หากนิ เป็นรปู รวิ้ ขบวนต่างๆ พลิ้วไหวไปมาน่า ตื่นตาต่นื ใจ

172 ผาแต้มเป็นทิวเขาขนานไปกับริมฝ่ังโขง กั้นพรมแดนไทย-ลาว ตรงส่วนชะง่อนผา อุทยานแห่งชาติ ผาแต้ม ด้านล่างยาวประมาณ 180 เมตร สูงราว 40 เมตร มีการสำ�รวจพบภาพเขียนสียุค ภผู าขามเป็นเขาหนิ ทรายที่มีหน้าผายาวเลียบขนาน ก่อนประวตั ศิ าสตรอ์ ายกุ วา่ 3,000 ปี เป็น ไปกับแม่น�้ำโขง เปน็ จุดท่ีมีกล่มุ ภาพเขยี นสโี บราณ จำ�นวนกว่า 300 ภาพ นับเป็นกลุ่มภาพ ของมนุษย์ยุคก่อนประวัตศิ าสตรอ์ ายปุ ระมาณ เขียนสีโบราณที่ใหญ่ท่ีสุดของประเทศไทย 3,000 ปี ซ่ึงเปน็ กลุ่มภาพเขยี นสโี บราณ ซ่ึงในอุทยานแห่งชาติผาแต้มมีการสำ�รวจ ทีเ่ กา่ แก่และพบเป็นกลุม่ ใหญ่ท่สี ุดในเมืองไทย พบภาพเขียนสีหลายแห่ง เช่น ที่ผาขาม

173 ผาแตม้ ผาหมอน ผาหมอนน้อย ผาเจก็ และ มีรปู รา่ งคล้ายดอกเหด็ ในฤดฝู นจะมดี อกไม้ ผาเมย โดยมีเส้นทางเดินชมเริ่มจากผาขาม ผลดิ อกสะพรง่ั ไปทว่ั ลานหนิ ทราย ไมว่ า่ จะเป็น ต่อไปยังผาแต้ม แล้วเชื่อมต่อกับผาหมอน สสรรสั้อจยนั สทุวรรรหณญา้าขด้าุสวิตก่�ำา แมลณะหีเทยวาาดนท�ำ้ ิคพา้ยง์เกสร และผาหมอนนอ้ ย ส่วนบนสดุ ของภเู ปน็ ลาน หินทรายเรียบ สามารถยนื ชมทัศนียภาพของ (หน้าซ้าย) เสาเฉลยี ง เสาหินคู่อนั โด่งดังและมีช่ือเสยี ง แม่น�้ำ โขง รวมท้งั ผืนป่าในฝัง่ ลาวได้ นอกจาก (ล่าง) สว่ นหนงึ่ ของภาพเขียนสโี บราณรปู คนและสตั ว์ ทม่ี นุษย์ยคุ กอ่ น น้ี ในอทุ ยานแห่งชาตยิ งั มหี นิ ทรายทผี่ า่ นการ ผุกร่อนมาอย่างรุนแรงจนเกิดปรากฏการณ์ ประวตั ิศาสตร์วาดไว้บนผนังหินทรายที่เลาะเลียบไปกบั แมน่ ำ�้ โขง ธ ร ร ม ช า ติ แ ส น ม หั ศ จ ร ร ย์ ข อ ง เ ส า เ ฉ ลี ย ง

(ซ้าย) หญา้ น�้ำคา้ ง (Drosera indica) พชื กินแมลงขนาดเล็กชนดิ หนึง่ ที่พบขึน้ ใกล้กับธารนำ้� สายเล็กๆ ท่ีไหลผ่านบนลานหิน (ล่าง) สร้อยสวรรค์ นำ้� ตกสายสวยและสงู ประมาณ 20 เมตร ที่ต้งั อย่ทู างทศิ ใต้ ของอทุ ยานแหง่ ชาติ นอกจากจะสวยงามทสี่ ดุ ในชว่ งฤดฝู นแลว้ รอบๆตวั นำ้� ตก ยังสวยงามด้วยพรรณไม้ดอก อนั หลากหลายทงั้ เทยี นปา่ ข่าลงิ และบีโกเนยี

175 (บน) ในช่วงฤดูฝน บนลานหินทรายจะพร่าง พราวไปดว้ ยสีสนั ของดอกไมก้ ินแมลงขนาดเล็กท่ี สวยงามอยา่ งสรอ้ ยสวุ รรณา (Utricularia bifida) สเี หลืองสดใส (ซา้ ย) ในขณะทด่ี สุ ติ า (Utricularia delphinioides) ซง่ึ เป็นพชื ที่อยใู่ นสกลุ เดยี วกันนั้น กลบั มีสีดอก เปน็ สีม่วงสดสะดุดตา



177 อุทยานแห่งชาติ ห้วยน้�ำดัง ความงามแหง่ ทะเลหมอกยามเชา้ อุทยานแห่งชาติห้วยน้ำ�ดังมีความโดด ที่ห่มคลุมไปทั่วหุบเขากว้างไกล ย่ิงถ้าในวนั ทปี่ กคลมุ หบุ เขากวา้ ง โดยมดี อย เดน่ ในดา้ นทศั นียภาพของขนุ เขา โดยเฉพาะ ที่อากาศแจ่มใสจะมองเห็นแนวทิวเขาดอย เชยี งดาวต้ังตระหงา่ นเปน็ จุดเด่น บริเวณกิว่ ลม หรือจุดชมทิวทัศน์ห้วยน้ำ�ดัง เชียงดาวตั้งตระหง่านทะลุทะเลเมฆข้ึนมา ทำ� ใหห้ ว้ ยน�้ำดังเปน็ จดุ ชมทวิ ทศั น์ ที่ ร ะ ห ว่ า ง ฤ ดู ห น า ว ช่ ว ง เ ดื อ น ธั น ว า ค ม - เกดิ เปน็ ความมหัศจรรยท์ างธรรมชาตทิ ีน่ า่ ชม ทส่ี วยทส่ี ุดแห่งหนง่ึ ของไทย กมุ ภาพันธ์ จะมคี วามงดงามของทะเลหมอก (หนา้ ซ้าย) โป่งเดอื ดป่าแป๋ บอ่ น้�ำพรุ ้อนขนาดใหญท่ ่งี ดงามด้วยสภาพธรรมชาตแิ ละเสน้ ทางเดินศกึ ษาธรรมชาติชนั้ ดี (ล่าง) จากจดุ ชมทิวทัศน์ดอยกิว่ ลม มองเห็นทิวเขาดอยเชียงดาวโดดเดน่ อยู่เหนือหมู่เมฆและทะเลหมอกยามเช้า

178 อทุ ยานแหง่ ชาติ ธารโบกขรณี หนึ่งในภาพเขยี นสีโบราณบนผนังถ้�ำที่โดดเด่นคอื รูปคนมหี ัวเป็นสตั ว์ อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณีโดดเด่นใน และมเี ขา พร้อมกบั ลายขวางสีแดงตลอดทงั้ ตัว เปน็ ภาพปริศนาที่ทกุ เรื่องธรณีสัณฐานแบบเขาหินปูนที่ผ่านการ คนตอ้ งฉงนสนเทห่ ์ ซ่ึงไดก้ ลายมาเปน็ ท่มี าของชื่อ ถำ้� ผหี ัวโต สึกกรอ่ นมานาน จงึ เตม็ ไปด้วยแอง่ ยุบ เพิง อนั มชี ื่อเสียงโด่งดังท่ีสุดของอุทยานแหง่ ชาตธิ ารโบกขรณี ผา และโพรงถ�ำ้ จ�ำ นวนมาก โดยเฉพาะถำ้�ผี หัวโตที่มีภาพเขียนสีโบราณอายุเก่าแก่กว่า 2,000-3,000 ปี อยปู่ ระมาณมากกวา่ 163 ภาพ และถ�ำ้ เพชรซ่งึ เปน็ ถำ�้ หนิ ปูนที่สวยงาม และสมบรู ณ์ท่สี ดุ ของจงั หวัดกระบ่ี มีความลกึ หลายรอ้ ยเมตร และมีหนิ งอกหนิ ยอ้ ยตระการ ตามาก ถ�ำ้ ลอดซงึ่ มสี ายน�ำ้ ยาว 150 เมตร ลอดด้านใต้และสามารถล่องเรือแคนูหรือเรือ คายักผา่ นโพรงดงั กล่าวไปได้

179 (หนา้ ซ้าย) ธารน้�ำตกหินปูนขนาดเลก็ อนั สวยงาม ภายใตบ้ รรยากาศอนั รม่ รน่ื ดว้ ยพชื พรรณไมถ้ น่ิ ใต้ (ซ้าย) ภาพเขยี นสโี บราณอายกุ วา่ พนั ปใี นถำ้� ผหี วั โต (ลา่ ง) บริเวณหน้าปากทางเขา้ ถำ�้ ผหี วั โต

180 อุทยานแห่งชาติ หมู่เกาะชุมพร ตลอดแนวชายฝัง่ ทะเลทีย่ าว 222 กโิ ลเมตร นอกจากเวิง้ อา่ วงาม และหาดทรายสวยแลว้ ยงั มีปา่ ชายเลนผืนสมบูรณ์ กลางทะเลก็ มากมายไปด้วยเกาะแก่งสวยงาม ส่วนใต้น�้ำก็อุดมด้วยปะการัง และสัตว์ทะเลนานาชนิด อทุ ยานแห่งชาตหิ มูเ่ กาะชุมพรจึงเป็นอทุ ยาน แหง่ ชาติทนี่ ่าสนใจที่สุดของท้องทะเลด้านอา่ วไทย (ล่าง) หมเู่ กาะนอ้ ยใหญ่เรยี งตวั อยู่ไมไ่ กลจากชายฝ่งั อันมชี ายหาดสงบเงยี บสวยงาม

181 ครอบคลมุ พื้นท่ี ท้งั พ้ืนทน่ี �ำ้ (ประมาณ พบว่ามีปริมาณและความหลากหลายสูงมาก รอ้ ยละ 80.5 ของพ้ืนทอี่ ุทยานแหง่ ชาติ) และ ที่สุดในประเทศไทย แหล่งท่องเที่ยวที่นิยม พื้นที่บก มีความแตกต่างกันออกไปหลาย กันคือ ไปดำ�น้ำ�ที่เกาะง่ามน้อย เกาะง่าม ลกั ษณะทง้ั ปา่ ชายเลน ภเู ขา เกาะ ถ�ำ้ ชายหาด ใหญ่ ท่มี ีโพรงถำ�้ ใต้ทะเล บางแหง่ มคี วามยาว และทะเล มีอ่าวทุ่งคา-สวี ซึ่งมีคลองที่มีน้ำ� มากกว่า 15 เมตร และกว้างกว่า 10 เมตร จืดไหลลงมากกวา่ 10 คลอง ส่วนเกาะที่มี และยงั พบเหน็ ฉลามวาฬได้บ่อยครั้ง สว่ นแนว ทั้งสิ้น 40 เกาะ ส่วนใหญ่เป็นเกาะขนาดเลก็ ปะการังนำ้�ตื้นพบได้ในบริเวณเกาะมาตรา ในส่วนของโลกใต้ท้องทะเลนั้นพบว่า เกาะทองหลาง เกาะรงั กาจิว เกาะละวะ เกาะ มีปริมาณของสัตว์ทะเลมากมายและหลาก แกลบ และเกาะอีแรด หลายชนดิ ทส่ี �ำ คญั เชน่ ปลา หอย ปะการงั ด�ำ ดอกไมท้ ะเล ถว้ ยทะเล และพรมทะเล (บน) หม่เู กาะชมุ พร ประกอบด้วย เกาะน้อยใหญ่มากมายท่ีเปน็ ด�ำนำ�้ ชั้นดอี ยา่ ง เกาะง่ามใหญ่ เกาะง่ามนอ้ ย เกาะกลุ า เกาะทองหลาง และเกาะรังกาจิว (ขวา) ฝูงปลาหชู า้ งหรือปลาคา้ งคาว (Batfish) ทเ่ี กาะรงั กาจิว

182 อกทุ ยุ ยาบนแรุ หง่ี ชาติ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตทิ สี่ ามารถ พบเหน็ ชา้ งปา่ สตั วเ์ ลย้ี งลกู ดว้ ย นมขนาดใหญท่ ใ่ี กลส้ ญู พนั ธไ์ุ ด้ งา่ ยทส่ี ดุ ในประเทศ กุยบุรีคือป่าผืนใหญ่อยู่ทางทิศตะวันตก ติดต่อกับชายแดนเมียนมาร์ เป็นส่วนหนึ่ง ของทวิ เขาตะนาวศรี ประกอบด้วยป่าดบิ ชนื้ ป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ หนาแน่นด้วย พรรณไม้ที่มีค่าทางเศรษฐกิจมากมาย เป็น แหล่งรวบรวมความหลากหลายของสัตว์ป่า ท่ีสำ�คัญแห่งหนึ่งในภูมิภาคตะวันตกของ ประเทศปัจจบุ นั มีชอ่ื เสียงในฐานะทเ่ี ปน็ แหลง่ ชมชา้ งปา่ ซ่งึ สามารถเห็นวัวแดงและกระทงิ ไดด้ ว้ ยเชน่ กัน (ขวา) ชา้ ง (Asian Elephant : Elephas maximus) ฝูงใหญ่ลงมากินและอาบน้�ำใกล้กบั หนว่ ยพทิ ักษ์อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี กร1.(ปา่ ยาง) ในช่วงหนา้ ร้อน

183

184 อุทยานแห่งชาติ แม่เมย เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ พยี งไมก่ แ่ี หง่ ในประเทศ ทมี่ จี ดุ ชมววิ ทวิ ทศั นแ์ ละทะเล ท่เี รียกว่าอุทยานแห่งชาตแิ มเ่ มย เพราะ หมอกยามเชา้ ทส่ี วยงามหลายจดุ ทง้ั มอ่ นปยุ หมอก มอ่ นกระทงิ มอ่ นกว่ิ มีแม่น้ำ�เมยซึ่งก้ันระหว่างประเทศไทยและ ลม และมอ่ นพนู สดุ า ประเทศเมียนมาร์ เป็นเขตดา้ นทศิ ตะวันตก เกือบ 50 กิโลเมตร อกี ทงั้ แมน่ ำ�้ เมยนัน้ เป็น แม่น�้ำ ทีแ่ ปลกคอื จะไหลมาทางทศิ ใตข้ ้นึ ไป ทางทศิ เหนือ พื้นท่สี ่วนมากเป็นภูเขาสลบั ซบั ซอ้ น ปกคลุมไปด้วยปา่ ไมท้ ่ีค่อนข้างสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นนำ้�ท่ีสำ�คัญของลำ�น้ำ�แม่สอง ล�ำ น้�ำ แมอ่ สุ ุ ลำ�น�ำ้ แม่สลดิ หลวง และแม่น้ำ� เมย เปน็ แหล่งชมทะเลหมอกทส่ี วยงาม และ มีถ�ำ้ แม่อสุ ุเป็นแหลง่ ทอ่ งเท่ียวท่ีรูจ้ ักกันดี

185 (หนา้ ซ้าย) ม่อนพนู สดุ า 1 ใน 3 ของจุดชม ทิวทัศน์และทะเลหมอกยามเชา้ ท่ีงดงามของแมเ่ มย (บน) แมร่ ะเมงิ นำ้� ตกขนาดเลก็ สงู ราว 15 เมตร ที่สวยงามและอยไู่ มไ่ กลจาก ทท่ี �ำการอุทยานแหง่ ชาติ (ซา้ ย) ถำ้� แมอ่ สุ ุ โดดเดน่ ดว้ ยหนิ งอกหินยอ้ ยรูป รา่ งสวยงามแปลกตา

186 อุทยานแหง่ ชาติ ดอยภูคา เปน็ พ้ืนที่แหง่ เดยี วในประเทศไทยที่พบตน้ ชมพภู ูคา ซึง่ เป็นพชื หายาก และใกลส้ ญู พันธุ์ ท้งั ยงั เปน็ แหล่งรวมพรรณไมท้ นี่ า่ สนใจหลายชนดิ เชน่ เตา่ รา้ งยกั ษ์ กว่ มภคู า กระดง่ิ ภคู า ชงิ ชภ่ี คู า เศวตแดนสรวง อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยภคู ามเี นอ้ื ทม่ี ากทส่ี ดุ ในเขตภาคเหนอื เปน็ ป่าอนรุ ักษท์ ที่ รงคณุ คา่ และ มีความหลากหลายทางชีวภาพของทิวเขาหลวงพระบางและทิวเขาผีปันน้ำ�ตะวันออก โดย ส�ำ รวจพบพรรณไม้หายากระดบั โลกถงึ 2 ชนิด คือ ชมพภู ูคาทช่ี ่อดอกสชี มพสู ดจะบานสะพร่ัง ระหวา่ งเดอื นกุมภาพนั ธ-์ มีนาคม และตน้ เต่าร้างยักษ์ ท่ีสูงไดถ้ ึง 40 เมตร เป็นปาล์มหายาก และใกล้สูญพันธ์ุ (ลา่ ง) ชมพภู คู า (Bฺ retschneidera sinensis) ไมป้ า่ ดอกสวยทหี่ ลงเหลอื อยเู่ พยี งแหง่ เดยี วในประเทศไทย (หนา้ ขวา) ปา่ ตน้ เตา่ รา้ งยกั ษ์ (Caryota obtusa) หนงึ่ ในพรรณพชื สดุ พเิ ศษทพี่ บไดเ้ ฉพาะบนดอยภคู าเทา่ นนั้

187

188 อุทยานแห่งชาติ บูโด-สุไหงปาดี

189 ผืนปา่ ดิบชื้นท่สี มบรู ณ์ทีส่ ุดในเขตภาคใต้ ตอนลา่ ง เป็นถิ่นก�ำเนิดของพรรณพชื หายาก และพืชถิ่นชนดิ เดยี วที่ส�ำคญั อย่างใบไม้สีทอง และปาล์มบงั สูรย์ ผืนป่าดิบช้ืนแห่งทิวเขาสันกาลาคีรีแห่งนี้ (หนา้ ซ้าย) ป่าผืนสดุ ทา้ ยของไทยยังคงพบนกเงือกหายากและใกล้สูญพนั ธ์ุ แบ่งออกเป็น 2 สว่ น คอื ป่าบูโดและป่า อยา่ งนกเงือกหวั แรด (Rhinoceros Hornbill : Buceros rhinoceros) ได้ สไุ หงปาดี มกี ารสำ�รวจพบพรรณไมห้ ายาก (บน) ยา่ นดาโอะ๊ หรอื ใบสที อง (Phanera aureifolia) ไมเ้ ถาเลอื้ ยขนาดใหญท่ หี่ ากยากของโลกชนดิ หนงึ่ ของโลกชนิดหน่ึงเป็นครั้งแรกในเมืองไทย คอื ใบไมส้ ที องหรือย่านดาโอะ๊ ท่ใี บออ่ นจะ (ล่าง) ปาโจ ธารนำ้� ตกอนั งดงามที่มีต้นก�ำเนิดจากทิวเขาบูโด มีสที อง และผวิ ใบถกู ปกคลมุ ดว้ ยขนอ่อนราว ก�ำ มะหย่ี นอกจากนี้ ยงั มปี าล์มหายากระดบั โลกคอื ปาล์มบงั สูรย์ และมกี ารสำ�รวจพบนก เงือก 7 ชนิด

190 อทุ ยานแหง่ ชาติ ดอยผ้าห่มปก

191 (หน้าซ้าย) แสงสวยกับทะเลหมอกงามยามเชา้ บรเิ วณจดุ ชมทวิ ทศั น์ดอยก่วิ ลม (ลา่ ง) ผเี สอื้ หางตงิ่ แววเลอื น (Blue Peacock : Papilio arcturus) ผเี ส้ือแสนสวยตระกูลหางตงิ่ (Papilionidae) นอกจากจะพบไดท้ ีบ่ นดอยผา้ หม่ ปกแลว้ ยงั พบไดท้ ี่ ดอยอนิ ทนนท์ และดอยภคู าของจังหวัดน่านอีกดว้ ย ยอดดอยสูงอันดบั สองของประเทศแหง่ น้ี มชี อื่ เสยี งในเรอ่ื งของทะเลหมอกและทวิ เขาท่ี สวยงาม ทง้ั ยงั เป็นแหล่งดนู ก ผเี ส้ือและ พรรณพชื ท่ีดที ีส่ ดุ ของภาคเหนือตอนบน เดิมช่ืออุทยานแห่งชาติแม่ฝาง เพราะมีจุดเด่นทาง ธรรมชาติคือ \"บอ่ น�้ำพรุ ้อนฝาง\" และ \"ดอยผา้ หม่ ปก\" ตอ่ มาจงึ เปลย่ี นชอ่ื เปน็ “อทุ ยานแห่งชาติดอยผ้าห่มปก” เพื่อ ให้สอดคล้องกับชอื่ ของ “ดอยผา้ หม่ ปก” สภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่ของอุทยานแห่งชาติเป็น ภูเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นส่วนหน่ึงของทิวเขาแดนลาว ทิศเหนือและทิศตะวันตกมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศ เมยี นมาร์ มภี ูเขาทีส่ �ำคญั คือ ดอยปูห่ มน่ื ดอยแหลม และ ดอยผา้ หม่ ปก เปน็ ตน้ ก�ำเนดิ ของล�ำหว้ ยทสี่ �ำคญั หลายสาย ที่บริเวณดอยผ้าห่มปกยังเป็นแหล่งดูนกและผีเสื้อช้ันน�ำ ของประเทศ มกี ารส�ำรวจพบนกชนิดตา่ งๆถงึ 341 ชนิด ทงั้ นกประจ�ำถน่ิ หายาก นกทสี่ ามารถพบไดเ้ ฉพาะในพน้ื ที่ ดอยผา้ หม่ ปกเทา่ นน้ั และนกอพยพทเี่ ขา้ มาอาศยั อยใู่ นชว่ ง ฤดหู นาว

ยจดั คุ กขาอรงอกทุารยมาีสนว่ นแรหว่ ง่ มชในากตาริ



194 ในปี 2544-2559 เปน็ ชว่ งทมี่ กี ระแสของการมีสว่ นรว่ มของชมุ ชนเข้ามามีบทบาท ในการบรหิ ารประเทศนน้ั พื้นท่ีอุทยานแหง่ ชาติซ่งึ เปน็ สมบัติของสาธารณชน แต่เน่ืองจาก มผี ลกระทบทัง้ เชงิ บวกและเชิงลบตอ่ การด�ำรงชีวิต สภาพเศรษฐกจิ และสงั คมของคนในประเทศ จงึ สมควรทจี่ ะต้องมหี ลายฝ่ายเข้ามาเกีย่ วข้องในการบรหิ ารจัดการพ้นื ท่ี ซง่ึ ในปี 2544 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โครงการจัดการพ้ืนท่ีคุ้มครองอย่างมีส่วน ในช่วงเวลาน้ีการท่องเที่ยวในอุทยาน จึงให้กรมป่าไม้หาแนวทางให้ประชาชน รว่ ม (JoMPA) ในระหว่างปี 2547-2551 แห่งชาตยิ ังเปน็ ที่นิยมอย่างไมม่ ที ่ีสนิ้ สดุ และ เข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการ และในระยะแรก ได้จัดท�ำคู่มือเพ่ือการ มีแนวโน้มท่ีเพ่ิมมากข้ึนทุกปี โดยเฉพาะใน ทรัพยากรธรรมชาติ แต่เรื่องน้ีเป็นเร่ืองใหม่ จดั การพืน้ ที่ค้มุ ครองอยา่ งมสี ่วนรว่ ม รวมถงึ พื้นที่อุทยานแห่งชาติที่เป็นที่นิยมมีจ�ำนวน ท่ียังไม่เคยมีการด�ำเนินการมาก่อน จึงต้อง การก�ำหนดมาตรการต่างๆ เพ่ือเป็นแนวทาง นักท่องเท่ียวมากจนอาจเกิดผลกระทบข้ึน เริ่มในรูปแบบของโครงการน�ำร่องเพ่ือการ ให้อุทยานแห่งชาติใช้ในการด�ำเนินการ แต่ ได้ จึงได้มีการน�ำแนวคิดในการลดผลกระ จัดการพ้ืนที่อุทยานแห่งชาติอย่างมีส่วนร่วม เน่ืองจากข้อจ�ำกัดทางด้านกฎหมายท�ำให้ ทบในการท่องเท่ยี วในอทุ ยานแห่งชาติ โดย ซ่ึงได้เริ่มในอุทยานแห่งชาติจ�ำนวน 6 แห่ง การจัดการพ้ืนที่คุ้มครองอย่างมีส่วนร่วมมีขีด การก�ำหนดจ�ำนวนนักท่องเที่ยวท่ีเข้าไปใน คอื ภผู ามา่ น ออบหลวง ดอยภคู า แหลมสน จ�ำกดั แต่แนวทางหนง่ึ ที่กรมอุทยานแหง่ ชาติ เขตอุทยานแหง่ ชาติมาใช้ ซึง่ ในปี 2551 ได้ ทะเลบนั และอทุ ยานแหง่ ชาตหิ าดเจา้ ไหม ใน สตั วป์ ่า และพนั ธ์พุ ืช ไดเ้ ร่ิมสนบั สนนุ ในเรื่อง ด�ำเนนิ การในอุทยานแหง่ ชาติจ�ำนวน 10 แห่ง ระหว่างนั้นได้เกิดการปฏิรูประบบราชการ ใน น้ีอย่างจริงจังคอื การให้อทุ ยานแหง่ ชาตแิ ละ เพ่อื น�ำรอ่ ง ไดแ้ ก่ อุทยานแห่งชาติดอยอนิ ปี 2545 การด�ำเนินการดังกล่าวจึงถูกโอน เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าจัดต้ังคณะกรรมการ ทนนท์ ดอยสุเทพ-ปยุ หว้ ยน้ำ� ดัง ดอยผา้ ห่ม มาอยู่ในความรับผิดชอบของกรมอุทยานแห่ง ทีป่ รึกษาพนื้ ท่ขี นึ้ ทุกแห่ง และมกี ารตอ่ ยอด ปก ภูกระดึง เขาใหญ่ เอราวณั แกง่ กระจาน ชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ซ่ึงต่อมาได้มีการ ด�ำเนินการในเรื่องการจัดการพื้นท่ีคุ้มครอง หมูเ่ กาะสรุ ินทร์ และหมเู่ กาะสมิ ิลนั นอกจาก ขยายโครงการฯไปในพื้นท่ีอุทยานแห่งชาติอีก อย่างมสี ว่ นรว่ มมาโดยตลอด ปจั จุบันในเร่อื ง นี้ ยงั มคี วามพยายามในการประยุกตใ์ ช้ช่วง หลายแหง่ จนไดร้ บั การสนบั สนนุ งบประมาณ นี้ยังมีการด�ำเนินการอย่างต่อเนื่องต่อไปเพื่อ ช้ันโอกาสทางด้านนันทนาการมาจัดการ ช่วยเหลือจากรัฐบาลเดนมาร์ก ในการจัดท�ำ ศึกษาหาแนวทางท่ีดีท่สี ุดในการด�ำเนนิ การ เขตการท่องเท่ียวส�ำหรับการอนุรักษ์ และ จัดการพื้นท่ีอุทยานแห่งชาติได้มีมุมมองจาก การจัดการพื้นที่ในเชิงเดี่ยวเป็นลักษณะกลุ่ม พื้นที่ (Complex) มีการจดั ท�ำแผนแม่บท การจัดการอุทยานแห่งชาติในภาพรวมของ กล่มุ พืน้ ที่ และความพยายามเสนอใหก้ ลุ่ม พื้นท่ีคุ้มครองข้ึนทะเบียนเป็นมรดกโลก ทางธรรมชาติอกี หลายแหง่ นอกจากผนื ปา่ ดงพญาเย็น-เขาใหญ่ท่ีได้รับการขึ้นทะเบียน เป็นมรดกโลกทางธรรมชาติในปี 2548 จึงเห็นได้ว่าการพัฒนาอุทยานแห่งชาติ ในแต่ละยุคแต่ละสมัย ส่วนใหญ่เกิดจาก สถานการณ์ในยคุ สมัยนั้นๆ ท่มี าเปน็ แรงหนุน ก่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนเพื่อให้พ้ืนท่ีอุทยาน แห่งชาติอยู่รอดเป็นสมบัติของอนุชนรุ่น หลังต่อไป แต่การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวยัง คงควบคู่ไปกับการพัฒนาองค์ความรู้ทาง วชิ าการการจดั การอทุ ยานแห่งชาติ ใหเ้ ปน็ ไป ตามมาตรฐานสากลให้มากทีส่ ดุ ทงั้ นอ้ี ุทยาน แห่งชาติของไทยจะต้องมีการพัฒนาทั้งองค์ ความรู้ และมาตรฐานการจัดการอกี มาก เพื่อ นำ�ไปสู่การอนรุ ักษ์ทรัพยากรธรรมชาตทิ ี่ไดร้ บั ความร่วมมอื จากทกุ ภาคสว่ น นับตั้งแต่ พ.ศ. 2544 จนถึงปี 2559 ก็ได้มีการประกาศอทุ ยานแหง่ ชาตเิ พม่ิ ขน้ึ มาอกี 27 แหง่ รวมท่มี อี ย่เู ดิมเปน็ 129 แห่ง โดย อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ป่ี ระกาศเพม่ิ มดี งั ตอ่ ไปน้ี

195 (หนา้ ซา้ ย) อุทยานแหง่ ชาตขิ ุนน่าน โดดเดน่ ดว้ ยน้�ำตกขนาดเลก็ ท่ีสวยงามมากมายหลายแหง่ (บน) ทะเลหมอกอันงดงามที่อทุ ยานแห่งชาติศรีนา่ น อทุ ยานแหง่ ชาตติ น้ สกั ใหญ่ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขานนั อทุ ยานแหง่ ชาตลิ �ำ คลองงู อทุ ยานแหง่ ชาตศิ รนี า่ น อทุ ยานแหง่ ชาตทิ องผาภมู ิ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ฉลมิ พระเกยี รตไิ ทยประจนั อทุ ยานแหง่ ชาตปิ า่ หนิ งาม อทุ ยานแหง่ ชาตขิ นุ พะวอ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาคอ้ อทุ ยานแหง่ ชาตแิ มจ่ รมิ อทุ ยานแหง่ ชาตถิ �ำ้ ปลา-น�ำ้ ตกผาเสอ่ื อทุ ยานแหง่ ชาตขิ นุ ขาน อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยผากลอง อทุ ยานแหง่ ชาตภิ ลู งั กา อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยภนู าง อทุ ยานแหง่ ชาตภิ แู ลนคา อทุ ยานแหง่ ชาตภิ ผู าเหลก็ อทุ ยานแหง่ ชาตถิ �ำ้ สะเกนิ อทุ ยานแหง่ ชาตภิ สู อยดาว อทุ ยานแหง่ ชาตหิ มเู่ กาะระนอง อทุ ยานแหง่ ชาตนิ �ำ้ ตกเจด็ สาวนอ้ ย อทุ ยานแหง่ ชาตนิ �ำ้ ตกทรายขาว อทุ ยานแหง่ ชาตแิ มป่ มื อทุ ยานแหง่ ชาตขิ นุ นา่ น อทุ ยานแหง่ ชาตนิ �ำ้ ตกคลองแกว้ อทุ ยานแหง่ ชาตแิ มว่ าง อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาสบิ หา้ ชน้ั

196 (บน) ผาช่อ อุทยานแห่งชาติแม่วาง อีกหนงึ่ ภูมิทัศนม์ หัศจรรย์ทส่ี ร้างสรรค์โดยธรรมชาติ (ขวา) หนิ รปู ทรงประหลาดตามแตจ่ นิ ตนาการของ แตล่ ะคนทอี่ ทุ ยานแหง่ ชาตภิ ผู าเหลก็ (หนา้ ขวา) น�ำ้ ตกตาดโพธิ์ อทุ ยานแหง่ ชาตภิ ูลงั กา



198 อุทยานแห่งชาติ ศรีน่าน ความสวยงามของสายนำ�้ นา่ น ครอบคลุมผืนป่าต้นน้ำ�ลำ�ธารของแม่นำ้� ทา่ มกลางปา่ เปลย่ี นสใี นชว่ งหนา้ นา่ นไปจนถึงเขอ่ื นสิริกิติ์ และเป็นแหล่งทีอ่ ยู่ รอ้ น ผสมผสานกบั แกง่ หนิ กลางนำ�้ อาศัยของนกและสตั วป์ ่าท่หี ายาก เช่น นก และประตมิ ากรรมธรรมชาตทิ เี่สาดนิ ยูง และลิงวอก มีจดุ เด่นทางธรรมชาติเปน็ นานอ้ ย ทำ� ใหศ้ รนี า่ นแตกตา่ งจาก ทิวทศั นอ์ ันสวยงาม เชน่ เสาดนิ คอกเสอื อทุ ยานแหง่ ชาตอิ น่ื ๆในจงั หวดั นา่ น ปากนาย แกง่ หลวง ดอยผาชู้ ทวิ ทศั นท์ ัง้ สอง ฝ่ังแม่น้�ำ น่าน ดอยเสมอดาว และผาหวั สงิ ห์ (ลา่ ง) ลานดูดาว จุดชมทะเลหมอกยามเช้าที่สวยงามของอทุ ยานแหง่ ชาติศรนี ่าน

199 อุทยานแห่งชาติ ป่าหินงาม เดมิ ป่าหินงามเปน็ ที่รจู้ ักกันดใี นชอ่ื ของ ปา่ เทพสถิต อนั โด่งดังเรื่องทุ่งดอกกระเจียวสชี มพสู ด ท่ีบานสะพรง่ั ไปทวั่ ทุกแห่งหน และลานหนิ ที่ม ี รปู ทรงสวยงามแปลกตามากมาย นอกจากทุ่งดอกกระเจียวอันเล่ืองช่ือ ท่ีน่ียงั มอี กี ความโดดเดน่ คอื ลานหินงามท่ี กว้างขวางถึง 1.6 ตารางกิโลเมตร ในปา่ เตง็ รังอุดมสมบูรณ์ แท่งหินรูปทรงแปลกตาให้ จินตนาการต่างๆ นานา และลานหินหน่อ กว้างขวางกวา่ 0.32 ตารางกิโลเมตร เต็มไป ดว้ ยปุม่ หินสงู ประมาณ 1-2 เมตร กระจายอยู่ ทั่วไป (บน) หนิ เรดาร์ ผลงานอันวิจติ รจาก การสรรคส์ ร้างของกระแสลมและฝน (ซ้าย) ราวเดอื นมิถุนายน-สิงหาคม ดอกกระเจยี ว (Curcuma alismatifolia)สชี มพู สดนับหมนื่ นับแสนจะบานสะพร่งั เต็มทุ่งหญ้า