แนวทางการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์สำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

สมการค�ำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ปริมาณก๊าซเรอื นกระจก = (ระยะทาง/อตั ราการสนิ้ เปลอื งเชอื้ เพลงิ ) x คา่ การปลอ่ ย กา๊ ซเรือนกระจกแยกตามชนดิ ของนำ�้ มนั เชื้อเพลงิ หรือ สมการคำ� นวณการปล่อยก๊าซเรอื นกระจก ปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจก = ระยะทางทเ่ี ดนิ ทาง x คา่ การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจกของ การเดินทางโดยเครื่องบิน (กรณีเดินทางด้วยเครื่องบิน โดยสาร) 1.6.3 การจา้ งเหมาใหผ้ อู้ นื่ ทำ� ให้ เชน่ งานลอกทอ่ งานสบู สงิ่ ปฏกิ ลู งานเกบ็ ขยะ สมการค�ำนวณการปล่อยกา๊ ซเรือนกระจก ปรมิ าณก๊าซเรือนกระจก = ปรมิ าณนำ�้ มนั เชอื้ เพลงิ ทใี่ ช้ x คา่ การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจก ตามชนิดน้ำ� มันเชือ้ เพลงิ หรือ สมการคำ� นวณการปลอ่ ยก๊าซเรือนกระจก ปรมิ าณก๊าซเรอื นกระจก = (ระยะทาง/อตั ราการสน้ิ เปลอื งเชอ้ื เพลงิ ) x คา่ การปลอ่ ย ก๊าซเรือนกระจกแยกตามชนดิ ของน้�ำมนั เชอ้ื เพลิง 1.6.4 การใชว้ สั ดสุ น้ิ เปลอื งตา่ งๆ ขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ เชน่ กระดาษ สมการคำ� นวณการปล่อยก๊าซเรอื นกระจก ปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจก = ปรมิ าณกระดาษทใี่ ช้(กโิ ลกรมั )xคา่ การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจก ของกระดาษ (tCO2eq/kg กระดาษ) องคก์ ารบรหิ ารจัดการกา๊ ซเรอื นกระจก (องคก์ ารมหาชน)  |  45 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม 

2. การค�ำนวณปริมาณการดูดกลับก๊าซเรือนกระจกจากกิจกรรมการปลูกต้นไม้ และพืน้ ท่สี ีเขยี ว ในแต่ละพื้นท่ีขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินมักมีกิจกรรมการปลูก ดูแล รักษา ซอ่ มแซมตน้ ไม้ ทงั้ ในสวนสาธารณะ สวนสขุ ภาพ พนื้ ทสี่ ว่ นกลางรอบบรเิ วณอาคาร ทางเดนิ หรือสองขา้ งทาง เป็นประจำ� ในแตล่ ะปี กจิ กรรมดังกล่าวนี้ ผ้ปู ฏิบตั งิ านหรอื เจ้าหนา้ ที่ ผูร้ บั ผิดชอบก็สามารถด�ำเนินการคำ� นวณปริมาณก๊าซเรอื นกระจกได้ ดังน้ี 2.1 การคำ� นวณหามวลชวี ภาพของตน้ ไม้ (น้ำ� หนกั แห้ง) ในการสำ� รวจตน้ ไมท้ ปี่ ลกู ในพนื้ ทสี่ าธารณะทง้ั ทเ่ี ปน็ เกาะกลางถนน สองขา้ งทาง สวนสาธารณะทใี่ ชใ้ นการพกั ผอ่ นหยอ่ นใจหรอื สวนสขุ ภาพ ทใ่ี ชเ้ ปน็ ทอ่ี อกกำ� ลงั กาย ตน้ ไม้ท่ปี ลูกมกั จะปลูกเป็นชุดๆ ท่เี ปน็ ชนิดเดยี วกัน มีขนาดท่ใี กล้เคียงกนั ในการ สำ� รวจข้อมูลการเกบ็ กักคารบ์ อนทเี่ กิดจากการเติบโตของต้นไม้ จงึ สามารถดำ� เนนิ การไดโ้ ดยการบนั ทกึ ชนดิ ของตน้ ไม้ ตรวจวดั ขนาดเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางเพยี งอก (dbh) วัดความสูงของต้นไม้ (h) ทุกต้น แต่ถ้าต้นไม้มีปริมาณมากๆ อาจเลือกใช้การสุ่ม ตัวอย่างช่วย การจ�ำแนกชนิดไม้ ขนาดที่ใกล้เคียงกัน การตรวจนับ จากนั้นก็น�ำ ข้อมูลเหล่านี้มาค�ำนวณหามวลชีวภาพซ่ึงก็คือ น้�ำหนักแห้งเหนือพื้นดินของต้นไม้ แต่ละต้น ก็จะได้ค่ามวลชีวภาพของต้นไม้เป็นรายต้น เมื่อรวมค่ามวลชีวภาพของ ต้นไม้ทุกต้นในแปลงตัวอย่างแล้ว ก็น�ำมาค�ำนวณหาค่ามวลชีวภาพต่อหน่วยพื้นท่ี เชน่ ตอ่ ไร หรอื เฮกตาร์ เปน็ ตน้ คาร์บอนภายในดิน (Soil Organic Matter) อาจ หาได้จากข้อมูลการส�ำรวจดิน หรือจากรายงานการวิจัย เราส�ำรวจเองได้ แต่ก็มี คา่ ใชจ้ า่ ยคอ่ นขา้ งแพง ซง่ึ ตอ้ งตรวจวดั ดว้ ยการปฏบิ ตั กิ ารในหอ้ งปฏบิ ตั กิ าร สำ� หรบั ตน้ ไมข้ นาดต่างๆ นน้ั จะด�ำเนนิ การวัดขนาดเสน้ ผา่ นศนู ย์กลาง ความสงู จากน้ัน น�ำค่าการเตบิ โตท้งั สองมาแทนคา่ ในสมการแอลโลเมตรี (Allometric Equation) ใช้ค�ำนวณคา่ มวลชีวภาพ (น�้ำหนกั แห้ง) เหนอื พ้ืนดิน โดย Tsutsumi et al. (1983) โดยมีรายละเอยี ดดังนี้ WT = (WS + WB + WL) x สัดสว่ นปริมาณคารบ์ อน (%) WS = 0.0509 (dbh2h)0.919 WB = 0.00893 (dbh2h)0.977 46  |  แนวทางการประเมินคาร์บอนฟตุ พร้ินท์ส�ำหรบั องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิน่

WL = 0.014 (dbh2h)0.669 โดยท่ี WT คือ มวลชวี ภาพเหนือพ้ืนดินทัง้ หมด มีหน่วยเปน็ กิโลกรัม WS คอื มวลชีวภาพเหนอื พน้ื ดินส่วนทเ่ี ป็นล�ำต้น (Stem) มหี น่วยเป็นกโิ ลกรมั WB คือ มวลชวี ภาพเหนอื พน้ื ดินส่วนที่เปน็ ก่ิง (Branch) มหี นว่ ยเปน็ กิโลกรมั WL คือ มวลชวี ภาพเหนอื พื้นดินสว่ นท่เี ป็นใบ (Leaf) มีหนว่ ยเป็นกโิ ลกรัม dbh คอื เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางเพยี งอก ระดบั 1.30 เมตร เหนอื พนื้ ดนิ มหี นว่ ยเปน็ เซนตเิ มตร h คือ ความสงู ของต้นไม้ มีหน่วยเปน็ เมตร สำ� หรบั ค่ามวลชีวภาพของพืชล้มลุก (Herbaceous Layer) ทีอ่ ยู่เหนือพ้ืนดิน เช่น กระเจยี ว เปราะป่า เฟริ ์น หญ้า ลูกไม้ หรือเบยี้ ไม้เล็กๆ น้นั มกั มีคา่ น้อยมาก อาจตัดท้ิงได้ ส่วนมวลชวี ภาพของพชื ในชัน้ ไมพ้ มุ่ (Shrub Layer) กม็ ีคา่ น้อย และ อาจตัดท้งิ ไปได้เช่นกัน ไมพ้ มุ่ คือ พชื ท่ตี รงโคนมหี ลายล�ำต้น เชน่ เข็มปา่ นอกจาก น้ีกอ็ าจมพี วก ปรง หวาย กะพ้อ หรือตน้ ปาล์มทไ่ี ม่สงู นกั แต่ช้นั ไมพ้ ่มุ อาจมมี ากใน ปา่ บางประเภท ส�ำหรับไม้ตายและซากพชื (Dead wood and litter) ในหวั ข้อนี้ กค็ อื ไมย้ นื ตน้ ตาย กงิ่ กา้ นและตอไมห้ ลงั การทำ� ไมท้ ท่ี ง้ิ อยตู่ ามพนื้ ดนิ หรอื ฝงั ดนิ อยู่ ข้อมูลพวกน้ีก็สามารถสำ� รวจหาได้ แตข่ ้อมูลซากพซื (Litter) ทร่ี ่วงหล่นเปน็ รายปี มักไม่นิยมเก็บมัน แต่ก็หาได้โดยใช้ตะแกรงตาข่ายวางไว้ตามพื้นป่า น�ำไปช่ัง เพ่ือประเมินปริมาณน�้ำหนักของมวลชีวภาพ และน�ำไปประเมินการดูดกลับของ คาร์บอนไดออกไซดต์ ่อไป ตัวอย่าง การประเมินปริมาณธาตุคาร์บอนจากน้�ำหนักแห้งหรือมวลชีวภาพ (Biomass) เมอ่ื ไดป้ รมิ าณมวลชวี ภาพของตน้ ไมท้ อ่ี ยเู่ หนอื พนื้ ดนิ แลว้ จะนำ� มาคดิ ประเมนิ ปริมาณคาร์บอนที่สะสมอยู่ในมวลชีวภาพนั้น โดยทั่วไปแล้วมวลชีวภาพจะมีค่า ประมาณรอ้ ยละ 50 ของค่ามวลชวี ภาพ จากน้นั จึงนำ� เอาปรมิ าณมวลชีวภาพคูณ ด้วย 0.5 กจ็ ะมีคา่ เท่ากับน้�ำหนกั ของคาร์บอนทีอ่ ยู่ในมวลชีวภาพนั่นเอง องคก์ ารบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องคก์ ารมหาชน)  |  47 กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม 

ตัวอย่าง สมมตวิ ่ามวลชวี ภาพของตน้ ไม้ เทา่ กบั 250 กิโลกรมั คิดเป็นนำ้� หนกั ของคารบ์ อนท่ดี ดู กลบั ได้ = 250 ตัน x 0.5 (% ของคารบ์ อน) = 125 กิโลกรัมคาร์บอน หรือ ป่าดิบแลง้ มมี วลชีวภาพ 200 ตนั ตอ่ เฮกตาร์ คดิ เปน็ น�ำ้ หนกั คารบ์ อนได้ = 200 ตัน x 0.5 = 100 ตนั คารบ์ อน/เฮกตาร์ 2.2 การวดั ปรมิ าณการเปลยี่ นแปลงของการเกบ็ กกั คารบ์ อนของตน้ ไมใ้ นชว่ งหนง่ึ ผลจากการค�ำนวณในรอบแรกหรือข้อมูลการเก็บกักคาร์บอนในปีฐานจะใช้ เป็นข้อมูลเพ่ือเปรียบเทียบปริมาณการดูดกลับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในปีถัดไป หรือปีท่ีท�ำการส�ำรวจเม่ือวัดการเติบโตเปรียบเทียบสองครั้ง ก็จะได้ปริมาณการ เก็บกักคาร์บอนของต้นไม้ที่ต้องการศึกษา ในช่วงเวลาท้ังสองคร้ังและทราบถึง ปริมาณท่ีเพมิ่ ข้ึน ตวั อยา่ งเชน่ สวนสาธารณะ ตันคาร์บอนในปี ตันคารบ์ อนในปี ปรมิ าณคารบ์ อน ต้นไม้ทีป่ ลูกขา้ งถนน พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2550 ท่ีเพิม่ ขึ้น (ตัน) 688.35 984.47 147.56 338.69 296.12 191.13 ดังน้ัน ระยะเวลา 5 ปีนี้ สวนสาธารณะเก็บกักคาร์บอนได้เพิ่มเฉล่ียปีละ = 296.12/5 = 59.22 ตนั ตอ่ ปี เมอ่ื ตอ้ งการทราบถงึ ปรมิ าณของคารบ์ อนไดออกไซดท์ ถี่ กู ดดู กลบั มาใชใ้ นการ สงั เคราะหแ์ สงและเปลย่ี นเปน็ มวลชวี ภาพ สามารถคำ� นวณไดจ้ ากการนำ� คา่ ปรมิ าณ คาร์บอนท่ีประเมินได้มาคูณด้วย 44/12 ก็จะเท่ากับคาร์บอนไดออกไซด์ท่ีต้นไม้ ดดู ซบั เขา้ ไปในการสงั เคราะหแ์ สงและสรา้ งมวลชวี ภาพของตน้ ไมน้ นั่ เอง พชื จะดดู ซบั เข้าไปในการสังเคราะห์แสงและสร้างมวลชีวภาพของต้นไม้นั่นเอง พืชจะดูดซับ กา๊ ซคารบ์ อนไดออกไซดเ์ ขา้ ไปแลว้ ปลอ่ ยกา๊ ซออกซเิ จนออกมา ดงั แสดงไวใ้ นสมการ 48  |  แนวทางการประเมินคารบ์ อนฟุตพร้นิ ทส์ ำ� หรบั องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ

n(CO2) + n(H2O) แสงสว่าง (CH2O)n + nO2 ปรมิ าณคาร์บอนไดออกไซดท์ ่ีดดู ซับ/ปี = (ปรมิ าณคารบ์ อนสทุ ธเิ พมิ่ พนู /ป)ี x 44/12 = 59.22 x (44/12) = 217.14 ตนั /ปี ถา้ ตอ้ งการทราบถงึ ปรมิ าณออกซเิ จนทป่ี ลอ่ ยออกมาจากการสงั เคราะหแ์ สงที่ ทำ� ใหเ้ กดิ การเตบิ โตหรอื มกี ารสะสมเนอ้ื ไมเ้ พม่ิ มากขน้ึ สามารถทำ� ไดโ้ ดยการคำ� นวณ จากการนำ� คา่ ปรมิ าณคารบ์ อนทป่ี ระเมนิ ไดม้ าคณู ดว้ ย 32/12 กจ็ ะเทา่ กบั ออกซเิ จน ทีต่ ้นไมป้ ลอ่ ยออกมา ในการสงั เคราห์แสงและสรา้ งมวลชีวภาพของตน้ ไม้ ปริมาณออกซเิ จนท่ปี ล่อยออกมา/ปี = (ปรมิ าณคารบ์ อนสทุ ธเิ พมิ่ พนู /ป)ี x 32/12 = 59.22 x (32/12) = 157.92 ตัน/ปี ตวั อย่างการค�ำนวณ 1. ตวั อยา่ งการคำ� นวณในปีฐาน (ปเี ริ่มต้น) 1.1 ลกั ษณะข้อมูลทไ่ี ดจ้ ากสมุดจดบนั ทึก ควรบนั ทกึ สถานที่ตา่ งๆ แยกกนั ไว้ เพ่ือใชป้ ระโยชน์ในการนำ� เสนองาน ชนิดไม้ เส้นรอบวง (ซม.) ความสูง (ม.) ประดู่ 52.20 7.00 ประดู่ 41.50 6.00 ประดู่ 58.40 6.50 หางนกยูงฝรั่ง 81.50 7.50 หางนกยงู ฝรั่ง 74.00 7.50 ปาล์ม 36.20 3.00 องค์การบริหารจดั การก๊าซเรอื นกระจก (องค์การมหาชน)  |  49 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ้ ม 

ชนดิ ไม้ เส้นรอบวง (ซม.) ความสูง (ม.) ปาลม์ 27.00 3.00 ข้เี หลก็ อเมรกิ ัน 34.80 5.50 ขี้เหล็กอเมรกิ ัน 28.20 4.00 มะฮอกกานี 137.70 9.50 ขี้เหลก็ 50.00 6.50 1.2 เปลี่ยนค่าเส้นรอบวงของต้นไม้ เป็นค่าเส้นผ่านศูนย์กลาง โดยใช้สมการ DBH = เส้นรอบวง/3.14 ชนิดไม้ เสน้ รอบวง (ซม.) DBH (ซม.) ความสงู (ม.) ประดู่ 52.20 16.62 7.00 ประดู่ 41.50 13.22 6.00 ประดู่ 58.40 18.60 6.50 หางนกยูงฝรัง่ 81.50 25.96 7.50 หางนกยงู ฝรง่ั 74.00 23.57 7.50 ปาล์ม 36.20 11.53 3.00 ปาลม์ 27.00 8.60 3.00 ขี้เหลก็ อเมริกนั 34.80 11.08 5.50 ขเ้ี หลก็ อเมรกิ ัน 28.20 8.98 4.00 มะฮอกกานี 137.70 43.85 9.50 ข้เี หล็ก 50.00 15.92 6.50 1.3 ใชค้ า่ เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางของตน้ ไม้ (DBH) และความสงู ของตน้ ไมค้ ำ� นวณหา มวลชีวภาพ (น�้ำหนกั แหง้ ) ได้ดังสมการข้างต้น 50  |  แนวทางการประเมินคาร์บอนฟตุ พร้นิ ท์ส�ำหรับองค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่น

ชนดิ ไม้ DBH ความสูง นำ้� หนกั น้ำ� หนัก น้ำ� หนัก น�ำ้ หนัก (ซม.) (ม.) แห้งของ แหง้ ของ แห้งของ รวม ลำ� ต้น (กก.) (กก.) กง่ิ ใบ (กก.) (กก.) ประดู่ 16.62 7.00 53.34 14.52 2.21 70.07 ประดู่ 13.22 6.00 30.37 7.98 1.47 39.81 ประดู่ 18.60 6.50 61.25 16.81 2.45 80.51 หางนกยูงฝร่งั 25.96 7.50 128.90 37.08 4.21 170.19 หางนกยงู ฝร่ัง 23.57 7.50 107.94 30.71 3.70 142.35 ปาลม์ 11.53 3.00 12.50 3.10 0.77 16.37 ปาลม์ 8.60 3.00 7.29 1.75 0.52 9.56 ขีเ้ หล็กอเมรกิ ัน 11.08 5.50 20.29 5.19 1.09 26.57 ขี้เหล็กอเมริกัน 8.98 4.00 10.29 2.52 0.67 13.48 มะฮอกกานี 43.85 9.50 420.00 130.19 9.94 560.12 ขเ้ี หลก็ 15.92 6.50 46.04 12.41 1.99 60.44 รวม 1,189.46 1.4 ค�ำนวณการกกั เก็บคารบ์ อนในปฐี าน คารบ์ อนกักเก็บ = มวลชีวภาพในปีฐาน x 0.5 = 1,189.46 x 0.5 = 594.73 กิโลกรัม 1.5 ค�ำนวณปริมาณคาร์บอนไดออกไซดท์ ต่ี น้ ไมด้ ดู ซับ คารบ์ อนไดออกไซดท์ ี่ดูดซับ = ปริมาณคารบ์ อนกักเกบ็ x (44/12) = 594.73 x (44/12) = 2,180.68 กิโลกรมั หมายเหต ุ คา่ ทไ่ี ดเ้ ปน็ คา่ คารบ์ อนไดออกไซดท์ ดี่ ดู ซบั สะสม ไมใ่ ชค่ ารบ์ อนไดออกไซด์ ทด่ี ดู ซับรายปี องคก์ ารบริหารจัดการก๊าซเรอื นกระจก (องคก์ ารมหาชน)  |  51 กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อม 

1.6 คำ� นวณปริมาณออกซิเจนทตี่ น้ ไมป้ ลอ่ ย ออกซิเจนท่ปี ล่อย = ปริมาณคารบ์ อนกกั เกบ็ x (32/12) = 594.73 x (32/12) = 1,585.95 กโิ ลกรัม หมายเหต ุ คา่ ทไี่ ดเ้ ปน็ คา่ ออกซเิ จนทต่ี น้ ไมป้ ลอ่ ยไปสะสม ไมใ่ ชอ่ อกซเิ จนทปี่ ลอ่ ยรายปี 2. ตวั อยา่ งการค�ำนวณในปที ี่ 2 2.1 ลักษณะข้อมูลท่ีได้จากสมดุ จดบันทกึ ควรบันทึกสถานทตี่ า่ งๆ แยกกันไว้ เพ่ือใชป้ ระโยชน์ในการน�ำเสนองาน ชนิดไม้ เส้นรอบวง (ซม.) ความสงู (ม.) ประดู่ 55.0 7.5 ประดู่ 45.0 6.5 ประดู่ 63.2 7.0 หางนกยงู ฝรั่ง 88.6 8.0 หางนกยูงฝรง่ั 74.0 8.0 ปาล์ม 39.8 3.5 ปาลม์ 29.0 3.5 ขีเ้ หลก็ อเมรกิ ัน 39.0 6.0 ข้เี หล็กอเมริกนั 32.2 4.5 มะฮอกกานี 147.0 10.0 ขีเ้ หล็ก 55.00 7.0 2.2 เปลยี่ นคา่ เสน้ รอบวงของตน้ ไมใ้ นปีท่ี 2 เปน็ ค่าเส้นผ่านศูนยก์ ลาง โดยใช้ สมการ DBH = เสน้ รอบวง/3.14 52  |  แนวทางการประเมนิ คาร์บอนฟตุ พริ้นทส์ �ำหรับองคก์ รปกครองสว่ นท้องถน่ิ

ชนดิ ไม้ เสน้ รอบวง DBH ความสูง เสน้ รอบวง DBH ความสงู (ซม.) (ซม.) (ซม.) (ซม.) (ซม.) (ซม.) ปที ่ี 2 ปที ่ี 2 ปที ี่ 2 ประดู่ 52.2 16.62 7.00 55.0 17.52 7.5 ประดู่ 41.5 13.22 6.00 45.0 14.33 6.5 ประดู่ 58.4 18.60 6.50 63.2 20.13 7.0 หางนกยงู ฝรงั่ 81.5 25.96 7.50 88.6 28.22 8.0 หางนกยงู ฝรงั่ 74.0 23.57 7.50 74.0 23.57 8.0 ปาลม์ 36.2 11.53 3.00 39.8 12.68 3.5 ปาล์ม 27.0 8.60 3.00 29.0 9.24 3.5 ขีเ้ หลก็ อเมรกิ นั 34.8 11.08 5.50 39.0 12.42 6.0 ขี้เหล็กอเมริกนั 28.2 8.98 4.00 32.2 10.25 4.5 มะฮอกกานี 137.7 43.85 9.50 147.0 46.82 10.0 ขีเ้ หลก็ 50.0 15.92 6.50 55.0 17.52 7.0 2.3 ใชค้ า่ เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางของตน้ ไม้ (DBH) และความสงู ของตน้ ไมค้ ำ� นวณหา มวลชีวภาพ (นำ้� หนกั แหง้ ) ชนดิ ไม้ DBH ความสงู นำ�้ หนกั น�้ำหนัก น�ำ้ หนกั น้�ำหนกั (ซม.) (ซม.) (ม.) แหง้ ของ แหง้ ของ แหง้ ของ รวม ล�ำต้น (กก.) ประดู่ 17.52 7.5 (กก.) กิง่ ใบ ประดู่ 14.33 6.5 62.59 (กก.) (กก.) 82.28 ประดู่ 20.13 7.0 37.93 17.20 2.49 49.76 หางนกยูงฝรงั่ 28.22 8.0 75.83 10.10 1.73 99.78 หางนกยูงฝรั่ง 23.57 8.0 159.51 21.10 2.86 210.93 ปาล์ม 12.68 3.5 114.57 46.51 4.91 151.14 ปาล์ม 9.24 3.5 17.15 32.72 3.86 22.46 ขเี้ หล็กอเมรกิ นั 12.42 6.0 4.34 0.97 12.56 9.59 2.34 0.63 35.51 27.09 7.06 1.35 องคก์ ารบรหิ ารจดั การก๊าซเรือนกระจก (องคก์ ารมหาชน)  |  53 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดล้อม 

ชนิดไม้ DBH ความสูง น�ำ้ หนกั น้ำ� หนกั นำ�้ หนกั น�ำ้ หนกั (ซม.) (ซม.) (ม.) แห้งของ แห้งของ แห้งของ รวม ลำ� ต้น (กก.) ข้ีเหล็กอเมรกิ นั 10.25 4.5 (กก.) ก่งิ ใบ มะฮอกกานี 46.82 10.0 14.61 (กก.) (กก.) 19.14 ขเ้ี หล็ก 17.52 7.0 496.56 3.66 0.86 663.33 รวม 58.75 155.55 11.22 77.20 16.08 2.37 1,424.10 2.4 ค�ำนวณการกักเก็บคาร์บอนรายปี คารบ์ อนกักเก็บ/ปี = (มวลชวี ภาพปีที่ 2 – มวลชวี ภาพปฐี าน) x 0.5 = (1,424.10 – 1,189.46) x 0.5 = 117.32 กโิ ลกรมั /ปี 2.5 ค�ำนวณปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ที่ต้นไมด้ ดู ซับรายปี คารบ์ อนไดออกไซด์ทด่ี ดู ซบั /ป ี = (ปรมิ าณคารบ์ อนกกั เกบ็ /ป)ี x (44/12) = 117.32 x (44/12) = 430.17 กโิ ลกรมั /ปี 2.6 ค�ำนวณปริมาณออกซิเจนที่ตน้ ไม้ปล่อยรายปี ออกซเิ จนทปี่ ล่อย/ป ี = (ปริมาณคารบ์ อนกกั เกบ็ /ป)ี x (32/12) = 117.32 x (32/12) = 312.85 กโิ ลกรมั /ปี ขน้ั ตอนท่ี 7 การรายงานปรมิ าณการปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจกจากกจิ กรรมขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ การรายงานปรมิ าณการปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจกจากกจิ กรรมขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ควรประกอบดว้ ยเนือ้ หา 4 ส่วน ไดแ้ ก่ 54  |  แนวทางการประเมินคารบ์ อนฟตุ พร้ินท์ส�ำหรับองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ

1. ข้อมูลขององคก์ รฯ ประกอบดว้ ยรายละเอยี ดโดยทว่ั ไปขององคก์ รฯ ทท่ี ำ� การรายงานผล เชน่ ขนาดพนื้ ที่ จำ� นวนประชากร งบประมาณประจำ� ปี จำ� นวนพนกั งานและลกู จา้ ง โครงสรา้ งการบรหิ าร องคก์ ร หน้าท่ขี ององค์กร เป็นตน้ 2. รายละเอียดการบรหิ ารจดั การก๊าซเรอื นกระจก 1) วตั ถุประสงค์และเกณฑข์ องการจัดทำ� รายงาน 2) ขอบเขตและการด�ำเนินงานขององค์กร ประกอบดว้ ย 2.1) การกำ� หนดขอบเขตการรวบรวมแหลง่ ปลอ่ ยและแหลง่ ดดู กลบั กา๊ ซเรอื นกระจก โดยระบวุ า่ เป็นแบบควบคุมทางการด�ำเนนิ งานหรือทางการเงนิ 2.2) พื้นท่ีหรือหน่วยงานภายในองค์กรที่ก�ำหนดเป็นขอบเขตในการ เกบ็ รวบรวมขอ้ มลู เพอ่ื จดั ทำ� บญั ชรี ายการกา๊ ซเรอื นกระจก และการคำ� นวณ ปริมาณการปล่อยและดูดกลับก๊าซเรือนกระจก (ควรระบุขอบเขต ทางกายภาพ เช่น พ้ืนท่ี จ�ำนวนตึก จ�ำนวนชุมชน จ�ำนวนประชากร จำ� นวนพนกั งานและลกู จา้ ง ทตี่ อ้ งการกำ� หนดเพอื่ การเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู อย่างชัดเจน) 2.3) พ้ืนท่ีหรือหน่วยงานภายในองค์กรที่ไม่ได้ถูกระบุเป็นขอบเขตในการ เกบ็ รวบรวมขอ้ มลู เพอื่ จดั ทำ� บญั ชรี ายการกา๊ ซเรอื นกระจก และการคำ� นวณ ปรมิ าณการปลอ่ ยและดดู กลบั กา๊ ซเรอื นกระจกพรอ้ มระบเุ หตผุ ลของการ ยกเว้นดังกลา่ ว 3) โครงสรา้ งขององคก์ ร และหนา้ ทร่ี บั ผดิ ชอบ ไดแ้ ก่ โครงสรา้ งโดยทว่ั ไปขององคก์ ร และโครงสร้างทางการบริหาร รวมถึงหน้าท่ีรับผิดชอบของแต่ละหน่วยงาน โดยเฉพาะหนว่ ยงานทม่ี คี วามเกย่ี วขอ้ งโดยตรงกบั การบรหิ ารจดั การกา๊ ซเรอื นกระจก ขององคก์ ร 4) ปฐี าน และระยะเวลาการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู ระบชุ ว่ งเวลาของการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู เพอ่ื จดั ทำ� บญั ชรี ายการกา๊ ซเรอื นกระจกขององคก์ ร รายละเอยี ดและคำ� อธบิ ายถงึ การไดม้ าซง่ึ ปฐี านสำ� หรบั การเปรยี บเทยี บ รวมถงึ คำ� อธบิ ายถงึ การเปลย่ี นแปลง ใดๆ องค์การบริหารจัดการกา๊ ซเรือนกระจก (องค์การมหาชน)  |  55 กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม 

ทเ่ี กดิ ขนึ้ กบั ชว่ งระยะเวลาการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู หรอื ปฐี าน ซงึ่ มคี วามแตกตา่ ง จากเอกสารการรายงานผลการประเมนิ กอ่ นหนา้ นี้ 5) การทวนสอบรายงานการประเมนิ กา๊ ซเรอื นกระจก อธบิ ายวธิ กี ารทวนสอบและ ระดับของการรบั รอง 3. รายละเอยี ดของบัญชีก๊าซเรอื นกระจก ในสว่ นนเ้ี ปน็ การรายงานสรปุ ปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจกทง้ั หมด ระยะเวลาของขอ้ มลู และปีที่รายงาน ขอบเขตขององค์กร กิจกรรมที่เป็นแหล่งของก๊าซเรือนกระจกทั้ง 3 ขอบเขต ข้อจ�ำกดั ในการได้มาซ่ึงข้อมูล ควรประกอบด้วยหวั ขอ้ ดังต่อไปน้ี 1) แหล่งท่ีมาของการปลอ่ ยกา๊ ซเรือนกระจก ประกอบดว้ ย เน้ือหารายละเอยี ดที่ อธิบายถึงแหล่งท่ีมาของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกภายในองค์กร แยกตาม ประเภทของกจิ กรรมท่มี กี ารปล่อยและดูดกลับกา๊ ซเรอื นกระจก 2) สรปุ ปรมิ าณการปลอ่ ยและดดู กลบั กา๊ ซเรอื นกระจกแยกตามชนดิ ของกา๊ ซเรอื นกระจก และผลรวมของปริมาณการปล่อยและดูดกลับก๊าซเรือนกระจกในหน่วยตัน (กโิ ลกรมั ) คารบ์ อนไดออกไซดเ์ ทยี บเทา่ ตลอดจนปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจกแยก ตามประเภทของกจิ กรรมท่มี กี ารปลอ่ ยและดดู กลบั กา๊ ซเรอื นกระจก 3) วิธที ่ีใชใ้ นการเก็บรวบรวมขอ้ มลู ได้แก่ 3.1) รายละเอยี ดวิธกี ารเก็บรวบรวมข้อมลู อาทิ แหล่งทีม่ าขอ้ มลู และวิธกี าร ได้มาซึ่งข้อมูลที่ใช้ท�ำบัญชีรายการก๊าซเรือนกระจกแยกตามกลุ่ม และ ประเภทของกจิ กรรมทมี่ ีการปลอ่ ยและดดู กลบั ก๊าซเรอื นกระจก 3.2) รายละเอยี ดวธิ กี ารคำ� นวณ การตง้ั สมมตฐิ านการคำ� นวณ และคา่ การปลอ่ ย ก๊าซเรือนกระจก ท่ีใช้ในการค�ำนวณหาปริมาณการปล่อยและดูดกลับ ก๊าซเรือนกระจก 3.3) ค�ำอธบิ ายถงึ การเปลี่ยนแปลงใดๆ ทเี่ กิดขึน้ กบั วธิ กี ารเก็บรวบรวมข้อมูล และ/หรือ วิธีการค�ำนวณ และ/หรือ การตั้งสมมติฐานการค�ำนวณซึ่งมี ความแตกตา่ งจากเอกสารการรายงานผลการประเมนิ กอ่ นหน้าน้ี 56  |  แนวทางการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์สำ� หรบั องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่ิน

4) เอกสารอา้ งองิ ของคา่ การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจกแจกแจงรายละเอยี ดแหลง่ ทมี่ า ของการสืบค้น และเอกสารต่างๆ ที่ใช้อ้างอิง ซ่ึงสามารถตรวจสอบย้อนกลับ เพอ่ื ความนา่ เชอื่ ถอื ของการจดั ทำ� เอกสารรายงานผลการประเมนิ การปลอ่ ยและ ดดู กลับก๊าซเรอื นกระจกขององค์กรได้ 4. ขอ้ มูลเพ่ิมเติมอ่นื ๆ เป็นส่วนที่องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินสามารถเพิ่มเติมลงในเอกสารการรายงาน ผลการประเมนิ การปลอ่ ยและดดู กลบั กา๊ ซเรอื นกระจก นอกเหนอื จากสว่ นอน่ื ๆ ขา้ งตน้ ดงั ท่กี ล่าวไปแล้ว ตัวอยา่ งเช่น 1) ข้อมูลปริมาณการปล่อยและดูดกลับก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมอื่นๆ ที่อยู่ใน กจิ กรรมขอบเขตท่ี 3 2) รายละเอียดแสดงปริมาณก๊าซเรือนกระจกแยกตามสาธารณูปโภคที่อยู่ภายใน ขอบเขตของการประเมิน 3) รายละเอยี ดแสดงการนำ� ผลลพั ธท์ ไ่ี ดจ้ ากประเมนิ ไปประยกุ ตใ์ ชต้ อ่ เชน่ การนำ� ไปใช้ เปรียบเทียบร่วมกับค่าตัวเลขท่ีสะท้อนค่าใช้จ่ายที่ลดลง หรือตัวเลขที่สะท้อน ถึงการบริการขององค์กร เพอ่ื แสดงถงึ ความมีประสิทธิภาพขององค์กร 4) นโยบาย และ/หรอื แนวทางการบรหิ ารจดั การเพอ่ื การลดปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจก ท่ีเกดิ ขน้ึ จากกิจกรรมภายในองค์กร ขน้ั ตอนที่ 8 การทวนสอบขอ้ มลู ปริมาณกา๊ ซเรอื นกระจกและปรับปรงุ รายงาน การทวนสอบผลการค�ำนวณปริมาณการปล่อยและดูดกลับก๊าซเรือนกระจกของ องคก์ ร เปน็ กระบวนการทม่ี จี ดุ มงุ่ หมายเพอ่ื ตรวจสอบผลการคำ� นวณปรมิ าณการปลอ่ ย และดดู กลบั กา๊ ซเรอื นกระจกทอ่ี งคก์ รไดร้ ายงานไวใ้ หม้ คี วามถกู ตอ้ งตามหลกั การแสดงผล ได้แก่ ความตรงประเด็น ความสมบูรณ์ ความไม่ขัดแย้งกัน ความถูกต้อง และความ โปรง่ ใส โดยกระบวนการทวนสอบโดยทัว่ ไป มรี ายละเอยี ดดงั น้ี องคก์ ารบริหารจดั การกา๊ ซเรือนกระจก (องค์การมหาชน)  |  57 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ้ ม 

1. ศึกษาข้อก�ำหนดต่างๆ ตามมาตรฐาน หรอื แนวทางทีม่ ีผลบงั คับใช้ ผู้ทวนสอบจะต้องท�ำความเข้าใจในภาพรวมของข้อก�ำหนดต่างๆ ตามมาตรฐาน ไดแ้ ก่ ISO 14064-1, ISO 14064-3 แนวทางการประเมนิ คารบ์ อนฟตุ พรนิ้ ทข์ ององคก์ ร และแนวทางการประเมินคารบ์ อนฟุตพรนิ้ ทข์ ององค์กรปกครองสว่ นท้องถน่ิ 2. ก�ำหนดระดบั ของการรับรอง 2.1 ระดับการรับรองแบบสมเหตุสมผล (Reasonable Assurance) เป็นระดับ การรับรองท่ีผู้ทวนสอบให้การรับรองผลการประเมินท่ีมีการตรวจสอบข้อมูล บญั ชรี ายการกา๊ ซเรอื นกระจก วธิ กี ารวดั ปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจก การคำ� นวณ และการจดั ทำ� รายงานผลโดยอา้ งองิ ตามมาตรฐาน และมกี ารแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาด หรอื ชแ้ี จงขอ้ ละเวน้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ภายในรายงานผลการประเมนิ แลว้ กบั ผทู้ วนสอบ 58  |  แนวทางการประเมนิ คารบ์ อนฟตุ พรน้ิ ท์สำ� หรับองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถนิ่

2.2 ระดับการรับรองแบบจ�ำกัด (Limited Assurance) เป็นระดับการรับรองที่ ให้การรับรองแก่ผลการประเมินที่มีการตรวจสอบและแก้ไขสาระส�ำคัญของ ขน้ั ตอนการประเมนิ และรายงานผลเพยี งบางสว่ น 3. กำ� หนดวตั ถปุ ระสงค์ ขอบเขต ความมสี าระสำ� คญั และหลกั เกณฑข์ องการทวนสอบ 4. ทบทวนเนอ้ื หา และตรวจสอบผลการประเมนิ ในรายงานผลการคำ� นวณปรมิ าณ การปลอ่ ยและดดู กลบั กา๊ ซเรือนกระจกขององคก์ ร 4.1 เอกสารรายงานผลการตรวจวดั ปรมิ าณการลดกา๊ ซเรอื นกระจก ไดแ้ ก่ เอกสาร ที่เก่ียวข้องกับข้อมูลองค์กร เอกสารอ้างอิงสนับสนุน เอกสารการติดตามผล และการค�ำนวณการลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกรายละเอียดการอธิบาย เทคโนโลยที ใี่ ช้ ไดแ้ ก่ รายงานคารบ์ อนฟตุ พรนิ้ ทข์ ององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ เอกสารอา้ งองิ สนบั สนนุ ไดแ้ ก่ ใบเสรจ็ รบั เงนิ บนั ทกึ ตา่ งๆ เอกสารการตดิ ตามผล และคำ� นวณการลดปรมิ าณก๊าซเรอื นกระจก ได้แก่ โปรแกรมค�ำนวณปริมาณ กา๊ ซเรือนกระจกขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ 4.2 ทบทวนข้อตกลงเบ้อื งตน้ และแผนการทวนสอบ ได้แก่ วตั ถุประสงค์ ขอบเขต สาระส�ำคัญ หลักเกณฑ์การทวนสอบ โดยวัตถุประสงค์การทวนสอบเพ่ือ ทบทวนการด�ำเนินการทวนสอบว่ารายงานการติดตามผลและเอกสาร สนับสนุนอื่นๆ ครบถ้วนสมบูรณ์ ทวนสอบระบบและขั้นตอนการติดตามผล เป็นไปตามที่ได้เสนอไว้ในแผนการติดตามผล และวิเคราะห์ข้อมูลการลด ปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจกทไี่ ดบ้ นั ทกึ และจดั เกบ็ ไวต้ ามแผนการตดิ ตามผลและ แสดงขอ้ สรปุ ยนื ยนั เอกสารหรอื หลกั ฐานทใี่ ชอ้ า้ งองิ เปน็ เอกสารจรงิ และแจง้ เกณฑ์ การทวนสอบทีอ่ ้างองิ ตามมาตรฐานตา่ งๆ 5. กำ� หนดแผนการทวนสอบ ผทู้ วนสอบตอ้ งกำ� หนดแผนการดำ� เนนิ งานของการทวนสอบโดยพจิ ารณาจากความ มีนัยส�ำคัญ ซ่ึงจะท�ำให้การทวนสอบสามารถด�ำเนินการได้อย่างมีประสิทธิผล โดยสามารถรักษาระดับความเสี่ยงต่างๆ ท่ีจะเกิดข้ึนในการทวนสอบไว้ในระดับต�่ำ ซ่ึงสามารถยอมรับได้ ซ่งึ รายการทีอ่ ยใู่ นแผนการทวนสอบ ไดแ้ ก่ ก�ำหนดประเภทของ วธิ กี ารดำ� เนนิ งานและขอบเขตของการดำ� เนนิ งาน ตารางการทำ� งาน สถานทท่ี จี่ ะเขา้ เยย่ี มชม องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน)  |  59 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 

บุคคลท่ีท�ำหน้าท่ีในการทวนสอบ ก�ำหนดวิธีการสุ่มเลือกตัวอย่างและจ�ำนวนตัวอย่าง กำ� หนดระดบั การรบั รอง (Level of Assurance) และความมสี าระสำ� คญั (Materiality) 6. การทวนสอบปรมิ าณกา๊ ซเรอื นกระจกตามแผนการดำ� เนนิ งาน ผ้ทู วนสอบต้องดำ� เนินการทวนสอบตามแผนท่ีวางไว้ หากมคี วามจ�ำเปน็ ที่จะต้องมี การเปลี่ยนแปลงแผนการด�ำเนินงานการทวนสอบจะต้องด�ำเนินการตามข้ันตอนของ แผนทเี่ ปลยี่ นแปลงใหมโ่ ดยผทู้ วนสอบนน้ั โดยเรมิ่ ตน้ จากการทวนสอบหลกั ฐานเกย่ี วกบั การระบุขอบเขตการด�ำเนินงานขององค์กร การระบุแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจก การกำ� หนดขอบเขตการค�ำนวณ วธิ กี ารเก็บรวบรวมขอ้ มลู สำ� หรับการประเมนิ ปรมิ าณ การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจก การเลอื กใชค้ า่ การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจก รวมไปถงึ หลกั ฐาน เกี่ยวกับกระบวนการค�ำนวณปรมิ าณการปลอ่ ยกาซเรอื นกระจก และอ่นื ๆ ท้งั น้ี ในวนั ท่เี ข้าไปด�ำเนนิ การทวนสอบองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ ผู้ทวนสอบต้อง ดำ� เนนิ การ ดังน้ี (1) การดำ� เนินการเปิดประชุม (2) การสอื่ สารระหวา่ งการทวนสอบ (3) บทบาท และความรบั ผดิ ชอบของผนู้ �ำทางและผูส้ ังเกตการณ์ (4) การรวบรวมและการทวนสอบข้อมูล (5) การจดั ท�ำรายงานสงิ่ ทพ่ี บในการทวนสอบ (6) การจดั เตรียมสรุปผลในการทวนสอบ (7) การด�ำเนินการปิดประชมุ (8) เก็บขอ้ มลู ในระหวา่ งการทวนสอบเทยี บกบั เกณฑก์ ารทวนสอบ (9) ขอ้ มูลจากการทวนสอบ ไดแ้ ก่ เอกสาร บันทึก สงั เกต สมั ภาษณ์ 7. การประเมนิ ผลและการใหค้ วามเหน็ ผู้ทวนสอบต้องประเมินหลักฐานและข้อมูลต่างๆ ที่ได้รับจากการด�ำเนินงานตาม ข้ันตอนของแผนการทวนสอบ เพอ่ื ทำ� การประเมินบทสรปุ การทวนสอบ และจัดเตรยี ม เอกสารขอ้ คดิ เหน็ /ขอ้ เสนอแนะการทวนสอบ (Verification Statement) และรายงาน การทวนสอบ (Verification Report) อยา่ งเป็นทางการ ดังรปู ที่ 4 60  |  แนวทางการประเมินคาร์บอนฟุตพร้นิ ทส์ �ำหรับองคก์ รปกครองส่วนท้องถ่นิ

รปู ท่ี 4 ขน้ั ตอนการทวนสอบขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่น ส�ำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นท่ีประสงค์จะท�ำการทวนสอบโดยบุคคลท่ี 3 ควรเตรียมการและวางแผนเบ้ืองต้นก่อนที่จะเริ่มเข้าสู่กระบวนการทวนสอบ โดยมี แนวทางการปฏิบตั กิ าร ดังน้ี 1. ท�ำการศึกษาข้อก�ำหนดต่างๆ ของการทวนสอบตามมาตรฐาน หรือแนวทาง ทีม่ ผี ลบังคบั ใช้ 2. การเลือกผู้ทวนสอบที่มีความสามารถ มีประสบการณ์ทางเทคนิค และไม่มี ส่วนได้ส่วนเสยี กับองค์กร 3. สอื่ สารใหผ้ ู้ทเี่ กี่ยวขอ้ งรับทราบวัตถปุ ระสงคแ์ ละเป้าหมายของการทวนสอบ 4. จัดเตรียมรายงานผลการตรวจวัดปริมาณการลดก๊าซเรือนกระจก เอกสาร การตดิ ตามผลและค�ำนวณการลดปรมิ าณก๊าซเรือนกระจก และเอกสารอา้ งองิ สนับสนุน ได้แก่ ใบเสร็จรับเงนิ แบบฟอร์มบนั ทึกข้อมูล และบันทกึ ตา่ งๆ ตาม ทผี่ ูท้ วนสอบแจ้ง องคก์ ารบริหารจดั การกา๊ ซเรอื นกระจก (องคก์ ารมหาชน)  |  61 กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล้อม 

5. จัดเตรียมบุคลากรส�ำหรับให้การสัมภาษณ์ และพาคณะผู้ทวนสอบเย่ียมชม ในพื้นท่ี 6. หากไดร้ บั เอกสารขอ้ คดิ เหน็ /ขอ้ เสนอแนะจากการทวนสอบ องคก์ รฯ ตอ้ งดำ� เนนิ การแก้ไข โดยพิจารณาจากลักษณะและความมีนัยส�ำคัญของความผิดพลาด ทเี่ กดิ ขน้ึ และตอ้ งมกี ารสอ่ื สารทำ� ความเขา้ ใจเกยี่ วกบั ประเดน็ เหลา่ นนั้ กลบั ไปยงั ผทู้ วนสอบ การปรับปรงุ รายงาน เม่ือองค์กรฯ ได้รับรายงานการทวนสอบแล้ว องค์กรฯ ต้องด�ำเนินการปรับปรุง รายงานปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากกิจกรรมขององค์กรปกครองส่วน ทอ้ งถน่ิ ใหเ้ ปน็ ไปตามหลกั การการแสดงผลคารฟ์ ตุ พรน้ิ ทท์ สี่ ำ� คญั 5 ประการ ไดแ้ ก่ ความตรงประเดน็ ความสมบรู ณ์ ความไมข่ ดั แยง้ กนั ความถกู ตอ้ ง และความโปรง่ ใส 62  |  แนวทางการประเมนิ คารบ์ อนฟุตพรนิ้ ท์ส�ำหรบั องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่ิน

เอกสารอ้างอิง องคก์ ารบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). ชว่ ยโลกคลายรอ้ น@ องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน. พมิ พค์ ร้ังที่ 2. กรุงเทพฯ: บรษิ ทั พีทู ดไี ซน์ แอนด์ พริ้นท์ จำ� กัด. ตุลาคม 2559. องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). แนวทางการประเมินคาร์บอน ฟตุ พรน้ิ ทข์ ององคก์ ร. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. กรงุ เทพฯ: บรษิ ทั อมรนิ ทรพ์ รน้ิ ตง้ิ แอนดพ์ บั ลชิ ชง่ิ จ�ำกัด (มหาชน). กรกฎาคม 2554. องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). แนวทางการประเมินคาร์บอน ฟตุ พร้ินท์ขององค์กรปกครองสว่ นท้องถนิ่ . พมิ พ์ครงั้ ท่ี 1. กรงุ เทพฯ: บรษิ ทั เอส. พ.ี ไทย เพรส จ�ำกดั . พฤศจกิ ายน 2554. องคก์ ารบรหิ ารจดั การกา๊ ซเรือนกระจก (องคก์ ารมหาชน)  |  63 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม