(ລວມ)ວິຊາພາສາລາວສາຍຄູປະຖົມລະບົບ11+3+2 ຕໍ່ເນື່ອງ

ການຟງັ ທ່ ີດແີ ມ່ ນຂະບວນການສ່ ສື ານທ່ ກີ ່ ໍໃຫເ້ ກີດປະໂຫຍດຕ່ ໍສງັ ຄມົ ແລະ ປະເທດຊາດ ເຊ່ ນັ ຟັງການ ອະທບິ າຍເລ່ ອື ງ \"ການຮກັ ສາສຸຂະພາບສ່ ວນບຸກຄນົ \", ຜູຟ້ ງັ ຈະໄດຮ້ ບັ ຮູແ້ ນວຄວາມຄດິ ໃຫມ່ ຕ່ າງໆໃນການຮກັ ສາ ສຸຂະພາບຈາກການຟງັ , ຖາ້ ຜູຟ້ ງັ ນໍາໄປປະຕບິ ດັ ຕາມ, ຜູຟ້ ງັ ຍອມມສີ ຸ ຂະພາບແຂງແຮງ ສງັ ຄມົ ຈະມສີ ະມາຊກິ ທ່ ມີ ີ ສຸຂະພາບເຂມັ້ ແຂງ ສາມາດພດັ ທະນາປະເທດຊາດ ໄດຢ້ ່ າງເຂມັ້ ແຂງ. ໃນບາງຄງັ້ ລດັ ຕອ້ ງການຄວາມຮ່ ວມມຈື າກປະຊາຊນົ ຫຼື ພາກສ່ ວນອ່ ນື ໃນບາງເລ່ ອື ງ ເຊ່ ນັ ການເສຍພາສີ ອາກອນ, ການເລອື ກຕງັ້ ສະພາແຫ່ ງຊາດ... ລດັ ຈະປະຊາສໍາພນັ , ແຈງ້ ເລອື້ ງຕ່ າງໆ ຜ່ ານສ່ ເື ອເລກັ ໂຕຣນກິ ເຊ່ ັນ ວທິ ະຍຸ ກະຈາຍສຽງ, ໂທລະພາບ, ການແຈງ້ ຂ່ າວສານ ເຊ່ ນັ ນທີິ້ ໍາໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ຮບັ ຮູຂ້ ່ າວສານ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການ ຂອງລດັ ແລວ້ ເກດີ ຄວາມຮ່ ວມມື ແລະ ປະຕບິ ດັ ຕາມ ເຊ່ ງິ ຍ່ ອມເປນັ ປະໂຫຍດຕ່ ໍປະເທດຊາດຢ່ າງແທຈ້ ງິ . 4. ລກັ ສະນະ, ອຸປະສກັ ແລະ ສລິ ະປະຂອງການຟງັ 4.1. ລກັ ສະນະຂອງການຟງັ ຢາກເຝກິ ການຟງັ ໃຫໄ້ ດຮ້ ບັ ຜນົ ດ,ີ ເຮາົ ຄວນຮູລ້ ກັ ສະນະຂອງຜູຟ້ ງັ ທ່ ດີ ີ ເພ່ ອື ເປນັ ແນວທາງໃນການເຝກິ ດ່ ງັ ຕ່ ໍໄປນ:ີ້ - ຕງັ້ ໃຈວ່ າຈະມາຟງັ ເຂາົ ເວາົ້ ແທໆ້ . - ບ່ ໂໍ ອລ້ ມົ ກນັ . - ບ່ ໍເວາົ້ ສອຍຄວາມ. - ຟງັ ຢ່ າງຕງັ້ ໃຈ ແລະ ໃຊຄ້ ວາມຄດິ . - ຖາ້ ມຕີ ອນໃດບ່ ໍເຂາົ້ ໃຈຄວນຫາໂອກາດຊກັ ຖາມ. - ຫຼງັ ຈາກຟງັ ແລວ້ , ຄວນທບົ ທວນຄນື ວ່ າເລ່ ອື ງທ່ ີໄດຟ້ ງັ ໄປນນັ້ ມຂີ ໍເ້ ທັດຈງິ ພຽງໃດ, ມສີ ່ ງິ ໃດຈະນາໄປ ປະຕບິ ດັ ໃຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດຕາມໂອກາດອນັ ສມົ ຄວນ. 4.2. ອຸປະສກັ ການຟງັ ການຟງັ ທ່ ບີ ່ ມໍ ປີ ະສດິ ທຜິ ນົ ນນັ້ ມສີ າເຫດ 3 ຢ່ າງຄື : ກ. ລະບບົ ການຮບັ -ການສ່ ງົ ບ່ ໍປກົ ກະຕິ ຜູສ້ ່ ງົ ສານບ່ ໍມສີ ະມດັ ຖະພາບການເວາົ້ , ອອກສຽງບ່ ແໍ ຈ່ ມແຈງ້ , ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາ◌ໍພາສາບ່ ໍຖກື ຕອ້ ງ, ເຮດັ ໃຫຜ້ ູ ້ ຟງັ ຕຄີ ວາມຫມາຍຜດິ ໄປຈາກຄວາມຫມາຍເດມີ . ຜູຮ້ ບັ ສານບ່ ໍມສີ ະມດັ ຖະພາບການຟງັ ຈ່ ງິ ເປນັ ເນອື້ ເລ່ ອື ງບ່ ໍຊດັ ເຈນ, ຕຄີ ວາມຫມາຍຜດິ ເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມ ເຂາົ້ ໃຈຜດິ ໄປຈາກສ່ ງິ ທ່ ຜີ ູເ້ ວາົ້ ຕອ້ ງການ ຫຼື ເກດີ ຈາກຜູຟ້ ງັ ມຄີ ວາມຮູ ້ ແລະ ປະ ສບົ ການຫນອ້ ຍ, ມຄີ ວາມຮູຈ້ າ◌ໍກດັ ກ່ ຽວກບັ ຄາໍ ສບັ ຈ່ ງິ ບ່ ໍສາມາດຮບັ ສານໄດຢ້ ່ ງຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ກງົ ກບັ ຄາໍ ເວາົ້ ທ່ ຜີ ູເ້ ວາົ້ ອອກມາ. ສ່ ສື ານຕດິ ຂດັ ເຊ່ ນັ ເຄ່ ອື ງກະຈາຍສຽງເປ່ ເພ, ໃຊກ້ ານບ່ ໍໄດ,້ ສຽງບ່ ໍມ່ ວນ, ເຮດັ ໃຫກ້ ານ ສ່ ສື ານບ່ ໍຈະແຈງ້ ຫຼື ຟງັ ບ່ ໍຊດັ ເຈນຈນົ ກະຕວງວ່ າຜູເ້ ວາົ້ ໆເລ່ ອື ງຫຍງັ ເຊ່ ງິ ເປນັ ສາເຫດເຮດັ ໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ບາງຄນົ ບ່ ໍສນົ ໃຈຟງັ . ການສ່ ສື ານຈ່ ງິ ມອີ ຸປະສກັ ເກດີ ຂນຶ້ ລະຫວ່ າງຜູສ້ ່ ງົ ສານກບັ ຜູຮ້ ບັ ສານ. ຂ. ສ່ ງິ ກະຕຸກພາຍໃນ ສ່ ງິ ກະຕຸກພາຍໃນຕວົ ຂອງຜູຟ້ ງັ ມຫີ ຼາຍຢ່ າງທ່ ເີ ປນັ ຜນົ ກະທບົ ແລະ ອຸປະສກັ ຕ່ ກໍ ານຟງັ ເຊ່ ນັ - ມຄີ ວາມເຂາົ້ ໃຈຜດິ ວ່ າ ການໄດຍ້ ນິ ຄກື ານໄດຟ້ ງັ ຈ່ ງິ ຟງັ ພໍໄດຍ້ ນິ ສຽງ ແຕ່ ບ່ ໍໃສ່ ໃຈເລ່ ອື ງທ່ ຟີ ງັ ຈນົ ບ່ ໍເຂາົ້ ໃຈ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 96 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ວ່ າຜູໃ້ ດເວາົ້ ຕອ້ ງການສ່ ງົ ສານອນັ ໃດ ເພ່ ອື ຫຍງັ - ຜູຟ້ ງັ ມທີ ດັ ສະນະຄະຕທິ ່ ບີ ່ ໍດຕີ ່ ຜໍ ູເ້ ວາົ້ , ບ່ ມໍ ກັ ຄນົ ຜູເ້ ວາົ້ ຈ່ ງິ ບ່ ໍສນົ ໃຈຟງັ . - ຜູຟ້ ງັ ເລອື ກຟັງບຸກຄນົ ເວາົ້ , ສນົ ໃຈແຕ່ ຜູເ້ ວາົ້ ທ່ ມີ ຊີ ່ ສື ຽງ ແລະ ບດົ ບາດໃນສງັ ຄມົ ຫຼື ມຄີ ວາມ ສາ◌ໍພນັ ສ່ ວນຕວົ ກບັ ຜູຟ້ ງັ . ດ່ ງັ ນນັ້ , ຜູຟ້ ງັ ຈ່ ງິ ຟງັ ເພ່ ອື ຄວາມເຊ່ ອື ຖຕື ວົ ບຸກຄນົ ຫຼາຍກວ່ າການຟງັ ເພ່ ອື ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ. - ສະຫຸຼບ ແລະ ປະເມີນຄ່ າກ່ ອນທ່ ີຈະຟັງຈນົ ຈບົ , ເຊ່ ງິ ເຮດັ ໃຫກ້ ານຈບັ ໃຈຄວາມສໍາຄນັ ແລະ ການຕີ ຄວາມຫມາຍສານຜດິ ໄປຈາກຈດຸ ປະສງົ ຂອງຜູເ້ ວາົ້ . - ຄດິ ລ່ ວງຫນາ້ ໄປກ່ ອນວ່ າ ເລ່ ອື ງນນັ້ ເຄຍີ ຟງັ ມາກ່ ອນແລວ້ ແລະ ບ່ ໍຈາໍ ເປນັ ຟງັ ຊໍາຄນື ອກີ ຫຼື ດວ້ ຍ ຮູບການ ສະຫຸຼບເອາົ ເອງຈາກການຟງັ ອາລພະບດົ ຂອງຜູເ້ ວາົ້ ວ່ າ ເລ່ ອື ງທ່ ນີ າໍ ມາເວາົ້ ບ່ ໍ ເປນັ ຫນາ້ ສນົ ໃຈ, ບ່ ໍມຄີ ຸນຄ່ າຈ່ ງິ ບ່ ໍຈາໍ ເປນັ ຟງັ ໃຫຈ້ ບົ , ທງັ ທ່ ຜີ ູເ້ ວາົ້ ນາໍ ເອາົ ຄວາມຮູໃ້ ຫມ່ ໆເພ່ ມີ ເລ່ ອື ງທ່ ເີ ຄຍີ ເວາົ້ ມາແລວ້ ຫຼື ຜູເ້ ວາົ້ ບ່ ໍຮູກ້ ະຕຸກຈດິ ໃຈຂອງຜູຟ້ ງັ . ແຕ່ ເນອື້ ເລ່ ອື ງອາດຈະໃຫຂ້ ໍ້ ມນູ ທ່ ສີ ນົ ໃຈກໍໄດ.້ - ມີຄວາມຮູ ສ້ ຶກວິຕົກກັງວົນນໍາເລ່ ືອງອ່ ືນໆ ຫຼື ມີອາລົມທາງຈດິ ໃຈບ່ ໍປົກກະຕຈິ າກເງ່ອື ນໄຂ ແລະ ສາເຫດອ່ ນື ໆ ຜູຟ້ ງັ ຈ່ ງິ ຕງັ້ ສະມາທບິ ່ ໄໍ ດ,້ ອາລມົ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຈ່ ງຶ ເປນັ ອຸປະສກັ ຕ່ ໍການຟງັ ເຊ່ ນັ ຄວາມໂສກເສາົ້ ເສຍໃຈ, ຄວາມໂກດແຄນ້ , ຄວາມອດິ ເມ່ ອື ຍ ແລະ ບນັ ຫາອ່ ນື ໆ. - ຕາມທໍາມະດາຄນົ ເຮາົ ມກັ ໃຊເ້ ວລາຫວ່ າງຄດິ ເຖິງແຕ່ ເລ່ ອື ງອ່ ນື ໆໃນເວລາຟັງຄນົ ອ່ ນື ເວາົ້ ສະເພາະຕາມ ປກົ ກະຕິຄນົ ເຮາົ ມຄີ ວາມຄິດໃນອດັ ຕາຄວາມໄວຄດິ ສະເລ່ ຍແລວ້ ປະມານ 400 ຄໍາ ຕ່ ໍນາທີ. ແຕ່ ເວາົ້ ໃນອດັ ຕາ ຄວາມໄວໂດຍສະເລ່ ຍ 125 - 150 ຄໍາຕ່ ໍນາທ,ີ ຄວາມແຕກຕ່ າງເຊ່ ນັ ນເີ້ ຮດັ ໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ມຈີ ດິ ໃຈຫ່ າງເຫນີ ອອກຈາກ ການຟງັ ຄາໍ ເວາົ້ ຂອງຄນົ ອ່ ນື . ຄ. ສ່ ງິ ກະຕຸກຊຸກຍູພ້ າຍນອກ. ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ແລະ ສະຖານທ່ ີໃນເວລາຟັງເປນັ ອຸປະສກັ ເຮດັ ໃຫກ້ ານຟັງບ່ ໍປະສບົ ຜນົ ສໍາ ເລດັ ໄດ້ ເຊ່ ນັ ສຽງເວົາ້ ຂອງຜູຟ້ ັງຟົດສະນ່ ນັ , ແສງສະຫວ່ າງບ່ ໍພຽງພໍ, ອາກາດໃນຫອ້ ງຮຽນອບົ ເອາົ້ ຫຼື ເຢັນເກີນໄປ, ສຽງລດົ ຍານພາຫະນະສ່ ງົ ສຽງຟດົ ສະນ່ ນັ ແລະ ບນັ ຫາອ່ ນື ໆ. 4.3. ສລິ ະປະຂອງການຟງັ ຜູຟ້ ງັ ທ່ ດີ ຄີ ວນມສີ ລິ ະປະການຟງັ ຄ:ື - ສກຶ ສາ ແລະ ທາຄວາມເຂາົ້ ໃຈລ່ ວງໜາ້ ກ່ ຽວກບັ ຫວົ ຂໍທ້ ່ ີຈະຟງັ ເຊ່ ນັ : ສບັ ພາສາສະເພາະ, ທດັ ສະນະ ຕ່ າງໆ ຂອງຄນົ ອ່ ນື ໃນຫວົ ຂໍດ້ ຽວກນັ ເປນັ ຕນົ້ , ນອກຈາກນຄີ້ ວນສກຶ ສາອກິ ວ່ າ ຜູເ້ ວາົ້ ແມ່ ນໃຜ, ມປີ ະສມົ ການດາ້ ນ ໃດແດ່ , ມຄີ ວາມເຊ່ ອື ແລະ ມທີ ດັ ສະນະແນວໃດຕ່ ໍຫວົ ຂທໍ້ ່ ຈີ ະເວາົ້ . - ຟງັ ແລະ ສງັ ເກດວທິ ກີ ານຂອງພທິ ກີ ອນແນະນາໍ ຜູເ້ ວາົ້ ມຕີ ໍາແໜ່ ງວຽກງານໃດ, ມວີ ຸດທິ ຄວາມສນົ ໃຈ, ຄວາມຊ່ ຽວຊານພເິ ສດດາ້ ນໃດ ເພ່ ອື ນໍາມາພຈິ າລະນາໃນຂນັ້ ຕນົ້ ວ່ າ ຜູເ້ ວາົ້ ສາມາດໃຫຂ້ ໍຄ້ ດິ ເຫນັ , ເຖງິ ສາລະສໍາຄນັ ໃນຫວົ ຂໍກ້ ໍໄດ້ ແລະ ມຄີ ວາມເຊ່ ອື ຖພື ຽງໃດ. - ມປີ ະຕກິ ລິ ຍິ າຕອບສະໜອງຜູເ້ ວາົ້ ດວ້ ຍວດັ ຈະນາພາສາ ແລະ ອະວດັ ຈະນະພາສາ ເພ່ ອື ໃຫຜ້ ູເ້ ວາົ້ ຮູວ້ ່ າ ຜູ ້ ຟງັ ເຂາົ້ ໃຈເລ່ ອື ງທ່ ຟີ ງັ ແຈ່ ມແຈງ້ ພຽງໃດ. ໃນກໍລະນມີ ອີ ຸປະສກັ ໃນການຟງັ ກໍສະແດງກລິ ຍິ າໃຫຜ້ ູເ້ ວາົ້ ຮູ ້ ດວ້ ຍຄວາມ ສຸພາບໜາ້ ນບັ ຖ,ື ມບີ າງຄງັ້ ຜູເ້ ວາົ້ ຫາກເວາົ້ ເກນີ ເວລາ ຜູຟ້ ງັ ອາດຈະລຸກຂນຶ້ ຂໍຮອ້ ງດວ້ ຍຄວາມສຸພາບ, ມຄີ ວາມເວາົ້ ມີ ລກັ ສະນະໃຫຜ້ ູເ້ ວາົ້ ເຊາົ ເວາົ້ . ຟງັ ແລວ້ ຈບັ ປະເດນັ ສໍາຄນັ , ພະຍາຍາມສງັ ເກດລກັ ສະນະສະເພາະຕວົ ຂອງຜູເ້ ວາົ້ ເຊ່ ນັ : ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 97 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ອາລໍາພະບດົ , ລໍາດບັ ເລ່ ອື ງ, ການຍກົ ຕວົ ຢ່ າງ, ການອະທບິ າຍລະອຽດ, ການສະເໜຫີ ຼກັ ຖານອາ້ ງອີງ ຫຼື ວ່ າການ ປຽບທຽບ, ຕອ້ ງຕດິ ຕາມຟງັ ບຸກຄນົ ນນັ້ ເປນັ ປະຈາໍ ເຊ່ ງິ ຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ສາມາດຈບັ ເດນັ ສໍາຄນັ ຈາກການຟງັ , ຈາກ ການໃຊຖ້ ອ້ ຍຄໍາຂອງຜູເ້ ວາົ້ ໄດງ້ ່າຍ. - ມສີ ະມາທໃິ ນການຟງັ ແລະ ກຽມພອ້ ມທ່ ຈີ ະຟງັ ສານ ເຖງິ ແມ່ ນວ່ າສະພາບແວດລອ້ ມ ຈະມອີ ຸປະສກັ ຕ່ ໍ ການຟງັ ກຕໍ າມ, ຜູຟ້ ງັ ບ່ ໍຄວນສນົ ໃຈນາໍ ສ່ ວນປະກອບອ່ ນຶ ໆຂອງຜູເ້ ວາົ້ ເຊ່ ນັ : ເຄ່ ອື ງແຕ່ ງກາຍ ຫຼື ລກັ ສະນະສະເພາະ ຕວົ ຂອງຜູເ້ ວາົ້ . - ການຈດົ ບນັ ທກຶ ໃຈຄວາມສໍາຄນັ ເພ່ ອື ນາໍ ໄປໃຊໃ້ ຫເ້ ປນັ ປະໂຫຍດໃນໂອກາດຕ່ ໄໍ ປ ອາດຈະຈດົ ສະເພາະ ຂໍຄ້ ວາມທ່ ສີ ໍາຄນັ ຂອງເລ່ ອື ງ, ທດັ ສະນະຜູເ້ ວາົ້ ຂໍຄ້ ວາມເປນັ ຈງິ ແລະ ລກັ ຖານຕ່ າງໆໄວໂ້ ດຍຫຍ.ໍ້ ເມ່ ອື ມເີ ວລາ ຄວນ ອ່ ານທບົ ທວນເພ່ ອື ເພ່ ມີ ຕ່ ມື ເນອື້ ໃນໃຫສ້ ມົ ບູນ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈເລ່ ອື ງທ່ ຟີ ງັ ມາແລວ້ . ການຈດົ ບນັ ທກຶ ອາດຈະບນັ ທກຶ ຂສໍ້ ງົ ໄສ ເພ່ ອື ນໍາມາຊກັ ຖາມຜູເ້ ວາົ້ ໃນຕອນທາ້ ຍ ຫຼງັ ຈາກຜູເ້ ວາົ້ ນນັ້ ເວາົ້ ຈບົ ແລວ້ ຊກັ ຖາມແບບກງົ ໄປກງົ ມາ, ບ່ ໍຄວນເວາົ້ ຍາວ, ບ່ ເໍ ວາົ້ ອອ້ ມຈນົ ຜູຟ້ ງັ ຈບັ ປະເດນັ ຄາໍ ຖາມບ່ ໍໄດ.້ 8. ໃຈຄວາມ ການຟງັ ແມ່ ນທກັ ສະຫນ່ ງຶ ໃນສ່ ທີ ກັ ສະທ່ ມີ ະນດຸ ໃຊຕ້ ດິ ຕ່ ໍພວົ ພນັ ເຊ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ , ສະນນັ້ , ການຟງັ ຈ່ ງິ ມີ ຄຸນປະໂຫຍດ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຢ່ າງໃຫຍ່ ຫຼວງ ຕ່ ກໍ ານດໍາລງົ ຊວີ ດິ ຂອງຄນົ ເຮາົ ຢ່ ູໃນ ສງັ ຄມົ . ແຕ່ ການຟງັ ນນັ້ ຈະຟງັ ໄດດ້ ,ີ ມປີ ະສດິ ທພິ າບສູງໄດກ້ ໍຕ່ ເໍ ມ່ ອື ຜູຟ້ ງັ ເຂາົ້ ໃຈເຖງິ ວທິ ,ີ ຫຼກັ ການ ທ່ ສີ າໍ ຄນັ ໃນການຟງັ ຈ່ ງິ ຈະເຮດັ ໃຫກ້ ານຟງັ ນນັ້ ບນັ ລຸຕາມຈດຸ ປະສງົ . 9. ວຽກເພ່ ມີ 1. ການຟງັ ມຄີ ວາມສາຄນັ ຫຍງັ ແດ່ ຕ່ ໍການດາາລງົ ຊວີ ດິ ຂອງຄນົ ເຮາົ ? ຈ່ ງົ ອະທບິ າຍ. 2. ພດຶ ຕກິ ຂອງການຟງັ ທ່ ມີ ປີ ະສດິ ທພິ າບມລີ ກັ ສະນະແນວ ໃດ ?. 3. ອຸປະສກັ ໃນການນ່ ງັ ສະແດງອອກແນວໃດແດ່ ? ອະທບິ າຍ. 4. ນກັ ຟງັ ທ່ ດີ ຄີ ວນມມີ າລະຍາດແນວໃດ ? 5. ນກັ ຮຽນໄປຮ່ ວມຟງັ ໃນກດິ ຈະກໍາອ່ ນື ໆ ທ່ ເີ ພ່ ນິ ບນັ ຍາຍແລວ້ ມາສມົ ທຽບຕລີ າຄາ ພຈິ າລະນະຍານເບ່ ງິ ວ່ າການຟງັ ຂອງແຕ່ ລະຄນົ ທ່ ໄີ ປຮ່ ວມຢ່ ູໃນກອງປະຊຸມນນັ້ ມຂີ ໍຄ້ ດິ ແລະ ທດັ ສະນະເຫດ ຜນົ ຕ່ າງກນັ ຫຼື ບ່ ໍ ? ຍອ້ ນ ສາເຫດໃດ ? ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 98 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ບດົ ທີ 8 ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການເວາົ້ ຈດຸ ປະສງົ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດ: - ບອກໄດຄ້ ວາມຫມາຍຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການເວາົ້ . - ອະທບິ າຍໄດຫ້ ກຼັ ການ ແລະ ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ . - ສາມາດນາໍ ໄປໃຊໃ້ ນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ໃຫເ້ ຫມາະສມົ ກບັ ຊວີ ດິ ຕວົ ຈງິ ໄດ.້ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການເວາົ້ ການເວາົ້ ເປນັ ວທິ ີການຕດິ ຕ່ ໍສ່ ສື ານທ່ ຈີ າໍ ເປນັ ຕອ້ ງໃຊຕ້ ະຫຼອດເວລາ ດວ້ ຍການໃຊສ້ ຽງເວາົ້ ສະແດງຄວາມ ຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ ໃຫຄ້ ນົ ອ່ ນຶ ຮບັ ຮູ,້ ພອ້ ມດຽວກນັ ນນັ້ , ກຕໍ ອ້ ງມກີ ານສະແດງກລິ ຍິ າທ່ າທາງປະກອບການເວາົ້ ຈ່ ງິ ເຮດັ ໃຫ້ ຜູຟ້ ງັ ເຂາົ້ ໃຈງ່າຍຂນຶ້ . ກລິ ຍິ າທ່ າທາງທ່ ສີ ະແດງໃນຂະນະທ່ ມີ ກີ ານເວາົ້ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຫຼາຍເພາະມນັ ຈະເປນັ ສ່ ງິ ບ່ ງົ ບອກເຖິງອາລມົ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ , ນດິ ໄສໃຈຄໍ, ລະດບັ ຄວາມຮູ ້ ແລະ ຄຸນນະທໍາຕ່ າຂອງຜູເ້ ວາົ້ . ການເວາົ້ ມີ ຄວາມສາໍ ຄນັ ເພາະຈະໄດນ້ າໍ ໃຊໃ້ ນການຕດິ ຕ່ ໍເວາົ້ ລມົ ກບັ ຄນົ ອ່ ນຶ ສະເໝີ ບ່ ໍສະເພາະທ່ ໃີ ຊໃ້ ນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ຫາກໄປ ນໍາໃຊກ້ ່ ຽວກບັ ຕດິ ຕ່ ໍທຸລະກດິ ຫຼື ການປະກອບງານຕ່ າງໆ ເຊ່ ນັ : ພທິ ກີ ອນ, ນກັ ສະແດງ, ໂຄສກົ , ນກັ ຮອ້ ງ, ນກັ ຂ່ າວ, ນກັ ການເມອື ງ, ນກັ ບລໍ ຫິ ານ, ຄູອາຈານ, ແພດເຫ່ າຼົ ນເີ້ ປນັ ຕນົ້ . ໃນຂະນະດຽວກນັ ຜູທ້ ່ ເີ ວາົ້ ດກີ ໍໄດດ້ ແີ ຕ່ ຜູທ້ ່ ເີ ວາົ້ ບ່ ໍດ,ີ ກມໍ ຜີ ນົ ຮາ້ ຍແກ່ ຕນົ ເອງເຊ່ ນັ ກນັ . 2. ອງົ ປະກອບຂອງການເວາົ້ ອງົ ປະກອບການເວາົ້ ມີ 5 ຢ່ າງພນື້ ຖານຄ:ື 1). ຜູເ້ ວາົ້ ເປນັ ຜູສ້ ່ ງົ ສານ ຫຼື ເລ່ ອື ງໄປຫາຜູຟ້ ງັ . 2). ສານໝາຍເຖງິ ເລ່ ອື ງ, ຂ່ າວ ຫຼື ຂໍມ້ ູນຕ່ າງໆທ່ ຕີ ອ້ ງການຖ່ າຍທອດໄປຫາຜູຟ້ ງັ . 3). ວທິ ກີ ານສ່ ງົ ສານ ໝາຍເຖິງການຕດິ ຕ່ ໍຂ່ າວສານກນັ ດວ້ ຍວທິ ີໃດໜ່ ງຶ ເຊ່ ນັ : ການສນົ ທະນາ ເຊ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ , ການເວາົ້ ຜ່ ານວທິ ະຍຸກະຈາຍສຽງ, ໂທລະພາບ, ໂທລະສບັ ແລະ ອ່ ນຶ ໆ. 4). ຜູຮ້ ບັ ສານໝາຍເຖງິ ຜູຟ້ ງັ ທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ສານຈາກຜູເ້ ວາົ້ . 5). ຜນົ ກະທບົ ຂອງການເວາົ້ ໝາຍເຖິງ ຜນົ ຂອງຜູຟ້ ງັ ຮບັ ສານໄປແລວ້ ເກດີ ອນັ ໃດຂນຶ້ ເຊ່ ນັ : ເຂາົ້ ໃຈ, ບ່ ໍ ເຂາົ້ ໃຈ, ບ່ ເໍ ຫນັ ພອ້ ມ ຫຼື ພໍໃຈພອ້ ມປະຕບິ ດັ ຕາມ. 3. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການເວາົ້ ຄນົ ເຮາົ ສາມາດໃຊກ້ ານເວາົ້ ເປນັ ເຄ່ ອື ງມໃື ນການສ່ ສື ານດວ້ ຍຈດຸ ມ່ ຸງໝາຍຫຼາຍຢ່ າງຕ່ າງກນັ ເຊ່ ນັ : - ເວາົ້ ເພ່ ອື ບອກເລ່ າົ ໃຫຂ້ ມໍ້ ູນ ເປນັ ການເວາົ້ ໃຫຂ້ ່ າວສານເຜຍີ ແຜ່ ເລ່ ອື ງລາວຕ່ າງໆໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ຮບັ ຮູ.້ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 99 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

- ເວາົ້ ເພ່ ອື ໃຫຄ້ ວາມຮູ ້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈເປນັ ການເວາົ້ ລະອຽດຫາຼ ຍຂນຶ້ ຟງັ ແລວ້ ເກດີ ມປີ ນັ ຍາ ມຄີ ວາມຮູແ້ ລວ້ ນາໍ ໄປປະຕບິ ດັ . - ເວາົ້ ເພ່ ອື ຄວາມເພດີ ເພນີ ເປນັ ການເວາົ້ ຈາສນົ ທະນາແລກປ່ ຽນຄາຄດິ ເຫນັ , ການທກັ ທາຍປາໄສທ່ ບີ ່ ໍເປນັ ທາງການໃນໂອກາດຕ່ າງໆ ລວມທງັ ການເວາົ້ ການສະແດງໃນລາຍການບນັ ເທງິ ອກີ ດວ້ ຍ. - ການເວາົ້ ເປນັ ການປຸກລະດມົ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມສານກຶ ແລະ ການກະທາຕວົ ຈງິ ເຊ່ ນັ : ການປຸກລະດມົ ການ ອອກແຮງງານ, ການຮກັ ສາສະພາບແວດລອ້ ມ. - ເວາົ້ ເພ່ ອື ດງຶ ດູດຈດິ ໃຈໃຫຜ້ ູອ້ ່ ນຶ ເຊ່ ອື ຖື ເຊ່ ນັ : ການໂຄສະນາຕ່ າງໆ. 4. ຫຼກັ ການ ແລະ ມາລະຍາດຂອງການເວາົ້ ນກັ ຮຽນຄວນຮູ ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈຫຼກັ ການເວາົ້ ທ່ ດີ ,ີ ສກຶ ສາໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈແລວ້ ນໍາໄປປະຕບິ ດັ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ. ອາດ ຈະຮຽນແບບຈາກຄູແລວ້ ເຝກິ ດວ້ ຍຕນົ ເອງໃນໂອກາດຕ່ າງໆ. ການເວາົ້ ດເີ ກດີ ຈາກການສກຶ ສາຮ່ າໍ ຮຽນ. ໃນເບອື້ ງຕນົ້ ນກັ ຮຽນຕອ້ ງສນົ ໃຈການຟັງ ແລະ ໃນການເວາົ້ , ການຟງັ ໃຫຫ້ ຼາຍຈະເຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ກາຍເປນັ ນກັ ຟງັ ທ່ ີດ,ີ ຮູສ້ ງັ ເກດ ແລະ ຈ່ ຈື າໍ ຫກຼັ ການເວາົ້ ຂອງຜູເ້ ວາົ້ ທ່ ພີ ບົ ເຫນັ , ຮູສ້ ງັ ເກດບຸກຄະລກິ ະພາບ, ການນາໍ ໃຊສ້ ຽງ, ລລີ າ, ຈງັ ຫວະການເວາົ້ , ຫກຼັ ການເວາົ້ ແລະ ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ ມດີ ່ ງັ ຕ່ ໍໄປນີ້ 4.1. ຫກຼັ ການເວາົ້ ຫກຼັ ການເວາົ້ ປະກອບມ:ີ 1). ການພດັ ທະນາບຸກຄະລກິ ະພາບຂອງຜູເ້ ວາົ້ ບຸກຄະລກິ ະພາບ ໝາຍເຖງິ ຮູບຮ່ າງໜາ້ ຕາ, ການແຕ່ ງກາຍ, ການສະແດອອກທງັ ໝດົ ນບັ ທງັ ສໜີ າ້ ທ່ າທາງ, ສຸຂະພາບ, ການຍ່ າງ, ຢືນ, ນ່ ງັ ... ການເຄ່ ອື ນໄຫວທັງໝດົ ນຖີ້ ືວ່ າເປັນບຸກຄະລກິ ະພາບທງັ ນນັ້ , ຄນົ ທ່ ເີ ວາົ້ ແລວ້ ປະສບົ ຜນົ ສາໍ ເລດັ ກເໍ ພາະມບີ ຸກຄະລກິ ະພາບດີ ເຊ່ ນັ : ທ່ າທາງຄ່ ອງແຄວ້ ໜາ້ ຕາຍມິ້ ແຍມ້ ແຈ່ ມໃສ, ອາລມົ ດ,ີ ນດິ ໄສ ໃຈຄໍເຢອື ກເຢນັ , ມຄີ ວາມສຸພາບອ່ ອນນອ້ ມ, ສ່ ງິ ທ່ ນີ ກັ ຮຽນຄວນພດັ ທະນາບຸກຄະລກິ ະພາບຂອງຕນົ ໃນການເວາົ້ ໄດແ້ ກ່ : - ການແຕ່ ງກາຍທ່ ີດເີ ໝາະສມົ ກບັ ສະພາບຮ່ າງກາຍ, ເພດ, ໄວ, ເລອື ກສີໃຫເ້ ຂາົ້ ກບັ ຕນົ , ເນອື້ ຜາ້ ແລະ ລາຍຜາ້ ເໝາະສມົ ກບັ ຜວີ ພນັ ແລະ ຮູບຮ່ າງແຕາງກາຍໃຫສ້ ຸພາບ, ເໝາະສມົ ກບັ ຍຸກສະໄໝ. - ການວາງທ່ າທາງຜູຟ້ ັງປາຖະໜາຢາກເຫັນໜາ້ ຕາ, ທ່ ທາງຜູເ້ ວາົ້ ມີລັກສະນະທາມະຊາດບ່ ໍແມ່ ນແຂງ ກະດາ້ ງທ່ າທາງກງົ ກນັ ຂາ້ ມຄອື ່ ອນແອ, ເຊຊີ້ າ້ ສ່ ງິ ດ່ ງັ ກ່ າວນລີ້ ວ້ ນແຕ່ ເປນັ ທ່ າທາງທ່ ບີ ່ ໍເໝາະສມົ . - ການເຄ່ ອື ນໄຫວ ຮ່ າງກາຍຖເື ປນັ ການເຄ່ ອື ນໄຫວຢ່ າງໜ່ ງຶ ນບັ ແຕ່ ການໃຊມ້ ,ື ນວິ້ ມ,ື ແຂນ, ຂາ, ຕນົ ຕວົ , ບ່ າໄຫ່ ຼ, ລໍາຄໍ, ໃບໜາ້ ແລະ ອ່ ນຶ ໆ. ການເຄ່ ອື ນໄຫວທຸກຢ່ າງຊ່ ວຍໃຫກ້ ານສ່ ສື ານຄວາມໝາຍໄດເ້ ປນັ ຢ່ າງດີເຊ່ ນັ : ການສານຄວາມໝາຍໂດຍກງົ ໄດແ້ ກ່ ການຊມີ້ ,ື ກວັ ກມ,ື ໂບກມ,ື ຍກົ ມຂື ນຶ້ . ແຕ່ ການເຄ່ ອື ນໄຫວບາງຢ່ າງກສໍ ່ ຄື ວາມ ໝາຍໄດຫ້ າຼ ຍຢ່ າງ. ຜູເ້ ວາົ້ ຕອ້ ງຄາໍ ນງຶ ສະເໝວີ ່ າເຮາົ ຕອ້ ງສ່ ສື ານເລ່ ອື ງໃດ ເຊ່ ນັ : ການເຮດັ ສໜີ າ້ ຈດື ຈາງອາດມຄີ ວາມໝ າຍວ່ າຜດິ ຫວງັ , ເສາົ້ ໃຈ, ທຸກໃຈ, ນອ້ ຍໃຈ ແລະ ອ່ ນຶ ໆ. ການສ່ ສື ານຄວາມໝາຍກໍມຫີ ຼາຍກໍລະນີ ເຊ່ ນັ : ຕາຕ່ ີ, ຕາລານ, ຍກິ ຄວີ້ , ຫ່ ວຼິ ຕາ ແລະ ອ່ ນຶ ໆ. - ການສະແດງອອກທາງໃບໜາ້ ເອນີ້ ວ່ າ “ສໜີ າ້ ” ບາງເທ່ ອື ກໍເອນີ້ ວ່ າ “ສໜີ າ້ ທ່ າທາງ” ການຄບົ ຄາ້ ສະມາຄມົ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 100 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ຄນົ ລາວມຄີ ໍາສຸພາສດິ ສອນວ່ າ ຕອ້ ງສງັ ເກດສໜີ າ້ ທ່ າທາງໃຫດ້ ີ ເພາະສໜີ າ້ ທ່ າທາງຊ່ ວຍບງົ ບອກນດິ ໄສໃຈຄໍຄື “ຄບົ ຄນົ ໃຫຫ້ ຽຼ ວເບ່ ງິ ໜາ້ ຊຜື້ າ້ ໃຫເ້ ບ່ ງິ ເນອື້ ຊເື້ ສອື້ ໃຫເ້ ບ່ ງິ ແພ”. ບາງຄນົ ໜາ້ ຕາກບັ ພດຶ ຕກິ ໍາສະແດງອອກຕ່ າງກນັ , ກ່ ອນ ຈະຄບົ ຄາ້ ສະມາຄມົ ກບັ ໃຜຕອ້ ງເບ່ ງິ ໜາ້ ແລະ ນດິ ໄສໃຈຄໍນາໍ ອກີ . ການເວາົ້ ນນັ້ ຜູເ້ ວາົ້ ຕອ້ ງສະແດງອອກທາງໃບໜາ້ ທ່ ດີ ໃີ ຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ເລ່ ອື ງທ່ ເີ ວາົ້ , ຕອ້ ງເຮດັ ໃບໜາ້ ຍມີ້ ແຍມ້ ແຈ່ ມໃສ, ສ່ ວນການໃຊສ້ າຍຕາກໍມຄີ ວາມສໍາຄນັ , ຜູເ້ ວາົ້ ຈອ້ ງຕາຫຼຽວເບ່ ງິ ຜູຟ້ ງັ ດວ້ ຍຄວາມເປນັ ມດິ , ບ່ ໍຄວນ ໝ່ ນິ ປະໝາດຜູຟ້ ງັ ເປນັ ຕນົ້ . 2). ການໃຊຄາເວາົ້ ຕອ້ ງໃຊຄ້ າເວາົ້ ທ່ ມີ ່ ວນຫ,ູ ໜາ້ ຟງັ , ເໝາະສມົ . ຢ່ ຸໃນພາສາລາວມຄີ າເວາົ້ ຫຼາຍລະດບັ ຕອ້ ງເລອື ກໃຫເ້ ໝາະສມົ ແລະ ຕອ້ ງໃຫກ້ ຽດຜູຟ້ ງັ ອກີ ດວ້ ຍ, ການໃຊຄ້ ໍາເວາົ້ ທ່ ບີ ່ ສໍ ຸພາບຈະມຜີ ນົ ເສຍ, ເຮດັ ໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ບ່ ໍມກັ , ບາງເວາົ້ ຮາ້ ຍກໍເປນັ ອນັ ຕະລາຍ ດ່ ງັ ຄາໍ ສຸພາສດິ ທ່ ວີ ່ າ: “ ເວາົ້ ດປີ ງົ ຖງົ ຄຽ້ ວໝາກ ເວາົ້ ຮາ້ ຍຖອກດາບພນັ ກນັ ”. 3). ໃຈກາ້ ແລະ ເຊ່ ອື ໝນັ້ ຕນົ ເອງ ມຄີ ວາມກາ້ ຫານທ່ ຈີ ະສະແດງອອກ, ກາ້ ເວາົ້ ສ່ ງິ ທ່ ຄີ ວນເວາົ້ , ເຝກິ ເວາົ້ ຕ່ ໍໜາ້ ໝ່ ູຄ່ ູໃນຫອ້ ງຮຽນ, ໃນຫອ້ ງ ປະຊຸມ ຫຼື ເວາົ້ ຕ່ ໍໜາ້ ຫຼາຍຄນົ , ຢ່ າຢາ້ ນຜດິ , ໃນກໍລະນນີ ກັ ຮຽນເວາົ້ ຜດິ ບ່ ໍຄວນຫວົ ເຍາະເຍຍີ້ ເຊ່ ນັ : ການອອກສຽງ ສາໍ ນຽງພາສາຖອ້ ງຖ່ ນິ ແລະ ອ່ ນຶ ໆ. 4). ການກຽມລ່ ວງໜາ້ ການເວາົ້ ທ່ ີດຕີ ອ້ ງມກີ ານກຽມຕວົ , ສກຶ ສາຄວາມຮູໃ້ ນເລ່ ອື ງທ່ ຈີ ະເວາົ້ , ຈ່ ຈື ໍາເລ່ ອື ງໃຫໄ້ ດ,້ ຖາ້ ບ່ ໍກໍຄວນ ບນັ ທກຶ ຫຍມໍ້ າ, ຄວນເຝກິ ຊອບຢ່ ູສະເໝີ ຈະພາໃຫກ້ ານເວາົ້ ໄດດ້ ,ີ ບ່ ເໍ ກເີ້ ຂນີ ຫຼື ຕ່ ນື ເວທ.ີ 5). ໃຊພ້ າສາຖກື ຕອ້ ງ ການເວາົ້ ທ່ ແີ ມ່ ນການອອກສຽງໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງຊດັ ເຈນ, ຖາ້ ອອກສຽງຜດິ ກໍຈະຜດິ ຄວາມໝາຍ,ຫຼກັ ການໃນ ການອອກສຽງ ແລະ ໃຊພ້ າສາມດີ ່ ງັ ນ:ີ້ - ອອກສຽງດງັ ພໍດກີ ບັ ຈານວນຜູຟ້ ງັ , ບ່ ເໍ ວາົ້ ຄ່ ອຍ ຫຼື ເປ່ ງັ ສຽງດງັ ເກນີ ໄປ. - ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາສຸພາບເໝາະກບັ ກາລະເທສະ ແລະ ບຸກຄນົ . - ໃຊພ້ າສາຊດັ ເຈນແນ່ ນອນ. - ບ່ ໍຄວນໃຊພ້ າສາຕະຫຼາດ(ພາສາເວາົ້ ຫນຼິ້ ) - ໃຊນ້ າໍ້ ສຽງທ່ ມີ ່ ວນ ແລະ ເສະາໃສ. - ອອກສຽງໃຫຖ້ ກື ຕາມຫຼກັ ການ ເຊ່ ນັ : ຂ ຄ ສ ຊ ຜ ພ ຝ ຟ ຫ ຮ 6). ເວາົ້ ລ່ ຽນໄຫຼບ່ ໍຕດິ ຂດັ ລລີ າ ແລະ ຈງັ ຫວະການເວາົ້ ຄວນໃຫຄ້ ່ ອງແຄວ້ ບ່ ໍຕດິ ຂດັ ຫຼື ມຄີ ໍາເອ,ີ້ ເນາະ, ອາ ເລອື້ ຍໆເກນີ ໄປ, ຢ່ າຢຸກ ຢ່ ູເຫງິ ນານ. ການເວາົ້ ທ່ ດີ ນີ ນັ້ ສຽງມລີ ກັ ສະນະເໝອື ນກບັ ກາໍ ລງັ ລມົ ກນັ , ຖອ້ ຍຄໍາອອກມາຕດິ ຕ່ ກໍ ນັ ເຂາົ້ ໃຈກນັ ງ່າຍ. 7). ເວາົ້ ຈາຈະແຈງ້ ບ່ ໍຄຸມເຄອື ການເວົາ້ ຕອ້ ງໃຫຊ້ ດັ ເຈນ, ສນັ້ ກະທັດຮດັ , ເຂາົ້ ໃຈງ່ າຍ, ສ່ ືຄວາມໝາຍໄດໄ້ ວ ເຊ່ ນັ ຄໍາໂຄສະນາ, ຄໍາ ປະກາດ... 8). ເອາົ ເນອື້ ບ່ ໍເອາົ ນາໍ້ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 101 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ການເວາົ້ ພະຍາຍາມເວາົ້ ແຕ່ ເນອື້ ໃນ ບ່ ໍເວາົ້ ແບບນໍາ້ ຖວ້ ມທ່ ງົ ອາດຈະສອດແຊກຄວາມຮູນ້ ທິ ານ, ເລ່ ອື ງເລ່ າົ ຂ່ າວ ຫຼື ອ່ ນຶ ໆໄດ້ ແຕ່ ເບ່ ງິ ໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ເນອື້ ເລ່ ອື ງເພ່ ອື ບ່ ໍໃຫເ້ ສຍເວລາ. 9). ຈບົ ຕາມການດົ ເວລາ ການເວາົ້ ທ່ ດີ ຄີ ວນຮກັ ສາເວລາ, ເວາົ້ ຕາມກໍານດົ , ຈບົ ຕາມເວລາ, ເວາົ້ ຕາມລໍາດບັ ແລະ ຄວນຈ່ ງົ ເວລາໄວ້ ເພ່ ອື ໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ມຂີ ຄໍ້ ດິ ເຫນັ ຫຼື ຄາໍ ສະເໜຕີ ່ າງໆ. 10). ຕງັ້ ໃຈປະເມນີ ຜນົ ການເວາົ້ ທຸກຄງັ້ , ຜູເ້ ວາົ້ ຄວນປະເມນີ ຕນົ ເອງ ວດັ ປະເມນີ ຜນົ ເບ່ ງິ ວ່ າ ຜູຟ້ ງັ ມຄີ ວາມສນົ ໃຈໜອ້ ຍຫຼາຍພຽງໃດ, ມຂີ ໍບ້ ກົ ພ່ ອງຄວນແກ່ ໄຂແນວໃດ ຫຼື ອາດຈະຊກັ ຖາມຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຜູຟ້ ງັ ຊ່ ວຍປະເມນີ ຜນຈະເກດີ ປະໂຫຍດ ຫຼາຍຂນຶ້ . 11). ເຝກິ ຜນົ ພດັ ທະນາ ຢາກເວາົ້ ໄດດ້ ີ ຕອ້ ງມກີ ານເຝກິ ຢ່ ູເລອື້ ນໆ, ພດັ ທະນາຕນົ ເອງຢ່ ູສະເໝີ ຢ່ າທໍຖ້ ອຍ, ພະຍາຍາມຫາໂອກາດ ຟງັ ການເວາົ້ ໃນບ່ ອນຕ່ າງໆຢ່ ູສະເໝີ ແລະ ຫາໂອກາດເຝກິ ເວາົ້ ໃນສະຖານທ່ ຕີ ່ າງໆ ເພ່ ອື ເຮດັ ໃຫຕ້ ນົ ເອງມປີ ະສມົ ການ ຫຼາຍຂນຶ້ . 4.2.ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ ການເວາົ້ ທ່ ດີ ີ ຕອ້ ງມມີ າລະຍາດສະເໝ,ີ ມາລະຍາດທ່ ຄີ ວນຮູໄດແ້ ກ່ : 1). ນ່ ງັ , ຢນື ໃຫຕ້ ວົ ຊ່ ,ື ສະຫງ່າງາມບ່ ໍຄວນຢ່ າງໄປມາ, ໃນຂະນະທກີ າລງັ ເວາົ້ . 2). ສງັ ຮວມທ່ າທາງການນ່ ງັ , ການຢນື , ຍ່ າງໃນບາງຄງັ້ ໃຫສ້ ຸພາບໜາ້ ເບ່ ງິ . 3). ບ່ ຄໍ ວນຂດີ ຂຽນອນັ ໃດໃນເວລາທ່ ເີ ວາົ້ . 4). ຫຽຼ ວເບ່ ງິ ຜູຟ້ ງັ ໃຫທ້ ່ ວົ ເຖງິ . 5). ບ່ ໍຍກົ ມ,ື ຊມີ້ ,ື ກາກາໍ້ ປນັ້ ເລອື້ ຍໆຈນົ ໜາ້ ລາຄານແກ່ ຜູຟ້ ງັ . 6). ເວລາໄອ, ຈາມຄວນຂໍໂທດ ເອາົ ແພມນົ ປດິ ປາກທຸກເທ່ ອື . 7). ເວາົ້ ໃຫມ້ ສີ ຽງໃຫມ້ ສີ ຽງພໍດກີ ບັ ຜູຟ້ ງັ . 8). ບ່ ໍເວາົ້ ອວດອ່ ງົ ຍກົ ຕນົ ຂ່ ມົ ເພ່ ນີ ຫຼື ຖອມຕວົ ຈນົ ເກນີ ໄປ. 9). ບ່ ເໍ ວາົ້ ນນິ ທາຄນົ ອ່ ນຶ ໃນທ່ ປີ ະຊຸມ ຫຼື ຕາໜຕິ ຕິ ຽນເລອື້ ຍໆ. 10). ຍອມຮບັ ຟງັ ຄນົ ອ່ ນຶ , ບ່ ຜໍ ຸກຂາດການເວາົ້ ແຕ່ ຜູດ້ ຽວ. 11). ບ່ ໍຄວນໂຕຖ້ ຽງເພ່ ອື ເອາົ ຊະນະ, ໂຕແ້ ຍ່ ງຢ່ າງມເີ ຫດຜນົ ໃຊສ້ ານຽງສຽງເວາົ້ ສຸພາບອ່ ອນຫວານ. 12). ເວາົ້ ມສີ າມາຄາລະວະ, ຮູຈ້ ກັ ທ່ ຕີ ່ ໍາທ່ ສີ ູງບ່ ໍໃຊສ້ ານວນທ່ ຍີ ່ ສໍ ຸພາບ ຫຼື ແຂງກະດາ້ ງ. 13). ຄວນຄດຶ ຫາຼ ຍກວ່ າເວາົ້ , ລະມດັ ລະວງັ ຄາເວາົ້ ຢ່ າໃຫກ້ ະທບົ ກະເທອື ນໃຈຜູຟ້ ງັ . 5.ໃຈຄວາມ ສງັ ຄມົ ມະນຸດ ຈະເຂາົ້ ໃຈກນັ ໄດ້ ລວ້ ນແລວ້ ແຕ່ ອາໄສພາສູງເພ່ ອື ເວາົ້ , ການເວາົ້ ຈ່ ງິ ເປັນ ປດັ ໄຈຫນ່ ງຶ ທ່ ີສໍາ ຄນັ ແລະ ຂາດບ່ ໍໄດໃ້ ນສງັ ຄມົ , ສະນນັ້ , ຢາກເຮດັ ໃຫຂ້ ະບວນການເວາົ້ ປະສບົ ຜນົ ສໍາເລດັ ຜູເ້ ວາົ້ ຈະຕອ້ ງຮູ ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈ ຫຼກັ ການ, ມາລະຍາດ, ມສີ ລິ ະປະ ໃນການເວາົ້ ທ່ ດີ ຈີ ະເຮດັ ໃຫຜ້ ູຮ້ ບັ ສານເຂາົ້ ໃຈ, ນໍາໄປໃຊໃ້ ຫເ້ ກີດຜົນ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 102 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ປະໂຫຍດໄດ.້ 6. ວຽກເພ່ ມີ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນນາໍ ເອາົ ຄາໍ ຖາມລ່ ຸມນີ້ ໄປຄນົ້ ຄວາ້ ຢ່ ູເຮອື ນ. 1. ການເວາົ້ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຄແື ນວໃດ? 2. ຫຼກັ ການ ແລະ ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ ມຫີ ຍງັ ແດ່ ? 3. ຢາກເປນັ ນກັ ເວາົ້ ທ່ ດີ ີ ເຮາົ ຕອ້ ງພດັ ທະນາທກັ ສະພນື້ ຖານຫຍງັ ແດ່ ?. ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 103 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ບດົ ທີ 9 ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການອ່ ານ ຈດຸ ປະສງົ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດ: - ບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນຂອງການອ່ ານໄດ້ - ຈາແນກປະເພດການອ່ ານ ແລະ ນາໃຊທ້ ກັ ສະການອ່ ານເຂາົ້ ໃນຂະບວນການຮຽນ-ການສອນຕວົ ຈງິ ໄດ.້ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການອ່ ານ 1.1. ຄວາມໝາຍຂອງການອ່ ານ ນກັ ທດິ ສະດຫີ ຼາຍທ່ ານ ໄດໃ້ ຫທ້ ດັ ສະນະກ່ ຽວກບັ ການອ່ ານຕ່ າງກນັ ດ່ ງັ ນ:ີ້  ທ່ ານ ມຕໍ ເີ ມີ ເຈີ ແອດັ ເລີ ກ່ າວວ່ າ “ການອ່ ານໝາຍເຖງິ ຂະບວນການຕຄີ ວາມໝາຍ ຫຼື ສາ້ ງຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ຈາກຕວົ ອກັ ສອນອ່ ນຶ ໆ, ຊ່ ວຍໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານເຂາົ້ ໃຈຫຼາຍຂນຶ້ . ຂະບວນຕ່ າງໆທ່ ກີ ່ ໍໃຫເ້ ກດີ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈນຮີ້ ຽກວ່ າ ສລິ ະ ປະການອ່ ານ”  ທ່ ານ ຣູດທດູ ໄດກ້ າໍ ນດົ ຄວາມໝາຍຂອງການອ່ ານໄວ້ ໂດຍສະຫຸບຼ ວ່ າການອ່ ານໝາຍເຖງິ ສ່ ງິ ຕ່ ໄໍ ປນ:ີ້ - ການອ່ ານເຂາົ້ ສ່ ູແຫ່ ງຼ ທ່ ມີ ຊີ ວີ ດິ ຢ່ ູ ແລະ ການຮຽນຮູທ້ ່ ສີ ມົ ບູນ. - ການພາໃຫເ້ ກດີ ຄວາມສະບາຍໃຈ ແລະ ຈດິ ໃຈແຈ່ ມໃສ. - ການອ່ ານເປນັ ອງົ ປະກອບສໍາຄນັ ທ່ ສີ ຸດ ໃນດາ້ ນສລິ ະປະກ່ ຽວກບັ ພາສາສາດເຊ່ ງິ ມີ 4 ດາ້ ນຄ:ື ການຟງັ , ການເວາົ້ , ການອ່ ານ ແລະ ການຂຽນ. - ການອ່ ານແມ່ ນການສ່ ງົ ເສມີ ຕນົ ເອງ, ປບັ ປຸງຕນົ ເອງໃຫຈ້ ະເລນີ ເຕບີ ໂຕເປນັ ຜູໃ້ ຫຍ່ ທ່ ສີ ມົ ບູນ. - ການອ່ ານເປນັ ການສ່ ງົ ເສມີ ອາລມົ ຈດິ ຂອງແຕ່ ລະຄນົ ໃຫສ້ າຄນັ ກບັ ຜູອ້ ່ ນຶ ເປນັ ການປບັ ປຸງຕນົ ເອງໃຫເ້ ຂາົ້ ກບັ ຜູອ້ ່ ນຶ ໄດ.້  ທ່ ານ ເບມີ າດໄອຊະມດິ ໄດໃ້ ຫຄ້ າໍ ຈາໍ ກດັ ຄວາມໝາຍຂອງການອ່ ານໄວວ້ ່ າ: “ແມ່ ນຂະບວນການທ່ ສີ ະລບັ ຊບັ ຊອ້ ນ, ຫຍຸງ້ ຍາກ ຍງັ ບ່ ໍມຄີ ວາມໝາຍທ່ ແີ ນ່ ນອນ, ອາດເວາົ້ ໄດວ້ ່ າເປນັ ທຸກສ່ ງິ ທຸກຢ່ າງຈາກຄໍາທ່ ຈີ າໍ ໄດໄ້ ປສ່ ູຄວາມ ນກຶ ຄດິ ຕ່ າງໆ. ການອ່ ານຂອງແຕ່ ລະຄນົ ຍ່ ອມແຕກຕ່ າງກນັ ໄປຕາມສະພາບຮ່ າງກາຍ, ສະຕປິ ນັ ຍາ ແລະ ອາລມົ .  ທ່ ານ ອນັ ເຟຣດ ສະເຕບເຟຣີ ຸດ ໄດໃ້ ຫຄ້ ໍາຈາໍ ກດັ ຄວາມຂອງການອ່ ານໄວວ້ ່ າ “ເປນັ ການຮວບຮວບຄວາມ ຄດິ , ຕຄີ ວາມໝາຍ ແລະ ປະເມນີ ຄ່ າຄວາມຄດິ ທ່ ປີ າກດົ ໃນແຕ່ ລະໜາ້ ພມິ ”  ທ່ ານ ເອດເກເດລ ໃຫຄ້ ວາມໝາຍວ່ າ ການອ່ ານໝາຍເຖງິ ການຄນົ້ ຄວາ້ ຄວາມໝາຍຈາກສ່ ງິ ພມິ , ເປນັ ການ ເພ່ ມີ ພູນປະສບົ ການຂອງຜູອ້ ່ ານ. ການອ່ ານບ່ ໄໍ ດໝ້ າຍຄວາມວ່ າ ເບ່ ງິ ປຜ່ ານສະເພາະແຕ່ ລະປະໂຫຍກ ຫຼື ແຕ່ ລະຫຍໜໍ້ າ້ ເທ່ າົ ນນັ້ . ແຕ່ ວ່ າຜູອ້ ່ ານຕອ້ ງເຂາົ້ ໃຈຄວາມຄດິ ນນັ້ ໆດວ້ ຍ.  ທ່ ານ ຈອດດສີ ະປາດ ແລະ ພອນຊເີ ບກີ ກ່ າວວ່ າ ການອ່ ານເປນັ ການປະສບົ ປະສານລະຫວ່ າງທກັ ສະຫຼາຍ ຊະນດິ ເພ່ ອື ສາ້ ງຄວາມເຂາົ້ ໃຈໂດຍໄປຕາມຈດຸ ປະສງົ ຄວາມຕອ້ ງການ ແລະ ວທິ ກີ ານຂອງຜູອ້ ່ ານ. ຈາກຈາໍ ກດັ ຄວາມທ່ ກີ ່ າວມາຂາ້ ງເທງິ ນນັ້ ແລວ້ ຍງັ ມບີ າງບນັ ຫາເພ່ ມີ ເຕມີ ດ່ ງັ ນ:ີ້ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 104 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

- ການອ່ ານ ແມ່ ນຂະບວນຄນົ້ ຄວາ້ ຫາຄວາມໝາຍໃນສ່ ງິ ທ່ ອີ ່ ານ. - ການອ່ ານ ແມ່ ນຂະບວນການຈບັ ໃຈຄວາມຈາກສ່ ງິ ທ່ ອີ ່ ານ. - ການອ່ ານ ແມ່ ນຂະບວນການເຂາົ້ ໃຈພາສາຂຽນ. - ການອ່ ານ ແມ່ ນການຮວມທກັ ສະຕ່ າງໆເຂາົ້ ກນັ ເຊ່ ນັ : ທກັ ສະໃນການຄນົ້ ຄດິ ແລະ ທກັ ສະໄວຍາກອນ ມສີ ຽງ, ສບັ , ໂຄງສາ້ ງ ແລະ ຄວາມໝາຍ. - ການອ່ ານ ເປັນຂະບວນການຄນົ້ ຫາຄວາມໝາຍໃນສ່ ງິ ພມິ ຫຼື ຂໍຂ້ ຽນ, ຈບັ ໃຈຄວາມ, ຕຄີ ວາມ ເພ່ ອື ພດັ ທະນາຕນົ ເອງດາ້ ນສະຕປິ ນັ ຍາ, ອາລມົ ແລະ ສງັ ຄມົ . 1.2. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການອ່ ານ ການອ່ ານໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນການສກຶ ສາວຊິ າການຕ່ າງໆ. ການອ່ ານເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ເຮາົ ມີ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ ເຖງິ ອະດດີ ແລະ ປດັ ຈບຸ ນັ , ຊ່ ວຍເພ່ ມີ ພູນສະຕປິ ນັ ຍາ, ຮູຂ້ ໍຄ້ ວາມເປນັ ຈງິ . ສະນນັ້ , ມຄີ ວາມ ຈາໍ ເປນັ ຕອ້ ງໄດເ້ ຝກິ ທກັ ສະການອ່ ານເປນັ ຢ່ າງດ.ີ ການອ່ ານມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ຫາຼ ຍຢ່ າງຄ:ື - ການອ່ ານ ເປນັ ພນື້ ຖານຂອງການຮຽນວຊິ າຕ່ າງໆ ເພາະການສກຶ ສາຄວາມຮູ ້ ຕອ້ ງອາໄສທກັ ສະການອ່ ານ ເປນັ ເຄ່ ອື ງມຊື ່ ວຍ. - ການອ່ ານ ການອ່ ານຊ່ ວຍໃຫຖ້ ່ າຍຖອດຄວາມຮູສ້ ກຶ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການລະຫວ່ າງຄນົ ກບັ ຄນົ . - ການອ່ ານ ຊ່ ວຍໃຫປ້ ະສບົ ຄວາມສໍາເລດັ ໃນການປະກອບອາຊບີ . - ການອ່ ານ ຊ່ ວຍໃຫດ້ າລງົ ຊວີ ດິ ຢ່ ູຮ່ ວມກນັ ໃນສງັ ຄມົ ຢ່ າງມຄີ ວາມສຸກ. - ການອ່ ານ ເປນັ ການສບື ທອດມລໍ ະດກົ ທາງດາ້ ນວດັ ທະນະທາຂອງລາວສ່ ູຄນົ ຮຸ່ ນໃໝ່ ຕ່ ໍໆໄປ. - ການອ່ ານ ພາເກດີ ຄວາມມ່ ວນຊ່ ນື , ໃຫຄ້ ວາມຮູ ້ ແລະ ປະສບົ ການຢ່ າງກວາ້ ງຂວາງ. - ຊ່ ວຍໃຫຄ້ ນົ ເຮາົ ສາມາດປບັ ຕວົ ໄດທ້ ນັ ກບັ ເຫດການ, ນາເອາົ ຄວາມຮູໄ້ ປພດັ ທະນາຕນົ ເອງ ແລະ ສງັ ຄມົ , ຊ່ ວຍໃຫຊ້ ີວດິ ມຄີ ວາມສຸ ກ ແລະ ປະສບົ ຜນົ ສໍາເລດັ . ທງັ ຮກັ ສາຄຸນຄ່ າດາ້ ນປະເພນ,ີ ວດັ ທະນະທໍາ, ພາສາ ແລະ ອກັ ສອນລາວໄວອ້ ກີ ດວ້ ຍ. 2. ປະເພດຂອງການອ່ ານ ການອ່ ານມີ 2 ປະເພດຄ:ື ການອ່ ານໃນໃຈ ແລະ ການອ່ ານອອກສຽງ  ການອ່ ານໃນໃຈ ການອ່ ານໃນໃຈ ເປນັ ການອ່ ານທ່ ີຜູອ້ ່ ານສາມາດທາຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ສະຫຸຼບປະເດນັ ສາຄນັ ຂອງເລ່ ອື ງ ໄດ ້ ຢ່ າງຖືກຕອ້ ງວອງໄວພາຍໃນສະໝອງຂອງຕນົ , ໂດຍບ່ ໍຕອ້ ງເປ່ ັງສຽງອ່ ານຂໍຄ້ ວາມເຫ່ ຼົານນັ້ ອອກມາ. ການອ່ ານ ລກັ ສະນະນໃີ້ ຊກ້ ນັ ຫຼາຍໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ເພາະສາມາດອ່ ານເລ່ ອື ງຕ່ າງທໄດຢ້ ່ າງວ່ ອງໄວ ແລະ ນານກວ່ າການອ່ ານ ອອກສຽງດ ສາມາດອ່ ານໄດທ້ ຸກສະຖານທ່ ີ ແລະ ທຸກເວລາທ່ ີຕອ້ ງການ. ເນ່ ອື ງຈາກວ່ າບ່ ໍຕອ້ ງອອກສຽງໃຫເ້ ກດີ ຄວາມອດິ ເມ່ ອື ຍ ທງັ ບ່ ໍກ່ ຄໍ ວາມລໍາຄານໃຫແ້ ກ່ ຜູຢ້ ່ ູໃກຄ້ ຽງອກີ ດວ້ ຍ. ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 105 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ຢ່ າງໃດກໍຕາມ, ການອ່ ານໃນໃຈເປັນທກັ ສະທ່ ີສາມາດເຝິກຝົນໄດເ້ ຊ່ ນັ ດຽວກນັ ກບັ ການອ່ ານອອກສຽງ ໂດຍສະເພາະຢ່ າງຍ່ ງິ ການອອກສຽງຢ່ າງວ່ ອງໄວນນັ້ ຄວນໄດຮ້ ບັ ການເຝກິ ຝນົ ຫຼາຍສມົ ຄວນ ເພາະການຈະອ່ ານໜງັ ສໄື ດຫ້ າຼ ຍ ຫຼື ໜອ້ ຍນນັ້ ຍ່ ອມຂນຶ້ ຢ່ ູກບັ ຄວາມໄວໃນການອ່ ານເປນັ ສາໍ ຄນັ . ວທິ ເີ ຝກິ ການອ່ ານໃນໃຈໃຫວ້ ່ ອງໄວ ແລະ ມປີ ະສດິ ທພິ າບໃນການອ່ ານມດີ ່ ງັ ນ:ີ້ - ອ່ ານຂຄໍ້ ວາມງ່າຍໆ ບ່ ມໍ ຄີ າສບັ ຫາຼ ຍ. - ຈບັ ເວລາໃນການອ່ ານຂໍຄ້ ວາມນນັ້ . - ຕງັ້ ຄາຖາມໆຕນົ ເອງກ່ ຽວກບັ ເລ່ ອື ງຕ່ າງໆ ຫຼື ຂຄໍ້ ວາມນນັ້ . - ຕອບຄາຖາມໄດຫ້ ຼາຍໜອ້ ຍພຽງໃດ - ອ່ ານຂໍຄ້ ວາມນນັ້ ລມື້ ຄນື ອກີ ຄງັ້ ໜ່ ງຶ , ພະຍາຍາມໃຊເ້ ວລາໃຫໜ້ ອ້ ຍກວ່ າຄງັ້ ທາອດິ . - ຕອບຄາຖາມທ່ ຕີ ງັ້ ໄວ້ ອກີ ຄງັ້ ວ່ າຕອບໄດດ້ ກີ ວ່ າຄງັ້ ກ່ ອນ ຫຼື ບ່ ໍ. ຫາກປະຕບິ ດັ ໄດ້ 6 ຄງັ້ ແລວ້ ຕອບຄໍາຖາມໄດຫ້ ຼາຍຂນຶ້ ແລະ ໃຊເ້ ວລາການອ່ ານໜອ້ ຍລງົ ກໍສະແດງວ່ າ ອ່ ານໄດໄ້ ວຂນຶ້ . ຈາກນນັ້ ກໍຄວນຫາບດົ ຄວາມທ່ ຍີ າກຂນຶ້ ມາເຝກິ ອ່ ານຕ່ ໍໄປເລອື້ ຍໆຕາມລໍາດບັ , ຄວນຈາໍ ໄວວ້ ່ າ ການ ອ່ ານເລອື້ ຍໆ ອ່ ານຫາຼ ຍເທ່ າົ ໃດກໍຈະພາໃຫເ້ ພ່ ມີ ປະສດິ ທພິ າບໃນການອ່ ານຫຼາຍຂນຶ້ ເທ່ າົ ນນັ້ .  ການອ່ ານອອກສຽງ ການອ່ ານອອກສຽງ, ຕາມປກົ ກະຕທິ ່ ວົ ໄປເປນັ ການອ່ ານໄດທ້ ງັ ບດົ ຮອ້ ຍແກວ້ ແລະ ຮອ້ ຍກອງ. ເປນັ ຕນົ້ ແມ່ ນການອ່ ານຂ່ າວ, ອ່ ານປະກາດ, ອ່ ານສາລະຄະດ,ີ ບດົ ຄວາມ, ອ່ ານຂໍຄ້ ວາມປະກອບພາບ ຫຼື ບນັ ລະຍາຍໃນ ຮູບເງາົ , ການອ່ ານລກັ ສະນະນເີ້ ພ່ ອື ເຮດັ ໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ເຂາົ້ ໃຈ, ເກດີ ຄວາມມ່ ວນຊ່ ນື ເພດິ ເພນີ ແລະ ມຄີ ວາມຄດິ ຄອ້ ຍນາໍ ຜູ ້ ອ່ ານ. ການອ່ ານອອກສຽງເປນັ ຂະບວນການແຕກຕ່ າງການອ່ ານໃນໃຈ, ທດິ ສະດຈີ ດິ ຕະທາງພາສາໄດອ້ ະທບິ າຍ ຂະບວນການຂອງການອ່ ານໄວວ້ ່ າ ຂະບວນການອ່ ານເປນັ ປະຕສິ ໍາພນັ ລະຫວ່ າງຄວາມຄດິ ເຫນັ ກບັ ພາສາຂອງຜູອ້ ່ ານ ວ່ າຈະໃຊວ້ ທິ ອີ ອກສຽງປາກເປ່ າົ ຫຼື ອອກສຽງໃນໃຈ, ເມ່ ອື ອ່ ານຕວົ ອກັ ສອນ ກໍຈະຕອ້ ງໃຊຄ້ ວາມຄດິ ໄປວເິ ຄາະ ຄວາມໝາຍຂອງຕວົ ອກັ ສອນນນັ້ ນກັ ວໄິ ຈການອ່ ານ ຈ່ ງິ ສະໜບັ ສະໜຸນທດິ ສະດຈີ ດິ ຕະພາສາ ເຊ່ ນັ : ກດູ ແມນ ໄດ້ ສະຫຸບຼ ຂະບວນການອ່ ານອອກສຽງ ແລະ ອ່ ານໃນໃຈໄວດ້ ່ ງັ ນ:ີ້ ຂນັ້ ທີ 1 ຂນັ້ ທີ 2 ຂນັ້ ທີ 3 ການຮບັ ຮູ ້ ການແປສນັ ຍາລກັ ຮບັ ຮູຄ້ ວາມ ການແປສຽງ ຮບັ ຮູຄ້ ວາມ ຕວົ ໜງັ ສື (ເປນັ ຄວາມໝາຍ) ໝາຍ (ເປນັ ຄວາມໝາຍ) ໝາຍ ການຮບັ ຮູ ້ ການແປສນັ ຍາລກັ ພາສາເວາົ້ ຕວົ ໜງັ ສື (ເປນັ ສຽງ) ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 106 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ສ່ ວນການອ່ ານໃນໃຈນນັ້ ມພີ ຽງ ສອງຂນັ້ ຄ:ື ການຮບັ ຮູຕ້ ວົ ໜງັ ສື ແລວ້ ແປຕວົ ໜງັ ສເື ປນັ ຄວາມໝາຍ ແລະ ຮບັ ຮູຄ້ ວາມໝາຍນນັ້ . ດ່ ງັ ນນັ້ , ການອ່ ານໃນໃຈຈ່ ງິ ອ່ ານໄດໄ້ ວກວ່ າການອ່ ານອອກສຽງ. ການອ່ ານອອກສຽງ ເປນັ ການອ່ ານ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ນື ຟງັ , ຖາ້ ວ່ າເປນັ ການອ່ ານອອກສຽງທໍາມະດາ, ຜູອ້ ່ ານກໍຕອ້ ງ ລະວງັ , ຄວບຄຸມການອ່ ານອອກສຽງຕວົ ສະກດົ , ຕວົ ຄວບ, ລລີ າຈງັ ຫວະ, ວກັ , ຕອນ ໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ. ລລີ າຈງັ ຫວະ ເປນັ ສ່ ງິ ສໍາຄນັ ຢ່ າງຫນ່ ງຶ ທ່ ເີ ຮດັ ໃຫກ້ ານອ່ ານຖືກຕອ້ ງຕາມອກັ ຂະຫຼະວທິ .ີ ແຕ່ ຖາ້ ລລີ າການອ່ ານບ່ ໍດ,ີ ບ່ ໍມຈີ ງັ ຫວະ, ທໍານອງ ຈະແບ່ ງວກັ , ຕອນການອ່ ານບ່ ໍຖືກຕອ້ ງ, ການແບ່ ງວກັ ຕອນໃຫຖ້ ືກຕອ້ ງ ອາດຂດີ ເສນັ້ ຂັນ້ ຂໍຄ້ ວາມໄວ້ ກ່ ອນ. ການອ່ ານອອກສຽງ. ຖາ້ ອ່ ານຜດິ ວກັ , ຕອນ ອາດພາໃຫຜ້ ູຟ້ ັງບ່ ໍເຂາົ້ ໃຈ ຫຼື ເຂາົ້ ໃຈຜິດໄປຈາກທ່ ີຜູຂ້ ຽນ ຕອ້ ງການ ເຊ່ ນັ ການອ່ ານ ສ່ ວນປະສມົ ໃນການປຸງຢາ ຫຼື ອາຫານ ຖາ້ ຫາກແບ່ ງວກັ ຕອນບ່ ໍຖກື ຕອ້ ງ, ອາດກາຍເປນັ ສ່ ວນປະສມົ ທ່ ຜີ ດິ ແລະ ອາດໃຫໂ້ ທດແກ່ ຜູນ້ າໍ ໄປ. 3. ໃຈຄວາມ ການອ່ ານເປນັ ປດັ ໄຈຫນ່ ງຶ ທ່ ສີ ໍາຄນັ ແລະ ຈາໍ ເປນັ ແກ່ ຄນົ ເຮາົ ໃນການຮຽນຮູ ້ ໂດຍອງີ ໃສ່ ປະສບົ ການ ເພ່ ອື ເຝກິ ທກັ ສະຄວາມສາມາດ ໃນການຕລີ າຄາດາ້ ນຄຸນຄ່ າ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ໃນການອ່ ານບດົ ປະເພດຕ່ າງໆຢ່ ູໃນສງັ ຄມົ , 6. ວຽກມອບຫມາຍ 1. ການອ່ ານມຄີ ວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ແນວໃດ ? 2. ການອ່ ານມຈີ ກັ ປະເພດ? ຈ່ ງົ ອະທບິ າຍ. ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 107 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ບດົ ທີ 10 ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການຂຽນ ຈດຸ ປະສງົ ເພ່ ອື ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດ: - ບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນໄດ.້ - ບອກປະເພດຂອງການຂຽນໄດ.້ - ນາໃຊຫ້ ກຼັ ການຂຽນເຂາົ້ ໃນການຂຽນປະເພດບດົ ຕ່ າງໆໄດ.້ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນ ການນແມ່ ນທກັ ສະຢ່ າງຫນ່ ງຶ ໃນ 4 ທກັ ສະທາງພາສາໄດແ້ ກ່ ທກັ ສະການຟງັ , ການເວາົ້ , ການອ່ ານ ແລະ ການຂຽນ. ໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ເຮາົ ສງັ ເກດໄດວ້ ່ າທກັ ສະການຂຽນ ແມ່ ນທກັ ສະທ່ ໃີ ຊໜ້ ອ້ ຍທ່ ສີ ຸດ ດ່ ງັ ນນັ້ ທກັ ສະການ ຂຽນຈ່ ງຶ ເປນັ ເລ່ ອື ງຂອ້ ນຂາ້ ງຍາກກວ່ າທກັ ສະອ່ ນື ໆ, ເນ່ ອື ງຈາກ ເຮາົ ບ່ ໍຄ່ ອຍໄດເ້ ຝກິ ຝົນກນັ ຢ່ າງເຕມັ ສ່ ວນ ເຮດັ ໃຫ້ ຫຼາຍຄນົ ຮູພ້ ຽງແຕ່ ຂຽນໄດບ້ ່ ໍແມ່ ນຂຽນເປນັ , ຂຽນໄດຕ້ ່ າງຈາກການຂຽນເປນັ ຄື ການຂຽນໄດນ້ ນັ້ ຜູຂ້ ຽນສາມາດ ຂຽນຕວົ ອກັ ສອນ ຫຼື ຄໍາຕ່ າງໆໄດ້ ໂດຍບ່ ໍຄໍານງຶ ວ່ າຜູອ້ ່ ານເຂາົ້ ໃຈສ່ ງິ ທ່ ຜີ ູຂ້ ຽນ ຫຼື ບ່ ໍ, ສ່ ວນການຂຽນເປນັ ນນັ້ ຜູຂ້ ຽນ ຈະຕອ້ ງຄໍານງຶ ເຖງິ ຜູອ້ ່ ານໃຫສ້ າມາດເຂາົ້ ໃຈສ່ ງິ ທ່ ຜີ ູຂ້ ຽນໄວ້ ເຊ່ ງິ ເປນັ ສ່ ງິ ທ່ ີຍາກ ແລະ ຕອ້ ງອາໄສອງົ ປະກອບຫຼາຍ ຢ່ າງ. ດ່ ງັ ນນັ້ ຈ່ ງຶ ມຜີ ູເ້ ວາົ້ ວ່ າການຂຽນເປນັ ສາດ ແລະ ສນິ (ສລິ ະປະ), ເປນັ ສາດຫມາຍ ຄວາມວ່ າແມ່ ນຄວາມຮູສ້ ກຶ ເຊ່ ງິ ສາມາດເຝກິ ຝນົ ໄດ້ ແລະ ເປນັ ສນິ ຫມາຍຄວາມວ່ າເປນັ ເຕກັ ນກິ ວທິ ກີ ານຂອງຜູຂ້ ຽນແຕ່ ລະຄນົ ທ່ ຈີ ະເຮດັ ໃຫຜ້ ູ ້ ອ່ ານປະທບັ ໃຈໃນບດົ ຂຽນນນັ້ . ສະຫຸຼບລວມແລວ້ ການຂຽນ ແມ່ ນການສ່ ສື ານຄວາມຫມາຍຢ່ າງຫນ່ ງຶ ໄປຍງັ ຜູອ້ ່ ານ ໂດຍໃຊຕ້ ວົ ອກັ ສອນ ເປນັ ເຄ່ ອື ງມໃື ນການສ່ ງົ ສານເພ່ ອື ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານໄດຄ້ ວາມຮູ,້ ຄວາມຄດິ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ . • ລກັ ສະນະຂອງຜູຂ້ ຽນທ່ ດີ ີ - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ສີ ົນໃຈໃນການອ່ ານປມຶ້ ທຸກຊະນດິ , ທຸກປະເພດບ່ ໍວ່ າຈະເປັນປມຶ້ ຕໍາລາ, ວາລະສານ, ບດົ ຄວາມ, ນະວະນຍິ າຍ, ເລ່ ອື ງສນັ້ , ບດົ ກອນ ຫຼື ເອກະສານຕ່ າງໆ ໂດຍຜູນ້ ນັ້ ຈະຕອ້ ງອ່ ານເປນັ ດວ້ ຍ, ບ່ ແໍ ມ່ ນພຽງແຕ່ ອ່ ານໄດເ້ ທ່ າົ ນນັ້ . - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ມີ ຄີ ວາມຄດິ ລເິ ລ່ ມີ ສາ້ ງສນັ , ມຄີ ວາມຄດິ ແປກໃຫມ່ , ທ່ ບີ ່ ໍຊໍາ້ ກບັ ຄນົ ອ່ ນື ເຊ່ ງິ ຜູ ້ ອ່ ານສາມາດນາໍ ໄປໃຊໄ້ ດປ້ ະໂຫຍດ. - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ມີ ຄີ ວາມສາມາດໃນການໃຊພ້ າສາໄດດ້ ,ີ ຮູຈ້ ກັ ໃຊພ້ າສາໄດຢ້ ່ າງງ່າຍໆ ບ່ ໍສບັ ສນົ ແລະ ເປນັ ພາສາ ທ່ ເີ ສາະໃສງດົ ງາມ. - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ມີ ປີ ະສບົ ການໃນເລ່ ອື ງຕ່ າງໆເປນັ ຢ່ າງດສີ າມາດນາເຫດການ ຫຼື ເລ່ ອື ງທ່ ເີ ຄຍີ ພບົ ເຫນັ ມາປະສມົ ປະສານກບັ ບດົ ຂຽນໄດ.້ - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ຍີ ອມຮບັ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຜູອ້ ່ ນື ບ່ ໍມອີ ະຄະຕສິ ່ ງິ ໃດ ແລະ ສາມາດສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ໄດ້ ຢ່ າງມເີ ຫດຜນົ . ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 108 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

- ແມ່ ນຜູທ້ ່ ຮີ ູຈ້ ກັ ໃຊກ້ ນົ ລະຍຸດຕ່ າງໆ ໃນການຂຽນສອດແຊກອາລມົ ມ່ ວນຊ່ ນື ກນັ ເອງ ເຫມອື ນກບັ ກາລງັ ເວາົ້ ກບັ ຜູອ້ ່ ານເປນັ ຕນົ້ . - ແມ່ ນຜູຮ້ ູຈ້ ກັ ໃຊວ້ ທິ ຈີ ກັ ໃຊວ້ ທິ ກີ ານເລ່ ມີ ຕນົ້ ເລ່ ອື ງ, ການດໍາເນນີ ເລ່ ອື ງ ແລະ ການຈບົ ເລ່ ອີື ງຢ່ າງທບັ ໃຈ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານຢາກຕດິ ຕາມບດົ ຂຽນຕ່ ໍໄປ. - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ມີ ມີ າລະຍາດໃນການຂຽນບ່ ໍລອກແບບໃຜ ແລະ ບ່ ໍເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ນື ໄດ້ ເສຍຫາຍ ຫຼື ເດອື ດຮອ້ ນ ຈາກບດົ ຂຽນນນັ້ . - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ມີ ນີ ດິ ໄສມກັ ສກຶ ສາຄນົ້ ຄວາ້ ຫາຄວາມຮູຢ້ ່ ູສະເຫມ.ີ - ແມ່ ນຜູທ້ ່ ມີ ຄີ ວາມອດົ ທນົ ພາກພຽນບ່ ຫໍ ຍທໍ້ ໍຕ້ ່ ອໍ ຸປະສກັ ຫຼື ຄາວພິ າກວຈິ ານຕ່ າງໆ ໂດຍເຝກິ ຝນົ ການຂຽນ ຢ່ າງສະຫມ່ າໍ ສະເຫມ.ີ 2. ປະເພດຂອງການຂຽນ 2.1 ການຂຽນເປນັ ຄໍາຮອ້ ຍກອງ ແມ່ ນການຂຽນ ທ່ ີມຮີ ູບແບບຄາໄດແ້ ກ່ ຈານວນຄາສໍາຜດັ ຄາເອກ, ຄໍາໂທ, ວກັ ... ເປນັ ຕນົ້ ຮູບແບບຄໍາ ຮອ້ ຍກອງ ເຊ່ ນັ ກາບກອນ, ໂຄງ, ສານ, ນອກຈາກໃຊຄ້ ໍາເວົາ້ ແລວ້ ຍງັ ຈະຕອ້ ງນໍາເອົາຄໍາເວາົ້ ມາຮຽບຮຽງໃຫ ້ ຖກື ຕອ້ ງຕາມກດົ ເກນຂອງສນັ ທະກະວແີ ຕ່ ລະຊະນດິ ອກີ ດວ້ ຍ. ຕວົ ຢ່ າງ: ມະໄລເບກີ ບານສີ ພຸນ້ ເຍີ ພໍເມ່ ອື ແນມເຫນັ ດວງດອກໄມ ້ ທຸກເມ່ ອື ຕາຕວງຫງຼັ ຊອບຊມົ ຊວນໃກ ້ ສວຍງາມລາໍ້ ລ່ ນື ອາທດິ ທໍແສງຕອ້ ງ ຂວນັ ຂອ້ ຍຂອດບ່ ລໍ ມື ໄດແ້ ລວ້ ສດົ ຊ່ ນື ມສີ ະເຫນ ດນິ ລາວລື ໂລກຮູ ້ ໃບຫນາ້ ຊາດຍມິ້ ແຍມ້ ປະຊາແພງພນັ ຮກັ ຮ່ ວມແຮງໂຮມທອ້ ນ ລູງອາວອາຫານຫາຼ ້ ຍງິ ສາວສະກນັ ບ່ າວ ໃຜກໍແຮງຮກັ ຈາ້ ວ ຫນັ ຫາ້ ວວ່ ອງໄວ ແທແ້ ລວ້ . 2.2. ການຂຽນເປນັ ຄາຮອ້ ຍແກວ້ ແມ່ ນການຂຽນທ່ ີບ່ ໍມກີ ານບງັ ຄບັ ຈາໍ ນວນ ຄໍາຜູຂ້ ຽນມອີ ດິ ສະຫຼະ ໃນການເລອື ກຄໍາເວາົ້ ມາຮຽງໃຫເ້ ປນັ ປະໂຫຍກ, ເປນັ ຂໍຄ້ ວາມ ແລະ ເປນັ ເລ່ ອື ງໂດຍຢ່ ູໃນແບບທ່ ກີ ໍານດົ ຫຼື ຕາມຄວາມນຍິ ມົ ຮູບແບບຄໍາຮອ້ ຍແກວ້ ໄດແ້ ກ່ ບດົ ຄວາມ, ສາລະຄະດ,ີ ບດົ ເລ່ ອື ງສນັ້ , ນະວະນຍິ າຍ, ເລ່ ອື ງທ່ ແີ ປ, ບດົ ລາຍງານ, ຈດົ ຫມາຍ, ບດົ ບນັ ທກຶ , ບດົ ລະຄອນເປນັ ຕນົ້ . ຕວົ ຢ່ າງ: ເລ່ ອື ງ ”ສາມອາ້ ຍນອ້ ງ”. ໃນສະໄຫມກ່ ອນຢ່ ູທ່ ນີ ະຄອນພາລານະສມີ ຄີ ອບຄວົ ຫນ່ ງຶ ເຊ່ ງິ ມອີ າ້ ຍນອ້ ງສາມຄນົ ໄດດ້ ໍາ ລງົ ຊີວດິ ຮ່ ວມ ກນັ , ພາຍຫຼງັ ພ່ ໍແມ່ ຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ໄດຕ້ າຍໄປ, ອາ້ ຍກກົ ກໍເປນັ ຜູເ້ ບ່ ງິ ແຍງຄອບຄວົ , ເຂາົ ເຈາົ້ ໄດ້ ພອ້ ມກນັ ອອກເຫ່ ອື ເທ ແຮງເພ່ ີມພູນຜະລດິ ຜນົ ຈນົ ມີຊ່ ວື ່ າ \"ຄອບຄວົ ເລົາ້ ເຂາົ້ ຫຼວງ” ຍອ້ ນແນວນນັ້ ພວກໂຈນຈ່ ງຶ ມາປອງລກັ ເຂົາ້ ແລະ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 109 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ຄວາຍ, ສາມອາ້ ຍນອ້ ງສາມກັ ຄກີ ນັ ປອ້ ງກນັ ເປນັ ຢ່ າງດໂີ ຈນທ່ ມີ າປອງລກັ ນນັ້ ຕອ້ ງຜ່ າຍຫນໄີ ປ.. ຢ່ ູມາໄລຍະຫນ່ ງຶ , ນອ້ ງຊາຍຫຼາ້ ໄດຫ້ ຼງົ ເຊ່ ອື ຟງັ ໂຈນຜູຫ້ ນ່ ງຶ ຈ່ ງຶ ມແີ ນວຄດິ ຂດັ ແຍ່ ງກນັ ແລະ ຢາກພາເມຍ ຂອງຕນົ ອອກເຮອື ນຕ່ າງຫາກ, ມຫື້ ນ່ ງຶ ອາ້ ຍນອ້ ງທງັ ສາມໄດແ້ ບ່ ງນາທ່ ພີ ່ ໍແມ່ ໄດປ້ ະໄວນ້ ນັ້ , ອາ້ ຍກກົ ຫງ່ວມເຫງາົ ເສາົ້ ໂສກພອ້ ມທງັ ຮອ້ ງໄຫ,້ ເມ່ ອື ເຫນັ ງ່າໄມງ້ ່າຫນ່ ງຶ ຢ່ ູຫນາ້ ເຮອື ນຫ່ ຽວແຫງ້ ຫ່ ຼນົ ລງົ ດນິ , ນອ້ ງທງັ ສອງເຫນັ ສະພາບຂອງ ອາ້ ຍຈ່ ງຶ ຖາມວ່ າ “ກົກໄມນ້ ນັ້ ມນັ ມີອັນໃດທ່ ີພາໃຫອ້ າ້ ຍ ຮອ້ ງໄຫ?້ ” ອາ້ ຍກົກຕອບວ່ າ ແຕ່ ກ່ ອນງ່ າໄມທ້ ່ ີຖືກ ຫ່ ຽວແຫງ້ ນມີ້ ນັ ຂຽວງາມດ,ີ ມນັ ມຊີ ວີ ດິ ຄກື ນັ ກບັ ງ່າອ່ ນຶ , ພອ້ ມກນັ ສ່ ງົ ພດື ຜນົ ຄວາມເຢອື ກເຢນັ ມາສ່ ູຄອບຄວົ ເຮາົ , ມາເຖິງດຽວນຄີ້ ວາມຫ່ ຽວແຫງ້ ຂອງມນັ ເກດີ ຂນຶ້ ຍອ້ ນມບີ ງົ້ ເຈາະລໍາຕນົ້ ຂອງມນັ ກ່ ງິ ກາ້ ນສາຂາໃກຈ້ ະຫ່ ຼນົ ອອກ ຈາກລໍາມນັ ແລວ້ , ມນັ ກໍປຽບເຫມອື ນນອ້ ງຊາຍຫຼາ້ ຮ່ ວມທອ້ ງແມ່ ດຽວກນັ ທ່ ຈີ ະຈາກພວກເຮາົ ໄປໃນເວລານ,ີ້ ຄດິ ເຖງິ ບ່ ອນນຈີ້ ່ ງຶ ພາໃຫອ້ າ້ ຍຮອ້ ງໄຫເ້ ພາະເປນັ ຫ່ ວງຄອບຄວົ . ນອ້ ງຊາຍຫຼາ້ ສະເດດີ ຂນຶ້ ເພາະຮູຄ້ ວາມຜດິ ຂອງຕນົ ແລະ ກໍຮອ້ ງໄຫຕ້ າມກນັ , ຍອ້ ນເຫນັ ຄວາມຜດິ ພາດ, ແຕ່ ນນັ້ ມາພວກເຂາົ ເຈາົ້ ກໄໍ ດປ້ ຸມ້ ລຸມກນັ ສງັ ສນັ ແລະ ຂະຫຍາຍການເພ່ ມີ ພູນຈນົ ໄດກ້ າຍເປນັ ຄອບຄວົ ແບບຢ່ າງ. 3. ອງົ ປະກອບຂອງການຂຽນ ຢາກຂຽນໄດດ້ ເີ ຮາົ ຄວນເອາົ ໃຈໃສ່ ບາງບນັ ຫາ ດ່ ງັ ນ:ີ້ - ມຄີ ວາມຊດັ ເຈນເມ່ ອື ອ່ ານແລວ້ ເຂາົ້ ໃຈທນັ ທບີ ່ ມໍ ຂີ ໍລ້ ະແວງສງົ ໃສ, ການໃຊສ້ ບັ ພາສາເຂາົ້ ໃຈງ່າຍຕອ້ ງຖກື ຕາມຄວາມຫມາຍ. - ມີຈດຸ ຫມາຍຊັດເຈນ, ບ່ ໍມີເນອື້ ໃນສໍາຮອງຫຼາຍເກີນໄປ ອ່ ານແລວ້ ເຂາົ້ ໃຈເຈດຕະນາຂອງຜູຂ້ ຽນໄດ້ ທນັ ທ.ີ - ມຄີ ວາມສາຄນັ ດາເນນີ ເລ່ ອື ງໄປຕາມລໍາດບັ ຕ່ ເໍ ນ່ ອື ງກນັ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານຕດິ ຕາມໄດງ້ ່າຍ. - ມເີ ນອື້ ໃນກວາ້ ງຂວາງອ່ ານແລວ້ ໄດຄ້ ວາມຮູ ້ ແລະ ຄວາມບນັ ເທງີ . - ມຄີ ວາມປານດີ ຄເື ລອື ກຄາມາສາ້ ງປະໂຫຍກໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ ແລະ ເຫມາະສມົ . - ມຄີ ວາມສດົ ໃສງດົ ງາມເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານຮູສ້ ກຶ ຈບັ ໃຈນພາສາທ່ ໃີ ຊ.້ 4. ຫຼກັ ການຂຽນ 4.1 ການເລອື ກເລ່ ອື ງທ່ ຈີ ະຂຽນ ຜູຂ້ ຽນຄວນເລອື ກເລ່ ອື ງທ່ ຕີ ນົ ມຄີ ວາມຮູ,້ ຄວາມຄດິ ແລະ ປະສບົ ການກ່ ຽວກບັ ເລ່ ອື ງນນັ້ ເປນັ ຢ່ າງດທີ ່ ສີ ຸດ 4.2 ຕງັ້ ຈດຸ ປະສງົ ໃນການຂຽນ ຜູຂ້ ຽນຈະຕງັ້ ຈດຸ ປະສງົ ໃນການຂຽນວ່ າຕອ້ ງການໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານໄດຮ້ ບັ ສ່ ງິ ໃດ ຫຼື ຂຽນເພ່ ອື ຫຍງັ ເຊ່ ນັ : - ໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮູ,້ ຄວາມບນັ ເທງິ . - ໄດຮ້ ູເ້ ຫດຜນົ ທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ, ຮູຂ້ ໍປ້ ະຕບິ ດັ ທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ. - ໄດຂ້ ໍສ້ ະເຫນີ ແລະ ວທິ ແີ ກບ້ ນັ ຫາຕ່ າງໆ. - ໄດຂ້ ຄໍ້ ດິ ກ່ ຽວກບັ ເລ່ ອື ງໃດເລ່ ອື ງຫນ່ ງຶ . - ເພ່ ອື ອະທບິ າຍຄວາມຫມາຍ, ຫກຼັ ການ ຫຼື ທດິ ສະດຕີ ່ າງໆ. ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 110 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

- ເພ່ ອື ເລ່ າົ ເລ່ ອື ງໃຫຮ້ ູ ້ ເພ່ ອື ໂຄສະນາ, ເພ່ ອື ປະກາດ. - ເພ່ ອື ແນະນາສ່ ງັ ສອນນ ຫຼື ອບົ ຮມົ . - ເພ່ ອື ໃຫເ້ ກດີ ອາລມົ ຄອ້ ຍຕາມ, ເພ່ ອື ໃຫເ້ ກດີ ຈນິ ຕະນາການ. - ເພ່ ອື ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ , ເພ່ ອື ວເິ ຄາະວຈິ ານ. - ເພ່ ອື ຕາໍ ນຕິ ຕິ ຽນ, ສຽດສ.ີ - ເພ່ ອື ຮອ້ ງຂໍ, ຂໍຄວາມເຫນັ ໃຈ. 4.3.ການຮວບຮວມຄວາມຄດິ ໂດຍການວາງໂຄງເລ່ ອື ງ ໂຄງເລ່ ອື ງແມ່ ນໃຈຄວາມສາຄນັ ໃນວກັ ຕອນຂອງເລ່ ອື ງນນັ້ ໆ, ການຂຽນທ່ ດີ ຈີ ະຕອ້ ງມກີ ານຈດັ ລໍາດບັ ຄວາມ, ມຂີ ອບເຂດ ແລະ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຊ່ ເື ລອື ງ ໂດຍຈະຕອ້ ງເລ່ ມີ ຈາກພາກເປດິ ຫວົ ເລ່ ອື ງ, ພາກເດນີ ເລ່ ອື ງ ແລະ ພາກສະຫຸບຼ . ກ. ພາກສ່ ວນຕນົ (ຕງັ້ ບນັ ຫາ) ການຕງັ້ ບນັ ຫາເປນັ ພາກສ່ ວນທໍາອດິ ທ່ ຈີ ະຂຽນນໍາຄວາມເຂາົ້ ສ່ ູເລ່ ອື ງທ່ ຕີ ອ້ ງການຂຽນໃນ ພາກສ່ ວນຕນົ້ ນີ້ ພະຍາຍາມເຮດັ ແນວໃດແນວຫນ່ ງຶ ໃນ ສອງ ຢ່ າງຄ:ື - ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາ, ສໍານວນທ່ ຊີ ວນໃຫສ້ ນົ ໃຈ. - ແນະນໍາໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານມຄີ ວາມຮູສ້ ກຶ ວ່ າ ຈະໄດອ້ ່ ານເລ່ ອື ງຕ່ ໍໄປແມ່ ນກ່ ຽວກບັ ຫຍງັ ແລະ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານ ເຂາົ້ ໃຈເລ່ ອື ງທ່ ຈີ ະອ່ ານຕ່ ໍໄປນນັ້ ງ່າຍຂນຶ້ . ຂ. ພາກສ່ ວນເນອື້ ເລ່ ອື ງ ເນອື້ ເລ່ ອື ງແມ່ ນສ່ ວນທ່ ຜີ ູຂ້ ຽນຈະບອກຂໍຄ້ ວາມຢ່ າງລະອຽດ ເຊ່ ງິ ເປນັ ຂໍຄ້ ວາມທ່ ເີ ປນັ ຄວາມຈງິ , ຄວາມຮູ ້ ເປນັ ຫກຼັ ທ່ ໄີ ດຄ້ ນົ້ ພບົ ຫຼື ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຕ່ າງໆ. ລກັ ສະນະຂອງການຂຽນເນອື້ ເລ່ ອື ງ ນນັ້ ຈະຕອ້ ງມຄີ ວາມຮຽບຮອ້ ຍ ຂຄໍ້ ວາມໃຫສ້ ວຍງາມ ຈດັ ລາໍ ດບັ ເນອື້ ໃນໃຫເ້ ປນັ ແຕ່ ລະຫຍໍຫ້ ນາ້ , ຈດັ ລາໍ ດບັ ເບ່ ງິ ວ່ າອນັ ໃດຄວນເວາົ້ ກ່ ອນ ແລະ ອນັ ໃດຄວນເວາົ້ ຕາມຫງຼັ ໃຈຄວາມອນັ ໃດອນັ ຫນ່ ງຶ ທ່ ຂີ ຽນ ຈະຕອ້ ງຫາທາງເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານເຂາົ້ ໃຈ ເຊ່ ງິ ມວີ ທິ ທີ າງດ່ ງັ ນ:ີ້ - ອະທບິ າຍຄວາມຫມາຍເລ່ ອື ງທ່ ຈີ ະຂຽນ. - ຍກົ ຕວົ ຢ່ າງພໍໃຫສ້ າມາດເຫນັ ໄດ.້ - ສະແດງເຫດຜນົ ແຫ່ ງຄວາມຄດິ ຂອງຕນົ . - ອະທບິ າຍ, ໄຈແ້ ຍກເລ່ ອື ງໃຫລ້ ະອຽດອອກໄປ. - ອາ້ ງຫກຼັ ຖານສະຫນບັ ສະຫນນູ ຄວາມຄດິ ຂອງຕົ ນ. ຄ. ພາກສ່ ວນສະຫຸຼບ ສ່ ວນນີ້ ແມ່ ນສ່ ວນທ່ ຜີ ູຂ້ ຽນຈະຕອ້ ງສະຫຸບຼ ໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈງ່າຍຂນຶ້ , ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານເຂາົ້ ໃຈເລ່ ອື ງທ່ ໄີ ດກ້ ່ າວມາແລວ້ ນນັ້ ໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈງ່າຍຂນຶ້ , ຝາກຂໍຄ້ ດິ ທ່ ີເປັນປະໂຫຍດ ຫຼື ເປນັ ຄວາມຈງິ ຈາກທດັ ສະນະຂອງຕນົ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານມບີ ່ ອນ ສະຫຸບຼ ໄດ.້ ຕວົ ຢ່ າງ: ບດົ ຂຽນເລ່ ອື ງ “ຢາກມສີ ລິ ະປະແຫ່ ງຊາດ”. (ເປນັ ບດົ ຄວາມສະແດງທດັ ສະນະ) ໃນອະດດີ ບນັ ພະບຸລຸດຂອງພວກເຮາົ ຜູເ້ ປນັ ນກັ ປາດອາຈານ, ຜູມ້ ຫີ ວົ ຄດິ ປະດດິ ສາ້ ງ ແລະ ມນັ ສະຫມອງ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 111 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ອນັ ສະຫຼາດປາດເປືອງໄດມ້ ອບບົດກະວີ, ບົດປະພັນ, ບົດວັນນະກໍາ ແລະ ຜົນງານສິລະປະກໍາອັນໂດດເດ່ ັນ ອະມະຕະໄວເ້ ປນັ ມລໍ ະດກົ ອນັ ລໍາ້ ຄ່ າຂອງຊາດຢ່ າງຫຼວງຫາຼ ຍ. ປະຈບຸ ນັ ຄນົ ຮ່ ຸ ນລູກຮຸ່ ນຫຼານບ່ ໍວ່ າຈະເປນັ ນກັ ຮອ້ ງ, ນກັ ສະແດງ, ຫມໍລໍາ, ນກັ ຂຽນ, ຈດິ ຕະກອນ... ໄດ້ ພອ້ ມກັນສືບທອດ, ເສມີ ຂະຫຍາຍ ແລະ ຍງັ ນໍາໃຊມ້ ູນມໍລະດກົ ອນັ ລໍາ້ ຄ່ າ ປະກອບສ່ ວນເຂາົ້ ໃນການສາ້ ງສາ ພດັ ທະນາປະເທດຊາດໃຫນ້ ບັ ມນື້ ບັ ຈະເລນີ ຂນຶ້ . ໃນອະດດີ ກໍຄປື ດັ ຈບຸ ນັ ບນັ ດານກັ ສລິ ະປນິ ...ໄດພ້ ອ້ ມກນັ ສາ້ ງຄຸນງາມຄວາມດເີ ພ່ ອື ເປນັ ການຕອບແທນ ບຸນຄຸນປະເທດຊາດ ແລະ ບນັ ພະບຸລຸດ ເຊ່ ງິ ພວກເພ່ ນິ ໄດຜ້ ່ ານຜ່ າອຸປະສກັ ນາໆປະການ ພວກເພ່ ນິ ເປນັ ນກັ ຮບົ ທາງ ວດັ ທະນະທໍາທ່ ີມພີ າລະອນັ ຫນກັ ຫນ່ ວງ ບ່ ໍວ່ າໃນຍາມທ່ ສີ ະຫງບົ ຫຼື ມສີ ງົ ຄາມຈະຕອ້ ງເຮດັ ຫນາ້ ທ່ ຢີ ່ າງສມົ ກຽດ ພວກເພ່ ນິ ຕອ້ ງໄດຄ້ ນົ ຄດິ , ຊອກສະແຫວງຫາແຕ່ ສ່ ງິ ທ່ ດີ ໆີ , ສ່ ງິ ທ່ ໃີ ຫມ່ ໆ ຢ່ າງບ່ ໍມສີ ນິ້ ສຸດ, ທງັ ນກີ້ ໍເພາະວ່ າວຽກງານ ສລິ ະປະກໍາເປນັ ວຽກງານທ່ ີຕອ້ ງໄດສ້ າ້ ງຂນຶ້ ດວ້ ຍວນິ ຍານ, ຄວາມຄິດສະຫງວນມກັ ທງັ ມີຄວາມຮກັ ແລະ ເຊ່ ອື ຫມນັ້ ຢ່ າງບ່ ໍຈດື ຈາງ, ຫາກບ່ ໍມອີ ຸດມົ ການເຫ່ ຼາົ ນນັ້ ຜນົ ງານສລິ ະປະ...ທ່ ອີ ອກມາຈະມຄີ ່ າບ່ ໍສູງ ຫຼື ບ່ ໍ, ກໍມຄີ ່ າຫນອ້ ຍ ກວ່ າເຈຕະນາລມົ ທ່ ຕີ ງັ້ ໄວ.້ ຜູທ້ ່ ສີ າ້ ງສນັ ທ່ ີດີງາມເຫ່ ຼາົ ນນັ້ ຈາກຮ່ ຸ ນຄນົ ກ່ ອນໆ ຕັງ້ ແຕ່ ສະໄຫມເຈາົ້ ຟາ້ ງ່ມຸ , ໄຊເສດຖາ. ມະຫາທໍາມິ ກະລາດໂພທສິ ານ, ອະນຸວງົ ຕ່ ໍໃສ່ ຮ່ ຸ ນປ່ ູຍາຕາຍາຍເຖງິ ຮຸ່ ນພ່ ໍແມ່ ແລະ ຮຸ່ ນພວກເຮາົ . ໃນປດັ ຈບຸ ນັ ຈະມໃີ ຜນໍຈະໄດ້ ຮບັ ການຍກົ ຍອ້ ງເຊດີ ຊູ ໃຫໄ້ ດຮ້ ບັ ກຽດຕຍິ ດົ ອນັ ສູງສ່ ງົ ວ່ າເປນັ “ສລິ ະປນິ ແຫ່ ງຊາດ”. - ທ່ ານຜູແ້ ຕ່ ງເລ່ ອື ງ ທາ້ ວຮຸ່ ງທາ້ ວເຈອື ງ? - ທາ້ ວປາງຄາ ຜູແ້ ຕ່ ງເລ່ ອື ງສງັ ສນິ ໄຊ. - ເຈາົ້ ອະນຸວງົ ຜູແ້ ຕ່ ງສານລບຶ ພະສູນ ຫຼື ໃຜ? - ບ່ ມໍ ໃີ ຜເລຍີ ! ພວກເຮາົ ອາດອວດອາ້ ງ ເປນັ ຜູມ້ ມີ ູນມລໍ ະດກົ ທາງດາ້ ນສລິ ະປະວດັ ທະນະທາໍ ແຕ່ ພວກເຮາົ ພດັ ບ່ ໍຮູເ້ ລຍີ ວ່ າ ຜູສ້ າ້ ງຜນົ ງານເຫ່ ຼາົ ນນັ້ ແມ່ ນໃຜມຄີ ວາມເປນັ ມາແນວໃດ, ທ່ ານເຫ່ ຼາົ ນນັ້ ໄດ້ ພຽງແຕ່ ເປນັ ນກັ ສລິ ະປະວດັ ທະນະທໍາ ນລິ ະນາມ ແລວ້ ຈະໃຫຄ້ ນົ ຮຸ່ ນຕ່ ໄໍ ປຈດົ ຈາໍ ໄດແ້ ນວໃດ. ຊາດເຮາົ ມນີ ກັ ຮບົ ຜູເ້ ກ່ ງັ ກາ້ ອາດຫານຊາດ ແລະ ປະຊາຊນົ ໄດມ້ ອບນາມມະຍດົ “ວລະຊນົ ” ໃຫເ້ ພ່ ອື ເປັນ ການປະກາດກຽດຕຄິ ຸນ, ປຸ ກລະດມົ ວນິ ຍານຊາດນກັ ຮບົ , ປຸກລະດມົ ຄວາມພລິ ະອາດຫານທງັ ນກີ້ ່ ໍຍອ້ ນວ່ າທ່ ານ ເຫ່ າຼົ ນນັ້ ໄດສ້ ະແດງຕນົ ເປນັ ແບບຢ່ າງອນັ ປະເສດີ ໃນການຕ່ ໍສູກ້ ບັ ສດັ ຕູໝ່ ມູ ານ ເພ່ ອື ປກົ ປກັ ຮກັ ສາປະເທດຊາດ. ຂະນະດຽວກນັ ຊາດເຮາົ ກໍມຜີ ູທ້ ່ ທີ ໍາການຕ່ ໍສູຢ້ ່ າງບ່ ໍຮູອ້ ດິ ຮູເ້ ມ່ ອື ຍ ທາງດາ້ ນແນວຄດິ ແລະ ວດັ ທະນະທໍາກໍ ເຊ່ ນັ ດຽວກບັ ນກັ ຮບົ ແຕ່ ທ່ ານເຫ່ ຼາົ ນນັ້ ບ່ ໍໄດໃ້ ຊປ້ ນື ກນົ , ລດົ ຖງັ , ເຮອື ບນິ ຫຼື ລູກສອນໄຟເປນັ ອາວຸດ ພວກເພ່ ນິ ມີ ພຽງໃຊປ້ າກກາ, ສຽງຮອ້ ງ, ສຽງລາໍ , ວາດຟອ້ ນ, ການສະແດງ ແລະ ມນັ ສະຫມອງເປນັ ອາວຸດ. ຍງັ ບ່ ໍທນັ ເຖງິ ເວລາທ່ ຊີ າດຈະມສີ ລິ ະລະປນິ ບ່ ໍ? ຈະໄດລ້ ໍຖາ້ ຕ່ ໍໄປອກີ ຈກັ ປຈີ ກັ ຮ່ ຸ ນຄນົ ສະແດງຄວາມຊ່ ນື ຊມົ ຍນິ ດນີ າໍ ຄວາມວ່ າ “ສລິ ະປນິ ແຫ່ ງຊາດ\" ໃນການຕ່ ສໍ ູຍ້ ່ ອມຈະມນີ ກັ ຮບົ ວລິ ະຊນົ . ໃນວງົ ການສລິ ະປະກໍສມົ ຄວນມສີ ລິ ະປ່ ນິ ຈະມຫີ ຍງັ ສູງສ່ ງົ ໄປກວ່ າກຽດຕຍິ ດົ ຊ່ ສື ຽງ ເພ່ ອື ໃຫແ້ ກ່ ບຸກຄນົ ຜູ ້ ສາ້ ງສນັ ຄຸນງາມຄວາມດແີ ກ່ ປະເທດຊາດ ແລະ ສງັ ຄມົ . ຈະມຫີ ຍງັ ປຸກລະດມົ ຊຸກຍູ ້ ສາ້ ງສນັ ງານດາ້ ນສລິ ະປະໄດເ້ ຫມາະສມົ ໄປເກນີ ກວ່ າຄ່ າວ່ າ “ສລິ ະປນິ ແຫ່ ງຊາດ”. ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 112 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ມຄີ ໍາໂຄງບດົ ຫນ່ ງຶ ກ່ າວໄວວ້ ່ າ “ອນັ ຊາດໃດ ໄຮຊ້ ່ າງ ຊໍານານສນິ ເຫມອື ນນາລີ ໄຮໂ້ ສມບນັ ໂລມສະຫງ່າ” ງ. ສ່ ງິ ທ່ ຄີ ວນເອາົ ໃຈໃສ່ ໃນການຂຽນ ບດົ ຂຽນທ່ ຫີ ນາ້ ອ່ ານ ແລະ ຫນາ້ ຕດິ ຕາມນນັ້ , ນອກຈາກຈະມຫີ ຼກັ ການຂຽນຕ່ າງໆຂາ້ ງເທງິ ແລວ້ , ຜູຂ້ ຽນ ຄວນເອາົ ໃຈໃສ່ ເຖງິ ສ່ ງິ ຕ່ ໄໍ ປນ:ີ້ - ການສະແດງຄວາມຮູລ້ ງົ ໃນບດົ ຂຽນນນັ້ ຄວນມຫີ ກຼັ ຖານອາ້ ງອງີ ໄດ້ ແລະ ເປນັ ຄວາມຮູຖ້ ກື ຕອ້ ງ. - ການສະແດງຄວາມຄດິ ຄວາມເຫນັ ຕອ້ ງແມ່ ນຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຕນົ ເອງ ຖາ້ ແມ່ ນຄວາມ ຄດິ ເຫນັ ຂອງຜູ ້ ອ່ ນື ຕອ້ ງບອກຊ່ ຜື ູນ້ ນັ້ ກໍາກບັ ໄວດ້ ວ້ ຍ. - ການໃຊຕ້ ວົ ສະກດົ ຕອ້ ງໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງຕາມຫກຼັ ພາສາ. - ຄວນມວີ ກັ ຕອນທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງເຫມາະສມົ . - ການຂຽນນນັ້ ຕອ້ ງເປນັ ລະບຽບ, ຊດັ ເຈນ, ອ່ ານງ່າຍ ແລະ ສະອາດຮຽບຮອ້ ຍ. ຈ. ຖາ້ ຂຽນບ່ ໍໄດຄ້ ວນເຮດັ ແນວໃດ? ການຂຽນນນັ້ ຖາ້ ຜູຂ້ ຽນບ່ ໍໄດເ້ ຝກິ ຝນົ ຢ່ າງສະຫມ່ ໍາສະເຫມກີ ໍເປັນການຍາກທ່ ີຈະສາມາດຂຽນ ຂໍຄວາມ ຕ່ າງໆໃຫເ້ ປນັ ເລ່ ອື ງໄດ.້ ດ່ ງັ ນນັ້ , ຜູທ້ ່ ຈີ ະເລ່ ມີ ຕນົ້ ເປນັ ຜູຂ້ ຽນເປນັ , ຄວນແບ່ ງເວລາສາໍ ລບັ ການເຝກິ ຂຽນໃຫເ້ ປນັ ນດິ ໄສໂດຍປກົ ກະຕດິ ່ ງັ ນີ້ : - ເລອື ກເລ່ ອື ງທ່ ຕີ ນົ ເອງສນົ ໃຈ ຫຼື ມຄີ ວາມຮູຫ້ ຼາຍທ່ ສີ ຸດ, ໂດຍອາດເລ່ ມີ ຈາກເລ່ ອື ງທ່ ຢີ ່ ູໃກ ້ ຕວົ ຫຼື ພບົ ເຫນັ ປະຈາໍ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ຂອງເຮາົ -ເລ່ ມີ ຕນົ້ ຈາກການຂຽນເລ່ ອື ງງ່າຍໆ ເຊ່ ນັ ຂຽນບນັ ທກຶ ປະຈາໍ ວນັ , ຂຽນຈດົ ຫມາຍເຖິງຫມ່ ູເພ່ ອື ນ, ຂຽນ ພນັ ລະນາພາບ ຫຼື ຂຽນວຈິ ານກ່ ຽວກບັ ເລ່ ອື ງໃດເລ່ ອື ງຫນ່ ງຶ ທ່ ສີ ນົ ໃຈເປນັ ພເິ ສດ. - ການຂຽນຄງັ້ ທໍາອດິ ອາດຈະຍງັ ບ່ ໍເປນັ ວກັ ຕອນ ຫຼື ເລ່ ອື ງຍາວໆກໍໄດໂ້ ດຍເລ່ ມີ ຂຽນເປນັ ປະໂຫຍກສນັ ໆ ກ່ ອນ, ເປນັ ການຮວບຮວມຄວາມຄດິ ກ່ ຽວກບັ ເລ່ ອື ງທ່ ີເຮາົ ຈະຂຽນທງັ ຫມດົ ເອນີ້ ອກີ ຢ່ າງຫນ່ ງຶ ວ່ າ ໂຄງເລ່ ອື ງນນັ້ ເອງ. - ເຝກິ ຂະຫຍາຍຂໍຄ້ ວາມຈາກປະໂຫຍກ ຫຼື ໂຄງເລ່ ອື ງທ່ ຕີ ງັ້ ໄວ້ ໃຫເ້ ປນັ ຫຍໍຫ້ ນາ້ ທ່ ີໃຊພ້ າສາຢ່ າງເຫມາະ ສມົ . - ລງົ ມຂື ຽນທນັ ທເີ ມ່ ອື ພບົ ເຫນັ ສ່ ງິ ໃດ ຫຼື ເກດີ ຄວາມຄດິ ຂນຶ້ , ຢ່ າຄດິ ແຕ່ ວ່ າ ບ່ ໍຮູຈ້ ະຂຽນແນວໃດເພາະວ່ າ ຖາ້ ຄດິ ເຊ່ ນັ ນີ້ ກໍບ່ ໍມີທາງທ່ ີຈະມບີ ດົ ຂຽນ ຜູໃ້ ດທ່ ີຂຽນຄງັ້ ທໍາອດິ ແລວ້ ຈະໄດຜ້ ນົ ງານທ່ ີດີເລີດ, ດ່ ງັ ນນັ້ ຈ່ ງົ ຢ່ າໄດ້ ທຖໍ້ ອຍ ຫຼື ໝດົ ກາໍ ລງັ ໃຈຕງັ້ ແຕ່ ຄງັ້ ທາໍ ອດິ . 5. ໃຈຄວາມ ການຂຽນກໍແມ່ ນການສ່ ສື ານຢ່ າງຫນ່ ງຶ ລະຫວ່ າງຜູຂ້ ຽນກບັ ຜູອ້ ່ ານ ໂດຍໃຊຕ້ ວົ ອກັ ສອນເປນັ ພາຫະນະ, ສະນນັ້ , ເວລາຂຽນຕອ້ ງໄດນ້ າໍ ໃຊຫ້ ຼກັ ການຂຽນໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ ແລະ ເຫມາະສມົ ກບັ ເນອື້ ໃນປະເພດບດົ ຕ່ າງໆນນັ້ ເພ່ ອື ເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ ານເຂາົ້ ໃຈເນອື້ ໃນຄວາມຫມາຍຂອງບດົ ຊດັ ເຈນ. ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 113 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

6. ວຽກມອບໝາຍ 1. ບນັ ຫາທ່ ຄີ ວນເອາົ ໃຈໃສ່ ເວລາຂຽນມຫີ ຍງັ ແດ່ ? 2. ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາ້ ງໂຄງຮ່ າງບດົ ພນັ ລະນາໃດໜ່ ງຶ ພອ້ ມທງັ ຂຽນບດົ ພນັ ລະນານນັ້ ຕາມໂຄງຮ່ າງ ? ຮຽບຮຽງໂດຍ ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອ່ ຸນແກວ້ 114 ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ພາກຮຽນ/ປີ ຫກຼັ ສູດສາ້ ງຄູ ປະຖມົ ຕ່ ເໍ ນ່ ອື ງ ລະດບັ ປະລນິ ຍາຕີ ຊ່ ວົ ໂມງ ໂຄງຮ່ າງລາຍວຊິ າ ຄ່ າໜ່ ວຍກດິ ອະທບິ າຍຄ່ າໜ່ ຊ່ ວື ຊິ າ: ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ ວຍກດິ ລະຫດັ .................................. ຈດຸ ປະສງົ ພາກຮຽນທີ 1 ຂອງປທີ ີ 1 ເນອື້ ໃນຫຍໍ້ 80 ຊ່ ວົ ໂມງ ດາໍ ເນນີ ການສອນ 3(1-4-2) ອຸປະກອນປະ ວຊິ ານມີ້ ີ 3 ໜ່ ວຍກດິ , ມີ 4 ຊ່ ວົ ໂມງຕ່ ໍອາທດິ , ມີ 1 ຊ່ ວົ ໂມງຮຽນທດິ ສະດ,ີ 4 ຊ່ ວົ ໂມງ ກອບການສອນ ພາກປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ແລະ 2 ຊ່ ວົ ໂມງວຽກມອບໝາຍ ອາທດິ 1 ເພ່ ອື ໃຫນ້ ກັ ສກຶ ສາສາມາດ: ອາທດິ ທີ 2  ອະທບິ າຍຄວາມໝຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງພາສາລາວໄດ.້  ນໍາໃຊພ້ າສາລາວເຂາົ້ ໃນທກັ ສະການຟງັ , ເວາົ້ , ອ່ ານ ແລະ ຂຽນໃຫຖ້ ກຶ ຕອ້ ງຕາມ ອາທດິ ທີ 3 ຫກຼັ ໄວຍາກອນໄດ.້  ມຄີ ວາມສະຫງວນມກັ ພາສາລາວທ່ ເີ ປັນພາສາຂອງຊາດ ແລະ ນໍາເອາົ ບດົ ຮຽນ ໄປນາໍ ໃຊໃ້ ນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ງວນັ ໄດ.້ ວຊິ ານນີ້ ກັ ສກຶ ສາຄຈູ ະໄດຮ້ ຽນຮູກ້ ່ ຽວກບັ : ຄວາມຫມາຍຄວາມສໍາຄນັ ຂອງພາສາລາວ, ຫຼກັ ໄວຍາກອນລາວເຊ່ ນັ : (ພາກອກັ ຂະຫຼະວທິ ,ີ ພາກວະຈວີ ພິ າກ, ພາກວາກາຍະສໍາພນັ ແລະ ພາກສນັ ທະກະວ)ີ ແລະ ທກັ ສະຕ່ າງໆທາງ ດາ້ ນພາສາ (ຟງັ , ເວາົ້ , ອ່ ານ, ຂຽນ) ວຊິ ານດີ ໍາເນນີ ການຮຽນ-ການສອນຢ່ ູໃນພາກຮຽນທີ 1 ປີທ່ ີ 1 ພາຍໃນ 16 ອາທິດ ມີ 3 ຊ່ ວົ ໂມງຕ່ ໍອາທດິ ລວມ 48 ຊ່ ວົ ໂມງ ແລະ ມທີ ງັ ຫມດົ 10 ບດົ , ການສດິ ສອນຈະສມົ ທບົ ກບັ ຫຼາຍໆວທິ ີການ ແລະ ຕິດພນັ ກບັ ພາກປະຕິ ບດັ ຕົວຈງິ ໂດຍນໍາໃຊຫ້ ຼາຍວທິ ີປະສົມ ປະສານກນັ ເຊ່ ນັ : ການອະທບິ າຍ, ການສນົ ທະນາ (ຫມດົ ຫອ້ ງ, ບຸກຄນົ , ຈບັ ຄ່ ູ, ຈດັ ກ່ ຸມ), ການລະດມົ ສະຫມອງ, ການສາທິດ, ບດົ ບາດສມົ ມຸດ, ການປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ໃນດາ້ ນທັກ ສະການ ນາໍ ໃຊພ້ າສາ ແລະ ວຽກມອບຫມາຍເພ່ ອື ລາຍງານ ວຊິ ານຈີ້ ະໄດນ້ າໍ ໃຊອ້ ຸປະກອນເຊ່ ນັ : ຖງົ ບດັ ຄໍາ, ບດັ ຄໍາຖາມ, ບດັ ພະຍນັ ຊະນະ, ບດັ ສະຫຼະ , ບັດ ວັນ ນ ະຍຸ ດ , ບັດ ຄໍ າສັບ , ຮູ ບ ພ າບ, ຫ ນັງສືພິມ , ວ າລະສ ານ , ສ່ ິງພິມ , CD, Computer, LCD ໂດຍນາໍ ໃຊຫ້ ອ້ ງຟງັ ສຽງ ແລະ ຫອ້ ງເຝກິ ປະຕບິ ດັ . ບດົ ທິ 1 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກ່ ຽວກບັ ພາສາ 1. ຄວາມຫມາຍຂອງພາສາ 2. ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງພາສາ 3. ການກໍາເນດີ ແລະ ຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງພາສາ 4. ຄວາມຈາໍ ເປນັ ຕອ້ ງຮຽນຮູພ້ າສາ ບດົ ທີ 2 ອກັ ຂະຫະຼ ວທິ ີ 1. ຄວາມຫມາຍຂອງອກັ ຂະຫະຼ ວທິ ີ 2. ຕວົ ອກັ ສອນລາວ 2.1. ພະຍນັ ຊະນະ ບດົ ທີ 2 ອກັ ຂະຫະຼ ວທິ ີ (ຕ່ ໍ)

ອາທດິ ທີ 4 2.2. ສະຫຼະ ອາທດິ ທີ 5 ອາທດິ ທີ 6 2.3. ວນັ ນະຍຸດ ອາທດິ ທີ 7 2.4. ເຄ່ ອື ງຫມາຍວກັ ແລະ ຄວາມເວາົ້ ອາທດິ ທີ 8 ອາທດິ ທີ 9 2.5. ເລກໂຣແມງັ , ເລກອາຣບັ ແລະ ເລກລາວ ອາທດິ ທີ 10 ບດົ ທີ 3 ວາຈວິ ພິ າກ ອາທດິ ທີ 11 1. ຄວາມຫມາຍຂອງວາຈວີ ພິ າກ 2. ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງຄາໍ ເວາົ້ ໃນພາສາລາວ 2.1. ລກັ ສະນະຄາໍ ເວາົ້ ໃນພາສາລາວ ບດົ ທີ 3 ວາຈວີ ພິ າກ (ຕ່ ໍ) 2.2. ຊະນດິ ຂອງຄໍາເວາົ້ ໃນພາສາລາວ 2.3. ປະເພດຂອງຄໍາເວາົ້ ໃນພາສາລາວ ບດົ ທີ 4 ວາກາຍະສໍາພນັ 1. ຄວາມຫມາຍຂອງວາກາຍະສໍາພນັ 2. ຄາປ່ ຽວ 2.1. ຄາເຄາົ້ ລາວເດມີ 2.2. ຄໍາເຄາົ້ ມາຈາກບາລ-ີ ສນັ ສະກຣດິ ບດົ ທີ 4 ວາກາຍະສໍາພນັ (ຕ່ ໍ) 3. ຄາໍ ວະລີ 3.1. ຄວາມຫມາຍຂອງວະລີ 3.2. ຊະນດິ ຂອງວະລີ 3.3. ປະເພດຂອງວະລີ ບດົ ທີ 4 ວາກາຍະສໍາພນັ (ຕ່ ໍ) 4. ປະໂຫຍກ. ບດົ ທີ 5 ສນັ ທະສນິ ສາດ. 1. ຄວາມຫມາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງສນັ ທະສນິ ສາດ 2. ສ່ ວນປະກອບຂອງສນັ ທະກະວີ 3. ຫກຼັ ການເນ່ ອື ງສຽງໃນກອນ ຫຼື ຫກຼັ ຄໍາປະຈາໍ ບ່ ອນ 4. ການສໍາຜດັ ຂອງກອນ 5. ກາບ 2.1. ພາກສ່ ວນຂອງກາບ 2.2. ການສາໍ ຜດັ ຂອງກາບ ບດົ ທີ 5 ສນັ ທະສນິ ສາດ (ຕ່ ໍ) 6. ບດົ ເພງໃນຍຸກປະຈບຸ ນັ 6.1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົ ເພງ 6.2. ສລິ ະປະການປະພນັ ບດົ ທີ 6 ຫກຼັ ການຂຽນພາສາລາວໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ 1. ຫກຼັ ການໃຊຕ້ ວົ ອກັ ສອນ 2. ຫກຼັ ການໃຊວ້ ນັ ນະຍຸດ

3. ຫກຼັ ຄວາມໝາຍຂອງພາສາປາລີ 4. ຫກຼັ ການເຊ່ ອື ມຄາຮຽງຄາໃນປະໂຫຍກ 5. ຫກຼັ ການໃຊຕ້ ວົ ຮ ແລະ ລ ອາທດິ ທີ 12 ບດົ ທິ 7 ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການຟງັ ອາທດິ ທີ 13 1. ຄວາມຫມາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການຟງັ ອາທດິ ທີ 14 ອາທດິ ທີ 15 2. ປະເພດຂອງການຟງັ ອາທດິ ທີ 16 ການປະເມນີ 3. ປະໂຫຍດຂອງການຟງັ ເອກະສານອາ້ ງອງີ 4. ລກັ ສະນະ, ອຸປະສກັ ແລະ ສລິ ະປະຂອງການຟງັ ບດົ ທີ 8 ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການເວາົ້ 1. ຄວາມຫມາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການເວາົ້ . 2. ອງົ ປະກອບຂອງການເວາົ້ 3. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການເວາົ້ 4. ຫກຼັ ການ ແລະ ມາລະຍາດຂອງການເວາົ້ 4.1 ຫກຼັ ການເວາົ້ .. 4.2 ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ ບດົ ທິ 9 ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການອ່ ານ 1. ຄວາມຫມາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການອ່ ານ 2. ປະເພດຂອງການອ່ ານ ບດົ ທີ 10 ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການຂຽນ 1. ຄວາມຫມາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງການຂຽນ 2. ປະເພດຂອງການຂຽນ 3. ອງົ ປະກອບຂອງການຂຽນ 4. ຫກຼັ ການຂຽນ ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ໂດຍຈດັ ການແຂ່ ງຂນັ ບດົ ເພງ  ຮ່ ວມຮຽນ 10%  ວຽກບູກຄນົ 20%  ວຽກກ່ ຸມ 10%  ກວດກາກາງພາກ 20%  ກວດກາທາ້ ຍພາກ 40% 1. ປມຶ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ 1 ສາ້ ງຄູປະຖມົ ລະບບົ 2 ປີ ກ່ ຸມວຊິ າສະເພາະ, ພມິ ປີ 2008. 2. ປມຶ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ 2 ສາ້ ງຄູປະຖມົ ລະບບົ 2 ປີ ກ່ ຸມວຊິ າສະເພາະ, ພມິ ປີ 2006. 3. ປຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ 1 ສາ້ ງຄູປະຖົມ ລະບົບ 3 ປີ ກ່ ຸ ມວິຊາສະເພາະ, ພິມປີ 2008. 4. ປມຶ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດເີ ດກັ 2 ສາ້ ງຄູອະນຸບານ ລະບບົ 2 ປີ ກ່ ຸມວຊິ າ ສະເພາະ, ພມິ ປີ 2008.

5. ແບບຮຽນພາສາລາວ 2 ສາ້ ງຄູປະຖົມ ລະບບົ 3 ປີ ກ່ ຸມວຊິ າສະເພາະ, ພມິ ປີ 2008. 6. ແບບຮຽນພາສາລາວ ຊນັ້ ມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສາ ປີທີ 1, ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ສະຖາບນັ ຄນົ້ ຄວາ້ ວທິ ະຍາສາດ ວທິ ະຍາສາດການສກຶ ສາ, ພມິ ປີ 2010. 7. ແບບຮຽນພາສາລາວ ແລະ ວນັ ນະຄະດີ ຊນັ້ ມດັ ທະຍມົ ປທີ ີ 2 ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ສະ ຖາບນັ ຄນົ້