bunbhangfi

นางสาวอไุ รรัตน์ สมการ

ประเพณีบุญบ้งั ไฟประเพณีบุญบ้งั ไฟ ประเพณีบุญบ้งั ไฟ สังคมไทยเป็นสังคมเกษตรกรรม เกษตรกรจึงตอ้ งพ่ึงพาธรรมชาติในการเพาะปลกู น้าเป็นสิ่งจาเป็นหลกั ในการเพาะปลูก หากปี ใดน้าไม่เพียงพอที่จะเพาะปลกูเกษตรกรจะจดั พธิ ีขอฝน ในแต่ละภูมิภาคมีพธิ ีขอฝนที่แตกต่างกนั ภาคกลางมีประเพณีแห่นางแมวขอฝน ในขณะที่ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือมีประเพณีบุญบ้งั ไฟ หน่ึงในประเพณีสาคญั ของภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือของไทยตลอดจนถึงประเทศลาวที่ยดึ ถือปฏิบตั ิสืบทอดกนั ต่อมาประเพณีบุญบ้งั ไฟ หรือ “งานบุญเดือนหก” เป็นประเพณีพ้ืนถ่ินทางภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือของไทย ท่ีจดั ในช่วงฤดูฝนที่เขา้ สู่ฤดูทานา อยใู่ นช่วงเดือน ชาวนาชาวไร่จะทาพิธีบชู าขอฝนจากพญาแถน เพอ่ื ใหฝ้ นตกตอ้ งตามฤดูกาล ขา้ วกลา้ ในนาไม่เสียหาย

บ้งั ไฟ ประเพณีบุญบ้งั ไฟน้ีมีที่มาจากตอนหน่ึงของนิทานพ้ืนบา้ นเรื่องผาแดงนางไอ่ ท่ีได้กล่าวถึง การจุดบ้งั ไฟเป็นการบูชาพพญาแถน หรือเทพวสั สกาลเทพบุตร ตามความเช่ือของชาวอีสาน เช่ือกนั วา่ พญาแถนคือเทพที่คอยดูแลใหฟ้ ้ าฝนตกตอ้ งตามฤดูกาล และชอบไฟมากเป็นพิเศษ หากบา้ นใดจดั งานบุญบ้งั ไฟข้ึนบชู า พญาแถนกจ็ ะดลบนั ดาลใหฝ้ นตกตอ้ งตามฤดูกาลผนื ดินอุดมสมบูรณ์นอกจากจะเป็นการขอฝนแลว้ ในความเชื่อของชาวบา้ นในทอ้ งถิ่นมีอยวู่ า่ การจุดบ้งั ไฟยงั เป็นการเส่ียงทายอยา่ งหน่ึง ถา้ จุดบ้งั ไฟแลว้ ลอยข้ึนสูง ทานายไดว้ า่ ปี น้ีฝนจะตกตอ้ งตามฤดูกาลน้าท่าขา้ วปลาอาหารอุดมสมบูรณ์ดีความน่าสนใจอีกประการหน่ึงของประเพณีขอฝนของชาวอีสานน้ีกค็ ือ ภูมิปัญญาชาวบา้ นในการทาบ้งั ไฟจากกระบอกไมไ้ ผท่ ่ีบรรจุดินปื นลอยข้ึนสู่ทอ้ งฟ้ าไดค้ ลา้ ยกบั จรวดซ่ึงในสมยั ก่อนวทิ ยาการยงั ไม่กา้ วหนา้ แต่ชาวอีสานสามารถทาบ้งั ไฟลอยข้ึนสู่ทอ้ งฟ้ าไดด้ ว้ ยภมู ิปัญญาชาวบา้ น

บ้งั ไฟ ในวนั งานประเพณีบุญบ้งั ไฟ ชาวบา้ นจะนาบ้งั ไฟของแต่ละหมู่บา้ นมาจุดแข่งกนั บ้งั ไฟของบา้ นไหนจุดแลว้ ลอยสูงที่สุดกจ็ ะเป็นผชู้ นะไป ส่วนบ้งั ไฟที่ลอยต่าที่สุดหรือแตกก่อนถือวา่แพ้ ผแู้ พต้ อ้ งโดนลงโทษดว้ ยการอุม้ ไปโยนลงบ่อโคลน สร้างเสียงหวั เราะบรรยากาศสนุกสนานในงานงานบุญบ้งั ไฟของชาวอีสานจึงเป็นประเพณีท่ีแสดงออกถึงการเคารพ ใหเ้ กียรติธรรมชาติ และการฉลอง ความสนุกสนาน รื่นเริง ในวนั งานจึงมีขบวนแห่บ้งั ไฟพร้อมนางเซิ้งนาขบวนแห่บ้งัไฟ มีการประกวด แข่งขนั จุดบ้งั ไฟ จงั หวดั ท่ีจดั งานบุญบ้งั ไฟอยา่ งยง่ิ ใหญ่ท่ีสุดในภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ คือ จงั หวดั ยโสธร และจงั หวดั หนองคาย