Disiplin Teknikleri

Disiplin Teknikleri

İÇİNDEKİLER 1  Disiplin Tekniklerine Giriş 15 İstenmeyen Davranışı Önleme 2 İstenmeyen Davranış 18 Yapılmaması Gerekenler 4 İstenmeyen Davranışın Oluşması 19 Sık Karşılaşılan Sorunlar 9 Öğretmen Davranışı ve Sonuçları

DİSİPLİN TEKNİKLERİ DİSİPLİN TEKNİKLERİNE GİRİŞ 1 DİSİPLİN VE DİSİPLİNSEL YAKLAŞIMLAR NEDİR? DİSİPLİN En basit şekliyle \"eğitim\" demektir. Diğer bir deyişle \"öğretici, düzenli davranış ve yetkinlik kazandırıcı yetiştirme\" demektir. DİSİPLİNSEL YAKLAŞIMLAR Öğretmenlik mesleğinin en zor taraflarından birisi de hiç şüphesiz sınıf yönetimidir. Öğretmen merkezli eski eğitimde sınıfta disiplini ve sessizliği sağlama “sınıf yönetimi” olarak algılanıyordu. Eğer bir sınıfta öğretmen anlatıyor, öğrenciler de sessizce dinliyorsa; öğretmen sınıf yönetiminde başarılı sayılırdı. Öğrenci merkezli yeni anlayışta sınıf yönetimi dendiğinde “pozitif disiplin” anlaşılmaktadır. Pozitif disiplinin amacı, çeşitli uyum ve davranış bozuklukları gösteren çocuklara rehberlik yapmaktır. Sınıf yönetimi sağduyu, bilgi ve sabır isteyen bir iştir. dulkadiroğlu ram 1

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞ 2 İSTENMEYEN DAVRANIŞ NEDİR? Okulda ve sınıfta, eğitsel çabalara engel olan davranışların tümü istenmeyen davranış olarak nitelendirilir. İstenmeyen davranış sınıfa, derse, zamana ve duruma göre değişebilmektedir. O halde herkesin üzerinde anlaştığı istenmeyen davranışı listelemek ve tanımlamak oldukça zordur. Öğrenci davranışlarını istenmeyen davranış olarak adlandırabilmek için dört temel ölçütümüz vardır: 4 TEMEL ÖLÇÜT Davranışın öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşların öğrenmesini engellemesi, Davranışın öğrencinin kendisinin ya da arkadaşlarının güvenliğini tehlikeye sokması, Davranışın okulun araç ve gereçlerine ya da arkadaşlarının eşyalarına zarar vermesi, Davranışın öğrencinin diğer öğrencilerle sosyalleşmesini engellemesi. dulkadiroğlu ram 2

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞ Pek çok anne baba ve öğretmen sınıfta istenmeyen davranış problemini, yalnız engelleyici, kontrol edilemeyen taşkın ve zarar veren davranışlardan ibaret sanmaktadır. Oysa aşırı çekingen, utangaç, yardımlaşmaya ve iş birliğine kapalı davranışlar da birer istenmeyen davranış örnekleridir. İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA ÖRNEKLER Derse devam etmeme ya da derslere geç gelme, derse hazırlıksız gelme, sınıfta uygun olmayan yer ve zamanda konuşma, arkadaşlarına, kendisine veya eşyalara zarar verme, derste uzun süre hayal kurma ya da ders dışı bir etkinlikle uğraşma temizlik ve görgü kurallarına uymama, sınavda kopya çekme, alkol, sigara ve uyuşturucu kullanma, öğretmenine ve arkadaşlarına kaba davranma, küfürlü konuşma, arkadaşlarını rahatsız etme, söz almadan konuşma vb. dulkadiroğlu ram 3

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞIN OLUŞMASI 3 İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ? Herhangi bir okulda veya derslikte bir disiplin problemi çıkmışsa, bunun mutlaka bir nedeni vardır. 3.1 SINIF DIŞI ETKENLER Sınıf içindeki istenmeyen davranışların büyük bölümü sınıfın dışında yaşanan olaylardan kaynaklanmaktadır. Öğrencinin içinde yaşadığı çevre, aile ortamı ve okul, davranışlarının temel kaynağını oluşturur. AİLE ORTAMI Aile, öğrenci davranışının şekillenmeye başladığı, örnek alındığı, bazı  temel davranışların kazanıldığı yerdir. Öğrenciler zamanlarının önemli kısmını ve ilk sosyalleşmelerini aile içinde tamamladıkları için, istenmeyen davranış kaynaklarının ilk çekirdekleri de aile içinde atılmaktadır. Ailedeki birey sayısı, ailenin gelir ve eğitim durumu, anne-baba tutumları öğrenci davranışlarını etkileyen faktörlerden bazılarıdır. Öğretmenin aileyi tanıması ve aile ile ilişki kurması ortaya çıkabilecek bazı olumsuz davranışların önlenmesinde etkili olabilir. dulkadiroğlu ram 4

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞIN OLUŞMASI OKUL ORTAMI Okulun fiziksel özellikleri, durumu, öğrenci sayısı, kuralları, yönetim yapısı gibi bir çok değişken sınıf içine yansıyarak, öğrencilerin tutum ve davranışlarını etkiler. Eğitim - öğretim için gerekli olan materyal, araç, gereç ve kaynakların yokluğu ya da yetersizliği öğrenciyi istenmeyen davranışa sevk eden diğer bir nedendir. Okulun olumsuz davranışa yönelten bir yanı da kurallar ve olumsuz davranışlar konusunda yöneticilerin, öğretmenlerin farklı görüş ve uygulayışta olmalarıdır. ÇEVRE 5 Okulun fiziksel özellikleri, durumu, öğrenci sayısı, kuralları, yönetim yapısı gibi bir çok değişken sınıf içine yansıyarak, öğrencilerin tutum ve davranışlarını etkiler. Eğitim - öğretim için gerekli olan materyal, araç, gereç ve kaynakların yokluğu ya da yetersizliği öğrenciyi istenmeyen davranışa sevk eden diğer bir nedendir. Okulun olumsuz davranışa yönelten bir yanı da kurallar ve olumsuz davranışlar konusunda yöneticilerin, öğretmenlerin farklı görüş ve uygulayışta olmalarıdır. dulkadiroğlu ram

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞIN OLUŞMASI 3.2 SINIF İÇİ ETKENLER Öğrenciyi istenmeyen davranışlara yönelten sınıf içi etkenler; öğretmen, öğrenci ve fiziksel ortam olmak üzere gruplandırılabilir. ÖĞRETMEN KAYNAKLI Etkili bir sınıf yönetiminde öğretmenin her şeyden önce yapması gereken ilk işi, öğrencileri tanımak olmalıdır. Öğretmen hangi davranışın nerede ve nasıl yapılması gerektiğini, buna karşılık hangi davranışın nerede ve nasıl yapılmaması gerektiğini öğrencilere anlatmalıdır. Derste öğretmenin sürekli aktif, öğrencinin pasif olması, öğrencilerin dikkatini dağıtır. Öğretmenin öğrenci ile alay etmesi, öğrencilere kaba davranması, öğrenciler arasında ayırım yapması, öğrencilerle gerekli iletişimi kuramaması, öğretmenin toplumsal beceri eksikliğinden kaynaklanan istenmeyen davranışların ortaya çıkmasını sağlar. Ayrıca öğretmenin kişisel özellikleri, özgüven, tükenmişlik, başarısızlık korkusu vb. durumlar, çocuklardan hoşlanmama ve özel sorunları (evlilik vb.) sınıf içi disiplin sorunlarının kaynağını oluşturabilir. dulkadiroğlu ram 6

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞIN OLUŞMASI ÖĞRENCİ KAYNAKLI Öğretmeni ve arkadaşlarıyla etkileşim düzeyinin düşük olması, sosyal becerilerde yetersiz olması, arkadaşının olmaması, okulu sevmemesi, sosyal doyumsuzluk içinde olması gibi pek çok neden öğrenciyi sınıf ortamında görmek istemediğimiz davranışlara itmektedir. SINIF 7 KAYNAKLI Sınıfın fiziksel koşulları, gürültülü ve kalabalık oluşu, ısı ve ışık durumu öğrenci performansı üzerinde önemli ölçüde etkilidir. Sınıf düzeni gibi, öğrencilerin oturma düzeni de sınıf yönetimi ve eğitsel çabalar üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. dulkadiroğlu ram

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞIN OLUŞMASI 4 İSTENMEYEN DAVRANIŞ GÖSTEREN ÖĞRENCİLERİN ÖZELLİKLERİ Saldırgan Anne-babalarına bağımlı ya da tamamıyla İçe dönük bağımsız Kaygılı Otoriteye karşı gelme (aile, okul vs.) Güvensiz Ebeveynleri tarafından fiziksel ve psikolojik Çekingen şiddete uğrama, ihmal edilme Benlik saygısı düşük Başkalarını ve olayları kontrol etme isteği Sosyal becerileri zayıf Başkalarının başarılarını kıskanma Akranlarıyla çatışma Yenilgiyi kabul edememe Düşük akademik başarı Arkadaş edinememe, dışlanma Eksik özgüven Aile desteği ve yakınlığın olmaması Sosyal ortamlarda dışlanan Aile içi disiplin yetersizliği Düşük benlik saygısı Sosyal Fobi dulkadiroğlu ram 8

DİSİPLİN TEKNİKLERİ ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI VE SONUÇLARI Notla tehdit etme Ceza olarak Ödevleri kontrol ödev verme etmeme Korku, not için çalışma, Dersten soğuma, öğretmene Ödevleri yapmama, eksik yapma otoriteye itaat, öğretmene karşı gelme davranışları veya özenle yapmama, ders çalışma alışkanlığı ve karşı olumsuz duygular sorumluluğunun oluşmaması besleme Sınıfa sırtını dönme Sadece anlatım yöntemini kullanma, derse güdülememe, cesaretlendirmeme, espiritüel olmama Hayal kurma, ders dışı şeylerle Ders dışı şeylere yönelme, ilgilenme, derse katılmama, dağınık dağınık ilgi ilgi, kalıcı öğrenmenin sağlanamaması dulkadiroğlu ram 9

DİSİPLİN TEKNİKLERİ ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI VE SONUÇLARI İstenmeyen davranışları Başarılı ile başarısız öğrencileri görmezden gelme ve akademik açıdan ayırt edememe düzeltmeme (örn. Her ikisine de aynı notu verme) İstenmeyen davranışları sürdürme Derse ilgisiz, öğretmene sevgisiz olma, protesto geliştirme Haklı ile haksız öğrenciyi ayırt edememe Sadece başarılı öğrencilere ilgi gösterme ve söz hakkı Öğretmene ve derse karşı olumsuz verme tutum ve davranış Diğer öğrencilerde söz istememe davranışlarını pekiştirme, yetersizlik duygularını oluşturma, özgüvenlerini zedeleme, içe kapanma Yanlış davranışı veya yanıtı Dersi iyi planlayamama, aşırı eleştirme, olumsuz öğrencileri boş bırakma sözlerle etiketleme Söz hakkı istememe, okula gelmeme, Ders dışı olumsuz etkinliklere yönelme içe kapanma, sosyal fobi 10 dulkadiroğlu ram

DİSİPLİN TEKNİKLERİ Zorlama ile disiplin sağlama ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI VE SONUÇLARI Okul eşyalarına zarar verme, pasif veya saldırgan olma Fiziksel Öğretmediği ÖkÖuddlülealvnvlmeecariemkzaaoynıtardoill ceza verme konulardan sınav yapma etmeme Arkadaşlarıyla Kopya çekmeye yönelme Kıskançlık, derse ve öğretmen sorunlarını kavga ederek karşı olumsuz tutum çözmeye çalışma, yalancılık, aşırı kaygı,karşı gelme dulkadiroğlu ram 11

DİSİPLİN TEKNİKLERİ ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI VE SONUÇLARI Öğrencilerin ekonomik Öğrencilerin psikolojik, sosyal, durumuna bakmadan akademik yeterlik ve gelişim araç gereç isteme dönemleri gibi özelliklerini tanımama İçine kapanma, hırsızlık, okula gelmeme Saldırgan veya pasif olma İstenen davranış hakkında Öğretmenin kendi davranışları ve bilgilendirmeme diğer öğretmenlerin davranışları arasındaki tutarsızlık İstenen ve istenmeyen davranışı ayırt edememe İstenen davranış için İstenen ve istenmeyen davranışı ayırt edememe uygun ortam oluşturmama İstenen davranış İstenmeyen davranışı sürdürme için uygun pekiştireci zamanında vermeme Bazı öğrencilere ismi ile İstenen davranışı gösterememe hitap ederken diğerlerine hitap etmeme Kıskançlık, öğretmenden ve dersten soğuma 12 dulkadiroğlu ram

DİSİPLİN TEKNİKLERİ ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI VE SONUÇLARI Sınıfta herkesin Öğrencinin davranışı görebileceği yerde yerine kişiliğini eleştirme durmama Görülmeyen öğrencilerin ders dışı Çekingen olma, içine kapanma, etkinliklere yönelmesi iletişimsizliği pekiştirme, sosyal fobi dulkadiroğlu ram 13

DİSİPLİN TEKNİKLERİ ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI VE SONUÇLARI Cinsiyet, ekonomik ve başarı Körü körüne itaate alıştırmak durumu vb. özelliklere göre ayrım için disiplin cezası verme, yapma, sürekli aynı öğrencilere başarısız olarak değerlendirme sosyal alanlarda görev verme Güven duygusunu edeleme, haklarını savunamama, haksızlığa itiraz etmeme Öğretmene ve derse karşı nefret Derse girip dersi işleyip dersten duygusu, kıskançlık, yağcılık, protesto çıkma; kitap öğretmeni olma, geliştirme dersi soğuk atmosferde işleme Derse ve öğretmene karşı olumsuz tutum, isteksizlik dulkadiroğlu ram 14

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞI ÖNLEME 5 İSTENMEYEN DAVRANIŞI OKUL ÇAPINDA ÖNLEME Okulda istenmeyen davranışı önleme İLETİŞİMLE başlar. Okul çapında uygulanması gereken genel ilkeler şunlar olmalıdır: sOiÖİçülkeiğrnudtrileşüu-inryamücgillieumkleanierlneiosnatiri,ltdşaaiurmmıyniıgnınnuinyalaaçgrrııeaknltiıtışlupmttiaruaiyllsmmlaı.şeamssiı.avseı Okulun genel bir disiplin politikası kUyibvulSÖaOeyeelorgtlğkrcdaismşuruenıyiemnmlraeıdnillml,cseacbbçıırniladae-ıieğnısötcfecıııişeğy(regasmörrrieriednlaaeeltıiebmrşşğvituıtieieiktmfrliaunampmaizc-rebliaoouik(yenbklöue,cdulğöetğeıllrrğmeruiemidrrl)neeeaçacnrrökyieincl,ezesiaimrlnirekviienrlreeeakrtniuialşmyrimageruisni, olmalıdır. ibÖçeiğnlirrveteinlmrcilimedleie;nleidbğieirt.kimlenbeundoalvurmanluışldaarıvkraanzaışnladrıramçaıkkça iİşslteemnmleeriyseünredkalivyraanpıışlmlaarılıednırg. elleme ve köreltme dkgDöysBaüeerıirnesnşnraimkılepefreltlkleleraaildbnnmr,eeisevrrkepnevyotlouieentvdrtarreuai,skrvhrslaiıelesunaılltrrondıtei.kılndrımnkliuaaçmleanteö,lerdiröı,ğiyastsnreai,üenlnvlertadıemmrdbelkaaoelleorivnrrablarlmaeatçuunrlaııskvnıvlşııuanem,lraraddiaardladalallaınaıdkvkrreıotblreiac.lr.erriidsıleiolrgrdilia, , dulkadiroğlu ram 15

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞI ÖNLEME 6 İSTENMEYEN DAVRANIŞI SINIF İÇİNDE ÖNLEME Öğrencileri Sürekli Öğrencileri Motive Etmek Olarak İzlemek ve Motivasyonu Dersin Öğretmen Sonuna Kadar Sürdürmek sınıfın tümünü gözlemeli, Öğrencilere aktif olma fırsatı öğrencilerin tümü verilmeli, öğretmen merkezli görebileceği yerlerde öğretim yöntemleri terk durmalıdır. edilmeli, mümkün olduğunca fazla öğrenciye söz hakkı verilmelidir Öğrencilerin İlgilerini Sınıf Kurallarını Anlamak ve Derse İlgiyi Tespit Etmek Arttırmak gkedurÖaervdağkrlleraeliearnodstrmıltişdkceloeiuaöaynğrğlçm,aurıökeaikğllnlgaoırcimevnliienulaaecsblçraiuiluınrekndylrkdaiaeuymapnlreatmaabltlltaaaaemrnlrkııydıilnşneaıtrdnpıv.ğieemğıdiiialkeklnnı,a ilgövğielireabknçouıcnkkiulluaesrmruainlnaldaldarearınnytanbatpeemdmkileneandlvı,igeğkeiiukrdrenaakalvlliaeroardnlkidcıoşuiylğamrulaalı Öğretmen ilginin dağılması ve sıkılma belirtilerinin görülmesi açıklamalar yapmalıdır. durumunda güncel bir konuyu tartışmak, mantık ve zeka oyunlarını kullanmak, vb. gibi bazı şeyleri kullanarak ilgilerini yeniden kazanmaya çalışmalıdır. dulkadiroğlu ram 16

DİSİPLİN TEKNİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞI ÖNLEME Okul Yönetimi, Aile Görmezden Gelmek ve Rehberlik Servisi aögbpykeğÇeirİnatdsorlgiüldıegytidbelendnoieöılğlnkraeicrbrmnismümvmiid,aelr,aibeea,lrabiekssyuznvbirtüldemrıeiiidşnrarrnen.ıeüanidnAtmdkgvmıeaşnlgraökeviıaklcveirrrypnükamaarleeaiıknrnngşnelknaıımööoşnziıbyşşğsdlıoetmaintorireeslrbeddamnöiraitymudlağmnilgereğvıri.ğkeeieyruÖçbtaılnotemnimgunnn,rnusngiıeeebşhakuömdtniieala,gnrüemlsmtçiöbşaokoıdeünreurarrmaanunzmtlbufavdneeıuoandrneruzallledaaundınndknnapeıışnrn. İle İlişki Kurmak ağırlaşmasına da neden olur. Bazı sorun davranışların boyutları, öğretmenin üstesinden gelemeyeceği kadar büyük olabilir. Böylesi durumlarda öğretmenin okul yönetimi ve rehberlik servisi ile işbirliği yapması gerekir. Sorumluluk Vermek Derste Değişiklik Yapmak Öğrencilerini tanıyan, onlar hakkında kSpuıanlslıafiftnaomölmağsarıes, tık,medneendrsiinninisnsüıakrekıctkiılfi,baöiryğhnreaı ynl öaclnimletearimsnınliesarei bilgi sahibi olan bir öğretmen ve öğrencilerin dikkatlerinin göböğatrşüekrnamcniellıeğkr,ıiönydaepesvmolreaurkmi,kalournaluçtrkoglalererevtmeçregirke. Stgiırinibpıif döağğrılemnacsilıenrainniesdteennmoeluyre.nDdikakvartaindıaşlğaırlaan sorumluluklar alan öğrenci kendi yönelmesi kaçınılmazdır. Bu yüzden ortaya çıkabilecek istenmeyen döadyeğvaödrrveanilrnnmeacılnşeeilıc,başaeırunaiktısyozkaöaloymnmneeadtarlemionh lıdteebieyzduğavelceaerımrenbgkıauögizsdriltdmaaerevne.rArmevaybeneriııylfşciaerla.arnkra davranışlar, dersin işlenişinde, öğretim yöntemlerinde, araç ve gereçlerde değişiklikler yapılarak ortadan kaldırılabilir. dulkadiroğlu ram 17

DİSİPLİN TEKNİKLERİ YAPILMAMASI GEREKENLER 7 GERİ TEPEN DİSİPLİN TEKNİKLERİ BUNLARI YAPMAYIN! Sesi yükseltmek, bağırmak, çağırmak Soğuk duruş, elleri arkaya bağlamak gibi gergin beden dili Notları kırmak, aşağılamak, utandırmak, huzursuz etmek İğneleyici sözlerle alay etmek Öğrencinin kişiliğine hücum etmek Çok üstünmüş gibi davranmak, fiziki güç kullanmak İlgisiz kişileri çatışmanın içine çekmek Çifte standart sahibi olmak (dediğimi yap, yaptığımı yapma) Çok alttan almak veya çok taviz vermek İlgisiz olayları gündeme getirmek, dırdır etmek “Bütün öğrenciler hepiniz aynısınız” gibi genellemeler yapmak “sen dili kullanmak” Kin beslemek, diş bilemek Öğrenciyi diğer öğrencilerle KIYASLAMAK Emretme, hükmetme, aşırı isteklerde bulunma Aşırı ve yersiz ödüllendirme dulkadiroğlu ram 18

DİSİPLİN TEKNİKLERİ SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR 8 SIK KARŞILAŞILAN SORUNLARA ÇÖZÜMLER DERSE GEÇ DERSTE KONUŞMA VE DİKKATSİZLİK GELMEK ERKEN GİTMEK Ders anlatmayı bırakın ve o öğrenciye bakın. Zamanında derse girin ve çıkın (model Onun oturduğu bölgeye doğru olma) yürüyün. Öğrenci derse geç kaldığında, Ona doğrudan bir soru sorun. uygulanacak yaptırımlarla ilgili bilgi Ders bittikten sonra onunla verin. Ve kesinlikle uygulayın. konuşun Zamanında gelip gideceğine dair öğrenci ile bir anlaşma yapın. DEVAMSIZLIK OTORİTEYE Eğer devamı izleyecekseniz bir MEYDAN OKUMA sistem kurun (imza, yoklama) Her derste tekrarlayın. Öğrencilerle asla sınıf huzurunda Kısa sınavlar uygulayın. tartışmayın, bunu gizli yapın. Dersi sınıf için önemli hale getirin. Rahatsız edici davranışı öğrenci ile Niçin devam etmediklerini konuşun, sürpriz ile öğrencilerle konuşun. karşılaşabilirsiniz Eğer ciddi gelişmeler olabilecekse yöneticilere haber verin. dulkadiroğlu ram 19

e-kitaplık