Teknoloji Bağımlılığı Lise

Sosyal Medya Teknoloji Bağımlılığı Lise

Kaynakça YEŞİLAY TBM Lise Modülü İÇİNDEKİLER 1  Teknoloji Bağımlılığına Giriş 14 Hikikomori 8  Sosyal Medya Bağımlılığı 20 Teknoloji Bağ. Kurtulmak 9 Oyun Bağımlılığı 25 Teknoloji Bağımlılığı Testi 10 Cep Telefonu Bağımlılığı 29 İnternetteki Tehlikeler 12 Teknoloji Nasıl Zararlı Olur? 33 Tehlikelerden Korunma

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA GİRİŞ 1 TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NEDİR? Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var. Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması ve teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara sebep olabilir.İnternet ve teknoloji bağımlılığı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığında yoksunluk yaşadığı bir durum olarak tanımlanmaktadır. dulkadiroğlu ram 1

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA GİRİŞ 2 TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ BELİRTİLERİ Teknoloji bağımlılığının başladığını ya da başlamak üzere olduğunu aşağıdaki davranışlardan anlayabiliriz: Teknoloji (bilgisayar/tablet/telefon/internet/sanal oyun) başında harcanan vaktin giderek artması Teknolojiden uzak kalınca huzursuzluk, uykusuzluk, öfke gibi yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması Ruhsal, sosyal, adli ya da bedensel bir sorun oluşturmasına rağmen teknolojinin kullanılmaya devam edilmesi Teknoloji başında geçirilen vakitle ilgili kontrolün kaybedilmesi Planlanandan daha fazla teknoloji karşısında kalınması Zamanının büyük çoğunluğunun fiilen ya da zihnen teknolojiyle geçirilmesi Teknolojinin, sorumlulukların (iş, okul, aile, bireysel temizlik gibi) yerine getirilmesine engel olması dulkadiroğlu ram 2

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA GİRİŞ 3 TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ SONUÇLARI Fiziksel şikâyetler Gözlerde yanma Boyun kaslarında ağrı ve sertleşme Beden duruşunda bozukluk Sosyal alanda Elde uyuşukluk Görülen şikâyetler Halsizlik. Akademik başarıda düşüş Kişisel, aile ve okul sorunları Zamanı idare etmede başarısızlık Uyku bozuklukları Aktivitelerde azalma İnternet arkadaşları dışında izolasyon dulkadiroğlu ram 3

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA GİRİŞ 4 TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NELERİ İÇERİR? dulkadiroğlu ram 4

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ OLUŞMASI 5 ADIM ADIM TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI Hiç şüphesiz insan bağımlılık noktasına bir anda gelmez, bu süreç adım adım ilerler. Bu adımlar bağımlılığın gelişmekte olduğuna dair ciddi ve önemli işaretlerdir. Dolayısıyla söz konusu adımların takip ve kontrol edilmesi bağımlılığın başlamadan önlenmesi ve engellenmesi için çok önemlidir. BİRİNCİ ADIM Deneysel kullanımdır. Kişi herhangi bir şekilde bir site, bir oyun, bir uygulama vb. duyar ve onu merak eder. Bu merakını gidermek için o siteye girer, o oyunu oynar veya o uygulamayı kullanır. Birinci adım problem teşkil etmez. Denenmiş, bitmiştir. Merak giderilmiştir. dulkadiroğlu ram 5

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ OLUŞMASI İKİNCİ ADIM Sosyal kullanımdır. Kişinin çevresinde belli bir oyunu oynayan, belli bir siteye giren ya da belli bir uygulamayı devamlı ve düzenli kullanan bir arkadaş grubu varsa o gruba girmek için ya da o grupta kalmak için kendisi de o siteye girer, o oyunu oynar, o uygulamayı kullanır. Çünkü bunun dışında bir davranışta bulunursa içinde bulunduğu grubun gündeminin dışında kalacaktır. Dolayısıyla deneysel kullanımı sosyal kullanım takip eder ki, bugün sosyal kullanım genellikle bağımlılığı başlatan ya da sürdüren sebep olarak görülmektedir. ÜÇÜNCÜ ADIM Bir amaca dönük kullanımdır. Bu amaçların birincisi zevk almak, diğeri problemlerden kaçmaktır. Boş zamanlarında yapacak çok fazla etkinlik bulamayan, aktif bir sosyal çevreye sahip olmayan insanlar can sıkıntısından kurtulmak için genellikle teknoloji kullanımını tercih ederler. Öte yandan kişi işinden, okulundan ya da kendinden kaynaklanan problemleri çözemediği, çözmek istemediği ya da çözmeye gücü yetmediği için problemlerini bir süre için bile olsa unutmak amacıyla teknoloji kullanımına yönelir. Böylece problemlerinin olduğu dünyadan sıyrılır. Kısa vadede çözüm gibi gözükse de uzun vadede çözülmeyen problemler varlığını devam ettirmekte, çoğu zaman da olduğu gibi kalmayıp büyümektedir. dulkadiroğlu ram 6

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ OLUŞMASI DÖRDÜNCÜ ADIM Bağımlı kullanımdır. Bu adıma gelindiğinde kişinin artık kullanmak için herhangi bir sebebe ihtiyacı yoktur. Merak etsin etmesin, sosyal çevresi bağımlı olsun olmasın, hayatında problemler olsun olmasın kişi artık bağımlısı olduğu teknoloji aracını kullanacaktır. Merak edecek bir şey yoksa arayıp bulacak, sosyal çevresinde kullanıcı yoksa kullanıcılardan oluşan bir sosyal çevre edinecek, bütün vaktini kullanımla dolduracağı için canı sıkılmayacaktır. dulkadiroğlu ram 7

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ ÇEŞİTLERİ 6 SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIK YAPAR MI? Canınız sıkılınca aklınıza gelen ilk seçenekse, Gerçek hayatınızın önüne geçiyorsa, Günlük hayatınız ve sorumluluklarınızı aksatmanıza sebep oluyorsa, Takip ettiğiniz kişilerin gerçek yaşamları değil de paylaşımları sizin için daha önemli hale gelmişse, Gerçek arkadaşlıkların yerini sanal arkadaşlıklar ve takipçiler alıyorsa, Aşırı zaman alıyor ve ulaşılamadığında huzursuzluk oluşturuyorsa, Sürekli bir şeyler paylaşma ihtiyacı duyuyorsanız sosyal medya bağımlısı olduğunuzdan söz edilebilir. dulkadiroğlu ram 8

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ ÇEŞİTLERİ 7 OYUN BAĞIMLILIĞI BELİRTİLER Giderek oyun başında daha fazla zaman geçirmek Aile ya da arkadaşlarla birlikte vakit geçirmek yerine oyun oynamayı tercih etmek Oyunlarda alınan başarı ve ilerlemeleri gerçek hayattaki başarılardan daha çok önemsemek Aileden uzaklaşmak, oyun başında geçirilen süreyle ilgili tartışmalar yaşamak Bilgisayar başında olamayınca huzursuz ve sinirli olmak Oyun başında geçirilen fazla süre sonucu notların düşmesi, devamsızlık sorunları, arkadaşlık ilişkilerinin bozulması, uykusuz kalma KURTULMAK İÇİN Yavaş yavaş ama kararlı olarak azaltın. Oyunun yerini doldurun (Spor, hobi, vb.) Düşünün! Sanal ortamdaki başarı ve saygınlık mı daha değerli, gerçek hayattaki mi? Zararlarını, sizden aldıklarını değerlendirin. Gerekirse uzman yardımı alın. dulkadiroğlu ram 9

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ ÇEŞİTLERİ 8 CEP TELEFONU BAĞIMLILIĞI BELİRTİLER Aşağıdaki cümlelerin en az 5’ine katılıyorsanız bir cep telefonu bağımlısı olduğunuzu söyleyebilirsiniz: Uyuduğumda cep telefonum ulaşabileceğim yerde durur. Cep telefonumu her zaman yanımda taşırım. Cep telefonumu sık sık kontrol ederim. Cep telefonumu kullanmaktan günlük işlerime vakit ayıramıyorum. Kendimi kötü hissettiğimde cep telefonumu kullanmak bana iyi gelir. Başkalarıyla sohbette veya yemekte birlikteyken bile cep telefonumu sık sık kullanırım. Cep telefonumu kullanmadığım zamanlarda kendimi kötü hissederim. dulkadiroğlu ram 10

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİNİN ZARARLARI KURTULMAK İÇİN Sabah uyandığınızda kendinizi hazır hissetmeden (giyinmeden, kahvaltı etmeden vb.) cep telefonunuzu elinize almayın. Güne pozitif ve sağlıklı şeylerle başlayın ve öyle sürdürün. Yatağınıza gitmeden en son 30 dakika önce telefonunuzu kontrol edin. Eğer mesajlarınız, cevapsız aramalarınız varsa dönüş yapmak için ertesi günü bekleyin. Uyku düzeninizi korumayı önceleyin. Cep telefonuyla yapmakta olduğunuz en önemsiz aktiviteyi azaltarak işe başlayın. Bir kişiyle yüz yüze iletişimdeyken cep telefonunuzu uzak bir yere koyma veya kapatma konusunda kendinizle anlaşın. Yemek yerken, arkadaşlarınızla gezerken, ders çalışırken, cep telefonlarınızı kullanmayın. dulkadiroğlu ram 11

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİNİN ZARARLARI 9 TEKNOLOJİ NASIL ZARARLI HALE GELİR? Denetimsiz, sınırsız ve amaçsız, Gündelik yaşamı ve sorumlulukları aksatacak şekilde, Uzun süreli, Uygun olmayan içeriklerle, Fiziksel, sosyal, psikolojik ve zihinsel gelişimi olumsuz etkileyecek şekilde kullandığımızda teknoloji kullanımı bizim için zararlı bir hale gelmiş olur. dulkadiroğlu ram 12

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİNİN ZARARLARI Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var. Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması ve teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara sebep olabilir. Örneğin teknoloji kullanım süresi arttıkça çocuk ve gençlerde düşünce süreçleri bozulur. Kişinin duyarlılıkları azalır, genel sağlık düzeyi düşer. Bu kişilerde obsesif, depresif, kaygılı, düşmanca, korku dolu, şüpheci düşünceler artabilir. Yoğun bir şekilde internet kullanan ve bilgisayar oyunlarıyla zamanını geçiren gençlerin sosyal gelişimleri önemli ölçüde geriler. Özgüvenleri düşer, sosyal kaygı düzeyleri ve saldırganlıkları artar. Yapılan araştırmalar, internette fazla zaman geçiren çocuk ve gençlerin giderek yalnızlaştığını ve yüz yüze ilişki kurmakta güçlük yaşadıklarını ortaya çıkarmıştır. Bilgisayar oyunları ise bağımlı kullanım olduğu takdirde zarar açısından internet kadar zararlıdır. Uzmanlar bilgisayar oyunlarının zihinsel fonksiyonlarda bozulmaya yol açtığını düşünmektedirler. dulkadiroğlu ram 13

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI HİKİKOMORİ - ÇAĞIMIZIN HASTALIĞI 10 HİKİKOMORİ NEDİR? Hikikomori kelime anlamı: \"içeri çekilme, hapsedilmiş olma\" olan Japonca bir kelimedir. Münzevi, yetişkin ve ergen bireylerin toplumsal yaşamdan çekilmeleri, ve sıklıkla aşırı seviyelerde kendilerini izole etmeleri olayını anlatır. Bu bireyler yaşamdan elini ayağını çekip temel ihtiyaçlar dışındaki tüm zamanını odasının içinde geçirirler. Hikikomori terimi hem bu toplumsal fenomenden genel anlamda bahsederken, hem de bu toplumsal gruba mensup bireylerden bahsederken kullanılır. Hikikomoriler geçmişte çekilmişler, yalnızlığı seven kimseler ve \"modern çağın keşişleri\" olarak tarif edilmiştir. dulkadiroğlu ram 14

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA İLİŞKİN VERİLER 11 TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İSTATİSTİKLER İnternet bağımlılığıyla ilgili yapılan araştırmalar bu hastalığın diğer psikolojik hastalıklarla birlikte görülebileceğini ortaya koymaktadır. İnternet bağımlılarının % 50’sinde başka bir psikiyatrik bozukluk daha görülmektedir. İnternet bağımlılığıyla birlikte görülen en sık psikiyatrik bozukluklar şöyle sıralanabilir: Anksiyete (kaygı) bozukluğu % 10 Psikotik (şizofreni vb.) bozukluk % 14 Depresyon %25 Madde kullanımı % 38. Yoksunluk durumu; bağımlı öğrencilerin % 74,5’inde saptanırken bağımlı olmayanların % 10,5’inde saptanmıştır. İnternette geçirdiği zamanı gizlemek için yalan söyleme; bağımlı öğrencilerin % 38’inde saptanırken, bağımlı olmayanların % 4’ünde saptanmıştır. İnternette geçirdiği zamandan suçluluk duyma, bağımlı öğrencilerin % 33’ünde saptanırken, bağımlı olmayanların % 4,3’ünde saptanmıştır. dulkadiroğlu ram 15

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA İLİŞKİN VERİLER 12 KİMLER RİSK ALTINDA? Spordan uzak duran ve hareketsiz yaşamı tercih edenler Olumsuz ve bağımlı arkadaş çevresi bulunanlar Ders başarısı sürekli düşük olan ya da okul dışı faaliyetlere karşı isteksiz olanlar Arkadaş edinme, iletişim kurma ve iletişimi devam ettirme becerileri az olanlar Aile içi çatışmalar yaşayan, sağlıklı iletişimi olmayan aile üyeleri Hayatlarında kaliteli vakit geçirebileceği aktiviteler bulunmayanlar Sosyal ilişkilerinde kendini ifade etmekte güçlük yaşayanlar Aileleri teknolojiyi olumsuz ve bilinçsiz kullanan bireyler dulkadiroğlu ram 16

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILILARINI ANLAMAK 13 BİR TEKNOLOJİ BAĞIMLISININ DÜNYASI Tolerans gelişir. Yoksunluk Sendromu Yaşanır Her geçen gün kullanım artar. Bir yerden sonra kişi öyle bir noktaya gelir Bağımlı, bağımlısı olduğu teknolojik aracı ki, mecbur kaldığı işler dışında (uyku, kullanmadığı zaman psikolojik olarak yemek, tuvalet vs.) bütün vaktini kendini güçsüz, çaresiz, kaygılı, stresli ve teknolojik araç başında geçirir. Hatta sinirli hisseder. Fiziksel olarak da baş bazen temel ihtiyaçlarını bile ihmal ağrısı, terleme, uykusuzluk vs. edebilir. hissedebilir. Çok vakit Bağımlının hayatı harcanır. gitgide fakirleşir. Teknolojik aracı kullanmak bağımlının Bağımlı eskiden keyifle yaptığı hayatının merkezinde yer alır. Bütün faaliyetlerden artık keyif almaz ve bunları faaliyetler ona göre organize edilir. yapmak istemez. Spor yapıyorsa sporu Teknolojiyi kullanmaktan alıkoyan her bırakır, arkadaşlarıyla buluşmayı azaltır. şeyden vazgeçilebilir. Bağımlının, ailesiyle ilişkisi bozulur, ders başarısı ciddi anlamda geriler. dulkadiroğlu ram 17

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILILARINI ANLAMAK Kontrol Beden ortadan kalkar zarar görür Kontrol ortadan kalkar. Bağımlı, söz Uzun süre hareketsiz şekilde teknoloji konusu teknolojik ürünü hiçbir zaman kullanımına bağlı olarak iskelet ve kas planladığı kadar kullanmaz. Her zaman sisteminde hasarlar olur, duruş bozuklukları düşündüğünden ve planladığından daha ortaya çıkar. Aşırı teknoloji kullanımı görme uzun süre vakit harcar. Bu yüzden problemlerine, yaratıcı ve zihinsel gelişim işlerinde ve ilişkilerinde sorunlar yaşar. risklerine, dil becerilerinde gerilemeye ve bazı bireylerde epilepsi nöbetlerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Yemek Psikolojik düzeni bozulur gelişimi yaralar Teknoloji bağımlıları artık bağımlısı oldukları Teknoloji bağımlılığı internet vb. ortamlarda teknolojik araç başında daha fazla kalabilmek için gelişime ve kişiliğe uygun olmayan içerikle ya kullandıkları araç başında yemek yer ya da karşılaşma riskini arttırır. Empati duygusunun yemeklerini geciktirirler. Genellikle fast-food tarzı körelmesine, kötülüğün sıradanlaşmasına, yiyecekleri ölçüsüzce yerler. Hem yiyeceğin problem çözme becerisi olarak şiddetin içeriği hem de miktarı anlamında sağlıklı kullanılmasına, dikkat eksikliğinin ortaya beslenme ortadan kalkar ve buna bağlı sorunlar çıkmasına veya artmasına, sabır ve tahammülün ortaya çıkar. zayıflamasına sebep olabilir. dulkadiroğlu ram 18

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILILARINI ANLAMAK Yalanlar söylenir Teknoloji bağımlıları bağımlısı oldukları İşlevsellik teknolojik araçla ne kadar zaman bozulur geçirdiklerini saklar ve çevrelerine bu Teknoloji bağımlısı olan kişi yapması oçkrıoktanayunadaçakıakydtaıklaatrnabnsaösğyoımlnerrlaıldedra.akBsauıykygınaıtloaıllnaurlşatru, orurtra, ya gereken işleri yapmaz, sorumluluklarını yerine getirmez. Bundan dolayı da akademik veya ekonomik yaşanmasına sebep olur. olur ve geriye gider. anlamda başarısız Zihin Uyku Kilitlenir Düzeni Bozulur ztTeaekmknanonololkojuijyililbakanuğallıcamanlkaıllamarrıaı,ndbııavkğelaınmrıevlıasıkoitlldeurdkelanrıe hkkyauialyilptlaalaetnıcrnmlaedkar.lıdaşBıırknuınldanıardeı kdüzaaeşlümnırnllaeaenrtr.eleakkrndzoaihlboinjiilleerini Teknoloji bağımlıları, bağımlısı oldukları araç ile uzun süre vakit geçirmek için uykudan fedakârlık ederek ihtiyaçlarından çok daha az uyurlar. Uykuya yenik düşmemek için aşırı derecede kafein ve şekerli yiyecek içecek tüketirler. Bu kişilerin hayatlarında gündüz-gece dengesi bozulur. Uyku düzeninin bozulması ve yetersiz uyku sonucu fizyolojik ve psikolojik denge ve sağlık bozulur. dulkadiroğlu ram 19

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ 14 TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINDAN KURTULMAK Teknoloji kullanımını tam zıt saatlere kaydırmak Teknolojinin günlük olarak kullanıldığı mekânlar ve zamanlar bağımlılığa sebep olacak kadar uzun kullanıma müsait olduğu için bağımlılık oluşmuştur. Bu anlamda teknoloji kullanılan zamanları tam zıt saatlere kaydırmak ve mekânı değiştirmek ilk adım olarak faydalı olabilir. Mesela bir kişi en çok akşamları teknoloji kullanıyorsa sabah kullanmaya, odasında kullanıyorsa herkesin olduğu bir zamanda oturma odasında kullanmaya başlayabilir. dulkadiroğlu ram 20

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ Teknoloji kullanımıyla Dış durdurucular ilgili hedefler belirlemek kullanmak Ucu açık bir kullanım, bağımlılığı Zaman düzenlemesinin her halükârda tetikleyecektir. Bu ardından yeni zaman düzeninde nedenle mutlaka kullanıma makul de bağımlılık oluşmasına engel bir zaman sınırlaması getirmek olmak için kullanımın hemen şarttır. Bu zaman sınırlaması başta ardından yapılması zorunlu bir iş sık ama kısa süreli aralar vermeyle planlamak faydalı olabilir. başlar ve sonrasında günlük limit belirlenip buna uyulur. Çok kullanılan belli işlevlerden uzak durmak Teknolojinin en çok kullanılma sebebi olan belli işlevlerden uzak durmaya çalışmak önemli biradımdır. Uzak durulamıyorsa sayı ve süre koymak işe yarayabilir. Mesela günde iki defa gireceğim ve yarım saat kalacağım gibi. dulkadiroğlu ram 21

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ Hatırlatıcı kartlar kullanmak Kişisel defter oluşturmak Teknolojinin bağımlı şekilde kullanımının neler kaybettirdiğini Teknoloji bağımlısı kişinin hep ya da bağımlı kullanım olmasa yapmak isteyip yapmaya vakit neler kazanılacağını ifade eden bulamadığını düşündüğü hatırlatıcı kartların evin belli faaliyetleri teker teker yazıp yerlerine asılması faydalı olabilir. sırayla yapmaya başlaması da uygulanabilecek bir yöntemdir. Aile terapisine başvurmak Aile ilişkilerinin bozulması teknoloji bağımlılığının sebebi de olabilir, sonucu da. Her halükârda sağlıklı aile ilişkileri bağımlılığın tedavisinde çok önemli bir unsurdur. dulkadiroğlu ram 22

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ Hedefler koymak Bağımlı olunan teknolojik Teknolojiden uzak kalmayla cihazı ailece kullanmak alakalı düzenli olarak uyulacak hedefler koymak Evde birden fazla televizyon, da kişiyi güçlendiren ve bilgisayar vb. bağımlılık konusu tedaviyi destekleyen olan cihaz varsa, bunları azaltıp yöntemlerden biridir. tek bir cihazı ortak kullanım alanında evin diğer üyeleriyle Spor yapmak paylaşarak kullanmak da çözüme yardımcı olacaktır. Spor yapmak vücutta biriken enerjiyi sağlıklı bir yolla boşaltabilmek için en uygun faaliyetlerden biridir. Düzenli sporun hayata girmesi bağımlılığın tedavi sürecini kolaylaştıracaktır. dulkadiroğlu ram 23

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ Yardım istemek Aile üyelerinden ve yakın arkadaşlardan sorunu saklamayıp yardım istemek hem sürekli destek mekanizması bulabilme anlamında hem de tedavi sürecini devam ettirebilme anlamında kullanılması gereken önemli bir yöntemdir. Yeni sosyal Düşünceleri kontrol etmek becerilerin kazanılması Teknoloji bağımlılığına sebep Sosyal beceri eksikliği de olan ya da teknoloji teknoloji bağımlılığının sebebi ya bağımlılığını arttıran otomatik da sonucu olarak ortaya çıkabilir. düşüncelerin incelenmesi ve Bu noktada yeni sosyal bunların gerçek hayatta becerilerin kazanılması teknoloji değerlendirilmesi de üzerinde bağımlılığının tedavisinde durulması gereken bir oldukça faydalı olabilir. yöntemdir. dulkadiroğlu ram 24

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NE KADAR TEKNOLOJİ BAĞIMLISIYIZ? 15 TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TESTİ Teknoloji bağımlısı olup olmadığınızı ya da bu yolda gidip gitmediğinizi nasıl bileceksiniz? Her ne kadar teknoloji bağımlılığı için hazırlanmış bir test yoksa da aynı amaca hizmet edebilecek İnternet Bağımlılığı Testi var. 20 soruluk bu test internet bağımlılığının hafif, orta ya da ileri derecede olup olmadığını ölçmektedir. Bu test internet bağımlılığıyla karşı karşıya olup olmadığınıza karar vermenize yardımcı olabilir. Teste iş ya da ders haricinde internet kullandığınız zamanları düşünerek cevap veriniz. TESTİN YÖNERGESİ Verdiğiniz cevapların ardından her cevabınızın puanını sayarak toplam puanınızı hesaplayabilirsiniz. Toplam puanınız ne kadar yüksekse bağımlılık seviyeniz ve internet kullanım probleminiz de o kadar büyüktür. Aşağıda toplam puanınızı ölçmeye yarayacak genel ölçüler bulacaksınız: 20- 49 puan arası: Ortalama bir internet kullanıcısısınız. Bazen internette biraz fazla kalabiliyor ancak kullanımınızı genel olarak kontrol edebiliyorsunuz. 50-79 puan arası: İnternet sebebiyle zaman zaman veya sık sık problem yaşıyorsunuz. İnternet kullanımının hayatınız üzerindeki tam etkisini ciddi şekilde değerlendirmelisiniz. 80-100 puan arası: İnternet kullanımınız hayatınızda önemli problemlere sebep oluyor. İnternetin hayatınız üzerindeki etkisini değerlendirmeli ve internet kullanımınıza neden olan problemleri tespit etmelisiniz.  (Verdiğiniz her bir Nadiren 1, Zaman Zaman 2, Sık Sık 3, Çoğu Zaman 4, Her Zaman 5 puan olarak hesaplanır) dulkadiroğlu ram 25

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NE KADAR TEKNOLOJİ BAĞIMLISIYIZ? İNTERNET BAĞIMLILIĞI TESTİ İNTERNET BAĞIMLILIĞI NADİREN ZAMAN SIK SIK ÇOĞU HER ZAMAN ZAMAN ZAMAN 1 İnternete girdiğinizde düşündüğünüzden daha uzun süre kaldığınızı ne sıklıkta fark ediyorsunuz? 2 İnternette daha fazla kalmak için evdeki sorumluluklarınızı ne sıklıkta ihmal ediyorsunuz? 3 İnternetin heyecanını dostlarınızın yakınlığına ne sıklıkta tercih ediyorsunuz? 4 İnternet üzerinden ne sıklıkta yeni biriyle arkadaşlık kuruyorsunuz? 5 İnternette geçirdiğiniz zaman nedeniyle derslerinizde ne sıklıkta problem yaşıyorsunuz? 6 Hayatınızdaki insanlar internette geçirdiğiniz süre konusunda ne sıklıkta şikâyet ediyorlar? 7 Bir şey yapmadan önce e-mailinizi ne sıklıkta kontrol ediyorsunuz? 8 Dersteki performansınız ya da üretkenliğiniz internet sebebiyle ne sıklıkta düşüyor? 9 İnternette ne yaptığınız sorulduğunda ne sıklıkta saldırgan ya da ketum oluyorsunuz? Hayatınızla alakalı sizi rahatsız eden düşünceleri 10 interneti kullanarak zihninizden ne sıklıkta uzaklaştırıyorsunuz? dulkadiroğlu ram 26

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NE KADAR TEKNOLOJİ BAĞIMLISIYIZ? TESTİN DEVAMI İNTERNET BAĞIMLILIĞI NADİREN ZAMAN SIK SIK ÇOĞU HER ZAMAN ZAMAN ZAMAN 11 Kendinizi ne sıklıkta tekrar ne zaman internete gireceğinizi düşünürken buluyorsunuz? 12 İnternetin olmadığı bir hayatın boş, keyifsiz ve sıkıcı olacağını ne sıklıkta düşünüyorsunuz? 13 İnternetteyken meşgul edildiğinizde ne sıklıkta bağırıyor, sinirleniyor ya da öfke duyuyorsunuz? 14 Geç vakitlere kadar internette olduğunuz için ne sıklıkta uykusuz kalıyorsunuz? 15 İnternetteyken ne sıklıkta kendinizi“Birkaç dakika daha!”derken buluyorsunuz? 16 İnternette geçirdiğiniz vakti ne sıklıkta azaltmaya çalışıyor ancak başarılı olamıyorsunuz? 17 İnternette ne kadar kaldığınızı saklamaya ne sıklıkta çalışıyorsunuz? 18 Arkadaşlarınızla dışarı gitmek yerine internette kalmayı ne sıklıkta tercih ediyorsunuz? İnternette olmadığınızda internete ne zaman geri 19 döneceğinizle düşünüyor ya da internette olduğunuzu ne sıklıkta hayal ediyorsunuz? İnternet kullanmadığınız zaman ne sıklıkta 20 depresif, huysuz ve kaygılı oluyor ve internet kullandığınızda geçtiğini hissediyorsunuz? dulkadiroğlu ram 27

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI TEKNOLOJİYİ YARARLI KULLANMAK 16 ideal teknoloji kullanım süresi 2 yaşından küçük çocukların internet, tv ya da bilgisayarla karşılaşması uygun değildir. Okul öncesi yaş grubu için günde 30 dakikayı geçmeyecek şekilde internet kullanımı yeterlidir. İlköğretimin ilk 4 yılında ödev haricinde oyun ve eğlence için günlük 45 dakika zaman ayrılmalıdır. Sonraki yıllarda hafta sonu daha esnek olmakla birlikte günde 1 saat kullanım uygundur. Lise çağında da günlük 2 saat yeterlidir. dulkadiroğlu ram 28

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İNTERNET VE SOSYAL MEDYADAKİ TEHLİKELER 17 İNTERNETTEKİ 7 ÖNEMLİ TEHLİKE İnternet, çocuklar ve gençler için tehlikeli bir yer olabilir. Siber avcılardan onları gerçek hayatta bulmak için geri gelen sosyal medya gönderilerine kadar, tehlikeler korkutucu olabilir. Çocuklar aynı zamanda farkında olmadan ailelerini de çevrimiçi risklere maruz bırakabilirler. Örneğin; yanlışlıkla siber suçlulara ebeveynlerinin banka hesabı veya diğer hassas bilgilerine erişim sunabilecek bir kötü amaçlı yazılım yükleyebilirler. İnternette çocukları korumak, her şeyden önce bir farkındalık, hangi tehlikelerin pusuda olduğunu ve bunlara karşı nasıl koruma sağlanacağını bilme meselesidir. Siber güvenlik yazılımları bazı tehditlere karşı korumaya yardımcı olabilir 1ancak en önemli güvenlik önlemi, çocuklarınızla iletişim kurmaktır. SİBER ZORBALIK Sosyal medyaya katılan gençlerin yüzde 90'ı karşılaştığı zorbalığı yok sayıyor ve üçte biri bizzat siber zorbalığın kurbanı oluyor. Sosyal medya ve çevrimiçi oyunlar günümüzün çocuk parkı gibi olduğundan siber zorbalığın çoğu burada meydana geliyor. Örneğin; çocuklarla sosyal medyada dalga geçilebiliyor. Çevrimiçi oyunlarda ise kendileri ya da \"oyun karakterleri\" sürekli saldırıya maruz kalabiliyor ve oyun hayali bir maceradan aşağılanma işkencesine dönüşüyor.Siber zorbalığa karşı korumanın en iyi zemini, çocuklarınızla rahatça hayatlarında olup bitenler ve zorbalara nasıl karşı gelebilecekleri hakkında konuşmaktır. dulkadiroğlu ram 29

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İNTERNET VE SOSYAL MEDYADAKİ TEHLİKELER 2 SİBER AVCILAR GİZLİ BİLGİLER Cinsel ve diğer avcılar internette çocukları sinsice izleyerek çocukların masumiyetinden faydalanabilir, güvenlerini suistimal edebilir, hatta nihayetinde onları çok tehlikeli kişisel karşılaşmalar için kandırabilir. Bu avcılar sosyal medyada ve çocukların ilgisini çeken oyun sitelerinde (çoğu siber zorbalığın meydana geldiği aynı sanal çocuk parkları) pusuya yatar. Burada sadece çocuğun masumiyetini değil, hayal gücünü de suistimal edebilirler. \"Sembolik oyun\" çevrimiçi oyunların ve etkileşimin yaygın ve sağlıklı bir 3bölümüdür ancak avcılar bunları kullanarak çocukları içeri çekebilirler. Çocuklar henüz sosyal sınırları anlamazlar. Kişisel bilgileri örneğin herkese açık olmaması gereken sosyal medya profillerinde yayınlayabilirler. Bunlar tuhaf kişisel anların fotoğraflarından ev adreslerine kadar her şey olabilir. Çocuklarınız herkese açık olarak bir şey yayınlıyorsa bunu siz de görebilirsiniz. Anne ve babanın görebildiği şeyleri herkesin görebileceğini onlara hatırlatmakta sakınca yoktur. Burnunuzu sokuyor gibi görünmeyin ancak çocuklarınızla toplumsal sınırlar hakkında konuşun. dulkadiroğlu ram 30

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İNTERNET VE SOSYAL MEDYADAKİ TEHLİKELER 4 KİMLİK AVI Kimlik avı, siber güvenlik çalışanlarının insanları kandırarak kötü amaçlı bağlantılara veya eklere tıklamalarını sağlamak için kullanımına verdikleri isimdir. (\"Selam, bunu beğeneceğini düşündüm!\") Kimlik avı e-postaları ve kimlik avı mesajları herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir ancak bunları kullanan siber suçlular, çocuklar arasında popüler olan siteleri takip eder ve sahtekarlıklarında kullanmak için e- posta adresleri ve arkadaşlarının isimleri gibi bilgileri toplar. Çocuklarınıza yabancılardan gelen e-posta veya mesajlara tıklamamalarını ve arkadaşlarından geliyor gibi görünse de gerçek bir kişisel mesaj içermeyen mesajlara dikkat etmelerini öğretin. 5DOLANDIRICILAR Çocuklar çevrimiçi oyunlara ücretsiz erişim gibi değer verdikleri şeyleri sunan dolandırıcılara kanabilirler. Çocuklar henüz dikkatli olmayı öğrenmediklerinden dolandırıcılar için kolay avlardır. Kimlik avında siber suçlular, potansiyel kurbanlarını belirlemek için çocuklar arasında popüler siteleri kullanabilir, ardından onlara ebeveynlerinin kredi kartı gibi istedikleri şeyler karşılığında bir şey sunabilirler. Küçükler ya da büyükler için dolandırıcılara karşı en iyi koruma, bir teklif gerçek olmak için fazla iyi görünüyorsa muhtemelen gerçek olmadığını bilmektir. dulkadiroğlu ram 31

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İNTERNET VE SOSYAL MEDYADAKİ TEHLİKELER 6 SANAL DÜNYA İnternette sil tuşu yoktur. Çocuğunuzun internette paylaştığı herhangi bir şeyin kaldırılması neredeyse imkansızdır. Ancak özellikle gençler gelecekteki patronlarının ya da bir gün gelecek eşlerinin, sosyal medya profillerinde ya da diğer web sitelerinde yayınladıkları \"komik\" görüntülere veya diğer kişisel içeriklere ne tepki verebileceğini düşünmüyorlar. Gençlere kendilerini internette nasıl göstermek istediklerini değiştirebileceklerini ancak internetin buna izin vermeyeceğini anlatın. İnternet çocuklar için tehlike arz edip KÖTÜ AMAÇLI 7aynı zamanda da önceki nesillerin hayal bile edemediği YAZILIMLAR harikalar dünyasının kapılarını açabilir. Kötü amaçlı yazılım, kurbanın bilgisi ve izni olmadan yüklenen ve bilgisayarda zararlı eylemler gerçekleştiren bir bilgisayar yazılımıdır. Bilgisayarınızdan kişisel bilgilerinizin çalınması ya da bilgisayarın düşük performansa yol açan bir \"botnet\" içinde kullanılmak üzere ele geçirilmesi buna dahildir. Siber suçlular genellikle insanları kötü amaçlı yazılımları indirmeleri için kandırır. Kimlik avı bu yollardan sadece biridir. Kurbanları özellikle çocuklar için aldatıcı oyunları indirmeleri için kandırma gibi yollar da vardır. dulkadiroğlu ram 32

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İNTERNET VE SOSYAL MEDYADA KORUNMAK 18 TEHLİKELERDEN KORUNMAK İÇİN.. Sosyal Medya nedir? Genel anlamı itibariyle; yeni nesil web teknolojilerinin getirdiği kullanıcı kolaylığı ve iletişim hızıyla yakalanan eşzamanlı bilgi paylaşımının yapılarak takip edildiği dijital platformdur. dulkadiroğlu ram 33

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İNTERNET VE SOSYAL MEDYADA KORUNMAK Hangi sosyal paylaşım sitesinde olursa olsun, resmi olmayan hiçbir sayfa ve profillere itibar edilmemesi gerekir. Kişisel bilgilerin herkese açık görünür şekilde yer almasına izin verilmemesi gerekir. Bilinmeyen adreslerden ya da kişilerden gelen e-mailler, gönderi, davet ve çağrıların açılmaması gerekir. Çünkü bunlar kişisel verilere ulaşmak amacı ile tasarlanmış özel maillerdir. Yapılan paylaşımların ne olduğuna, suç unsuru taşıyıp taşımamasına mutlaka dikkat edilmesi gerekir. Aynı şekilde gelen paylaşımların da suç unsuru taşıyıp taşımamasına, küfür, hakaret, sövme, aşağılayıcı sözler içerip içermemesine dikkat edilmelidir. Bu durumlarda hesap sahibine yönelen söz ve davranışlar hakkında suç duyurusunda bulunma hakkı olduğu unutulmamalıdır. Hiçbir yerde özel bilgilerinizin paylaşılmaması ve tanımadığınız kişilerin listenizde yer almasına izin vermemeniz gerekir. Fotoğraf veya videolar paylaşılmadan önce fotoğrafta yer alanlardan mutlaka izin alınmalıdır. Yer bildiriminde bulunurken aslında bulunulan adresin ve konumun paylaşıldığı unutulmamalıdır. Ekranlarda görülen her bilginin doğruluğu mutlaka sorgulanmalı ona göre hareket edilmelidir. Twitter ve Facebook gibi sosyal ağlarda gezinirken kaynağı belirtilmeyen aldatıcı linkler tıklanmamalı. Sosyal ağ sitelerinde etiketlenme gibi durumların yaşanmaması için mutlaka kişisel profil ayarlarından ve bu ayarların özenle onaylı olması gerektiğinden emin olunmalıdır. dulkadiroğlu ram 34

e-kitaplık