วารสารอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ฉบับที่ 4-2565

ปีีที่�่ ๒๐ ฉบัับที่่� ๔ ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕ • บ้้านเล็็กในป่่าใหญ่่ในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชิินีีนาถ บ้้านห้้วยหญ้้าไซ • หญ้้าหมััก...อาหารสััตว์์ที่่�ทำำ�ได้้ทุุกฤดููกาล • ความสำำ�เร็็จการพััฒนาพื้้�นที่่�สููง “สร้้างงาน สร้้างอาชีีพ คืืนความสมดุุล” • บ้า้ นแปกแซม การจััดการสิ่่�งแวดล้อ้ มชุมุ ชนแบบยั่่�งยืืน ตามหลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง

บรรณาธการ วันั ที่�่ ๕ ธันั วาคม ของทุกุ ปีี ยังั คงเป็น็ วันั ที่ค�่ นไทยต่า่ งรำลึกึ ในพระมหากรุณุ าธิคิ ุณุ ของ พระบาทสมเด็็จ พระบรมชนกาธิเิ บศร มหาภูมู ิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร โดยแสดงออกผ่า่ นกิจิ กรรมที่ห�่ ลากหลาย ทั้้ง� การทำบุญุ กิจิ กรรมอาสาพัฒั นาชุมุ ชน และการจัดั บริกิ ารประชาชน เป็น็ ต้น้ วารสารอันั เนื่อ่� งมาจาก พระราชดำริิฉบัับนี้้� จึึงนำเสนอบทความเฉลิิมพระเกีียรติิพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภูมู ิิพล อดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร พร้้อมกัับยัังคงนำเสนอพระราชกรณีียกิิจของสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีีพันั ปีหี ลวง ในมิติ ิคิ ุณุ ภาพชีีวิติ อันั แสดงถึงึ ผลสัมั ฤทธิ์์ข�ั้้น� สูงู สุดุ ของการ ทรงงานทั้้ง� มวลของพระองค์์ ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ การฟื้น�้ ฟูพู ัฒั นาทรัพั ยากรธรรมชาติิ การศึกึ ษา และการส่ง่ เสริมิ อาชีีพ ล้ว้ นมีีจุดุ มุ่่�งหมายเพื่อ่� สร้า้ งประโยชน์ต์ ่อ่ ชีีวิติ ความเป็น็ อยู่� การทำมาหากินิ ของประชาชนในพื้้น� ที่เ่� ป้า้ หมายอย่า่ ง ประจักั ษ์ช์ ัดั เจน เริ่ม� จากภาพปก หญิงิ ชราและทิวิ ทัศั น์์ ณ บ้า้ นแปกแซม อำเภอเวีียงแหง จังั หวัดั เชีียงใหม่่ ซึ่่ง� เป็น็ พื้้น� ที่ด่� ำเนินิ งานสถานีีพัฒั นาการเกษตรที่ส่� ูงู ในสมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติิ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ บ้า้ นแปกแซม และพบกัับวิิถีีชีีวิิตที่�่หลากหลายที่่�ได้้รัับประโยชน์์จากโครงการอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิในบทความเรื่่�อง บ้้านเล็็กในป่่าใหญ่่ในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์�์ พระบรมราชิินีีนาถ บ้้านห้้วยหญ้้าไซ, ความสำเร็็จ การพัฒั นาพื้น�้ ที่ส�่ ูงู “สร้า้ งงาน สร้า้ งอาชีพี คืืนความสมดุลุ ”, ศิลิ ปาชีพี บ้า้ นพิเิ ทน และบ้า้ นแปกแซม การจัดั การสิ่่ง� แวดล้อ้ มชุมุ ชนแบบยั่่ง� ยืืนตามหลักั ปรัชั ญาของเศรษฐกิจิ พอเพียี ง สำหรับั คอลัมั น์ส์ ืืบสาน รักั ษา ต่อ่ ยอด สร้า้ งสุขุ ปวงประชา นำเสนอข่า่ วพระราชกรณีียกิจิ ในช่ว่ งเดืือน กันั ยายน - พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ โดยมีีการสรุปุ พระราชดำริใิ นทุกุ แห่ง่ เพื่อ�่ เป็น็ ประโยชน์ต์ ่อ่ ผู้�เกี่ย�่ วข้อ้ งจะได้น้ ้อ้ มนำ พิจิ ารณาร่ว่ มดำเนินิ งานสนองพระราชดำริติ ่อ่ ไป รวมไปถึงึ ข่า่ วภารกิจิ ติดิ ตามขับั เคลื่อ่� นโครงการอันั เนื่อ่� งมาจาก พระราชดำริขิ ององคมนตรีี ซึ่่ง� แสดงถึงึ ผลลัพั ธ์จ์ ากงานพัฒั นาในด้า้ นต่า่ ง ๆ ทั่่ว� ทุกุ ภูมู ิภิ าคของประเทศไทย นอกจากนั้้น� บทความเรื่อ่� งประโยชน์ส์ ุขุ ...อันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ ในมุมุ มองของนายลลิติ ถนอมสิงิ ห์์ ที่ป่� รึกึ ษาสำนักั งาน กปร. ซึ่่ง� ถอดความจากบทบรรยายในหลักั สูตู รนักั บริหิ ารการพัฒั นาตามแนวพระราชดำริิ รุ่�นที่่� ๑๐ ที่่�จะพาผู้้�อ่่านร่่วมกัันสำรวจนิิยามความหมายของโครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ความเป็็นมาของสำนักั งาน กปร. ภารกิิจหน้า้ ที่�่ และแนวคิดิ การพัฒั นาตามแนวพระราชดำริิ โดยเฉพาะ การพัฒั นามนุษุ ย์์ ซึ่่ง� เป็น็ พื้้น� ฐานสำคัญั ของการพัฒั นาประเทศ ส่ง่ ท้า้ ยปีี ด้ว้ ยเรื่อ่� งเล่า่ จากทีีมช่า่ งภาพสำนักั งาน กปร. ที่ข่� อพื้้น� ที่ส�่ ื่อ�่ สารมุมุ มองและความคิดิ ผ่า่ นภาพถ่า่ ย สวย ๆ ของโครงการพระราชดำริิ สะพานพระราม ๘ ที่ส�่ ื่อ่� ถึงึ พระมหากรุณุ าธิคิ ุณุ ของสถาบันั พระมหากษัตั ริยิ ์์ คณะบรรณาธิิการเชื่�่อว่่า วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิในฉบัับส่่งท้้ายปีีนี้้� จะมีีส่่วนนำพาให้้ ผู้้�อ่า่ นท่อ่ งไปในดินิ แดนของประโยชน์ส์ ุขุ สุขุ ที่เ�่ ราจะมีีส่ว่ นช่ว่ ยกันั สร้า้ งประโยชน์ใ์ ห้แ้ ก่ผู่้้�อื่น�่ คณะบรรณาธิกิ าร วารสารอันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ

๔๑ สารบัญ ๓๕ l สืบื สาน รักั ษา ต่่อยอด สร้้างสุุขปวงประชา ๔ พระราชกรณียี กิจิ เดือื นกันั ยายน - พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ l ทศมราชา พระเมตตาสู่ป่� ระชาราษฎร์ ์ ๑๔ บ้า้ นเล็ก็ ในป่่าใหญ่ใ่ นสมเด็จ็ พระนางเจ้้าสิริ ิกิ ิิติ์์� พระบรมราชิินีนี าถ บ้า้ นห้้วยหญ้้าไซ ตำบลป่า่ แดด ๔๐ ๓๘ อำเภอแม่ส่ รวย จังั หวัดั เชียี งราย ๑๘ l ตัวั อย่า่ งความสำเร็จ็ ศููนย์พ์ ััฒนาและบริกิ ารด้า้ นการเกษตร ห้ว้ ยซอน-ห้้วยซั้้ว� (หลััก ๒๒) l ตามรอยพระราชปณิธิ าน ๒๓ ๑๕ ประโยชน์ส์ ุขุ ...อัันเนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ ในมุมุ มองของนายลลิิต ถนอมสิงิ ห์์ ที่ป�่ รึึกษาสำนัักงาน กปร. l ติดิ ตามและขับั เคลื่่อ� นโครงการอันั เนื่่อ� งมาจาก ๓๕ พระราชดำริิ ข่า่ วเดือื นกัันยายน - พฤศจิิกายน ๒๕๖๕ ๑๓ ๗ l อันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริ ิ ๔๓ - ความสำเร็็จการพััฒนาพื้้�นที่่�สููง “สร้้างงาน สร้า้ งอาชีพี คืืนความสมดุลุ ” ๔๗ - ศิลิ ปาชีพี ...สร้า้ งสุุขปวงประชา - หยาดฝน พระเมตตา ๔๙ - โครงการพััฒนาพื้้น� ที่โ่� ดยรอบวััดญาณสังั วราราม ๕๓ วรมหาวิิหาร อันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ ๓๑ l ศููนย์ศ์ ึกึ ษาฯ นำพาอาชีพี ๕๗ หญ้้าหมััก… อาหารสััตว์ท์ ำได้ท้ ุกุ ฤดููกาล l สุขุ พอที่่พ� อเพียี ง ๕๙ บ้า้ นแปกแซม การจััดการสิ่่ง� แวดล้้อมชุมุ ชนแบบยั่่�งยืนื ตามหลักั ปรัชั ญาของเศรษฐกิจิ พอเพีียง ๕๖ ๕๙ l เรื่่อ� งเล่า่ จากหลังั กล้อ้ ง ๖๓ แสงแรกแห่ง่ ปีี สวัสั ดีีปีกี ระต่่าย ๒๕๖๖ l ผลิติ ภัณั ฑ์ข์ องศููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาภููพาน ๖๔ อันั เนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ๔๓ ๖๓

ทรงพลิิกฟื้้�น สร้้างดินิ ให้้มีชี ีวี ิิต ดิิน เป็็นทรััพยากรสำคััญต่่อการดำรงชีีวิิตของมนุุษย์์ หากแต่่เราใช้้ทรััพยากรดิินในการประกอบอาชีีพ อย่า่ งผิิดวิธิ ีโี ดยเฉพาะการใช้้สารเคมีีในการเพิ่่�มผลผลิิตทางการเกษตรจึึงเกิดิ สารพิษิ ตกค้า้ ง การย่อ่ ยสลายจาก สิ่�งของเหลือื ใช้ต้ ่า่ ง ๆ และการเผาทำลายที่่ท� ำให้เ้ กิิดมลพิษิ เมื่่�อนานวัันเข้า้ ทำให้ด้ ิินเสื่�อมสภาพลงและนำไปสู่่� ปััญหาการเสื่�อมโทรมของทรััพยากรดิินซึ่่�งต้้องมีีการจััดการที่่�เหมาะสม พระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร ทรงห่ว่ งใยและตระหนักั ถึงึ ความเดือื ดร้อ้ นของราษฎร เพราะดินิ และน้ำ้ เป็น็ ปััจจััยหลักั ในการประกอบอาชีีพเกษตรกรรมซึ่่�งเป็็นอาชีีพหลัักของประชาชนชาวไทย ทรงเริ่ �มโครงการจััดและพััฒนาที่่�ดิินเพื่่�อพลิิกผืืนดิินที่่�แห้้งแล้้งขาดความอุุดมสมบููรณ์์ให้้สามารถสร้้าง พืืชพันั ธุ์�ธัญญาหารได้้ อาทิิ ปััญหาดินิ ทราย ทรงหาวิธิ ีีแก้้ไข คือื การเพิ่่�มความชุ่�มชื้�นและเพิ่่�มอินิ ทรีียวััตถุุเพื่่อ� ให้้ ทำหน้้าที่่�เสมืือนกัันชนให้้แก่่ดิิน ส่่วนดิินบริิเวณที่่�ลาดชัันและที่่�ดอนก็็ให้้มีีการปลููกหญ้้าแฝกเพื่่�อป้้องกััน การชะล้้างพัังทลาย แบบอย่่างความสำเร็็จศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาเขาหิินซ้้อนอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ จัังหวััดฉะเชิิงเทรา ปััญหาดิินที่่�นี่่�คืือเป็็นดิินทรายมีีแร่่ธาตุุน้้อย สำหรัับปััญหาดิินดาน ดิินแข็็ง และดิินลููกรััง ก็ใ็ ห้ป้ ลููกหญ้า้ แฝกเพื่่อ� ป้อ้ งกันั การชะล้า้ งพังั ทลายเพราะเมื่ อ� ฝนตกก็ช็ ่ว่ ยกักั ตะกอนดินิ และสร้า้ งความชุ่�มชื้�นให้้ พื้�นที่่�ควบคู่�่ไปกัับสร้้างอ่่างเก็็บน้้ำ ผลสำเร็็จคืือ ที่่�ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาห้้วยทรายอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ จัังหวััดเพชรบุุรีี อีีกความสำเร็็จของการแก้้ปััญหาดิินเปรี้้�ยว หรืือดิินพรุุ ซึ่่�งจะพบได้้ในพื้�นท่ี�ภาคใต้้ ทรงใช้้วิิธีี แกล้้งดิิน โดยการใช้้กระบวนการเร่่งปฏิิกิิริิยาทางเคมีีของดิินที่่�มีีแร่่กำมะถัันหรืือสารประกอบไพไรท์์ทำให้้ดิิน แห้้งและเปีียกสลัับกััน เมื่่�อดิินแห้้งจะสััมผััสอากาศทำให้้แร่่กำมะถัันกลายเป็็นออกไซด์์ของเหล็็กและซััลเฟต เมื่ อ� ทำให้ด้ ินิ เปีียก ซััลเฟตจะผสมกัับน้ำ้ กลายเป็น็ กรด เมื่่�อดินิ ถููกแกล้ง้ จนกลายเป็็นดินิ เปรี้้�ยวหรืือเป็น็ กรดจัดั จึงึ หาทางแก้ไ้ ขความเป็น็ กรดโดยวิธิ ีตี ่า่ ง ๆ ซึ่ง�่ ศููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาพิกิ ุลุ ทองอันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ จังั หวัดั นราธิิวาส ได้น้ ้อ้ มนำมาปฏิบิ ัตั ิิ ศึกึ ษา ทดลองจนประสบผลสำเร็จ็ สามารถใช้ป้ ระโยชน์ใ์ นพื้�นที่่ด� ินิ ที่่ม� ีปี ัญั หาได้เ้ ต็ม็ ศัักยภาพ นอกจากนี้้�ยัังมีีดิินเค็็ม ที่่�พบคืือภาคตะวัันออกเฉีียงเหนืือ ทรงแก้้ปััญหาโดยใช้้ระบบชลประทาน ในการล้า้ งเกลืือที่่ต� กค้า้ งบริิเวณผิวิ ดิินเพื่่�อให้้สามารถทำการเกษตรได้้ ผลสำเร็จ็ จากการพัฒั นาตามแนวพระราชดำริเิ ป็น็ ที่่ป� ระจักั ษ์ช์ ัดั ในพระปรีชี าสามารถของพระบาทสมเด็จ็ พระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร ในการบริิหารจััดการดิินอย่่างยั่�งยืืน เพื่่�อให้้ราษฎรสามารถประกอบอาชีีพได้้อย่่างมั่่�นคง ดัังที่่�สหภาพวิิทยาศาสตร์์ทางดิินนานาชาติิ ได้้ทููลเกล้้า ทููลกระหม่อ่ มถวายรางวัลั นักั วิทิ ยาศาสตร์ด์ ินิ เพื่่อ� มนุษุ ยธรรม และขอพระราชทานพระบรมราชานุญุ าตให้ว้ ันั ที่่� ๕ ธัันวาคม เป็น็ วัันดินิ โลก (World Soil Day)

อาศิิรวาท เนื่่�องในโอกาสวัันคล้้ายวัันพระบรมราชสมภพ พระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร ๕ ธัันวาคม ๒๕๖๕ จากดอยสูงู สุดุ เหน็บ็ หนาวในแดนเหนืือ ถึึงถิ่น�่ เรื้อ้� ร้า้ งกัันดารอีีสานหม่่น จรดชายแดนด้า้ มขวานไทยไกลตาคน ตะวันั ตกเขาสูงู ล้้นจนเกิินไกล แต่ร่ อยพระบาทยาตราที่่จ� ารึึก ท่่ามไพรพฤกษ์เ์ ขาสูงู รอบบึงึ ใหญ่่ ปลายนาสิิกเสโทริินรดดิินไทย ก็็ดั่ง� ได้ห้ ยาดพิิรุุณมาจุุนเจืือ เป็น็ เขื่อ� นฝายเป็็นสายน้ำ�ำ� ให้ฉ้ ่ำำ��ชื่่น� พลิิกดิินฟื้�น้ คืืนอุดุ มสมบูรู ณ์์เหลือื เป็น็ ข้า้ วพันั ธุ์์�เป็น็ พืืชผลจนปลาเนื้้�อ ที่่�กูลู เกื้้อ� ก่่อกำำลัังแก่่ผองชน แต่เ่ หนือื นั้้�นคืือรวมหลอมน้้อมทุกุ จิิต เป็็นหนึ่่�งเดียี วดั่�งญาติิมิิตรทุกุ ทิิศหน ห้า้ ธันั วารวมจิิตใจไทยทุุกชน เทิิดพระเกีียรติิมหาภูมู ิิพลด้้วยภัักดีี น้้อมรำำลึกึ ในพระมหากรุณุ าธิิคุุณอันั หาที่่ส� ุุดมิิได้้ ข้้าพระพุุทธเจ้า้ ผู้้�บริิหารและเจ้า้ หน้้าที่่�สำำนักั งาน กปร. (นายภัทั ทะพงศ์์ เทียี นศรี ี ผู้้�ประพัันธ์์)

สมเด็จ็ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็็จพระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุมุ ารีี เสด็จ็ พระราชดำเนินิ ไปทรงปฏิบิ ััติิ พระราชกรณียี กิจิ ในเขตพื้�น้ ที่่� จังั หวััดนครนายก วัันเสาร์์ที่่� ๓ กัันยายน ๒๕๖๕ สมเด็็จ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุมุ ารีี เสด็จ็ ฯ ไปทรงติิดตามความ ก้้าวหน้้าการดำเนิินงานโครงการทหารพัันธุ์์�ดีี กองพันั ทหารราบ โรงเรียี นนายร้อ้ ยพระจุลุ จอมเกล้า้ ตำบลพรหมณีี อำเภอเมือื งนครนายก จังั หวัดั นครนายก โอกาสนี้้� มีีพระราชดำรััสกัับนายลลิิต ถนอมสิิงห์์ เลขาธิิการ กปร. สรุุปความว่่า ทรงเห็็นชอบให้้ จััดตั้�้งโครงการศึึกษาวิิจััยและพััฒนาสิ่่�งแวดล้้อม แหลมผัักเบี้้�ยอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิเป็็น ศููนย์์สาขาของศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาห้้วยทราย อัันเนื่�อ่ งมาจากพระราชดำริิ อำเภอชะอำ จังั หวัดั เพชรบุรุ ีี ตามที่่� สำนัักงาน กปร. เสนอ 4 วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ สืบื สาน รักั ษา ต่่อยอด สร้า้ งสุขุ ปวงประชา ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

จากนั้้�น ทรงรัับฟัังรายงานภาพรวมการดำเนิินงาน โครงการและทรงปลูกู ต้น้ มะม่ว่ งมหาชนก รวมทั้้ง� ทอดพระเนตร กิิจกรรมต่า่ ง ๆ ของโครงการ ได้้แก่่ โครงการ “บ้้านนี้้�มีรี ักั ปลููกผัักกิินเอง” โครงการผลิิตเมล็็ดพัันธุ์์�ผัักพระราชทาน “เพื่่�อนช่่วยเพื่่�อน” โครงการ “ทางนี้้�มีีผล ผู้�คนรัักกััน” รวมถึึง ผลงานจากการเรียี นรู้้�ของนักั เรียี นนายร้อ้ ย ซึ่ง่� ใช้ค้ วามรู้�ที่เ� รียี นมา ทางด้า้ นวิศิ วกรรมและฟิสิ ิกิ ส์์ต่อ่ ยอดในโครงการ อาทิิ โครงการ พัฒั นาระบบตรวจวัดั คุณุ ภาพน้้ำแบบอัตั โนมัตั ิิ จากกองวิชิ าฟิสิ ิกิ ส์์ การจัดั ทำต้น้ แบบของแพลตฟอร์์มไอโอทีี เพื่่อ� ปรับั ปรุงุ กระบวนการ เพาะเลี้้ย� งไส้เ้ ดือื นดินิ จากกองวิชิ าวิศิ วกรรมไฟฟ้า้ และโครงการ เพาะเห็็ดอาหารในโครงการเพื่่�อสร้้างความมั่่�นคงทางอาหาร จากกองวิทิ ยาศาสตร์์สิ่่�งแวดล้อ้ ม นอกจากนี้้� ยังั มีกี ารปลูกู ผััก ในภาชนะเหลือื ใช้้ การผลิติ ปุ๋๋ย� หมักั พระราชทาน การขยายพันั ธุ์์� เชื้้อ� ไตรโคเดอร์์มา การผลิิตฮอร์์โมนบำรุงุ พืชื และนิทิ รรศการ ของหน่ว่ ยงานราชการที่่�สนัับสนุนุ โครงการ ต่่อมา ทรงติิดตามผลการดำเนิินงานการเลี้้�ยงแพะ แบล็็คเบงกอล เมื่่อ� วันั ที่่� ๒๔ ธันั วาคม ๒๕๖๔ จำนวน ๔ ตััว ปััจจุบุ ันั มีแี พะในโครงการรวม ๑๓ ตััว โอกาสนี้้�พระราชทานชื่่�อ ลููกแพะแบล็็คเบงกอล เพศเมีีย ชื่่�อว่่า “ไอศกรีีม” รวมทั้้�ง ทรงติิดตามการดำเนิินงานโครงการพัันธุ์์�ปลาพระราชทาน “เพื่่�อนช่่วยเพื่่�อน” เพื่่�อให้้กำลัังพลมีีแหล่่งโปรตีีนไว้้บริิโภคและ แปรรูปู ออกจำหน่่าย ในการนี้้� มีีพระราชดำรััสแก่ท่ หารพันั ธุ์์ด� ีี กองพันั ทหารราบ โรงเรียี นนายร้้อยพระจุลุ จอมเกล้้า ความว่่า “…สิ่่�งที่่�เราศึึกษามาตามทฤษฎีีหรืือวิิชาการที่่�มีีกำหนดไว้้ตาม หลักั สูตู ร สามารถนำมาใช้ใ้ นการประกอบอาชีีพหรืือการทำงานได้้ อาทิิ ฟิิสิิกส์์ ไฟฟ้้า สิ่่�งแวดล้้อมที่่�เราเรีียนกััน นอกจากนั้้�น ดีีที่่�ทางกองพัันทหารราบ มีีทหารมาจากทหารเกณฑ์์ได้้เรีียน วิชิ าต่า่ ง ๆ เมื่อ�่ ปลดประจำการแล้ว้ วิิชาที่่ไ� ด้้เห็็นได้้รู้�มาในช่่วง ปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่่� ก็ไ็ ด้น้ ำไปใช้ท้ ี่่บ� ้า้ น เป็น็ การเสริมิ รายได้้ ลดรายจ่า่ ย เผยแพร่่ความรู้�ให้ท้ างชุมุ ชนและเพื่อ�่ นบ้้านทั่่ว� ๆ ไป...” 5วารสารอันเนื่องมาจากพระราชดำ�ำริ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

สมเด็จ็ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุมุ ารีี เสด็จ็ พระราชดำเนินิ ไปทรงปฏิิบััติิ พระราชกรณีียกิิจในเขตพื้้น� ที่่จ� ังั หวััดกระบี่� จังั หวััดนครศรีธี รรมราช จังั หวััดสงขลา จังั หวััดพัทั ลุุง จัังหวััดยะลา จัังหวััดปััตตานีี และจัังหวัดั นราธิิวาส เมื่�อวัันที่่� ๑๙ - ๒๒ กันั ยายน ๒๕๖๕ วันั จันั ทร์ท์ ี่�่ ๑๙ กันั ยายน ๒๕๖๕ สมเด็จ็ และเจ้้าหน้้าที่่�สำนัักงาน กปร. เฝ้้าฯ ทููลเกล้้าฯ ถวาย พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ พระพุทุ ธมงคลนพรัชั ชัยั พัฒั นามหาบพิิตร เป็น็ พระพุทุ ธรูปู สยามบรมราชกุุมารีี เสด็็จฯ ไปยัังวััดมหาธาตุุ ปางมารวิชิ ัยั หรือื ปางชนะมาร มีคี วามเชื่่อ� ว่า่ เป็น็ พระพุทุ ธรูปู วชิริ มงคล (วัดั บางโทง) บ้า้ นบางโทง ตำบลนาเหนือื ที่่�มีีอานุุภาพป้้องกัันภััยอัันตรายทั้้�งปวง รัักษาคุ้�มครอง อำเภออ่่าวลึกึ ตำบลนาเกลืือ จังั หวััดกระบี่่� ผู้้�สัักการบููชาให้้มีีความสุุข ความเจริิญรุ่�งเรืือง ประสบ ความสำเร็็จในสิ่่�งที่่�ประสงค์์อัันชอบธรรมทุุกประการ จากนั้้น� เสด็จ็ ฯ ไปยังั มหาวิทิ ยาลัยั วลัยั ลักั ษณ์์ โดยสำนักั งาน กปร. ได้จ้ ัดั สร้า้ งขึ้้น� เนื่่อ� งในโอกาสครบรอบ ตำบลไทยบุรุ ีี อำเภอท่า่ ศาลา จังั หวัดั นครศรีธี รรมราช ๔๐ ปีี ของการสถาปนาก่อ่ ตั้้ง� สำนักั งาน กปร. เพื่่�อเป็็น ทรงรับั ฟังั รายงานความก้า้ วหน้า้ การก่อ่ สร้า้ งอาคาร ที่่ร� ะลึกึ และเป็น็ การสืบื ทอดสัญั ลักั ษณ์์ของพระพุทุ ธศาสนา พิิพิิธภััณฑ์์ธรรมชาติิวิิทยาเทพรััตนราชสุุดา ฯ และเป็็นเครื่�องยึึดเหนี่่�ยวจิิตใจ ทั้้�งนี้้� ได้้ประกอบพิิธีี มหาวิิทยาลััยวลััยลัักษณ์์ และทอดพระเนตร พุุทธาภิิเษก เมื่่�อวัันพุุธที่่� ๒๔ สิิงหาคม ๒๕๖๕ เวลา การแสดงชุุด “คีีตาขัับขานตำนานเมืืองนคร” ๑๕.๐๙ น. ณ วัดั พระราม ๙ กาญจนาภิเิ ษก แขวงบางกะปิิ โอกาสนี้้� มีพี ระราชดำรัสั เปิดิ การประชุมุ หลังั จากนั้้น� กรุุงเทพมหานคร ทอดพระเนตรนิทิ รรศการ อาทิิ นิทิ รรศการ อพ.สธ. มหาวิทิ ยาลัยั วลัยั ลักั ษณ์์ นิทิ รรศการสวนพฤกษศาสตร์์ โรงเรียี น และนิทิ รรศการฐานทรัพั ยากรท้้องถิ่่�น ต่่อมา เสด็จ็ ฯ ไปยังั อาคาร ๒ เรือื นรับั รอง พิิเศษฟาร์์มตััวอย่่างในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ ตำบลคลองหอยโข่่ง อำเภอ คลองหอยโข่่ง จัังหวััดสงขลา โดยมีีนายลลิิต ถนอมสิิงห์์ เลขาธิิการ กปร. นำคณะผู้�บริิหาร 6 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชดำ�ำริ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

วัันอัังคารที่่� ๒๐ กัันยายน ๒๕๖๕ สมเด็็จ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุุมารีี เสด็จ็ ฯ ไปยังั มหาวิทิ ยาลัยั ทักั ษิณิ วิิทยาเขตพััทลุุง ตำบลบ้้านพร้้าว อำเภอป่่าพะยอม จัังหวัดั พัทั ลุงุ เพื่่อ� พระราชทานปริิญญาบัตั รแก่ผู่้�สำเร็จ็ การศึึกษา จากนั้้น� เสด็จ็ ฯ ไปยังั ศูนู ย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาพิกิ ุลุ ทอง อันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ ตำบลกะลุวุ อเหนือื อำเภอ เมืืองนราธิิวาส จัังหวััดนราธิิวาส ทรงรัับฟัังรายงาน ความก้า้ วหน้า้ การดำเนินิ งาน อาทิิ สภาพพื้้น� ที่่แ� ปลงศึกึ ษา ทดลอง วิจิ ัยั ผลการดำเนินิ งาน การรวบรวมพันั ธุ์์บ� ัวั ในจังั หวัดั นราธิวิ าส และพันั ธุ์์บ� ัวั ที่่ศ� ูนู ย์์ศึกึ ษาการพัฒั นา พิกิ ุลุ ทองฯ รวบรวมไว้้ และทอดพระเนตรแปลงอนุุรัักษ์์ พัันธุกุ รรมบััว รวมทั้้�งกิจิ กรรมต่า่ ง ๆ อาทิิ การเลี้้ย� ง และผลิติ ภัณั ฑ์์ผึ้ง� ชันั โรง การเพาะเลี้้ย� งบอนสีี การรวบรวม พรรณพืชื พื้้น� เมือื งภาคใต้้ พืืชสมุุนไพรและพัันธุ์์ไ� ม้้หายาก แปลงพืชื สมุนุ ไพร การปรับั ปรุงุ ดินิ เปรี้ย� วจัดั เพื่่อ� ปลูกู พืชื ไร่่ (อ้อ้ ยคั้้น� น้้ำ) การปลูกู บัวั ตัดั ดอกและบัวั กินิ เม็ด็ การปลูกู กระจับั ในพื้้น� ที่่�ดินิ เปรี้�ยวจััดที่่ผ� ่่านการปรับั ปรุุงแล้ว้ 7วารสารออัันเนนื่ �ื่องมาจากพระราชดดำ�ำรริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

วันั พุธุ ที่�่ ๒๑ กันั ยายน ๒๕๖๕ สมเด็จ็ พระกนิษิ ฐา ธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรม ราชกุมุ ารีี เสด็จ็ ฯ ไปยังั ศูนู ย์อ์ ำนวยการบริหิ ารจังั หวัดั ชายแดนภาคใต้้ (ศอ.บต.) อำเภอเมืืองยะลา จัังหวัดั ยะลา ทรงรับั ฟังั รายงานการดำเนินิ งานโครงการของผู้้�มีี ผลการปฏิิบััติงิ านดีีเด่น่ จัังหวัดั ชายแดนภาคใต้้ ในรอบ ปีี ๒๕๖๓ และปีี ๒๕๖๔ โอกาสนี้้� พระราชทานเกียี รติบิ ัตั ร และเข็็มที่่�ระลึึกแก่่ผู้้�มีีผลการปฏิิบััติิงานดีีเด่่นจัังหวััด ชายแดนภาคใต้แ้ ละพระราชทานเกียี รติบิ ัตั รแก่น่ ักั เรียี น โรงเรียี นตามโครงการประกวดการทำเกษตรกรรมตาม แนวพระราชดำริิ ปีี ๒๕๖๔ จากนั้้น� มีีพระราชดำรัสั เกี่่ย� วกับั ความร่ว่ มมือื ร่ว่ มใจของทุกุ ภาคส่ว่ นในการขับั เคลื่่อ� น และพััฒนาจัังหวััดชายแดนภาคใต้้ โดยมีีเป้้าหมายคืือ ประโยชน์์สุขุ ของประชาชนและความเจริญิ งอกงามอย่า่ ง มั่่น� คงและยั่่ง� ยืืนของชุุมชนในจัังหวััดชายแดนภาคใต้้ จากนั้้�น ทอดพระเนตรนิิทรรศการผลงาน ตามแนวพระราชดำริิและผลงานสำคััญของ ศอ.บต. ประกอบด้ว้ ย ๑) การดำเนินิ งานสนองพระราชดำริิ ได้แ้ ก่่ ด้า้ นการพัฒั นาคุณุ ภาพชีวี ิติ “ครัวั โรงเรียี น สู่�ครัวั บ้า้ น” ด้้านการพััฒนาสุุขภาพ และด้้านการแก้้ไขปััญหาเรื่�อง น้้ำอุุปโภคบริโิ ภค ๒) การพััฒนาเพื่่�อสนองพระราชดำริิ ได้แ้ ก่่ การให้ค้ วามช่ว่ ยเหลือื งานทะเบียี นราษฎร์์แก่ค่ นไทย ที่่พ� ำนัักอยู่�ในประเทศมาเลเชียี การพััฒนาคุุณภาพชีีวิิต กลุ่�มโอรังั อัสั ลีี การพััฒนาการเรียี นการสอนภาษาไทย ในโรงเรียี นตำรวจตระเวนชายแดน การปลูกู กาแฟเพื่่�อ เป็็นพืืชเศรษฐกิิจในพื้้�นที่่�จัังหวััดชายแดนภาคใต้้ และ ๓) การแก้้ปัญั หาและการพัฒั นาจังั หวััดชายแดนภาคใต้้ เพื่่อ� ยกระดับั คุณุ ภาพชีวี ิติ รวมทั้้ง� ส่ง่ เสริมิ การอยู่่�ร่ว่ มกันั ในสัังคมพหุุวััฒนธรรม ในการนี้้� มีีพระราชดำริิแก่่ พลเรืือตรีี สมเกีียรติิ ผลประยููร เลขาธิิการ ศอ.บต. สรุุปความว่่า l การมีีรถสิริ ิเิ วชยานและกายอุปุ กรณ์ต์ ่า่ ง ๆ ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ เก้า้ อี้ส้� ุขุ ใจ รองเท้า้ สั่่ง� ตัดั หรืือ อื่น่� ๆ เป็น็ สิ่ง�่ ที่่ด� ีี ที่่ช� ่ว่ ยให้เ้ ด็ก็ ได้ร้ ับั การฝึกึ พัฒั นาการที่่ด� ีีจนสามารถเดินิ ได้้ เช่น่ ปกติิ อยากให้ม้ ีีกายอุปุ กรณ์ต์ ่า่ ง ๆ ให้ค้ รบถ้ว้ นเพีียงพอ กัับเด็็กที่่�ขาดแคลนและจำเป็็นจะต้้องใช้้กายอุุปกรณ์์ ในการฝึกึ พัฒั นาการตามสภาพร่า่ งกายที่่เ� หมาะสม l ขอให้ค้ วามพยายามค้น้ หาบุคุ คลที่่ต� กหล่น่ และ จำเป็็นต้้องได้้รัับการช่่วยเหลืือเพื่�่อฟื้้�นฟููร่่างกายเพื่่�อให้้ การช่ว่ ยเหลืืออย่า่ งเต็ม็ ที่่� รวมทั้้ง� พ่อ่ แม่ข่ องเด็ก็ เพื่อ่� ให้้ การช่ว่ ยเหลืือด้า้ นอาชีีพให้ม้ ีีเวลาฟื้น้� ฟูแู ละพัฒั นาร่า่ งกาย ของลูกู หลานตัวั เองได้้อย่่างต่อ่ เนื่�่องด้ว้ ย 8 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชดำ�ำริ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

l นัักเรีียนโครงการครััวโรงเรีียนสู่�ครััวบ้้าน เมื่�่อได้้รัับโอกาสทางการศึึกษาจนสำเร็็จการศึึกษาด้้าน การเกษตรจากมหาวิทิ ยาลัยั แล้ว้ ขอให้ช้ ่ว่ ยกันั สร้า้ งโอกาส การกลัับไปทำงานในที่่�บ้้านเพื่่�อพััฒนาถิ่่�นฐานบ้้านเกิิด ของตััวเองด้า้ นการเกษตร เป็็นกำลังั หลักั ในการพัฒั นา พื้้น� ที่่�ต่่อไป ต่อ่ มา เสด็จ็ ฯ ไปยังั กองบังั คับั การกรมทหารราบ ที่่� ๑๕๒ ค่า่ ยสิริ ินิ ธร ตำบลเขาตูมู อำเภอยะรังั จังั หวัดั ปัตั ตานีี ในการนี้้� ทรงเป็น็ ประธานในพิธิ ีเี นื่่อ� งในวันั คล้า้ ย วัันสถาปนากรมทหารราบที่่� ๑๕๒ จากนั้้�น ประทัับ รถยนต์์พระที่่น� ั่่ง� เสด็จ็ ฯ ไปยังั ศูนู ย์์ผ้า้ บาติกิ ค่า่ ยสิริ ินิ ธร ทรงปลูกู ต้้นจำปีสี ิริ ินิ ธร จำนวน ๑ ต้้น ทอดพระเนตร ผลิิตภััณฑ์์ผ้้าบาติิกและทรงลงสีีลายผ้้าบาติิก ต่่อมา เสด็็จฯ ไปยัังสนามฟุุตซอลนาควานิิช ค่่ายสิิริินธร ทรงเยี่่�ยมกองพัันราษฎรอาสารัักษาหมู่่�บ้้าน (อรบ.) ทอดพระเนตรโครงการทหารพัันธุ์์�ดีี โครงการเกษตร ทฤษฎีใี หม่่ครบวงจร โครงการภายในค่่ายสิิรินิ ธร และ กิิจกรรมการแสดงของเด็็กเล็็ก ศููนย์์พััฒนาเด็็กเล็็ก ค่่ายสิิริินธร ทรงลงพระนามาภิิไธยในสมุุดที่่�ระลึึก ต่่อมา เสด็็จฯ ไปยัังพื้้�นที่่�จััดแสดงผลิิตภััณฑ์์ OTOP ภายในพื้้�นที่่�ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาพิิกุุลทองฯ เพื่่�อทอด พระเนตรผลิิตภััณฑ์์ OTOP 9วารสารอันเนื่องมาจากพระราชดำ�ำริ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

วันั พฤหัสั บดีีที่�่ ๒๒ กันั ยายน ๒๕๖๕ สมเด็็จ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุุมารีี เสด็็จฯ ไปยัังสวนสาธารณะ เฉลิมิ พระเกีียรติิ ๖ รอบ พระชนมพรรษา อำเภอ เมืืองนราธิวิ าส จังั หวััดนราธิวิ าส พระราชทานรางวััล แก่ผู่้�ชนะการประกวดผลผลิติ ทางการเกษตร การประกวด และแข่่งขัันผลิิตภััณฑ์์ศิิลปาชีีพ และเจ้้าของนกเขาชวา ที่่�ชนะการประชัันเสีียง รวมทั้้�งทอดพระเนตรผลผลิิต ทางการเกษตรที่่ช� นะการประกวด ผลงานทางวิชิ าการ ของส่่วนราชการต่่าง ๆ และผลิิตภััณฑ์์ศิิลปาชีีพและ งานกระจููด และทอดพระเนตรนิิทรรศการในงาน วัันลองกองในงานของดีเี มืืองนรา ครั้�งที่่� ๔๕ ซึ่่�งจััดขึ้้น� ระหว่า่ งวันั ที่่� ๑๖ - ๒๕ กันั ยายน ๒๕๖๕ งานของดีีเมือื งนรา จัดั ขึ้้น� ครั้�งแรกเมื่่อ� วัันที่่� ๑๘ กันั ยายน ๒๕๑๙ และจััดติดิ ต่อ่ กันั ประจำทุกุ ปีี สำหรัับ ปีีนี้้ก� ำหนดจัดั ขึ้้�นเป็็นครั้ง� ที่่� ๔๕ โดยมีวี ัตั ถุุประสงค์์เพื่่�อ เปิดิ โอกาสให้ห้ น่ว่ ยงานต่า่ ง ๆ ได้แ้ สดงผลงานโครงการ อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิและการเผยแพร่่เทคโนโลยีี 10 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

การเกษตรสมัยั ใหม่สู่่�เกษตรกร ให้ส้ ามารถพัฒั นาผลผลิติ ทางการเกษตรได้้ รวมทั้้ง� ส่ง่ เสริมิ ให้เ้ กษตรกร องค์์กร เกษตร และวิสิ าหกิิจชุมุ ชน ได้้นำผลผลิิตและผลิิตภัณั ฑ์์ ทางการเกษตรมาจำหน่่ายเชื่่�อมโยงและเจรจาธุุรกิิจ นอกจากนี้้� ยังั เป็น็ การส่ง่ เสริมิ และสนันั สนุนุ การท่อ่ งเที่่ย� ว ของจังั หวัดั นราธิิวาสอีีกด้้วย ในการนี้้� มีีพระราชดำริิ แก่น่ ายลลิติ ถนอมสิงิ ห์์ เลขาธิกิ าร กปร. และหน่ว่ ยงาน ที่่เ� กี่่ย� วข้อ้ ง สรุปุ ความว่า่ “...ขอให้พ้ ิจิ ารณาแนวทางการ สร้า้ งรายได้เ้ สริมิ ให้แ้ ก่ก่ ลุ่�มแม่บ่ ้า้ นเกษตรกรของโรงเรีียน ตำรวจตระเวนชายแดนการท่า่ อากาศยานแห่ง่ ประเทศไทย เฉลิมิ พระเกีียรติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หัวั ฯ เนื่อ�่ งใน วโรกาสพระราชพิิธีีมหามงคลเฉลิิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ตำบลโคกสะตอ อำเภอรืือเสาะ จังั หวัดั นราธิวิ าส…” จากนั้้�น เสด็็จฯ ไปยัังมหาวิิทยาลััยนราธิิวาส ราชนคริินทร์์ ตำบลโคกเคีียน อำเภอเมืืองนราธิิวาส จัังหวััดนราธิิวาส เพื่่�อพระราชทานปริิญญาบััตรแก่่ ผู้ �สำเร็็จการศึึกษา 11วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

สมเด็จ็ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี เสด็จ็ พระราชดำเนิินไปทรงปฏิิบััติิ พระราชกรณีียกิจิ ในเขตพื้้น� ที่่� จัังหวัดั อุดุ รธานีี วันั อังั คารที่�่ ๒๕ ตุลุ าคม ๒๕๖๕ สมเด็จ็ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุมุ ารีี เสด็จ็ ฯ ไปยังั โรงเรีียนตำรวจ ตระเวนชายแดนไปรษณีีย์ไ์ ทย (บ้า้ นห้ว้ ยหมากหล่่ำ) ตำบลทมนางาม อำเภอโนนสะอาด จังั หวัดั อุดุ รธานีี พระราชทานสิ่่�งของแก่่ครููใหญ่่และผู้ �แทนนัักเรีียน พระราชทานพันั ธุ์์ไ� ม้ผ้ ล และเมล็ด็ พันั ธุ์์ผ� ักั แก่ผู่้�แทน ชาวบ้้าน โอกาสนี้้� ทรงเปิิดแพรคลุมุ ป้า้ ยอาคาร เรีียนพระราชทาน และทรงปลููกต้้นขนุุนพัันธุ์์� ทองประเสริฐิ จากนั้้น� ทรงรับั ฟังั ผลการดำเนินิ งาน รวมทั้้ง� ทรงลงพระนามาภิไิ ธยบนพระฉายาลักั ษณ์์ ในการนี้้� มีพี ระราชดำริแิ ก่พ่ ลตำรวจเอก ดร. ปิ่่น� เฉลียี ว ประธานกรรมการมููลนิิธิิโรงเรีียนตำรวจตระเวน ชายแดน และนายปวัตั ร์์ นวะมะรัตั น เลขาธิกิ าร กปร. สรุุปความว่่า ให้้พิิจารณาสนัับสนุุนการ จััดส่่งไปรษณีีย์์ reBOX เพื่่�อสนัับสนุุนกิิจกรรม ห้้องสมุุดโรงเรีียนวััฒนธรรมแขวงเวีียงจัันทน์์ (หลักั ๖๗) สาธารณรัฐั ประชาธิปิ ไตยประชาชนลาว ต่อ่ มา ทรงรับั ฟังั รายงานผลการดำเนินิ งาน โครงการอ่่างเก็็บน้้ำซำตมขาวพร้้อมระบบส่่งน้้ำ อันั เนื่่�องมาจากพระราชดำริิ จากนั้้�น พระราชทานโล่่รางวััลแก่่กลุ่�ม เศรษฐกิจิ พอเพียี งต้น้ แบบดีเี ด่น่ ระดับั ประเทศและ ทอดพระเนตรผลการดำเนินิ งานกลุ่�มเศรษฐกิจิ พอเพียี ง ตามพระราชดำริิพื้้�นที่่จ� ังั หวัดั อุุดรธานีี 12 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชดำ�ำริ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

สมเด็จ็ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็็จพระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุมุ ารีี เสด็จ็ พระราชดำเนินิ ไปทรงปฏิิบัตั ิิ พระราชกรณีียกิิจในเขตพื้้�นที่่� จังั หวัดั นครนายก วันั ศุกุ ร์ท์ ี่�่ ๑๘ พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ สมเด็็จ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุุมารีี เสด็็จฯ ไปยัังแปลงสาธิิต การเกษตร โรงเรีียนนายร้้อยพระจุุลจอมเกล้้า จัังหวััดนครนายก โอกาสนี้้� ทอดพระเนตร นิทิ รรศการภายในอาคารอเนกประสงค์์ ทรงรับั ฟังั รายงานผลการดำเนินิ งานจากหน่ว่ ยงานที่่เ� กี่่ย� วข้อ้ ง อาทิิ ศูนู ย์์วิจิ ัยั ข้า้ วปทุมุ ธานีี กรมการข้า้ ว รายงาน ผลการดำเนินิ งานปีี ๒๕๖๕ ประกอบด้ว้ ย การใช้้ เทคโนโลยีีการลดก๊๊าซเรืือนกระจกเพื่่�อลดโลกร้้อน และโครงการส่ง่ เสริมิ การจัดั ทำแปลงขยายพันั ธุ์์ข� ้า้ ว กข ๘๗ ในพื้้น� ที่่น� าแปลงใหญ่่ จัังหวัดั นครนายก กรมชลประทาน รายงานการสนัับสนุุนการใช้้น้้ำ ของจัังหวััดนครนายก และในทุุกกิิจกรรมของ โรงเรียี นนายร้้อยพระจุลุ จอมเกล้า้ โรงเรีียนทหาร การสััตว์์ รวมทั้้�งพื้้�นที่่�เกษตรโดยรอบให้้มีีน้้ำใช้้ได้้ อย่า่ งพอเพียี งทั้้ง� ปีี และกรมนักั เรียี นนายร้อ้ ยรักั ษา พระองค์์ โรงเรียี นนายร้อ้ ยพระจุลุ จอมเกล้า้ รายงาน การดำเนิินกิิจกรรมในชมรมโครงการตามแนว พระราชดำริิ มีี ๔ กิจิ กรรมหลักั คือื การทำนา อินิ ทรียี ์์ การปลูกู ไผ่ก่ ิิมซุงุ การปลููกเห็ด็ หููหนูู และ เห็็ดแบ่ง่ ปัันน้้ำใจ ต่อ่ มา ทอดพระเนตรการเกี่่ย� วข้า้ ว ซึ่่�งข้้าว ที่่เ� กี่่ย� วในครั้�งนี้้� คือื ข้้าวพัันธุ์์� กข ๘๗ มีีลักั ษณะ ไวต่่อแสง คอรวงยาว มีีคุุณภาพทางเมล็็ด ทางกายภาพดีี มีอี ายุเุ ก็บ็ เกี่่ย� ว ๑๑๔ วันั ให้ผ้ ลผลิติ เฉลี่่�ย ๗๓๐ กิิโลกรััมต่่อไร่่ เหมาะสำหรัับปลููก ในพื้้�นที่่�นาชลประทานภาคกลางและภาคเหนืือ ตอนล่่าง 13วารสารออัันเนนื่ �่ืองมาจากพระราชดดำ�ำรริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

บ้้านเล็็กในป่่าใหญ่่ในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชิินีีนาถ บ้้านห้้วยหญ้้าไซ ตำบลป่่าแดด อำเภอแม่่สรวย จังั หวััดเชีียงราย นายพงษ์์เพชร อุุดแดง หััวหน้้าโครงการบ้้านเล็ก็ ในป่่าใหญ่ฯ่ บ้้านห้ว้ ยหญ้า้ ไซ สมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิติ ิ์�์ พระบรมราชิินีีนาถ พระบรมราชชนนีพี ัันปีีหลวง มีีพระราชปณิธิ านแน่่วแน่ใ่ นการประกอบพระราชกรณียี กิิจด้้านการอนุุรักั ษ์ท์ รัพั ยากรธรรมชาติิ โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งการสร้า้ งป่า่ ซึ่่�งช่่วยเสริมิ สร้้างความสมบููรณ์์ของแหล่ง่ น้้ำ เนื่อ�่ งจากป่่าเป็็นแหล่ง่ ต้้นน้้ำลำธาร ที่่�ช่่วยให้ก้ ารบริหิ ารจัดั การน้ำ้ ทั้�งต้น้ ทาง กลางทาง และปลายทาง สามารถดำเนิินการได้ด้ ีขีึ้�น 14 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ทศมราชา พระเมตตาสู่�่ประชาราษฎร์์ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

ด้้วยพระราชปณิิธาน และพระราชหฤทััยที่่�ตั้้�งมั่่�น ที่่ก� ่อ่ ให้เ้ กิดิ โครงการป่า่ รักั น้้ำ แสดงถึงึ ความเอาพระราชหฤทัยั ใส่ใ่ นเรื่อ� งทรัพั ยากรธรรมชาติแิ ละสิ่่ง� แวดล้อ้ ม ไม่แ่ ต่เ่ พียี ง เท่่านั้้�น ด้้วยสายพระเนตรอัันยาวไกล สมเด็็จพระบรม ราชชนนีีพัันปีีหลวงยัังทรงคำนึึงถึึงสภาพภููมิิสัังคมของ ประเทศไทยผ่่านความสมดุุลระหว่่างคนกัับป่่าอีีกด้้วย เนื่่�องจากประชาชน เป็็นผู้้�ดำรงชีีวิิตอยู่�ใกล้้ชิิดกัับป่่า มากที่่�สุดุ อาจกล่่าวได้้ว่า่ ป่่านั้้�นเป็็นเสมืือนบ้้านหลัังที่่ส� อง หากประชาชนเห็็นความสำคััญและหัันมาช่่วยกัันดููแล รัักษาป่่า ก็จ็ ะเป็น็ การพึ่่�งพาอาศััยกัันอย่่างยั่่�งยืนื สมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชิินีีนาถ พระบรมราชชนนีพี ันั ปีหี ลวง ได้พ้ ระราชทานพระราชดำริิ เ มื่่� อ ค รั้ � ง เ ส ด็็ จ พ ร ะ ร า ช ด ำ เ นิิ น ไ ป ท ร ง เ ยี่่� ย ม ร า ษ ฎ ร ณ บ้า้ นห้ว้ ยหญ้า้ ไซ ตำบลป่า่ แดด อำเภอแม่ส่ รวย จังั หวัดั เชียี งราย วันั ที่่� ๑๕ มีนี าคม ๒๕๔๒ ทรงมีพี ระราชประสงค์์ จะอพยพราษฎรที่่ม� ีฐี านะยากจน ไม่่มีีพื้้�นที่่�ทำกินิ เป็็นของ ตนเอง มาจัดั ตั้้ง� หมู่่�บ้า้ นใหม่ใ่ นลักั ษณะ “บ้า้ นเล็ก็ ในป่า่ ใหญ่”่ บริเิ วณพื้้น� ที่่ต� ้น้ น้้ำแม่ต่ าช้า้ ง ซึ่ง�่ อยู่�ในความรับั ผิดิ ชอบของ หน่ว่ ยจัดั การต้น้ น้้ำแม่ต่ าช้า้ ง ส่ว่ นอนุรุ ักั ษ์์ต้น้ น้้ำ สำนักั อนุรุ ักั ษ์์ ทรัพั ยากรธรรมชาติิ กรมป่า่ ไม้้ (ในขณะนั้้น� ) โดยพระราชทาน พระราชดำริใิ ห้้ “คน” สามารถอยู่่�ร่ว่ มกับั “ป่า่ ” ได้อ้ ย่า่ ง มีจี ิติ สำนึกึ และมีสี ่ว่ นร่ว่ มพิทิ ักั ษ์์รักั ษาป่า่ และฟื้น�้ ฟูสู ภาพป่า่ ที่่�ถููกทำลายให้้กลัับคืืนสู่่�ความอุุดมสมบููรณ์์ เพื่่�อรัักษา ความสมดุุลระบบนิิเวศอย่่างยั่่�งยืืน ซึ่่�งภายหลัังจากการ สำรวจภููมิิประเทศและข้้อมููลพื้้�นฐานต่่าง ๆ พบว่่าพื้้�นที่่� ที่่จ� ะจัดั ตั้้ง� หมู่่�บ้า้ นบริเิ วณแหล่ง่ ต้น้ น้้ำแม่ต่ าช้า้ ง เป็น็ ที่่ท� ำกินิ เก่า่ แก่ข่ องกลุ่�มชาติพิ ันั ธุ์์อ� าข่า่ อยู่่�ห่า่ งจากบ้า้ นห้ว้ ยหญ้า้ ไซ ไปทางทิศิ เหนือื ประมาณ ๑๓ กิโิ ลเมตร อยู่�ในเขตป่า่ สงวน แห่่งชาติิ ป่่าแม่ล่ าวฝั่่ง� ซ้้าย หมู่่�ที่่� ๙ ตำบลป่่าแดด อำเภอ แม่ส่ รวย จังั หวัดั เชียี งราย 15วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

ต่อ่ มาในวันั ที่่� ๑๖ มกราคม ๒๕๔๓ สมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติิ์์� พระบรมราชินิ ีนี าถ พระบรมราชชนนีพี ันั ปีหี ลวง ได้เ้ สด็จ็ พระราชดำเนินิ ไปทอดพระเนตรพื้้น� ที่่จ� ัดั ตั้้ง� หมู่่�บ้า้ นตามพระราชดำริิ เมื่่อ� ปีี ๒๕๔๒ โดยหััวหน้้าหน่่วยจััดการต้้นน้้ำแม่่ตาช้้างได้้กราบบัังคมทููลถวาย รายงานข้้อมูลู เบื้้�องต้้นเกี่่�ยวกับั สภาพพื้้�นที่่ป� ่่า ที่่�อยู่�อาศัยั และพื้้น� ที่่� ทำกิินรวมพื้้�นที่่� จำนวน ๑๕,๐๐๐ ไร่่ สมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติิ์์� พระบรมราชินิ ีนี าถ พระบรมราชชนนีี พัันปีีหลวง ทรงรัับทราบและทอดพระเนตรพื้้�นที่่�โดยรอบด้้วย ความพอพระราชหฤทััย จากนั้้�น พระราชทานพระราชานุุญาต ให้้ใช้้ชื่่อ� “โครงการบ้า้ นเล็็กในป่า่ ใหญ่่ ตามพระราชดำริ”ิ ตามที่่� ผู้้�ช่่วยเลขาธิิการพระราชวััง ฝ่่ายกิิจกรรมพิิเศษ ในขณะนั้้�น (นายสหัสั บุญุ ญาวิวิ ัฒั น์์) ได้ข้ อพระราชทานและนำราษฎรชาวไทยภูเู ขา เผ่า่ อาข่า่ (อีีก้้อ) ซึ่่�งไม่่มีีพื้้�นที่่�ทำกิินเป็็นของตนเอง จำนวน ๒๑ ครอบครัวั จำนวนประชากร ๙๒ คน จากบ้า้ นร่ม่ ฟ้า้ ทอง ตำบล ตับั เต่า่ อำเภอเวียี งแก่น่ จัังหวััดเชีียงราย เข้้ามาอยู่�ในโครงการ โดยมีีข้้อตกลงร่่วมกัันว่่า จะต้้องไม่่มีีการถางป่่าหรืือบุุกรุุกป่่า เข้้าไปอีีก รวมถึึงจะต้้องช่่วยกัันสนัับสนุุนทะนุุบำรุุงดููแลป่่า ให้้คงความอุุดมสมบููรณ์์ เป็็นการสนองพระราชดำริิที่่�จะให้้ “คน” อยู่่�ร่่วมกัับ “ป่า่ ” ได้อ้ ย่า่ งยั่่ง� ยืนื 16 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

ทศมราชา สืืบสาน รัักษา และต่่อยอด ทำให้ม้ ีพี ื้้น� ที่่�การปลูกู ข้้าวเพิ่่ม� ขึ้้�นจากเดิิม ๒๕๐ ไร่ต่ ่อ่ ปีี ต่อ่ มา เมื่่อ� วันั ที่่� ๑๕ มกราคม ๒๕๔๕ พระบาทสมเด็จ็ เป็็น ๔๕๐ ไร่่ต่่อปีี ส่่งผลให้้ราษฎรมีีรายได้้เพิ่่�มขึ้้�น พระเจ้้าอยู่่�หััว โดยเสด็็จสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� จาก ๓๐,๐๐๐ บาทต่อ่ ปีตี ่อ่ ครัวั เรือื น เป็น็ ๖๐,๐๐๐ บาท พระบรมราชิินีนี าถ พระบรมราชชนนีพี ันั ปีีหลวง ไปยังั ต่อ่ ปีี ต่อ่ ครัวั เรืือน โครงการบ้้านเล็็กในป่่าใหญ่่ฯ บ้้านห้้วยหญ้้าไซ ตำบล ปัจั จุบุ ันั โครงการบ้า้ นเล็ก็ ในป่า่ ใหญ่ฯ่ บ้า้ นห้ว้ ยหญ้า้ ไซ ป่า่ แดด อำเภอแม่ส่ รวย จังั หวัดั เชียี งราย เพื่่อ� ทรงติดิ ตาม กลายเป็น็ บ้า้ นที่่แ� สนอบอุ่่�นของราษฎรชาวไทยภูเู ขาเผ่า่ อาข่า่ ผลการดำเนิินงานโครงการตามแนวพระราชดำริิ “คน” ที่่เ� ข้า้ มาอาศัยั อยู่� เนื่่อ� งจากทุกุ คนร่ว่ มใจปฏิบิ ัตั ิติ ามเงื่อ� นไข อยู่่�ร่ว่ มกับั “ป่า่ ” ซึ่ง�่ ได้ช้ ่ว่ ยแก้ป้ ัญั หาการบุกุ รุกุ ทำลายป่า่ คืือการช่่วยกัันฟื้้�นฟููพื้้�นที่่�ป่่าให้้กลัับคืืนมาสมบููรณ์์ และความยากจนของราษฎรชาวไทยภูเู ขาเผ่า่ อาข่า่ ตลอดจน จากผู้้�บุุกรุุกกลายเป็็นผู้้�ดูแู ล ปลูกู จิติ สำนึึกให้้คนอยู่่�ร่ว่ ม ช่ว่ ยพัฒั นาอาชีพี ส่ง่ ผลให้ร้ าษฎรมีรี ายได้แ้ ละความเป็น็ อยู่� กัับป่่า ช่่วยยกระดัับชีีวิิตความเป็็นอยู่�ราษฎรชาวอาข่่า ที่่�ดีขี ึ้้�น ให้้มีคี วามเป็็นอยู่�ที่ด� ีีขึ้้�น มีีการจัดั สรรพื้้�นที่่�ให้้แก่่ราษฎร ในด้า้ นการอนุรุ ักั ษ์์ทรัพั ยากรธรรมชาติิ มีกี ารฟื้น�้ ฟูู ทุุกครััวเรืือน ใช้้ป่่าเป็็นแหล่่งอาหารและที่่�อยู่�อาศััย สภาพป่า่ ดิบิ เขาที่่ถ� ูกู ทำลายให้ม้ ีคี วามอุดุ มสมบูรู ณ์์เพิ่่ม� ขึ้้น� เป็็นแหล่่งรวมยาสมุุนไพรให้้ชาวบ้้านใช้้รัักษาโรค และ จำนวนรวมกว่า่ ๓,๕๐๐ ไร่่ ขณะเดียี วกันั ในด้้านของ เป็็นห้้องทำงานให้้ชาวบ้้านได้้นำวััตถุุดิิบจากธรรมชาติิ การพััฒนาคุุณภาพชีีวิิต มีีการถ่่ายทอดความรู้�และ ไปสร้า้ งงาน อีีกทั้้�งยัังมีีการพััฒนาคุุณภาพชีวี ิิตในด้้าน เทคโนโลยีีการปลููกข้้าวนาดํําแบบขั้้�นบัันไดให้้เกษตรกร ต่า่ ง ๆ ควบคู่�ไปกับั การฝึกึ อาชีพี จํํานวน ๒๑ ครอบครัวั พื้้�นที่่ป� ระมาณ ๔๗ ไร่่ ติิดตาม จากวันั นั้้น� จนทุุกวันั นี้้� ความยากลำบากในพื้้น� ที่่� ดููแล แก้้ไขปััญหา รวบรวมข้้อมููล และรายงานผล ได้้เลืือนหายไป ผืืนป่่าที่่�ถููกทำลายกลัับฟื้้�นความอุุดม การดํําเนินิ งาน จััดทำแปลงเรีียนรู้้� ฝึกึ ปฏิบิ ััติิ ถ่า่ ยทอด สมบููรณ์์ ตลอดจนมีีแหล่่งกัักเก็็บน้้ำที่่�อุุดมสมบููรณ์์ เทคโนโลยีีการปลููกข้้าวนาดํําบนที่่�สููงแบบขั้้�นบัันได ในช่ว่ งหน้้าแล้้ง ทำให้ส้ ามารถสร้า้ งรายได้ใ้ ห้้แก่ร่ าษฎร บ้้านเล็ก็ ในป่า่ ใหญ่่ได้้อย่า่ งยั่่�งยืนื 17วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ศูนู ย์พ์ ัฒั นาและบริกิ ารด้า้ นการเกษตร ห้ว้ ยซอน-ห้้วยซั้ว้� (หลักั ๒๒) นายธนฤทธิ์์� รัชั ตะประกร กองประสานงานโครงการพื้้�นที่�่ ๒ เป็น็ ระยะเวลาร่ว่ ม ๓๐ ปีี แล้ว้ ที่พ่� ระบาทสมเด็จ็ พระบรมชนกาธิเิ บศร มหาภููมิิพลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร หรือื “เจ้า้ มหาชีีวิติ ” ที่ป่� ระชาชนลาว ใช้เ้ รีียกพระเจ้า้ แผ่น่ ดินิ ของราชอาณาจักั รไทย ทรงมีี พระมหากรุณุ าธิคิ ุณุ พระราชทานโครงการศูนู ย์พ์ ัฒั นาและ บริกิ ารด้า้ นการเกษตรห้ว้ ยซอน-ห้ว้ ยซั้้ว� (หลักั ๒๒) เพื่่อ� เป็น็ สัญั ลักั ษณ์แ์ ห่ง่ ไมตรีีจิติ มิติ รภาพฉันั พี่น่� ้อ้ งและความร่ว่ มมือื อันั ดีีระหว่า่ งสาธารณรัฐั ประชาธิปิ ไตยประชาชนลาว กับั ราชอาณาจักั รไทย ซึ่ง่� เป็น็ การส่ง่ เสริมิ สัมั พันั ธภาพ ที่ใ�่ กล้ช้ ิิดสนิทิ สนมระหว่่างทั้้ง� ๒ แผ่่นดินิ ให้้มีีความ แน่่นแฟ้้นมากยิ่่�งขึ้้น� 18 วารสารอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ ตััวอย่่างความสำเร็็จ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

หลัังจากที่่� พระบาทสมเด็จ็ พระบรมชนกาธิเิ บศร จ า ก ส ถ า น ก า ร ณ์์ ก า ร แ พ ร่่ ร ะ บ า ด ข อ ง มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร เชื้้อ� ไวรัสั โควิดิ -๑๙ ที่เ่� กิดิ ขึ้้น� ในห้ว้ งระยะเวลา ๔ ปีี เสด็็จพระราชดำเนิินไปทรงเปิิดโครงการศููนย์์พััฒนา ที่ผ�่ ่า่ นมา โลกทั้้ง� โลกได้ร้ ับั ผลกระทบในหลาย ๆ ด้า้ น และบริิการด้า้ นการเกษตรห้ว้ ยซอน-ห้้วยซั้้�ว (หลักั ๒๒) ทั้้�งในเรื่อ� งของเศรษฐกิิจ สังั คม สภาพจิิตใจ และ เมื่่อ� วันั ที่�่ ๘ เมษายน ๒๕๓๗ สำนักั งานคณะกรรมการพิเิ ศษ การดำรงชีีวิิต และคณะเจ้้าหน้้าที่่�ของไทยไม่่อาจ เพื่่�อประสานงานโครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ เดิินทางไปปฏิิบััติิงานที่่� สปป.ลาว ตามแผนการ (สำนักั งาน กปร.) ได้ด้ ำเนินิ การประสานความร่่วมมือื ดำเนิินงานได้้ การพััฒนาและการประสานงาน จ า ก ห น่่ ว ย ง า น ที่่� เ กี่�่ ย ว ข้้ อ ง ใ น ก า ร น ำ เ ทค โ น โ ล ยีี ในทุกุ ๆ ด้า้ น ขาดความต่อ่ เนื่่อ� ง แต่อ่ ย่า่ งไรก็ต็ าม ด้้านการเกษตร ตลอดจนองค์์ความรู้้�ต่่าง ๆ ทั้้�งใน คณะเจ้้าหน้้าที่่�ของไทยก็็มิิได้้ย่่อท้้อต่่อสถานการณ์์ ด้า้ นงานชลประทาน พัฒั นาที่ด�่ ินิ วิชิ าการเกษตร ปศุสุ ัตั ว์์ ที่่�เกิิดขึ้้�น ยัังคงเดิินหน้้าประสานการดำเนิินงาน และประมง ไปถ่่ายทอดสู่่�เจ้้าหน้้าที่่�ของสาธารณรััฐ ทั้้ง� ในด้า้ นงบประมาณ วิชิ าการ โดยให้ก้ ารสนับั สนุนุ ประชาธิิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) และร่ว่ มมืือกับั อาหารสัตั ว์์ อาหารปลา ตลอดจนปัจั จััยการผลิติ นักั วิชิ าการของสาธารณรัฐั ประชาธิปิ ไตยประชาชนลาว ด้า้ นการเกษตร ผ่า่ นการขนส่ง่ ระหว่า่ งประเทศ และ นำไปขยายผลสู่�เกษตรกร จนบัังเกิิดผลสำเร็จ็ อย่า่ งเป็็น ถ่่ายทอดความรู้� เทคโนโลยีี ตลอดจนติดิ ตามผล รูปู ธรรมจนถึึงปัจั จุบุ ันั โดยรัฐั บาลของ สปป.ลาว ถือื ว่า่ การดำเนินิ งานในทุกุ ๆ ด้า้ น ผ่า่ นการประชุมุ Online โครงการแห่ง่ นี้้� เป็น็ โครงการที่ม�่ ีีความพิเิ ศษ เป็น็ เนื้้อ� ใน ทำให้้ได้้รัับทราบถึึงปััญหา อุุปสรรค ที่่�เกิิดขึ้้�น จิติ ใจของสองประมุขุ ของทั้้�งสองแผ่น่ ดิิน มีีจุุดประสงค์์ และให้้คำแนะนำ พร้้อมทั้้�งแก้ไ้ ขปัญั หาในเบื้้�องต้้น เพื่่อ� เสริมิ สร้า้ งสายสัมั พันั ธ์แ์ ละขนบธรรมเนีียมประเพณีี ตามที่�่สามารถกระทำได้้ อัันดีีงาม ในฐานะบ้้านใกล้้เรืือนเคีียงที่่�มีีมาตั้้�งแต่่ เนิ่่น� นาน จนเกิิดดอกออกผลอย่า่ งงดงาม 19วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

หลังั จากสถานการณ์โ์ รคระบาดเริ่ม� คลี่ค่� ลาย คณะทำงานฝ่่ายไทย ได้้เริ่�มเข้้าสู่�กระบวนการ พัฒั นาตามแผนการดำเนินิ งาน โดยเป้า้ หมายแรก อยู่�ที่ก่� ารมุ่�งแก้ไ้ ข ปรับั ปรุงุ ระบบโครงสร้า้ งพื้้น� ฐาน ภายในโครงการ ที่่�เริ่�มชำรุุดทรุุดโทรมไปตาม กาลเวลา ประกอบกับั การห่า่ งหายจากการเดินิ ทาง เข้า้ ไปปฏิบิ ัตั ิงิ านในพื้้น� ที่โ�่ ครงการฯ กินิ ระยะเวลา กว่่า ๓ ปีี โดยสิ่่�งก่่อสร้้างที่่�รัับผลกระทบ ประกอบด้้วย อาคารฝึึกอบรม อาคารที่่�พััก เกษตรกร โรงเพาะเห็ด็ ตลอดจนโรงเรือื นต่า่ ง ๆ ทั้้�งนี้้� คณะทำงานฝ่่ายไทยจะดำเนิินการแก้้ไข ซ่่อมแซม ปรัับปรุุง ให้้สามารถใช้้การได้้อย่่าง มีีประสิิทธิิภาพและรองรัับเกษตรกรชาวลาว ที่จ�่ ะเข้า้ มาเรีียนรู้� และรับั การฝึกึ อบรมตามแผนการ ดำเนินิ งานต่อ่ ไป 20 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

จากการดำเนินิ งานสนองพระราชดำริิ ๑) การปรัับปรุุงคำสั่�่งแต่่งตั้้�งคณะกรรมการบริิหาร ของพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร โครงการอัันเนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ มหาภูมู ิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร ตลอดระยะเวลาเกืือบ ๓๐ ปีี ที่่ผ� ่่านมานั้้�น เนื่่�องด้้วยคำสั่่�งคณะกรรมการบริิหารโครงการ แม้ว้ ่า่ การดำเนินิ งานจะประสบความสำเร็จ็ ศูนู ย์พ์ ัฒั นาและบริกิ ารด้า้ นการเกษตรห้ว้ ยซอน-ห้ว้ ยซั้้ว� (หลักั ๒๒) อย่่างเป็็นรููปธรรม สามารถพััฒนา เมือื งนาซายทอง แขวงเวีียงจันั ทน์์ สปป.ลาว ได้จ้ ัดั ทำขึ้้น� ตั้้ง� แต่่ คุุ ณ ภ า พ ชีีวิิ ต ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ช า ว ล า ว ปีี ๒๕๔๗ สำนักั งาน กปร. จึึงเห็น็ ควรมีีการปรับั ปรุุงคำสั่่ง� ให้้ยกระดัับมากขึ้้�น ความสััมพัันธ์์ของ เพื่่อ� ให้ก้ ารดำเนินิ งานมีีความเหมาะสมสอดคล้อ้ งกับั สถานการณ์์ ราชอาณาจัักรไทย และสาธารณรััฐ ปัจั จุบุ ันั และสามารถสนองพระราชดำริไิ ด้อ้ ย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพ ประชาธิปิ ไตยประชาชนลาว มีีความแน่น่ แฟ้น้ ยิ่่ง� ขึ้้น� มากยิ่่ง� ขึ้้น� แต่่ สำนักั งาน กปร. พร้อ้ มด้ว้ ย คณะทำงานฝ่่ายไทย มีีความเห็็นว่่า ๒) การวางแผนแม่่บทในการดำเนิินงานศููนย์์พััฒนา ควรยกระดับั การพัฒั นาให้ส้ ูงู ขึ้้น� ไปอีีก ดังั นั้้น� และบริิการด้้านการเกษตรห้้วยซอน-ห้้วยซั้้�ว ระยะ ๕ ปีี จึึงได้้วางแผนการดำเนิินงานโครงการ (พ.ศ. ๒๕๖๖ - ๒๕๗๐) ในปีี ๒๕๖๖ ดังั นี้้� เพื่่�อให้้การดำเนิินโครงการมีีเป้้าหมายและกิิจกรรม ที่ช�่ ัดั เจน เกิดิ ความยั่่�งยืืน เป็็นกรอบทิิศทางในการขับั เคลื่่อ� น การพััฒนาการเกษตร ตลอดจนยกระดัับโครงการให้้เป็็น ศูนู ย์เ์ รีียนรู้้�ด้า้ นการเกษตรที่ม�่ ีีศักั ยภาพ มีีระบบการปฏิบิ ัตั ิงิ าน ที่ม�่ ีีประสิทิ ธิภิ าพ สามารถถ่า่ ยทอดองค์ค์ วามรู้้�ด้า้ นการเกษตร และขยายผลสู่�เกษตรกรลาวให้ม้ ีีคุณุ ภาพชีีวิติ ที่ด่�ีีขึ้้น� และเชื่่อ� มโยง กัับนโยบายการพััฒนาด้้านการเกษตรและโลจิิสติิกส์์ของ สปป.ลาว ๓) โครงการพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตเกษตรกรครััวเรืือน ต้น้ แบบเมืืองนาซายทอง เมืืองสังั ทอง เป็น็ โครงการที่ด่� ำเนินิ งานร่ว่ มกันั ระหว่า่ ง สำนักั งาน กปร. กรมความร่่วมมืือระหว่่างประเทศ กระทรวงการ ต่่างประเทศ สถานเอกอััครราชทููต ณ เวีียงจัันทน์์ และ ศูนู ย์พ์ ัฒั นาและบริกิ ารด้า้ นการเกษตรหัวั ยซอน-ห้ว้ ยซั้้ว� (หลักั ๒๒) มีีวััตถุุประสงค์์เพื่่�อพััฒนาศัักยภาพเกษตรกรในบริิเวณพื้้�นที่่� เมืืองนาซายทองและเมืืองสัังทอง เพื่่�อให้้เกษตรกรในพื้้�นที่�่ เป้้าหมายมีีความรู้้�ด้้านเทคโนโลยีีการเกษตร เพิ่่�มรายได้้จาก ผลิิตภัณั ฑ์์ และทำการคััดเลือื กเกษตรกรที่ม�่ ีีศักั ยภาพ มีีความ มุ่�งมั่่น� ทุ่�มเท และผ่่านเกณฑ์์ ยกระดับั ขึ้้น� เป็็นศูนู ย์์การเรีียนรู้� เพื่่อ� สามารถถ่่ายทอดความรู้�สู่�เกษตรกรรายอื่่�น ๆ ได้้ ปัจั จุุบััน คัดั เลือื กเกษตรกร ๖๐ ราย ดำเนินิ การฝึกึ อบรมหลักั สูตู รด้า้ น การประมงและปศุสุ ัตั ว์ไ์ ปแล้ว้ เมื่่อ� วันั ที่่� ๑ - ๒ กันั ยายน ๒๕๖๕ และติดิ ตามผลการฝึกึ อบรม เมื่่อ� วันั ที่่� ๒๗ - ๒๙ กันั ยายน ๒๕๖๕ ที่่�ผ่า่ นมา และในปีีงบประมาณ ๒๕๖๖ จะดำเนิินการฝึึกอบรม หลักั สูตู รเกษตรผสมผสาน โดยมีีเกษตรกรเข้า้ รับั การฝึกึ อบรม จำนวน ๔๐ ราย 21วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

จากแผนการดำเนิินงานดัังกล่่าว สำนัักงาน กปร. และคณะทำงานฝ่่ายไทยมีีความมุ่�งหวััง ที่่�จะสนองพระราชปณิิธานของพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หัวั ที่่�จะ สืืบสาน รัักษา ต่อ่ ยอด โครงการ อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิของพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร ซึ่�่งไม่่เพีียงแต่่ในเฉพาะราชอาณาจัักรไทย แต่่ไม่่เว้้นแม้้ประเทศบ้้านใกล้้เรืือนเคีียง ซึ่�่งไม่่ว่า่ จะเสด็็จพระราชดำเนิินไปในที่�แ่ ห่่งใด ด้ว้ ยน้้ำพระทัยั ที่เ�่ ปี่่�ยมล้น้ ด้้วยพระเมตตาและความห่ว่ งใย ในผู้�ยากไร้้ ก็็จะดัับทุุกข์์ สร้้างสุุข ขจััดความยากไร้้แร้้นแค้้น ให้้เกิิดความสุุข ความอุุดมสมบููรณ์์ และมีีการพััฒนาที่ย่� ั่่ง� ยืืน นัับเป็็นบุุญกุุศลของประชาชนชาวไทยและชาวลาวอย่า่ งแท้จ้ ริิง 22 วารสารอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ความสุขุ เป็น็ คำสั้้น� ๆ ที่ม�่ ีคี วามหมายได้ห้ ลากหลาย ได้้พิิจารณาอย่่างลึึกซึ้้�งถึึงคำว่่า “ประโยชน์์สุุข” แล้้ว จึงึ เห็น็ ว่า่ เป็น็ คำที่ม่� ีคี วามหมายอย่า่ งมาก เพราะเป็น็ การ ขึ้้น� กัับพื้้น� ฐานและบริบิ ทของแต่ล่ ะปัจั เจกบุุคคล ในที่�น่ ี้้� ลงมือื ลงแรงทำสิ่ง�่ ที่ส�่ ร้า้ งประโยชน์ไ์ ปพร้อ้ ม ๆ กับั ก่อ่ เกิิด จะขอกล่า่ วถึงึ มุมุ มองของคำว่า่ “ประโยชน์ส์ ุขุ ” ทั้้ง� สองคำ ความสุุขขึ้้�นในจิิตใจด้้วย และนัับเป็็นหนึ่่�งใน ล้้วนมีีความหมายที่่�ดีี และเมื่่�อนำมาประกอบกัันแล้้ว จุดุ ประสงค์ห์ ลักั ในการมีีขึ้น�้ ของโครงการอันั เนื่่อ� งมาจาก ก็ย็ิ่่ง� ทำให้แ้ ต่ล่ ะคำมีคี วามชัดั เจนมากยิ่่ง� ขึ้้น� ความสุขุ อาจ พระราชดำริิ ซึ่่�งในปัจั จุุบันั นับั ได้้กว่่า 5,151 โครงการ หมายถึงึ ความสนุกุ เป็น็ สิ่่ง� ที่ท่� ำให้จ้ ิติ ใจชื่่น� บาน หรือื ความ กระจายอยู่่�ทั่ว� ประเทศและได้ส้ ร้า้ งประโยชน์ใ์ นการพัฒั นา สงบอันั เกิิดจากการได้พ้ ักั ผ่อ่ นเงีียบ ๆ แต่อ่ าจจะไม่่ได้้ คุุณภาพชีีวิิตของราษฎรให้้มีีความเป็็นอยู่�่ที่่�ดีีขึ้้�นอย่่าง ก่อ่ เกิดิ ประโยชน์ใ์ ด ๆ ได้อ้ ย่า่ งกว้า้ งขวาง ในขณะที่ป่� ระโยชน์์ พอเพีียงและยั่่ง� ยืนื อาจจะหมายถึึงการทำงานลงมืือลงแรงจนเกิิดผลลััพธ์์ ผลสัมั ฤทธิ์์ใ� ด ๆ แต่ก่ ็ไ็ ม่ไ่ ด้ห้ มายความมุ่่�งตรงว่า่ สิ่่ง� ที่ท�่ ำให้้ เมื่่�อครั้้�ง นายลลิิต ถนอมสิิงห์์ ดำรงตำแหน่่ง เกิิดประโยชน์์ขึ้้�นนั้้�นจะนำมาซึ่่�งความสุุขได้้ ดัังนั้้�น เลขาธิกิ าร กปร. ซึ่ง�่ ปััจจุุบัันดำรงตำแหน่ง่ ที่�ป่ รึึกษา เมื่่อ� คณะบรรณาธิกิ ารวารสารอันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ สำนักั งาน กปร. ได้เ้ ล่า่ ถึงึ ความเป็น็ มา นิยิ ามความหมาย วัตั ถุปุ ระสงค์ก์ ารดำเนินิ งาน ตลอดจนยกตัวั อย่า่ งแนวทาง การทำงานและใช้้ชีีวิิตในบทบาทผู้้�รัับสนองงาน พระราชดำริิ ที่�่ไม่่เคยได้้รัับการตีีพิิมพ์์เผยแพร่่มาก่่อน ในคราวที่เ�่ ป็น็ วิทิ ยากรบรรยายให้แ้ ก่ผ่ ู้เ�้ ข้า้ อบรมหลักั สููตร นัักบริิหารการพััฒนาตามแนวพระราชดำริิ รุ่่�นที่่� 10 เมื่่อ� วัันที่�่ 28 เมษายน 2565 ณ สำนัักงาน กปร. คณะบรรณาธิิการวารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ เห็น็ ว่า่ คำบรรยายของท่า่ นสอดแทรกความรู้้�และร้อ้ ยเรีียง เป็น็ เรื่อ� งราวได้อ้ ย่า่ งน่า่ สนใจ เป็น็ รููปธรรม สามารถนำไป เป็น็ แกนหลักั เพื่่อ� ปฏิบิ ัตั ิไิ ด้จ้ ริงิ จึงึ หยิบิ ยกเรีียบเรีียงมาลง ในวารสาร เพื่่อ� เป็น็ แนวทางในการดำรงชีีวิติ การทำงาน ได้ส้ อดคล้อ้ งกับั ความหมายของประโยชน์ส์ ุขุ อย่า่ งยั่่ง� ยืนื ตามรอยพระราชปณิธิ าน 23วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

ความเป็น็ มา ความหมายและแนวคิิด “โครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ” การทำความเข้้าใจเกี่่ย� วกับั “โครงการอัันเนื่่�อง ซึ่่ง� เป็น็ นามธรรม จึงึ ต้อ้ งมีีหน่ว่ ยงานที่ร่� ับั แนวพระราชดำริิ มาจากพระราชดำริิ” อย่่างถ่่องแท้้นั้้�น ควรเริ่�มจาก ไปสนองให้เ้ กิดิ เป็น็ รููปธรรม แต่เ่ นื่่อ� งจากคนไทยมีีลักั ษณะ พื้้�นฐานสำคััญ คืือการเข้้าใจถึึงนิิยาม ความเป็็นมา สัังคมของการเอื้้�อเฟื้้�อ ปรองดอง และเคารพผู้้�อาวุุโส ความแตกต่่าง และตััวอย่่างของโครงการพระราชดำริิ โดยมีีพื้น� ฐานความคิดิ มาตั้้ง� แต่ส่ มัยั โบราณ ประกอบกับั ในแต่่ละประเภท ดังั นี้้� การอยู่�่ในระบบการปกครองที่�่มีีพระมหากษััตริิย์์เป็็น พระประมุขุ มานานกว่า่ 800 ปีี เพราะฉะนั้้น� การให้ค้ วามเคารพ “โครงการพระราชดำริิ” คืือแนวคิิด วิิธีีคิิด ให้เ้ กีียรติิ เชื่่อ� ถือื และศรัทั ธาต่อ่ สถาบันั พระมหากษัตั ริยิ ์์ ที่่�พระบาทสมเด็็จพระมหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช จึงึ เป็น็ สิ่่ง� ที่อ่� ยู่ใ่� นตัวั ของเรา ทำให้เ้ รื่อ� งของการขับั เคลื่่อ� น บรมนาถบพิิตร มีีพระราชดำริิ โดยวััตถุุประสงค์ข์ อง แนวพระราชดำรินิั้้น� ต้อ้ งพิจิ ารณากันั ให้ด้ ีี นั่่น� คือื เหตุผุ ลว่า่ การคิิดนั้้�นเรีียบง่า่ ย เป็น็ สามัญั ที่�่สุุด คือื ต้้องการให้้ ทำไมพระองค์์จึึงทรงแนะนำให้้ใช้้คำที่�่มีีความชััดเจน ประชาชนมีีความสุขุ ได้้รัับประโยชน์จ์ ากการพัฒั นา กล่่าวคืือ โครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ซึ่่ง� โครงการอันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ เป็น็ เพีียงรููปแบบ เพราะหากมาจากพระราชดำริิของพระองค์์คืือเป็็น การพัฒั นาหนึ่่ง� ที่เ่� สริมิ หนุนุ โครงการพัฒั นาของหน่ว่ ยงาน พระราชดำริิ หลายคนอาจจะเข้า้ ใจว่า่ เป็น็ โครงการของ ราชการหรือื ภาคเอกชน ประชาสังั คม ซึ่่ง� ต่า่ งก็ม็ ีแี นวความคิดิ พระบาทสมเด็็จพระเจ้้าอยู่�่ หััวหรืือของสถาบัันที่�่จะต้้อง และวิธิ ีีการในแบบของตนเอง และทุกุ ภาคส่ว่ นก็ม็ ีโี อกาส ดำเนิินการขัับเคลื่่�อน ทั้้�งที่่�จริิง ๆ แล้้ว รััฐบาลหรืือ ที่�จ่ ะนำเสนอความคิดิ นั้้�นเพื่่�อพััฒนาประเทศ ถือื ว่่าเป็็น หน่ว่ ยงานต่า่ ง ๆ จะต้อ้ งเป็น็ ผู้้�ขับเคลื่่อ� นแนวคิดิ ให้เ้ กิดิ เป็น็ เรื่�องปกติธิ รรมดา รููปธรรม ถ้า้ คิดิ ว่า่ เป็น็ ประโยชน์แ์ ก่ป่ ระเทศชาติิ ก็ส็ ามารถ นำไปดำเนินิ การต่อ่ ได้้ ดังั นั้้น� โครงการอันั เนื่่อ� งมาจาก “ โ ค ร ง ก า ร อัั น เ นื่่� อ ง ม า จ า ก พ ร ะ ร า ช ด ำ ริิ ” พระราชดำริิ จึึงมีีความหมายว่่า โครงการ แผนงาน คืื อ ก า ร น ำ แ นวพ ร ะ ร า ช ด ำ ริิ ข อ ง พ ร ะ บ า ทสม เ ด็็ จ และกิิจกรรมต่่าง ๆ ที่ห่� น่ว่ ยราชการ หรืือหน่ว่ ยงาน พระมหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร มาปฏิบิ ัตั ิิ อื่่น� ๆ เป็น็ ผู้ด้� ำเนิินงานสนองพระราชดำริิ ขับั เคลื่่อ� นตามกระบวนการจัดั ทำโครงการ ถ้า้ หากไม่ม่ ีกี าร ขับั เคลื่่อ� นเพื่่อ� ให้เ้ กิดิ เป็น็ โครงการขึ้้น� จะเป็น็ เพีียงแนวคิดิ 24 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดือื น ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

ตััวอย่่างเช่่น พระบาทสมเด็็จพระเจ้้าอยู่�่ หััว จึึงเป็็นโครงการที่�่เกิิดจากแนวคิิด โดยเฉพาะในเรื่�อง มีีพระราชดำริิว่่า “อยากทดลองนำน้้ำบาดาลมาใช้้ ของความคิิดริิเริ่�มต่่าง ๆ เริ่�มสิ่่�งใหม่่ ๆ เช่น่ โครงการ ให้้เกิิดประโยชน์์” ซึ่่�งเมื่่�อพิิจารณาอย่่างรอบด้้านว่่ามีี ส่่วนพระองค์์ที่�่พระองค์์ทรงเริ่�มทดลองทำสิ่่�งใหม่่ ๆ หน่่วยงานที่�่มีีเทคโนโลยีี มีีความรู้้� และมีีแนวทาง ด้ว้ ยพระองค์เ์ อง ตัวั อย่า่ งเช่น่ ที่น่� ายจรัลั ธาดา กรรณสููต ปฏิิบััติิ สามารถนำแนวพระราชดำริินี้้�ไปดำเนิินการ องคมนตรีี ได้้บรรยายในเรื่�องของปลานิิลจิิตรลดา ได้จ้ ริงิ จึงึ เสนอและกราบบังั คมทููลพระกรุณุ าทรงทราบ ซึ่่�งเป็็นแนวคิิดใหม่่ที่�่เกิิดขึ้้�นจากการที่่�พระองค์์ได้้รัับ ฝ่า่ ละอองธุลุ ีีพระบาท โดยผ่า่ นสำนักั งาน กปร. ในเรื่อ� ง การทููลเกล้้าฯ ถวายปลา แนวคิิดใหม่่ ๆ เหล่า่ นี้้แ� หละ การดำเนิินงานโครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ที่�่จะนำมาเผยแพร่่ให้้คนไทยเกิิดความรู้�้และความ ด้า้ นน้้ำบาดาลให้แ้ ก่ป่ ระเทศ ประกอบกับั รัฐั บาลเห็น็ ถึงึ เข้า้ ใจ ผ่่านกระบวนการต่า่ ง ๆ จนกระทั่่�งสามารถ ความสำคััญและประโยชน์์ จึึงอนุุมััติิงบประมาณต่่อไป ที่�่จะนำไปใช้้ประโยชน์์ได้้ หรืืออาจจะเป็็นแนวคิิด ลัักษณะเป็น็ เช่น่ นี้้� พระบาทสมเด็็จพระเจ้า้ อยู่่�หััว ไม่่ได้้ เกี่�่ยวกัับการแก้้ไขปััญหาเฉพาะเรื่�อง เช่่น โครงการ ทรงทำด้ว้ ยพระองค์์เอง แต่่พระองค์ม์ ีแี นวพระราชดำริิ หลวงที่่�ต้้องการแก้้ปััญหาการปลููกฝิ่่�นนั้้�น เริ่�มต้้นจาก เหมือื นกับั หลาย ๆ คนในแต่ล่ ะหน่ว่ ยงาน และเช่น่ เดีียวกันั การปลููกถั่่�ว และปััจจุุบัันก็็ยัังคงมีีการแจกถั่่�ว โดยใช้้ กับั ประชาชนไทยอีีก 60 กว่า่ ล้า้ นคน ก็ส็ ามารถที่จ่� ะเสนอ แนวคิิดที่่�ไม่่ซัับซ้้อน คิิดแค่่ว่่าเราจะแก้้ไขปััญหานั้้�น ความคิดิ ได้เ้ ช่น่ กันั ถ้า้ รัฐั บาลเห็น็ ว่า่ เป็น็ ประโยชน์ก์ ็จ็ ะนำ อย่่างไร คืือถ้้าเขาไม่่มีีกิิน ก็็ทำให้้เขามีีกิิน แนวคิิด สิ่่ง� เหล่า่ นั้้น� ไปขับั เคลื่่อ� น ไม่จ่ ำเป็น็ ต้อ้ งจั่ว� หัวั ว่า่ เป็น็ โครงการ ในเรื่�องของการช่่วยเหลืือประชาชนนั้้�น พระองค์์มีี พระราชดำริิ ถ้า้ แนวคิิดนั้้น� เป็น็ ประโยชน์แ์ ก่ป่ ระชาชน พระวิริ ิยิ อุตุ สาหะที่จ�่ ะทำให้เ้ ห็น็ ภาพประจักั ษ์์ ดังั ปรากฏ พร้้อมทั้้�งไปตรงกัับความพร้้อมของหน่่วยราชการ เป็็นโครงการตามพระราชประสงค์์ ที่่�คุ้้�นชื่่�อ เช่่น ตรงกับั เทคโนโลยีีซึ่ง�่ ได้ร้ ับั การพัฒั นามาถึึงจุดุ ที่ส่� ามารถ หุบุ กะพง ดอนขุนุ ห้ว้ ย สันั กำแพง เป็น็ ต้น้ แต่อ่ ย่า่ งไรก็็ ดำเนิินการได้้ เมื่่อ� ก่อ่ นอาจจะยังั ทำไม่ไ่ ด้้ เพราะไม่ส่ ะดวก เป็น็ ในเรื่่อ� งที่พ�่ ระองค์ม์ ีีพระราชประสงค์ท์ ี่จ่� ะช่ว่ ยเหลือื เท่า่ ในปัจั จุบุ ันั ซึ่ง่� ทำได้ง้ ่า่ ยกว่า่ เร็ว็ กว่า่ ถููกกว่า่ นี่ค�่ ือื วิิธีีคิิด ประชาชน จัดั สรรที่ด่� ิินให้แ้ ก่ป่ ระชาชนได้ส้ ามารถทำกิิน ของโครงการอันั เนื่่�องมาจากพระราชดำริิ จะถููกหรืือผิิด ดีีหรืือไม่ด่ ีี ก็เ็ ป็็นอีีกเรื่่�อง เพราะยัังมีี ปััจจัยั อื่่�น ๆ ที่่�เข้้าร่่วมด้ว้ ย เช่น่ หน่่วยงานที่�ส่ นอง ตามที่่�ได้้เกริ่�นมาข้้างต้้นว่่า พระราชดำริินั้้�น พระราชดำริิ ความพร้อ้ มของเทคโนโลยีี งบประมาณ คืือแนวคิิด แต่่การที่�่จะเป็็นโครงการพระราชดำริินั้้�น ที่่�จะทำให้้การดำเนิินงานเกิิดประโยชน์์ได้้ตามที่่� ต้้องมีีคนสนองจึึงจะเกิิดการพััฒนาประเทศหรืือการ ควรจะเป็็น ณ เวลานั้้�น อย่่าเอาเวลานี้้�ไปตััดสิิน พััฒนาตามแนวพระราชดำริิ ถ้้าไม่่มีีคนสนองก็็จะเป็็น ให้ม้ องดูู ณ เวลานั้้น� ถือื เป็น็ สิ่ง่� ที่ด่� ีีที่ส่� ุดุ แล้ว้ แต่ล่ ะอย่า่ ง เพีียงแค่แ่ นวคิดิ เพราะฉะนั้้น� แล้ว้ โครงการพระราชดำริิ ก็็ต้้องได้้รัับการพััฒนาต่่อไป เรีียกว่่ามีีพลวััตของ การพััฒนา 25วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

การเปลี่�่ยนแปลงนั้้�นมีีอยู่�่ตลอด ตอนที่่�เริ่�มต้้น ท่า่ นเห็น็ ว่า่ โครงการตามพระราชดำริทิ ี่ท�่ ำนั้้น� มีปี ระโยชน์์ โครงการเมื่่�อ 40 ปีีที่�่แล้้ว อาจจะดููว่่าเป็็นเรื่�องที่่�ดีี แต่่มีีทุุนทรััพย์์ในการทำโครงการมาจากพระราชทรััพย์์ แต่่พอเวลาเปลี่�่ยนไปสิ่่�งต่่าง ๆ ก็็เปลี่่�ยนแปลงตาม เมื่่อ� มีีผลกระทบเกิดิ ขึ้้น� กับั คนที่ไ�่ ด้ร้ ับั การจัดั สรร เขาก็อ็ าจ บางส่่วนเท่่านั้้�น จึึงคิิดว่่าควรทำโครงการเหล่่านี้้� จะมีีวิิธีีคิิดที่่�แตกต่่างกััน เพราะการเปลี่่�ยนแปลงหรืือ ให้ถ้ ููกต้อ้ ง มีีงบประมาณมารองรับั มีแี ผนบรรจุุ ผลกระทบที่่�เข้้ามานั้้�นมีีอิิทธิิพลกัับตััวเขา ทำให้้ต้้อง เข้้าในหน่่วยงานดำเนิินงานที่่�ชััดเจนในแต่่ละปีี เปลี่่�ยนแปลงวิิธีีการ ถ้้าหากเขาไม่่ได้ค้ ิดิ บนพื้้�นฐานของ ต่่อเนื่่�องจากโครงการตามพระราชดำริิที่่�ได้้ ความพอเพีียง แต่่ไปคิิดถึึงทุุนนิิยม สิ่่�งที่�่เขาทำก็็จะ ทำไปแล้้วบางส่่วน เนื่่�องจากโครงการเหล่่านี้้� ไม่พ่ อเพีียง แต่แ่ นวคิดิ ดีีเพราะอะไร? เพราะว่า่ ต้้องการ เมื่่อ� เกิดิ ขึ้้น� แล้ว้ จะก่อ่ เกิดิ ประโยชน์แ์ ก่ป่ ระชาชน ที่่�จะช่่วยเหลืือประชาชน แต่่ผลก็็ขึ้้�นอยู่�่ กัับคุุณภาพของ เพราะแนวพระราชดำริทิ ี่พ�่ ระองค์ไ์ ด้พ้ ระราชทานไว้้ ปััจจัยั อื่่น� ๆ ในการดำเนินิ งาน ตลอดจนความคิดิ ของ ในสาขาต่า่ ง ๆ มีจี ำนวนมาก ทำไมถึงึ ไม่ท่ ำให้ถ้ ููกต้อ้ ง คนในแต่่ละยุคุ สมัยั ที่�่เปลี่ย่� นไป โดยเฉพาะข้้าราชการที่่� คือื มีงี บประมาณดำเนินิ การ มีีนายกรัฐั มนตรีีเป็น็ ประธาน เปลี่ย�่ นแปลงทุกุ เดือื น ข้า้ มปีีก็็เปลี่ย่� นแล้้ว มีีองคมนตรีีเป็็นที่�่ปรึึกษา มีีหน่่วยงานกำกัับดููแล “โครงการตามพระราชดำริิ” มีีขึ้น� ในช่ว่ งที่ป�่ ระเทศ ถ้้าหากรััฐบาลโดยนายกรััฐมนตรีีเห็็นถึึงความสำคััญ ต้อ้ งการเสริมิ สร้า้ งงานความมั่่น� คง จึงึ มีแี นวพระราชดำริิ ในการดำเนินิ งานโครงการตามที่ห�่ น่ว่ ยงานราชการต่า่ ง ๆ ที่่ว� ่า่ “ให้ร้ ีีบไปทำเลย” พร้้อมทั้้�งพระราชทานพระราช รับั แนวพระราชดำริมิ าสนอง ก็อ็ นุมุ ัตั ิงิ บประมาณให้ท้ ำ ทรััพย์์บางส่่วน เพื่่�อให้้โครงการนั้้�นเกิิดขึ้้�นได้้เร็็วที่�่สุุด และจััดทำเป็็นโครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ แต่่ก่่อนที่�่จะทำต้้องตกลงกัันก่่อนว่่า ต้้องทำโครงการ เพื่่อ� ก่อ่ ให้เ้ กิดิ ประโยชน์ส์ ุขุ แก่ป่ ระชาชน หลักั การมีเี ท่า่ นี้้� แบบนี้้� ทำตามแนวคิดิ นี้้� ให้เ้ งินิ ไปทำเลย เหตุกุ ารณ์แ์ บบนี้้� ส่ว่ นการบริหิ ารอื่่น� ๆ ก็เ็ หมือื นหน่ว่ ยงานราชการทั่่ว� ไป เ กิิ ดขึ้้� น ใ นช่่ ว ง ที่�่ มีีปัั ญ ห า เ รื่ � อ ง ค ว า มมั่่� น ค ง ข อ ง ช า ติิ พลเอก เปรม ติิณสููลานนท์์ จึึงได้ก้ ราบบัังคมทููลขอ จึงึ ต้อ้ งมีกี ารทำโครงการเพื่่อ� ความมั่่น� คง เพราะเป็น็ เรื่่อ� ง พระราชทานแนวทางในการดำเนิินงานดังั กล่า่ ว เพราะ ของการสร้้างโครงสร้า้ งพื้้น� ฐาน เพื่่อ� ให้้ประชาชนได้้ ทรงให้้เรีียกโครงการเหล่่านี้้�ว่่าโครงการอัันเนื่่�องมา ใช้้ประโยชน์์ในชีีวิิตความเป็็นอยู่� คืือใช้้ประโยชน์์จาก จากพระราชดำริิ คือื อันั เนื่่อ� งมาจากแนวพระราชดำริิ พื้้น� ที่ท่� ี่เ�่ ขาอยู่�่ สามารถอยู่ใ่� นพื้้น� ที่ไ�่ ด้โ้ ดยไม่ต่ ้อ้ งย้า้ ย เช่น่ ที่�่พระองค์์ได้้พระราชทานแนวทางการพััฒนา ทั้้�งนี้้� อ่า่ งเก็บ็ น้้ำท่า่ กระบาก จังั หวัดั สระแก้ว้ นับั เป็น็ ตัวั อย่า่ ง โครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ มีีที่่�มาของ โครงการตามพระราชดำริิ ที่พ่� ระราชทานพระราชทรัพั ย์์ โครงการ 3 ลักั ษณะ คืือ บางส่ว่ นให้ไ้ ปทำโครงการ หลังั จากดำเนินิ การมาสักั ระยะหนึ่่ง� พลเอก เปรม ติิณสููลานนท์์ เป็็นนายกรััฐมนตรีี 1) พระราชดำริิตรง 2) ประชาชนทููลเกล้า้ ฯ ถวายฎีกี าขอพระราชทาน ความช่ว่ ยเหลืือ 3) หน่่วยงานต่่าง ๆ พิิจารณาและนำเสนอ แนวคิิดเพื่่อ� ให้้ทรงรัับเป็็นโครงการฯ 26 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

กรณีีที่เ�่ ป็น็ ฎีีกา เมื่่อ� ประชาชนขอความช่่วยเหลืือ ดำเนิินการประเมิินร่่วมกัับสำนัักงานสภาพััฒนาการ ถ้า้ พระองค์ม์ ีีพระราชทรัพั ย์์ จะพระราชทานพระราชทรัพั ย์์ เศรษฐกิจิ และสัังคมแห่่งชาติิ หรืือ สศช. ซึ่่ง� คงใช้เ้ วลา ส่ว่ นพระองค์ไ์ ปดำเนินิ การผ่า่ นมููลนิธิ ิบิ ้า้ ง ผ่า่ นโครงการ อีีกไม่น่ าน เป็น็ การประเมินิ ผลสัมั ฤทธิ์์โ� ครงการอันั เนื่่อ� ง ส่ว่ นพระองค์บ์ ้า้ ง แต่ถ่ ้า้ เป็น็ ฎีีกาที่เ่� กี่ย่� วข้อ้ งกับั การพัฒั นา มาจากพระราชดำริิตามข้้อสั่่�งการของนายกรััฐมนตรีี การบริิหารจััดการของประเทศ รััฐบาลอาจพิิจารณา โดยปกติิสำนัักงาน กปร. ก็็ประเมิินผลโครงการ รับั เรื่�องนี้้ไ� ปทำต่่อ เพราะพระองค์์ทรงเห็น็ ว่า่ น่า่ จะช่ว่ ย เป็็นประจำ แต่่เป็็นแบบภาษาวิิชาการ อาจจะสื่่�อสาร ประชาชน ทั้้ง� นี้้� จะมีกี ระบวนการตรวจสอบข้อ้ มููลอย่า่ ง ไปถึึงคนส่่วนใหญ่่ยาก แต่่ของ สศช. น่่าจะสื่่�อสาร ละเอีียดรอบด้า้ น เนื่่อ� งจากจะมีผีู้ม้� ีีส่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสีีย ทำอย่า่ งไร ได้เ้ ข้้าใจง่่ายกว่่าผลสัมั ฤทธิ์์�ของโครงการนั้้น� ถ้้าทำเป็น็ ให้้ทุกุ ฝ่า่ ยยอมรับั กัันได้้ แต่พ่ ยายามที่่จ� ะประนีีประนอม วิิชาการมาก ๆ คงได้แ้ ต่เ่ ก็บ็ ไว้บ้ นหิ้้ง� เพื่่�อเป็็นหลักั ฐาน ทำให้ด้ ีีที่ส่� ุดุ ตามพระราโชบายที่ร่� ับั สั่่ง� ไว้ว้ ่า่ จะต้อ้ งไม่ไ่ ป ในการทำ แต่่อธิิบายยาก ฟัังเข้้าใจยาก แต่่ถ้้าพููดถึึง ทะเลาะกับั ประชาชน ต้้องให้ป้ ระชาชนได้เ้ ห็็นถึงึ ความ ผลสัมั ฤทธิ์์เ� ชิงิ ประจักั ษ์ห์ รือื สิ่่ง� ที่ไ�่ ด้ร้ ับั จากโครงการ ให้ไ้ ป สำคัญั อย่า่ ไปทำอะไรที่ท่� ำให้เ้ ขาเดือื ดร้อ้ น ถ้า้ เขาเดือื ดร้อ้ น ถามชาวบ้า้ นจะดีีที่ส�่ ุดุ เขาจะตอบคุณุ ได้ว้ ่า่ มันั ดีีหรือื ไม่ด่ ีี แล้้วต้้องช่ว่ ยเขาให้้ได้เ้ ท่า่ เดิิมหรือื มากกว่่า เพราะว่า่ ใน คำตอบจะมาในรููปแบบที่ว�่ ่า่ เขาไม่พ่ ููด นั่่น� เรารู้�ได้ว้ ่า่ มันั ดีี ยุคุ สมัยั นั้้น� รัฐั บาลไม่ไ่ ด้ก้ ำหนดเป็น็ นโยบายให้เ้ขาทำ แต่บ่ ังั เอิญิ เพราะน้้อยครั้ �งมากที่่�โครงการพระราชดำริิจะถููกพููดถึึง เขาคิิดขึ้้�นมา หรืือพระองค์์รัับสั่่�ง ก็็ต้้องชมเชยอธิิบดีี ขนาดโซเชีียลมีีเดีียเยอะขนาดนี้้ก� ็ย็ ัังถููกพููดถึึงน้อ้ ย และ และปลัดั กระทรวงที่เ่� ห็น็ ว่า่ สิ่่ง� เหล่า่ นี้้เ� ป็น็ ประโยชน์์ แต่ร่ ัฐั บาล เขาไม่ไ่ ด้พ้ ููดถึงึ ผลสัมั ฤทธิ์์ท� ี่เ่� กิดิ ขึ้้น� แต่เ่ ขาจะพููดถึงึ เรื่อ� งอื่่น� ไม่่ได้้กำหนดก็็เลยเสนอโครงการมาผ่่านช่่องทางนี้้� ถ้า้ เอานิิสัยั คนบางคนไปบวกกับั การวัดั ผลสัมั ฤทธิ์์แ� ล้ว้ ล่ะ่ นัับเป็็นสิ่่�งที่่�ช่่วยเสริิมงานของรััฐบาลทั้้�งในปััจจุุบัันและ ก็แ็ ปลว่า่ ผลสัมั ฤทธิ์์เ� ลิิศ เพราะไม่ค่ ่อ่ ยพููดถึึงประโยชน์์ ในช่่วงเวลาที่ผ่� ่า่ นมา ที่�จ่ ะเกิิดขึ้�้นจากผลสััมฤทธิ์์�นั้้�นหรอก บางคนถ้้าดีีแล้ว้ ก็เ็ งีียบ ไม่ด่ ีีแล้ว้ ก็โ็ วย พอมีีผู้น�้ ำโวยหน่อ่ ยก็ช็ ่ว่ ยโวยตาม เรื่ �องการตรวจสอบโครงการอัันเนื่่�องมาจาก ทั้้ง� ๆ ที่ก่� ็ไ็ ด้ป้ ระโยชน์น์ ะ อย่า่ งนี้้เ� ป็น็ ต้น้ เอาเป็น็ ว่า่ ผม พระราชดำรินิั้้น� มีกี ารตรวจสอบอย่า่ งละเอีียด ทุกุ โครงการ อยากอธิบิ ายให้ฟ้ ังั ว่า่ โครงการพระราชดำริินั้้น� ถููกกำหนด ต้อ้ งถููกตรวจสอบหมด รวมทั้้ง� โครงการที่ด่� ำเนิินการอยู่� ขึ้�้นมาเป็็นระเบีียบสำนัักนายกรััฐมนตรีี หมายถึึง ในปัจั จุบุ ันั ด้ว้ ย ในช่ว่ งที่ผ่� ่า่ นมาไม่น่ านนี้้� นายกรัฐั มนตรีี แผนงาน โครงการ หรืือกิิจกรรมใด ๆ ของส่่วน ในฐานะประธาน กปร. ก็ม็ ีกี ารสั่่ง� การให้ค้ ัดั โครงการต่า่ ง ๆ ราชการหรืือรััฐวิิสาหกิิจที่�่เป็็นผู้้�ดำเนิินการสนอง ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิทั้้�ง พระราชดำริิ เพราะฉะนั้้�นการบริิหารจัดั การในเรื่่อ� ง 6 แห่ง่ ออกมาเป็น็ พิิเศษและตรวจสอบซ้้ำอีีกครั้ง� หนึ่่ง� ของโครงการพระราชดำริิ อย่า่ ไปคิดิ ว่า่ มีคี วามแตกต่า่ ง จากที่่�เมื่่�อก่่อนก็็ตรวจตามปกติิในกระบวนการเดีียวกััน หรือื พิเิ ศษ จริงิ ๆ ก็เ็ หมือื นกับั การทำงานธรรมดาทั่่ว� ๆ ไป กัับโครงการอื่่�น ๆ ตอนนี้้�มีีความพิิเศษคืือตรวจสอบ ที่�ม่ ีีทั้�งดีีและที่ต�่ ้้องปรับั ปรุงุ ซ้้ำสอง ในเรื่อ� งผลสัมั ฤทธิ์์� ตอนนี้้ส� ำนักั งาน กปร. ได้เ้ ร่ง่ 27วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

ในหลวง ร.9 ทรงทำอะไร ทำทำไม? ในมุุมมองของผมคำว่่ายากจนของประชาชนนั้้�น จะหมายถึึงความไม่่เท่่าเทีียมกัันของการใช้้ชีีวิิต การพัฒั นา คือื การเปลี่่�ยนแปลงรููปแบบหนึ่่ง� ซึ่่�งพระบาทสมเด็็จพระมหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช โดยคิิดว่่าจะต้้องทำอะไรให้้ดีีขึ้้�นและต้้องทำอย่่างไร บรมนาถบพิติ ร พระองค์ท์ รงงานมากว่า่ 70 ปีี เพื่่อ� ที่จ�่ ะทำให้้ จะเกิิดประโยชน์์แก่่ใคร หรืือประชาชนกลุ่่�มไหนบ้้าง ประชาชนส่่วนใหญ่่นั้้�น มีีโอกาสที่่�จะได้้ใช้้ชีีวิิตทััดเทีียม ส่ว่ นความคิดิ ของกลุ่่�มคนในโครงการก็อ็ าจมีกี ารเปลี่ย่� นแปลง กับั คนอื่่น� ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ โครงการพระราชดำริิ โครงการ ได้้เช่่นกััน วัันนี้้�อาจจะบอกว่่าดีี แต่่เมื่่�อเวลาผ่่านไป อันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ โครงการตามพระราชประสงค์์ คำตอบก็็อาจเปลี่�่ยนแปลงได้้ เพราะฉะนั้้น� หากจะมอง ล้ว้ นเป็น็ โครงการที่พ�่ ระองค์ท์ รงงานเพื่่อ� ให้ป้ ระชาชน ในแง่่มุุมเดีียวว่่า การพััฒนาจะต้้องเปลี่่�ยนแปลงไป ได้้มีีความเป็น็ อยู่่�ที่่�ทััดเทีียมกับั คนอื่่น� ในแง่่มุุมต่า่ ง ๆ ในทิิศทางที่่�ดีีขึ้้�น ผมว่่ามัันก็็ไม่่เป็็นธรรม ปััจจุุบััน ไม่เ่ ฉพาะแต่เ่ รื่่อ� งความเป็น็ อยู่� ทรงใช้ห้ ลักั การเดีียวกันั เราชอบพููดกัันว่่าเราอยู่่�ในโลกของการเปลี่�่ยนแปลง คืือ การสร้้างโอกาสให้้แก่ป่ ระชาชน คำนี้้เ� ป็็นคำใหญ่่ ซึ่่ง� การเปลี่ย่� นแปลงนั้้น� จะเป็น็ ไปในทางที่ด่� ีีหรือื ไม่ด่ ีีก็ไ็ ม่รู่้� และสามารถอธิบิ ายได้ห้ ลายอย่า่ ง ว่า่ โอกาสที่ป�่ ระชาชน แต่เ่ ราทุกุ คนล้ว้ นต้อ้ งอยู่ใ�่ นการเปลี่ย�่ นแปลง นั่่น� คือื เหตุผุ ล หรือื พวกเราจะได้ร้ ับั แต่ก่ ลับั ถููกปิิดกั้้น� ให้ไ้ ม่ส่ ามารถเข้า้ ถึงึ ว่า่ ทำไมพระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช เราและพวกเขานั้้�นอาจจะถููกฉกฉวยโอกาสที่�่ประเทศนี้้� บรมนาถบพิิตร ถึึงใช้้คำว่่า พอเพีียง เดิินสายกลาง มีีให้้แก่่พวกเขา เราปฏิิเสธไม่ไ่ ด้ว้ ่า่ ประเทศไทยสมบููรณ์์ ก็เ็ พราะพระองค์ท์ รงทราบดีีว่า่ ทุกุ อย่า่ งมีกี ารเปลี่ย�่ นแปลง มากกว่า่ หลายประเทศในโลก จะบอกว่า่ ที่ส�่ ุดุ ก็ค็ งเกินิ ไป วัันนี้้อ� าจจะบอกไม่่ดีี พรุ่่�งนี้้�อาจจะบอกว่่าดีี แต่ถ่ ้้าหาก แต่ผ่ มว่า่ ก็ม็ ีีปัจั จัยั ต่า่ ง ๆ ให้ค้ นไทยได้ม้ ีโี อกาสอย่า่ งทั่่ว� ถึงึ มุ่�งทางสายกลางในการทำสิ่�ง่ ต่่าง ๆ แก้ป้ ััญหาต่่าง ๆ แต่ส่ิ่่ง� เหล่า่ นั้้น� เราก็บ็ อกว่า่ มันั ไม่ท่ ั่่ว� ถึงึ เพราะขาดโอกาส สามารถปรับั สิ่ง่� เหล่า่ นั้้น� ให้อ้ ยู่�ในสมดุลุ ได้เ้ ร็ว็ ที่ส่� ุดุ หรือื ที่่�จะเข้้าถึึงสิ่่�งเหล่่านั้้�นในแง่่มุุมต่่าง ๆ แต่่ละความคิิด พยายามทำสิ่่�งที่่�ไม่ด่ ีี ให้้ดีีขึ้้น� มาได้้ นั่่�นก็็คือื การพััฒนา ของแต่่ละคน พระองค์์จะทรงทำอย่่างไรให้้ประชาชน ท่า่ มกลางการเปลี่ย�่ นแปลง เป็น็ ไปในทิศิ ทางตามกระแส ที่�่เขาขาดโอกาสที่่�จะเข้้าถึึงความเป็็นอยู่�่ ได้้เข้้าถึึง ของโลก เพราะเราไม่่สามารถบอกได้้ว่่าอะไรจะเกิิดขึ้้�น และมีโี อกาสที่จ่� ะใช้้ชีีวิติ ได้้ทัดั เทีียมกััน ในอนาคต การเปลี่่�ยนแปลงทุกุ อย่่างนั้้�นสามารถทำให้้ เกิิดปััญหาได้้ ซึ่่�งต้้องใช้้ความรู้้�และธรรมะคืือความดีี ที่�อ่ ยู่ใ�่ นจิติ ใจเพื่่อ� แก้้ไข แต่่ถ้้าเป็น็ ทุุกข์ต์ ้้องใช้ป้ ััญญาและ สติิ ถึงึ จะดับั สิ่่ง� เหล่า่ นั้้น� ได้้ การเปลี่ย่� นแปลงที่เ�่ กิดิ ขึ้้น� นั้้น� มีีผลกระทบทำให้เ้ กิดิ ความทุกุ ข์ย์ ากขึ้้น� ได้้ อย่า่ งไรก็ต็ าม นิยิ ามของคำว่า่ ยากจนก็เ็ ปลี่ย�่ นแปลงไปตามยุคุ สมัยั และ สภาพสัังคมด้้วยเช่่นกันั เมื่่�อก่อ่ นนี้้�ความยากจนคืือการ ขาดปัจั จัยั สี่�่ ส่ว่ นความยากจนในปัจั จุบุ ันั นั้้น� แตกต่า่ งออกไป นััยความหมาย คืือความรู้้�สึึกว่่าไม่่สามารถใช้้ชีีวิิต ได้้ทัดั เทีียมกัับคนอื่่�น จึึงรู้้�สึึกยากจนกว่่าเขา 28 วารสารอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

โดยปกติิแล้้วโครงการแต่่ละโครงการต้้องมีี เรื่่�องซึ่�่งสามารถประยุุกต์์ใช้้ได้้ ประโยคทิ้้�งท้้ายที่�่ลุุง ระยะเวลาสิ้้�นสุุด แต่่โครงการพระราชดำริิสิ้้�นสุุดไม่่ได้้ พููดนั้้�นดีีมาก บอกว่า่ “นี่แ่� หละครัับคือื วิิธีีการที่�่ทำให้้ เพราะความคิดิ หรือื ความเป็น็ อยู่ข่� องประชาชนเปลี่ย่� นแปลง คนแถวนี้้�อยู่�รอด” นี่�่เป็็นคำพููดจากเกษตรกรซึ่่�งเข้้าใจ ไปตลอดเวลา พระบาทสมเด็็จพระมหาภููมิิพลอดุุลยเดช ในสิ่่ง� ที่พ�่ ระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช มหาราช บรมนาถบพิติ ร เข้า้ พระราชหฤทัยั ถึงึ ความต้อ้ งการ บรมนาถบพิติ ร มอบให้แ้ ก่เ่ ขา คือื มอบโอกาสให้เ้ ขาได้ค้ ิดิ ของประชาชนว่า่ เขาต้อ้ งการโอกาส โอกาสในการที่จ�่ ะเข้า้ ถึงึ ได้้ทำ ผมว่่าสิ่่�งเหล่่านี้้�เป็็นเรื่�องที่่�ต้้องทำความเข้้าใจ สิ่่ง� ที่ค�่ ิดิ ว่า่ จะช่ว่ ยพัฒั นาชีีวิติ ของเขาได้้ ตัวั อย่า่ งที่ป่� ระจักั ษ์ช์ ัดั อย่่าคิิดว่่าโครงการพระราชดำริิคืือหน้้าที่�่ที่่�คุุณจะ คือื โครงการของพระองค์ใ์ ห้โ้ อกาสประชาชนได้เ้ ข้า้ ถึึง ต้้องสนอง แต่่สิ่�่งที่่�คุุณจะต้้องทำก็็คืือประโยชน์์สุุข และสามารถพัฒั นาสิ่ง่� เหล่า่ นั้้น� ได้ด้ ้ว้ ยตัวั เอง ประชาชน ของประชาชน เพราะคุุณคืือราชการ คุณุ รับั งานของ ไม่ไ่ ด้ไ้ ปที่ศ่� ููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาอันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ พระองค์ไ์ ปทำแล้ว้ ต้้องทำให้้ดีี เพื่่อ� เข้า้ ไปทำตามอย่า่ งเดีียว แต่เ่ ขาเข้า้ ไปเรีียนรู้้� เสริมิ แนวคิดิ นำกลับั มาประยุกุ ต์์ และปรับั ใช้ก้ ับั อาชีีพของเขา สิ่่ง� เหล่า่ นี้้� การน้้อมนำพระปฐมบรมราชโองการ “เราจะ เป็น็ คีีเวิริ ์ด์ ที่แ่� ท้จ้ ริงิ คือื พระองค์ท์ รงสร้า้ งโอกาสผ่า่ น ครองแผ่น่ ดิินโดยธรรม เพื่่อ� ประโยชน์ส์ ุขุ แห่ง่ มหาชน การเรีียนรู้เ้� ข้้าใจ ชาวสยาม” มาปรับั ใช้ก้ ับั การทำงานสนองพระราชดำริิ มีีหลักั สำคัญั อยู่ท่� ี่ค�่ ำว่า่ “ครอง” ไม่ใ่ ช่่ “ปกครอง” ครอง ผมขอแบ่่งปัันกรณีีศึึกษาหนึ่่�ง จ่่าสิิบเอกดัับ กับั ปกครองต่า่ งกันั ตรงไหน? ปกครอง คืือกฎกติกิ า หรืือลุุงดัับ เป็็นเกษตรกรอยู่�่ที่�่ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนา ต้อ้ งมีกี ฎหมาย มีกี ติกิ า แต่ถ่ ้า้ ครอง เช่น่ ครองรักั ครองเรือื น ห้้วยทรายฯ ลุุงเล่่าว่่า “ปลููกทำมาทุุกอย่่างก็็ไม่่สำเร็็จ ครองจีีวร คือื ทำกันั ด้้วยใจ อยากจะทำก็็ทำ ไม่่อยากทำ ตั้้ง� แต่ฝ่ ้า้ ย ข้า้ ว สับั ปะรด มันั สำปะหลังั เห็น็ ในหลวงเอา ก็ไ็ ม่ต่ ้อ้ งทำ เมื่่อ� มีีหลักั การแล้ว้ ก็ต็ ้อ้ งมีีวิธิ ีีการ ทำอย่า่ งไร ถุงุ น้้ำเกลือื มาห้อ้ ยต้น้ มะม่ว่ ง มาปลููกหญ้า้ ล้อ้ มต้น้ มะม่ว่ ง “ทำโดยธรรม” นั่่�นคือื ธรรมมะ 2 นัยั นัยั แรกคือื ก็ส็ งสัยั พอผ่า่ นไป 3 ปีี มะม่ว่ งก็ไ็ ม่ต่ าย แรก ๆ ลุงุ บอกว่า่ ธรรมะที่่อ� ยู่ใ่� นใจของทุกุ คน คิดิ ดีีก็็ทำดีี ไม่ว่ ่า่ ศาสนาใด ในหลวงทำได้้สิิ ให้ค้ นรดน้้ำ ให้้คนทำให้้ แต่พ่ อทำแบบ ล้ว้ นมีีธรรมะอยู่�่ในหลัักการ และอีีกนััยหนึ่่�งที่�ส่ ำคััญคือื นั้้น� 8 ปีผี ่า่ นไป ต้น้ มะม่ว่ งโตขึ้้น� มาบนดินิ ดาน ได้ด้ อกผล ธรรมชาติิเป็น็ สิ่่ง� ที่อ่� ยู่ร�่ อบตัวั เรา ทรัพั ยากรที่เ�่ รามีี ประเทศไทย ให้้เห็็น แต่่ลุุงบอกที่่�บ้้านลุุง มะม่่วงออกผลใน 5 ปีี มีคี วามสมบููรณ์พ์ อที่จ�่ ะสามารถนำสิ่่ง� เหล่า่ นั้้น� มาพัฒั นา ก่่อนต้้นมะม่่วงของในหลวงอีีก เพราะลุุงเรีียนรู้้� ความเป็็นอยู่�่ของพวกเราได้้ แล้้วพระองค์์ทรงกำหนด จากสิ่่ง� ที่เ�่ ห็น็ แล้ว้ นำไปประยุกุ ต์ป์ รับั ใช้ใ้ นพื้้น� ที่�่ ต้น้ มะม่ว่ ง เป้า้ หมายว่า่ สิ่ง�่ ที่จ่� ะทำนั้้น� ก็เ็ พื่่อ� ประโยชน์ส์ ุขุ ของคนที่อ่� ยู่� ที่บ่� ้า้ นลุงุ ออกผลเต็ม็ ไปหมด ภายใน 5 ปีี เพราะดินิ บ้า้ นลุงุ ในผืืนแผ่่นดิินนี้้� ไม่่ใช่่เพีียงแค่่ประโยชน์์ของคนกลุ่่�มใด ไม่ใ่ ช่ด่ ินิ ดาน” แสดงว่า่ แนวคิิดหรือื วิิธีีการที่ใ่� ห้น้ ั้้น� เป็น็ กลุ่่�มหนึ่่ง� แต่ท่ ำแล้้วจะต้้องได้้ประโยชน์แ์ ก่ค่ นส่ว่ นรวม 29วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ในหลวงทรงทำทำไม? ข้้าราชการ คุ้้�นเคยกัับการขัับเคลื่่�อนโดยหลัักการของ คำตอบ คืือ พระองค์์มีหี น้้าที่�ที่�จะครอง การปกครอง ต้อ้ งใช้ก้ ฎหมาย ต้้องใช้ก้ ติกิ า จึงึ ลืมื มอง แผ่่นดิินนี้� เราก็็มีีหน้้าที่�ที่�จะรัับราชการ ในเรื่อ� งศิลิ ปะของการขับั เคลื่่อ� น ถ้า้ เป็น็ นโยบายที่ถ�่ ููกสั่่ง� มา ดำเนิินการดููแลทุุกข์์สุุขของประชาชน ก็ต็ ้อ้ งทำตามหลักั การโดยไม่รู่้�รายละเอีียด และไม่ต่ ระหนักั มุ่�งหาวิธิ ีีการที่ด� ีี เพื่่�อเป็็นแบบอย่่าง ว่า่ สิ่่ง� ที่ไ�่ ด้ใ้ ห้ไ้ ปนั้้น� ประชาชนต้อ้ งการหรือื เปล่า่ นี่เ่� ป็น็ สิ่่ง� ที่�่ อยากฝากไว้้ ถ้้าจะทำตามหลัักการปกติิก็็ไม่่มีีปััญหา แนวคิิดการพััฒนาตามแนวพระราชดำริินั้้�น แต่่ในการทำโครงการพระราชดำริินั้้�น จะเน้้นทั้้�งสอง เป็น็ เรื่่อ� งของการพัฒั นาคน ถ้า้ มองโครงการพระราชดำริิ อย่า่ งคืือศาสตร์์และศิิลป์์ควบคู่่�กันั จะเข้้าใจว่่าแนวคิิดของการพััฒนาคืือ การพััฒนาคน เป็็นหลััก เพื่่�อให้้เขาได้้พััฒนาความคิิดและนำความ แนวคิิดการพััฒนาตามแนวพระราชดำริินั้้�น คิิดเหล่่านั้้�นไปพััฒนาชีีวิิตให้้มีีความเป็็นอยู่�่ที่่�ดีีขึ้้�น พระบาทสมเด็็จพระมหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช การสนองโครงการพระราชดำริินั้้น� ไม่เ่ พีียงแต่เ่ ป็น็ การ บรมนาถบพิิตร รัับสั่่�งมาตั้้�งแต่่ปีี 2517 จนปััจจุุบััน ทำประโยชน์ใ์ ห้แ้ ก่ป่ ระชาชนในแบบของวัตั ถุุ เหมือื นการ ยัังคงไว้้ในรููปแบบแนวคิิดที่่�ว่่า โครงการหรืือพื้้�นฐาน เอาเงิินไปให้้ขอทาน เขาก็็ดีีใจและเอาเงิินไปซื้้�ออาหาร ของการพััฒนานั้้�นจะเน้้นในเรื่่�องของพื้้�นฐานความ เงินิ ก็็หมด พอเงิินหมด วันั รุ่่�งขึ้้น� เขาก็ไ็ ปนั่่ง� ขอทานใหม่่ พอมีี พอกิิน และพอใช้้ เพราะหากไม่่มีีพื้�นฐานเหล่่านี้้� ฉัันใดก็็ฉัันนั้้�น แนวคิิดการพััฒนาจึึงไม่่ใช่่การพััฒนา ก็็จะคิิดอยากได้้ในสิ่่�งที่�่ไม่่มีี แล้้ววิิธีีการที่่�จะได้้มาก็็คืือ ในแบบวััตถุุ แต่่เป็็นการพััฒนาวิิธีีคิิด วิิธีีปฏิิบััติิ การกู้้�หนี้้�ยืืมสินิ หรืือกระทำวิธิ ีีการใดที่่�ไม่ถ่ ููกต้อ้ ง เพื่่�อให้้ เหมือื นลุงุ ดัับที่�ไ่ ด้้เห็น็ เข้้าใจ นำไปปรัับใช้ท้ ำตาม ได้้มาในสิ่่�งที่่�ต้อ้ งการ แต่ถ่ ้้าคนทำไปเพราะไม่ม่ ีโี อกาสที่่� จะพอมีีพอกินิ ยัังสามารถใช้แ้ นวคิิดพื้้น� ฐานการพััฒนา ส่ว่ นการพัฒั นาตามเป้า้ หมายที่ข�่ ้า้ ราชการถููกตั้้ง� ไว้้ ของพระองค์์เป็็นหลััก ก่่อร่่างสร้้างตััวจากรากฐานที่่�มีี นั้้น� เป็็นอีีกเรื่�องหนึ่่�ง เพราะเราอยู่ใ่� นระบบการปกครอง ก็็จะสามารถพััฒนาขึ้้�นไปสู่่แ� นวทางที่�่ต้้องการได้้ จึงึ ต้อ้ งทำไปตามหลักั การ ขั้้น� ตอน วิธิ ีีการ คำสั่่ง� แต่ถ่ ้า้ ทำงานโครงการพระราชดำริิ ต้อ้ งทำในเรื่อ� งของคำว่่า แนวคิิด คือื พื้้น� ฐาน ควรคิิดให้ด้ ีีว่า่ จะสร้า้ งอะไร “ครอง” เพราะฉะนั้้�นการขัับเคลื่่�อนงานของโครงการ ให้แ้ ก่พ่ื้้น� ฐานบ้า้ ง แนวคิดิ ที่พ่� ระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ล พระราชดำริิ เป็น็ การขับั เคลื่่อ� นตามความประสงค์์ ถ้า้ อยาก อดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร รับั สั่่ง� ตั้้ง� แต่ป่ ีี 2517 ทำก็็ทำ ไม่่อยากทำก็ไ็ ม่่ต้้องทำ เพราะตอนนี้้� บางคน นั้้น� เป็น็ สิ่่ง� ที่อ่� ยู่ใ�่ นพระทัยั ตลอดว่า่ การที่จ่� ะสร้า้ งพื้้น� ฐาน อาจไม่่เห็็นถึึงความสำคััญ คนรุ่่�นพ่่อรุ่่�นแม่่เขาอาจจะ ให้้แก่่คน ในเรื่่�องของกระบวนการการพััฒนา หรืือ เห็น็ ความสำคััญ อยากทำแต่่ไม่ม่ ีีทุนุ ขาดงบประมาณ เปลี่ย่� นแปลง หรือื การอยู่่�ร่ว่ มกับั การเปลี่ย่� นแปลงนั้้น� ขาดความพร้้อม แต่่พอตอนนี้้�มัันพร้้อมแล้้ว รุ่่�นลููก จะทำอย่า่ งไร? มีอี ยู่่�สิ่ง� หนึ่่ง� ที่น�่ ่า่ สนใจว่า่ เราจะนำวิธิ ีีคิดิ ไม่่อยากทำ ต่า่ ง ๆ ออกไปสู่ป�่ ระชาชนได้้อย่า่ งไรบ้า้ ง ในที่น่� ี้้บ� างคน มาจากกรมอุทุ ยานฯ กรมป่า่ ไม้้ และกรมต่า่ ง ๆ ซึ่่ง� แต่ล่ ะกรม การบริิหารโครงการพระราชดำริินั้้น� ต้อ้ งอาศัยั ก็ม็ ีเี ป้า้ หมายที่แ่� ตกต่า่ งกันั ต่า่ งก็เ็ อาธงไปปักั แล้ว้ พยายาม ทั้้�งศาสตร์์และศิิลปะในการบริิหาร เพราะเราเป็็น ให้้ประชาชนเข้้าใจในสิ่่�งเหล่่านั้้�น แต่่แนวพระราชดำริิ ของการพัฒั นาของพระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดช มหาราช บรมนาถบพิติ ร กลับั ไม่ไ่ ด้ค้ ิดิ อย่า่ งนั้้น� พระองค์์ ทรงสร้า้ งความเข้า้ ใจ ทำให้ค้ นได้เ้ ข้า้ ใจตนเองว่า่ ต้อ้ งทำ อะไรบ้า้ ง เมื่่อ� เขาคิดิ ได้แ้ ละลงมือื ทำ ก็จ็ ะเกิดิ พลังั ในการ ขัับเคลื่่อ� นซึ่่�งลุกุ โชนจากตััวของเขาเอง 30 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

ในหลวงทรงทำอย่า่ งไร? จนระยะเวลาล่ว่ งเลยมาถึงึ งานสัปั ดาห์ว์ ิทิ ยาศาสตร์์ ในสังั คมนั้้น� คนเราต่า่ งมีีบทบาทหน้า้ ที่ท�่ ี่แ�่ ตกต่า่ งกันั ในปีี 2545 หน่่วยงานที่่�จััดงานเห็็นว่่าพระองค์์สน แล้ว้ โครงการพระราชดำรินิั้้น� พระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ล พระราชหฤทัยั ในเรื่อ� งนี้้� จึงึ ไปเชิญิ ผู้เ�้ ชี่ย่� วชาญจากต่า่ งประเทศ อดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร ทรงทำอะไร? พระองค์์ มาเสนอผลงานในเรื่อ� งอ่า่ งเก็บ็ น้้ำใต้้ดิิน พระองค์์ตรัสั ทรงทำราชการ ไม่ใ่ ช่ร่ ับั ราชการเหมือื นพวกเรา เพราะฉะนั้้น� กับั ผู้เ้� ชี่ย่� วชาญที่ม�่ าว่า่ “คนไทยพููดไม่เ่ ชื่่อ� ต้อ้ งให้ต้ ่า่ งชาติิ สิ่่ง� ที่พ่� ระองค์ท์ รงทำนั้้น� ทรงทำตามหน้า้ ที่ข�่ องพระองค์์ มาพููดให้้ฟััง ถึึงจะเชื่่�อ” ดร.สุุเมธ ตัันติิเวชกุุล แล้้วหน้้าที่�่ของพระองค์์คืืออะไร ทรงทำอย่่างไรบ้้าง ยืืนอยู่่�ตรงนั้้�นด้้วยก็็ตกใจ สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า ล้ว้ นเป็น็ เรื่อ� งที่ต่� ้อ้ งทำความเข้า้ ใจ ดังั ตัวั อย่า่ งที่น�่ ่า่ สนใจ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุมุ ารีี ต่อ่ ไปนี้้� ทรงพระกรุณุ าเสด็จ็ พระราชดำเนินิ มาใกล้้ ๆ และตรัสั ว่า่ “อย่่าตกใจ อย่่าตกใจ ฉัันโดนแล้้วในรถ” ทุกุ คนก็ง็ ง จากภาพอ่่างเก็็บน้้ำด้้านล่่าง หลายคนคงคิิดว่่า และไม่ท่ ราบว่า่ เกิิดเรื่อ� งอะไร พอกลับั มาถึงึ ดร.สุเุ มธฯ พระองค์ท์ รงสร้า้ งแหล่ง่ น้้ำธรรมดา แต่จ่ ริงิ ๆ แล้ว้ ทรง จึึงบอกให้ผ้ มไปดููที่เ�่ ชีียงดาวแล้้วมาเล่่าให้ฟ้ ังั ผมก็ไ็ ปหา ทำเขื่่�อนเพื่่�อปิิดปากถ้้ำหิินปููน แนวพระราชดำริินี้้� ข้้อมููล ไปถามพิิกััดมาว่่าอยู่�่ตรงไหน แต่่ก็็หาไม่่เจอ พระองค์์รัับสั่่�งไว้้ตั้้�งแต่่ประมาณปีี 2518 - 2519 พระราชดำริปิ ระมาณปีี 2520 มีีรับั สั่่ง� ให้ท้ ำอ่า่ งเก็บ็ น้้ำ เสด็จ็ พระราชดำเนินิ ด้้วยพระองค์์เองไปเข้า้ ถ้้ำประมาณ ซึ่่�งกรมชลประทานรัับสนองหมดแล้้ว ทำไป 10 ตััว สองครั้ง� แล้ว้ ก็ร็ ับั สั่่ง� กับั หน่ว่ ยงานที่เ่� กี่ย�่ วข้อ้ งว่า่ ลองทดลอง ที่่�ปีีกโค้้งเชีียงดาว แต่่นั่่�นไม่่ใช่่ที่่�พระองค์์รัับสั่่�ง ทำปิิดปากถ้้ำหิินปููน แต่่ก็็ไม่่มีีใครสนอง ดัังนั้้�น ไม่่ใช่่อ่่างเก็็บน้้ำใต้้ดิิน ผมไม่่รู้�จะทำอย่่างไร สมเด็็จ ไม่่ใช่่ขึ้้�นชื่่�อว่่าเป็็นโครงการพระราชดำริิแล้้วทุุกคนจะ พระกนิษิ ฐาธิริ าชเจ้า้ กรมสมเด็จ็ พระเทพรัตั นราชสุดุ า ฯ ต้้องทำ เช่่นโครงการนี้้�ที่่�ไม่่มีีใครทำตั้้�งแต่่ปีี 2519 สยามบรมราชกุุมารีี ต้้องไปกราบบัังคมทููลพระกรุุณา เขาคิิดว่่าพระองค์์ให้้ทำปิิดปากถ้้ำแล้้วต่่อท่่อส่่งน้้ำไป ทรงทราบฝ่่าละอองธุุลีีพระบาทว่่าได้้สั่่�งงานกัันแค่่นี้้� จึงึ ไม่รู่้�ว่า่ จะทำไปทำไม เพราะหินิ ปููนนั้้น� มีีรููพรุนุ หากทำแล้ว้ เพราะอะไรหรือื ? สรุุปเพราะมัันคือื แนวคิิด พระองค์์ น้้ำก็จ็ ะรั่ว� ส่ง่ น้้ำไม่ไ่ ด้้ เก็บ็ น้้ำไม่ไ่ ด้้ เขาจึงึ ไปทำบ่อ่ เล็ก็ ๆ รับั สั่่ง� เป็น็ แนวพระราชดำริิว่า่ มันั ดีี คุณุ ก็ไ็ ปคิิดสร้า้ งสรรค์์ ไว้ข้ ้า้ งนอกเต็ม็ ไปหมด นึกึ ว่า่ พระองค์ม์ ีีพระราชประสงค์์ ต่่อว่่าจะทำอย่่างไรเพื่่�อสนองแนวพระราชดำริินี้้�ให้้ดีี ที่จ�่ ะให้้ทำบ่่อน้้ำกระจายไปทั่่ว� ๆ เพราะตอนปีี 2519 เป็็นหน้้าที่่ค� ุณุ ซึ่่ง� เป็น็ ผู้้�เชี่�ย่ วชาญในแต่่ละด้า้ น ถ้า้ คิิดว่า่ ไม่ม่ ีีใครทำเทคโนโลยีีนี้้ท� ำเขื่่อ� นปิดิ ปากถ้้ำหิินปููนที่ร่�ั่่ว� สิ่่ง� เหล่า่ นี้้เ� ป็็นเรื่�องที่่�ดีี น่า่ จะทำ และเก็็บน้้ำไม่่ได้้ 31วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

การสนองพระราชดำริใิ นเรื่อ� งอ่า่ งเก็บ็ น้้ำใต้ด้ ินิ นั้้น� ได้้มาอีีกรููที่่�จัังหวััดแม่่ฮ่่องสอน เมื่่�อได้้รัับออเดอร์์มา กรมชลประทานบอกว่า่ เขาไม่ข่ อขึ้้น� ทะเบีียนเป็น็ ทรัพั ย์ส์ ินิ ก็ต็ ้อ้ งทำ ทำเสร็จ็ ก็ย็ ังั งงอยู่่� แต่พ่ ระองค์ม์ ีีพระราชประสงค์์ ของกรมชลประทาน เพราะมันั รั่่ว� จะทำก็็ทำไป เงิินก็็ ให้ศ้ ึกึ ษา จึงึ ไปถามกรมชลประทานว่า่ ศึกึ ษาหน่อ่ ยได้ไ้ หม ขออนุุญาตที่่�จะไม่่ใช้้เงิินหลวง ต้้องใช้้เงิินพระราชทาน เขาก็บ็ อกว่า่ ให้ม้ หาวิทิ ยาลัยั ศึกึ ษาน่า่ จะดีีกว่า่ มีีจุฬุ าลงกรณ์์ 15,000,000 บาทของมููลนิิธิิชััยพััฒนา เพื่่�อไปทำ มหาวิทิ ยาลััยกัับมหาวิทิ ยาลัยั เชีียงใหม่่ ถ้้ำเชีียงดาวอยู่่� การทำโครงการพระราชดำริินี่ย่� ากนะครับั เพราะความ จัังหวััดเชีียงใหม่่ งั้�นเอามหาวิิทยาลััยเชีียงใหม่่แล้้วกััน คิิดซึ่ง่� คนเขาไม่ค่ ิิดตามพระองค์์ แล้ว้ โครงการพระราชดำริิ เขาก็็ส่่งอาจารย์์ ดร.ปุ่่�น เที่�่ยงบููรณธรรม มาคุุยด้้วย ที่จ�่ ะต้อ้ งไปทำก็ม็ ีแี บบนี้้� แบบที่ไ�่ ม่ม่ ีใี ครอยากจะทำให้ก้ ็ม็ ีี อาจารย์ก์ ็ค็ ุยุ ให้ฟ้ ังั ว่า่ “ผมอุดุ ไปแล้ว้ ตลอด 3 ปีี รั่ว� ตั้้ง� แต่่ ทำไมถึงึ ไม่่มีีใครพููด จะพููดแต่เ่ พีียงว่่าพอทำออกมาแล้ว้ ปีแี รกที่ท�่ ำ ผมอุดุ ทุกุ ปีแี ต่ม่ ันั ก็ย็ ังั รั่ว� ใช้ท้ ุกุ เทคโนโลยีีแล้ว้ ไม่ด่ ีีก็ม็ านั่่ง� บ่น่ กันั ส่ว่ นที่เ�่ ป็น็ ประโยชน์พ์ อจะคุยุ ต่อ่ ก็ไ็ ม่ม่ ีี มันั ก็ย็ ังั รั่ว� ครับั ” ผมจึงึ คิดิ ว่า่ ให้จ้ ุฬุ าฯ ลองทำก็ไ็ ด้้ จนเวลา ใครพููด คนออกแบบเขาออกแบบทำนบดินิ สููงประมาณ ผ่า่ นไปปลายเดือื น ดร.ปุ่่�น ได้้โทรศัพั ท์์มาหา “คุณุ ลลิิต 25 เมตร แต่่พระองค์ม์ ีีพระราชประสงค์์เอาครึ่�งเดีียว ครับั คณบดีีขอพบเพื่่อ� ถามว่า่ มหาวิิทยาลัยั ขออนุญุ าต เหลือื สููง 12.5 เมตร ทำไมต้อ้ ง 12.5 เมตร ทีีมงานเรา ทำวิิจัยั ได้ไ้ หม เพราะมีีประโยชน์ม์ าก อาจจะเป็น็ ต้น้ แบบ ก็ไ็ ม่เ่ ข้า้ ใจ แต่ก่ ็ท็ ำกันั ไป ทำเสร็จ็ แล้ว้ ต้อ้ งรีีบกราบทููลเชิญิ ของการพััฒนาน้้ำผิิวดิินในเขตภาคเหนืือทั้้�งระบบ” สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตน ฟัังดููยิ่่�งใหญ่่ ผมจึึงบอกอาจารย์์ว่่า พระบาทสมเด็็จ ราชสุดุ า ฯ สยามบรมราชกุมุ ารีี เสด็จ็ ฯ มาทอดพระเนตร พระมหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ รทรงทราบ แล้ว้ ฉายพระรููปไปถวาย เพราะว่า่ ถ้า้ ช้า้ กว่า่ นั้้น� อาทิติ ย์เ์ ดีียว ประโยชน์ต์ รงนี้้แ� ล้ว้ แต่ผ่ มอยากรู้�ว่า่ อาจารย์ร์ู้�ได้อ้ ย่า่ งไร จะไม่เ่ หลืือน้้ำ มัันรั่่�วสมใจ ก็็พยายามหาทางแก้้ปััญหา เขาบอกว่า่ ผมอีีเมลถามเพื่่อ� น เขาก็ห็ ัวั เราะ บอกว่า่ ใคร กัันอยู่่�นาน จะไปบ้้าทำปิิดปากถ้้ำ มัันก็็รั่�วอยู่�่แล้้ว แต่่ว่่ามีีอยู่่� คนหนึ่่ง� ครัับ ที่ถ่� ามผมว่่าใครเป็น็ คนคิดิ ผมก็็ตอบไปว่่า ต่่อมา เหมืือนสวรรค์์มาโปรด มีีจดหมายจาก “My King” เขาก็ต็ อบขึ้้น� มาเลยว่า่ “Genius” เท่า่ นั้้น� แหละ สำนักั ราชเลขาธิกิ ารแจ้ง้ มาว่า่ พระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ล นึกึ ถึงึ คำพููดที่พ่� ระองค์ร์ ับั สั่่ง� ว่า่ “คนไทยพููดไม่เ่ ชื่่อ� ต้อ้ งให้้ อดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร รับั สั่่ง� ดร.สุเุ มธฯ ต่า่ งชาติิมาพููดให้ฟ้ ังั ถึึงจะเชื่่อ� ” Genius คำเดีียวฉลาด กับั ดร.รอยล จิติ รดอน เข้า้ เฝ้า้ ฯ แล้ว้ จะมีบี ันั ทึกึ มาทุกุ ครั้ง� ทั้้ง� ประเทศไทย พระองค์ร์ ัับสั่่ง� ตั้้ง� แต่่ปีี 2519 ก็็ไม่ท่ ำ บัันทึึกข้้อหนึ่่�งเขีียนว่่า การทำอ่่างเก็็บน้้ำขนาดเล็็ก มาทำเสร็จ็ ปีี 2547 ทำให้ด้ ูู 3 ปีี ถึงึ ประมาณปีี 2550- ต่อ่ ไปจะทำยากลำบาก ให้ท้ ำอย่า่ งเชีียงดาว ไปศึึกษาดูู 2551 ยัังจะว่่าพระองค์์ แล้้วพอเขาคิิดได้้ จึึงไปถาม แสดงว่่าพระองค์์ทรงพอพระราชหฤทััย แล้้วแถมให้้ ชาวบ้า้ นที่อ�่ ยู่่�ข้า้ งหน้า้ ถ้้ำเชีียงดาว ชาวบ้า้ นบอกว่า่ “ตั้้ง� แต่่ ทำเพิ่่�มอีีก แต่่ให้้ไปศึึกษาก่่อนจึึงค่่อยทำเพิ่่�ม งงไหม? พ่อ่ หลวงมาทำโครงการ บ้า้ นที่ม�่ ีีบ่อ่ น้้ำตื้้น� อยู่่�ข้า้ งหน้า้ พออ่่านอย่่างนี้้�เราก็็เข้้าใจแล้้วว่่ามัันเป็็นประโยชน์์ น้้ำไม่แ่ ห้้งเลย” แต่ก่ ็็ขึ้้น� กัับสภาพของฝนนะ ฝนมากก็็มีี ดร.สุเุ มธฯ ก็็สั่่ง� ออกมาให้เ้ อาไปทำเพิ่่ม� เราก็ง็ งว่่าจะไป น้้ำมาก ถ้า้ ฝนน้อ้ ยก็ม็ ีีน้้ำน้อ้ ย แต่ร่ ะยะเวลาที่น่� ้้ำอยู่ใ่� นดินิ ทำอะไร หาคนที่จ่� ะยอมทำยัังยากโข แล้้วจะไปทำที่�ไ่ หน จะนานขึ้้น� จากเมื่่อ� ก่อ่ นพอเข้า้ เดือื นเมษายน น้้ำบ่อ่ หน้า้ บ้า้ น ผู้้�รัับผิิดชอบก็็บอกว่่าไปหารููมาสิิ ผมต้้องไปหารููเอง 32 วารสารอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ก็แ็ ห้้งหมดแล้้ว แต่่มันั ก็จ็ ะมีีน้้ำอีีกสัักช่่วงต่่อไปได้้หากมีี มาประมวล แล้ว้ รับั สั่่ง� แก่ป่ ระชาชนคนอื่่น� ๆ เป็น็ ตัวั อย่า่ ง ฝนตก ถ้า้ มีีฝนเขาก็ม็ ีีน้้ำใช้้ เดือื นเมษายน - พฤษภาคม ให้้เขาได้้เรีียนรู้้� ลอกเลีียน และพััฒนาตััวเองต่่อไปได้้ ยาวไปจนหมดฤดูู แต่่ถ้้าน้้ำน้้อยก็็จะไม่่มีี เป็็นไปตาม นี่�ล่ ่ะ่ ครับั ที่เ่� รีียกว่า่ ประโยชน์์สุขุ ธรรมชาติิ ไม่่ว่่าอ่่างเก็็บน้้ำที่่�ไหนก็็เป็็นแบบนี้้� ร้้านค้้า ร้า้ นกาแฟของโครงการหลวงที่อ่� ยู่ด่� ้า้ นหน้า้ ถึงึ กับั เปลี่ย�่ น พระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช ที่ต่�ั้้ง� ร้า้ นโครงการหลวง จากเดิมิ ที่อ�่ ยู่�่ บนดินิ ไปตั้้ง� อยู่ใ่� นน้้ำ บรมนาถบพิติ ร รับั สั่่ง� ไว้ว้ ่า่ “การใช้ค้ วามรู้�้นั้น� จะมีีความรู้อ้� ยู่� เพราะบ่่อมีีน้้ำปริ่ม� ทั้้ง� ปีจี ึึงดููสวย 3 ส่ว่ น ส่ว่ นมากที่เ�่ ราเอามาใช้น้ั้้น� จะเป็น็ ความรู้ท้� างด้า้ น วิิชาการ แต่น่ ั่่น� ก็็เป็น็ แค่่ 1 ใน 3 ส่ว่ นที่�ส่ องคืือความ นี่แ�่ หละครับั คือื สิ่่ง� ที่พ่� ระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิพิ ล รู้ท�้ างด้า้ นปฏิิบัตั ิิการคือื การปฏิิบัตั ิิจนเป็น็ ผู้เ�้ ชี่ย�่ วชาญ” อดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร ทรงทำ พระองค์์ นี่ก่� ็เ็ ป็น็ แค่่ 1 ใน 3 ของการตัดั สินิ ใจหรือื การที่จ�่ ะพัฒั นา สร้้างต้น้ แบบทางการเรีียนรู้้� สิ่่�งเหล่่านี้้�เป็็นประโยชน์์ ความรู้้�อีีกส่ว่ นหนึ่่ง� นั้้น� คือื ความรู้�้ คิิดอ่า่ นตามเหตุผุ ลและ แก่่ชาวบ้้าน แต่่ต้้องผ่่านกระบวนการหลายอย่่าง ความเป็น็ จริิง ก็เ็ ป็น็ อีีก 1 ใน 3 ดังั นั้้น� อย่า่ เอาวิชิ าการ ทั้้�งความอดทน ผ่่านหลายสิ่่�งหลายอย่่างทั้้�งที่่�มัันดีี มาเป็น็ ตัวั ตัดั สินิ ในเรื่อ� งของการกระทำ อย่า่ เอาสิ่่ง� ที่เ่� รา เพราะฉะนั้้�น เรารัับราชการ เราต้้องรัับสิ่่�งเหล่่านี้้� ทำแล้้วคิิดว่่าประสบความสำเร็็จมาเป็็นตััวตััดสิินว่่า ไปทำ เพื่่อ� ประโยชน์ข์ องประชาชน เรารับั สิ่่ง� เหล่า่ นี้้ไ� ด้้ สิ่่ง� เหล่า่ นั้้น� จะเป็น็ สิ่่ง� ที่ถ่� ููกต้อ้ ง หรือื อย่า่ เอาจิติ ใจทิฐิ ิมิ านะ หรืือเปล่่า หรือื จะยึึดถืือโดยอ้้างว่่าเป็็นระเบีียบ ยึดึ ถือื ของตัวั เราเองมาตัดั สินิ ใจว่า่ ที่เ่� ราทำนี้้ม� ีเี หตุผุ ลของเราและ โดยอ้้างว่่าเป็็นกฎหมาย แล้้วก็็ไม่่ทำ ทั้้�ง ๆ ที่่�รู้�ว่่า เราถููกต้อ้ ง แต่่ต้อ้ งใช้้ความรู้้�ทั้�ง 3 ส่่วนประกอบกััน ถ้า้ เราทำมันั จะเป็น็ ประโยชน์ก์ ับั ตัวั เราและเป็น็ ประโยชน์์ จึึงทำให้ส้ ิ่ง�่ ที่จ่� ะทำหรือื การแก้ไ้ ขปัญั หาต่า่ ง ๆ เป็น็ ไป แก่ป่ ระชาชน ได้อ้ ย่า่ งมีีประสิิทธิภิ าพ เช่น่ กรณีีศึกึ ษาอ่า่ งเก็บ็ น้้ำใต้ด้ ินิ ถ้้าหากใช้้เฉพาะหลัักวิิชาการก็็จะไม่่ได้้สร้้างแน่่นอน โครงการหรืือต้้นแบบแห่่งการเรีียนรู้้�ที่�่พระองค์์ เพราะทุกุ คนยืนื อยู่่�บนหลักั วิชิ าการ ส่ว่ นหลักั ปฏิบิ ัตั ิกิ าร ทรงสร้า้ งไว้้ 5,151 เรื่อ� ง เราอย่า่ ไปคิิดว่า่ เป็น็ โครงการ ก็เ็ ห็็น ๆ อยู่�ว่ ่า่ มันั รั่่ว� ทำมาเยอะแล้ว้ มันั รั่่�วแบบนี้้เ� ขาก็็ แต่ใ่ ห้ค้ ิิดว่า่ นั่่น� คือื แหล่ง่ รวบรวมความรู้�้ เพราะประชาชน ไม่ท่ ำหรอก แต่ถ่ ้า้ ใช้เ้ หตุผุ ลและความเป็น็ จริงิ ว่า่ มันั รั่่ว� ไป ที่่�ได้้รัับอานิิสงส์์จากการทำโครงการนั้้น� ก็็ได้้รัับความรู้้� ไหน มันั ก็ร็ั่ว� ไปตามโพรงหินิ ซอกหินิ และซอกหินิ โพรงหินิ ไปใช้้ในการดำเนิินชีีวิิตทั้้�งทางตรงและทางอ้้อม มันั ก็ไ็ หลไปลงแม่น่ ้้ำปิิง บางส่ว่ นอาจจะลงลึึกใต้้ดิินเลย อย่่ามััวแต่่ไปคิิดทางตรงอย่่างเดีียวว่่าทำเสร็็จแล้้ว แต่่บางส่่วนก็็ไปผุุดอยู่�่ บางที่�่ ซึ่่�งบางที่่�นั้้�นคืือพื้้�นที่�่ จะต้อ้ งได้ร้ ับั ประโยชน์์ พระองค์ม์ ีีสายพระเนตรกว้า้ งไกล ที่ช่� าวบ้า้ นเขาอาศัยั อยู่�่ เขาฉลาดและมีีภููมิปิ ัญั ญาดั้้ง� เดิมิ มากกว่่านั้้�น ทำเสร็็จแล้้วลููกหลานก็็ได้้รัับประโยชน์์ รู้�ว่่าตรงนี้้�มีีน้้ำก็็ไปขุุดใช้้ อย่่างนี้้�เป็็นต้้น เพราะฉะนั้้�น ทั้้�งในแง่่ของการดำเนิินชีีวิิตและการปรัับความเป็็นอยู่่� ต้อ้ งใช้เ้ หตุผุ ลและความเป็น็ จริงิ ใช้ท้ั้้ง� 3 อย่า่ ง อย่า่ ไปคิดิ ของประชาชน ทรงเรีียนรู้้�จากสิ่่�งที่่�พระองค์์เห็็นว่่า ว่่าใช้้อย่่างเดีียวแล้้วจะทำให้้ตััดสิินใจในเรื่�องสิ่่�งต่่าง ๆ เป็น็ สิ่่ง� ที่ด่� ีี จากสิ่่ง� ที่ป่� ระชาชนทำแล้ว้ ประสบความสำเร็จ็ ได้ท้ ั้้�งหมด หลัังจากที่�่พระองค์์มีีพระราชดำริิแก่่พวกเขาได้้ลอง นำไปทำแล้้วเกิิดประโยชน์์ พระองค์ท์ รงนำสิ่่�งเหล่่านั้้น� 33วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

พฒั นาทุกมิตอิ ยา่ งย่ังยืน ด้วยความพอเพียง เพื่อประโยชนส์ ขุ ของประชาชน แนวคิดิ การพัฒั นามีีหลากหลายเรื่อ� ง ตั้้ง� แต่น่ ้้ำหยดแรก พระราชกรณีียกิิจของพระองค์์คืือครองประเทศ ที่�่มาจากฟ้้าไหลผ่่านไปจนถึึงทะเล มีีแนวพระราชดำริิ ครองแผ่น่ ดิินสยาม ทั้้ง� นี้้เ� พื่่อ� ประโยชน์ส์ ุขุ ของพวกเรา ที่�่พระบาทสมเด็็จพระมหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช ทุกุ คน เพราะฉะนั้้น� ไม่ม่ ีีทางเลือื ก พระองค์ท์ รงงานเพื่่อ� บรมนาถบพิติ ร รับั สั่่ง� ไว้ท้ ี่ก่� ่อ่ ให้เ้ กิดิ ประโยชน์แ์ ก่ป่ ระชาชน เราทุกุ คน จะคนรุ่่�นใหม่ห่ รือื คนรุ่่�นเก่า่ อยู่ท่� ี่ค่� วามคิดิ ของคน ชาวไทยทั้้ง� สิ้้�น แนวพระราชดำริทิ างด้า้ นการพัฒั นาดิิน ทำไมต้อ้ งไปคิดิ ว่า่ ใหม่ห่ รือื เก่า่ ? ถ้า้ เราคิดิ ว่า่ ทุกุ อย่า่ งล้ว้ นมีี ซึ่่ง� ทำให้ด้ ินิ ดีีขึ้้น� ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ ดินิ เปรี้ย� ว ดินิ ดาน ดินิ เสื่่อ� มโทรม การเปลี่ย่� นแปลง การเปลี่ย�่ นแปลงเป็น็ ธรรมชาติิ ตอนนี้้� ในรููปแบบต่่าง ๆ แนวพระราชดำริิเกี่�่ยวกัับปััญหาน้้ำ เขาทำอะไรเราก็เ็ รีียนรู้้�เข้า้ ใจในสิ่่ง� เหล่า่ นั้้น� จะไปบอกว่า่ ทั้้ง� น้้ำท่่วม น้้ำแล้ง้ น้้ำเสีีย ว่่าจะทำอย่่างไรให้้ดีีขึ้้�น ให้้ อย่่ามอง อย่่าคิิด คงไม่่ได้้ แต่่ให้้หัันมาปรัับที่�่ความ ประชาชนสามารถใช้้ประโยชน์์ได้้ น้้ำเสีียแก้้ไขอย่่างไร คิดิ ของตััวเอง วิธิ ีีคิดิ อยู่ท่� ี่�่ตรงนี้้ต� ่า่ งหาก ถ้า้ คุุณไปเอา ถ้้าขาดแคลนน้้ำทำอย่า่ งไรให้ม้ ีีน้้ำ โดยคิดิ สิ่่ง� ต่า่ ง ๆ ให้้ ความคิิดกำหนดกรอบแล้ว้ ทำไปตามนั้้�น การพััฒนา มัันง่่าย แนวพระราชดำริิการพััฒนาด้้านป่่าก็็เช่่นกััน ก็จ็ ะอยู่�แค่่ในกรอบที่�่คุณุ คิิด ดังั นั้้น� ต้้องเข้้าใจเปิิดใจ เอาต้้นไม้้ไปปลููกแล้้วถ้้าตาย ก็็ศึึกษาหาสาเหตุุและ เป็็นหลัักข้้อหนึ่่�งที่�่พระองค์์รัับสั่่�งไว้้ เปิิดใจ ทำใจให้้ หาวิิธีีการที่�่เหมาะสม แนวพระราชดำริทิ างด้้านพัฒั นา กว้า้ ง พร้อ้ มรับั การเปลี่ย�่ นแปลงที่เ่� กิิดขึ้น้� นั่่น� ก็ค็ ือื สิ่ง�่ ที่่� พลังั งานก็เ็ หมือื นกันั ไบโอดีีเซลที่พ�่ ระองค์ร์ ับั สั่่ง� ไว้ต้ ั้้ง� แต่่ อยู่�ในคำว่า่ เศรษฐกิิจพอเพีียงหรือื ปรัชั ญาของเศรษฐกิิจ เมื่่�อ 40 กว่า่ ปีีที่แ�่ ล้้ว วิธิ ีีคิดิ ง่่ายนิดิ เดีียว ประเทศไทย พอเพีียง ทำอะไรที่พ�่ อดีี ทำอะไรที่ม�่ ีเี หตุผุ ล แล้ว้ ก็พ็ ร้อ้ มรับั เป็น็ เมือื งเกษตรกรรม สิ่่ง� ที่จ�่ ะทำให้ส้ ามารถพึ่่ง� พาตนเอง การเปลี่�่ยนแปลงที่่�จะเกิิดขึ้้�น นั่่�นก็็คืือมีีภููมิิคุ้้�มกัันหรืือ ได้ก้ ็็คืือสิ่่�งที่่�อยู่ใ�่ นดิิน เราไม่ม่ ีีบ่่อน้้ำมันั ที่จ่� ะเจาะออกมา ความพร้้อมรัับการเปลี่่�ยนแปลง เพราะเราไม่่รู้�ว่่าการ แล้้วใช้ไ้ ด้้ แต่่เรามีีทรัพั ยากรอื่่น� ที่ส่� ามารถใช้ท้ ดแทนได้้ เปลี่ย�่ นแปลงจะมาจากวิธิ ีีไหนหรือื ด้า้ นไหน แต่เ่ ราพร้อ้ ม และพอเพีียงต่่อการดำเนิินชีีวิิตในระดัับครััวเรืือน ที่จ่� ะรับั ความเปลี่ย�่ นแปลง แล้ว้ ก็ต็ ้อ้ งมีคี วามรู้้� อย่า่ งที่ไ�่ ด้้ ซึ่่�งทำให้้ประชาชนไม่่เดืือดร้้อน แม้้จะไม่่ใช่่ทั้้�งประเทศ พููดไปแล้้วเกี่ย่� วกับั ความรู้้� 3 ส่่วน ทำอะไรต้อ้ งมีีเหตุุผล แต่ก่ ็เ็ ป็น็ ส่ว่ นใหญ่่ จะเห็น็ ได้ว้ ่า่ แนวคิดิ ที่น�่ ่า่ สนใจมีีมากมาย เหตุผุ ลบนความจริงิ เช่น่ ถ้า้ เราต้อ้ งการให้ช้ าวบ้า้ นใช้น้ ้้ำ แต่่จะทำหรืือไม่่ก็็เป็็นต้้องมาพิิจารณากััน เพราะฉะนั้้�น แต่เ่ ขามีีศักั ยภาพอยู่อ่� ย่า่ งจำกัดั ก็ต็ ้อ้ งเลือื กสิ่่ง� ที่เ�่ หมาะสมกับั แนวพระราชดำริิในเรื่่อ� งต่า่ ง ๆ ที่พ่� ระองค์ท์ รงงาน ไม่ว่ ่า่ ชีีวิติ ความเป็น็ อยู่่� ไม่เ่ ช่น่ นั้้น� เขาต้อ้ งรับั ผิดิ ชอบและเป็น็ ทุกุ ข์์ ใช้ป้ าล์ม์ น้้ำมันั ใช้อ้ ะไรก็ส็ ุดุ แล้ว้ แต่่ ล้ว้ นเป็น็ เรื่่อ� งที่อ่� ยู่� ถ้า้ เขามีีปัจั จัยั ดั้้ง� เดิมิ อะไรอยู่่�ก็ใ็ ห้เ้ ขาใช้ต้ ่อ่ ไป ที่ส่� ำคัญั ต้อ้ ง บนพื้้น� ฐานของแนวพระราชดำริิในเรื่่อ� งความพอเพีียง สอนให้้เขารัับการเปลี่่�ยนแปลงที่จ�่ ะเกิิดขึ้�น้ สิ่่�งเหล่า่ นี้้� พึ่่ง� พาตนเอง ไม่ท่ ำให้เ้ ดือื ดร้อ้ น แม้ม้ ีีผลกระทบเกิิดขึ้น้� ที่�่พระองค์ท์ รงสอนสอดแทรกไปในโครงการอัันเนื่่อ� ง จากภายนอก เราก็ไ็ ม่ไ่ ด้เ้ ดือื ดร้อ้ นอะไรมากกว่า่ คนอื่่น� มาจากพระราชดำริิ และที่ส่� ำคัญั ยิ่ง�่ กว่า่ นั้้น� ก็ค็ ือื คนเรา ต้อ้ งมีีคุณุ ธรรม เมื่่อ� คุณุ ธรรมดีี จริิยธรรมก็ด็ ีี การแสดง ถ้้าเราต้้องการที่่�จะทำเพื่่�อประชาชนไทย ก็็ไม่่มีี ออกมาจากจิิตใจก็็ดีี และไม่่ใช้้ความคิิดตนเองไป ความจำเป็็นที่่�จะต้้องเลืือกพื้้�นที่่�เป้้าหมาย จากพื้้�นที่่� ตััดสิินใคร กว่า่ 513,120 ตารางกิิโลเมตร ของประเทศไทยนั้้น� 34 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ติิดตามและขัับเคลื่�่อนโครงการอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ วันั พุุธที่่� ๗ กันั ยายน ๒๕๖๕ พลอากาศเอก ชลิิต พุุกผาสุุข โปรดเกล้า้ ฯ รับั ไว้เ้ ป็น็ โครงการอันั เนื่อ�่ ง ที่่�ประสบความเดืือดร้้อนจากปััญหา องคมนตรีี ประธานอนุกุ รรมการติดิ ตาม มาจากพระราชดำริิ เพื่่�อช่่วยเหลืือ อุุทกภััย น้้ำท่่วมขัังบ้้านเรืือนและพื้้�นที่�่ แ ล ะ ขัั บ เ ค ลื่�่ อ น โ ค ร ง ก า ร อัั น เ นื่�่ อ ง ราษฎรหมู่ท�่ ี่�่ ๙ บ้า้ นสะพานหินิ หมู่ท�่ ี่�่ ๔ การเกษตร รวมทั้้�งบริิเวณพื้้�นที่่� มาจากพระราชดำริิในพื้้�นที่�่ภาคกลาง บ้้านหลั่่�น และหมู่�่ที่่� ๕ บ้้านห้้วยยาง วัดั โพธิ์น�์ ิมิ ิติ เป็น็ ประจำทุกุ ปีี พร้อ้ มด้ว้ ย พลอากาศเอก จอม รุ่่ง� สว่า่ ง รวมทั้้ง� พระภิกิ ษุวุ ัดั โพธิ์น์� ิมิ ิติ ตำบลท่า่ ฉนวน องคมนตรีี รองประธานอนุกุ รรมการฯ และคณะอนุุกรรมการฯ เดิินทางไปยััง เขื่อ�่ นเจ้า้ พระยา อำเภอสรรพยา จังั หวัดั ชัยั นาท โอกาสนี้้� รับั ฟังั การบรรยายสรุปุ สถานการณ์์น้้ำ การบริิหารจััดการน้้ำ ของโครงการเขื่อ�่ นเจ้า้ พระยา รวมถึงึ การ คาดการณ์ป์ ริมิ าณน้้ำฝน ในช่่วงบ่่าย องคมนตรีีและคณะฯ เดิินทางไปยัังโครงการแก้้มลิิงท่่าฉนวน พร้้อมระบบระบายน้้ำอัันเนื่่�องมาจาก พระราชดำริิ อำเภอมโนรมย์์ จัังหวััด ชััยนาท ซึ่่�งพระบาทสมเด็็จพระบรม ชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิติ ร ทรงพระกรุณุ า วันั พฤหัสั บดีที ี่่� ๘ กันั ยายน ๒๕๖๕ พลอากาศเอก ชลิิต พุุกผาสุุข องคมนตรีี ประธานอนุุกรรมการติิดตามและขัับเคลื่�่อนโครงการ อัั น เ นื่�่ อ ง ม า จ า ก พ ร ะ ร า ช ด ำ ริิ ใ น พื้้� น ที่�่ ภ า ค ก ล า ง พร้้อมด้้วย พลอากาศเอก จอม รุ่่ง� สว่่าง องคมนตรีี รองประธานอนุุกรรมการฯ และคณะอนุุกรรมการฯ เดินิ ทางไปติดิ ตามและตรวจเยี่ย่� มโครงการจัดั หาแหล่ง่ น้้ำ สนับั สนุนุ พื้้น� ที่ต�่ ำบลดอนดึงึ อันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ อำเภอบ้้านหมี่่� จัังหวััดลพบุุรีี ซึ่�่งพระบาทสมเด็็จ พระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร ทรงพระกรุณุ าโปรดเกล้า้ โปรดกระหม่อ่ ม รัับโครงการพััฒนาแหล่่งน้้ำคลองห้้วยตาเหลืือง คลองหนองกระสังั ข์์ และแก้ม้ ลิงิ สระหลวง ไว้เ้ ป็น็ โครงการ อัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ เพื่่�อช่่วยเหลืือราษฎร ซึ่่�งประสบความเดืือดร้้อนจากการขาดแคลนน้้ำในการ อุุปโภคบริิโภคและทำการเกษตร โดยคณะกรรมการ พิิเศษเพื่่�อประสานงานโครงการอัันเนื่�่องมาจาก พระราชดำริิ (กปร.) ได้้ให้้การสนัับสนุุนงบประมาณ แก่ก่ รมชลประทาน ติิดตามและขับั เคลื่อ่� นโครงการอันั เนื่�่องมาจากพระราชดำริิ 35วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

วัันศุุกร์ท์ ี่่� ๑๖ กันั ยายน ๒๕๖๕ นายจรัลั ธาดา กรรณสูตู องคมนตรีี พร้อ้ มเยี่ย�่ มประชาชน รับั ทราบผลกระทบ โปรดเกล้้าโปรดกระหม่่อม รัับไว้้เป็็น ประธานอนุุกรรมการติิดตามและ จากปััญหาอุุทกภััยเพื่�่อหาทางแก้้ไข โครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ขัับเคลื่�่อนโครงการอัันเนื่่�องมาจาก ในระยะยาวต่่อไป ต่่อจากนั้้�นเดิินทาง ตามที่�่ราษฎรบ้้านราษฎร์์เจริิญ ตำบล พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ�่ าคตะวันั ออกเฉีียง ไปยังั โครงการก่อ่ สร้า้ งสถานีีสููบน้้ำด้ว้ ย อ่า่ งศิลิ า อำเภอพิบิ ููลมังั สาหาร จังั หวัดั เหนืือ และคณะอนุกุ รรมการฯ เดินิ ทาง ไฟฟ้า้ บ้า้ นราษฎร์เ์ จริญิ พร้อ้ มระบบส่ง่ น้้ำ อุุบลราชธานีี ขอพระราชทานความ ไปยังั สถานีีวัดั น้้ำ M7 บริเิ วณเชิงิ สะพาน อัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ อำเภอ ช่ว่ ยเหลืือ เนื่อ่� งจากขาดแคลนน้้ำสำหรับั เสรีีประชาธิปิ ไตย ในเขตเทศบาลนคร พิิบููลมัังสาหาร จัังหวััดอุุบลราชธานีี อุปุ โภคบริโิ ภค และทำการเกษตร อุุบลราชธานีี จัังหวััดอุุบลราชธานีี รัับฟัังสรุุปผลการดำเนิินงาน โดย เพื่่�อรัับฟัังบรรยายสรุุปสถานการณ์์น้้ำ พระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่�่หัวั ทรงพระกรุณุ า จากนั้้น� เดินิ ทางไปยังั สำนักั งานชลประทานที่�่ ๗ อำเภอเมืืองอุุบลราชธานีี รัับฟััง บรรยายสรุปุ สถานการณ์น์ ้้ำในเขตพื้้น� ที่�่ ลุ่�มน้้ำชีี และลุ่�มน้้ำมููล สถานการณ์น์ ้้ำ ในปัจั จุบุ ันั แนวโน้ม้ และปัจั จัยั ความเสี่ย�่ ง ที่อ�่ าจก่อ่ ให้เ้ กิดิ ปัญั หาอุทุ กภัยั แผนงาน และการเตรีียมความพร้้อมรองรัับ สถานการณ์ห์ ากเกิดิ อุทุ กภัยั ช่ว่ งบ่า่ ยเดินิ ทางไปยังั พื้้น� ที่ท่� ี่ป�่ ระสบ ปัญั หาน้้ำท่ว่ มซ้้ำซาก (ชุมุ ชนห้ว้ ยม่ว่ ง) ใ น เ ข ต เ ท ศ บ า ล น ค ร อุุ บ ล ร า ช ธ า นีี วัันเสาร์ท์ ี่่� ๑๗ กัันยายน ๒๕๖๕ แต่เ่ นื่อ่� งจากสถานการณ์ก์ ารแพร่ร่ ะบาด เครืือข่่ายในการพััฒนาตามแนว ของโรคติดิ เชื้้อ� ไวรัสั โคโรนา ๒๐๑๙ จึงึ ยังั พระราชดำริิและปรััชญาของเศรษฐกิิจ นายจรัลั ธาดา กรรณสูตู องคมนตรีี ไม่่ได้้มีีพิิธีีมอบประกาศนีียบััตรและ พอเพีียง สืืบสาน รักั ษา และต่อ่ ยอด ที่่�ปรึึกษาคณะกรรมการพิิเศษเพื่่�อ เข็ม็ วิทิ ยฐานะ ดังั นั้้น� ในปีนีี้้จ� ึงึ มีีพิธิ ีีมอบ โครงการอัันเนื่่�องมาจาพระราชดำริิ ประสานงานโครงการอัันเนื่�่องมาจาก ประกาศนีียบััตรและเข็็มวิิทยฐานะ ขยายผลเพื่่�อสร้้างความอยู่�่ ดีีมีีสุุข พระราชดำริิ เป็็นประธานพิิธีีมอบ พร้อ้ มกันั ทั้้ง� ๓ หลักั สููตร ให้แ้ ก่ป่ ระชาชนทุกุ ภาคส่ว่ น ตามพระราช ประกาศนีียบัตั รและเข็ม็ วิทิ ยฐานะโครงการ โอกาสนี้้� องคมนตรีีได้้กล่่าวให้้ ปณิิธานพระบาทสมเด็็จพระเจ้้าอยู่�่ หััว เสริิมสร้้างความรู้้�สู่�ความสััมพัันธ์์เพื่�่อ โอวาทโดยขอให้ท้ ุกุ คนเป็น็ ส่ว่ นหนึ่่ง� ของ สืืบไป ขับั เคลื่อ่� นการพัฒั นาตามแนวพระราชดำริิ และปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ครั้ง� ที่่� ๖ พ.ศ. ๒๕๖๕ ณ ห้อ้ งประชุมุ สังั คีีตวัฒั นา สถาบันั ดนตรีีกัลั ยาณิวิ ัฒั นา ซอยอรุณุ อมริินทร์์ ๓๖ แขวงบางยี่่�ขันั เขตบางพลัดั กรุุงเทพฯ การมอบประกาศนีียบััตรและเข็็ม วิิทยฐานะในวัันนี้้�มีีผู้้�สำเร็็จการศึึกษา อบรมทั้้ง� ๒ หลักั สููตร รวม ๓ รุ่�น จำนวน ๑๖๑ คน ประกอบด้ว้ ย ผู้�สำเร็จ็ การศึกึ ษา อบรมหลักั สููตร นบร. รุ่�นที่่� ๙ จำนวน ๕๒ คน หลักั สููตร นบร. รุ่�นที่�่ ๑๐ จำนวน ๕๗ คน และหลักั สููตร พพร. รุ่�นที่�่ ๙ จำนวน ๕๒ คน ทั้้ง� นี้้ห� ลักั สููตร นบร. รุ่�นที่�่ ๙ นั้้น� ได้ด้ ำเนินิ การในปีี ๒๕๖๔ 36 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำำ�เดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

วันั อัังคารที่�่ ๑๑ ตุลุ าคม ๒๕๖๕ นายพลากร สุวุ รรณรัฐั องคมนตรีี ป ร ะ ธ า น อนุุ ก ร ร ม ก า ร ติิ ด ต า ม แ ล ะ ขัับเคลื่่�อนโครงการอัันเนื่�่องมาจาก พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ�่ าคเหนืือ พร้อ้ มด้ว้ ย คณะอนุุกรรมการฯ เดิินทางไปยััง โครงการอ่่างเก็็บน้้ำห้้วยแม่่เย๊๊าะพร้้อม ระบบส่ง่ น้้ำอันั เนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ อำเภอเถินิ จังั หวัดั ลำปาง เพื่อ�่ ติดิ ตาม ตรวจเยี่ย�่ มโครงการ โดยรับั ฟังั บรรยาย สรุปุ ผลการดำเนินิ งาน พร้อ้ มตรวจเยี่ย่� ม โครงการและเยี่ย่� มกลุ่�มผู้�ใช้น้ ้้ำ โครงการ ต่อ่ มาองคมนตรีีและคณะฯ เดินิ ทาง การก่อ่ สร้า้ งแล้ว้ เสร็จ็ เมื่อ�่ เดืือนสิงิ หาคม อ่า่ งเก็บ็ น้้ำห้ว้ ยแม่เ่ ย๊า๊ ะฯ มีีขนาดความจุุ ไปยังั สำนักั สงฆ์น์ าเบี้้ย� รับั ฟังั ผลสัมั ฤทธิ์�์ ๒๕๖๕ ที่ผ่� ่า่ นมา ซึ่ง�่ ช่ว่ ยให้ร้ าษฎร ๒ ๖๘๓,๐๐๐ ลููกบาศก์์เมตร ปััจจุุบััน จากหน่ว่ ยงานต่า่ ง ๆ พร้อ้ มทั้้ง� พบปะพููด หมู่�่ บ้า้ น ประกอบด้ว้ ยบ้า้ นนาเบี้้ย� และ สามารถช่่วยเหลืือราษฎร ๓ หมู่�่ บ้้าน คุุยกัับชาวบ้้านที่�่ได้้รัับผลประโยชน์์จาก บ้้านนาเบี้้�ยหลวง ตำบลนาโป่่ง มีีน้้ำ ของตำบลเวีียงมอก อำเภอเถินิ จังั หวัดั โครงการแก้ม้ ลิงิ บ้า้ นนาเบี้้ย� พร้อ้ มระบบ อุปุ โภคบริโิ ภค จำนวนรวม ๑,๑๙๓ คน ลำปาง มีีน้้ำอุปุ โภคบริโิ ภค จำนวนรวม ส่่งน้้ำอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ๓๒๑ ครััวเรืือน และพื้้�นที่�่การเกษตร ๓,๑๑๕ คน ๖๙๖ ครัวั เรืือน และช่ว่ ยเหลืือ อำเภอเถิิน จัังหวััดลำปาง โดยในปีี ประมาณ ๕๐๐ ไร่่ ปัจั จุบุ ันั มีีกลุ่�มผู้�ใช้น้ ้้ำ พื้้�นที่่�การเกษตรในฤดููฝนได้้ประมาณ ๒๕๖๔ กปร. ได้ส้ นับั สนุนุ งบประมาณ จำนวน ๑ กลุ่�ม คืือ กลุ่�มผู้�ใช้น้ ้้ำแก้ม้ ลิงิ ๑,๐๐๐ ไร่่ ในช่ว่ งหน้า้ แล้ง้ ๔๐๐ ไร่่ ให้้กรมชลประทานในการก่่อสร้้างฝาย บ้า้ นนาเบี้้ย� มีีสมาชิกิ จำนวน ๒๖๕ ราย ราษฎรมีีการรวมกลุ่�มเพื่อ�่ บริหิ ารจัดั การ คอนกรีีต พร้้อมอาคารประกอบ เพื่่�อ ร่่วมกัันบริิหารจััดการน้้ำตลอดจน น้้ำให้เ้ กิดิ ประโยชน์ส์ ููงสุดุ จำนวน ๑ กลุ่�ม ผันั น้้ำเข้า้ สู่�่พื้น� ที่ก�่ ักั เก็บ็ น้้ำ และส่ง่ น้้ำไป ช่ว่ ยกันั ดููแลรักั ษาแหล่ง่ น้้ำให้เ้ กิดิ ประโยชน์์ โดยมีีสมาชิกิ จำนวน ๑๖๐ ราย ยัังพื้้�นที่่�เพาะปลููกของเกษตรกรในพื้้�นที่่� อย่า่ งยั่่ง� ยืืนต่อ่ ไป วันั พุธุ ที่่� ๑๒ ตุลุ าคม ๒๕๖๕ พระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชิินีีนาถ ของฟาร์์มตััวอย่่างฯ พร้้อมพบปะ บ้้านแม่่ตุุงติิง อำเภอสะเมิิง จัังหวััด เยี่�่ยมเยีียนราษฎรถึึงชีีวิิตความเป็็นอยู่�่ นายพลากร สุวุ รรณรัฐั องคมนตรีี เชีียงใหม่่ เพื่อ�่ เชิญิ สิ่่ง� ของพระราชทาน และเยี่่�ยมชมผลผลิิต ผลิิตภััณฑ์์ของ ประธานอนุุกรรมการติิดตามและ และเสื้้�อกัันหนาวสำหรัับเด็็ก จาก ราษฎรที่่�ได้้รัับการพััฒนา ต่่อยอด ขัับเคลื่่�อนโครงการอัันเนื่�่องมาจาก พระบาทสมเด็็จพระเจ้้าอยู่�่ หััว ไปมอบ จากฟาร์ม์ ตัวั อย่า่ งฯ พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ่� าคเหนืือ พร้อ้ มด้ว้ ย แก่ผู่้�ปฏิบิ ัตั ิงิ าน ราษฎรและเด็ก็ ในพื้้น� ที่่� ต่อ่ มาในช่ว่ งบ่า่ ย คณะได้เ้ ดินิ ทาง คณะอนุุกรรมการฯ และมููลนิิธิิราช ใกล้เ้ คีียง ไปยัังโครงการประตููระบายน้้ำบ้้านแม่่ปููคา ประชานุเุ คราะห์์ ในพระบรมราชููปถัมั ภ์์ โอกาสนี้้� องคมนตรีีได้้รัับฟััง พร้้อมระบบส่่งน้้ำอัันเนื่่�องมาจาก เดิินทางไปยัังฟาร์์มตััวอย่่างในสมเด็็จ บรรยายสรุปุ และติดิ ตามผลการดำเนินิ งาน พระราชดำริิ อำเภอสันั กำแพง จังั หวัดั เชีียงใหม่่ การนี้้� รัับฟัังบรรยายสรุุป และตรวจเยี่่�ยมโครงการ พร้้อมพบปะ เยี่่�ยมเยีียนราษฎรและกลุ่ �มผู้ �ใช้้น้้ำเพื่่�อ รับั ทราบชีีวิติ ความเป็น็ อยู่�่ รวมถึงึ ปัญั หา และอุปุ สรรคในการได้ร้ ับั ประโยชน์จ์ าก โครงการ 37วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำำ�เดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

วัันอังั คารที่�่ ๒๕ ตุุลาคม ๒๕๖๕ พลอากาศเอก ชลิิต พุุกผาสุุข ๒๖ ล้า้ นลููกบาศก์เ์ มตรต่อ่ วันั ซึ่ง่� ช่ว่ ยลด นอกจากนี้้�ยัังช่่วยป้้องกัันไม่่ให้้ องคมนตรีี ประธานอนุกุ รรมการติดิ ตาม ผลกระทบน้้ำท่่วมพื้้�นที่�่บริิเวณริิมฝั่่�ง น้้ำเค็็มรุุกล้้ำผ่่านประตููระบายน้้ำเข้้าไป และขัับเคลื่่�อนโครงการอัันเนื่�่องมาจาก แม่่น้้ำเจ้้าพระยาตั้้�งแต่่อำเภอบางไทร ซึ่ง�่ จะส่ง่ ผลกระทบต่อ่ กิจิ กรรมการใช้น้ ้้ำ พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ่� าคกลาง พร้อ้ มด้ว้ ย จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยาลงมาถึึง ในแม่น่ ้้ำเจ้า้ พระยา และยังั ช่ว่ ยเก็บ็ กักั น้้ำ พลอากาศเอก จอม รุ่่ง� สว่า่ ง องคมนตรีี จัังหวััดสมุุทรปราการ รวมถึึงในเขต ไว้ใ้ ช้ใ้ นช่ว่ งหน้า้ แล้ง้ อีีกด้ว้ ย รองประธานอนุุกรรมการฯ และคณะ กรุงุ เทพมหานครและปริมิ ณฑล อนุกุ รรมการฯ เดินิ ทางไปยังั โครงการ ประตููระบายน้้ำคลองลััดโพธิ์�์อัันเนื่่�อง มาจากพระราชดำริิ อำเภอพระประแดง จัังหวััดสมุุทรปราการ เพื่�่อติิดตาม สถานการณ์น์ ้้ำและการบริหิ ารจัดั การน้้ำ ด้า้ นการบริหิ ารจัดั การน้้ำของโครงการ ประตููระบายน้้ำคลองลัดั โพธิ์ฯ�์ สามารถ เพิ่่�มประสิิทธิิภาพการระบายน้้ำของ แม่่น้้ำเจ้้าพระยาลงอ่่าวไทยในช่่วง น้้ำหลากโดยร่น่ ระยะทางจาก ๑๘ กิโิ ลเมตร ใช้เ้ วลา ๕ ชั่่ว� โมง เหลืือ ๖๐๐ เมตร ใช้เ้ วลา ๑๐ นาทีี โดยมีีประตููระบายน้้ำ คลองลััดโพธิ์์�ทำหน้้าที่�่ระบายน้้ำได้้ ประมาณวันั ละ ๑๗ ชั่่ว� โมง ปริมิ าณน้้ำ วันั พฤหัสั บดีที ี่่� ๒๗ ตุลุ าคม ๒๕๖๕ ส่่งน้้ำอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ท่่าชนะ ซึ่่�งประสบความเดืือดร้้อน ตำบลประสงค์์ อำเภอท่า่ ชนะ จังั หวัดั ขาดแคลนน้้ำสำหรับั อุปุ โภคบริโิ ภคและ พลเอก กัมั ปนาท รุดุ ดิษิ ฐ์์ องคมนตรีี สุรุ าษฎร์ธ์ านีี รับั ฟังั บรรยายสรุปุ ผลการ ทำการเกษตรในช่ว่ งหน้า้ แล้ง้ จึงึ ได้ข้ อ ประธานอนุุกรรมการติิดตามและ ดำเนินิ งาน พร้อ้ มทั้้ง� พบปะเยี่ย�่ มราษฎร พระราชทานโครงการก่อ่ สร้า้ งฝายทดน้้ำ ขัับเคลื่่�อนโครงการอัันเนื่�่องมาจาก ผู้�ได้ร้ ับั ประโยชน์์ และตรวจเยี่ย�่ มสภาพ และท่อ่ ส่ง่ น้้ำ จากนั้้น� องคมนตรีี และ พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ�่ าคใต้้ ประชุมุ ติดิ ตาม พื้้น� ที่โ�่ ครงการฝายบ้า้ นปลายน้้ำตกพร้อ้ ม คณะฯ เดิินทางไปยัังโครงการฝาย ผลการดำเนิินงานโครงการอัันเนื่�่อง ระบบส่ง่ น้้ำฯ ซึ่ง่� พระบาทสมเด็จ็ พระบรม บ้้านเขาเพ-ลา และสถานีีสููบน้้ำพร้้อม มาจากพระราชดำริิในเขตพื้้�นที่�่จัังหวััด ชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดช ระบบท่อ่ ส่ง่ น้้ำอันั เนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ สุุราษฎร์์ธานีี ณ ห้้องประชุุมของ มหาราช บรมนาถบพิติ ร ทรงพระกรุณุ า ตำบลสมอทอง อำเภอท่า่ ชนะ จังั หวัดั ท่า่ อากาศยานทหารกองบินิ ๗ อำเภอ โปรดเกล้า้ ฯ รับั ไว้เ้ ป็น็ โครงการอันั เนื่อ่� ง สุรุ าษฎร์ธ์ านีี รับั ฟังั ผลการดำเนินิ งาน พุนุ พินิ จังั หวัดั สุรุ าษฎร์ธ์ านีี ในช่ว่ งบ่า่ ย มาจากพระราชดำริิ เมื่่�อวัันที่�่ ๒๘ จากหน่่วยงานต่่าง ๆ ในการสนอง องคมนตรีี และคณะฯ เดิินทางไปยััง มิิถุุนายน ๒๕๔๘ ตามที่�่ราษฎรบ้้าน พระราชดำริิ พระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่�่ หัวั โครงการฝายบ้า้ นปลายน้้ำตกพร้อ้ มระบบ ท่า่ ใหม่่ หมู่ท�่ ี่�่ ๑๗ ตำบลประสงค์์ อำเภอ ซึ่ง�่ ทรงพระกรุณุ าโปรดเกล้า้ ฯ รับั โครงการ ฝายบ้า้ นเขาเพ-ลา และสถานีีสููบน้้ำพร้อ้ ม ระบบท่อ่ ส่ง่ น้้ำ ไว้เ้ ป็น็ โครงการอันั เนื่อ�่ ง มาจากพระราชดำริิ เมื่่�อวัันที่่� ๑๓ กุุมภาพัันธ์์ ๒๕๖๔ ตามที่่�ราษฎร บ้า้ นเขาเพ-ลา หมู่ท�่ ี่�่ ๙ ตำบลสมอทอง อำเภอท่า่ ชนะ ซึ่ง�่ ประสบความเดืือดร้อ้ น ขาดแคลนน้้ำสำหรับั อุปุ โภคบริโิ ภคและ ทำการเกษตรในช่ว่ งหน้า้ แล้ง้ ในตำบล สมอทอง และตำบลประสงค์์ จึึงได้้ ขอพระราชทานโครงการก่่อสร้้างฝาย หรืืออ่า่ งเก็บ็ น้้ำพร้อ้ มระบบส่ง่ น้้ำ 38 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำำ�เดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

วันั อาทิติ ย์ท์ี่�่ ๖ พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ พลอากาศเอก ชลิิต พุุกผาสุุข องคมนตรีี ประธานอนุกุ รรมการติดิ ตาม และขัับเคลื่่�อนโครงการอัันเนื่่�องมาจาก พระราชดำริิในพื้้�นที่่�ภาคกลาง และ พลอากาศเอก จอม รุ่่ง� สว่า่ ง องคมนตรีี รองประธานอนุุกรรมการฯ พร้้อมด้้วย คณะอนุุกรรมการฯ เดิินทางไปติิดตาม ความก้้าวหน้้าการดำเนิินงานปรัับปรุุง สนามบินิ ท่า่ ใหม่่ อำเภอท่า่ ใหม่่ จังั หวัดั จันั ทบุรุ ีี ให้เ้ ป็น็ สนามบินิ ตามมาตรฐาน สากล คาดว่า่ จะแล้ว้ เสร็จ็ ตามเป้า้ หมาย ในเดืือนกุมุ ภาพันั ธ์์ ๒๕๖๖ อำเภอสอยดาว จังั หวัดั จันั ทบุรุ ีี เนื่อ่� งจาก ทรงพระกรุุณาโปรดเกล้้าฯ รัับไว้้เป็็น ช่่วงบ่่าย องคมนตรีีและคณะ ประสบปััญหาขาดแคลนน้้ำ สำหรัับ โครงการอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ เดิินทางไปติิดตามความก้้าวหน้้า อุุปโภคบริิโภคและทำการเกษตร โดย เมื่�่อวัันที่�่ ๗ พฤศจิิกายน ๒๕๖๔ โครงการชลประทานขนาดเล็็กที่่� ๙ กรมชลประทานกำหนดแนวทางที่จ่� ะให้้ เพื่�่อช่่วยเหลืือราษฎรซึ่�่งขาดแคลนน้้ำ ฝายปะตง ตำบลทรายขาว อำเภอสอยดาว ความช่่วยเหลืือในลัักษณะโครงการ สำหรัับอุุปโภคบริิโภค และการเกษตร จัังหวััดจัันทบุุรีี ในขั้้�นต้้นมีีแผนที่่�จะ ขุดุ สระเก็บ็ น้้ำ (แก้ม้ ลิงิ ) และเพิ่่ม� น้้ำต้น้ ทุนุ ต่่อมาองคมนตรีีและคณะ รัับฟััง ดำเนินิ การปรับั ปรุงุ ฝายให้ม้ ีีประสิทิ ธิภิ าพ โดยขุุดลอกแหล่่งน้้ำในพื้้�นที่่� จากนั้้�น ผลการดำเนิินงานโครงการพััฒนา มากยิ่่�งขึ้้�น ในการนี้้� ได้้ติิดตามความ ได้ต้ ิดิ ตามการดำเนินิ โครงการอ่า่ งเก็บ็ น้้ำ แหล่ง่ น้้ำขนาดกลางอ่า่ งเก็บ็ น้้ำห้ว้ ยสะตอ ก้้าวหน้้าการดำเนิินงาน กรณีีราษฎร คลองตาพลายอันั เนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ ตำบลหนองบอน อำเภอบ่อ่ ไร่่ จังั หวัดั ตราด ถวายฎีีกาขอพระราชทานโครงการ ตำบลทรายขาว อำเภอสอยดาว จังั หวัดั ซึ่�่งเป็็นแผนงานพััฒนาแหล่่งน้้ำของ แก้ม้ ลิงิ บ้า้ นมหาเจรีียล่า่ ง ตำบลทรายขาว จันั ทบุรุ ีี ซึ่ง่� พระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่�่ หัวั ลุ่�มน้้ำตราด วันั จันั ทร์ท์ี่่� ๑๔ พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ ประชาชนในพื้้น� ที่เ่� ป้า้ หมาย จำนวน ๒๙ และแปลงปลููกทุเุ รีียน จากนั้้น� เยี่ย่� มชม หมู่�่ บ้า้ น รวม ๗,๘๕๙ ครัวั เรืือน การผลิติ และแปรรููปอ้อ้ ยคั้้น� น้้ำ และอาคาร พลอากาศเอก ชลิติ พุกุ ผาสุขุ องคมนตรีี โอกาสนี้้� องคมนตรีีและคณะ จำหน่า่ ยสินิ ค้า้ หัตั ถกรรม ซึ่ง่� มีีสินิ ค้า้ มาจาก และนายจรัลั ธาดา กรรณสูตู องคมนตรีี ได้เ้ ยี่ย�่ มชมเรืือนเลี้้ย� งไม้ส้ วยงาม และเยี่ย�่ ม กลุ่�มหััตถกรรมจากจัังหวััดเพชรบุุรีี รองประธานกรรมการบริหิ ารโครงการ ชมกิจิ กรรมภายในศููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นา และจังั หวัดั อื่น่� ๆ รวมถึงึ หน่ว่ ยงานร่ว่ ม ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาอัันเนื่�่องมาจาก ห้ว้ ยทรายฯ ณ แปลงปลููกไม้ผ้ ลพันั ธุ์์�ดีี อาทิิ หมวก กระเป๋า๋ เสื้้อ� ผ้า้ ของที่ร�่ ะลึกึ พระราชดำริิ เดิินทางไปติิดตามการ ซึ่�่งประกอบด้้วยแปลงสาธิิตการปลููก ต่า่ ง ๆ มาวางจำหน่า่ ยภายในศููนย์แ์ สดง ดำเนินิ งานโครงการศููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นา ฝรั่�งไส้้แดง มะละกอแขกดำ มะละกอ สิินค้้าให้้ประชาชนและนัักท่่องเที่่�ยว ห้ว้ ยทรายอันั เนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ โดย แขกนวล และอ้อ้ ยคั้้น� น้้ำ เยี่ย่� มชมแปลง ได้เ้ ลืือกสรรในหลากหลายรููปแบบ รัับฟัังสรุุปผลการดำเนิินงานตามแนว ปลููกไม้ต้ ่า่ งถิ่่น� ได้แ้ ก่่ เงาะ ส้ม้ โอทับั ทิมิ สยาม พระราชดำริิพระบาทสมเด็็จพระบรม ชนกาธิเิ บศร มหาภููมิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร ที่�่ห้้องประชุุมนพคุุณ ศููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาห้ว้ ยทรายอันั เนื่อ่� ง มาจากพระราชดำริิ ตำบลสามพระยา อำเภอชะอำ จังั หวัดั เพชรบุรุ ีี ซึ่ง�่ ได้ม้ ีีการ ศึกึ ษา ทดลอง วิจิ ัยั จำนวน ๙๑ เรื่อ่� ง ทั้้�งด้้านเกษตรกรรม ด้้านการอนุุรัักษ์์ สัตั ว์ป์ ่า่ การพัฒั นาป่า่ ไม้้ การปรับั ปรุงุ บำรุงุ ดินิ การพัฒั นาเศรษฐกิจิ และสังั คม เป็น็ ต้น้ ทั้้ง� นี้้ไ� ด้น้ ำมาจัดั ทำเป็น็ หลักั สููตร ฝึกึ อบรม จำนวน ๘ หลักั สููตร และขยาย ผลการพััฒนาถ่่ายทอดองค์์ความรู้ �ไปสู่�่ 39วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

วันั อังั คารที่�่ ๒๒ พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ นายจรัลั ธาดา กรรณสูตู องคมนตรีี เป็็นประธานการประชุุมคณะกรรมการ อำนวยการโครงการพัฒั นาและรณรงค์์ ก า ร ใ ช้้ ห ญ้้ า แ ฝ ก อัั น เ นื่่� อ ง ม า จ า ก พระราชดำริิ ครั้�งที่่� ๒/๒๕๖๕ โดยมีี นายปวัตั ร์์ นวะมะรัตั น เลขาธิกิ าร กปร. พร้อ้ มด้ว้ ยคณะกรรมการและหน่ว่ ยงาน ที่�่เกี่่�ยวข้้อง เข้้าร่่วมประชุุม ณ ห้้อง ประชุุมหนุุมาน ๒ อาคารสำนัักงาน กปร. แขวงบางยี่่�ขััน เขตบางพลััด ก รุุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร แ ล ะ ผ่่ า น สื่�่ อ อัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ด้้านวิิจััย นอกจากนี้้�ที่่�ประชุุมได้้พิิจารณา อิิเล็็กทรอนิิกส์์ออนไลน์์ มีีระเบีียบการ และด้า้ นส่ง่ เสริมิ และขยายผล ติดิ ตาม การเตรีียมการจัดั การประชุมุ หญ้า้ แฝก ประชุุมเพื่่�อทราบ อาทิิ การแต่่งตั้้�ง ความก้้าวหน้้าการประเมิินผลสััมฤทธิ์�์ นานาชาติิ ครั้ง� ที่่� ๗ (ICV-7) ซึ่ง่� กำหนด คณะกรรมการและคณะอนุุกรรมการ โครงการปลููกป่่าเพื่�่อฟื้้�นฟููและพััฒนา ขึ้้�นระหว่่างวัันที่่� ๒๙ พฤษภาคม- โครงการพััฒนาและรณรงค์์การใช้้ ระบบนิิเวศป่่าไม้้จากเหตุุการณ์์อุุทกภััย ๑ มิถิ ุนุ ายน ๒๕๖๖ ณ โรงแรมแชงกรีี-ลา หญ้้าแฝกอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ และดินิ ถล่ม่ ในพื้้น� ที่บ่� ้า้ นต้น้ ขนุนุ ตำบล จังั หวัดั เชีียงใหม่่ เพื่อ�่ ให้ก้ ารดำเนินิ งาน การขอรับั การสนับั สนุนุ งบประมาณ กปร. น้้ำไผ่่ อำเภอน้้ำปาด จังั หวัดั อุตุ รดิิตถ์์ จััดการประชุุมหญ้้าแฝกนานาชาติิ ปีี ๒๕๖๖ สำหรัับดำเนิินโครงการ เพื่�่อจััดทำข้้อเสนอแนะการพััฒนา ครั้ง� ที่่� ๗ เป็น็ ไปด้ว้ ยความเรีียบร้อ้ ยและ พััฒนาและรณรงค์์การใช้้หญ้้าแฝก การดำเนินิ งานของโครงการฯ ในระยะต่อ่ ไป บรรลุวุ ัตั ถุปุ ระสงค์์ วันั พุธุ ที่�่ ๒๓ พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ อัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ตำบล อ่่างเก็็บน้้ำห้้วยวัังเงีียงพร้้อมระบบส่่งน้้ำ ทรายขาว อำเภอวัังสะพุุง จัังหวััดเลย อันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ บ้า้ นน้้ำพุพุ ัฒั นา นายจรัลั ธาดา กรรณสูตู องคมนตรีี รัับฟัังสรุุปผลการดำเนิินโครงการฯ ตำบลห้ว้ ยสีีเสีียด อำเภอภููหลวง จังั หวัดั เลย ประธานอนุุกรรมการติิดตามและ พร้อ้ มกับั เยี่�่ยมกลุ่�มผู้�ใช้้น้้ำ โดยอ่า่ งเก็บ็ น้้ำ รัับฟัังบรรยายสรุุปผลการดำเนิินงาน ขัับเคลื่�่อนโครงการอัันเนื่่�องมาจาก ห้้วยน้้ำทบฯ เริ่�มก่่อสร้้างในปีี ๒๕๖๑ โดยอ่่างเก็็บน้้ำห้้วยวัังเงีียงฯ ก่่อสร้้าง พระราชดำริิในพื้้�นที่่�ภาคตะวัันออก แล้้วเสร็จ็ เมื่อ�่ วันั ที่่� ๓๐ กันั ยายน ๒๕๖๔ แล้้วเสร็็จเมื่�่อวันั ที่่� ๓๐ กันั ยายน ๒๕๖๔ เฉีียงเหนืือ พร้้อมด้้วยคณะอนุกุ รรมการฯ มีีขนาดความจุุ ๗.๔๓ ล้้านลููกบาศก์เ์ มตร มีีขนาดความจุุ ๖๓๘,๐๐๐ ลููกบาศก์์เมตร เดิินทางไปยัังศาลากลางจัังหวััดเลย เพื่่�อ ช่่วยสนัับสนุุนน้้ำต้้นทุุนแก่่ราษฎรเพื่�่อ ทำให้้ราษฎร จำนวน ๖ หมู่�่ บ้้าน รวม รัับฟัังบรรยายสรุุปสถานการณ์์น้้ำในเขต อุปุ โภคบริโิ ภค จำนวน ๗ หมู่�่ บ้้าน รวม ๘๔๐ ครัวั เรืือน มีีแหล่่งน้้ำต้้นทุนุ เพื่�อ่ การ พื้้�นที่่�ภาคตะวัันออกเฉีียงเหนืือ และ ๒,๒๐๐ ครััวเรืือน พื้้�นที่่�การเกษตรได้ร้ ับั อุุปโภคบริิโภคและสามารถพััฒนาพื้้�นที่�่ การดำเนิินโครงการอัันเนื่�่องมาจาก ประโยชน์์ ๗,๓๔๘ ไร่่ ชลประทานได้้รวม ๑,๖๒๘ ไร่่ พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่จ่� ังั หวัดั เลย จากนั้้น� คณะ ช่ว่ งบ่า่ ย องคมนตรีีและคณะเดินิ ทาง ต่อ่ จากนั้้น� เดินิ ทางไปติดิ ตามผลการ เดินิ ทางไปยังั โครงการอ่า่ งเก็บ็ น้้ำห้ว้ ยน้้ำทบ ไปติิดตามผลการดำเนิินงานโครงการ ดำเนิินงานโครงการอ่่างเก็็บน้้ำน้้ำเลย อันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ อำเภอภููหลวง จัังหวััดเลย โครงการอ่่างเก็็บน้้ำน้้ำเลยฯ เป็็นหนึ่่�งในโครงการพััฒนาแหล่่งน้้ำใน ลุ่�มน้้ำเลยที่เ�่ กิดิ ขึ้น� จากพระราชดำริพิ ระบาท สมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพล อดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร เ มื่�่ อวัันที่�่ ๒๐ พฤศจิิกายน ๒๕๒๐ โดยอ่า่ งเก็บ็ น้้ำมีีขนาดความจุุ ๓๕.๘๐๗ ล้า้ น ลููกบาศก์เ์ มตร ส่ง่ ผลให้ร้ าษฎรมีีแหล่่งน้้ำ ต้้นทุุนสำหรัับการอุุปโภคบริิโภค จำนวน ๒๗ หมู่�่ บ้า้ น ๕,๙๖๐ ครัวั เรืือน พื้้น� ที่เ่� กษตร ได้้รับั ประโยชน์์ ๒๔,๕๙๐ ไร่่ 40 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

วันั พฤหัสั บดีทีี่่�๒๔พฤศจิกิ ายน๒๕๖๕ นายพลากร สุวุ รรณรัฐั องคมนตรีี ประธานอนุุกรรมการติิดตามและ ขัับเคลื่่�อนโครงการอัันเนื่่�องมาจาก พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ�่ าคเหนืือ พร้อ้ มด้ว้ ย คณะอนุุกรรมการฯ เดิินทางไปยััง โครงการอ่่างเก็็บน้้ำแม่่แคมอัันเนื่่�อง มาจากพระราชดำริิ ตำบลสวนเขื่�่อน อำเภอเมืือง จัังหวััดแพร่่ เพื่�่อติิดตาม ความก้้าวหน้า้ ของโครงการฯ โดยรับั ฟััง บรรยายสรุุปสถานการณ์์น้้ำในพื้้�นที่�่ จัังหวััดแพร่่ และผลการดำเนิินงาน โครงการฯ โดยคาดว่่าจะดำเนิินการ แล้ว้ เสร็จ็ เดืือนธันั วาคม ๒๕๖๖ ซึ่ง่� จะสร้า้ ง จังั หวัดั แพร่่ จำนวน ๑,๘๘๑ ครัวั เรืือน จากนั้้�นเดิินทางไปยัังศาลากลาง ประโยชน์เ์ ป็น็ แหล่ง่ น้้ำสำหรับั การอุปุ โภค ๕,๓๗๔ คน พื้้น� ที่่ร� ับั ประโยชน์์ ๗,๕๐๐ จัังหวััดน่่าน เพื่�่อรัับฟัังการรายงาน บริิโภค และการทำการเกษตรให้้แก่่ และในช่่วงหน้้าแล้้ง ๑,๐๐๐ ไร่่ ซึ่่�งจะ สถานการณ์์น้้ำในพื้้�นที่่� การประกอบ ราษฎรหมู่่�ที่�่ ๑,๓,๔,๗,๘ ตำบลสวนเขื่�อ่ น ส่่งผลให้้ราษฎรสามารถเพาะปลููกพืืช อาชีีพและความเป็น็ อยู่�่ ของราษฎรในพื้้น� ที่�่ หมู่�่ที่่� ๑,๒,๔,๕,๖,๘,๙ ตำบลกาญจนา เลี้ย� งสัตั ว์ไ์ ด้อ้ ย่า่ งหลากหลาย อันั จะนำมา จังั หวัดั น่า่ น หมู่ท�่ ี่่� ๑,๒,๓ ตำบลป่า่ แดง อำเภอเมืืองแพร่่ ซึ่่�งรายได้้ที่�เ่ พิ่่�มขึ้น� ของครอบครัวั ต่อ่ ไป วันั ศุกุ ร์ท์ี่่� ๒๕ พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ นายพลากร สุวุ รรณรัฐั องคมนตรีี ป ร ะ ธ า น อนุุ ก ร ร ม ก า ร ติิ ด ต า ม แ ล ะ ขัับเคลื่่�อนโครงการอัันเนื่�่องมาจาก พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ่� าคเหนืือ พร้อ้ มด้ว้ ย มููลนิิธิิราชประชานุุเคราะห์์ ในพระบรม ราชููปถัมั ภ์์ และคณะอนุกุ รรมการฯ เดิินทาง ไปยัังสถานีีพััฒนาการเกษตรที่�่สููงใน สมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติิ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ ภููพยััคฆ์์ อำเภอเฉลิิมพระเกีียรติิ จังั หวััดน่่าน เพื่�อ่ เชิญิ ถุงุ พระราชทานจาก พระบาทสมเด็็จพระเจ้า้ อยู่่�หัวั และสมเด็็จ พระนางเจ้า้ ฯ พระบรมราชิินีี พร้้อมเสื้�อ กัันหนาวเด็็ก ไปมอบแก่่ผู้�แทนราษฎร ผู้�ปฏิิบััติิงาน และเด็็กในพื้้�นที่่�โครงการฯ จำนวน ๒ โครงการ ได้แ้ ก่่ สถานีีพัฒั นา การเกษตรที่่�สููงฯ ภููพยััคฆ์์ และสถานีี พัฒั นาการเกษตรที่่�สููงฯ สะจุุก-สะเกี้�ยง ช่่วงบ่่าย องคมนตรีี และคณะฯ สถานีีพัฒั นาการเกษตรที่ส�่ ููงฯ บ้้านสบขุ่�น จากนั้้�น องคมนตรีี และคณะฯ เดิินทางไปยัังโครงการสถานีีพััฒนา และโครงการพััฒนาบ้้านกอก-บ้้านจููน เดิินทางไปยััง ฐานปฏิิบััติิการหมวด การเกษตรที่ส่�ููงฯ บ้า้ นสบขุ่�น อำเภอท่า่ วังั ผา อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ อำเภอปััว ตำรวจตระเวนชายแดนที่่� ๓๒๕๓ บ้า้ นสว้า้ จัังหวัดั น่า่ น เพื่่อ� เชิญิ สิ่ง� ของพระราชทาน จังั หวััดน่่าน จากนั้้น� องคมนตรีี ได้พ้ บปะ อำเภอบ่่อเกลืือ จัังหวััดน่่าน เพื่่�อเชิิญ พร้้อมเสื้�อกัันหนาวเด็็ก มอบแก่่ผู้�แทน สอบถามชีีวิติ ความเป็็นอยู่่� การประกอบ สิ่�งของพระราชทานมอบแก่่ผู้�ปฏิิบััติิงาน ราษฎร ผู้�ปฏิิบััติิงาน และเด็็กในพื้้�นที่่� อาชีีพของราษฎร ด้า้ นความมั่่�นคง โครงการ จำนวน ๒ โครงการ ได้แ้ ก่่ 41วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

วันั จันั ทร์ท์ี่่� ๒๘ พฤศจิกิ ายน ๒๕๖๕ พลอากาศเอก ชลิิต พุุกผาสุุข องคมนตรีี รองประธานกรรมการบริหิ าร โครงการศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาอัันเนื่่�อง มาจากพระราชดำริิ เป็็นประธานในพิิธีี เปิิดงานครบรอบวัันก่่อตั้้�งศููนย์์ศึึกษาการ พัฒั นาภููพานอันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ ปีีที่�่ ๔๐ ภายใต้้ชื่�่องาน “๔ ทศวรรษ ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาภููพานฯ สืืบสาน รัักษา ต่่อยอด เพื่�่อพััฒนาชีีวิิตที่่�ยั่�งยืืน” จัดั ตั้้ง� ให้เ้ ป็น็ ศููนย์เ์ รีียนรู้�เศรษฐกิจิ พอเพีียง และเผยแพร่อ่ งค์ค์ วามรู้้�ต่าง ๆ แก่ป่ ระชาชน ณ ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาภููพานอัันเนื่�่อง ตามแนวพระราชดำริิ ให้้รัับทราบถึึงผลสำเร็็จของการน้้อมนำ มาจากพระราชดำริิ อำเภอเมืืองสกลนคร ช่่วงบ่่าย องคมนตรีี เดิินทางไปยังั แนวพระราชดำริิไปประยุุกต์์ใช้้จนเกิิด จัังหวััดสกลนคร โอกาสนี้้� เยี่่�ยมชม ศูู น ย์์ ศึึ ก ษ า ก า ร พัั ฒ น า ภูู พ า น ฯ ผลสำเร็็จอย่่างยั่�งยืืน จากนั้้�น เยี่�่ยมชม ผลสำเร็็จในการขยายผลของศููนย์์ศึึกษา เป็็นประธานเปิิดงานครบรอบวัันก่่อตั้้�ง นิิทรรศการผลการดำเนิินงานของ การพัฒั นาภููพานฯ ณ บ้า้ นนายพิษิ ณุุ เภาโพธิ์์� ศููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาภููพานฯ เพื่อ�่ รำลึกึ ใน ศููนย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาภููพานฯ จากหน่ว่ ยงาน อำเภอเต่า่ งอย จังั หวัดั สกลนคร เกษตรกร พระมหากรุณุ าธิคิ ุณุ พระบาทสมเด็จ็ พระบรม ที่ร�่ ่ว่ มดำเนินิ การสนองพระราชดำริิ รวมถึงึ ขยายผลศููนย์์เรีียนรู้้�ของศููนย์์ศึึกษาการ ชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดช นิทิ รรศการของเกษตรกร โรงเรีียนขยายผล พััฒนาภููพานฯ ซึ่่�งมีีความโดดเด่่นเรื่่�อง มหาราช บรมนาถบพิติ ร ที่ม่� ีีพระราชดำริิ การดำเนินิ งานของงานศึึกษาและพัฒั นา การทำเกษตรทฤษฎีีใหม่่ ตลอดจนมีีการ ให้้จััดตั้้�งศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาภููพาน ปศุสุ ัตั ว์์ “๔ ดำมหัศั จรรย์+์ ๑” ประกอบด้ว้ ย พััฒนาการเกษตรมาอย่่างต่่อเนื่�่อง อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิขึ้�น รวมถึึง ไก่่ดำภููพาน สุุกรภููพาน โคเนื้้�อภููพาน โดยยึดึ หลักั ปรัชั ญาของเศรษฐกิจิ พอเพีียง สำนึึกในพระมหากรุุณาธิิคุุณพระบาท กระต่า่ ยดำภููพาน และกวางรููซ่า่ รวมทั้้ง� มาปฏิบิ ัตั ิิ ในปีี ๒๕๔๙ จึงึ ได้ร้ ับั การคัดั เลืือก สมเด็็จพระเจ้้าอยู่่�หัวั ทรงสืืบสาน รักั ษา เยี่ย่� มชมแปลงเทคโนโลยีีการเกษตร ให้้เป็็นเกษตรกรตััวอย่่างและได้้รัับการ ต่อ่ ยอดโครงการอันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ วัันพุุธที่�่ ๓๐ พฤศจิิกายน ๒๕๖๕ รัักษ์์น้้ำ ป่่า ดิิน ด้้วยแฝกองค์์ภููมิินทร์์ ร่ว่ มกับั มููลนิิธิชิ ัยั พััฒนา สำนัักงาน กปร. ฟื้�้นถิ่�น ยั่ง� ยืืน” ณ อาคารสำนักั งานใหญ่่ และกรมพััฒนาที่�่ดิิน เพื่�่อกระตุ้�นให้้เกิิด นายจรัลั ธาดา กรรณสูตู องคมนตรีี ปตท. ถนนวิภิ าวดีีรังั สิติ กรุงุ เทพมหานคร การขยายผลการปลููกหญ้า้ แฝก และยกย่อ่ ง ประธานกรรมการอำนวยการโครงการ เครืือข่่ายคนรัักษ์์แฝก เป็็นหนึ่่�ง ผลงานการปลููกหญ้้าแฝกให้้เป็็นแบบ พัั ฒ น า แ ล ะ ร ณ ร ง ค์์ ก า ร ใ ช้้ ห ญ้้ า แ ฝ ก ในโครงการซึ่่�งเกิิดจากการรวมตััวของ อย่่างในการอนุรุ ักั ษ์์ดิินและน้้ำ อันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ เป็น็ ประธาน ภาคประชาชนที่่�ส่่งผลงานเข้้าประกวด โครงการประกวดการพััฒนาและ ในพิิธีีเปิิดงานมหกรรมเครืือข่่ายคนรัักษ์์ ในโครงการประกวดการพัฒั นาและรณรงค์์ รณรงค์์การใช้้หญ้้าแฝกฯ ดำเนิินงาน แฝก ครั้�งที่�่ ๕ ประจำปีี ๒๕๖๓ - ๒๕๖๕ การใช้ห้ ญ้า้ แฝกอันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ อย่่างต่่อเนื่�่องเป็็นระยะเวลา ๑๖ ปีี ภายใต้้แนวคิิด “เครืือข่่ายคนรัักษ์์แฝก โดยบริษิ ัทั ปตท. จำกัดั (มหาชน) ดำเนินิ งาน เพื่�่อสืืบสานพระราชดำริิในการฟื้�้นฟูู ทรัพั ยากรธรรมชาติแิ ละสิ่ง� แวดล้อ้ มให้แ้ ก่่ ประเทศชาติิ รวมทั้้ง� เพื่อ�่ เป็น็ เวทีีแลกเปลี่ย�่ น เรีียนรู้� เรื่อ่� งการใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากหญ้า้ แฝก ใ น ก า ร อนุุ รัั ก ษ์์ ดิิ น แ ล ะ น้้ ำ อย่่ า ง ยั่ � ง ยืื น ปััจจุุบััน โครงการเครืือข่่ายคนรัักษ์์แฝก ได้พ้ ัฒั นาอย่า่ งต่อ่ เนื่อ่� งไปสู่�่รูปแบบนิติ ิบิ ุคุ คล ที่่เ� รีียกว่่า “สมาคมเครืือข่า่ ยคนรัักษ์์แฝก ประเทศไทย” โดยมีี บริษิ ััท ปตท. จำกััด (มหาชน) เป็็นผู้�หนุนุ เสริิมศัักยภาพด้า้ น ทัักษะและสร้้างกระบวนการเรีียนรู้ �แก่่ สมาชิิกในเครืือข่า่ ยกว่่า ๒,๗๐๓ คน 42 วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำำ�เดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ความสำเร็จ็ การพััฒนาพื้�น้ ที่่�สููง “สร้า้ งงาน สร้า้ งอาชีีพ คืืนความสมดุลุ ” นางสาวจุุไรรัตั น์์ อิินทร์์โต กองติดิ ตามประเมิินผล นางวิไิ ล หมอกอรุุณ กองประชาสััมพัันธ์์ หากย้อ้ นไปเมื่อ�่ ๒๐ ปีที ี่แ�่ ล้ว้ ช่ว่ งเวลานั้้น� สภาพผืืนป่า่ ทั้้�งภััยแล้้ง น้้ำป่่าไหลหลากลงสู่�พื้�นล่่าง ดิินโคลนถล่่ม หลายพื้้�นที่�่ในภาคเหนืือ ถููกแผ้้วถางเพื่่�อประกอบอาชีีพ และสร้า้ งความเสีียหายส่ง่ ผลกระทบต่อ่ การประกอบอาชีีพ โดยเฉพาะการทำไร่่เลื่�่อนลอย รวมถึึงการใช้้สารเคมีี เกษตรกรรมของประชาชนส่ว่ นใหญ่่ สมเด็จ็ พระนางเจ้า้ เพื่�อ่ ให้้ได้้ผลผลิิตปริิมาณมาก จึึงส่่งผลกระทบต่่อสภาพ สิริ ิกิ ิติ ิ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีีพันั ปีหี ลวง พื้้น� ดินิ ความแปรปรวนของอากาศ ปัญั หาต่า่ ง ๆ เกิดิ ตามมา ทรงห่ว่ งใยปัญั หาที่เ�่ กิดิ ขึ้้น� รวมถึงึ ปัญั หาด้า้ นความมั่่น� คง ที่จ่� ะเกิดิ ขึ้้น� เนื่อ่� งจากเป็น็ พื้้น� ที่ล�่ ่อ่ แหลมต่อ่ ปัญั หายาเสพติดิ และความมั่่น� คงของประเทศ จึงึ มีีพระราชดำริใิ ห้ห้ น่ว่ ยงาน ที่�่เกี่�่ยวข้้องแก้้ไขปััญหาในการฟื้�้นฟููและอนุุรัักษ์์ป่่า ต้้นน้้ำลำธารให้้คงความสมบููรณ์์ พร้้อมกัับการพััฒนา คุณุ ภาพชีีวิติ ของประชาชนในพื้้น� ที่โ่� ดยจัดั หาน้้ำเพื่อ�่ การเกษตร อุปุ โภคบริโิ ภค ส่ง่ เสริมิ การทำเกษตรกรรมให้ถ้ ูกู ต้อ้ งตาม หลัักวิิชาการ ตลอดจนปลููกฝัังจิิตสำนึึกในการอนุุรัักษ์์ ผืืนป่่า รู้้�จัักใช้้ประโยชน์์จากป่่า เพื่่�อให้้คนอยู่่�กัับป่่าได้้ อย่่างยั่่�งยืืน จึึงเป็็นที่�่มาของการจััดตั้้�งสถานีีพััฒนา การเกษตรที่่�สููงในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรม ราชินิ ีีนาถ รวม ๑๘ สถานีี ในพื้้�นที่ภ่� าคเหนืือ อัันเนื่�อ่ งมาจากพระราชดำริิ 43วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดือื น ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ส ถ า นีี พัั ฒ น า ก า ร เ ก ษ ต ร ที่�่ สูู ง ใ น ส ม เ ด็็ จ พระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชิินีีนาถ ได้้ดำเนิินงาน มากว่่า ๒๐ ปีี ผลสััมฤทธิ์�แห่่งการพััฒนาตามแนว พระราชดำริิได้้ผลิิดอกออกผลให้้มีีผืืนป่่าเพิ่่�มขึ้้�น ป่่าที่�่เคยเสื่่�อมโทรมได้้รัับการฟื้้�นฟูู ภููเขาที่่�เคยแล้้งโล้้น ได้ก้ ลับั มาเขีียวขจีีอีีกครั้ง� ชาวไทยภูเู ขาที่อ่� าศัยั ในพื้้น� ที่ส�่ ูงู ได้ร้ ับั การส่ง่ เสริมิ อาชีีพเกษตรกรรมทั้้ง� พืืชผักั เมืืองหนาว ที่ป่� ลอดภัยั จากสารพิษิ รวมถึงึ ผลผลิติ จากการปลูกู กาแฟ ซึ่่�งสร้้างรายได้้เป็็นอย่่างดีีด้้วยรสชาติิเป็็นที่�่ต้้องการ ของตลาด มีีระบบสาธารณููปโภคขั้้�นพื้้�นฐานโดยเฉพาะ การเดินิ ทางที่ส่� ะดวกขึ้้น� สามารถนำผลผลิติ ไปจำหน่า่ ย ได้้ตามความต้้องการ มีีรายได้้พอเพีียงในการเลี้้�ยงดูู ครอบครัวั จากการติดิ ตามและขับั เคลื่อ�่ นโครงการอันั เนื่อ่� งมาจาก นายจะพะ จะฟะ พระราชดำริใิ นพื้้น� ที่ภ่� าคเหนืือ โดยมีีนายพลากร สุวุ รรณรัฐั ๒,๐๐๐ บาท และรับั จ้า้ งทั่่�วไป ๖๔,๐๐๐ บาท ทำให้้มีี องคมนตรีี เป็น็ ประธานอนุกุ รรมการ พบว่า่ การดำเนินิ งาน รายได้ท้ ี่่ม� ั่่น� คงขึ้้น� สามารถส่่งเสียี ให้้ลููกได้เ้ รีียนหนัังสืือ ของสถานีีพัฒั นาการเกษตรที่ส�่ ูงู ฯ ในพื้้น� ที่ต�่ ่า่ ง ๆ มีีความ จนจบ และเข้า้ รับั ราชการทหารไปแล้ว้ ๑ คน กำลััง ก้า้ วหน้า้ มาเป็น็ ลำดับั ดังั เช่น่ สถานีีพัฒั นาการเกษตรที่ส่� ูงู ฯ ศึกึ ษาอีกี ๑ คน” นายจะพะฯ ยังั กล่า่ วว่า่ “จะมุ่�งมั่่น� ที่่จ� ะ บ้า้ นห้ว้ ยแม่เ่กี่ย�่ ง ตำบลเมืืองนะ อำเภอเชีียงดาว จังั หวัดั เชีียงใหม่่ พัฒั นาการเกษตรในพื้้น� ที่่ข� องตนโดยไม่ค่ ิดิ ทำการเกษตร ปัจั จุบุ ันั ได้ม้ ีีการทดลองปลูกู ไม้ด้ อกไม้ป้ ระดับั จนประสบ แบบไร่เ่ ลื่�อ่ นลอยอีกี ” ผลสำเร็็จ ตลาดให้ค้ วามสนใจเป็น็ อย่่างดีี ซึ่่�งในอนาคต จะนำไปขยายผลสู่�เกษตรกรต่อ่ ไป ที่น�่ ี่ย�่ ังั มีีเกษตรกรตัวั อย่า่ ง นายจะพะ จะฟะ ราษฎรชาวไทยภููเขาอีีกหนึ่่ง� ตัวั อย่่าง ของเกษตรกรที่่�ประสบผลสำเร็็จจากสถานีีพััฒนาการ เกษตรที่�่สููงฯ บ้้านห้้วยแม่่เกี๋๋�ยง ได้้ถ่่ายทอดเรื่�่องราว ความสำเร็็จที่่�เกิิดขึ้้�นให้้ฟัังว่่า “จากเดิิมปลููกข้้าวโพด เป็็นหลััก เมื่่�อได้้เรีียนรู้�การทำเกษตรแบบผสมผสาน จากสถานีพี ัฒั นาการเกษตรที่่ส� ูงู ฯ จึงึ นำมาปรับั ใช้ใ้ นพื้้น� ที่่� ของตนเอง ด้ว้ ยการปลูกู ไม้ผ้ ล เช่น่ อะโวคาโด มะม่ว่ ง กล้ว้ ย ใช้พ้ ื้้�นที่่�ระหว่า่ งต้น้ ไม้้ผล ปลููกข้า้ วไร่่ ถั่่�วลิสิ ง ข้า้ วโพด ลดการใช้ส้ ารเคมีใี นการกำจัดั ศัตั รูพู ืืช หันั มาใช้ป้ ุ๋ย๋� อินิ ทรียี ์แ์ ทน ปัจั จุุบัันมีีรายได้้ ๑๗๖,๐๐๐ บาท/ปีี ซึ่ง่� มาจากการปลููก ข้า้ วโพด ๗๐,๐๐๐ บาท อะโวคาโด ๔๐,๐๐๐ บาท ผลผลิติ อื่น�่ ๆ 44 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

นางสาวเมธิิรา แซ่่ตููกูู นอกจากนี้้� ในส่่วนของการติิดตามประเมิินผล โครงการอันั เนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ ของสำนักั งาน กปร. มีีหลายตััวอย่่างที่่�ได้้พบเจอดัังเช่่น เด็็กสาวชาวอาข่่า นาม อาโม หรืือ นางสาวเมธิริ า แซ่ต่ ููกูู เป็น็ ชาวไทย ภูเู ขา ประสบความสำเร็จ็ ตามความฝันั หลังั จากได้เ้ รีียนรู้� ด้้านการเกษตรจากการเป็็นสมาชิิกของสถานีีพััฒนา การเกษตรที่ส่� ูงู ฯ ดอยม่อ่ นล้า้ น อำเภอพร้า้ ว จังั หวัดั เชีียงใหม่่ อาโม ใช้้ความรู้�มาพััฒนาการผลิิตกาแฟ ด้้วยการ ทำการตลาดที่่�ทัันสมััยอาศััยเทคโนโลยีีในยุุคปััจจุุบััน คืือแอปพลิิเคชััน TikTok มาใช้้โดยให้้น้้องสาวที่่�เป็็น ดาวติ๊๊�กตอก เอแฟชั่่�นเด็็กดอย ซึ่่�งมีียอดผู้้�ติิดตามเป็็น จำนวนมาก ช่ว่ ยจำหน่า่ ยผลิติ ภัณั ฑ์ก์ าแฟออนไลน์ภ์ ายใต้้ แบรนด์์ AMO จนมีีรายได้้มากพอที่่�จะเลี้้ย� งดูคู รอบครัวั และเปิดิ ร้า้ นกาแฟของตนเองตามความฝันั นอกจากนั้้น� ยังั ช่ว่ ยนำผลผลิติ ทางการเกษตรที่ม่� ีีคุณุ ภาพของเพื่อ�่ นบ้า้ น บนดอยม่อ่ นล้า้ นมาวางจำหน่า่ ยที่ร่� ้า้ นของตนเอง ด้ว้ ยจิติ ใจ ที่ม่�ุ่�งมั่่น� มีีใจรักั และน้้ำใจในการเกื้้อ� กูลู เพื่อ�่ นบ้า้ นเปิดิ ช่อ่ งทาง ในการทำกิิน เช่น่ เดีียวกัับที่่�อาโมได้้รับั โอกาสจากสถานีี พััฒนาการเกษตรที่�่สููงในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ ดอยม่อ่ นล้า้ น ทำให้ท้ ุกุ วันั นี้้ค� วามฝันั ของอาโมกลายเป็น็ จริงิ ได้้ ปััจจุุบัันสถานีีพััฒนาการเกษตรที่่�สููงฯ มีีทั้้�งสิ้้�น ๑๘ สถานีี มีีพื้้น� ที่ร�่ ัับผิิดชอบดํําเนินิ การ รวม ๓๘๐,๕๘๓ ไร่่ หมู่่�บ้้านเป้้าหมาย ๖๐ หมู่่�บ้้าน จํํานวนครััวเรืือน รวม ๖,๔๐๕ ครััวเรืือน มีีประชากรรวม ๓๓,๒๒๘ คน ตลอดระยะเวลาที่�่ผ่่านมาสถานีีพััฒนาการเกษตรที่่�สููงฯ มีีส่่วนสํําคััญในการฟื้�้นฟููระบบนิิเวศต้้นน้้ำลํําธารให้้ กลัับคืืนความอุุดมสมบููรณ์์และเป็็นแหล่่งต้้นน้้ำลํําธาร เพื่�่อหล่่อเลี้้�ยงอํํานวยประโยชน์์ให้้ประชาชนบนพื้้�นที่่�สููงและ ที่�่ราบลุ่�มในเมืืองใหญ่่ รวมถึึงเป็็นแหล่่งความรู้� ผลิิตพืืช เมืืองหนาวที่ม่� ีีคุณุ ภาพ นอกจากนี้้ย� ังั เกิดิ ผลพลอยได้ด้ ้า้ นการ ท่อ่ งเที่่�ยวเชิงิ นิิเวศนำรายได้ส้ ู่่�ชุุมชนอีีกด้ว้ ย 45วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ทั้้�งนี้้�ผลสำรวจความคิิดเห็็นของประชาชน อย่่างไรก็็ตามหน่่วยงานที่่�ร่่วมดำเนิินงาน ในพื้้น� ที่ต�่ั้้ง� ของสถานีีพัฒั นาการเกษตรที่ส�่ ูงู ฯ จำนวน สนองพระราชดำริิ ยัังคงทำหน้้าที่่�ในการสนอง ๖ สถานีี ครอบคลุุมพื้้น� ที่�่ ๒ จัังหวัดั คืือจังั หวัดั พระราชดำริิพัฒั นาต่่อยอดความรู้�้ ต่า่ ง ๆ เพื่่�อให้้ เชีียงใหม่แ่ ละจังั หวัดั เชีียงราย จากกลุ่�มตัวั อย่า่ ง จำนวน ประชาชนสามารถประกอบอาชีีพและดำรงชีีวิติ โดย ๓๕๓ ตััวอย่่าง แยกเป็็น ๔ มิิติิ คืือ มิิติิด้้าน ยึดึ หลักั ปรัชั ญาของเศรษฐกิจิ พอเพีียง เพื่อ่� ให้เ้ กิดิ การอนุุรัักษ์์ฟื้้�นฟููทรััพยากรธรรมชาติิ มิิติิที่่� ๒ ความมั่่�นคงและยั่่ง� ยืืนสืืบไป ความมั่่น� คงในการประกอบอาชีีพ มิติ ิทิ ี่�่ ๓ คุณุ ภาพชีีวิติ และมิติ ิทิ ี่่� ๔ การบริหิ ารโครงการ และพบว่า่ ประโยชน์์ ที่่�เกิิดขึ้้�นมากที่่�สุุด คืือมีีการอนุุรัักษ์์และฟื้้�นฟูู ทรัพั ยากรธรรมชาติิ เพราะป่า่ ไม้ม้ ีีความอุดุ มสมบูรู ณ์์ มากขึ้้�น มีีกิจิ กรรมในการอนุรุ ักั ษ์ป์ ่า่ เช่น่ การร่ว่ ม กิจิ กรรมปลูกู ป่า่ ดับั ไฟป่า่ การทําํ แนวกันั ไฟ รองลงมา คืือเรื่�่องคุุณภาพชีีวิิตเด็็กและเยาวชนสามารถ อ่่านเขีียนภาษาไทยได้้ เนื่่�องจากมีีสถานศึึกษา ภายในหมู่่�บ้า้ นหรืือบริเิ วณใกล้เ้ คีียงสะดวกในการเดินิ ทาง มีีระบบสาธารณูปู โภคขั้้น� พื้้�นฐาน เช่น่ มีีน้้ำสะอาด สําํ หรับั อุปุ โภคบริโิ ภค มีีไฟฟ้า้ การคมนาคมสะดวกขึ้้น� และยัังได้้รัับการบริิการสาธารณสุุขที่่�ดีีสะดวก สามารถเข้้าถึงึ การบริกิ ารได้้ทัันท่ว่ งทีี รวมทั้้ง� ด้้าน การบริิหารโครงการ พบว่่าสามารถแก้้ไขปััญหา ได้ต้ รงตามความต้อ้ งการ รองลงมาคืือการมีีส่ว่ นร่ว่ ม ในการดูแู ลรักั ษาโครงการให้ส้ ามารถใช้ง้ านได้อ้ ย่า่ ง เต็ม็ ศักั ยภาพ ด้า้ นความมั่่น� คงในการประกอบอาชีีพ พบว่า่ หนี้้ส� ินิ ของครอบครัวั ลดลง แต่ก่ ารประกอบอาชีีพ ยัังมีีเรื่่�องของภััยพิิบััติิทางธรรมชาติิ เช่่น น้้ำท่่วม ภััยแล้ง้ โรคระบาด ฯลฯ 46 วารสารอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕

ศิิลสปร้า้าชงีสีุพขุ .ป..วงประชา นางสาวพัณั ณิติ า แดงสนิทิ กองประชาสััมพันั ธ์์ จุุดเริ่่ม� ต้้น... ศููนย์์ศิิลปาชีีพบ้้านพิเิ ทน หมู่่�บ้้านพิิเทน ตั้้�งอยู่่�ที่่� ตำบลพิิเทน อำเภอทุ่่�งยางแดง จัังหวััดปััตตานีี ถืือเป็็น หมู่่�บ้้านเก่่าแก่่ในจัังหวััดปััตตานีี ราษฎรใน หมู่่�บ้า้ นพิเิ ทนมีีต้น้ ตระกูลู อพยพมาจากจังั หวัดั พระนครศรีีอยุุธยา ปััจจุุบัันส่่วนใหญ่่เป็็น ชาวไทยมุสุ ลิมิ ที่ม�่ ีีเอกลักั ษณ์โ์ ดดเด่น่ ด้า้ นการ ใช้ภ้ าษาพูดู ที่ม่� ีีลักั ษณะพิเิ ศษ คืือ เป็น็ ภาษาไทย ภาคกลางปนถิ่่�นใต้้ มีีการใช้้คำราชาศััพท์์ ร่่วมกับั ภาษามลายูู เมื่�่อวัันที่่� ๑๑ ตุุลาคม ๒๕๓๖ สมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีีพันั ปีหี ลวง เสด็จ็ พระราชดำเนินิ ไปทรงเยี่�่ยมราษฎรในเขตพื้้�นที่�่อำเภอทุ่่�งยางแดง จัังหวััดปััตตานีี ทรงรัับทราบถึึงปััญหาความเป็็นอยู่่�ของราษฎร เนื่่�องจากราษฎร บ้า้ นพิเิ ทนส่ว่ นใหญ่ป่ ระกอบอาชีีพทำสวนยางและทำนาข้า้ ว ไม่ค่ ่อ่ ย ได้ผ้ ลสำเร็็จเท่า่ ที่�่ควร ทำให้ต้ ้้องละถิ่่น� ฐานไปประกอบอาชีีพรับั จ้า้ ง ในเขตพื้้น� ที่อ�่ ื่น�่ เพื่อ�่ หารายได้เ้ สริมิ เหตุนุ ี้้จ� ึงึ ทรงพระกรุณุ าโปรดเกล้า้ โปรดกระหม่่อมให้้สตรีีผู้้�สนใจในการทอผ้้า ปัักผ้้า และจัักสาน ตั้้�งเป็็นกลุ่�มสมาชิิก และทรงรัับไว้้ในโครงการส่่งเสริิมศิิลปาชีีพ ในสมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิิกิิติ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีี พันั ปีหี ลวง เพื่อ่� ให้ม้ ีีรายได้้เสริมิ แก่่ครอบครััวอีีกทางหนึ่่�ง 47วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดือื น ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕

น้ำ้ พระราชหฤทััยดับั ทุกุ ข์์ นางตีีเยาะ อาแว ประธานกลุ่�มทอผ้้า กล่่าวว่า่ ด้้วยน้้ำพระราชหฤทััยที่่�ทรงห่่วงใยทุุกข์์สุุขของราษฎร สมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติิ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีีพันั ปีหี ลวง เมื่่�อก่่อนคนในตำบลพิิเทน มีีฐานะ ได้พ้ ระราชทานแนวพระราชดำริเิ กี่ย�่ วกับั โครงการศิลิ ปาชีีพบ้า้ นพิเิ ทน ความเป็็นอยู่่�ไม่่ค่่อยสะดวกสบายเท่่าไร จำนวน ๒ โครงการ คืือ โครงการทอผ้า้ ด้ว้ ยกี่ก่� ระทบ และโครงการปักั ผ้า้ ใช้ต้ ะเกีียงน้้ำมันั เพราะมีีไฟฟ้า้ น้อ้ ย เมื่อ�่ ท่า่ น พร้อ้ มทั้้ง� พระราชทานทุนุ ทรัพั ย์ใ์ ห้แ้ ก่ส่ มาชิกิ ทั้้ง� ๒ กลุ่�ม และอุปุ กรณ์์ ได้เ้ สด็จ็ ฯ มาทำให้ม้ ีีถนนหนทาง ทำให้เ้ จริญิ ปักั ผ้้า นอกจากนี้้� ยัังได้้พระราชทานพระราชทรััพย์ส์ ่ว่ นพระองค์์ มีีไฟฟ้้า มีีทุุกอย่่าง ท่่านได้้พระราชทาน ในการก่อ่ สร้้างศูนู ย์์ศิลิ ปาชีีพบ้า้ นพิิเทน โดยมีีนายนิโิ ซะ หะมะ โครงการศิิลปาชีีพ ทำให้้ชาวบ้้านมีีงาน ผู้�ใหญ่บ่ ้้านหมู่่�ที่่� ๒ บ้า้ นพิิเทน ได้น้ ้อ้ มเกล้้าฯ ถวายที่่ด� ิินสำหรัับ มีีรายได้้ สามารถนำเงิินจากตรงนี้้�ส่่งให้้ ใช้ใ้ นการก่่อสร้า้ งฯ ลูกู ได้้เรีียนต่่อสููง ๆ ทำให้้ได้เ้ ป็น็ ครูู กำนันั ผู้�ใหญ่บ่ ้้าน กลัับมาพัฒั นาในชุุมชน ถืือว่า่ ปัจั จุบุ ันั ศููนย์ศ์ ิลิ ปาชีีพบ้้านพิเิ ทน มีี ๓ กลุ่�มงาน สามารถ เป็็นเรื่่อ� งสุดุ ยอด รู้้�สึกึ ซาบซึ้้�งในน้้ำพระทััย ดำเนินิ งานบรรลุผุ ลสำเร็จ็ ได้เ้ ป็น็ อย่า่ งดีี โดยผลงานทั้้ง� ๓ กลุ่�มงาน ของพระราชินิ ีี เพราะได้ท้ ำงานของศิลิ ปาชีีพ ผลิิตได้ท้ ั้้�งหมด จะถูกู จััดส่ง่ ขายให้้แก่ส่ ำนักั พระราชวังั โดยตรง ทำให้้พวกเรามีีเงิินจากตรงนี้้�นำไปซื้้�อ เนื้้�อวััวและสิ่่�งของบริิจาคให้้มััสยิิด เพื่่�อให้้ ๑) กลุ่�มทอผ้า้ มีีสมาชิกิ ๙๘ คน สามารถทอผ้า้ ได้้ ๒๐ คน สวดดุุอาร์์ให้้ในหลวง พระราชิินีี และ ผลงานเดืือนละ ๑ ชิ้้น� ความยาว ๓๘ เมตร พระบรมวงศานุุวงศ์์ทุุกพระองค์์ ให้้มีีอายุุ ยืืนยาวและมีีความสุขุ เป็น็ ที่พ�่ึ่่ง� ของพสกนิกิ ร ๒) กลุ่�มปักั ผ้า้ มีีสมาชิกิ ๔๘ คน สามารถปักั ผ้า้ ได้้ ๑๒ คน ไปตลอดชั่่ว� ฟ้า้ ดินิ สลาย ผลงานคนละ ๑ - ๔ ชิ้้น� รายได้ข้ ึ้้น� อยู่่�กัับลวดลายและขนาดของ ผ้า้ ที่ป�่ ักั (ประมาณชิ้้น� ละ ๒,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท) โดยในปีี ๒๕๖๓ มีีผลงานรวม ๒๔ ชิ้้น� ๓) กลุ่�มแกะสลักั ไม้้ เริ่ม� จัดั ตั้้ง� กลุ่�มฯ เมื่อ่� ปีี ๒๕๔๒ ปัจั จุบุ ันั มีีสมาชิกิ ๑๐ คน โดยในปีี ๒๕๖๓ มีีผลงานรวม ๒๘ ชิ้้�น นายดาโอะ มีีสา ศิลิ ปาชีีพ...สร้้างสุุขปวงประชา ตััวแทนหมู่่�บ้า้ นพิเิ ทน กล่า่ วว่า่ ด้้วยพระเมตตาที่่�มีีต่่อราษฎร ทำให้้ทุุกวัันนี้้�...ราษฎร ผมรู้้�สึึกปลื้้�มใจมากในน้้ำพระทััย ในหมู่่�บ้้านพิิเทน มีีรายได้้เสริิมอย่่างต่่อเนื่่�อง มีีคุุณภาพชีีวิิต ของในหลวงรััชกาลที่่� ๑๐ ที่�่ทรงต่่อยอด ความเป็น็ อยู่่�ที่ด่� ีีขึ้้น� สมาชิกิ ในครอบครัวั มีีความผาสุกุ ก่อ่ เกิดิ เป็น็ โครงการของรััชกาลที่่� ๙ และพระราชิินีี ชุุมชนที่�่เข้้มแข็็ง ราษฎรต่่างน้้อมสำนึึกในพระมหากรุุณาธิิคุุณ และให้้องคมนตรีีมาเยี่�่ยมเยีียนพวกเรา อย่า่ งหาที่ส�่ ุดุ มิิได้้ ชาวบ้า้ นต่า่ งรู้้�สึกึ ปลาบปลื้้ม� ใจในน้้ำพระทัยั ของพระองค์์มากที่่�สุุด ชาวบ้้านทุุกคน ขอฝากความคิดิ ถึงึ ต่อ่ ในหลวงรัชั กาลที่่� ๑๐ ด้้วยครัับ 48 วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕