อัศวินผมขาว

ขอมอบแดอ่ ัศวิน.................................................................................................................................



...มาใช้ชีวติ อย่างมคี ณุ ค่าสู่การเปน็ ผสู้ งู วยั ยุคใหม่ท่ีโลกรอคอยกนั ดกี ว่า ...

อัศวนิ ผมขาว ผ้เู ขียน ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา บรรณาธิการ ยงยุทธ คนุ ทา กฤษฎธิ าดาพงศ์ พิสจู นอ์ ักษร ฤชุดา บุญเปลี่ยน ภาพประกอบ วัชรินทร์ เรียม, พุทธนา พลสิทธ์ิ ออกแบบปก ศกั ดิ์อรุณ คนุ ทา ออกแบบรูปเล่ม เขมญาดา นาโสก, อุไรวรรณ์ บา้ นชี พิมพค์ ร้ังท่ี 1 พฤศจิกายน 2560 สงวนลขิ สิทธ์ิตาม พ.ร.บ.ลิขสทิ ธ์ิอศั วินผมขาว ©2017 ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา จดั พิมพ์โดย สถาบนั คดิ ใหม่ 1191 ซอยอารีย์ 1 ถนนพหลโยธนิแขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงุ เทพมหานคร 10400 โทรศัพท์ : 02-619-6655 Kid-Mai by Dr.Veeranut http://kidmai.co.th



คำ�นำ�ผเู้ ขยี น ปัจจุบันปัญหาใหญ่ท่ีสุดปัญหาหน่ึงของประเทศไทย ก็คือปัญหาสังคมผู้สูงอายุ (Aged Society) ที่จะส่งผลกระทบในทุกด้าน ทั้งเร่ืองเศรษฐกิจ สังคม หรือแม้แตก่ ารเมอื ง ซ่งึ การแก้ไขนัน้ นอกจากเรอ่ื งของการจัดระบบสาธารณสุข หรืองานสังคมสงเคราะห์ให้สามารถรองรับได้อย่างครบถ้วนแล้ว แนวทางการแก้ไขที่ส�ำคัญย่ิง ก็คือการต้องปรับเปล่ียนตัวผู้สูงอายุเองให้ยังคงใช้ชีวิตอย่างมีพลัง หรือท่ีเรียกกันว่า“การเปลีย่ นภาระให้เป็นพลัง” การที่ผู้สูงอายุสักคนจะลุกขึ้นมาสร้างสรรค์งานกันอีกครั้งนั้นปัจจัยส�ำคัญคือเรื่องของ “แรงบันดาลใจ” ที่จะได้มาจากการเห็นตัวอย่างจริงมากระตุ้นเร้าให้เห็นคุณค่าในตัวเอง นี่จึงเป็นที่มาของโครงการ “อัศวินผมขาว” ของสมาคมบ้านปันรัก โครงการท่ีรวบรวมคน “ผมขาว” มาแสดงพลังอย่างเป็นรูปธรรม ด้วยการน�ำศักยภาพความรู้ ประสบการณ์ทส่ี ะสมออกมาช่วยลูกหลานคน “ผมดำ� ” แตก่ ารจะไปสจู่ ดุ นน้ั คอื การ เป็นอัศวินผมขาวได้อย่างยั่งยืน จ�ำเป็นต้องมีความพร้อมในการ ด�ำรงชีพของตัวเองเพื่อที่จะได้ ไม่ตอ้ งห่วงหนา้ พะวงหลัง หรือเดิน ในสภาพเต้ียอุ้มค่อมขึ้นในภาย ภาคหน้า

หนังสือ อัศวินผมขาว ตอน (คู่มือเตรียมพร้อมสู่การเกษียณอย่างสมาร์ต) เล่มนี้จึงได้น�ำเสนอแนวทางในการเตรียมความพร้อมในยามก่อนเกษียณ เพื่อให้ผู้เกษียณสามารถมีปัจจัยต่าง ๆ รองรับการดำ� เนินชวี ติ ได้อย่างมนั่ ใจ เพ่ือจะได้กลายมาเปน็ “พลังผ้สู ูงวยั รนุ่ ใหม”่ท่ีเปล่ียนชีวิตตัวเองให้เป็นแรงบันดาลใจ และชวนเพื่อนผมขาวท่านอื่นใหล้ กุ ขนึ้ มาเป็นอศั วินทส่ี ง่างามด้วยกนั ภายในเล่ม นอกจากทุกท่านจะได้วิธีคิด ผมยังจะบอกวิธีท�ำง่าย ๆ เพื่อให้เหล่าอัศวินผมขาวสามารถน�ำไปปรับใช้ได้ทันที ต้ังแต่หลักคิดเพ่ือการต้ังเป้าหมายที่ถูกต้อง, ปัจจัยพ้ืนฐานชีวิตท่ีแท้จริง,วิธีการสร้างสังคมแห่งความสุขและแบ่งปัน ทั้งหมดจะครบถ้วนท้ังในมิตสิ ว่ นตวั และสว่ นรวม สุดทา้ ยนี้ ผมหวังวา่ แนวทางในหนังสอื เลม่ นี้ จะพอเป็นข้อคิดให้ผู้อ่านได้น�ำไปประยุกต์ใช้ ในการเตรียมความพร้อมให้ตนเองตามความเหมาะสมของแต่ละคนได้เป็นอย่างดี เพ่ือรวมพลังสู่การเป็น“อศั วนิ ผมขาว” ทโี่ ลกรอคอยร่วมกนั ขอขอบคุณ ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา นักวชิ าการดา้ นสงั คมผสู้ งู วัย ผู้บริหารสถาบนั คดิ ใหม่ นายกสมาคมบา้ นปันรกั

สารบญัทักทายอัศวนิ ผมขาว 9บทท่ี 1 หลักคดิ เพื่อต้งั เปา้ หมายชวี ติ ทถี่ กู ต้อง 10 • อายุยนื อย่างมคี ุณคา่ ดว้ ยหลกั อิทธิบาท 4 11 • 3 หว่ ง เพ่อื ค้นหาคณุ ค่าในตัวเอง และตั้งเปา้ หมายในชวี ติ 16บทที่ 2 ปัจจยั 4 พ้นื ฐานชีวติ ท่ีแทจ้ รงิ (สำ� หรับตัวเอง) 20 1. อาหารที่ดี ของกายและใจ 21 2. ยาดี วิถพี ทุ ธ 31 3. เส้อื ผ้า อาภรณท์ ด่ี ี 37 4. ทีอ่ ยู่ ท่ีน่าอาศยั 43บทท ี่ 3 สังคหวตั ถุ 4 สร้างสังคมแหง่ ความสุขทย่ี ่งั ยนื 52 (สำ� หรับสงั คม) 54 1. การให้ มคี วามสขุ มากกวา่ ทคี่ ิด 58 2. ปยิ วาจา ค�ำพูดดี ๆ ทสี่ ร้างได้ง่าย ๆ 64 3. อตั ถจริยา การบำ� เพญ็ ประโยชนท์ ไ่ี ดส้ องต่อ 72 4. สมานตั ตตา การวางตวั ท่ีเหมาะสมและงดงาม

ผศ. ดร.วีรณัฐ โรจนประภา : 9 ทกั ทายอศั วนิ ผมขาว การเริ่มต้นวางแผนชีวิตของเหล่าอัศวินผมขาว เร่ืองแรกท่ีเราควรรคู้ อื หลกั คดิ เพอื่ ตงั้ เปา้ หมายชวี ติ ทถี่ กู ตอ้ ง เรม่ิ ตงั้ แต่ “การมใี จรกัในการมีชีวิตท่ีถูกต้องตามหลักอิทธิบาท 4” ต่อด้วย “การค้นพบคุณค่าในตัวเอง” และ “การมีเป้าหมายชีวิตที่ถูกต้อง” เพราะผู้สูงวัยที่ไร้เป้าหมาย ชีวิตย่อมเห่ียวเฉา แม้จะเกษียณแล้ว แต่ก็ยังต้องมีเป้าหมายเพื่อก่อแรงบันดาลใจ ซ่ึงผมจะมอบเครื่องมือท่ีช่ือว่า“3 ห่วง เพื่อค้นหาคุณค่าในตัวเอง และต้ังเป้าหมายในชีวิต” ให้กับเหล่าอัศวินผมขาวในบทตอ่ ไป ในส่วนของการใช้ชีวิต ก็คือเรื่อง “ปัจจัย 4” ท่ีเรารู้จักกันดีส่วนเรื่องสังคม ก็คือเรื่อง “สังคหวัตถุ 4” ที่ท�ำให้เราสามารถอยู่ในสังคมไดอ้ ย่างมคี วามสุข ฉะนั้น หากไม่อยากเกิดความกังวลในอนาคต เราก็ควรรู้จักวธิ ที ่ีจะสรา้ งความมั่นคงทางอาหาร เครือ่ งน่งุ ห่ม ยารักษาโรค และบ้านพักอาศัย รวมถึงการใช้ชีวิตด้วยการท�ำทาน ปิยวาจา อัตถจริยา และสมานัตตตา ซ่ึงถือเป็นพื้นฐานและการเตรียมตัวส�ำหรับผู้ท่ีจะก้าวเข้ามาเป็น “อัศวินผมขาว” อย่างสง่างาม หรือ “ผู้สูงวัย” ที่จะเป็นแรงบนั ดาลใจใหค้ นรุ่นหลงั ตอ่ ไป ทัง้ หมดท�ำอยา่ งไร เชญิ พลกิ หน้าตอ่ ไปได้เลยครบั ...

10 : อศั วินผมขาว 1บทที่ หลกั คดิ เพ่ือตง้ั เปา้ หมายชีวิตที่ถกู ต้อง

ผศ. ดร.วรี ณัฐ โรจนประภา : 11อายยุ นื อยา่ งมคี ุณค่าด้วยหลกั อิทธบิ าท 4 คนไม่ได้มอี ายยุ นื เพราะทรัพย์ แตค่ นอายุยนื ไดด้ ้วยการคน้ พบคุณคา่ ในตัวเอง ค�ำว่า “ไม้ใกล้ฝั่ง” ผมเชื่อว่าคงไม่มีอัศวินผมขาวท่านใดอยากถูกเรียกด้วยค�ำ ๆ น้ี เพราะฟังแล้วหดหู่ ชวนให้นึกไปถึงวาระสุดท้ายแห่งชีวิต แต่วันนี้ผมจะมาเชิญชวนให้ทุกคนมาเปล่ียนค�ำว่า “ไม้ใกล้ฝั่ง” ให้เป็น “ไม้ไกลฝั่ง” ถึงแม้ว่าความจริงของทุกชีวิต ล้วนไม่อาจหลีกเล่ียงค�ำว่า “ไม้ถึงฝั่ง” ได้ แต่วันนี้ผมมีค�ำถามหน่ึงที่อยากให้ทุกคนช่วยกันตอบ ค�ำถามท่ีว่าคือ ก่อนท่ีจะเดินทางไปถึงฝั่งเราจะเลอื กใชช้ ีวติ ทีม่ ีอย่ใู หค้ ุ้มค่ามากที่สดุ ได้อยา่ งไร ?

12 : อัศวินผมขาว 1. ใช้ชวี ิตอย่างมีคณุ ค่า และถงึ ฝง่ั อยา่ งภาคภมู ใิ จ 2. ใช้ชีวิตไปตามยถากรรม และถงึ ฝั่งอย่างไม่ภูมิใจเรอ่ื งใดเลย หากเรามีหลักคิดเพื่อการใช้ชีวิตที่ถูกต้อง ผมเชื่อว่าทุกคนจะ ต้องตอบข้อท่ีหน่ึง และอีกใจก็ยังอยากให้ฝั่งของตัวเองนั้นไกลออกไป มากที่สุดเช่นกัน เพราะการท่มี ีอายุยืน น่นั หมายความวา่ เรายังมโี อกาส ได้สร้างคุณค่าอีกมากมายยิ่งขึ้นไปอีก ในบทน้ีผมมีหลักคิดและปฏิบัติ เพื่อสามารถยืดระยะฝั่งของชีวิตให้ไกลออกไปได้อีกมาบอกครับ วิธีนี้ ผมประยุกต์มาจากค�ำตรัสของพระพุทธเจ้าที่มีแก่พระอานนท์ในวัน ปลงอายสุ ังขาร อันมคี วามโดยย่อวา่ “อานนท์ ถา้ บุคคลใดเจริญอทิ ธิบาท 4 (ฉนั ทะ - วริ ิยะ - จิตตะ - วิมังสา) ปรารถนาจะด�ำรงอยู่ประมาณกัปหนึ่งหรือมากกว่าน้ัน ก็สามารถจะอย่ไู ด้” พุทธพจน์นี้ เป็นการยืนยันอย่างชัดเจนถึงอานิสงส์ของอิทธิบาท 4 ท่ีมีต่ออายุ หรือความห่างจากฝั่งที่เราก�ำลังสนใจ ดังน้ันหากใคร อยากมีอายุยืน ก็เพียงน�ำหลักน้ีมาใช้ แม้ในบางต�ำราจะมีการขยาย ความถึงการเจริญอิทธิบาท 4 เพื่อให้อายุขัยยืนยาวไปได้ถึงกัปนั้น ว่าต้องท�ำสมาธิให้ได้ชนิดแนบแน่นมีก�ำลัง แต่กับผู้ที่ไม่ได้ฝึกสมาธิ มาอย่างจริงจัง ก็ใช่ว่าจะน�ำหลักนี้มาใช้ไม่ได้ โดยเฉพาะเม่ือพิจารณา ตามเหตุและผลของกลไกแห่งชีวิตแล้ว อย่างไรเสียการใช้หลักน้ีอย่าง ถกู ต้อง ยอ่ มส่งผลให้อายุยืนขน้ึ กวา่ การไม่ใช้อย่างแน่นอน

ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา : 13 การประยุกต์หลักอทิ ธิบาท 4 เพ่อื การมชี ีวิตทยี่ ืนยาวน้นั ผมสรปุมาอย่างงา่ ย ๆ เพ่อื ทุกคนสามารถน�ำไปเป็นหลักปฏบิ ตั ไิ ด้ ดงั น้ี 1. “ฉนั ทะ” หมายถงึ ความพอใจในกจิ การงานทท่ี ำ� แตใ่ นการนำ�มาประยุกต์ใช้เพ่ือยืดระยะห่างจากฝั่งน้ีจะมุ่งหมายไปที่ “ความพอใจที่จะไดม้ ชี ีวติ อยู่” ลองคดิ งา่ ย ๆ วา่ หากใครไม่อยากอยู่ เขากจ็ ะใชช้ วี ิตอย่างซังกะตายไปวัน ๆ หรืออาจถึงข้ันแอบคิดว่าเม่ือไหร่จะตาย ๆ ไปเสียที ซึ่งก็แน่นอนว่าหากมีใจท่ีหดหู่เช่นน้ี ย่อมส่งผลให้สุขภาพกายย�่ำแย่จนท�ำให้ตายเร็วเป็นแน่ แต่ขณะเดียวกันความพอใจที่จะมีชีวิตอยนู่ ี้ กไ็ มใ่ ชก่ ารอยากอยไู่ ปเรอื่ ย ๆ อยา่ งคนรกั ตวั กลวั ตาย หรอื การอยากอยู่ไปนาน ๆ เพื่อหาความสุขให้ตนเอง ความอยากอยู่เช่นน้ีไม่มีก�ำลังพอจะยืดระยะฝั่งได้ ฉันทะน้ีต้องเป็นความพอใจที่จะมีชีวิตอยู่อย่างมี“คุณค่า” ถึงจะมีพลังพอจะส่งให้ชีวิตเดินทางต่อระยะไปได้จริงเสมือนเป็นแบตเตอรี่ท่ีบรรจุแรงขับเคลื่อนที่เป็นพลังสะอาดบริสุทธ์ิให้เป็นเชื้อเพลิงที่ชีวิตสามารถน�ำไปใช้ได้จริง ดังนั้นผู้ที่อยากมีอายุยืนจึงต้องต้ังเป้าหมายของตนให้เป็นการมีชีวิตอยู่เพ่ือสร้างประโยชน์แก่สังคมหรือประเทศชาติ โดยให้ระลึกว่าย่ิงประโยชน์ใหญ่ พลังก็ยิ่งมากเมือ่ เร่ิมถกู แล้ว ก็ให้ท�ำเกิดอิทธิบาทขอ้ ตอ่ ไป 2. “วิริยะ” หรือ ความพากเพียรท�ำงาน ต้องมีความขยันขันแข็ง ท�ำงานอย่างเต็มก�ำลัง ใช้เป้าหมายที่ดีและใหญ่น้ัน ช่วยดึงศักยภาพของเราออกมาให้เต็มที่ ซึ่งผลจากความขยันท�ำงานอย่างเต็มก�ำลังน้ี ก็จะส่งผลดีต่อเร่ืองสุขภาพกายไปในตัวด้วย ตรงกันข้าม

14 : อศั วนิ ผมขาว กับการอยู่เพื่อตัวเอง ที่พอเหนื่อยก็จะหยุด พอท้อก็จะเลิก ซึ่งมีแต่จะ ท�ำใหช้ วี ติ เหี่ยวเฉาลงทุกวนั 3. “จิตตะ” หรือ ความท่มุ เท มงุ่ ม่นั ความใส่ใจ เราตอ้ งแนว่ แน่ กับการกระท�ำดีนั้นโดยไม่โลเล ไม่หวั่นไหวไปกับเสียงรอบข้างที่ชวนให้ เสยี กำ� ลงั ใจ ซึ่งพลังจากความมุ่งมัน่ นี้ จะทะลุทะลวงอปุ สรรคท�ำใหง้ าน ส�ำเร็จได้ ที่ส�ำคัญการจดจ่ออยู่กับงานอันมีคุณค่าที่ได้กระท�ำต่อผู้อื่น ยังเท่ากับเป็นการฝึกจิตใจของเราให้มีสมาธิอยู่แต่กับเร่ืองดี ๆ น�ำมา ซ่ึงความสุขใจ และสง่ ตอ่ ไปยังความสุขกายด้วย 4. “วมิ ังสา” หรอื ต้องหม่ันพิจารณาตรวจทาน ประเมินผลสิง่ ที่ได้กระท�ำลงไป เพื่อน�ำไปพัฒนางานน้ันให้ดีย่ิง ๆ ข้ึน ซ่ึงผลดีน้ีจะ ย้อนกลับไปเพิ่ม “แรงบันดาลใจ” หรือ “ฉันทะ” ท่ีจะกระท�ำงานนั้น ใหม้ ากยง่ิ ขนึ้ สง่ ตอ่ ใหค้ วามขยนั และความมงุ่ มนั่ เพม่ิ ตามดว้ ย กลายเปน็ วงรอบท่ีส่งต่อการเป็นเหตุปัจจัยซึ่งกันและกัน จนสุดท้ายงานที่ว่ายาก งานที่ว่าใหญ่ ก็จะส�ำเร็จได้ไม่เกินความสามารถของเรา และเมื่องาน น้ันส�ำเร็จ ส่ิงที่ตามมาก็คือ “ความภาคภูมิใจในตนเอง” เกิดความ ตระหนักรู้คุณค่าในตน อยู่อย่างมีศักด์ิศรี ด้วยรู้ว่าชีวิตนี้ด�ำรงอยู่อย่าง มีประโยชน์ต่อผู้อื่น หรือก็คือมีความพอใจในการมีชีวิตอยู่ เพราะ ประจักษ์ชัดจากผลของงานแล้วว่า ลมหายใจของเราได้ก่อเกิดคุณค่า ใหญห่ ลวงปานใด หากคดิ ถึงแต่เรอ่ื งตวั เอง ฝงั่ ก็จะใกล้ ชวี ติ กจ็ ะสั้น หากคิดแบ่งปันส่ผู ู้อ่นื ฝั่งนั้นจะไกล และอายจุ ะยนื ยาว

ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา : 15 เมื่อจิตพอใจจะมีชีวิตอยู่ เพ่ือสร้างคุณค่ามหาศาลแก่ผู้อื่นเช่นน้ีก็จะน�ำกายให้ด�ำรงอยู่ได้ต่อไปจนถึงกาลส้ินแห่งสภาพของกายเขาจรงิ ๆ ดงั พทุ ธสุภาษติ ทวี่ า่ “จติ เป็นนาย กายเป็นบา่ ว” บทสรปุ ในหวั ข้อน้ีคือเพียงเราใช้ชีวติ มุ่งมนั่ สรา้ งสง่ิ ดี ๆแก่ผ้อู ื่น พร้อมนำ� หลักอิทธบิ าททงั้ 4 ขอ้ นม้ี าใช้ ชีวิตเราก็จะยืนยาวสมปรารถนาครับ เม่ือเรารู้แล้วว่า การใช้ชีวิตที่มีคุณค่านี่เอง จะส่งผลท�ำให้มีอายุยืนยาว ฉะนั้นในบทต่อไปผมจะน�ำทุกท่านไปค้นพบเช้ือเพลิงแหล่งใหม่ของชีวิต ด้วยการ “ค้นหาคุณค่าในตัวเอง” และ “ตั้งเป้าหมายในชีวิต” เพื่อเหล่าอัศวินผมขาวจะได้มีเครื่องมือที่ทรงพลัง ออกไปช่วยโลกได้อย่างสง่างามและสมเกียรติ เชิญติดตามในหัวข้อต่อไปไดเ้ ลยครับ

16 : อัศวินผมขาว 3 ห่วง เพื่อค้นหาคุณค่าในตวั เอง และตง้ั เป้าหมายในชวี ติ เราจะคน้ หาคณุ ค่าในตวั เอง และตง้ั เปา้ หมายในชวี ติ ไดอ้ ยา่ งไร ? ในหัวข้อนี้ ผมมีค�ำตอบมาให้ทุกท่านครับ และองค์ความรู้น้ี เกดิ จากการทผ่ี มไดศ้ ึกษา “ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง” มากวา่ 10 ปี จากมหาปราชญ์ท่ีผมเทิดทูนสุดหัวใจ นั่นคือ ในหลวง รัชกาลท่ี ๙ ผมขอเรียกเคร่ืองมือทรงพลังน้ีว่า “3 ห่วง เพื่อค้นหาคุณค่าในตัวเอง และตั้งเป้าหมายในชวี ิต” เรามาเริ่มกนั เลยครบั 1. •••ให ค้ ณุ คคสตงัณุุณอคบมมมีใีคคมจวำ� ีปรถาักญัมาอมสหะาา3ไมอราขะ?รไ้อถรอด?ะงั นไร้ี ? 2. เมือ่ คณุ ใคร่ครวญจนได้ค�ำตอบแลว้ ให้เขยี นออกมา 3. จากน้นั ก็วาดออกมาเป็น 3 หว่ ง วางทบั ซอ้ นกัน (แตล่ ะหว่ ง คอื ตัวแทนของค�ำถามข้างตน้ ) 4. มันจะมีซับเซตตรงกลาง ซ่งึ เป็นจดุ ร่วมของทัง้ 3 หว่ ง นีแ่ หละ คือ “คณุ ค่าในตัวเองและเป้าหมายในชีวิตของคณุ ”

ผศ. ดร.วีรณฐั โรจนประภา : 17จดุ ร่วมเปน็ “คณุ คา่ ในตัวเองและเป้าหมายในชวี ิตของคุณ”คณุ มีใจรักอะไร ? คณุ มีความสามารถอะไร ? สงั คมมปี ัญหาอะไร ?หากคดิ ไมอ่ อกวา่ 3 ห่วง มีอะไรบ้าง ทำ�อย่างไร ? หากจนแล้วจนรอด คุณยังตอบค�ำถาม 3 ห่วงจากข้างต้นไม่ได้เ สียที ผมมี 2 ตวั ช่วย ท่ชี ว่ ยใหค้ ณุ คน้ พบค�ำตอบได้ง่ายขน้ึ ไปอกี ครบั ตัวช่วยท่ี 1 อนุญาตให้คุณถอดออกได้หน่ึงห่วง ห่วงนั้นคือ“หว่ งคุณมใี จรักอะไร” เพราะอะไรรู้ไหมครับ เพราะส่ิงท่ีรักอยู่ท่ีใจเรา และความจริงท่ีเป็นอมตะคือ “เราเปล่ียนตัวเอง ง่ายกว่าเปล่ียนส่ิงแวดล้อม”ห่วงนี้จึงเปลี่ยนได้ง่ายที่สุด เช่น ส่ิงที่ท�ำในวันน้ี เราอาจไม่ได้เร่ิมจากความรัก แต่วันหนึ่งเม่ือสิ่งท่ีเราท�ำ หรืองานนั้น ๆ เกิดผลดีต่อคนอ่ืนหรือช่วยชีวิตคนได้ เปลี่ยนจากแววตาหม่นเศร้า กลายเป็นแววตาแห่งความหวัง เปลีย่ นชวี ิตคนคนหนงึ่ ใหม้ ีพลัง และดำ� เนินชวี ติ ต่อไปได้สิ่งดี ๆ เหล่าน้ีจะท�ำให้เราเห็นคุณค่าในสิ่งที่ท�ำ และแปลงมาเป็นความรกั ได้ในทสี่ ุด

18 : อศั วินผมขาวจุดรว่ มเป็น “คณุ ค่าในตวั เองและเป้าหมายในชีวิตของคณุ ”คุณมคี วามสามารถอะไร ? สังคมมีปัญหาอะไร ? เม่ือถอดห่วงน้อี อกไปแลว้ ให้เราดทู ีเ่ ปน็ จดุ รว่ มของ 2 วงทีเ่ หลอืน่ันแหละครับ คือ “คุณค่าในตัวเองและเป้าหมายในชีวิตของคุณ” ตัวชว่ ยที่ 2 หากคุณถอดไป 1 ห่วงแล้ว ยงั ไม่พบคำ� ตอบในชวี ติผมอนุญาตให้ถอดห่วงที่ 2 น่ันคือ “ห่วงความสามารถ” เพราะความสามารถเราสร้างได้ ฝึกได้ หรือท�ำซ�้ำ ๆ จนในท่ีสุดจะกลายเป็นความช�ำนาญ แต่ไม่ว่าอย่างไร ปัญหาสังคมเป็นส่ิงที่มีอยู่แล้ว สะสมและมคี วามซบั ซอ้ นอยา่ งยง่ิ จงึ ยากทจ่ี ะเปลย่ี นแปลงในระยะเวลาอนั สน้ัและเปน็ ห่วงท่ีแกไ้ ขได้ยากท่สี ุด เมอื่ ถอดหว่ งนอี้ อกไปแล้ว ให้เราดูห่วงเดียวท่เี หลืออยู่ คือ สังคม มปี ัญหาอะไรบา้ ง ? นั่นแหละครับ คือ “คุณค่าในตัวเองและเป้าหมายในชีวิตของคณุ ” เม่ือเราเหลือห่วงข้อสุดท้ายคือ “สังคมมีปัญหาอะไรบ้าง ?”ให้คุณกลับมาถามตัวเองว่า คุณสนใจปัญหาสังคมด้านไหนเป็นพิเศษหรืออยากจะช่วยแกป้ ัญหาใดให้สงั คม หากพบค�ำตอบแลว้ ผมขอแสดงความยินดีด้วยท่ีคุณได้ค้นพบ “คุณค่าในตัวเองและเป้าหมายในชีวิตของคุณ” เรยี บรอ้ ยแลว้

ผศ. ดร.วรี ณัฐ โรจนประภา : 19มอสปีะงั ไัญครหม?า 10 ปัญหาสงั คมไทย 1. ปญั หายาเสพติด 2. ปญั หาดา้ นแรงงาน 3. ปัญหา ความยากจน 4. ปัญหาผู้ด้อยโอกาสและผู้ถูก ทอดทิ้งทางสังคม 5. ปัญหาการศึกษา 6. ปัญหา ดา้ นสขุ ภาพอนามยั 7.ปญั หาดา้ นทอ่ี ยอู่ าศยั 8. ปญั หา ด้านสง่ิ แวดลอ้ ม 9. ปัญหาโรคเอดส์ 10. ปัญหาความ ม่นั คงทางสถาบันครอบครวั (ทมี่ า: คณะกรรมการสง่ เสรมิ การจดั สวสั ดกิ ารสงั คมแหง่ ชาต)ิ จากเครอื่ งมือที่ผมให้ไปนี้ นอกจากจะทำ� ให้อศั วินผมขาวทกุ ทา่ นค้นพบคุณค่าในตัวเอง มีเป้าหมายในชีวิต ยังสามารถน�ำไปค้นหาสัมมาอาชีพที่เหมาะสมกับแต่ละคนได้อีกด้วย ซ่ึงเครื่องมือนี้ จะท�ำให้เราได้ประโยชนถ์ งึ 5 ตอ่ เลยทเี ดียว 1. มแี รงบันดาลใจ และรู้ซึง้ ถงึ คณุ คา่ ในตัวเอง 2. ได้สรา้ งประโยชน์ให้แกส่ ังคมและเพ่อื นมนุษย์ 3. ไดป้ ฏบิ ัตธิ รรมตามหลักอริยมรรค มีองค์ 8 ไปในตวั 4. มอี าชพี ที่ถูกต้อง ไมห่ ลงทางไปในทางอบาย 5. เมื่ออาชีพท่ีท�ำ แก้ปัญหาสังคมได้ สังคมย่อมตอบแทนด้วย การดูแลคุณผ่านระบบแลกเปล่ียนในขณะน้ัน ๆ (สมัยนี้คือ รายได้ท่ีเป็น “ตวั เงนิ ” นนั่ เอง) ดังนั้นตราบใดมนุษย์ยังต้องท�ำงานและอยู่ในสังคม นวัตกรรมความคิดน้ี จะยังคงทันสมัยและใช้ได้ทุกเม่ือ แม้ว่าโลกและเทคโนโลยีจะหมนุ เร็ว หรอื เปลีย่ นแปลงไปขนาดไหนก็ตาม ผมขอเป็นก�ำลังใจให้เหล่าอัศวินผมขาวทุกคน ค้นพบ “คุณค่าและเป้าหมาย” ของตัวเองในเรว็ วันนะครบั

20 : อัศวินผมขาว 2บทที่ ปจั จัย 4 พ้ืนฐานชีวิตท่ีแทจ้ ริง (สำ�หรบั ตวั เอง)

ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา : 211 อาหารท่ดี ี ของกายและใจ “ชีวิตนา่ เศรา้ หากตายแลว้ เงนิ ยังไม่หมด ชวี ิตนา่ สลด หากเงนิ หมดแลว้ ยงั ไม่ตาย” วลีเย้าแกมหยอกนี้ฟังเผิน ๆ ก็ชวนอมย้ิมดี แต่หากพิจารณาให้ดีจะเห็นว่า เป็นเรื่องเศร้าที่ย้ิมไม่ออกเลยทีเดียว ที่ส�ำคัญเป็นความจริงอันหลีกเลี่ยงไม่ได้ท่ีผู้สูงวัยต้องเผชิญเสียด้วย และแน่นอนหากเราตอ้ งเลอื ก ทุกคนย่อมเลอื กเจอ “เร่อื งเศรา้ ” เพราะจะเศรา้ แค่วันเดยี วคือวันท่ีจะตาย แล้วรู้สึกเสียดายเงินที่อุตส่าห์เหน่ือยยากหามาได้แต่ยังเหลอื ไม่ไดใ้ ชห้ าความเพลดิ เพลนิ และความสขุ ใหค้ ุ้มค่าความเหน่ือย และผมคิดวา่ คงไม่มีใครอยากเจอ “เรอ่ื งสลด” เพราะไมเ่ หลอื เงนิ ไว้ใชส้ อย และไมร่ วู้ า่ ตวั เองจะตอ้ งอยใู่ นฐานะสิ้นไร้ไม้ตอกไปอีกนานแค่ไหนซง่ึ น่ันจะเป็นชีวิตทีส่ ดุ รนั ทดยงิ่ นัก แม้คนจะมีเป้าหมายว่าขอให้มีเงินใช้ไปจนวันตาย แต่เมื่อดูข้อมูลสถิติจากธนาคารแห่งประเทศไทยแล้ว ก็น่าตกใจไม่น้อย เพราะจากการสำ� รวจคนวยั เกษยี ณพบวา่ ...

22 : อศั วินผมขาว ••••• แมมมมลีีคคีคีคะนนนนค1744น%%%0ท%่ีเหทเเปปทล่ีเน็็นป่ีตือคค็นอ้อนนคงีกทรพน่�ำ4่ีทม่ึงรพ8เี่พีวง%ายอินลจใกูเชคะปห้สือช็นลขุค่วเาสยศนนบเรทหษาี่ยหลยฐังรือีคอื ตงสัวตถเ้ออางงนดไสดิ้นง้ รเคนรทา�ำะงหา์นหนัก หรืออยู่ในขา่ ยการมชี วี ิตทน่ี ่าสลด หากสรุปกันจริง ๆ ก็ไม่เกินเลยท่ีจะกล่าวว่า คนท่ีสามารถอยู่ได้นั้นมีเพียง 5 คนจาก 100 คนเท่าน้ัน ท่ีเหลืออีก 95 คนยังต้องเหน่ือย ต้องหาท่ีพ่ึงพิงให้ได้ หรือต้องด้ินรนช่วยเหลือตัวเองอะไรสกั อยา่ งเพื่อการเอาตวั รอดไปจนตาย ปัญหาน้ีท�ำให้เกิดกระแสการเตรียมความพร้อมก่อนถึงวัยเกษียณ ว่าควรจะต้องเร่ิมเก็บเงินกันเดือนละเท่าไหร่ เพื่อเตรียมความพร้อมเม่ือถึงวันที่ไม่สามารถท�ำงานได้แล้ว จะมีเงินเหลือพอใช้ไปจน

ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา : 23สุดทาง โดยปัจจุบันมีแอปพลิเคชันด้านการวางแผนทางการเงินเพ่ือวัยเกษียณมากมายท่ีมีพ้ืนฐานอิงตามความต้องการการใช้เงินของแต่ละบุคคลในแต่ละเดือนว่าเป็นเงินเท่าไหร่ จากนั้นจึงค�ำนวณเงินท่ีจะต้องใช้ต้ังแต่อายุ 60 ปีไปจนถึงอายุขัยเฉล่ียในปัจจุบันแล้วจึงน�ำมาตีกลับด้วยอัตราเงินเฟ้อเพ่ือย้อนกลับมาเป็นจ�ำนวนเงินทีจ่ ะต้องสะสมรายเดอื นในปจั จุบนั ไปจนถึงวันเกษยี ณ ซ่ึงจ�ำนวนเงินมากหรือน้อยจะมีความแตกต่างกัน หากเร่ิมสะสมเงินต้ังแต่อายุยังน้อย การสะสมต่อเดือนก็จะน้อย ถ้าเริ่มสะสมตอนอายุมาก จ�ำนวนเงินท่ีจะต้องสะสมก็จะสูงมากจนบางกรณีดูแล้วไม่นา่ จะเปน็ ไปได้ ดว้ ยวิถีการจา้ งงานในปัจจุบัน แตอ่ ยา่ งไรกต็ ามถงึ แมว้ า่ คนๆหนง่ึจะสามารถแบ่งเงินมาออมได้ตามยอดท่ีค�ำนวณไว้ แต่เชื่อเถิดว่าคนผู้นั้นก็ยังรู้สึกว่าไม่มีความปลอดภัยและม่ันคงในชวี ิตอยดู่ ี เพราะธรรมชาตแิ ห่งจติ ของมนุษย์ย่อมปรุงแต่งความวิตกกังวลข้ึนมาได้เสมอ เช่น กลัวว่าเงินที่เก็บไว้ในธนาคารแล้วธนาคารจะล้ม ค่าเงินเฟ้อจะมากกว่าโปรแกรมที่ค�ำนวณไว้ แล้วค่าอาหาร ค่าใช้จ่ายต่าง ๆ จะเกิดวิกฤตจนท่ปี ระเมินไวไ้ มเ่ พียงพอ

24 : อศั วนิ ผมขาว แล้วเราจะเปน็ “อศั วนิ ผมขาว” ท่สี มารต์ ไดอ้ ย่างไร ? การจะเป็นอัศวินผมขาวได้อย่างหมดห่วงนั้น ค�ำตอบของผม ที่ขอเสนอให้พิจารณาในเรื่องน้ีจึงไม่ได้เริ่มกันท่ีตัวกลางคือ “เงิน” แต่ต้องสาวไปให้ถึงต้นเหตุแห่งความกลัวน้ัน ซึ่งก็คือ“ความกลัว ที่จะไม่สามารถด�ำรงชวี ิตอยไู่ ด้ไปจนถงึ วาระสดุ ทา้ ยของชวี ติ ” ดังน้ันค�ำถามที่ควรถามคือ “การด�ำรงชีวิตอยู่น้ันมีอะไรต้อง เตรยี มบา้ ง มากกวา่ จะถามว่าต้องเตรยี มเงินเท่าไหรด่ ี ?” ค�ำตอบเหมือนจะยาก แต่ที่จริงไม่ยากเลยครับ เพราะค�ำตอบ ก็คือ “หากอยากมีความม่ันคงในการด�ำรงชีพ ก็ต้องสร้างความ มัน่ คงทางการใชช้ วี ิตและสังคมนั่นเอง” เรามาเร่มิ กันเลยครบั

ผศ. ดร.วรี ณัฐ โรจนประภา : 251 . อาหารกาย “กินท่ีปลูก ปลูกที่กิน” วิธีนี้จะท�ำให้เราประหยัดค่าใช้จ่ายได้มาก โดยเฉพาะการปลูกผักกินเองที่บ้าน นอกจากใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์แล้ว ยังท�ำให้ผู้สูงวัยได้มีกิจวัตรประจ�ำวัน และไม่รู้สึกเหงาที่ส�ำคัญยังท�ำให้ได้บริโภคผักปลอดสารพิษท่ีปลูกเอง และผลท่ีตามมานอกจากจะได้สุขภาพท่ีดี ยังประหยัดค่าใช้จ่ายและท�ำให้จิตใจของคนสูงวยั แจม่ ใสขึ้นอีกดว้ ย หลายคนคิดในใจว่า แลว้ เราจะเลือกปลกู อะไรดีทีเ่ หมาะสมกบั ตัวเรา ?

26 : อศั วินผมขาว ผมมีวิธีง่าย ๆ ให้เรามาส�ำรวจตัวเอง ก่อนจะเริ่มปลูกผักกินเอง ทบ่ี า้ นกนั ครับ ข้ันตอนที่ 1 เรามาเริ่มให้เป็นรูปธรรมด้วยการจดเมนูพืชผัก ที่เราโปรดปราน ชอบรับประทาน หรือกินได้บ่อย ๆ กินเป็นประจ�ำ ออกมาวา่ มีเมนอู ะไรบา้ ง เช่น เราบอกว่าเราชอบกินส้มตำ� ผกั บุ้งไฟแดง กะหล่ำ� ผัดนำ้� ปลา กจ็ ดลงไปครับ ขั้นตอนท่ี 2 จากนั้นก็มาแจกแจงว่าเป็นพืชอะไรบ้าง เช่น เราชอบกินส้มต�ำ เราก็มาแจกแจงว่า ส้มต�ำท�ำจากพืช ผัก หรือผลไม้ ชนิดใด ซึ่งน่ันเท่ากับส่ิงท่ีต้องปลูก คือ มะละกอ ถั่วฝักยาว มะนาว พรกิ มะเขือเทศ อีกเมนูท่ีกินบ่อยก็คือ ผักบุ้งไฟแดง กับ กะหล�่ำ ผัดน้�ำปลา เราก็ปลูกผักบุ้ง กับกะหล�่ำปลีเพ่ิมเข้าไปอีก และสามารถเสรมิ ดว้ ย คะนา้ โหระพา กะเพรา รวมถึง หัวมัน เข้าไปด้วย เพ่ือกิน ให้หนักท้องแทนข้าว และ หากยังมีท่ีเหลือ ก็สามารถ ลงไม้ผลที่ชอบกินได้อีก เช่น มะม่วง ขนุน ส้ม หรือแมแ้ ต่ ทเุ รยี นก็ตามอัธยาศยั ครับ

ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา : 27 แล้วถ้ามีพ้ืนท่ีน้อยล่ะ ปลูกอะไรดี ? ผมอยากแนะน�ำวา่ หากเราอยู่ห้องพักมีพ้ืนท่ีน้อย ก็ต้องเลือกปลูกพืชผักท่ีสามารถเติบโตในกระถางได้ หรือปลูกไว้ตามระเบียง และวิธีท่ีท�ำให้เราบริหารพื้นที่น้อยให้มีประสิทธิภาพมากท่ีสุด และมีพืชหลายพันธุ์ให้ได้กินตลอดปี คือ เราต ้ อ ง รู ้ จั ก ว า ง แ ผ น แ ล ะ ป ลู ก ผั กหมุนเวียนแล้วเราจะได้กินผักอย่างไมเ่ บอื่ แน่นอนครบั ดังนั้น แทนท่ีเราจะเสียเวลาไปหาเงินเพิ่ม สู้เรามาหาความรู้ทางด้านการเพาะปลูกพืชสวนครัว ปลูกผักริมรั้ว หรือส่ิงต่าง ๆ ท่ีเรากินได้ จะช่วยให้เราสบายใจในอนาคต และม่ันใจได้ว่าอย่างไรเสียเราจะไม่อดตายแม้ไม่มีเงินเหลือก็ตาม เพราะพืชสามารถขยายพันธุ์ไปได้เร่อื ย ๆ น่ีคอื ทางลัด “อาหารวถิ ีพุทธ” ทที่ ุกคนท�ำไดค้ รบั สรปุ คอื ภาระทางการออมเงนิ เพอื่ ความความมนั่ คงทางอาหารนนั้จึงเหลือเป็นเพียง “พืชที่ปลูกไม่ได้จริง ๆ” เช่น ข้าว หรือพวกเน้ือในบางม้ือ กับบรรดาเคร่ืองปรุงอีกเล็กน้อย จากนั้นก็ลองประเมินออกมาเป็นค่าใช้จ่ายรายเดือนดูครับ ผมคิดว่าน่าจะลดลงอย่างเห็นได้ชดั เลยทีเดยี ว

28 : อศั วนิ ผมขาว “ผ้ทู ่ใี หอ้ าหาร ชือ่ ว่าให้ก�ำลัง” พทุ ธพจน์ 2. อาหารใจ อาหารใจเป็นอาหารท่ีมีความส�ำคัญอย่างย่ิงต่อการด�ำรงชีวิต ให้อยูอ่ ย่างสมบูรณ์และมสี ขุ ภาวะทดี่ ี พระพุทธองค์ตรัสว่า “ในบรรดารสของอาหารทั้งปวง รสแห่ง ธรรมน้ัน เลิศประเสริฐกว่ารสใด ๆ” ดังน้ัน ธรรมะจึงได้ช่ือว่าเป็น “อาหารใจ” ท่ีดีที่สุด และเป็นสารอาหารท่ีมีคุณค่าและให้ประโยชน์ ต่อชวี ิตอยา่ งย่ิง

ผศ. ดร.วีรณฐั โรจนประภา : 29 หลวงพอ่ ชา สภุ ทั โท แหง่ วดั หนองปา่ พง ทา่ นไดก้ ลา่ วธรรมอปุ มาอนั เปน็ การสรปุ ในเรอ่ื งศลี สมาธิ ปญั ญา วา่ เปน็ “อาหารใจ” ในหนงั สอื“ความผดิ ในความถกู ” ได้อยา่ งน่าสนใจวา่ ... “เร่ืองศีลก็ดี เรื่องสมาธิก็ดี เรื่องปัญญาก็ดี เหมือนอาหารของเราน่ะ ศีลถ้าเป็นอาหารของเราก็เรียกว่ามีหวานอย่างเดียว ไม่มีมันถ้าเพ่ิมสมาธิเข้ามาแล้วมันก็มีมันด้วย มันมีหวานแล้วก็มีมันนี่ มันดีอย่างนี้ ถ้ามีมันกับหวาน มันก็ไม่สมบูรณ์มันต้องมีหอมอีก สามอย่างนี้สมบูรณ์เลย จะเป็นอาหารภายนอกก็ตาม มันสมบูรณ์ มีหวาน มันแลว้ ก็หอม มันก็ชวนใหค้ นทานเตม็ ที่นั่นละ อย่างน้.ี ..”

30 : อศั วินผมขาว ฉะน้ันแล้ว สุขภาพดีในวิถีพุทธ เราจึงควรจะมี “ธาตุสมดุล ความอยากอาหารเป็นปกติ ธาตุท�ำงานปกติ ขับถ่ายปกติ สรีระ สมประกอบ จติ ร่าเรงิ เปน็ นิจ บุคคลผู้นั้นจงึ ถอื วา่ มสี ขุ ภาพดี” ผมขอสรุปส้ัน ๆ ว่า ผู้สูงวัยควรเลือกรับประทานอาหารที่มี ประโยชน์ และพยายามปรุงด้วยวิธีท่ีเหมาะกับภูมิประเทศของบ้าน เราคือ ต้ม-ย�ำ-ต�ำ-แกง และหลีกเล่ียงการปรุงด้วยวิธีทอด รวมถึง ลดการกินของมันหรืออาหารที่มีเครื่องเทศรสจัด เพราะจะส่งผล ให้จิตใจไม่สงบครับ และที่ส�ำคัญควรจัดสรรเวลาในการปฏิบัติธรรม อย่างสม�่ำเสมอ ซึ่งจะช่วยให้มีสุขภาพจิตดี อันจะส่งผลให้สุขภาพ กายดตี ามไปดว้ ย สัพพะระสงั ธัมมะระโส ชนิ าติ รสแห่งธรรมประเสริฐกว่ารสทั้งปวง

ผศ. ดร.วีรณัฐ โรจนประภา : 312 ยาดี วถิ ีพทุ ธ คนสมัยโบราณอยกู่ ันมาเป็นพันปีโดยไม่ได้พ่งึ ยาเพราะเขามสี ขุ ภาพกายท่ดี ี ดว้ ยวิถีแห่งธรรมชาติ !

32 : อัศวินผมขาว 1 . กินให้เป็นยา ในหัวข้อน้ี ผมอยากแนะน�ำให้เหล่าอัศวินผมขาวหันมาศึกษา เรื่องของ “การกินเป็นยา” ครับ และขอเน้นว่า “การป้องกัน” เป็น เร่ืองส�ำคัญที่สุด ผมเห็นว่าวิธีการป้องกันดีกว่ายาขนานเอกใด ๆ เพราะไม่ต้องมาแก้ไขที่ปลายเหตุในวันที่เป็น “โรค” เรียบร้อยแล้ว โดยผมขอแนะน�ำ “วิถีการกินเพ่ือสุขภาพ” ท่ีมีเกณฑ์การกิน 5 หลัก เกณฑ์มาฝากครับ

ผศ. ดร.วีรณฐั โรจนประภา : 33 1. กนิ ตามอายุ หมายถึง อายแุ ตล่ ะชว่ งของร่างกายจะมคี วามแปรเปลี่ยนไป ดังน้ันเราควรเลือกกินให้เหมาะกับวัย เช่น อายุมากขึ้นการย่อยย่อมไม่ดีเท่าเด็ก ๆ เราก็ควรเลือกอาหารที่ย่อยง่าย รสไม่จัด เป็นตน้ 2. กนิ ตามอาการ หมายถึง หากเรารู้วา่ รา่ งกายไมป่ กติ มคี วามแปรปรวน เราก็ควรกินอาหารให้เหมาะสม เช่น ก�ำลังเป็นไข้ตัวร้อน กค็ วรกนิ อาหารประเภทที่มวี ติ ามินซสี ูง หรืออาหารท่ียอ่ ยง่าย เปน็ ต้น 3. กินตามอากาศ หมายถึง ก่อนจะกินอะไร เราต้องดูว่าขณะนั้นอากาศเป็นเช่นไร เราควรกินให้เหมาะสมกับอากาศในช่วงนั้น ๆ เพื่อให้เกิดสมดุลในร่างกาย เช่น ช่วงอากาศร้อน ก็ไม่ควรกินของเผ็ดร้อน ซึ่งจะท�ำให้ร่างกายแย่ได้ แต่ควรกินพวกฟักแฟงแตงไทย ท่ใี ห้สรรพคณุ ด้านความความเย็นแทน เป็นตน้ 4. กินตามอาชีพ ในแต่ละอาชีพย่อมต้องใช้พลังงานที่ต่างกันฉะน้ันการเลือกกินก็แตกต่างกันด้วย เช่น บางคนใช้แรงมาก ก็ควรกินอาหารทใ่ี หพ้ ลงั งานสงู สว่ นผทู้ ไ่ี มไ่ ดใ้ ชพ้ ลงั งานสงูก็ไมค่ วรกนิ อาหารท่ีหนัก เชน่ ข้าวเหนียว เพราะจ ะทำ� ใหร้ ่างกายออ่ นเพลีย และงว่ งได้ 5. กนิ ตามอดุ มการณ์ เชน่ พระสงฆห์ รอืผู้ถือศีล 8 ท่ีต้องปฏิบัติธรรม ก็ควรรับประทานอาหารที่พอเหมาะพอดี ไม่มากจนเกินไป หรือน้อยจนเกินไป ซ่ึงจะส่งผลต่อร่างกายและจิตใจโดยตรง

34 : อัศวินผมขาว ดีจัง นอกจากนี้ อัศวินผมขาวควรใช้เวลามาศึกษาเร่ืองเก่ียวกับ“สมุนไพรพื้นบ้าน” ไว้บ�ำบัดรักษายามเจ็บป่วย เพื่อจะได้ไม่ต้องพ่ึงยาแพง ๆ มากนัก รวมถึงควรศึกษา “ระบบสวัสดิการ” ท่ีมีสิทธ์ิใช้ด้วยว่าหากเจ็บป่วยจะไปใช้สิทธิ์อะไร ท่ีไหน อย่างไร ได้แค่ไหนสดุ ทา้ ยหากยงั ไมค่ ลายกงั วลในเรอ่ื งการรกั ษาพยาบาล อะไรทเ่ี รายงั ขาดก็ลองพิจารณาเลือกประกันชีวิตหรือประกันสุขภาพในส่วนท่ีจ�ำเป็นภาระเร่อื งคา่ เบ้ยี ประกันก็จะเปน็ ไปเทา่ ทีจ่ �ำเปน็ เท่านนั้ ครับ

อยา่ ลืม ผศ. ดร.วีรณฐั โรจนประภา : 35‘วถิ ีการกนิ ขอบคณุเพือ่ สุขภาพ’ คณุ ใหมม่ าก ๆทผ่ี มแนะนำ� ไป เลยครับนะครบั แลว้ ดฉิ นัจะนำ� ความรู้ดี ๆ ไปแบ่งปนั ต่อ นะคะ ยินดคี รบั

36 : อศั วนิ ผมขาว 2. ธรรมโอสถ นอกจากการดูแลสุขภาพและการ ปอ้ งกนั โรคแล้ว การไปวัดเพอื่ ทำ� บุญ ทำ� ทาน รักษาศีล ฟังเทศน์ฟังธรรม ปฏิบัติธรรม ก็เป็นเหมือนกับ “การให้ยาป้องกันโรคภัย ไขเ้ จบ็ ทางดา้ นจติ ใจ” ไมว่ า่ จะเปน็ ความทกุ ข์ ความเศร้าหมอง ความเสียใจ ความกังวล ความวุ่นวายใจต่าง ๆ ไม่มีอะไรในโลกนี้ จะระงับหรือป้องกันความทุกข์ทางใจได้ นอกจากบุญกุศลและการมี “สติ” รู้เท่าทัน ความทกุ ข์ และสง่ิ ทมี่ ากระทบจิตใจตัวเรา ดังนั้น การมาวัด ท�ำบุญท�ำทาน รักษาศีล ฟังเทศน์ฟังธรรม ปฏิบัติธรรม ก็เป็นการมารับยาคือ “ธรรมโอสถของพระพุทธเจ้า” ซง่ึ ตวั ผมเอง กไ็ ดร้ บั ประโยชนจ์ ากยาธรรมโอสถ แลว้ ไดเ้ หน็ คณุ อนั วเิ ศษ ที่สามารถเข้าใจชีวิต และยกจิตใจให้อยู่เหนือความทุกข์ต่าง ๆ ได้เป็น อยา่ งดี ความทุกข์จะไม่สามารถเข้ามาเหยียบย่�ำท�ำลายจิตใจได้เลย ถา้ เรามธี รรมโอสถเปน็ เกราะคุ้มกันจิตใจครบั การไมม่ โี รค เปน็ ลาภอนั ประเสริฐ

ผศ. ดร.วีรณัฐ โรจนประภา : 373 เสอื้ ผ้า อาภรณท์ ่ดี ี1. อาภรณ์ของกาย ในส่วนของเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่มนั้น การเตรียมความมั่นคงด้วยการถักทอเองคงเกินก�ำลังส�ำหรับคนยุคน้ี วิธีท่ีผมแนะน�ำก็คือการมาท�ำความเข้าใจอรรถะหรือประโยชน์ที่แท้ของปัจจัยในข้อนี้วา่ เป็นไปเพอื่ สง่ิ ใดกนั แน่

38 : อศั วนิ ผมขาว 4 ประโยชนท์ ่ีแท้จรงิ ของเสอ้ื ผ้าเคร่ืองนุ่งห่มุ 1. เพ่ือปกปดิ ของสงวนบนรา่ งกาย 2. เพอื่ ความอบอนุ่ และป้องกนั จากสภาพอากาศต่าง ๆ 3. เพ่อื ปอ้ งกนั ภัยธรรมชาติ เชน่ เกิดจากสัตว์หรอื แมลง 4. เพอ่ื ความสภุ าพ เหมาะสมกับคน โอกาส สถานที่ สังคม ฉะน้ัน เราจึงควรยึดเร่ืองประโยชน์ใช้สอยเป็นหลักว่าเส้ือผ้า แบบใดทต่ี อบโจทยด์ งั กลา่ ว โดยเราตอ้ งคำ� นงึ ถงึ วถิ ี วฒั นธรรมอนั งดงาม และสภาพภูมิอากาศร่วมด้วย โดยเฉพาะเมื่อเข้าสู่สูงวัย ควรสวมใส่ เส้ือผ้าที่เบาสบาย เป็นผ้านิ่ม ๆ ซักและท�ำความสะอาดง่าย ไม่มี ตะเข็บมาก เพราะเวลานอนจะท�ำให้เกิดรอยกดทับได้ และเสื้อผ้า ต้องเหมาะสมกบั ลักษณะอากาศ

ผศ. ดร.วีรณัฐ โรจนประภา : 39 นอกจากน้ี “การแต่งกายท่ีเหมาะสมกับวัย” ยังช่วยเพ่ิมความสดใสให้กับผู้สูงอายุ และท�ำให้กลับมาดอู อ่ นกว่าวยั ได้อกี ด้วย ยิง่ ไปกว่านน้ั การแตง่ ตัวท่เี หมาะสมไมเ่ พยี งช่วยเสรมิ บุคลิกภาพใหเ้ หลา่ อศั วนิ ผมขาวดูดี แตห่ ากลองสังเกตใหด้ ีจะพบวา่ ปญั หาสุขภาพของคนวัยหลัก 6 นั้น หลายครั้งมักมีสาเหตุมาจากการเลือกสวมเสื้อผ้าท่ีไม่เหมาะกับวัย ทั้งอาการหน้ามืดเป็นลม ท่ีเกิดจากการสวมใส่เส้ือผ้ารัดแน่นในช่วงอากาศร้อน หรือปัญหาการระคายเคืองที่ผิวหนังจากเนอ้ื ผา้ ทีผ่ ลิตจากเสน้ ใยไมไ่ ด้มาตรฐาน เปน็ ต้น

40 : อัศวนิ ผมขาว เมื่อเข้าใจเช่นนี้ อัศวินผมขาวทุกท่าน ก็ไม่จ�ำเป็นต้องสรรหาซื้อเสอ้ื ผา้ ดว้ ยการวง่ิ ตามแฟชน่ั ซง่ึ บางครงั้ เปน็ การสนิ้ เปลอื งเกนิ เหตุ เพราะเราตกหลุมพราง “ความอยาก” จนลืมแก่นแท้แห่งประโยชน์ท่ีแท้จริงฉะน้ันหากเราเข้าใจปัจจัยในข้อน้ีอย่างถึงแก่น เราก็สามารถค�ำนวณได้เลยวา่ … •••• เสือ้ ผา้ ที่เหมาะสมในแต่ละชดุ สามารถใช้งานได้กี่ปี เมื่อน�ำมาคำ� นวณกับวิถชี วี ิต เราจะซักผา้ ถี่บ่อยแค่ไหน เราต้องเผอ่ื เสื้อผ้าไวใ้ สก่ ช่ี ดุ ต่อช่วงเวลา แลว้ เรากจ็ ะคำ� นวณได้ว่าต้องซื้อชดุ ใหมก่ ีช่ ุดต่อปี ทั้งหมดสามารถแปรออกมาเป็นจ�ำนวนเงินท่ีต้องใช้ ซ่ึงผมมั่นใจว่าจะเป็นจ�ำนวนเงินที่เหมาะสม และท�ำให้เราไม่ต้องสร้างภาระเกินความจำ� เปน็

ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา : 41 2. อาภรณข์ องใจ ศีล เปรียบเสมือนอาภรณ์ของใจอันประเสริฐ ผู้มีศีลบริสุทธิ์จึงเหมือนกับได้สวมเส้ือผ้าเคร่ืองประดับอันงดงามหาที่ติมิได้ ส่วนผู้ที่มีศีลอยู่บ้าง แต่ยังด่างพร้อยไม่สมบูรณ์ ก็เปรียบได้กับที่มีเส้ือผ้าเครอ่ื งแต่งกายอันไม่สวยงามขาดตกบกพรอ่ งเศร้าหมองไปบา้ ง ลดหลน่ักันลงมาจนถึงชนิดมีรอยปุปะมีรอยซ่อมเย็บชุน หรือขาดกะรุ่งกะริ่งแต่ผู้ไม่มีศลี อยูเ่ ลยแม้เพียงข้อเดยี ว ก็ไม่ผิดอะไรกับคนเปลือยกาย “ ศี ล เ ป ็ น อ า ภ ร ณ ์ ของใจ” เป็นเคร่ืองป้องกัน ไม่ให้ของสกปรกมาเปรอะ เปื้อนเกาะกุมใจ ของสกปรก ทว่ี า่ กค็ อื การผดิ ศลี 5 นน่ั เอง

42 : อัศวินผมขาว องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ในมหาปรินิพพานสูตร ทีฆนกิ าย มหาวรรค วา่ ผ้มู ีศีลย่อมได้รบั อานิสงส์ 5 ประการ คอื 1. ยอ่ มได้รับโภคทรัพย์ใหญ่ เพราะความไม่ประมาทเป็นเหตุ 2. เกียรติศพั ท์อันงามของผู้มีศีล ย่อมฟงุ้ ขจรไปไกล 3. ผมู้ ศี ลี เขา้ ไปสสู่ มาคมใด ๆ ยอ่ มเขา้ ไปอยา่ งองอาจไมเ่ กอ้ เขนิ 4. ผมู้ ศี ีลย่อมไมห่ ลงท�ำกาละ (คอื ไมห่ ลงในเวลาตาย) 5. ผู้มีศีล ตายแล้วย่อมเขา้ ถึงสุคติโลกสวรรค์ นอกจากนนั้ พระพทุ ธองคย์ งั ทรงแสดงไวด้ ว้ ยวา่ ผทู้ หี่ วงั ไดร้ บั ความ รกั ใคร่ ถ้อยคำ� สรรเสรญิ จากบณั ฑิตทง้ั หลาย ควรท�ำศีลให้บริบรู ณ์ คนมีศลี เปน็ เคร่ืองประดบั ใจ จึงงดงามทุกเม่ือ

ผศ. ดร.วีรณฐั โรจนประภา : 434 ที่อยู่ ทนี่ ่าิาอาศยัวางแผนดี มชี ยั ไปกว่าครง่ึ !

44 : อัศวินผมขาว 1. ทีอ่ ยู่ของกาย การวางแผนเร่ืองที่อยู่อาศัยส�ำหรับชาวอัศวินผมขาว ผมอยาก บอกวา่ หากทา่ นใดมบี า้ นอยแู่ ลว้ กค็ วรประเมนิ การบำ� รงุ รกั ษา คา่ เสอื่ ม ค่าน�้ำ ค่าไฟ เพื่อจะได้รู้ว่าควรจะมีเงินเก็บเท่าไหร่ จึงจะดูแลค่าใช้จ่าย ส่วนนี้ได้หลังชีวิตเกษียณ ส่วนถ้าใครก็ไม่มีบ้าน ก็ลองหาข้อมูลเร่ือง ของบ้านเช่าว่ามีค่าใช้จ่ายเท่าไหร่ (ตามท่ีเรามีงบประมาณ) บวกกับค่า ใช้จ่ายตา่ ง ๆ ที่จ�ำเป็น กจ็ ะออกมาเป็นค่าใช้จา่ ยส�ำหรบั ที่อยู่อาศัย ทเี่ รา ควรจะมไี ว้ในกระเปา๋ ครบั ฉะนน้ั สงิ่ ทเ่ี ราควรจะเตรยี มปจั จยั ดา้ นนี้ จงึ ควรเปน็ การปรบั ปรงุ สภาพให้เหมาะสมต่อผู้สูงวัยในอนาคต ไม่ใช่รอสูงวัย แล้วใช้งานบ้าน ได้ไม่เหมาะ จึงค่อยมาปรับ ซึ่งจากข้อมูลของ กรมอนามัย กระทรวง สาธารณสุข มคี ำ� แนะนำ� ว่า

ผศ. ดร.วรี ณัฐ โรจนประภา : 45 ••••พ น้ื คมทแบสวทีาา้ รงงานเเสงรดลวยีนิ ่าาบตงดเต้อใสหอ้งมมร้งอเถีรพกเาขยีนัวน็งจไพขับมน้ึอช่คลต่ววง่อยรไกพยดากยอ้ รพงุยมตา่ื้นอวังตงส่าเะหงดรน็ วะกดบั(ตหารมอื อมตั ีธรราณสว่ีปนระ1ต:1ู 2)

46 : อัศวินผมขาว •ห ้อคงนวรออนยู่ชัน้ ลา่ ง เพื่อความสะดวกในการเขา้ ถงึ โดยไม่ตอ้ งข้ึนลง •• บันได ควรอยู่ในต�ำแหน่งที่มองเหน็ และเขา้ ถงึ หอ้ งนำ้� ไดส้ ะดวก หลีกเล่ียงทิศตะวันตก เน่ืองจากแดดท่ีส่องตอนบ่ายจะท�ำ ใหห้ อ้ งรอ้ นอบอ้าว

ผศ. ดร.วรี ณัฐ โรจนประภา : 47 •หอ้ คงนวรำ้� มีการแยกระหว่างส่วนที่เปียกและแห้ง แต่ไม่ควรมีพื้น •••• พคเคตล่าวว้นื ืองรรหกรมม้อะใีรีทชดงาี่้สนนบัวุข่ัง้�ำจบภคับวัณรเริเพวฑมณื่อ์ทผี ควิี่มทวสรีี่อามัะามดผบปบัสั นลทค�้ำอห่ีว ดาเยพภมาื่สอัยบูงแชเล่วหะยมปใาหอ้ะ้คงสกวมนัากมกับสาผระู้สลดงูื่นวอกากยับุ ผู้สูง • อายใุ นการทรงตัว • ควรมีพื้นท่ีว่างไม่น้อยกว่า 1.5 ตารางเมตร เพ่ือให้รถเข็น สามารถเขา้ ถึงได้ เลอื กใช้อุปกรณ์ท่ีมคี วามเหมาะสมกบั ผ้สู งู อายุ เชน่ ใชก้ ๊อกน้ำ� ชนดิ ก้านโยก ใชฝ้ ักบวั ชนิดแรงดันต่�ำ

48 : อัศวินผมขาว •ห อ้ คงนวร่งั มเลีชน่ ่องรับแสงทางทิศตะวันออกเพ่ือรับแสงยามเช้า ท�ำให้ • ผ้สู งู อายุรสู้ ึกกระปร้กี ระเปรา่ เฟอร์นิเจอร์ท่ีใช้ควรมีสีที่ตัดกับสภาพแวดล้อมภายนอก ไม่ควรต�่ำและนุ่มเกินไป เนื่องจากท�ำให้ต้องใช้แรงในการ • ลกุ นง่ั มาก •• ควรวางเฟอร์นิเจอร์ให้เป็นระเบียบ ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งย่ืน ออกมาให้เปน็ อปุ สรรคตอ่ การใช้พ้นื ที่ • สวิตช์ไฟควรอย่ใู นระดับท่ผี ้นู ง่ั รถเข็นสามารถใช้งานได้ ประตูควรมีความกว้างเป็นพิเศษ โดยเป็นบานเล่ือนหรือเปิด ปิดไดง้ า่ ย ช่องแสงหรือบานประตูควรอยู่สูงจากพื้นไม่มาก เพ่ือให้แสง เขา้ ไดด้ ี และสามารถมองเหน็ ทวิ ทัศนน์ อกบา้ นได้

ผศ. ดร.วรี ณฐั โรจนประภา : 49

50 : อัศวินผมขาว 2 . ท่ีอยู่ของใจ กายยังจ�ำเป็นต้องมีบ้าน ใจก็จ�ำเป็นต้องมีท่ีอยู่เช่นกันครับ หัวข้อน้ีผมขอน้อมน�ำธรรมะจากองค์หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน ครูบาอาจารย์ที่มีความงดงามในปฏิปทา และเข้าถึงความจริงของชีวิต มาเป็นแนวทางชีวิตอันประเสริฐ เพ่ือให้หัวใจมีท่ีพัก ในหัวข้อ “การบ�ำเพ็ญจิตตภาวนา เพ่ือให้ใจมีท่ีอยู่อาศัย” เพ่ือเป็นแนวทาง ให้เหล่าอัศวินผมขาว และกัลยาณมิตรทุกท่านได้มี “ท่ีอยู่ของใจ” อันถูกตอ้ งครบั