การบัญชีอุตฯ-01.pptx ปรับปรุง

นางสาวสดุ าวลั ย์ ศรมี าลัย ครูผสู้ อน สาขาวชิ าการบญั ชี วทิ ยาลัยอาชวี ศึกษาอุตรดติ ถ์

ความรูเ้ บ้อื งต้นเกยี่ วกับ กิจการอุตสาหกรรม

สาระการเรยี นรู้ 1.รูปแบบการดาเนนิ ธุรกิจจาหนา่ ยสนิ ค้า 2.ลักษณะของกิจการอุตสาหกรรม 3.ความแตกต่างระหว่างกิจการ อุตสาหกรรมและกิจการซ้อื ขายสนิ ค้า 4.องค์ประกอบของต้นทนุ การผลิต 5.การคานวณต้นทนุ สนิ ค้าที่ผลิตเสร็จ 6.การคานวณต้นทนุ ขาย 7.วงจรการผลิต 8.ระบบบญั ชีของกิจการอุตสาหกรรม 9.ศพั ท์บญั ชี

รูปแบบการดาเนนิ ธุรกิจจาหนา่ ยสินค้า ในการประกอบกิจการจาหน่ายสนิ ค้า มีรูปแบบ 2 รูปแบบคือ 1. กิจการซ้อื ขายสนิ ค้าหรอื ซ้อื มาขายไป (Merchandising Business) 2. กิจการผลิต หรอื กิจการผลิตสนิ ค้าเพ่อื ขายหรอื กิจการอุตสาหกรรม (Manufacturing Business)

ลักษณะของกิจการอุตสาหกรรม กิจการอุตสาหกรรม เป็นกิจการที่ทาการผลิตสนิ ค้าสาเร็จรูป เพ่อื จาหน่ายเองอาจจัดต้ังในรูปของกิจการเจ้าของคนเดียว ห้างหุ้นส่วน หรือบรษิ ัท เช่น

โรงงานผลิตเคร่อื งใช้ไฟฟา้

โรงงานประกอบรถยนต์

โรงงานผลิตเคร่อื งด่ืม

โรงงานผลิตยารกั ษาโรค

โรงงานผลติ เสอื้ ผา้ สาเรจ็ รปู

ลักษณะของกิจการอุตสาหกรรม (ต่อ) กจิ การอุตสาหกรรมจะต้องจัดหาวัตถุดิบมาทาการ ผลิตสนิ ค้าโดยนาวัตถดุ ิบเขา้ สู่ 1 กระบวนการผลิตตามข้นั ตอน เพ่ือแปรสภาพวัตถดุ ิบจนกระท่ังสาเร็จเปน็ สินค้าเรียกว่าสนิ ค้า สาเร็จรูป (Finished Goods) สว่ นสินคา้ บางส่วนท่ีผลิตยังไม่เสรจ็ เรยี กว่างานระหว่างทา (WorkinProcess/WIP) หรอื สินคา้ ระหว่างผลิต (Goods in Process)

บริษัท โอสถสภา จากัด 1 กระบวนการผลิต (Manufacturing Process) คือการแปรสภาพหรอื เปล่ียนรูปของวัตถุดิบให้อยู่ใน รูปของผลิตภัณฑ์ท่ีสามารถใช้ประโยชน์ได้ด้วยวิธกี ารต่าง ๆ เช่น การต้ม การกล่ัน การหมกั การสกัด การเช่ือม การอบ การ ประกอบ การตัดเยบ็ เป็นต้น กระบวนการผลิต (Manufacturing Process) คือการแปรสภาพ หรือเปลี่ยนรูปของวัตถุดิบให้อยู่ในรูปของผลิตภัณฑ์ท่ีสามารถใช้ ประโยชน์ได้ ด้วยวิธกี ารต่างๆ เช่น การต้ม การกล่ัน การหมกั การสกัด การเช่ือม การอบ การประกอบ การตัดเย็บ เป็นต้น

ความแตกต่างระหว่างกิจการอุตสาหกรรม และกิจการซ้อื ขายสนิ ค้า

องค์ประกอบของต้นการผลิต องค์ประกอบของต้นการผลิต (Cost of Manufacturing/ Production Cost) ประกอบด้วยต้นทุน3ประเภท คือ 01 วัตถุดิบทางตรง 02 ค่าแรงทางตรง 03 ค่าใชจ้ ่ายการผลิต

วัตถดุ บิ ทางตรง (Direct Materials/DM)หมายถงึ วัตถดุ ิบหลกั ที่ใชใ้ นการผลิตสนิ คา้ หรือ ประกอบเปน็ สนิ ค้าสามารถระบุไดอ้ ยา่ งชัดเจนวา่ ใชใ้ นการผลติ สนิ คา้ ชนดิ ใดใช้ ในปริมาณเทา่ ใด เชน่ - ยางดบิ เปน็ วัตถดุ บิ ทางตรง ท่ีใชใ้ นการผลติ ยางรถยนต์ - ผ้า เปน็ วตั ถดุ ิบทางตรง ท่ใี ชใ้ นการผลติ เส้อื ผ้าสาาเร็จ รูป - ขา้ วหอมมะลิ เป็นวตั ถดุ ิบทางตรง ท่ีใช้ในการผลิตขา้ วหอม มะลิสาาเรจ็ รูปกระป๋อง - ปลาซาดีนส์ เปน็ วัตถดุ บิ ทางตรง ที่ใชใ้ นการผลติ ปลากระป๋อง - ไมแ้ ปรรูป เป็นวัตถดุ บิ ทางตรง ที่ใชใ้ นการผลิตเฟอรน์ เิ จอร์ - กระดาษเป็นวตั ถดุ ิบทางตรง ท่ใี ช้ในการผลิตส่อื สง่ิ พมิ พ์

ค่าแรงทางตรง (Direct Labor/DL) หมายถึงค่าจ่ายหรือค่าตอบแทนที่กิจการจ่ายให้แก่ ลูกจ้างหรือคนงานที่ทาหน้าที่โดยตรงกับการผลิตสินค้า เช่น - ค่าแรงที่จ่ายให้กับคนงานท่ีทาาหน้าท่ีตัดเยบ็ เส้อื ผ้าสาาเรจ็ รูปในกิจการผลิต เส้อื ผ้าสาาเรจ็ รูป - ค่าแรงที่จ่ายให้กับคนงานท่ีทาหน้าที่ประกอบไมแ้ ปรรูปเป็นเฟอรน์ ิเจอร์ใน กิจการผลิต เฟอร์นิเจอรไ์ ม้ - ค่าแรงท่ีจ่ายให้กับคนงานที่ทาหน้าท่ีชาแหละไก่เพ่อื ปรุงเป็นซุปไก่ในกิจการ ผลิตซุปไก่สกัด

ค่าใชจ้ ่ายการผลิต (Manufacturing Overhead/OH) หมายถึง ค่าใช้จ่ายต่างๆ ที่เก่ียวข้องกับการผลิตสนิ ค้านอกเหนือจากวัตถุดิบทางตรงและค่าแรงทางตรง ได้แก่ วัตถุดิบทางอ้อม เช่น กระดุม ซิป ด้าย กาว เคร่อื งปรุงรส ตะปูนอต เป็นต้น ค่าแรงคนงานทาความสะอาดโรงงานเงินเดือนวิศวกร เป็นต้น และ ค่าใช้จ่ายอ่ืนท่ีเกี่ยวกับการผลิต เช่น วัสดุโรงงานใช้ไป ค่าเบ้ียประกันอัคคีภัย โรงงานค่าซ่อมแซมเคร่อื งจักร ค่าแรงทางตรงและค่าใช้จ่ายการผลิตถือว่าเป็นต้นทุนแปลงสภาพ (Conversion Cost) คือต้นทุน หรอื ค่าใช้จ่ายท้ังหมดท่ีเกิดข้ึนในกระบวนการ ผลิต เพ่อื เปลี่ยนสภาพวัตถดุ ิบให้เป็นสนิ ค้าสาเรจ็ รูป

การคานวณต้นทนุ สินค้าทผ่ี ลิตเสรจ็ ต้นทุนสนิ ค้าที่ผลิตเสรจ็ หรือที่เรยี กว่าสนิ ค้าสาเร็จรูป (Cost of Goods Manufactured) หมายถึง ต้นทุนของสินค้าที่ผลิตเสร็จ สมบูรณ์ในรอบระยะเวลาบัญชีหน่ึง ต้นทุนสนิ ค้าท่ีผลิตเสร็จ ประกอบด้วย วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิตต่างๆ ท้ังหมดที่ ใช้ในการผลิตจนกระท่ังเป็นสินค้า สาเรจ็ รูป

การคานวณต้นทุนสนิ ค้าทผ่ี ลิตเสรจ็ ต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสรจ็ หรือที่เรยี กว่าสินค้าสาเร็จรูป (Cost of Goods Manufactured) หมายถึง ต้นทุนของสินค้าที่ผลิตเสรจ็ สมบูรณ์ใน รอบระยะเวลาบัญชีหน่ึง ต้นทุนสนิ ค้าที่ผลิตเสรจ็ ประกอบด้วย วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิตต่างๆ ท้ังหมดที่ใช้ใน การผลิตจนกระท่ังเป็นสนิ ค้า สาเรจ็ รูป

การคานวณต้นทุนการผลิต จะทาให้ทราบต้นทุนท้ังหมดในการผลิตสนิ ค้า สาหรับงวดบัญชีแต่ ณ วันสน้ิ งวดบัญชีอาจมสี ินค้าบางส่วนท่ีผลิตไมเ่ สรจ็ หรอื ที่ เรยี กว่างานระหว่างทา (Work in Process/WIP) หรอื สินค้าระหว่างผลิต (Goods In Process) ดังน้ันหากกิจการต้องการคานวณต้นทุนสนิ ค้าท่ี ผลิตเสรจ็ หรือต้นทุนสินค้าสาเร็จรูป จะต้องนาาต้นทุนของงานระหว่างทาหรือสินค้า ระหว่างผลิตมาหักออก ดังน้ัน การคานวณต้นทุนสนิ ค้าท่ีผลิตเสรจ็ จะเป็นดังนี้ ตน้ ทุนสนิ คา้ ทผี่ ลติ เสรจ็ = ตน้ ทุนการผลติ - งานระหวา่ งทาปลายงวด ถ้าต้องการคานวณต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสรจ็ ต่อ หน่วย ให้นาจานวนหน่วยของสินค้าที่ผลิตเสร็จไปหาร ต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสร็จดังน้ี

งานระหว่างทาาปลายงวดจะยกไปผลิตต่อในงวดบัญชถี ัดไป เรียกว่างานระหว่างทาาต้นงวด ดังน้ัน การคานวณต้นทุนสนิ ค้าที่ผลิตเสรจ็ ในงวดบัญชีถัดไปจะเปน็ ดังนี้



การ กิจการทีจ่ าหนา่ ยสนิ คา้ ไมว่ า่ จะเปน็ กจิ การ คานวณ ซือ้ ขายสินค้าหรอื กจิ การผลติ ยอ่ มต้องการทราบ ตน้ ทุนขาย เพื่อจะไดค้ านวณกาไรขาดทนุ ของกิจการ สาหรบั กิจการซอื้ ขายสินค้าจะคานวณไดจ้ าก ต้นทนุ ขาย ต้นทุนขาย = สนิ ค้าสาเรจ็ รูปต้นงวด + ซ้ือสทุ ธิ - สินค้าสาเรจ็ รูปปลายงวด

ส่วนการคานวณตน้ ทนุ ขายของกจิ การ อตุ สาหกรรมท่ีใช้วธิ บี ัญชีสินคา้ คงเหลอื แบบสิ้นงวด จะตอ้ งคานวณตน้ ทนุ สนิ คา้ ทผ่ี ลติ เสร็จหรือตน้ ทนุ สนิ ค้า สาเร็จรปู ก่อนจึงจะคานวณตน้ ทนุ ขายไดโ้ ดยคานวณ ได้ จากสนิ ค้าสาเรจ็ รูปต้นงวดบวกตน้ ทุนสินคา้ ทผ่ี ลิตเสรจ็ หัก สินคา้ สาเร็จรูปปลายงวดสาหรับกิจการ ท่ใี ชว้ ิธบี ญั ชี สนิ คา้ คงเหลือแบบต่อเนือ่ งไม่ต้องคานวณหาต้นทนุ ขาย เพราะทุกคร้งั ท่มี ีการจาหน่าย สินคา้ กิจการจะบนั ทึก ต้นทนุ ขายทันทกี ารคานวณตน้ ทุนขายเป็นดงั น้ี







วงจรการผลิต วงจรการผลิต (Manufacturing Cycle หรอื Production Cycle) คอื ขน้ั ตอนในการผลติ สินคา้ สาเร็จรูปของกิจการอตุ สาหกรรมตัง้ แต่ การรับคาส่งั ผลติ จนกระท่ังผลติ เสร็จเปน็ สนิ ค้าสาเร็จรปู และสง่ มอบ สนิ ค้าดังนี้

1.คาสง่ั ผลิตมาถึง (Order Arrival) ในการผลิตสนิ คา้ ของกจิ การอุตสาหกรรม เม่อื ฝา่ ยผลิตไดร้ บั คาส่ังผลติ ก็จะทาการผลิตสินค้าตามคาสัง่ การผลิตจะเกิดข้นึ ใน 2 ลักษณะคอื 1.1 Pull Manufacturing คือการผลิตตามคาสงั่ ซ้อื ของลูกค้า การ ผลติ ในลกั ษณะนไี้ ม่ค่อย มีความเสี่ยงหรอื มีความเสย่ี งน้อย เพราะผลติ เม่ือลูกค้า ต้องการ 1.2 Push Manufacturing คอื การผลติ ตามอุปสงคใ์ นอนาคต การผลิต ในลกั ษณะนี้มีความเสี่ยงมากกว่าลกั ษณะแรก เพราะผลติ เพอ่ื ใหม้ สี นิ ค้าใน คลงั สินคา้ เพยี งพอ ยังมิไดม้ ีคาสงั่ ซ้อื จากลกู ค้า ความเสีย่ งท่เี กดิ ขนึ้ นอกจาก เงินทุนที่จม ในสนิ ค้าแล้ว สนิ ค้าบางอยา่ งอาจล้าสมัย

2. จัดทาตารางการผลิต (Production Scheduling) ในการผลิตสนิ ค้า ฝ่ายผลิตจะมกี ารวางแผนการผลติ โดย การจัดทาตารางการผลติ เพื่อผลติ สนิ คา้ ให้เสร็จทนั และ เปน็ ไปตามความตอ้ งการ 3. ทาการผลติ และจดั ส่งสนิ ค้า (Manufacturing and Shipping) ฝา่ ยผลิตทาการผลิต สินค้าและจดั ส่งสินค้าเกบ็ เขา้ คลงั สินค้า 4. การรับมอบสนิ ค้า (Receiving) ฝ่ายขายเบิกสนิ คา้ จากคลงั สนิ คา้ ส่งมอบให้ลูกคา้

วงจรการผลิต (Manufacturing Cycle)

ระบบบญั ชขี องกิจการอุตสาหกรรม ระบบบัญชขี องกิจการอุตสาหกรรม จะแบ่งการบนั ทึกบัญชีออกเป็น 2 ระบบคือ 1. ระบบต้นทนุ งานส่ังทา (Job Order Costing System) 2. ระบบต้นทนุ ผลิตช่วง (Process Costing System)

ระบบต้นทุนงานส่ังทา (Job Order Costing System) ระบบตน้ ทนุ งานสงั่ ทาเปน็ ระบบบญั ชีที่แยกต้นทุนการผลติ ออกเป็น งานๆ สนิ คา้ ทที่ าการผลติ อาจไม่เหมือนกัน ไม่วา่ จะเปน็ จานวนที่ผลิต รปู แบบ ขนาด หรือวตั ถุดิบทน่ี ามาใช้ในการผลติ การบันทกึ ต้นทุนจะแยก บนั ทกึ ออกเปน็ งาน ๆ จนกวา่ งานนน้ั จะเสรจ็ สมบรู ณ์ เอกสารทใี่ ชก้ บั ระบบ ต้นทุนงานสง่ั ทา ไดแ้ ก่

ระบบต้นทนุ งานส่ังทา (Job Order Costing System) 1. ใบต้นทุนงานสง่ั ทา (Job Order Cost Sheet) เปน็ เอกสารที่ทาขนึ้ ในแต่ละงานเพอื่ รวบรวมตน้ ทนุ การผลติ คือต้นทุนวัตถดุ บิ ตน้ ทนุ ค่าแรงงาน ต้นทนุ คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ 2. ใบเบิกวัตถดุ ิบ (Material Requisition) เปน็ เอกสารทใี่ ชใ้ นการเบิกวัตถดุ บิ ทใ่ี ช้ใน การผลติ แต่ละคร้งั เพื่อควบคุมการเบิกวตั ถุดิบ 3. บตั รลงเวลาค่าแรงงาน (Labor Time Cards) เปน็ เอกสารแสดงรายละเอยี ด เก่ยี วกบั การทางานของคนงานทท่ี าหน้าทผี่ ลติ สินค้า เช่น ระยะเวลาในการทางาน อตั ราค่าแรงงานของคนงาน

ระบบต้นทนุ ผลิตช่วง (Process Costing System) ระบบตน้ ทุนผลิตชว่ งเป็นระบบต้นทนุ การผลติ ทช่ี ่วงการผลติ แตล่ ะ ชว่ งจะตดิ ต่อกนั ไปเรือ่ ยๆ จากแผนกหน่ึงจะโอนไปผลติ ตอ่ อีกแผนกหนงึ่ จนกวา่ กระบวนการผลติ จะเสร็จ สน้ิ เปน็ สนิ คา้ สาเร็จรปู โดยปกติ กจิ การทมี่ กี ารผลติ เป็นต้นทุนช่วงน้นั จะผลิตสนิ ค้าทีม่ ี ลกั ษณะแบบเดียวกนั และมจี านวนมาก การผลติ จะเปน็ การผลติ ต่อเน่อื งกนั ตลอดทง้ั ปี เชน่ โรงงานผลติ บะหมสี่ าเร็จรูปโรงงานผลติ นา้ อัดลมโรงงานผลติ ยา สฟี นั โรงงานผลติ เสอ้ื ผา้ สาเรจ็ รปู เป็นตน้