หนว่ ยการเรยี นที่ ๖ วัฒนธรรมงานศลิ ป์ โดย นายฮาดี อาแวกะจิ วชิ า ทศั นศิลป์ ป.๔
มาตฐาน/ตัวช้วี ัด มาตรฐาน ศ 1.2 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างทัศนศิลป์ ประวัติศาสตร์ และ วัฒนธรรม เหน็ คุณค่างานทัศนศลิ ป์ที่เป็นมรดกทางวฒั นธรรม ภูมิปัญญา ทอ้ งถ่ิน ภูมปิ ญั ญาไทยและสากล ตัวชว้ี ดั ป.4/1 ระบุและอภิปรายเก่ียวกับงานทัศนศิลป์ในเหตุการณ์ และ งานเฉลมิ ฉลองของวัฒนธรรมในท้องถน่ิ ป.4/2 บรรยายเกี่ยวกับงานทัศนศลิ ปท์ ่มี าจากวฒั นธรรมต่าง ๆ
จุดประสงค์การเรยี นรู้ ดา้ นความรู้ (K : Knowledge) นักเรียนบรรยายเกี่ยวกับงานทัศนศิลป์ท่ีมาจากวัฒนธรรมต่าง ๆ ได้ ดา้ นทักษะกระบวนการ (P : Practice) นักเรียนวาดภาพหรือหาภาพผลงานทางทัศนศิลป์ของไทยที่ได้รับ จากวัฒนธรรมต่าง ๆ ได้ ดา้ นคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ (A: Attitude) นักเรียนไดเ้ หน็ คณุ คา่ ของงานทศั นศิลป์ทม่ี าจากวฒั นธรรมต่าง ๆ
ทศั นศิลป์ในวฒั นธรรมทอ้ งถนิ่ ภาคตา่ งๆ งานทัศนศิลป์ เป็นงานท่ีมีคุณค่าต่อคนไทยมา ต้ังแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เป็นงานที่มีความผูกพัน เช่ือมโยง กับวิถีของคนในท้องถ่ินต่างๆ ทุกภาคของ ประเทศไทย ในสมัยโบราณ ช่างได้ใช้วัสดุท่ีมีอยู่ตาม ธรรมชาติ สร้างผลงานท่ีเชื่อมโยงกับขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมในท้องถิ่น เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ งาน พธิ กี รรม ท่ีมีข้นึ ในทอ้ งถนิ่ น้นั ๆ # พธิ กี รรม = การบูชาหรือแบบอย่าง หรือแบบแผนต่างๆ ที่ปฏบิ ตั ใิ นทางศาสนา
ทศั นศิลปใ์ นวัฒนธรรมทอ้ งถน่ิ ภาคต่างๆ แต่ละภาคในประเทศไทย มีวัฒนธรรม ประเพณีท่ีคล้ายคลึงกัน แต่จะ แตกต่าง ในทางปฏิบัติ ตามคติความเชื่อ ช่างพื้นบา้ นแต่ ล ะ ท้ อ ง ถ่ิ น ไ ด้ อ อ ก ผ ล ง า น ใ ห้ มี ค ว า ม เ ป็ น เอกลักษณ์ของท้องถิ่น โดยใช้ภูมิปัญญาผ่าน ทางผลงาน จนออกมาสวยงามเปน็ ท่นี า่ ชน่ื ชม
ภาคเหนอื เปน็ ภาคที่ได้รับอิทธิพลมาจาก เมียนมา ศิลปะ วัฒนธรรมประเพณีในท้องถิ่น จึงมีกลิ่นอายของพม่า ปนอยู่ด้วย เช่น วัดพระธาตุต่างๆ ในภาคเหนือ ที่ สร้างด้วยศิลปะแบบพม่าเป็นเอกลักษณ์ประจา ท้องถ่ิน และยังเป็นท่ีชื่นชอบช่ืนชมของคนไทยภาค ต่างๆรวมทง้ั ชาวตา่ งชาตดิ ว้ ย # เมียนมา = ประเทศพม่ามีชอ่ื อย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐแหง่ สหภาพเมียนมา
เจดยี พ์ ระธาตดุ อยกองมู จ. แม่ฮอ่ งสอน ทีม่ า : http://paapaii.com/travel-winter-mae-hong-son/
เจดียช์ เวดากอง เมืองยา่ งกงุ้ ประเทศเมยี นมา \"ชเว“หมายถึง ทอง ดากอง คอื เมอื งย่างกุ้ง เดิม ไว้บรรจพุ ระเกศาธาตขุ องพระโคตมพทุ ธเจ้า ทีม่ า : https://th.wikipedia.org/wiki/ เจดยี ช์ เวดากอง
ภาคเหนือ วัฒนธรรมการรดน้าดาหัวใน วันสงกรานต์ ช่าง พ้ืนบ้านก็ได้คิดค้นทาขันสลุง (สะหลุง) มีลวดลายที่ สวยงามตามแบบอย่างชาวเหนือ เพื่อใช้รดน้าดาหัวผู้ หลักผใู้ หญ่เป็นส่งิ ทค่ี วรแกก่ ารอนรุ ักษ์ # วันสงกาน = สงกรานตท์ างภาคเหนอื จะเรยี กวา่ ประเพณปี ๋ีใหม่เมอื ง โดยเรม่ิ ตง้ั วันที่ ๑๓ เมษายน ถึง ๑๗ เมษายน # ขนั สลงุ = ภาชนะทรงมะนาวตัดคล้ายทรงกระบอก จะทาจากเงนิ และสลกั ลวดลาย สวยงาม เป็นเคร่อื งใชท้ ่นี ามาใช้ในพธิ กี รรมที่สาคัญตา่ งๆ
ภาคเหนอื ที่มา : http://thailandtravel- ทม่ี า : http://lannaka.blogspot.com/p/1.html north.blogspot.com/2014/10/2 556.html การตานตุง
ภาคกลาง งานทัศนศิลป์ส่วนใหญ่จะมาจากศิลปะพื้นบ้าน ผสมผสานกันไปโดยมีความเกี่ยวข้องกับวถิ ีชีวติ ของคนใน ชุมชน ทามาจากวัสดุท่ีมีอยู่ตามธรรมชาติ เช่น เครื่องจัก สานท่ีจังหวัดอ่างทอง การสานปลาตะเพียน และงอบ ที่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา การทาเครื่องปั้นดินเผาโอ่ง มังกร ท่จี ังหวัดราชบรุ ี ก็เป็นท่ีร้จู กั ไปทว่ั ประเทศ
สานปลาตะเพยี น ที่มา : https://www.lib.ru.ac.th/journal2/?p=1628
“งอบ” เคร่อื งจักรสานของ จ. พระนครศรอี ยธุ ยา ทม่ี า : http://ww2.ayutthaya.go.th/otop/detail/63
โอง่ มังกร ทจ่ี งั หวดั ราชบรุ ี ท่มี า : https://photha62.wordpress.com/2013/02/26/wellcome/
ภาคกลาง # การสานปลาตะเพยี น = เปน็ งานประดิษฐท์ ที่ าจากใบลาน ในสมยั อดตี จะมีการนาปลาตะเพียนแขวนไว้เหนอื เปลวเดก็ เพอ่ื เปน็ การ อวยพรให้เด็กแข็งแรง ปลาตะเพยี นสานมี ๒ ชนิด คอื ลวดลาย และ ชนดิ ตกแต่งสวยงาม ประดษิ ฐ์ขึ้นในสมัยราชการท่ี ๕ # งอบ = เป็นเครอ่ื งจักรสานตอกใบลาน ภาคเหนอื เรียกว่า กบุ ภาคใต้เรยี กวา่ กุ้ยเล้ย
ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ มีงานทัศนศิลป์ท้องถ่ินท่ีเป็นเอกลักษณ์มากมาย เช่น การ ออกแบบ ตกแต่งลวดลายเทียนพรรษา ในวันออกพรรษา ช่างได้แกะสลักลวดลายอันประณีต งดงาม เป็นการสร้าง ผลงานทัศนศิลป์จากวัฒนธรรมประเพณีท่ีมีในท้องถ่ิน และหาดไู ดย้ าก # วันออกพรรษา = หรอิ วันปวารณาออกพรรษา เปน็ วันสน้ิ สุดระยะจาพรรษา ๓ เดือนของพระสงฆ์ และมกี ารทาบญุ ตกั บาตรทเี่ รยี กว่า ตกั บาตรเทโว หรอื ตกั บาตร เทโวโรหณะ
ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ วัฒนธรรมการแต่งกายของคนในภาคนี้จะแต่ง กายด้วยการนุ่งผ้าถุงผ้าขาวม้าจึงมีการทอผ้าใช้เอง ตั้งแต่อดีต มีการพัฒนาวิธีการ และลวดลายให้มี ความสวยงามมากยิ่งข้ึนเรื่อยๆ จนเปน็ ที่เล่ือนลือจาก อดีตมาถงึ ปัจจุบัน # ผา้ ขาวม้า = ผา้ ฝา้ ยทอเปน็ รปู สเี่ หล่ียมผนื ผา้ มกั มีลายตาหมากรกุ ใช้ ผลัดอาบน้า คาดเอว
งานแกะลวดลายเทียนพรรษา จ.อุบลราชธานี ที่มา : http://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/esaninfo/?p=4333
ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื ท่ีมา : https://www.coj.go.th/day/aps/aps.html ที่มา : https://www.lib.ru.ac.th/journal/loincloth .html
ภาคใต้ เป็นภาคทีม่ ีงานทศั นศลิ ป์ท้องถิ่นน่าสนใจไม่แพ้ ภาคอ่นื ๆ เชน่ การแกะหนงั ตะลงุ การเขียนลวดลายท่ี งดงามบนเรือกอและ การตกแต่งลวดลายประเพณี ชกั พระ กน็ า่ สนใจและนา่ ชื่นชมมากเชน่ กัน # หนังตะลุง = ตัวหนังตะลงุ แกะจากหนังวัวหรือหนังควายให้เป็นรูปร่างตัวละคร ตา่ งๆ ใช้ในการแสดงหนังตะลุง # เรอื กอและ = เป็นเรือประมงท่ีใช้ในภาคใต้ตอนล่าง มีลักษณะเปน็ เรือยาวส่วนหัว และทา้ ยสงู นยิ มเขียนลวดลายสวยงาม
หนังตะลงุ ที่มา : https://www.lib.ru.ac.th/journal2/?p=5711
เรือกอและ ทม่ี า : http://www.siamsouth.com/smf/index.php?topic=1604.0
ภาคใต้ วัฒนธรรมการแต่งกายของชาวภาคใต้ท่ีนิยมนุ่ง โสร่งหรือปาเตะ จึงมีการคิดค้นดัดแปลงลวดลายบน ผ้าจากที่ไม่มีลวดลาย ก็มกี ารพิมพ์ลวดลายลงไปบนผ้า จนเปน็ ผ้าบาตดิ ที่มสี ีสนั และลวดลายที่สวยงาม นามา ตัดเย็บเป็นโสร่งหรือผ้านุ่งสวมใสท่ ั้งชายและหญิง # ปาเต๊ะ = ช่ือผา้ โสร่งชนิดหน่ึง ใช้เคลือบด้วยข้ีผึ้งเหลวบางตอนทีไ่ ม่ต้องการให้มีสีสันหรือ ลวดลาย # บาติก = ผ้าท่ที าโดยใช้เทียนปิดส่วนที่ไม่ต้องการให้สีติดและใช้สีระบายในส่วนทตี่ ้องการ ใหส้ ตี ดิ
ปาเต๊ะ ที่มา : https://web.facebook.com/notes/tanyong-patani-ตนั หยง-ปา ตานี-ผ้าปาเตะ๊ และผลิตภัณฑจ์ ากผ้าปาเต๊ะ/ความเปน็ มาของคาวา่ ปาเต๊ะ/813067655455363/?_rdc=1&_rdr
บาติก ทีมา : http://nooks-4.blogspot.com/p/blog-page.html
อทิ ธพิ ลวฒั นธรรมงานศลิ ป์ การสร้างผลงานทัศนศิลป์ในสมัยโบราณช่างอาจ ได้รับอิทธิพลจากชาติต่างๆ หรืออาจได้รับอิทธิพลมา จากชาติอ่ืนๆ จึงนามาสร้างสรรค์ ดัดแปลงถ่ายทอด เป็นผลงานด้วยภูมิปัญญาออกมาเป็นงานทัศนศิลป์ท่ีมี การผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมไทยกับต่างชาติอ่ืน ซึ่งงานทอี่ อกมาก็มีความสวยงาม และอนุรกั ษ์ รกั ษาไว้ มาจนถึงปัจจบุ ัน
ทบั หลังนารายณ์ ปราสาทเขาพนมรงุ้ ได้รบั อิทธพิ ลมาจากขอม ทม่ี า : https://www.naewna.com/likesara/323393
อทิ ธิพลวัฒนธรรมงานศลิ ป์ งานทั ศนศิลป์เป็นงานท่ีมีคุณค่า ควรแก่ การศกึ ษา และอนุรกั ษ์ไว้ เพราะเป็นงานที่แสดงให้เห็น ถึงการใช้ชีวิต ความเป็นอยู่ของผู้คนในอดีตจนถึง ปัจจุบัน เราคนรุ่นหลังควรแสดงให้เห็นถึงการใช้ชีวิต ความเป็นอยู่ของผู้คนในอดีตจนถึงปัจจุบัน เราคนรุ่ง หลังไดศ้ ึกษา เรยี นรู้ และรักษาให้อยู่คู่กับประเทศไทย สืบไป
อาคารพิพิธภณั ฑธ์ นาคารไทย สร้างตามแบบแผนตะวนั ตก ที่มา : http://jackchutidej.blogspot.com/2013/09/blog-post.html
แบบฝกึ พัฒนากระบวนการคิด กิจกรรมท่ี ๑ ใหน้ กั เรยี นดูภาพที่กาหนดให้ แลว้ ตอบวา่ เป็นงานทัศนศลิ ป์จากวัฒนธรรมทอ้ งถิ่น ของภาคใด
ภาพท่ี ๑
ภาพท่ี ๒
ภาพท่ี ๓
ภาพท่ี ๔
เฉลย ภาพท่ี ๑ ตอบ ภาคใต้ ภาพที่ ๒ ตอบ ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ภาพท่ี ๓ ตอบ ภาคเหนือ ภาพที่ ๔ ตอบ ภาคกลาง
แบบฝกึ พฒั นากระบวนการคิด กจิ กรรมที่ ๒ ใหน้ ักเรยี นวาดภาพหรอื หาภาพผลงาน ทัศนศลิ ปข์ องไทยทไ่ี ดร้ ับมาจากวัฒนธรรม อน่ื ๆ ตดิ ลงในกรอบ แล้วบันทึกขอ้ มูล
(ภาพจากการวาดภาพหรอื หาขอ้ มูล) ช่ือภาพ……………………...……………………………….… เป็นผลงานทศั นศลิ ป์ท่ีมาจากวฒั นธรรมของภาคใด………. งานทศั นศิลป์นเ้ี กี่ยวขอ้ งกบั เหตุการณ์ใดในทอ้ งถ่ิน………… ความรสู้ ึกทไ่ี ด้เหน็ ภาพ………………………………………..
เฉลย ❖ ชอื่ ภาพ (ตุงปีใหม่เมอื งเหนอื ) ❖ เปน็ ผลงานทศั นศิลป์ทีม่ ากจาก วฒั นธรรมของภาคใด (ภาคเหนือ) ❖ งานทศั นศลิ ปน์ ้ีเกีย้ วข้องกบั เหตุการณใ์ ดในทอ้ งถิ่น (วันสง กราน) ❖ ความรู้สึกทไ่ี ด้เหน็ ภาพ (ภาคภมู ิใจในความสวยงามของตุง)
แบบฝกึ พฒั นากระบวนการคิด กจิ กรรมที่ ๓ ใหน้ กั เรียนเขียนตอบคาถาม ใช่ หรอื ไม่ใช่ จากภาพทจี่ ดั เป็นงานทัศนศลิ ป์ท่เี กย่ี วขอ้ ง กับวัฒนธรรม
ภาพท่ี ๑
ภาพท่ี ๒
ภาพท่ี ๓
ภาพท่ี ๔
ภาพท่ี ๕
ภาพท่ี ๖
เฉลย ภาพท่ี ๑ ตอบ ไม่ใช่ ภาพที่ ๒ ตอบ ใช่ ภาพที่ ๓ ตอบ ไม่ใช่ ภาพท่ี ๔ ตอบ ใช่ ภาพที่ ๕ ตอบ ไม่ใช่ ภาพท่ี ๖ ตอบ ใช่
ตัวอย่างผลงานทัศนศิลป์ในการแข่งขันทักษะวิชาการระดับชาติ (ภาคใต้ ปีการศึกษา ๒๕๖๑) วาดภาพ ป.๑-๓
ตัวอย่างผลงานทัศนศิลป์ในการแข่งขันทักษะวิชาการระดับชาติ (ภาคใต้ ปีการศึกษา ๒๕๖๑) วาดภาพ ป.๑-๓
ตัวอย่างผลงานทัศนศิลป์ในการแข่งขันทักษะวิชาการระดับชาติ (ภาคใต้ ปีการศึกษา ๒๕๖๑) วาดภาพ ป.๑-๓
ตัวอย่างผลงานทัศนศิลป์ในการแข่งขันทักษะวิชาการระดับชาติ (ภาคใต้ ปกี ารศกึ ษา ๒๕๖๑) ศิลปส์ รา้ งสรรค์ ป.๔-๖
Search
