การบริหารการคลังส่วนท้องถิ่น

การบริหารการคลงั สวนทองถนิ่ Local Fiscal Management กติ ตคิ ณุ ดวงสงค มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย วทิ ยาเขตสรุ นิ ทร

(2) ¡Ôµµ¤Ô ³Ø ´ŒÇ§Ê§¤ ÁËÒÇ·Ô ÂÒÅÂÑ ÁËÒ¨ÌØ Òŧ¡Ã³ÃÒªÇ·Ô ÂÒÅÑÂ Ç·Ô ÂÒࢵÊÃØ ¹Ô ·Ã การบรหิ ารการคลังสวนทองถ่นิ Local Fiscal Management ISBN : 978-616-497-925-3 กติ ติคณุ ดวงสงค มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย วทิ ยาเขตสรุ นิ ทร พิมพครง้ั ที่ ๑ จาํ นวน ๕๐๐ เลม ราคา ๒๐๐ บาท คณะกรรมการผูทรงคณุ วุฒิ รองศาสตราจารย ดร.สญั ญา เคณาภมู ิ พระมหาวิศติ ธรี วงํโส,ผศ.,ดร. รองศาสตราจารย ดร.เสาวลกั ษณ โกศลกติ ติอมั พร รองศาสตราจารย ดร.ภกั ดี โพธสิ์ ิงห รองศาสตราจารย ดร.เอกฉัท จารเุ มธชี น รองศาสตราจารย ดร.ยุภาพร ยภุ าศ ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.จริ ายุ ทรัพยสิน รองศาสตราจารยวิเชียร ชาบตุ รบณุ ฑริก ผชู วยศาสตราจารย ดร.วันชัย สุขตาม แบบปก-รูปเลม : ดร.ประสทิ ธิ์ พทุ ธศาสนศรัทธา | www.drprasit.net ผรู บั ผิดชอบการจัดพมิ พ : กิตตคิ ณุ ดว งสงค มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั วทิ ยาเขตสุรินทร พมิ พท่ี โรงพมิ พมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั ๗๙ หมู ๑ ต.ลาํ ไทร อ.วังนอ ย จ.พระนครศรอี ยธุ ยา ๑๓๑๗๐

คํานาํ หนงั สือเรือ่ ง การบรหิ ารการคลงั สวนทองถิน่ (Local Fiscal Management) เลม น้มี ี เนอื้ หาประกอบไปดว ย แนวคดิ ในการบริหารการคลงั สว นทองถ่นิ การจดั ทาํ งบประมาณ ทมี่ าของ รายไดและการจัดเก็บภาษี ความสมั พนั ธระหวางการคลงั สว นทองถิน่ และสวนกลาง แนวทางการ พัฒนาระบบการคลัง การจัดการการเงิน และรายจา ยของทองถนิ่ อยา งมคี วามคุมคา ตลอดจน การกาํ กับและตรวจสอบการบรหิ ารงบประมาณ สาธารณะขององคกรปกครองสว นทองถ่นิ โดย มจี ุดมงุ หมายเพอ่ื ใหผศู ึกษามคี วามเขาใจแนวความคดิ หลกั การของระบบการบริหารการเงินการ คลงั ทอ งถน่ิ สามารถวเิ คราะหความสัมพนั ธร ะหวางการคลังสวนทองถิน่ และสว นกลาง ตลอดจน สามารถวิเคราะหและแลกเปลี่ยนความเห็นเก่ียวกับปญหาการบริหารการเงินการคลังทองถิ่นรวม ทั้ง สามารถนําเสนอแนวทางในการพฒั นาใหมปี ระสทิ ธิภาพและประสิทธิผลเพม่ิ ขึน้ ได จึงหวังเปนอยางย่ิงวาหนังสือเลมน้ีจะเปนประโยชนแกผูที่สนใจคนควาศึกษาหาความรู และขอขอบคุณแหลง ท่ีมาของขอมูลในการเขยี นหนงั สือเลม น้ี หากมขี อ ผิดพลาดประการใดผูจัด ทํากข็ ออภัยยนิ ดรี บั ฟงความคดิ เหน็ เพอ่ื ใชเ ปน แนวทางในการพฒั นาตอไป จึงขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ กติ ติคณุ ดวงสงค มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั วทิ ยาเขตสรุ นิ ทร สิงหาคม ๒๕๖๒

สารบญั เร่ือง หนา คํานาํ (๓) สารบัญ (๔) บทท่ี ๑ การกระจายอาํ นาจทางการคลัง ๑ ๑. บทนํา ๒ ๒. การพัฒนาการกระจายอํานาจทางการคลงั ของประเทศกาํ ลังพฒั นา ๕ ๓. ข้นั ตอนการเรม่ิ ตน การกระจายอํานาจทางการคลงั ที่เหมาะสม ๘ ๔. การสรา งสภาพแวดลอมการกระจายอาํ นาจทางการคลงั ทดี่ ี ๑๐ ๕. การกาํ หนดบทบาทหนา ที่ทีเ่ หมาะสมใหแ กองคก รปกครองสว นทองถิ่น ๑๒ ๖. ความสําคญั ของการจดั แบงภารกจิ หนาที่ใหกบั องคกรปกครองสวนทอ งถิน่ ๑๓ ๗. บทสรปุ บทที่ ๒ กฎหมายท่ีเกี่ยวของกบั การคลงั ทอ งถิ่นของไทย ๑๕ ๑. บทนํา ๑๖ ๒. รัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ ๑๖ ๓. รฐั ธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ๑๗ ๔. รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทย พ.ศ.๒๕๖๐ ๑๘ ๕. พระราชบญั ญัติกําหนดแผนขัน้ ตอนการกระจายอํานาจ ใหแ กอ งคก รปกครองสว นทอ งถิน่ พ.ศ.๒๕๔๒ ๒๑ ๖. พระราชบญั ญตั อิ งคก รปกครองสว นทองถ่ินแตล ะรปู แบบ ๓๔ ๗. บทสรปุ บทท่ี ๓ ความสัมพนั ธท างการคลงั ระหวางรฐั บาลชาติและองคกรปกครองสว นทองถิ่น ๓๕ ๑. บทนํา ๓๖ ๒. การจัดแบงภารกิจระหวา งรฐั บาล-ทองถ่นิ ๔๐ ๓. การจัดแบง รายไดร ะหวา งรฐั บาล-ทอ งถน่ิ ๔๔ ๔. บทสรปุ บทที่ ๔ แนวคิดพ้ืนฐานวา ดว ยประชาธปิ ไตยทางการคลัง ๔๕ ๑. บทนาํ ๔๖ ๒. กฎกตกิ าพืน้ ฐานทางการคลงั

(5)¡ÒúÃËÔ ÒáÒÃ¤Å§Ñ Ê‹Ç¹·ÍŒ §¶èÔ¹ Local Fiscal Management ๓. นโยบายการเงิน (Monetary policy) ๔๙ ๔. นโยบายการคลัง (Fiscal policy) ๕๒ ๕. ปจจยั ทาทายประชาธปิ ไตยทางการคลงั ๕๓ ๖. บทสรุป ๕๗ บทที่ ๕ โครงสรา งรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ๕๙ ๑. บทนํา ๕๙ ๒. รายไดท จี่ ัดเกบ็ เอง ๖๒ ๓. ภาษแี ละคาธรรมเนยี มทีร่ ัฐจัดเกบ็ และจดั สรรให ๖๔ ๔. เงินอดุ หนุนจากรฐั บาล ๖๗ ๕. บทสรปุ ๖๘ บทที่ ๖ รายจายขององคกรปกครองสวนทอ งถ่นิ ๖๘ ๑. บทนาํ ๖๙ ๒. ลักษณะของรายจาย ๗๐ ๓. หลักการจดั ทํางบประมาณรายจา ย ๗๑ ๔. การประมาณการรายจาย ๗๓ ๕. วธิ ีการจัดทาํ งบประมาณรายจา ย ๘๑ ๖. รายจา ยขององคกรปกครองสว นทองถ่ินแตละประเภท ๗. บทสรุป ๘๓ ๘๔ บทที่ ๗ ประสบการณการคลังทองถน่ิ ของตา งประเทศ : กรณศี กึ ษาประเทศญ่ีปุน ๘๔ ๑. บทนํา ๘๗ ๒. วิวฒั นาการการกระจายอาํ นาจทางการคลัง ๙๗ ๓. โครงสรา งของการปกครองทอ งถ่ิน ๔. กลไกการคลังทอ งถิน่ ๙๙ ๕. บทสรปุ ๑๐๐ ๑๐๗ บทท่ี ๘ ปญ หาทางการบริหารการคลังทอ งถ่ินของไทยและแนวทางการแกไข ๑๐๘ ๑. บทนํา ๒. ปญหาการคลังทอ งถ่นิ ในประเทศไทย ๓. แนวทางในการแกไขปญหาการคลงั ทองถน่ิ ไทย ๔. บทสรปุ

(6) ¡µÔ µÔ¤Ø³ ´ÇŒ §Ê§¤ ÁËÒÇÔ·ÂÒÅÑÂÁËÒ¨ÌØ Òŧ¡Ã³ÃÒªÇÔ·ÂÒÅÑ ÇÔ·ÂÒࢵÊÃØ Ô¹·Ã บทท่ี ๙ การเพม่ิ ศกั ยภาพทางการคลังทองถิ่น ๑๑๐ ๑. บทนํา ๑๑๑ ๒. ทฤษฎศี กั ยภาพทางการคลงั ทองถน่ิ ๑๑๓ ๓. การเพิ่มศกั ยภาพทางการคลงั ของทองถ่ิน ๑๑๕ ๔. การพัฒนาศักยภาพทางการคลังทองถ่นิ ๑๑๖ ๕. แนวทางการพฒั นาศกั ยภาพทางการคลังทองถิ่น ๑๑๙ ๖. บทสรปุ ๑๒๐ บทที่ ๑๐ ระบบการกูเงนิ ขององคก รปกครองสวนทอ งถิ่น ๑๒๓ ๑. บทนํา ๑๒๔ ๒. แนวคดิ การกอหนสี้ าธารณะ ๑๒๗ ๓. แนวคิดเกี่ยวกับการกอ หน้ขี ององคกรปกครองสวนทองถน่ิ ๑๓๓ ๔. แนวทางการกเู งินขององคกรปกครองสวนทอ งถิ่นในประเทศไทย ๕. บทสรุป ๑๓๕ ๑๓๖ บทท่ี ๑๑ นวัตกรรมทางการคลงั ทองถิ่นของไทย ๑๔๐ ๑. บทนํา ๑๔๖ ๒. ความหมายและแนวคิดของนวัตกรร ๑๔๖ ๓. นวตั กรรมการคลงั ทอ งถ่นิ ดานรายได ๑๔๘ ๔. นวัตกรรมการคลังทองถน่ิ ดา นรายจา ย ๕. นวัตกรรมการคลังทอ งถน่ิ ดา นการกูเ งนิ ๑๔๙ ๖. บทสรปุ ๑๕๐ ๑๕๑ บทท่ี ๑๒ แนวโนมทศิ ทางการบริหารการคลังทองถ่ินในอนาคต ๑๕๔ ๑. บทนาํ ๑๕๖ ๒. วัฒนธรรมการเมืองทองถิ่นในประเทศไทย ๑๕๗ ๓. สภาพปญหาการปกครองทองถ่นิ ไทยในปจจบุ ัน ๔. ทิศทางการปกครองสวนทองถน่ิ ๑๕๗ ๕. ทิศทางการคลังทอ งถิ่นในอนาคต ๑๖๒ ๖. บทสรปุ บรรณานกุ รม ประวัติผเู ขียน