เปดิ เรอื่ งประมาณ 40 หน้าแรกด้วยการเล่าเรอื่ ง ไบรอนั เซลสนคิ (Brian Selznick) โJTภดahาnยeพuจcEaาrvhiกylandT3rh0eK,ene’r2srB0/ri1aMai2utnnhBnSoyer:elszobAtlnieiashciokPnnIudnbltCiSeuccrdvoirdResyaewdi:soe’s ‘Hugo’ ผ่านภาพ โดยไม่มีตัวหนังสือแม้แต่ตัวเดยี ว แต่สามารถนำ� ผู้เขียน เปน็ นักวาดภาพผ้มู ชี ่ือเสียงในเรอ่ื งภาพ ผูอ้ ่านไปรจู้ กั ตวั เอกได้อย่างนา่ ตน่ื เตน้ เหมอื นกำ�ลังดูหนงั ประกอบหนงั สือส�ำ หรับเดก็ ได้รับรางวัลส�ำ คญั เรอ่ื งหนึ่ง และเมื่อเข้าไปสเู่ รอ่ื งแล้ว ทกุ อยา่ งก็ยงั กลมกลนื มาแลว้ มากมาย รวมทั้งรางวัลคาลดิคอทท์ และ กนั โดยคนอ่านไมร่ ตู้ วั เมื่อผู้เขียนสลบั จากเล่าด้วยภาพ เรอ่ื งนกี้ ็ท�ำ ให้เขาไดร้ บั รางวลั น้อี กี ครง้ั ในปี ค.ศ. ไปเปน็ เลา่ ด้วยคำ� แลว้ กลับไปเล่าดว้ ยภาพอกี กแ็ ทบไม่ 2008 ถัดจากปที ่ีหนงั สอื เล่มน้วี างแผง ร้สู ึกถึงความแตกตา่ ง เหมือนกับว่าขณะอา่ นภาพ จะมคี �ำ ปรากฏขน้ึ ในหวั และขณะอ่านคำ� ภาพก็ปรากฏขนึ้ แทน จภาากพ :ป lระaiกnอvบeโnดciยoไnบdรe ัอhนugเoซcลaสbนิrคet.grupo-sm.com เป็นการอ่านและเขยี นรว่ มและล้อกันไประหว่างผู้เขยี นกบั ผอู้ า่ น ซง่ึ ทำ�ให้การอา่ นเร่อื งนม้ี คี วามสนุกและมอี รรถรสที่ ไม่เคยเจอในเล่มอ่นื ๆ ภาพประมาณ 1/3 ของหนงั สือเล่มนีท้ ่หี นาเกือบ 500 หนา้ จงึ มคี วามส�ำ คญั ไมแ่ พ้ตัวหนังสือ มันไมใ่ ชแ่ ค่ ภาพประกอบ แต่มนั เป็นสว่ นหนง่ึ ของการเลา่ เรือ่ งซึ่งจะเปดิ ขา้ มไปไม่ไดเ้ ลย ผูเ้ ขยี นน�ำ เทคนคิ ของภาพยนตรม์ าใช้อยา่ ง เตม็ ที่ ไม่ว่าจะเป็นการซูมภาพ แพนภาพ การเฟด โคลสอพั การใช้แสงเงา หรือสร้างจดุ นำ�สายตา ทกุ ภาพจึงเหมอื น เคลอื่ นไหวไดอ้ ย่างประหลาด ทงั้ ท่ีเป็นเพียงภาพน่ิง โดย เฉพาะตอนที่มนุษย์กลเรม่ิ ใชก้ ารได้ ก็เหมอื นกบั มนษุ ย์กลมี ชีวิตข้ึนมาจรงิ ๆ การอา่ น ปริศนามนษุ ยก์ ลของ อูโก้ กาเบรต์ (The Invention of Hugo Cabret) จึงน่าจะเปน็ ประสบการณใ์ หมอ่ ย่างแท้จรงิ ในโลกของการอ่าน และเป็น หนงั สอื แนวใหม่ที่จัดไวใ้ นหมวดหมู่ใดหมวดหมูห่ น่ึงไดย้ าก เพราะมันมที ั้งความเป็นวรรณกรรมเยาวชน นวนิยายลึกลับ สืบสวน เปน็ หนงั สือภาพ สตอร่บี อรด์ และหนงั เงียบ โดย เฉพาะอย่างยิ่งประการสุดทา้ ยน่นี า่ จะเหมาะที่สุด มนั คือ หนังเงียบทอี่ ยใู่ นรปู แบบของหนังสือน่นั เอง! และดเู หมือน ผเู้ ขียนก็จงใจใหเ้ ป็นอยา่ งนัน้ ด้วยการใสก่ รอบสดี �ำ ใหด้ ู ประหนงึ่ วา่ เป็นจอภาพยนตรต์ งั้ แตห่ นา้ แรกจนหนา้ สดุ ทา้ ย และในหน้าสุดท้ายยังจบด้วยคำ�วา่ the end เช่นเดียวกบั ภาพยนตร์ในยุคแรกๆ 50
จงให้ทุกสิ่งทกุ อยา่ งท่ีมีแก่คนอ่นื เสมอ First edition cover แมจ้ ะต้องทำ�ไปอยา่ งโง่ๆ และฟ่มุ เฟือย หนตู อ้ งให้แก่ทุกคนทผ่ี ่านมาในชีวติ แล้วจะไม่มอี ะไรหรอื ใครจะใช้อำ�นาจใด มาหลอกลวงหนไู ด้ เพราะถา้ หนใู ห้ แกข่ โมย เขากจ็ ะขโมยจากหนไู มไ่ ด้ และเขาเองก็จะไม่ได้เป็นขโมยอีกต่อไป และยิง่ หนใู หม้ ากเทา่ ไร กต็ อ้ งใหม้ ากข้ึนอกี เทา่ น้ัน ความสุขแหง่ ชีวิต เร่อื งราวของโฮเมอร์และยูลิสซสิ ลูกชายของครอบครวั แมคคอลกี่ ับผองเพื่อน ชาวเมืองเล็กๆ ในแคลิฟอร์เนีย ระหว่าง สงครามโลกครั้งท่ี 2 เมือ่ พอ่ ตายในสงคราม และพช่ี ายคนโตสมคั รเขา้ เป็นทหาร โฮเมอรว์ ยั 14 ปี จึงกลายเปน็ หวั หน้าครอบครัว โดยเปน็ พนักงานส่งโทรเลขหลงั เลกิ เรียน ซ่งึ โทรเลข ส่วนใหญ่ก็คอื ข่าวความตายของเดก็ หนุ่มๆ ท่ี อาสาไปเปน็ ทหารนน่ั เอง โฮเมอรพ์ ยายามใช้ ชวี ติ ไปตามปกติ แตข่ ณะเดยี วกันเขากร็ ูส้ ึกเศร้า ทุกคร้ังทีไ่ ปส่งข่าวความตาย โฮเมอรเ์ ป็นเดก็ อ่อนไหว ความคดิ ลึกซ้ึง มีอารมณข์ นั มองโลก รอบๆ ตวั ดว้ ยความเขา้ ใจและมคี วามหวังถึง โลกทด่ี กี ว่าอยู่เสมอ 51
ความสขุ อย่ทู ี่ไหน ? ความสขุ แหง่ ชวี ติ (The Human Comedy) หลายคนเทย่ี วตามหา ตพี ิมพ์ครั้งแรกเมอ่ื ปี ค.ศ. 1943 และถูกนำ�มาสรา้ ง ความสขุ จากท่ตี า่ งๆ ไกลแสนไกล เปน็ ภาพยนตรใ์ นปเี ดยี วกนั และไดร้ บั การเสนอชอื่ เขา้ หนังสือเล่มน้จี ะทำ�ใหเ้ รา ชงิ รางวัลออสการ ์ 6 สาขา ทงั้ สาขานกั แสดงน�ำ ยอด ค้นพบว่า แทจ้ รงิ แล้ว ความสขุ เย่ียม (Mickey Rooney), การก�ำ กบั ภาพ, ภาพยนตร์ อยรู่ อบตัวเราน่ีเอง... ขาวดำ�, ผู้กำ�กับยอดเย่ียม (Clarence Brown), น่เี ปน็ เรอ่ื งราวของสองพ่ีน้องที่น่ารกั โฮเมอร์ ภาพยนตร์ยอดเย่ียม และได้รับรางวัลในสาขาบท ผู้พี่ พนักงานส่งโทรเลขมือใหม่ที่มีหัวใจอ่อนไหว กับ ประพันธ์ยอดเยย่ี ม นอกจากน้ี ยงั ได้รบั การดดั แปลง นอ้ งชายวยั สข่ี วบ ยูลสิ ซสิ ผู้ซึ่งชอบเรียนรสู้ ง่ิ ใหม่ๆ อยู่ เปน็ ละครโทรทัศน์ในปี ค.ศ. 1959 และเปน็ ละครเวที เสมอ และแมผ่ สู้ อนลกู ใหม้ จี ติ ใจทงี่ ดงาม แมว้ า่ พวกเขา ในปี ค.ศ. 1984 จะยากจน ไมม่ พี ่อ แต่พวกเขากลับแสนดี และสดใส ความสขุ แหง่ ชีวติ จัดพมิ พ์เป็นภาษาไทย เปน็ ทส่ี ดุ ทง้ั หมดน้ีมาจากชวี ติ จรงิ ของผเู้ ขยี น วลิ เลยี ม โดยส�ำ นกั พิมพแ์ พรวเยาวชน ฝมี อื การแปลของ มัทนี ซาโรยนั โดยมีฉากเมืองอิธคา แคลิฟอร์เนียในเร่ืองมา เกษกมล นกั แปลทท่ี �ำ งานเกยี่ วกบั วรรณกรรมเยาวชน จากเมืองเฟรซโน่ (Fresno) บา้ นเกดิ ของเขาเอง อย่างสม่ำ�เสมอ อีกท้ังเป็นผู้แปล ต้นส้มแสนรัก ซาโรยนั เลอื กใชช้ อื่ ตวั ละครหลกั หรอื แมแ้ ตช่ อ่ื วรรณกรรมเยาวชนท่ีทำ�ให้ผู้อ่านซาบซ้ึงและได้รับ เมอื งตามแบบมหากาพยก์ รกี โบราณโอดสิ ซยี ์ (Odys- ความนิยมเปน็ อย่าง sey) ชือ่ ของโฮเมอร์ ยลู สิ ซิส หรือแมแ้ ต่ช่ือเมืองอิธคา สงู ตลอดจนได้รบั การ ล้วนเป็นชื่อเดียวกัน เพราะหัวใจหลักของเร่ืองทั้งสอง ยกย่องวา่ เป็น นัน้ คือ “การเดินทางกลบั บา้ น” เช่นเดียวกันน่ันเอง วรรณกรรมเยาวชน อมตะอีกด้วย Photographed by Paul Kalinian The Human Comedy Poster วิลเลียม ซาโรยนั (William Saroyan 1908-1981) เปน็ ชาวอารเ์ มเนียน เกิดเม่อื วนั ท่ี 31 สิงหาคม ค.ศ. 1908 ที่เมอื งเฟรสโน แคลฟิ อร์เนยี จากบิดา มารดาชาวอารเ์ มเนยี ท่ีอพยพไปอยู่อเมรกิ า ซาโรยันใช้ชวี ิตวัยเดก็ เยีย่ งเด็กใน ครอบครัวผู้อพยพจนๆ ในอเมรกิ าโดยทว่ั ไป เขาตอ้ งทำ�งานไปดว้ ย เรียนไปดว้ ย ตัง้ แตเ่ ด็ก เขาเรมิ่ เขียนหนังสอื ต้งั แต่อายุ 13 ปี เขามีผลงานตีพมิ พ์ออกมากวา่ 30 เล่ม ซงึ่ มที ้งั เรอื่ งสน้ั นวนยิ าย บทละคร และอตั ชวี ประวัติ ในปี ค.ศ. 1940 เขาได้รับรางวลั พลู ิตเซ่อร์ กับรางวลั New York Drama Critics Circle จากบทละครเรอ่ื ง The Time of Your Life ซาโรยนั เสยี ชวี ติ ด้วย โรคมะเร็ง เม่อื วันที่ 18 พฤษภาคม ค.ศ. 1981 52
ขมุ ทรัพยท์ ปี่ ลายฝัน เมอ่ื ฉนั ออกแสวงหาขมุ ทรัพยข์ องฉนั ทกุ วนั ชา่ งสดใสสวา่ งไสว เพราะฉนั รู้ว่า เวลาทกุ ชว่ั โมงคือสว่ นหนงึ่ ของความ ฝนั ว่าฉันจะไดพ้ บขมุ ทรพั ย์ เมอ่ื ฉนั ออกแสวงหาขมุ ทรพั ยข์ องฉัน ฉนั กไ็ ด้ คน้ พบสิ่งต่างๆ บนเสน้ ทางซงึ่ ฉนั อาจ จะไม่ไดเ้ ห็น หากฉนั ไม่กลา้ หาญพอที่ จะทดลองท�ำ ส่ิงท่ดี ูเหมือนคนเลี้ยงแกะ ธรรมดาจะไม่มที างท�ำ ได้ หนงั สือท่ี ใหแ้ รงบนั ดาลใจต่อคน ซานดเิ อโก เด็กเลี้ยงแกะหน่มุ ชาวเสปน ใฝผ่ ันที่จะ มากมายทั่วโลกเล่มน้ี ไดช้ ่ือวา่ มีการแปลเป็น เดินทางไปเรยี นรู้โลก เขาจึงเลอื กใช้ชีวติ ด้วยการเลยี้ งแกะ แต่ ภาษาตา่ ง ๆ มากที่สดุ ในโลก โดยเมอ่ื ระหวา่ งการเดินทางเขาฝนั ประหลาดถึงขุมทรัพย์ถึงสองครัง้ สองครา เขาจึงออกตามหาความฝัน ไปสปู่ ริ ามดิ ที่อียิปต์ ปี ค.ศ. 2009 ไดร้ ับการบันทึกไว้ ในกินเนสบุ๊ค ระหว่างทางจากท้องทงุ่ อนั ดาลูเซีย สูแ่ อฟรกิ า และทอ้ งทะเล (Guinness World Records) วา่ มีการแปลให้ ทรายแหง่ อียิปต์ เขาได้พบอปุ สรรค ความผดิ หวัง สมหวงั มากมายหลายอยา่ ง บอ่ ยคร้งั ทเ่ี ขาทดทอ้ แต่เมอ่ื นกึ ถงึ พระ ผู้คนทว่ั โลกได้อ่านกันถงึ 67 ภาษา ราชาผ้ผู ลักดนั ให้เขาไดเ้ ดนิ ทางและหินเส่ยี งโชคทพี่ ระราชาให้ ฉบบั ภาษาไทยมี 2 สำ�นวนคือ ชัยวฒั น์ เขานำ�ตดิ ตวั มา เขาจงึ มุ่งมั่นเดินทางต่อจนกระท่งั ได้พบกบั สถาอานันท์ ในชือ่ ขมุ ทรพั ย์ท่ีปลายฝัน และ ฟาตีมา หญงิ สาวแห่งทะเลทราย และ ณ โอเอซสิ แหง่ เดยี วกนั สำ�นวนแปลของ กอบชลี และกนั เกรา ใช้ช่ือว่า นี้เองทเ่ี ขาไดพ้ บกบั นกั เล่นแร่แปรธาตุ หรือ The Alchemist ผู้สอนใหเ้ ขาเรยี นรูถ้ งึ การเป็นหนงึ่ เดยี วกับสรรพส่ิง และวธิ ี ขมุ ทรัพย์สุดปลายฝัน บรรลเุ ปา้ หมาย 53
แตแ่ รกน้ัน ขุมทรัพย์ทปี่ ลายฝัน (The Alchemist) ภาพจาก anton.nordenfur.se ปรากฏตวั ข้ึนด้วยภาษาโปรตเุ กส ช่ือ O Alquimista ในปี photography by Xavier González. ค.ศ. 1988 และหลังจากไดร้ ับการตอ้ นรับจากผู้อ่านอย่างดี ทัง้ ในบราซลิ -บา้ นเกดิ ของเปาโล โคเอลโยเอง และประเทศ ใครเลยจะเชอ่ื วา่ นกั เขียนผู้โดง่ ดงั ต่างๆ ท่ีใช้ภาษาโปรตเุ กส หนังสือเล่มน้จี งึ ได้รับการแปลเป็น ผูป้ ระสบความสำ�เร็จอยา่ ง เปาโล โคเอลโย ภาษาองั กฤษในปี ค.ศ. 1993 (Paulo Coelho) นั้นเคยเป็นคนเสเพล เคย เปาโล โคเอโย ใชเ้ วลาเขยี นเรอ่ื ง ขมุ ทรัพยท์ ีป่ ลาย เปน็ นักแต่งเพลง นกั เขยี นบทละคร ผ้กู ำ�กบั ฝนั เพยี งสองสปั ดาหเ์ ทา่ น้ัน แต่เขาบอกวา่ กอ่ นลงมอื เขยี น ละครเวที ก่อนจะหันมาเอาดที างด้านงานเขยี น เร่อื งราวต่างๆ ได้ถูกเขยี นไว้ในจิตวญิ ญาณและความรู้สึก เปาโล โคเอโย เกดิ ท่ีเมอื งรโิ อ เดอ จาเนโร ของเขามาก่อนแล้ว การลงมอื จงึ เปน็ เพยี งการถา่ ยทอดเร่อื ง ประเทศบราซิล เม่อื ปี ค.ศ. 1947 ราวออกมาบนหนา้ กระดาษเท่านั้น ในด้านวรรณกรรมหนงั สือ งานเขียนกว่า 30 เล่มของเขาส่วน ท่เี ขียนเกย่ี วกับนักเล่นแรแ่ ปรธาตุที่ใหแ้ รงบนั ดาลใจแก่เขา ใหญ่แล้วเปน็ นิยาย (fiction) ทมี่ รี ากเหงา้ มา ได้แก่เร่ืองส้นั ช่อื Tale of Two Dreamers (ค.ศ. 1935) จากเรื่องจรงิ และประสบการณ์ด้านตา่ งๆ ของ ของ Jorge Luis Borges นักเขยี นชาวอารเ์ จนติน่า และงาน เขาไมว่ ่าจะเป็นแนวคิดเชิงปรชั ญา ศาสนา เขียนเรอ่ื ง “In Baghdad, Dreaming of Cairo: In หรอื อ่นื ๆ ดงั เช่นเรือ่ ง The Alchemist Cairo, Dreaming of Baghdad” และมหี นงั สืออยู่ 3 เลม่ ท่เี ป็นงานเขียนเชิง ในเม่ือหนงั สอื ขุมทรัพยท์ ีป่ ลายฝนั นั้นสร้างแรง อตั ชีวประวัตหิ รือเล่าเรอ่ื งราวของตนเอง ไดแ้ ก่ บันดาลใจ และกระตุ้นใหค้ นจำ�นวนมากมายมหาศาลทไี่ ด้ The Pilgrimage, The Valkyries และ Aleph อ่านมนั หันมามองความฝนั และความม่งุ มาดปรารถนาของ นอกจากนนั้ หนังสือเร่ือง Maktub และ The ตนเอง เปาโล โคเอโย จึงใหเ้ กียรตกิ ับความฝนั และความ Manual of the Worrior of Light เปน็ งานเชิง รูส้ ึกชืน่ ชอบต่อหนังสือเลม่ น้ี เขาบอกว่า ตวั ละครนนั้ โลดแล่น บทความท่ีรวบรวมมาจากคอลมั นต์ ่างๆ ที่เขา อยูใ่ นความคดิ จิตใจของผู้อา่ นแต่ละคน ดังนนั้ จึงไมน่ า่ แปลก เขียนไว้ ถงึ วนั นี้แล้วผลงานของเขาขายไปแล้ว ใจเมอื่ เขาเลอื กทจี่ ะซอ้ื ลขิ สิทธ์คิ ืนจาก Warner Bros. ทีต่ ้งั ใจ มากกว่า 150 ล้านเล่ม ใน 150 ประเทศทั่ว ทำ�ภาพยนตรเ์ มอื่ ปี ค.ศ. 2003 แต่เม่ือโคเอลโยพบวา่ เนอ้ื หา โลก และไดร้ บั การแปลเปน็ ภาษาตา่ งๆ ถึง 80 ของเรือ่ งผดิ เพี้ยน มีการสรา้ งเรือ่ งราวและฉากท่ีไมป่ รากฏ ภาษา ซ่งึ ตวั เลขน้ยี ังต้องมกี ารเปลยี่ นแปลงอีก ในหนงั สือ เขาจึงเสนอเงนิ 2 ลา้ นเหรียญสหรฐั แก่ Warner มากในอนาคต Bros. เพอื่ ซือ้ ลิขสทิ ธค์ิ ืน เปาโล โคเอลโย ไดร้ ับรางวลั ต่างๆ กระนั้นก็ตาม ในท้ายทีส่ ุด The Alchemist จะได้ มากมาย แต่ที่โดดเด่นคือ The Brazilian ปรากฏเป็นภาพยนตร์ขน้ึ จากผลงานกำ�กับของเพ่ือนของโค Academy of Letters ในปี ค.ศ. 2002 และ เอลโย ท่ีช่ือ Laurence Fishburne และ Harvey Weinstein ในปี ค.ศ. 2007 เขาได้รบั เกียรติเปน็ United โดยเนื้อเรอ่ื งจะถูกนำ�เสนอดว้ ยความเรียบง่ายเฉกเช่นเดียว Nation Messenger of Peace กบั เน้ือหาในหนังสือนนั่ เอง (หนงั จะออกฉายปี ค.ศ. 2014 น)้ี 54
เดนิ ส่อู สิ รภาพ ... การมชี วี ิตอยูบ่ นโลกใบน้ี ส่ิงมีค่า และงดงามทีส่ ดุ คือ ความรัก ความรัก ไมใ่ ช่ ความปรารถนา ท่จี ะครอบครอง และไดจ้ ากผอู้ ่นื แตค่ วามรัก คือ ความรู้สึกเป็นสขุ ทไี่ ด้ท�ำ ใหค้ นท่ีเรารกั มคี วามสขุ ... เร่อื งจริงจากการเดินเทา้ จากเชียงใหม่ไปสู่ หากคนที่คุณรกั ต้องออกจาก เกาะสมุย ของอาจารยม์ หาวทิ ยาลยั วัย 50 ปี บา้ นไปโดยไม่มเี งินตดิ ตัวเลยสักบาทเดียว ใช้เวลา 66 วนั โดยไม่ติดต่อกับคนรูจ้ ัก และ คุณจะรู้สกึ เช่นไร ? ไม่ใช้เงินแมแ้ ต่บาทเดียว ระหว่างการเดิน เขา คณุ จะปล่อยใหเ้ ขาทำ�ตามความ ไดพ้ บกับประสบการณท์ ีไ่ ม่เคยได้สัมผสั มาก่อน ฝนั หรอื จะหา้ มเขาเอาไว้ ? น่ันคือ การไมม่ ีเงินมิได้เปน็ อปุ สรรคในการใช้ ชายวยั ห้าสิบปที ี่ชือ่ ประมวล เพ็งจันทร์ เดนิ เทา้ ออกจากบา้ น และหาย ชีวิต ตรงกันข้าม กลับทำ�ให้เห็นนำ้�ใจ ไปเป็นเวลากวา่ สองเดือน ด้วยความมงุ่ มั่น ของผู้คนทอ่ี ยขู่ ้างทาง ต้งั ใจไปให้ถึงเกาะสมยุ อันเปน็ บ้านเกดิ โดย ไม่ใชเ้ งนิ สักบาท เขาเป็นผปู้ ลุกแรงบนั ดาล ใจของใครหลายคน แตผ่ ูท้ ่ีมจี ิตใจเดด็ เดีย่ ว ยงิ่ กว่า คอื ภรรยาของเขาเอง ผูไ้ ดแ้ ต่รอ คอยและเฝา้ ภาวนาให้เขาปลอดภัย 55
เดนิ สู่อิสรภาพ เป็นหนงั สอื สารคดีที่เขยี นข้ึน ความห่วงใยของภรรยา ท�ำ ให้เขาพูดเสมอ จากประสบการณจ์ รงิ ของอาจารยป์ ระมวล เพง็ จนั ทร์ วา่ จะไม่ทำ�อะไรที่ท�ำ แล้วมีความสขุ แตภ่ รรยามคี วาม นบั จากวนั แรกทีก่ ้าวเดิน ในเช้าตรขู่ องวันที่ 17 ทกุ ข ์ เขาจงึ ปรกึ ษาและให้เธอตัดสนิ ใจ ในระหวา่ งการ พฤศจิกายน พ.ศ. 2548 พร้อมกบั เปส้ ะพายหลงั ซงึ่ เดนิ ทาง เขาเขียนโปสการ์ดหาภรรยาทุกวัน ทัง้ สอง บรรจุเพียงเสอื้ ผา้ บางๆ 1 ชดุ วิตามนิ สมดุ บนั ทกึ และ เห็นตรงกนั วา่ ชีวติ ทกุ คนพร้อมจะแตกดบั ใครจะ โปสการ์ด 100 แผน่ ส�ำ หรบั เขยี นส่งข่าวถงึ ภรรยา เขา แตกดับก่อนไมม่ ใี ครรู้ สง่ิ ส�ำ คัญจึงมไิ ด้ข้ึนอยู่กับการ อธษิ ฐานจิตกอ่ นเดนิ ทางว่า จะใชร้ ่างกาย จิตใจ ที่พวกเขาอย่ดู ้วยกนั เปน็ เวลายาวนาน แต่อย่ทู ่คี ณุ คา่ สติปญั ญา อารมณ์ท้ังหมดท่ีมีอยู่เพื่อการเรียนรู้ และ และความหมายของการอยรู่ ่วมกนั ตา่ งหาก ดงั ที่ หากชวี ติ จะจบลง ณ จุดใดจุดหนึ่ง กเ็ ปน็ การจบลง อาจารย์ประมวลกล่าวถึงความรักของเขาและภรรยาวา่ ท่ีจิตปรารถนาจะเป็นเชน่ น้ัน “กายของเราแยกจากกัน แตโ่ อบกอดแหง่ รกั สถิตอยู่ สงิ่ ท่เี ขายึดถือเปน็ ข้อปฏบิ ตั ิระหว่างเดิน ในจิตสำ�นึกของเรา” ทาง 3 ข้อคอื 1.ไม่ถือเงนิ ตดิ ตวั เพราะการมีเงนิ ทำ�ให้ เดินสู่อสิ รภาพ ไดร้ บั รางวลั จากการประกวด บดบงั คุณคา่ และอำ�นาจของมนุษยธรรมในตนเองและ หนงั สือดเี ดน่ ประเภทสารคดี ประจำ�ปี พ.ศ. 2551 เพ่ือนมนษุ ย์ 2.ไมเ่ ดินไปหาคนรูจ้ กั เพราะทำ�ให้เสียโอกาส และรางวลั ชนะเลิศ หนังสอื ดีเดน่ รางวลั เซเวน่ บุ๊ค ในการสร้างมติ รภาพใหม่ 3.ไมเ่ รยี กรอ้ งให้คนเหน็ ใจ อวอร์ด ประเภทสารคดี ประจำ�ปี พ.ศ. 2550 นอกจาก เพราะเป็นการบบี คัน้ ใหค้ นอ่ืนช่วยเหลอื โดยไม่เตม็ ใจ นี้ ยงั เคยไดร้ บั คดั เลอื กให้เป็นหนงั สืออา่ นนอกเวลา สุดท้าย เขาผา่ นการเฉียดตาย 2 คร้ัง ตอนข้ึนดอย ของนกั ศึกษาช้ันปีที่ 1 ภาควชิ าภาษาไทย คณะ อนิ ทนนท์ เพราะความเหนื่อยจากการเดนิ ทาง และที่ ศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ และมกี ารนำ� ราชบุรี จากการขาดน�้ำ แต่เขากผ็ า่ นชว่ งเวลาเหลา่ นน้ั ตอน “พลังอำ�นาจเงนิ ตรา” มาสร้างเปน็ ละครเวที โดย มาได้จนถึงวนั สดุ ท้าย ในวนั ท่ี 24 มกราคม พ.ศ. 2549 คณะละครมะขามป้อม ในงานเทศกาลละครกรุงเทพฯ เวลา 7 นาฬิกา ซงึ่ เขาเดินทางถงึ บา้ นเกดิ ทเี่ กาะสมุย เมอื่ วันท่ี 15 - 17 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2556 ณ หอ และนำ�ดนิ ทรายหยบิ มอื หนึง่ จากบา้ นเกดิ ท่พี กติดตัวไป ศิลปวัฒนธรรมแหง่ กรงุ เทพมหานครอีกดว้ ย นับเป็น ตลอดเวลากวา่ สามสบิ ปีนบั แต่ออกจากบา้ น กลับคนื สู่ หนังสอื ท่ีสร้างแรงบันดาลใจใหก้ ับผูอ้ า่ นมากมาย จน ผืนดินเดมิ อกี ครัง้ กระทง่ั เกดิ การเดินเทา้ ของผคู้ นอนื่ ๆ ตามมา ภาพจาก www.matichon.co.th ประมวล เพง็ จันทร์ เกิดเมอื่ วนั ที่ 23 ตลุ าคม “ ุทกข์ ่รวมจึงร่วม ุทก ์ข” : ัสมภาษณ์ “อ.ประมวล เพ็งจันท ์ร” (ตอน ี่ท 1)พ.ศ. 2497 ที่เกาะสมุย จงั หวดั สรุ าษฎรธ์ านี จบการ โดย วิ ัจกข ์ณ พา ินช ศึกษาปริญญาเอกดา้ นปรัชญา จากมหาวิทยาลัย My- sore ประเทศอินเดีย เคยท�ำ งานเป็นอาจารย์ประจำ�ภาค วชิ าปรัชญาและศาสนา คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัย เชียงใหม่ ระหวา่ ง พ.ศ. 2532 - 2548 กอ่ นจะ ลาออกจากราชการเพอื่ “เดินกลบั บา้ น” มีผลงานเล่มอ่นื อาทิ อนิ เดีย จารกิ ด้านใน 56
บนั ทกึ ประจำ�วนั ของเดก็ สาวชอ่ื แอนน์ แฟรง้ ค ์ เล่าถึงความเปน็ ไปในชวี ิตชว่ งท่ีเธอ และครอบครวั คือ พอ่ แม่ พส่ี าวชื่อมารก์ อท ครอบครัววานดาน 3 คน มีนายและนางวานดาน พรอ้ มด้วยลูกชายคอื ปีเตอ้ ร์ และคุณหมอดสุ เซิ่ล รวม 8 คน ตอ้ งหลบซอ่ นตวั อยเู่ ปน็ เวลาเกือบสอง ปี เพอ่ื หลบหนกี ารลา่ ชาวยวิ ในเนเธอร์แลนดข์ ณะ ตกอยู่ภายใตก้ ารควบคมุ ของนาซีเยอรมนีระหว่าง สงครามโลกครั้งท่ี 2 แอนน์ แฟร้ง ์ค และลายบ ืมอใน ับนทึก หากคุณเป็นเดก็ สาวอายุเพยี ง 13 ปี เคย จติ ใจของฉันหมน่ หมองเสมอ จาก Wikipedia ภาคภาษาอังกฤษ มีชีวติ อยา่ งสุขสบาย แต่ตอ้ งมาหลบซอ่ นตวั หนี แต่ไมเ่ คยทอ้ แท้ ฉันถือวา่ การเขา้ มา ตายอาศัยอยู่ในห้องลับ ไม่ใช่แค่คุณคนเดียว แต่ หลบซอ่ นของเราคือการผจญภยั ตอ้ งอยรู่ ว่ มกันกบั คนอ่ืนๆ รวม 8 คนโดยไม่ให้ แฝงดว้ ยอารมณร์ กั และมสี ง่ิ นา่ สนใจพร้อมๆ กัน เรอื่ งทีฉ่ ันเขยี น ใครล่วงรู้ คณุ ตอ้ งทำ�ทุกอย่างในความเงยี บราวกับ ในสมดุ บันทึกก็เป็นเรอ่ื งสว่ นบุคคล ว่าคุณไมไ่ ดอ้ ยู่ที่น่ัน ทัง้ กิน นอน ขบั ถา่ ย ใช้ชวี ิต ที่สนุกน่าขบขนั ฉันตัดสินใจแล้วว่า ประจำ�วนั เรยี นหนังสือทางไปรษณีย์ หรอื แม้ จะใช้ชวี ิตใหต้ า่ งไปจากผหู้ ญงิ อืน่ ๆ ต่างจากแม่บ้านทัว่ ไป การเรม่ิ ตน้ กระทงั่ มีความรกั คร้งั แรก ทง้ั หมดเกดิ ขน้ึ ในที่ซ่อน ของฉันนัน้ นา่ สนใจ ฉันจึงหัวเราะ นานถึง 2 ปี ตอ้ งอาบน้ำ�ในหอ้ งสว้ ม อาหารซำ้ �ซาก และมองด้านขนั ของทุกส่ิง แม้ขณะ ทุกวันมีเพียงหวั มนั ฝรงั่ ถั่ว อาหารกระป๋อง และ ที่ตกอยใู่ นอนั ตราย ขา้ วโอ๊ตเปน็ อาหารเช้า คุณจะรู้สึกเชน่ ไร บันทกึ ลับของ แอนน์ แฟรง้ ค์ 57
เด็กสาวอย่างแอนน์ แฟร้งคใ์ ช้ชวี ติ เช่นน้ี เพียงเพราะแอนน์เกิดมาเปน็ ชาวยวิ บทลงโทษของ นับตัง้ แต่เดอื นกรกฎาคม ค.ศ. 1942 จน ถึงเดือนสิงหาคม ปี 1944 ทางเดียวทเ่ี ธอ เธอและชาวยวิ ทั้งหลายในช่วงสงครามโลกครงั้ ที่ 2 คือความ ตาย หลงั จากอดอลฟ์ ฮติ เลอร์ นายกรฐั มนตรขี องเยอรมนั จะระบายความในใจของเธอได้คอื การ ประกาศนโยบายกำ�จดั เชอื้ ชาตทิ ไ่ี มม่ ีประโยชนต์ อ่ โลกใบน้ี บันทกึ ลงในสมุดบนั ทึกปกผ้าลาย สกอ็ ตสี นอกเหนือจากชาวอารยันทีม่ ีเชอ้ื บรสิ ทุ ธ์แิ ละชาญฉลาดเท่านน้ั แดงสลับขาว ซ่ึงเธอตัง้ ช่ือใหว้ ่า “คติ ตี้” มนั ซง่ึ หมายความถึงชาวยวิ ซง่ึ มีหลายสญั ชาติ ชาวสลาฟ และ เป็นของขวญั วันเกดิ อายุครบ 13 ปี และเธอ ยิปซตี ่างๆ ทกี่ ระจายตามยโุ รป ก�ำ ลังจะถกู ตามลา่ ชว่ งนี้เองที่ ได้เร่มิ บันทกึ ตัง้ แต่วันท่ี 12 มิถุนายน ค.ศ. ออ๊ ตโต้ แฟร้งค์ พอ่ ของแอนน์เล็งเห็นวา่ ชาวยวิ จะตอ้ ง 1942 และสิน้ สดุ ในวันท่ี 1 สงิ หาคม ค.ศ. เดือดร้อน เขาจงึ อพยพครอบครัวไปอยูใ่ นเนเธอแลนด์และ 1944 สมุดบนั ทกึ นี้กลายเปน็ เสมือนเพือ่ น รกั ที่คอยรบั ฟงั ปัญหาทุกอยา่ งของเธอและ ประกอบธุรกิจ ไมน่ านนกั มาร์กอท พส่ี าวของแอนนก์ ็ถกู เรียก ตัว ทง้ั หมดจึงตอ้ งอพยพครอบครัวไปอยู่ใน “ทซี่ ่อนลบั ” ซึง่ ตอ่ มาได้กลายเป็นหนังสอื ทเ่ี ปิดเผยให้โลก เป็นส่วนบนของส�ำ นักงานทอ่ี ๊อตโตท้ ำ�งานอยู ่ โดยมผี ้ชู ว่ ยเหลอื รู้จกั กับตัวตนของเธอ แอนน์ แฟร้งค์ คือ วิคตอร์ คูเกลอ้ ร,์ โจฮานเนส ไคล์แมน, เมีย้ ป กสี ์ และ เบป็ วอสคุยล์ หลงั สงคราม อ๊อตโต้ซึ่งเปน็ ผรู้ อดชีวิตเพียงคนเดียว จาก 8 คนในทซี่ ่อน ได้ท�ำ ความฝนั ของลกู สาวท่อี ยากเปน็ นักเขียนใหเ้ ปน็ จรงิ โดยน�ำ สมดุ บนั ทกึ ของเธอจดั พิมพ์เปน็ หนงั สือ และไดเ้ พิม่ เตมิ หลายส่วนเข้าไป ไมว่ ่าจะเปน็ โนต้ พเิ ศษ ต่างๆ ที่เธอเขยี นไว้ รวมท้งั ภาพ สเกตชท์ มี่ ีอยูต่ ลอดเล่ม โดย ตัดเฉพาะสว่ นทม่ี ีเนือ้ หา เกี่ยวกับการก้าวสู่วยั สาวทิ้งไปเท่านนั้ หนังสอื ได้รบั การตพี ิมพค์ ร้งั แรกเมือ่ ค.ศ. 1947 โดยส�ำ นักพิมพ์ ภาพจาก www.annefrank.org Contact Publishing ในกรุงอมั สเตอรด์ ัม ใชช้ ่ือเร่ืองในภาษาดัตช์ว่า Het Anne and Fritz Pfeffer’s room Achterhuis: Dagboekbrieven van 12 Juni 1942 – 1 Augustus 1944 (ห้องลับ : บนั ทึกประจำ�วันตั้งแต่ 12 มิถนุ ายน ค.ศ. 1942 - 1 สงิ หาคม ค.ศ. 1944) เปน็ ท่วี พิ ากษ์วจิ ารณอ์ ยา่ งกว้างขวางและได้รบั ความ นยิ มอยา่ งรวดเรว็ หลังจากฉบบั แปลภาษาองั กฤษออกจ�ำ หนา่ ยในปี ค.ศ. 1952 ในชอ่ื Anne Frank: The Diary of a Young Girl โดยสำ�นกั พิมพ์ Doubleday & Company ในสหรัฐอเมรกิ า และโดยสำ�นกั พมิ พ์ Vallentine Mitchell ในองั กฤษ ตอ่ มา มกี ารแปลและจัดพมิ พ์เปน็ ภาษาต่างๆ กว่า 55 Anne Frank, May 1942. ภาษาทว่ั โลก รวมทง้ั มกี ารนำ�ไปดดั แปลงเปน็ ละครบรอดเวย์ รวมถงึ สร้าง Photograph: AFS Amsterdam/AFF Basel เป็นภาพยนตร์ ปจั จุบัน หนงั สือเล่มน้ีถือว่าเปน็ หน่ึงในหนังสอื ยอดเยย่ี มแห่ง ศตวรรษที่ 20 สำ�หรบั ฉบับภาษาไทย พิมพ์ครงั้ แรกเมือ่ พ.ศ. 2526 โดยสำ�นกั พิมพเ์ ซอรเ์ คิล บคุ๊ แปลโดย จ�ำ เนยี ร สทิ ธดิ ำ�รงค์ ตอ่ มามกี ารตีพมิ พ์อกี หลาย คร้งั รวมทั้ง พ.ศ. 2542 จัดพิมพ์เป็นปกแขง็ และปกออ่ น โดยส�ำ นักพมิ พ์ผเี สื้อ แปลโดย สงั วรณ์ ไกรฤกษ์ 58
Photograph: AFS Amsterdam/AFF Basel บันทกึ ของเดก็ สาวอยา่ งแอนน์ไดก้ ลาย อันเนอลีส มารี “อนั เนอ” ฟรงั ค ์ เป็นวรรณกรรมโดง่ ดังไปทวั่ โลก มิใช่เพราะเปน็ (Annelies Marie “Anne” Frank) เกิด เมอ่ื วันที ่ 12 มิถุนายน ค.ศ. 1929 หรือมัก ผลงานของเด็กหญงิ คนหน่ึงท่ีตอ้ งเสยี ชีวิตใน รู้จักในภาษาไทยว่า แอนน์ แฟร้งค์ เป็น สงครามเทา่ น้ัน แตเ่ ปน็ เพราะความสามารถใน เด็กหญิงชาวยิว เกิดท่ีเมืองแฟรงก์เฟิร์ต การเขียน ความคิดอา่ นอยา่ งผใู้ หญ่ ความกล้า ประเทศเยอรมนี เธอเป็นลูกคนที่ 2 ของ หาญเดด็ เดยี่ ว และการมองโลกในแงด่ ขี องเธอ อ๊อตโต้ แฟร้งค์ กับเอดิท แฟร้งค์ ชาว ต่างหากทที่ �ำ ใหผ้ ู้อ่านหลงรกั เธอและท�ำ ใหค้ วาม ฮอลแลนดเ์ ช้ือสายยิว 2 ตระกูลท่ีมีรกรากอยู่ ปรารถนาทจี่ ะมีชีวิตอยูต่ อ่ ไปแม้หลงั ความตาย ในเยอรมนมี าแลว้ หลายศตวรรษ ครอบครัวแฟร้งก์ต้องอพยพไปยัง ของเธอ เปน็ จรงิ ในท่สี ดุ ! อัมสเตอร์ดัมเม่ือนาซีขึ้นมาเรืองอำ�นาจใน ปจั จบุ นั สถานทซี่ อ่ นตวั ของแอนน์ ป ี ค.ศ. 1933 โดยออ๊ ตโต ้ ประสบความส�ำ เรจ็ ในธุรกิจค้าเคร่ืองเทศและแยม แอนน์เข้า แฟร้งค์ ภายในตึกเลขที่ 236 บรเิ วณริมคลอง เรียนในโรงเรียนธรรมดาร่วมกับเด็กชาวดัตช์ เลียบถนนพร้ินเซน่ิ กรัคต์ กรุงอมั สเตอร์ดัม ยัง ทั่วไป กระทั่งนาซีบุกเข้ามาถึงอัมสเตอร์ดัม ท�ำ ใหเ้ ธอตอ้ งยา้ ยไปเรียนโรงเรียนเฉพาะเด็ก คงได้รบั การดแู ลรักษาเป็นอยา่ งดี โดย ยวิ ออ๊ ตโตเ้ รมิ่ ตระเตรยี มชอ่ งทางหนที ไี ล ่ โดย มูลนิธิแอนน์ แฟรงค์ และเปดิ ใหผ้ ้คู นจากทวั่ โลก สร้างห้องลับในโกดังเก็บของในโรงงานของ เขาเองที่อัมสเตอร์ดัม โดยมีเพ่ือนบ้านชาว ได้เขา้ ไปเย่ยี มชมและระลกึ ถึงนักเขียนตัวน้อย ครสิ เตยี นผใู้ จบญุ คอยสง่ ขา้ วสง่ น้ำ� ในเดือนมิถนุ ายน พ.ศ. 2542 นิตยสารไทมส์ ตีพิมพ์หนังสือฉบับพเิ ศษ ใช้ชื่อวา่ “Time 100: The Most วนั ท ่ี 1 สิงหาคม ค.ศ. 1944 คอื Important People of the Century” (100 บคุ คลส�ำ คัญ วันสุดท้ายที่แอนน์เขียนสมุดบันทึก สามวัน แห่งศตวรรษ) แอนน์ แฟร้งค์ ไดร้ บั เลอื กเปน็ ผู้หน่ึงในหมวด หลังจากนั้น พวกเธอถูกจับได้ และถูกส่ง “วีรบรุ ษุ และสัญลกั ษณ”์ โรเจอร์ โรเซนแบลตต์ บรรยายถึง ไปค่ายกักกัน โดยในเดือนกันยายน ค.ศ. ความเป็นต�ำ นานของเธอวา่ “หนังสือเล่มนสี้ ่งแรงบันดาลใจ 1944 แอนนแ์ ละครอบครวั ถกู สง่ ไปยงั คา่ ยกกั ท�ำ ให้ทกุ ผคู้ นรูส้ ึกเป็นเจา้ ของแอนน์ แฟร้งค์ เธอโดดเดน่ ข้นึ กนั เอ๊าสช์ วติ ส์ ในโปแลนด์ พอปลายปี ค.ศ. มาเหนอื เหล่าผูถ้ กู ท�ำ รา้ ย เหนอื เหล่าชาวยิว เหนอื ความเยาว์ 1944 เมอ่ื รัสเซยี สามารถปลดปล่อยโปแลนด์ วัย และอาจจะเหนอื ความดงี าม เธอกลายเปน็ สัญลกั ษณ์บูชา ได้ แต่แอนน์กับพี่สาวของเธอ มาร์กอท ถูก ในโลกยคุ ใหม่ ทซ่ี ึ่งหัวใจแห่งศลี ธรรมแต่ละดวงถูกรมุ ล้อม ส่งไปค่ายแบร์กเก้ิน-เบลเซิ่นในเยอรมนี ท้ัง ดว้ ยการท�ำ ลายลา้ งของเครอ่ื งจักร เธอต่อสู้เพอ่ื สิทธทิ ่จี ะมีชีวติ คู่ติดเชื้อไข้รากสาดและเสียชีวิตเม่ือต้นเดือน ทจ่ี ะถาม และทีจ่ ะหวงั ถงึ อนาคตแหง่ มนษุ ยชาตทิ ้งั ปวง” มีนาคม ค.ศ. 1945 คา่ ยกกั กันดงั กล่าวไดร้ ับ การปลดปลอ่ ยโดยกองทพั องั กฤษในอกี เพยี ง หนึง่ เดอื นตอ่ มา 59
คณุ หมอนกั สู้ ภาพจาก commons.wikimedia.org ภาพจาก commons.wikimedia.org Hideyo Noguchi (1928) อจั ฉรยิ บคุ คลนะ่ ไม่มหี รอก and his mother Shika. ต้องพยายาม มีแตค่ วามพยายามเทา่ นนั้ ตอ้ งขยนั หมนั่ ศึกษามากกวา่ คนอ่นื 3 เท่า 5 เทา่ น่ีแหละอัจฉริยบคุ คลละ คณุ หมอนักสู้ โนกจุ ิ ฮิเดโยะ เปน็ เร่อื งราว คณุ หมอนกั สู้ เปน็ หนังสอื ชวี ประวัติ ชวี ติ จรงิ ของเดก็ นอ้ ยชาวญ่ปี นุ่ คนหนึ่ง ซง่ึ เติบโตใน ของ ดร.โนกุจิ ฮิเดโยะ ท่เี รื่องราวผา่ นตัวละคร มีเอกภาพ โดยเนน้ สารัตถะส�ำ คญั ของเรือ่ ง คอื ครอบครัวท่ียากล�ำ บาก ในวยั เด็กเขาไดร้ ับอบุ ัตเิ หตอุ ยา่ ง ความเขม้ แขง็ ที่จะรกั ษาอุดมการณ์ในการปฏิบตั ิ รนุ แรงจนท�ำ ใหม้ อื ซ้ายไม่สามารถใช้การได้ แต่ดว้ ยความ งานและการเสียสละความสุขส่วนตนของ นายแพทยท์ า่ นหนึง่ เปน็ เรื่องทม่ี ีคณุ คา่ ทมี่ ารดาของเขาเปน็ แมผ่ ้อู ดทน ยอมทำ�งานหนกั เพือ่ สอดคลอ้ งกับสภาพชวี ติ ในปจั จบุ ันซง่ึ ตอ้ งการ หาเงนิ ส่งเสยี ใหเ้ ขาไดเ้ รียนหนงั สือ รวมถงึ ตวั เขาเองก็ สรา้ งเสริมและกำ�ลงั ใจสนบั สนนุ ในด้านอดุ มคติ เป็นเดก็ ที่มีความขยนั หม่ันเพยี ร สนใจการเรยี นหนงั สอื ความจรงิ จังต่อชีวิต ความซอ่ื สตั ยส์ ุจริตและการ เปน็ อย่างมาก จนเปน็ ท่ีประจักษ์ว่า ถึงแมจ้ ะเกดิ ในชนช้ัน เสยี สละเป็นอย่างยิ่ง เช่น การกล่าวถงึ สภาพชีวิต ตวั ละครทเ่ี ปน็ ผู้มกี ารศกึ ษาและฐานะพ้ืนเพความ ชาวนาแต่กต็ งั้ ใจเรยี นจนเปน็ หมอ และเปน็ หมอ จนยากและมาจากชนชนั้ ชาวนา ทำ�ให้โนกุจิ ถกู ผู้มงุ่ มั่น เขาทำ�งานวิจยั เพอ่ื แสวงหาสาเหตุของโรค และ ปฏิบตั อิ ยา่ งเฉยเมยเย็นชาจากนายแพทยช์ ้ัน หวั กะทิ ท้ังๆ ทท่ี กุ คนกเ็ รยี นแพทย์เชน่ เดียวกนั วิธกี ารรักษาโรคตดิ เชื้อร้ายแรง เชน่ กาฬโรค ซิฟิลิส ไข้เหลืองและโรคอื่นๆ โดยทำ�การทดลองด้วยตนเองแม้ ตอ้ งสละชวี ติ ของตนก็ยอม เพอ่ื ช่วยเหลือผคู้ นจ�ำ นวนมาก จนท�ำ ให้เขากลายเปน็ ที่ร้จู กั ของผคู้ นท่ัวโลก 60
Statue of Hideyo Noguchi in Ueno Park, in Tokyo. Noguchi, Hideyo Courtesy of the Rockefeller Archive Center ภาพจาก www.noguchihideyo.or.jp เรอ่ื งราวของ ดร.โนกจุ ิ จึงเป็นแรงบันดาล ฉบับภาษาไทยแปลโดย พรอนงค์ นยิ มคา้ ใจของคนญ่ีปุ่นหลายคน โดยเฉพาะอาสาสมัครชาว ผู้แปลใชภ้ าษาทเ่ี รยี บงา่ ย แตส่ ะท้อนถึงเบอ้ื งลกึ ความ ญีป่ ุ่นทีใ่ ฝฝ่ ันอยากจะเดนิ ทางไปประเทศกานา่ หรอื ท่ี รู้สกึ ของตัวละครออกมาได้อย่างครบถ้วน ท�ำ ให้ผูอ้ า่ น แอฟริกา ภายหลังจากการเสียชีวิตของ ดร. โนกุจิ สัมผัสรับรู้ไดถ้ งึ แง่มุมต่างๆ จนไมอ่ าจเก็บกลั้น ทีป่ ระเทศกาน่า ซง่ึ หลงั จากน้นั อีกประมาณ 50 ปี หยดนำ้�ตาไว้ได้ ประเทศญปี่ ่นุ ก็ได้กอ่ ตัง้ องคก์ รให้ความช่วยเหลือ ดังนัน้ หนังสอื เล่มนจ้ี งึ ถือเปน็ สว่ นสำ�คญั ท่ีช่วย ทมี่ ีชอื่ วา่ “International Cooperation Agency” ผลกั ดนั หรือ สามารถสรา้ งทรัพยากรบคุ คลที่มีค่าแก่ และเป็นประเทศหน่ึงทม่ี อี าสาสมัครชาวญี่ปนุ่ ลงพน้ื ที่ ประเทศและมวลมนษุ ยชาติ และจดั เปน็ หนงั สือท่ีสร้าง มากในล�ำ ดบั ตน้ ๆ และหนงั สอื เลม่ นกี้ ก็ ลายเป็น เสรมิ พลงั ความอดทนให้กบั ผ้คู นทุกสาขาอาชพี ไดเ้ ป็น ส่วนหนึง่ ซ่ึงชว่ ยผลกั ดนั ใหเ้ กดิ กลุ่มแพทยอ์ าสาขน้ึ อีก อยา่ งดี มากมาย บาบะ มาซาโอะ เกดิ ทจ่ี งั หวดั ฟคุ ชุ มิ ะ เม่อื ค.ศ. 1913 อดตี ครูใหญ่ โรงเรียนเซโจ และรักษาการต�ำ แหนง่ ผอู้ �ำ นวยการสถาบันวจิ ยั การศึกษาเซโจ ปัจจบุ ันเปน็ อาจารย์มหาวทิ ยาลยั สตรีเซกกั คุอิน ซงึ่ มีผลงานเกย่ี วกับ ชีวประวัตบิ คุ คลสำ�คัญหลายเล่ม เช่น โนกุจิ ฮเิ ดโยะ มิยาซาวะ เคนจิ ชไวท์เซอร์ 61
เคกวาาะมทส่ีมุขี สงิ่ ท่ผี มชอบมากที่สดุ คือเวลาท่ี แมอ่ ยใู่ นวงสนทนาระหว่างผใู้ หญ่ ท่สี ดุ ในโลก แม่จะมีเรอื่ งราวใหมๆ่ หรือแสดง ความคดิ เหน็ ทีน่ า่ สนใจกว่าผ้หู ญงิ คนอื่น อาจเป็นเพราะแม่ชอบอ่าน ภาพประกอบ : ประไพพรรณ เปรื่องพง ์ษ หนงั สือ คนฟังกเ็ ลยสนุกกบั เร่อื ง ท่แี ม่น�ำ มาพดู ถงึ และรู้สกึ ว่าแม่ เปน็ ผู้หญิงฉลาด ผมเรม่ิ เข้าใจแล้ว ว่าเสนห่ ค์ ืออะไร มนั คือความรูส้ กึ ท่ที �ำ ใหเ้ ราอยากอยูใ่ กลๆ้ และอยากกอดนน่ั เอง “ความสขุ ” คือสง่ิ ที่ เรื่องราวชีวิตของผ้คู นบนเกาะ มนษุ ยท์ ุกคนปรารถนาเป็นทส่ี ุด แอมบริม ด�ำ เนนิ เรอ่ื งผา่ นตวั ละครคือ หากความสุขสามารถวัดได้ และ ‘เด็กชายยาโน’่ ‘บบู ’ู หวั หน้าหมู่บา้ น ‘เดก็ ชายโจไมเคลิ ’ หากว่าเราลว่ งรวู้ ่าปรมิ าณความ และชาวเกาะผู้ล้วนมีชวี ติ เรยี บงา่ ย ให้ความส�ำ คัญต่อความ สุขทมี่ ากทส่ี ุดอยู่ที่ไหน เรายอ่ ม สุขและการเป็นผูใ้ ห้มากกว่าสง่ิ อื่นใด ชวี ิตประจำ�วันของคน ปรารถนาจะดั้นด้นไปให้ถึง บนเกาะผกู พนั อย่างลกึ ซง้ึ ต่อธรรมชาตอิ ันย่งิ ใหญ่ ทอ้ งทะเล ดินแดนแหง่ นนั้ อย่างแนน่ อน ใสสะอาดบริสทุ ธ์ิ ภเู ขาไฟอันทรงพลงั และความมหัศจรรย์ ของสัตว์โลก เป็นโลกอนั เรยี บง่ายแตส่ ง่างามของผู้คนทีม่ ี ชวี ิตโดยคำ�นึงถงึ ความกล้าหาญและความเสยี สละ ห่วงใย ปกปอ้ งดูแลผอู้ ่อนแอ เปน็ ชีวติ ท่ีต้องรบั ผิดชอบผูอ้ ืน่ กอ่ น ตัวเองเสมอ 62
ภาพประกอบ : ประไพพรรณ เปรื่องพง ์ษ เกาะท่ีมคี วามสุขทส่ี ุดในโลกเล่มน้ี จะพาเราไปยังเกาะ ลินดา โกมลารชุน จบ เล็กๆ ของวานูอาตู ซ่งึ แปลว่า ดินแดนนิจนิรนั ดร์ ดา้ นศลิ ปศาสตร์ จากมหาวทิ ยาลยั ประเทศที่มีอย่จู ริงบนแผนทโี่ ลก เกาะเล็กๆ ทางตะวนั ธรรมศาสตร์ และกราฟฟกิ ดไี ซน์ ออกของทวปี ออสเตรเลยี ในมหาสมุทรแปซิฟิกใต้ ท่ีซึ่ง จากประเทศสหรฐั อเมริกา ติด ไดร้ บั การจดั อันดบั ว่าเป็นประเทศทมี่ ีความสขุ ทสี่ ุดในโลก หนังสอื นทิ านงอมแงมตั้งแต่คร้งั เม่ือปี ค.ศ.2006 และเป็นแรงบันดาลใจให้ ลินดา หดั อ่านหนังสอื แลว้ มาเริม่ เอาดี โกมลารชนุ เขยี นวรรณกรรมเยาวชน “เกาะทม่ี ี ทางการเขียนจากเร่อื งส้นั ลงนิตยสาร ความสุขท่ีสุดในโลก” โดยใช้เวลาในการเขยี นและ ไปยาลใหญ่ จน ศุ บุญเลยี้ ง ซ่งึ เปน็ คน้ คว้าขอ้ มลู แบบเจาะลกึ ยาวนานถงึ 4 ปี 6 เดอื น 16 บรรณาธิการในสมัยนั้น รวมเรือ่ ง วัน ผลจากการค้นควา้ ข้อมลู จนท�ำ ให้เน้ือเร่ืองหนกั แน่น ตพี ิมพ์เปน็ พ็อคเกต็ บุ๊คให้ในชือ่ น่าเชื่อถือ และการน�ำ เสนออยา่ งมัน่ ใจ แนบเนียน มี พอ่ จ๋า…อยา่ เซอรม์ าก ใชน้ าม ช้นั เชิงยง่ิ นี้ ท�ำ ใหว้ รรณกรรมเยาวชนเรื่องแรกของเธอได้ ปากกาว่า ลนิ ซ์ ณ จ๊ะ นอกจากน้ี รับรางวัลวรรณกรรมเยาวชนยอดเยยี่ มนายอินทร์ ระหวา่ งเรยี นหนงั สอื ยงั มีโอกาสเขียน อะวอร์ด ประจ�ำ ปี พ.ศ. 2555 โดยคณะกรรมการมีมติ บทละครเวทสี �ำ หรับเด็ก บทพธิ ีกร เปน็ เอกฉันท์อย่างสอดคลอ้ งตรงกนั โดยไร้ความเหน็ และบทสารคดีโทรทัศนม์ าประปราย แตกต่างเปน็ ครั้งแรกนับแต่มีการตัดสนิ รางวัลน้ีเลย ในปี พ.ศ. 2554 นิทานเร่อื ง ทีเดียว “เจ้าหญิงปยุ ฝ้ายกบั เจ้าชายสายลม” ได้รบั รางวัลดาวรงุ่ จากการประกวด “วานูอาต”ู ประกอบด้วย เกาะนอ้ ยใหญ ่ นิทานมูลนิธิเดก็ และมีผลงานอ่นื ๆ ประมาณ 82 เกาะ ในจ�ำ นวนน้มี ีเกาะราว อาทิ ยูเรลกล้า เบนโตะ ซูโม่ 65 เกาะไมม่ ีผู้คนอยู่อาศัย และสภาพของ โตเกียว หอบลกู เทย่ี วฮอ่ งกง ฯลฯ เกาะสว่ นใหญเ่ ป็นภเู ขาสงู เนอื่ งจากเคยเป็นภูเขาไฟมากอ่ น ปัจจุบนั มีความสขุ กบั การเดนิ ทางใน รวมถงึ ยงั มีภเู ขาไฟใตน้ �ำ้ ตัง้ อยูท่ ่วั ทกุ ภมู ิภาค มปี ระชากรอาศัย ฐานะบรรณาธิการของนิตยสาร ราว 2 แสนคน ส่วนใหญเ่ ป็นชาวเมลานเี ซียพ้ืนเมือง หรอื เรยี ก แจกฟรชี ่อื Travel with Kids ว่า “นวี านอู าต”ู เมืองที่ใหญส่ ดุ คือเมืองหลวง ชอื่ ว่า “พอร์ตวลิ า” วานอู าตมู คี วามหลากหลายทางวฒั นธรรมมากอกี แหง่ หนง่ึ ของ โลก พบว่ามภี าษาพูดมากถึง 113 ภาษา แต่ก็มภี าษาท่ใี ชอ้ ยา่ ง เป็นทางการมีด้วยกนั 3 ภาษา คือภาษาองั กฤษ ภาษาฝร่ังเศส และภาษาบิสลามา เศรษฐกิจนัน้ สว่ นใหญ่อิงกับเกษตรกรรม ขนาดเล็ก อาชพี ทสี่ ำ�คัญคือการประมงชายฝ่ัง เกษตรกรรม ผลการสำ�รวจของ NEF หรอื New Economics Foundation เก่ยี วกบั การชว้ี ัดดัชนีความสุขของประชากรโลก พบวา่ วานอู าตู คือประเทศท่มี ีความสขุ ทสี่ ุดในโลก เพราะประชาชนชาว วานูอาตมู ีความพอใจในส่งิ ทพี่ วกเขามี สังคมอยกู่ นั ด้วยความเกือ้ กลู มคี วามกังวลรว่ มกนั อยอู่ ย่างเดยี ว คอื ภัยธรรมชาติ 63
อนั ตัวฉันน้เี ป็นหมาพูเดิลขนาดกลาง แกคงรแู้ ลว้ ว่าหมาพูเดลิ ทั้งหลายมี 5 ขนาด คือ ขนาดใหญ่ ขนาดยอ่ ม ขนาดกลาง ขนาดเลก็ ขนาดจว๋ิ หรอื ขนาดตุก๊ ตา แตจ่ ะเป็นหมาพเู ดิลหรอื หมาอะไรกต็ าม ฉนั ว่าตวั ฉนั นน้ี ่ะมี ความรู้กว่าหมาในเมืองน้ที ัง้ หมด ถกู แล้ว ฉนั พดู ได้เพยี งภาษาเดียวคือ ภาษาหมา แตฉ่ ันเข้าใจภาษามนุษย์ นิกกบั พมิ ตั้ง 2-3 ภาษา คือ ภาษาไทยที่นาย ผหู้ ญงิ และนายผชู้ ายพดู กบั ฉนั แล้ว กภ็ าษาพน้ื เมืองของทน่ี ี่ คอื ภาษาสวิส เยอรมนั และภาษาเยอรมันเฉยๆ เรอื่ งราวของนิกกับพมิ เร่ิม เรื่องของหมา เพื่อนรักสี่ขาของ ตน้ ท่ปี ระเทศสวิสเซอร์แลนด์ พเิ ชฐ มนุษย์ ได้รบั ความนยิ มจากผู้อา่ นเสมอ หนุม่ ไทยนกั เรยี นนอกเจ้าของลูกหมา เชน่ เดยี วกับเรอ่ื งราวที่ถ่ายทอดผา่ น บ็อกเซอรส์ นี �ำ้ ตาลชอ่ื “นิก” ได้พบ การเขียนจดหมายก็เปน็ กลวธิ ีการเขียน รักกบั มนทิรา หญิงสาวไทย ซง่ึ เปน็ ยอดฮติ ไมแ่ พก้ นั ถกู ใช้กันมาเรื่องแลว้ เจา้ ของลกู หมาพเู ด้ลิ สีด�ำ ช่อื “พมิ ” เร่อื งเลา่ แตค่ วามพเิ ศษของ “นกิ กบั ทัง้ ค่ตู ิดตอ่ กับผ่านจดหมายทเ่ี ป็นสือ่ พมิ ” นวนิยายซง่ึ ประพนั ธ์โดย กลางให้หมาทงั้ สองตวั สานสัมพนั ธ์ ว.ณ ประมวญมารค นี้คอื เป็นการรวมฮติ สองอยา่ งเข้าด้วยกัน กัน โดยมพี เิ ชฐและมนทิราเป็นผ้เู ขียน กลายเปน็ เรอ่ื งราวของหมาสองตวั ทตี่ ดิ ตอ่ กนั ขา้ มทวปี ทางจดหมาย ให้ เรื่องราวจากบ้านภเู ขียวที่พเิ ชฐไป ฝา่ ยหนึง่ เป็นหมาตวั โตอยภู่ เู ขยี ว อีกฝา่ ยเปน็ หมาตัวเล็กอยู่ซรู ิค ทำ�งานเป็นนายชา่ งประจ�ำ โรงงานก็ถกู มมุ มองของหมาสองตวั จงึ เป็นเรื่องสนกุ สนาน ชวนอา่ นเพราะมี ถ่ายทอดโดยนิก ส่วนเรอื่ งบนท่ีพักใน ทัง้ การนินทาเจา้ นาย น้อยใจ ไมเ่ ขา้ ใจทตี่ วั เองทำ�ความผดิ และท่ี เมืองซูรคิ ก็ถูกเล่าโดยพิม ทำ�ใหเ้ กดิ สำ�คญั เจ้าหมาสองตวั นซี้ กุ ซนเอาเร่อื งทเี ดียว เร่ืองราวตา่ งๆ เล่าส่กู ันฟงั มากมาย 64
ภาพจาก th.wikipedia.org นกิ กับพมิ เปน็ หนงึ่ ในผลงานอมตะของ พระเจ้าวรวงศเ์ ธอ ว. ณ ประมวญมารค ตพี มิ พต์ ั้งแต่ปี พ.ศ. 2505 พระองคเ์ จา้ วิภาวดรี ังสิต (20 โดยสำ�นกั พิมพ์แพร่พทิ ยา และตีพิมพ์ซำ�้ อกี หลาย พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2463 -16 ครง้ั นับเป็นวรรณกรรมอา่ นสนุก มีเน้ือหาไม่เปน็ กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. 2520) หรือ พิษเปน็ ภยั เหมาะกบั ผูอ้ ่านทกุ เพศวยั แถมยงั ให้ พระนามเดิม หมอ่ มเจา้ วภิ าวดี ข้อมลู ทางประวตั ิศาสตร์และวฒั นธรรมซ่ึงสะทอ้ น รังสิต (ราชสกลุ เดมิ รัชนี) เจา้ ของ นามปากกา ว. ณ ประมวญ สภาพของสงั คมไทยในอดีตไปพรอ้ มกนั และยงั มารค ทรงเปน็ พระธดิ าใน เปน็ หนังสืออ่านนอกเวลาในระดับมัธยมศกึ ษา พระราชวงศเ์ ธอ กรมหม่ืนพิทยา ลงกรณ หรือ น.ม.ส. การที่ทรงได้ ตอนตน้ อีกดว้ ย ใกล้ชดิ กบั เสดจ็ พ่อ ผทู้ รงเป็นกวเี อก ว. ณ ประมวญมารค ผเู้ ขยี นเป็นผทู้ ี่ ท�ำ ให้สนพระทัยทจ่ี ะนิพนธข์ ึน้ เองบ้าง ตงั้ แต่พระชันษาเพยี ง 14 ปี ตอ่ มา เติบโตมาในบา้ นท่ีเตม็ ไปดว้ ยหมาสารพัดชนดิ มีผลงานประพนั ธท์ ีส่ ร้างชอื่ เสยี งจาก ตั้งแต่หมาไทย หมาฝร่งั หมาจีน หมาญ่ีปุน่ ทำ�ให้ เรอ่ื ง ปริศนา เจ้าสาวของอานนท์ เขา้ ใจหมาอย่างลกึ ซ้งึ ถึงขนั้ สามารถคดิ แทนหมา รัตนาวดี ฯลฯ หลังสิน้ พระชนม์ ทรง ได้ จนจินตนาการเป็นเรอ่ื งราวสนุกสนาน สำ�หรับ ได้รับการสถาปนาเปน็ พระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จ้าวิภาวดรี งั สิต พระนามแฝง ว. ณ ประมวญมารค น้ัน เป็น ต่อมามกี ารน�ำ พระนามไปเปลีย่ นช่อื พระนามแฝงของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า “ถนนซูเปอรไ์ ฮเวย”์ เปน็ “ถนน วิภาวดีรงั สติ มีทีม่ าคือ ตัว ว. เปน็ อักษรย่อตวั วภิ าวดรี ังสิต” แรกของชอ่ื คอื วิภาวด,ี ตัว ณ (ณะ) แปลวา่ แหง่ , คำ�ว่า ประมวญ คือ ช่อื ถนนทีบ่ ้านของทา่ น (วัง ประมวญ) ต้งั อยู่, ค�ำ ว่า มารค หรือ มรคา คอื ถนนในภาษาแขก ดังนัน้ ว.ณ ประมวญมารค กค็ อื ว.แห่งถนนประมวญ นน่ั เอง 65
แอเรียตตีต้ อบแทนเด็กชายทเี่ อาของมคี ่า มาให้โดยอา่ นหนังสอื ใหเ้ ขาฟงั ทุกบ่าย บน สนามท่ีหญา้ ขน้ึ ยาวใกล้ต้นเชอร์รี่ เขาลงนอน เขลง เธอยืนพิงบา่ ของเขา คอยบอกเขาวา่ เมือ่ ไหรต่ ้องพลกิ หนา้ กระดาษ ฅนตวั จิ๋ว เรอื่ งราวการผจญภัยอนั นา่ ตน่ื เต้นของ ‘ฅนตวั จ๋ิว’ คนตัวเล็กท่ี คณุ เคยร้สู ึกไหมว่า ทำ�ไมข้าวของเลก็ ๆ อาศัยอยู่บนโลกใบนี้ เช่นเดียวกับมนุษย์ ในบา้ นถึงได้หายบ่อยนกั และถา้ หากวา่ น่ันไม่ใช่ และสตั วโ์ ลกท่วั ไป แตด่ ้วยความทีเ่ ปน็ เผา่ พันธ์ุ ความสะเพร่าของคณุ แตเ่ ป็นเพราะคณุ ไมไ่ ด้ ท่มี ขี นาดร่างกายเล็กเพียง 3 - 4 น้ิวเท่านน้ั ฅน อาศัยอยตู่ ามลำ�พงั ในบา้ นของตัวเองแล้วละก็ ตัวจิว๋ จึงต้องอาศยั อยู่โดยการหลบซ่อนจากการ คณุ จะรู้สกึ เช่นไร ‘ฅนตัวจว๋ิ ’ (The Borrowers) พบเหน็ ของมนุษย์ตัวโตๆ อย่างพวกเรา พวก จะเปิดเผยเรือ่ งราวทค่ี ุณไม่เคยรู้มาก่อน บางที เขาเรียกตัวเองวา่ ‘พวกหยิบยมื ’ ดำ�รงชีวติ อยไู่ ด้ หากคุณอ่านจบแล้ว อาจจะได้โอกาสสงั เกตเห็น ดว้ ยการแอบออกมาหยิบยืมเอาข้าวของ เครอ่ื ง นักหยบิ ยมื ตวั จว๋ิ ในบา้ นของตวั เองกเ็ ป็นได้ ใช้ และอาหารจากบา้ นของมนษุ ย์ตัวโต แตค่ น สว่ นใหญ่ไม่เคยมีใครไดเ้ หน็ พวกหยบิ ยมื เพราะ 66 มันอันตรายเกนิ ไปสำ�หรบั พวกเขาทจี่ ะปรากฏตวั ใหเ้ ราเหน็ นอกจากเรอ่ื งราวการผจญภยั อนั น่าต่ืนเต้น ของมนุษย์ยอ่ สว่ นแลว้ แมรี่ นอร์ต้ัน ผู้เขียนยงั ได้ บรรยายภาพชวี ติ ความเป็นอยขู่ องฅนตวั จิว๋ ได้อย่าง ละเอียด รวมถึงตีแผค่ วามชวั่ รา้ ยของมนุษย์บาง จ�ำ พวกได้อย่างถึงแก่นซึง่ จะท�ำ ให้เขา้ ใจสจั ธรรมท่ี วา่ บางครง้ั ความเหน็ แก่ตัวท�ำ ใหค้ นเราทำ�ไดท้ กุ อยา่ ง โดยไม่ค�ำ นึงถงึ มนุษยธรรม หรอื ความเห็นอก เห็นใจผู้อนื่ เลย การแสดงภาพชีวิตของฅนตวั จว๋ิ ที่ แม้จะตัวเล็ก แต่ก็มหี วั ใจเช่นเดียวกับคนอื่น แม้จะ ด�ำ เนินชวี ิตอยูอ่ ยา่ งหลบซ่อนแต่พวกเขากพ็ อใจใน วถิ ีชีวิตท่เี ป็นไป พวกเขาเปน็ เสมอื นภาพจำ�ลองของ มนุษยต์ ัวเล็กๆ ในสังคมทีถ่ ูกคุกคามจากคนทีต่ ัว ใหญก่ วา่ และถูกเอารัดเอาเปรียบจากผู้ทมี่ ีโอกาส มากกว่า
แมร่ี นอร์ตั้น เขียนเรอ่ื งน้ดี ้วยการใช้ จนิ ตนาการลึกซึ้ง พสิ ดาร จนทำ�ให้เรื่องท่ีไมน่ า่ เป็นไป ไม่ได้ดเู หมือนกบั เปน็ ไปไดใ้ นความคดิ ของผู้อา่ น กลาย มาเป็นหนงั สอื ชดุ มที ้ังหมด 5 เลม่ คอื ฅนตวั จ๋ิว จ๋ิวชาวทงุ่ จิว๋ ลอยน�้ำ จว๋ิ ลอยฟา้ และ จว๋ิ ลา้ งแค้น ได้รับรางวลั เหรยี ญคารเ์ นกซ้ี ่งึ เป็นรางวลั วรรณกรรม เยาวชนของอังกฤษจากสมาคมห้องสมุดอังกฤษใน ป ี ค.ศ. 1952 และในป ี ค.ศ. 2007 ในวาระครบรอบ ปที ่ี 70 ของรางวัลเหรียญคารเ์ นกี ได้รับคัดเลอื กให้ เปน็ 1 ใน 10 เลม่ วรรณกรรมเยาวชนทีส่ ำ�คญั ทีส่ ุดใน รอบ 70 ปี นอกจากน้ี ยังเคยสรา้ งเป็นภาพยนตร์และ ภาพยนตร์ชุดทางโทรทศั น์ แถมสตดู ิโอจิบลิแหง่ ญปี่ ุน่ ยงั น�ำ มาดดั แปลงเปน็ ภาพยนตร์การต์ ูนในชื่อ The Borrower Arrietty หรือ Karigurashi no Arietti เขา้ ฉายในญป่ี ่นุ เมือ่ วันท่ี 17 กรกฎาคม ค.ศ. 2010 ไดร้ ับกระแสตอบรับอย่างทว่ มทน้ ท�ำ รายไดร้ วมเฉพาะ ในญีป่ นุ่ กวา่ 8,900 ล้านเยน จนขนึ้ แท่นเป็นหนงั ที่ทำ� รายได้สงู สดุ ประจำ�ปี ค.ศ. 2010 อีกต่างหาก แมรี่ นอรต์ ัน้ (Mary Norton) หรอื แคทเทอลนี แมร่ี เพยี ร์สัน (Kathleen Mary Pearson) เกดิ เม่อื วันที่ 10 ธนั วาคม ค.ศ. 1903 เปน็ นักเขยี น ชาวองั กฤษ มีผลงานเรือ่ งแรกในปี ค.ศ. 1943 ช่อื “ปุ่มเตียง” ซง่ึ ตอ่ มาใช้ช่อื วา่ “ปุ่มเตยี งวเิ ศษ” เธอเขยี นเร่อื ง “ฅนตวั จ๋วิ ” ตีพมิ พใ์ นปี ค.ศ. 1952 ทำ�ให้มชี อ่ื เสยี งระดับแนวหน้าของนกั เขยี นเร่อื งสำ�หรบั เด็กในช่วงหลังสงครามซึง่ ถือเป็นยุค เฟื่องฟขู องเร่อื งแนวจินตนาการเหนอื จรงิ เธอเสียชีวติ เมื่อปี ค.ศ. 1992 ขณะอายุ ได้ 89 ปี 67 ภาพจาก disney.wikia.com The Borrower Arrietty ส ูต ิดโอ ิจบ ิล The Borrower Arrietty สตู ิดโอ ิจบลิ
ขนำ�นอ้ ยครึกครน้ื ย่ิงนกั ... คนบ้านอื่นทราบขา่ วเพยี งวา่ เป็นขนำ�ของเด็กสามคนกบั คน หนุ่มอีกคน กลางคืนมีหัวมัน ข้าว...หงุ หรอื ตม้ ใหก้ ิน พวกเขาไดม้ าเยีย่ มเยยี นนั่ง พูดคยุ พรอ้ มน�ำ ขา้ วของมาฝาก บางครงั้ มีกล้วย ข้าวสาร มะพรา้ ว ไมฟ้ นื บางคนเอา หมอนกบั ผ้าหม่ มาฝากไว้ เดก็ ๆ เรมิ่ สนกุ พวกเขาตอ้ นรบั คนมาเยือนอย่างรกั ใคร่ ขกนลำ�านงท้องุ่ยนาพดู จาทกั ทายอยา่ งยิ้มแยม้ เร่อื งราวความสมั พนั ธ์ของ “ขนำ�” คือ กระท่อมเล็กๆ ในนาทาง เด็กชาย 3 คน คอื เดน่ ชอบ บา่ ว ภาคใต้ หากเปน็ ภาคเหนอื จะเรียกว่า “ห้างนา” และพ่ียุทธ ชายหน่มุ อีกคน เด่นเป็น หรอื ภาคอสี านจะเรียกว่า “เถยี งนา” นัน่ เอง เด็กห่วงเลน่ ไม่เห็นความจ�ำ เปน็ ใน จากแรงบันดาลใจตอนกลบั จากกรงุ เทพฯ การเรยี นหนังสอื ชอบเปน็ เดก็ ดี ไปอยูบ่ า้ นเกดิ ราวปี พ.ศ. 2520 ของจำ�ลอง มฐี านะพอสมควร บา่ วเปน็ เดก็ ท่ี ฝ่ังชลจิตร ผูเ้ ขียน เขามีโอกาสลงทุง่ หาปลา ยากจนท่ีสุดในกล่มุ อยากเรยี นแต่ ไดร้ ว่ มหาปลากับเด็กๆ และคนในหมบู่ า้ น จึง อยากเขยี นนิยายเอาไว้ โดยมฉี ากคือท้องทุง่ ไมม่ ีเงนิ ทงั้ สามได้เรยี นรแู้ ละเติบโต ท่บี า้ นเกิดในจังหวดั นครศรธี รรมราช และ โดยมีพีย่ ุทธคอยให้ค�ำ แนะน�ำ ความ บรรยากาศภายในหม่บู า้ น ผกู พันของท้ังส่ีคนเกดิ ข้นึ ใน ขนำ�น้อยกลางทุ่งนาหลังหนึง่ 68
จ�ำ ลองเลา่ วา่ “ขน�ำ ในเรอื่ งนเี้ กดิ ในทงุ่ ลกึ พิมพ์คร้ังแรกเมื่อปี พ.ศ. 2524 โดยสำ�นัก ตอนนำ้�ท่วม ชาวบ้านท่ีบ้านอยู่ไกลนาจะไปปลูก พมิ พต์ น้ หมาก ไดร้ บั รางวลั หนงั สอื ดเี ดน่ ส�ำ หรบั เยาวชน ขนำ� กั้นจากรอบเป็นกระท่อมเล็กๆ เอาเครื่อง จากสำ�นักงานคณะกรรมการส่งเสริมและประสานงาน ครัวมาตม้ แกง นอนค้าง เวลาเกบ็ ข้าวก็เอาไวบ้ น เยาวชนแหง่ ชาติ (สยช.) สำ�นักนายกรฐั มนตรี ปี พ.ศ. ขน�ำ หนีฝนตก มเี วลากเ็ อาเลยี งขา้ วทเ่ี ก็บแลว้ ใส่ 2524 และรางวัลดีเดน่ ประเภทนวนยิ ายสำ�หรับเยาวชน เรอื ถ่อกลบั บา้ น การอยขู่ นำ� ท�ำ ใหส้ ่วนหน่งึ ได้หา กอ่ นวยั รนุ่ จากคณะกรรมการพฒั นาหนงั สอื แหง่ ชาติ ใน ปลาเปน็ อาชพี เสรมิ และเฝา้ นก เฝา้ นาขา้ วไปดว้ ย งานสปั ดาห์หนังสือแหง่ ชาติ ปี พ.ศ. 2524 ตง้ั แตข่ า้ วเรม่ิ จะสกุ จนเกบ็ เกย่ี วเสรจ็ กลางคนื ใน หลงั จากขน�ำ นอ้ ยกลางทงุ่ นา จ�ำ ลองไดเ้ ขยี น ท้องทุ่งจะมีคนออกมาหาปลากันมาก บางคนไม่ ตอนต่อมา ซึ่งเป็นเสมือนภาค 2 โดยใช้ฉากท้องทุ่ง อยากกลับบ้าน หรือบ้านอยู่ไกลก็อาศัยขนำ�ของ เดียวกนั เกิดเป็นเรื่อง “ในลกึ ” แต่แตกตา่ งกนั ตรงที่ คนอ่ืน หรือของตัวเอง เสาขนำ�ทำ�ด้วยโคนไม้ไผ่ เรอ่ื งนไ้ี มใ่ ชว่ รรณกรรมเยาวชนแตเ่ ปน็ นวนยิ าย จดั พมิ พ์ แกเ่ ตม็ ท่ี ปูฟาก มงุ จาก นอนได้ 4 - 5 คน” โดยแพรวสำ�นักพิมพ์เม่ือปี พ.ศ. 2542 และเข้ารอบ ขนำ�น้อยกลางทุ่งนา เป็นวรรณกรรม สดุ ทา้ ยรางวลั ซไี รต์ในปเี ดียวกนั เยาวชนท่ีแสดงภาพชีวิตของเด็กๆ ในชนบทภาค ใต้อย่างชัดเจน มีวิธีการเล่าเรื่องสมจริง โดย เฉพาะการบรรยายฉากและตัวละคร ทำ�ให้ผู้อ่าน เหน็ ภาพตามจนเหมอื นไปน่งั อยกู่ ลางทุ่งนา เตม็ ไป ด้วยบรรยากาศของชนบท ด่ืมดำ่�ไปกับความอุดม สมบูรณ์ของธรรมชาติ และวิถีแห่งท้องทุ่ง ท้ังยัง ได้สอดแทรกเรื่องราวให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ถึงความ มนี ้ำ�ใจ การยืนหยัดในความดีงาม และเติบโตเป็น ผใู้ หญท่ ดี่ ี ท�ำ ใหพ้ วกเขาเขา้ ใจชวี ติ และเหน็ ถงึ ความ ส�ำ คญั ของการศกึ ษา จำ�ลอง ฝั่งชลจิตร หรือเจ้าของฉายา “ลอง เรื่องสั้น” เกิดเม่ือวันที่ 2 ภาพจากสมาคม ันกเขียนแ ่หงประเทศไไทย มนี าคม พ.ศ. 2497 เปน็ ชาวนครศรีธรรมราช เรยี นจบช้ัน ม.ศ.5 ทโ่ี รงเรียนกัลยาณศี รี ธรรมราช จากน้ันเข้าศกึ ษาตอ่ คณะนติ ิศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั รามคำ�แหง ก่อนจะลาออก ไปเปน็ ครู เป็นพนักงานโรงแรม ทำ�หนงั สอื และเปน็ นักเขียนอิสระ เขยี นเรอื่ งส้ันเร่ือง แรกทไี่ ดร้ บั การตพี มิ พ์ ชอ่ื “และนกี่ ็คือชวี ติ ” เม่อื ปี พ.ศ. 2521 และมผี ลงานอย่างตอ่ เนื่องเร่ือยมา เขาได้รบั รางวัลรพพี ร ประจ�ำ ปี พ.ศ. 2553 ผลงานอ่นื ๆ ของเขา อาทิ รวม เร่ืองส้นั “เมอื งน่าอยู่” “ลกิ อร์ พวกเขาเปลยี่ นไป” “เรือ่ งบางเรอ่ื งเหมาะทจ่ี ะเป็นเรือ่ ง จรงิ มากกวา่ ” “ผมกบั ผมอกี คน (ขา้ มใหพ้ น้ หบุ เหวแหง่ ความเกลยี ดชงั )” นวนยิ าย อาท ิ “ในลึก” “สิทธาเศรษฐ”ี ฯลฯ 69
ความสนุกเพลิดเพลนิ นนั้ เป็นสง่ิ ท่จี �ำ เป็น มากใชไ่ หมคะ แม้จะเปน็ เรอ่ื งเล็กๆ น้อยๆ แต่กใ็ ห้คณุ คา่ มหาศาล ดิฉันไดพ้ บเคลด็ ลบั ของความสุขแลว้ คะ่ คือเราจะต้องอยกู่ บั ชวี ิตในปจั จบุ ัน อยา่ คร�่ำ ครวญถึงเร่อื งราวใน อดตี อย่าวาดภาพอนาคตท่ียงั มาไมถ่ ึง ต้อง พยายามไขว่ควา้ หาความสขุ ในทกุ ขณะ ดฉิ นั ชนื่ ชมกับทุกวินาทีท่เี ป็นสุข จะตอ้ งพยายาม มีสตใิ นยามท่รี วู้ ่า ตัวเองมีความสขุ คุณพอ่ ขายาว วรรณกรรมเล่มน้ี ในแงห่ น่งึ อาจเปน็ นยิ าย รักโรแมนตกิ สรา้ งจินตนาการให้กับเด็กสาวหลาย คณุ พอ่ ขายาว เปน็ เรื่องราวอบอนุ่ ละมนุ หวั ใจ คน แต่ในอีกดา้ นก็เป็นหนังสือทม่ี พี ลงั สรา้ งแรง ของตัวละครที่ชือ่ จูดี้ หรอื เจอรูชา แอ๊บบอท ในรูปแบบ บนั ดาลใจให้กบั เดก็ หนมุ่ สาว เป็นเสมอื นเพื่อนดีๆ จดหมายพร้อมภาพประกอบนา่ รัก ซง่ึ เธอเขยี นถึง จริงใจทีค่ อยเคียงขา้ งหนมุ่ สาววยั ทก่ี ำ�ลังจะเขา้ ศกึ ษา ผู้อุปการะทไี่ ม่ประสงคจ์ ะออกนามและไมเ่ ผยตัว เธอ ต่อในมหาวิทยาลยั แม้ยคุ สมัยท่ผี ู้เขยี นไดเ้ ขยี น เรยี กเขาวา่ “คณุ พอ่ ขายาว” เพราะเคยเหน็ เขาแวบหนึ่ง หนังสอื เล่มนีก้ บั ยุคปัจจบุ ันจะหา่ งกันเกนิ รอ้ ยปีกต็ าม ด้านหลงั วา่ เป็นคนขายาว (ค�ำ วา่ คุณพ่อขายาว หรือ แตห่ ลายๆ สิ่งท่ีจดู ้ีตอ้ งเผชิญเป็นส่ิงทีแ่ ทบไมต่ ่างกบั Daddy-Long-Legs เปน็ ชอ่ื ของแมงมุมชนดิ หนึ่งท่ีมขี า ส่งิ ท่เี ด็กมหาวิทยาลัยสมยั นต้ี ้องพบเจอเช่นกนั ไมว่ า่ ยาวเกง้ กา้ ง) เนอื่ งจากผู้อปุ การะเห็นศักยภาพของเธอ จะเปน็ การปรบั ตวั เข้ากับการเรียนท่ียากข้ึน การเขา้ วา่ จะเปน็ นักเขยี นท่ดี ไี ด้ จงึ อยากส่งเสียให้เธอได้เรยี น สงั คม การปรบั ตวั เข้ากบั เพ่ือนใหม่ หรือกระทัง่ เร่ือง มหาวิทยาลัยโดยมเี งื่อนไขให้เธอเขยี นจดหมายหาเขา ราวความรกั การวางตัวกบั เพอ่ื นตา่ งเพศ สิ่งทจี่ ูดคี้ ดิ รายงานความก้าวหนา้ และเล่าเรอื่ งราวในชวี ิตประจำ�วนั และกระทำ�หลายส่งิ เป็นเร่ืองนา่ ชื่นชม และเอาเป็น เหมอื นที่เด็กทั่วไปเขยี นถึงพอ่ แม่ เพ่อื เป็นทางหน่งึ ทีจ่ ูด้ี แบบอยา่ ง นอกจากนห้ี วั ใจท่รี ักการเขียนและการอา่ น จะไดพ้ ัฒนาการเขียน จดู ี้เขียนจดหมายถึงผอู้ ปุ การะไม่ ของเธอ จะพาผอู้ า่ นไปรู้จักวรรณกรรมคลาสสกิ เคยขาด เธอเลา่ เรอ่ื งราวทั้งการเรยี นและความเป็นอย่ไู ด้ ของโลกอกี หลายเล่ม ท่ีเมอ่ื อา่ นหนงั สือเลม่ นี้จบ อยา่ งสนุกสนาน มเี สนห่ น์ า่ รืน่ รมย์ เปน็ ไปตามธรรมชาติ ต้องอยากไปตามหาหนงั สอื ดีเหลา่ น้ีมาอา่ นตอ่ เปน็ และแฝงอารมณข์ ัน แน่ ดว้ ยคณุ ค่าของหนงั สอื เล่มนท้ี ำ�ให้ไดร้ ับเลอื กเป็น หนงั สอื ประกอบการเรยี นวรรณกรรมรว่ มสมยั ใน สถาบันการศึกษานับรอ้ ยแหง่ ท่ัวโลก 70
คุณพ่อขายาว ตีพมิ พเ์ ป็นตอนๆ ในนติ ยสาร Ladies’ Home Journal ตอ่ มา ภาพจาก www.britannica.com เม่ือเดือนตลุ าคมปี ค.ศ. 1912 กไ็ ด้ตีพมิ พ์เป็นเล่ม หนงั สอื เลม่ นีจ้ ึงมีอายเุ กินร้อยปีแลว้ Credit: George Grantham Bain Collection/Library of Congress, Washing- ส�ำ หรบั ฉบับภาษาไทย สงั วรณ์ ไกรฤกษ์ เป็นผแู้ ปลให้อ่านทัง้ คุณพอ่ ขายาว (Daddy- ton, D.C. (Digital File Number: LC-DIG-ggbain-18619) Long-Legs) และคูอ่ ริที่รกั (Dear Enemy) ซึ่งเปน็ หนังสือภาคตอ่ จดั พมิ พโ์ ดยส�ำ นักพมิ พ์ ผเี ส้ือ ในสมัยการพิมพ์คร้งั แรกๆ นยิ ายรักในรูปแบบจดหมาย สำ�หรบั วงการ วรรณกรรมนัน้ ถือเปน็ เรื่องแปลกทไ่ี มเ่ หมือนใคร เปน็ เสนห่ ท์ ี่ตรึงนกั อา่ นให้ติดตามอา่ น เรื่องนี้ และทำ�ใหไ้ ด้รับกระแสตอบรับจากผูอ้ า่ นอยา่ งทว่ มทน้ ได้รบั การพมิ พซ์ ้ำ�นับครงั้ ไม่ถว้ น และแปลเป็นภาษาตา่ งประเทศกวา่ 18 ภาษา ผเู้ ขยี นหนงั สอื เลม่ น้คี อื จนี เว็บสเตอร์ (Jean แบบบทละคร เปิดแสดงท่โี รงละคร ไกเอตี ในนิวยอรค์ Webster) ซ่ึงเปน็ นามปากกาของ อลิซ เจน แชนดเ์ ลอร์ ปี ค.ศ. 1914 และเดนิ ทางไปแสดงท่วั สหรัฐอเมริกา เวบ็ สเตอร์ (Alice Jane Chandler Webster) (ค.ศ. ทำ�ใหท้ ง้ั หนังสอื และบทละครเรือ่ งคุณพอ่ ขาวเป็นทีร่ ้จู ัก 1876 - ค.ศ. 1916) ชาวอเมริกนั เธอเกิดและใชช้ วี ติ ในวงกวา้ งโดยเฉพาะในด้านการกุศล โดยมกี ารจัดท�ำ สว่ นใหญใ่ นนิวยอรค์ เตบิ โตมากับบรรยากาศของการ ตุ๊กตาคณุ พ่อขายาวจำ�หนา่ ยให้กบั ผู้สนใจ หารายได้ เขยี นการอา่ น โดยแม่ของเธอเป็นหลานสาวของนักเขียน ชว่ ยเหลอื เด็กก�ำ พร้าและครอบครัวผยู้ ากไร้ ชื่อดงั มาร์ค ทเวน และพ่อของเธอเป็นผจู้ ัดการส�ำ นัก ในปี ค.ศ. 1916 เจนเสยี ชีวติ จากการคลอด พิมพ์ Charles L. Webster Publishing ซง่ึ ตพี มิ พ์งาน ลกู ด้วยวัยท่ียังไม่ถึง 40 ปี เธอฝากผลงานไว้ 8 เลม่ ของมาร์ค ทเวน หลายเลม่ เจนสนใจการเขยี นและศลิ ปะ คณุ พอ่ ขายาวนบั เป็นเรือ่ งท่ปี ระสบความส�ำ เร็จที่สดุ เธอไดเ้ รยี นการวาดภาพพกู่ นั จีน (ดังจะเหน็ ได้จากภาพ ถกู น�ำ ไปสรา้ งเป็นละครเวทแี ละภาพยนตรม์ ากมายทง้ั ประกอบนา่ รกั ไมเ่ หมอื นใครในหนังสือคณุ พ่อขายาว) เจน ในอเมริกา เนเธอร์แลนด์ ญป่ี นุ่ เกาหลี อินเดีย จนี เรม่ิ เขียนหนงั สอื ตง้ั แต่ยงั เป็นนกั เรยี น โดยเขียนเร่ืองลงใน แม้หนงั สือเล่มน้ี จะจัดอย่ใู นกลุ่มผอู้ า่ น วารสารของโรงเรยี น และขณะท่เี รียนปรญิ ญาตรใี นสาขา young adult literature หรือผ้อู า่ นอายุ 12-18 ปีตาม วชิ าภาษาองั กฤษและเศรษฐศาสตร์ ที่วิทยาลัยวาสซาร์ คำ�จำ�กัดความของ The Young Adult Library เธอสนใจท�ำ งานอาสาเพือ่ สงั คมเป็นอยา่ งมากโดยเฉพาะ Services ซึง่ อยู่ภายใตส้ มาคมหอ้ งสมุดอเมริกนั (ALA การช่วยเหลือเดก็ ที่ขาดโอกาสและเด็กพกิ ารและขาดแคลน : American Library Association) แตก่ ็เป็นหนงั สือ ซึ่งเปน็ แรงบันดาลใจให้เธอเขียนเรอื่ ง คณุ พอ่ ขายาว ใน ทมี่ ีคณุ คา่ ทัง้ ในแง่ความงดงามดา้ นวรรณกรรม และ ปี ค.ศ. 1912 และหลงั จากท่หี นังสอื เลม่ นโี้ ดง่ ดังเปน็ ที่ สร้างแรงบนั ดาลใจ สะท้อนความดงี าม การเกอื้ กลู รู้จกั ในหมู่นักอ่าน เธอกไ็ ด้เขยี นเรอื่ งคุณพ่อขายาวในรปู สังคม แฝงอารมณข์ นั สามารถอา่ นไดท้ กุ เพศทุกวัย 71
ฉนั จะไม่ใช่เด็กที่นอนรอ ความตายอกี แลว้ ฉนั จะอยู่จนเตบิ โตข้ึน เป็นผใู้ หญ่ จะไดพ้ บส่ิงใหม่ ท่ีนา่ สนใจอกี นับพนั นบั หมน่ื จะได้รเู้ รอื่ งผคู้ น เรื่องสิ่งมีชีวติ ต่างๆ ทกุ สง่ิ ทุกอยา่ ง ทงี่ อกงามเติบโตได.้ .. ในสวนลับ (The Secret Garden) ผูกโยง เร่อื งราวของเด็กสามคน ทมี่ าพบกนั ด้วยความบังเอิญ ในสวนลับ และความลับของสวนๆ หน่งึ ที่ถูกปดิ ประตูมานานนับสบิ ปี “มาร”ี เดก็ หญิงวยั สิบขวบซึง่ เจ้าอารมณ์และเอาแต่ ใจอยา่ งรา้ ยกาจ เธอสญู เสยี พ่อและแมไ่ ปเมือ่ ครัง้ เกดิ อหิวาตกโรคระบาดอย่างรุนแรงในประเทศอินเดยี ทคี่ ุณ พอ่ ของเธอย้ายไปทำ�งานของรฐั บาลอังกฤษ เธอต้องถูก (ในสวนศรี) ส่งตัวมาอาศยั อยูก่ บั ลุงท่ปี ระเทศองั กฤษ ด้วยความเป็น เด็กทคี่ ่อนข้างขวางโลกท�ำ ใหม้ ารอี อกจะรสู้ ึกเหงาและ แปลกแยก แต่เมื่อเธอไดค้ น้ พบสวนลบั แหง่ หน่ึงเข้า เธอ ก็รวู้ ่าไดพ้ บที่ทีเ่ ธอจะสามารถปลดปลอ่ ยอารมณ์อัน ข้งึ เคียดไมไ่ ดด้ ่งั ใจของตนเองได้ สว่ น “ดคิ คอน” เดก็ ท้องทุ่งมัวร์ ทเ่ี กิดมาพร้อมๆ กบั แสงแดดแห่งท้องทุ่ง ผเู้ ปน็ มติ รกบั สัตวต์ ่างๆ และ “คอรล์ ิน” ลูกพี่ลกู น้อง ของมารี เด็กชายทายาทเจา้ ของคฤหาสนท์ ถ่ี กู ตามใจ และถูกทำ�ให้รู้สึกว่าตวั เองอ่อนแอ ขี้โรค และคดิ วา่ ตัวเองเปน็ งอ่ ย เดนิ ไม่ได้ จึงเอาแต่นอนอยกู่ บั ที่ จุด เร่มิ ตน้ ของเร่ืองราวต่างๆ เกิดขนึ้ จากเจา้ นกร็อบบ้ิน (European Robin) ตวั น้อย ทน่ี �ำ พาเด็กๆ ไปสู่กญุ แจ แห่งสวนลับท่ถี กู ปิดตายพรอ้ มปริศนาสวนลับที่เตม็ ไป ด้วยกหุ ลาบและพรรณไม้นานากำ�ลังรอการกลับมาของ เดก็ ๆ ทจ่ี ะชว่ ยกันปลุกสวนน้ีให้พลิกฟ้นื กลับเปน็ สวน แหง่ ความรกั ขึน้ มาอีกครง้ั หนึง่ 72
Illustrations by Scott McKowen ภาพจาก en.wikipedia.org หนังสอื “The Secret Garden” ตีพมิ พ์คร้งั แรกเปน็ ตอนๆ ในนิตยสาร สง่ิ ตา่ งๆ ทนี่ กั เขียนไดบ้ รรยาย American Magazine ในปลายฤดู ไว้นัน้ ไมไ่ ด้มาจากการจนิ ตนาการโดยขาด หนาว ปี ค.ศ. 1910 จากนัน้ ในช่วง พื้นฐานความจรงิ เลย เพราะเมื่อไดอ้ ่าน ประวตั ิของ “ฟรานเซส ฮอดจ์ สัน เบอร์ ฤดูรอ้ นปี ค.ศ. 1911 ไดพ้ มิ พ์รวมเลม่ คร้งั แรกในนวิ ยอรก์ เนตต์” (Frances Hodgson Burnett) (4 สหรฐั อเมริกา และในลอนดอน อังกฤษ พรอ้ มกัน พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1849 – 29 ตลุ าคม ในส�ำ นวนแปลภาษาไทย มีนักแปลอย่างน้อยสองคน ค.ศ. 1924) เราจะพบวา่ ชว่ งชวี ติ อันพลิก ทไ่ี ดแ้ ปล The Secret Garden และจัดพมิ พเ์ ป็นรปู เลม่ ออกมา ผนั ของเธอมสี ่วนสำ�คญั ที่ทำ�ให้เธอสามารถ สองสำ�นวน ซ่งึ ยงั คงมีการพมิ พซ์ ้ำ� คือสำ�นวนแปลของ ผลติ ผลงานดีๆ ออกมามากมาย และผล เนอื่ งน้อย ศรัทธา โดยใชช้ อ่ื หนงั สือวา่ “ในสวนลบั ” (แตเ่ ดิมใช้ งานโดดเดน่ ที่สร้างชอื่ เสยี งให้กบั ฟรานเซส ชอื่ “ในสวนศรี”) และส�ำ นวนแปลของ แก้วค�ำ ทพิ ย์ ไชย ในชือ่ ในแงม่ ุมหนังสอื ส�ำ หรบั เดก็ กค็ ือ Little Lord เร่ือง “สวนปริศนา” อีกเลม่ หน่ึง Fauntleroy (ลอร์ดนอ้ ยฟอนเตลิ้ รอย), A ส�ำ หรับแวดวงการอา่ นน้ัน หนงั สอื เล่มนไ้ี ด้รับการ Little Princess (เจา้ หญิงนอ้ ย) และ The คัดเลอื กใหเ้ ปน็ หนงั สอื ดีที่เดก็ ควรไดอ้ ่านกนั ท่ัวโลก เชน่ ใน Secret Garden ซึง่ เขยี นในช่วงบั้นปลาย เดือนเมษายน ปี ค.ศ. 2003 BBC’s Big Read best-loved ของชีวติ เธอ (ค.ศ. 1910) novel of all time คัดเลือก 100 เลม่ ท่คี วรอา่ น The Secret ผูเ้ ขียนสมั ผสั ธรรมชาตอิ ย่างลกึ ซงึ้ Garden ได้รับการเลอื กในลำ�ดับท่ี 51 ส�ำ หรับในประเทศ จึงไมน่ ่าแปลกใจทผ่ี อู้ ่านไม่วา่ จะเปน็ เดก็ สหรฐั อเมริกา หนงั สอื เล่มนี้นับเปน็ หนังสือดใี น 100 เลม่ ที่ หรอื ผ้ใู หญ่จะด่มื ด่�ำ และร้สู กึ เช่นเดยี วกับเธอ คุณครแู นะน�ำ วา่ เดก็ ควรอา่ น และดว้ ยธรรมชาตนิ ี้เอง ฟรานเซส ฮอดจ์ สนั นอกจากไดร้ บั การแปลเปน็ ภาษาตา่ งๆ ท่ัวโลกแล้ว เบนเน็ตต์ เคยกลา่ วไวก้ บั เพ่อื นของเธอว่า หนงั สือเล่มนย้ี ังสร้างแรงบันดาลใจใหค้ นท�ำ ภาพยนตร์ ละคร “ธรรมชาตนิ �ำ โลกอนั สดใสกลบั มาสู่ชีวิต และ ทวี ี และละครเวทีอกี มากมายและอย่างต่อเนือ่ ง ตัง้ แต่ปี ค.ศ. นีค่ ือหนง่ึ ในส่งิ ทดี่ ที สี่ ดุ ท่ฉี ันไดค้ ้นพบ” 1919 มีการทำ�เป็นภาพยนตร์เปน็ ครั้งแรก ตอ่ มาในปี ค.ศ. 1949 และ ค.ศ. 1987 ภาพยนตรเ์ รอ่ื ง The Secret Garden ก็ไดร้ ับการสรา้ งอกี คร้งั และอีกคร้งั ขณะทีป่ ี ค.ศ. 1952 มีการดดั แปลงบทจากในหนังสือ เป็นละครทีวีฉายอยา่ งต่อเนอื่ ง 8 ตอนท่ี BBC เชน่ เดียวกับ ปี ค.ศ. 1960 และ ปี ค.ศ. 1975 ดัดแปลงเปน็ บทละครทวี ี 7 ตอน ฉายอกี ครั้งพรอ้ มออกเปน็ ดวี ีดใี ห้ไดห้ าชมกันดว้ ย ในประเทศญปี่ ุน่ หนังสอื เลม่ น้เี ป็นท่ชี นื่ ชอบของ นักอ่านมาก นอกจากจะมีการแปลเป็นหนงั สือแล้ว ยงั มีการทำ� ภาพยนตร์แอนิเมช่นั ในช่วงปี ค.ศ. 1991 - 1992 ภายใตช้ อื่ เรือ่ ง Anime Himitsu no Hanazono 73
เวลาในขวดแก้ว ตะแบกบาน เธอเคยบอก จะเกบ็ ให้...สักวัน ฉันรอคอย...ช่วั ชีวิต แต่วนั น้นั ...ไมเ่ คยมาถึง หากฉนั มกี ล่องสกั ใบ ฉันจะใส่แต่ความหวงั หากฉนั มีกลอ่ งอกี ใบ ฉนั จะใสแ่ ตค่ วามฝัน ท่ีไม่เคยเป็นจรงิ กล่องน้นั คงวา่ งเปล่า หากเป่ียมด้วยความทรงจำ� ทีว่ นั นัน้ มเี ธออยู.่ .. เรอื่ งราวของหนุ่มสาวทเ่ี ลา่ ผา่ น นตั ชายหนุ่ม ประภสั สร เสวกิ ลุ ผ้เู ขยี นไดน้ ำ�ปัญหา ผอู้ อ่ นไหว ซึ่งตอ้ งเผชิญกับปญั หาเมอื่ พ่อและแม่แยก ครอบครวั แตกแยก การคบเพ่อื น ความรกั แบบหนุ่ม ทางกนั เขากบั หนิง นอ้ งสาว อยกู่ ับแม่และพอ่ คนใหม่ สาว การเมอื ง และการศึกษา ปญั หาของวยั รนุ่ เหลา่ น้ี นตั รกั ดนตรแี ละศลิ ปะ แตต่ อ้ งเรียนนติ ศิ าสตรต์ าม มาเป็นแรงบันดาลใจในการเขียนนวนิยาย เวลาในขวด แก้ว โดยใช้เหตุการณ์ ในชว่ งก่อนและหลงั 14 ตุลาคม ความต้งั ใจของแม่ โดยมปี ้อม หญิงสาวบุคลิกทอมบอย พ.ศ. 2516 มาไว้ ในเรื่องดว้ ยความตงั้ ใจท่จี ะบนั ทกึ ผตู้ ่อสู้เพือ่ อุดมการณซ์ ง่ึ แอบหลงรกั นัต แต่ตอ้ งเสียใจ เหตกุ ารณ์สำ�คญั หนึง่ ในหน้าประวตั ิศาสตร์ที่สง่ ผล เม่ือพบวา่ นัตรกั จอ๋ ม สาวสวยรุ่นพ่ีที่เป็นรักแรกแม้วา่ กระทบอยา่ งมากตอ่ การเมือง การปกครอง สังคม จ๋อมจะไม่ไดร้ ักเขาก็ตาม และเพือ่ นรกั อย่างชัยและเอก และเศรษฐกจิ ของประเทศไทย ตลอดการอา่ นเรื่องนี้ ท้ัง 6 คนเปน็ กลมุ่ วยั รนุ่ ที่ก้าวเดินและเผชิญหนา้ กับ นอกจากผอู้ า่ นจะเพลดิ เพลนิ จนวางไม่ลงไปกับเรอ่ื งราว ความธรรมดาสามญั ของชีวิต เข้มข้นของเด็กหนมุ่ สาวจนอาจต้องเสยี น้ำ�ตาแลว้ ยังจะ ได้ซึมซบั ความงามของศิลปะทส่ี อดแทรกอยตู่ ลอดเรอ่ื ง ไม่วา่ จะเป็นโคลง “บางกอกแกว้ กำ�ศรวล” ของ องั คาร กลั ยาณพงศ์ ท่ีป้อมคลง่ั ไคล้ บทกวขี องคาลิล ยิบราน บทกวีท่อนสัน้ ๆ ของ วัฒน์ วรรลยางกูร เพลง “มา่ น ไทรยอ้ ย” ทที่ ำ�เอาหลายคนคงอยากหามาฟัง หรือ แม้แตบ่ ทเพลงหลกั ของเร่อื งอยา่ ง “เวลาในขวดแกว้ ” ของ จมิ โครช ี 74
เวลาในขวดแกว้ ถือเป็นนวนยิ ายเรื่องท ี่ เวลาในขวดแกว้ จดั พิมพ์รวมเล่มครัง้ แรก โดง่ ดงั มากทสี่ ุดของประภสั สร เสวิกลุ นอกจากเนือ้ หา เม่ือป ี พ.ศ. 2528 เป็น 1 ใน 100 หนังสอื ดีทีค่ นไทย ทเ่ี ปน็ เรอ่ื งของวัยรุ่นแลว้ ความสมจรงิ ของตวั ละครก็ ควรอา่ น และ 1 ใน 500 หนังสือดีสำ�หรับเด็กและ นับวา่ เป็นอกี เหตุผลหน่ึงท่ีส่งให้ผู้อา่ นเกิดอาการ “อิน” เยาวชน ได้รบั การแปลเป็นภาษาองั กฤษ และภาษา แม้วา่ ตวั ละครทง้ั หมดในเรือ่ งจะเปน็ การผสมผสาน เวียดนาม ได้รบั การดัดแปลงเปน็ ภาพยนตรแ์ ละ ระหวา่ งบุคคลที่มตี วั ตนอยู่จรงิ กับจนิ ตนาการของ ละครโทรทศั นห์ ลายต่อหลายครัง้ และประสบความ ผู้เขียน มิได้ถอดแบบมาจากคนใดคนหนง่ึ กต็ าม โดย ส�ำ เร็จอยา่ งยิง่ โดยใน พ.ศ. 2534 ได้มกี ารสร้างเป็น เฉพาะ “ป้อม” ซ่ึงเป็นตัวละครท่ีสรา้ งขน้ึ มา น้นั กย็ ัง ภาพยนตร์ไทย โดย ประยูร วงศช์ ่นื ประสบความ มผี ้อู ่านหลายคนคิดว่า “ป้อม” มีตวั ตนอยจู่ ริง ถึงกบั ส�ำ เรจ็ ทั้งรายไดแ้ ละคำ�นิยม ในป ี พ.ศ. 2535 มีการ บอกแก่ผเู้ ขยี นวา่ เป็นเพือ่ นกบั ป้อม และบอกวา่ ปอ้ ม สร้างเป็นละครโทรทัศน์ทางไทยทีวสี ีชอ่ ง 3 ตอ่ มา ยงั ไม่ตายอกี ดว้ ย รวมถงึ รา้ นอาหารในเรอื่ งท่ีมีชื่อวา่ บรษิ ัท อารเ์ อส ไดน้ ำ�เร่อื งนี้มาสร้างเป็นละครอีกครง้ั “ร้านกุ๊กแก”่ ซ่ึงมผี ูอ้ า่ นเดาวา่ เปน็ รา้ นสีลมภตั ตาคาร ออกอากาศในปี พ.ศ. 2543 ทางช่อง 3 นนั้ ประภสั สรเฉลยวา่ “อาหารในเรอ่ื งมาจากรา้ นสลี ม ภตั ตาคารจริง แตส่ ถานทีเ่ ป็นร้านอาหารเลก็ ๆ เก่าๆ แถวสขุ มุ วิท ซ่งึ ขณะนเ้ี ลกิ กิจการไปแล้ว” ภาพจาก www.ryt9.com ประภสั สร เสวกิ ลุ เกิดเม่อื วันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2491 ที่กรุงเทพ มหานคร จบการศกึ ษาระดับปริญญาตรจี ากคณะรฐั ศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช เข้ารับราชการในกระทรวงการตา่ งประเทศ ตัง้ แต่ พ.ศ. 2512 ต�ำ แหน่ง สุดทา้ ยกอ่ นเกษียณในป ี พ.ศ. 2548 ด�ำ รงต�ำ แหน่งอัครราชทตู ที่ปรึกษา สถานเอกอัครราชทตู ไทย ณ กรุงซนั ติอาโก ประเทศชลิ ี ด�ำ รงต�ำ แหนง่ นายกสมาคม นกั เขียนแหง่ ประเทศไทย เมอ่ื ปี พ.ศ. 2544 - พ.ศ. 2548 และไดร้ ับการประกาศ เกียรตคิ ณุ ยกยอ่ งเป็นศลิ ปนิ แหง่ ชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจ�ำ ปี พ.ศ. 2554 มผี ลงานมากมาย โดยเฉพาะนวนิยาย อาทิ อำ�นาจ เด็กชายมะลิวัลย์ ลอด ลายมังกร หิมาลายัน ขอหมอนใบนั้น...ท่เี ธอฝนั ยามหนุน สำ�เภาทอง จะฝันถึงเธอ ทุกคนื ทม่ี ีแสงดาว กรชิ มะละกา ฯลฯ 75
คร้งั หนงึ่ แมบ่ อกว่าคนเรากไ็ ม่ต่าง จากตวั ละครในหนงั สอื ท่ีตอ้ งเผชญิ กับเร่อื งราวตา่ งๆ ในชีวติ และเมือ่ ผ่านพน้ มาได้ก็จะมคี วามลุม่ ลกึ ในเนือ้ อารมณ์เปน็ คนเต็มคนมากข้ึน และมองทุกอยา่ งเปลี่ยนไป แมช่ อบใช้ “ค�ำ ใหญ”่ กบั กะทิ ฟงั ดดู ี แม้บางทจี ะเขา้ ใจยาก แต่ ณ นาทีนี้ กะทริ ูส้ กึ จริงๆ ว่าตวั เอง “โต” ขน้ึ ความสุขของกะทิ ใบ ิปดภาพยนต ์ร ความ ุสขของกะ ิท กะทเิ ปน็ เพียงเดก็ หญงิ ตัวเลก็ ๆ วัย ความสขุ ของกะทิ หนงั สอื นยิ ายเล่มบาง ได้สรา้ ง 9 ขวบ แตส่ ิ่งท่ีเธอต้องเผชญิ ในชวี ิต ปรากฏการณค์ วามสขุ ใหก้ บั นักอ่านชาวไทยคร้งั แรกเมือ่ ปี พ.ศ. เลก็ ๆ นั้นกลบั เป็นเรอ่ื งย่งิ ใหญ่ การ 2546 ก่อนจะเป็นมา้ มดื เอาชนะนิยายคูแ่ ขง่ อกี นับรอ้ ยเล่ม ควา้ คน้ พบปรศิ นาบางอยา่ งในชวี ติ และ รางวัลวรรณกรรมสร้างสรรคย์ อดเย่ยี มแห่งอาเซยี น หรือรางวัลซีไรต์ การสูญเสียแม่ผู้เปน็ ทร่ี กั ท�ำ ให้เธอ ประเภทนวนยิ ายมาครองในปี พ.ศ. 2549 ท�ำ ใหไ้ ด้รบั การตพี ิมพ์ซ�ำ้ เติบโตขน้ึ สามารถยอมรับและเข้าใจ แลว้ ซำ�้ เล่า อย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อนกบั หนงั สอื วรรณกรรมไทย แนวน้ี เบียดนิยายรักหวานแหววและแนวแฟนตาซี ผงาดข้นึ ไปตดิ ในโชคชะตาซ่ึงมิอาจเปลย่ี นแปลง อนั ดบั ขายดตี อ่ เนอื่ ง และส�ำ นกั พิมพ์ต่างประเทศหลายแห่งซ้อื ลิขสทิ ธิ์ และกา้ วเดนิ ต่อไปข้างหน้าได้อย่าง ไปถ่ายทอดเป็นภาษาของตนเอง เช่น สหรฐั อเมรกิ า ออสเตรเลีย เข้มแขง็ ดว้ ยความรักและก�ำ ลงั ใจ ฝร่งั เศส เยอรมนี ญ่ีปนุ่ และสเปน นอกจากนยี้ งั ได้รับการสร้างเป็น จากสมาชกิ คนอ่นื ๆ ในครอบครวั ภาพยนตร์ออกฉายในปี พ.ศ. 2552 อกี ด้วย 76
ความสขุ ของกะทิ นบั เป็นงานเขยี นเรือ่ งแรก ภาพจาก www.goodreads.com งามพรรณ เวชชาชีวะ เกิดเมอ่ื ของงามพรรณ เวชชาชวี ะ นกั แปลฝมี ือคณุ ภาพ ซงึ่ ปี พ.ศ. 2506 จบการศึกษา อยากจะลองหันมาสร้างงานเขยี นของตัวเองดูบา้ ง ระดับปริญญาตรี จากภาควชิ า ผู้เขียนไดเ้ คยใหส้ ัมภาษณว์ า่ “อยากเขียนอะไรก็ได้ ภาษาฝร่งั เศส คณะศลิ ปศาสตร์ ทีใ่ ห้คนอ่านตงั้ แตห่ น้าแรกจนถึงหนา้ สดุ ทา้ ย และ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ เมอื่ รสู้ กึ อยากอา่ น โดยไม่เบอ่ื และไม่วางไปกอ่ น ก็เลย ผกู เรอ่ื งและคิดประโยคแรกออกมาได้วา่ ‘แมไ่ มเ่ คย ปี พ.ศ. 2528 และไดร้ ับประกาศนยี บัตรการแปล สญั ญาวา่ จะกลับมา’ พอไดป้ ระโยคน้ที เี่ หลือเรอ่ื งมัน (อังกฤษ-ฝร่ังเศส-อิตาเลียน) จากโรงเรียนล่ามและ กค็ อ่ ยๆ ออกมา” และตลอดเลม่ เราจะพบประโยค แปลของรฐั บาลเบลเยีย่ ม ณ กรุงบรัสเซลล์ เม่ือปี พ.ศ. ค�ำ พดู สะเทอื นอารมณ์ลกั ษณะนใี้ นหน้าแรกของแต่ละ 2530 เธอเริม่ ท�ำ งานคร้งั แรกในตำ�แหนง่ เจ้าหนา้ ที่แปล บท ซ่ึงความพเิ ศษของมันกค็ ือจะไมม่ ีอยูใ่ นเนือ้ เร่อื ง ของบริษัท มีเดยี โฟกสั ก่อนจะเป็นเจ้าของและ งามพรรณอธิบายว่า “ทแี รกต้งั ใจใหเ้ ปน็ ความคดิ ของ บรรณาธิการนติ ยสารเพอ่ื นใหม่ ซงึ่ เปน็ นิตยสารสำ�หรับ กะทิ แตภ่ าคหลงั เปน็ เสียงของแม…่ คือไม่ได้ต้ังใจ เดก็ กอ่ นวยั รุ่น อะไร นอกจากวา่ อะไรท่เี ราไมไ่ ด้บอกไวใ้ นเร่ือง และ ปจั จบุ ันงามพรรณอาศัยอยู่ที่กรงุ เทพ เราอยากให้คนอ่านรูส้ กึ วา่ มนั มอี ะไรมากกวา่ เรอื่ ง มหานคร เปน็ กรรมการผจู้ ดั การบรษิ ทั ซิล์คโรด ธรรมดาท่ีเราเลา่ ” พับลิเชอร์ เอเยนซี จำ�กดั ซ่งึ เธอกอ่ ต้งั ข้ึนเพ่อื ใหเ้ ปน็ ความสขุ ของกะทิ ตพี ิมพ์ครง้ั แรกกบั บริษทั ตวั แทนลิขสิทธว์ิ รรณกรรมส�ำ หรับนกั เขียนและ “สำ�นักพมิ พ์แพรวเยาวชน” รปู ลักษณ์ภายนอกจึงดู ส�ำ นกั พมิ พ์ท้ังของไทยและต่างประเทศ เธอมผี ลงาน เปน็ วรรณกรรมเยาวชน แตค่ วามต้งั ใจแรกของผเู้ ขยี น แปลวรรณกรรมจากภาษาอังกฤษ ภาษาฝรัง่ เศส และ เพียงแค่อยากเลา่ เรอ่ื ง อยากเขียน และคิดวา่ ถ้าเลา่ ภาษาอิตาเลียนตพี ิมพ์กวา่ 20 เรอ่ื ง รวมท้งั ผลงาน ผ่านสายตาของเด็กน้ันมเี สน่ห์ และทิ้งบางอยา่ งไวใ้ ห้ เขยี นอกี กว่า 10 เรอื่ ง นวนิยายเรอื่ งแรก “ความสุข คนอา่ นคิดเองได้ จงึ เลือกทจี่ ะใชต้ วั ละครหลกั เป็นเด็ก ของกะท”ิ ได้รับรางวัลซีไรตป์ ระจำ�ปี พ.ศ. 2549 หญงิ วัย 9 ขวบ อย่างไรก็ดกี ระแสตอบรบั จากผอู้ ่าน ผลงานนิยายเล่มอ่ืนๆ ของเธอไดแ้ ก่ “ความสขุ ของ ส่วนมากอยใู่ นผใู้ หญ่ วาณิช จรุงกิจอนนั ต์ กล่าวถึง กะทิ ตอน ตามหาพระจนั ทร์” “824” “เดียว” “ความสุข หนังสือเลม่ น้ีวา่ หนังสือเลม่ น้ผี ิดอย่างนงึ ทไ่ี ปจัดอยู่ใน ของกะทิ ตอน ในโลกใบเลก็ ” “นิยามความรัก/โมงยาม ประเภทของวรรณกรรมเยาวชน แตค่ วามจรงิ แล้วเปน็ กับความรกั ” “ลมขา้ มฟ้า” “เพลงนก” ผลงานบทละคร นวนยิ ายตา่ งหาก : “เมอ่ื เธอกลบั มา” ผลงานความเรียง : “ใสส่ ีชวี ิต” หนังสอื เล่มนี้ ผู้เขียนได้จำ�ลองภาพ ส�ำ หรับผลงานแปลทเ่ี ธอหลงรกั และส่งอทิ ธิพลต่องาน บรรยากาศฉากบ้านรมิ คลองให้อบอวลดว้ ยวถิ ีชวี ิตอัน เขียนเธอมากคอื “ไหม” จัดพิมพ์โดยสำ�นกั พมิ พผ์ เี สอื้ ร่ืนรมยไ์ ด้อย่างเป็นธรรมชาติ ราวกับว่าผเู้ ขยี นเติบโต เมอื่ ปี พ.ศ. 2542 เธอได้รับอสิ ริยาภรณศ์ ลิ ปะ มากบั สภาพแวดล้อมเชน่ นน้ั แตอ่ นั ทีจ่ ริงแลว้ ผเู้ ขียน และอกั ษรศาสตร์ช้ันอศั วิน (Chevalier de l’Ordre des ทำ�งานอยา่ งหนักในการหาขอ้ มูล เพ่อื ใหเ้ ร่อื งออกมา Arts et des Lettres) จากกระทรวงวฒั นธรรม ประเทศ สมจริง นอกจากนย้ี งั ใช้วธิ กี ารสมมุติตวั เองเปน็ คน ฝรงั่ เศส ในฐานะผมู้ ีผลงานด้านวรรณกรรมและเผยแพร่ อา่ น เพ่อื ทจ่ี ะคิดใหเ้ หนอื คนอา่ นอกี ขนั้ หนึ่ง ในการ วฒั นธรรมฝรงั่ เศส ลา่ สุดยังได้รับยกย่องเป็นนกั แปล ดำ�เนินเรื่องให้หักมมุ ชนิดท่คี นอา่ นคาดไม่ถงึ ดเี ด่น “รางวลั สรุ ินทราชา” ประจำ�ปี พ.ศ. 2556 77
เตะ---เตะ---แป้งฟุ้งควั่งควา้ งราวกบั ความป่ันปว่ นในเขตอาร์คตคิ ---ไซม่อน ชูแขนสองขา้ งอย่างมชี ัย เขาจะไม่ท�ำ ผดิ พลาดอยา่ งที่พ่อของเขาทำ� ไมห่ รอก เขาจะไม่ปกั หลักเร็วเกินไปหลายปี จนกระทัง่ ตอ้ งเลอื กเอาระหวา่ งการใชช้ ีวิต ตามสบาย กบั การทิ้งใหเ้ ดก็ คนหนึ่งต้อง เดินอ้อยอ่งิ ไปตามถนนวลิ เบอร์ฟอรซ์ ทุก วนั พลางนึกพดู ในใจกับพ่อท่มี ีตาสีฟา้ แววหวั เราะ อนั เปน็ ภาพที่เขานกึ ข้นึ มาเอง เพราะพอ่ จริงๆ ของเขาไมไ่ ดอ้ ยู่ดว้ ย นอ้ งแป้ง นอ้ งแปง้ เปน็ โครงการนิทรรศการ หากคณุ เป็นเด็กทีถ่ กู พ่อทอดทงิ้ ตงั้ แต่ยงั แบเบาะ คุณจะ ทางวิทยาศาสตร์เพอ่ื การเรียนรู้ รูส้ ึกอยา่ งไรในเมอ่ื แมเ่ ล้ียงคณุ มาอยา่ งยากลำ�บากเพยี งลำ�พัง เกี่ยวกบั พฒั นาการเด็ก โดยการ สำ�หรับ ไซม่อน มารต์ นิ แม้จะเป็นเด็กรปู ร่างใหญ่โต ชอบเลน่ ซนกล่ันแกลง้ เพอื่ นไปวนั ๆ ไม่เคยสนใจเรยี น แตห่ ัวใจของ ทดลองแจกถงุ แป้งหนักหกปอนด์ เขากลับรำ่ �รอ้ งหาพอ่ ตลอดเวลา ยง่ิ เวลาทเ่ี ขาตอ้ งกระเตงนอ้ งแปง้ ไวใ้ ห้นักเรยี นชนั้ สมองทบึ ดแู ล ไปทกุ หนแห่งแม้กระท่ังตอนซ้อมกีฬา ความยากลำ�บากในการดแู ล อยขู่ ้างกาย เสมือนเป็นเด็กอ่อน นอ้ งแป้งให้พน้ จากภัยอนั ตรายทั้งปวง ทำ�ใหเ้ ขานึกถงึ แม่ทอี่ ดทน ตลอดสามสัปดาห์ แล้วบนั ทกึ เลยี้ งดเู ขาอยา่ งดี ความเปลย่ี นแปลงในทางที่ดจี ึงเกดิ ขน้ึ ทกุ วนั เขา ปญั หาและทศั นคติในทุกๆ วนั เกิดรักน้องแปง้ ขึ้นมา เห็นใจแม่มากข้นึ ตง้ั ใจเรยี นมากขน้ึ จนครู ประจำ�ชัน้ เกิดความภาคภมู ิใจ แต่สุดท้าย เขาคน้ พบวา่ แท้จรงิ ทำ�ให้ ไซม่อน มารต์ ิน คิดถงึ พอ่ แลว้ น้องแปง้ ไม่ได้มีชีวติ อยู่จรงิ และพ่อก็ไมม่ วี ันหวนกลบั มาหา ท่ที ิง้ เขาไปโดยไม่เคยเหลียวแล เขา เขาจงึ หลุดพ้นจากความคิดฟุ้งซา่ นท้ังปวง เพอ่ื หนั กลับมาสู่ ความเปน็ จรงิ ของชีวติ 78
ภาพจาก www.walker.co.uk นอ้ งแปง้ (Flour Babies) เขยี นโดย แอนน์ ไฟน์ (Anne Fine) เกดิ แอนน์ ไฟน์ เปน็ วรรณกรรมเยาวชนทไ่ี ดร้ บั ทีเ่ มืองเลสเตอร์ ประเทศอังกฤษ เม่อื วันที่ รางวลั ยอดเย่ยี ม 2 รางวัล คอื รางวลั เหรยี ญ 7 ธันวาคม ค.ศ.1947 ทำ�งานครั้งแรกเปน็ คารเ์ นกี้ และรางวลั วทิ เบรด ได้รบั เลอื กเป็น ครู ตอ่ มาเป็นอาสาสมคั รในองค์กรนริ โทษ หนงั สืออา่ นนอกเวลาในโรงเรยี นมัธยมหลาย กรรมสากล ลาออกจากงานประจ�ำ มาเขยี น หนงั สืออยา่ งจรงิ จังเมอ่ื ปี ค.ศ. 1973 ได้ สบิ ประเทศทวั่ โลก และเคยสร้างเปน็ ภาพยนตร์ รบั รางวลั ตา่ งๆ มากมาย เช่น รางวัล มาแลว้ แปลเป็นไทยโดย สุมนา บณุ ยะรตั เวช เหรยี ญคารเ์ นก้ี รางวัลวทิ เบรด รางวลั จัดพิมพ์โดยสำ�นกั พมิ พ์ผเี สือ้ ในปี พ.ศ. 2540 การ์เดย้ี น รางวลั สมารต์ ี้ ผลงานของเธอ เป็นหนงั สือที่อา่ นสนุกมีสาระและอารมณ์ขัน ให้ นอกจากจะเปน็ ทย่ี อมรบั อยา่ งกวา้ งขวาง ความรู้สกึ สะเทอื นใจไปพร้อมกนั เปน็ การเปิด แล้ว หลายตอ่ หลายเรือ่ งมผี ้นู �ำ ไปสรา้ ง เป็นภาพยนตร์และภาพยนตร์โทรทศั นอ์ กี มมุ มองทัศนคตใิ นหมวู่ ัยร่นุ วัยเรียน ดว้ ย อาทิ มาดามเด๊าบ์ท์ไฟร์ (Madame ความสมั พนั ธ์ระหว่างครูกบั ลูกศษิ ย์และ Doubtfire) ซึ่งสร้างเปน็ ภาพยนตร์ เร่อื ง ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งพอ่ แม่ ลกู แฝงด้วย มิสซิสเด๊าบท์ ์ไฟร์ (Mrs. Doubtfire) ที่ ขอ้ คิดอนั เป็นประโยชน์ตอ่ สงั คม เพอ่ื ใหเ้ ด็ก โด่งดังนัน่ เอง เติบโตเปน็ ผใู้ หญท่ ดี่ ใี นวันหน้า 79
บา้ นสวนกาแฟของน้องมุก ภาพประกอบโดย มงคล โสภา ิพ ินตนน ์ท อยบู่ นภูเขา ทบ่ี า้ นสวนกาแฟไม่มี สเดว็กนหกญาแงิ ฟ บา้ นคนโน้นคนน้ใี กลๆ้ ให้วิง่ ไป ว่งิ มาเหมือนบ้านยา่ เพราะสวน กาแฟแต่ละสวนนน้ั กวา้ งมาก บา้ นในสวนจงึ อย่หู า่ งๆ แบบมอง ไมเ่ ห็นกันเลยทเี ดยี ว แต่ถงึ จะอยหู่ า่ งแบบน้ี คนแถว สวนพ่อกช็ ว่ ยเหลือกัน และมนี ำ�้ ใจ ท�ำ โนน่ ท�ำ น่ตี ามแรงกันไป ไม่ได้อย่แู บบตัวใครตวั มนั เร่ืองราวของเด็กหญิงสองพ่ีน้องที่เติบโต คณุ อยากลองยอ้ นเวลาไปในอดตี สกั หนอ่ ยไหม ? ในสวนกาแฟ เป็นลูกชาวสวนท่ีได้เรียนรู้วิถีชีวิตของ ออกไปจากเมืองหลวง มุ่งลงไปทางภาคใต้เพ่ือ บรรพบุรุษ ขณะเดียวกันก็สามารถใช้ชีวิตตามยุคสมัย สมั ผสั กบั สวนกาแฟทีอ่ อกดอกสขี าว หอมไปทงั้ สวน ที่น่ัน และตามวัยของตนเองได้อย่างเปน็ ธรรมชาติ เรือ่ งเล่า เด็กหญงิ ตวั นอ้ ยชอ่ื มกุ กับพส่ี าวช่อื โม กำ�ลังวิง่ เล่น มพี อ่ ผ่านมุมมองของน้องมุกซ่ึงเป็นเด็กที่เกิดกลางสวน แม่ ยา่ น้องหมา พี่โต และเพื่อนบ้าน ตา่ งใช้ชีวติ ร่วมกนั กาแฟ มีพอ่ จากับแมน่ ้อย ยา่ และคนอนื่ ๆ นอ้ งมกุ โต อย่างเอื้ออาทร ท่ามกลางอากาศบริสุทธ์ิของชนบท และ มากบั สตู รยาโบราณสารพดั สตู รของยา่ ไมว่ า่ จะเปน็ สตู ร วัฒนธรรมท้องถิ่นที่เข้มแข็ง ก่อนจะซาบซึ้งสะเทือนใจไป จ้ิงจกขาวห่อดินเผาไฟ บดละเอียดโป๊ะบนกระหม่อม กับเหตุการณ์แห่งความสูญเสีย ราวกับอยู่ท่ามกลางพายุ เพ่อื รักษาขวญั หรอื เอาเศษผ้าถงุ แม่จมุ่ นำ้�แปะไวก้ ลาง กระหน่ำ�เสยี เอง หน้าผากเพื่อกันสะอึก และอีกสารพัดสูตรซึ่งอาจจะ เคยไดย้ นิ และไมเ่ คยไดย้ นิ มากอ่ น ทา่ มกลางวถิ ชี วี ติ ใน ชนบท ความสมั พนั ธ์ทีอ่ บอุน่ และเต็มไปด้วยน้ำ�ใจของ คนในหมบู่ า้ น 80
เด็กหญิงสวนกาแฟ เป็นวรรณกรรมเยาวชนซึ่ง ฐปน ี นอ้ ยนาเวศ หรอื นามปากกา เม น้อยนาเวศ ผู้เขียนถ่ายทอดจากความทรงจำ�ในวัยเด็ก เม นอ้ ยนาเวศ เกดิ เมอ่ื วนั ที่ 28 พฤษภาคม ถอื เปน็ เรอ่ื งแนวสมจรงิ ทเ่ี ขยี นไดส้ นกุ นา่ ตดิ ตาม โดยไมต่ อ้ ง พ.ศ. 2521 จบการศกึ ษาระดับอุดมศึกษา มอี ทิ ธฤิ ทธิ์ปาฏิหารยิ ์หรือแฟนตาซใี ดๆ มาช่วยให้เกดิ ความ จ า ก ค ณ ะ ก า ร จั ด ก า ร โ ร ง แ ร ม แ ล ะ ก า ร ต่ืนเต้น แม้จะดำ�เนินเร่ืองไปอย่างเรียบๆ ช้าๆ เช่นเดียว ทอ่ งเทีย่ ว (อตุ สาหกรรมบรกิ าร) หลักสูตร กับชีวิตในสวนกาแฟ แต่วิธีการเล่าเรื่อง และการบรรยาย นานาชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ รายละเอียดที่ทำ�ให้เห็นภาพ ท�ำ ให้ผอู้ ่านต้องติดตามไปทีละ วิทยาเขตภเู ก็ต บรรทดั อย่างวางไมล่ ง ในสมัยที่ยังเป็นเด็ก เคยอยาก นี่เป็นเรื่องเกยี่ วกับชีวิตชาวไร่ชาวสวนธรรมดา แต่ ทีจ่ ะเป็นผู้ประกาศข่าว อยากเปน็ ครู อยาก เรื่องธรรมดาๆ นี้กลับมีจังหวะการดำ�เนินเรื่องที่ลงตัว ทั้ง เป็นนักเขียน อยากเป็นโน่นอยากเป็นน่ี การเร่ิมเร่ืองอย่างสนุกสนาน ดำ�เนินเรื่องอย่างมีชั้นเชิงใน ตามประสาของเด็กช่างฝัน ทำ�สำ�เร็จไป การควบคุมอารมณ์ผู้อ่าน เน้นความสับสนตื่นเต้นในฉาก แล้วหลายอย่าง ยกเว้น..เคยคดิ อยากเปน็ สำ�คัญ และนำ�ไปสู่การจบเร่ืองอย่างสะเทือนใจจนทิ้งรอย รฐั มนตร ี การลากปากกาขดี เขยี นเดก็ หญงิ ประทับไว้ให้ผอู้ ่าน สมกบั ท่ี อัจฉรา ประดษิ ฐ์ กรรมการนาย สวนกาแฟตั้งแต่ต้นจนจบเป็นส่ิงหน่ึงของ อินทร์อะวอร์ด ได้ให้คำ�จำ�กัดความหนังสือเล่มนี้ในหน่ึง ความภูมิใจในชีวิต ประโยคว่า “เร่ืองนี้ธรรมดา แต่ให้ครบทุกอารมณ์ ทั้ง สนกุ สนาน ซาบซ้งึ และสะเทอื นใจ” 81 ได้รับรางวัลพิเศษนายอินทร์อะวอร์ด ประเภท วรรณกรรมเยาวชน ประจ�ำ ปี พ.ศ. 2546 และไดร้ บั การคัด เลอื กจากส�ำ นกั งานศลิ ปวฒั นธรรมรว่ มสมยั (สศร.) กระทรวง วฒั นธรรม ใหแ้ ปลเป็นภาษาจนี เมือ่ ปี พ.ศ. 2554 ภาพประกอบโดย มงคล โสภาพิ ินตนนท์
ปรชั ญาชีวติ เมอื่ เพอื่ นพูดเปดิ อก เธอยอ่ มไม่กลวั ท่ีจะขัดแยง้ หรอื สนับสนนุ และเมอื่ เขาน่งิ เงียบ ดวงใจของเธอกม็ ิได้ หยดุ ฟังสำ�เนียงจากดวงใจของเขา เพราะในมติ รภาพน้นั ความนกึ คิด ความปรารถนาและความมุง่ หวงั ท้งั หลาย ย่อมอุบตั ิขน้ึ และรว่ มรับรู้ ดว้ ยกนั ในความสงดั และด้วยความ ปราโมทยอ์ ันไรค้ �ำ กล่าวใดๆ อลั มสุ ตาฟา นักปราชญ์ ผ้นู ำ�จิตวิญญาณ หลงั จากที่ คาลลิ ยบิ ราน เขียนหนงั สอื ซึง่ ไดม้ าอยูท่ ีเ่ มืองออร์ฟาลสี เป็นเวลา 12 ปี ก�ำ ลงั รอ ด้วยภาษาอาราบกิ มาสองเลม่ ก็ได้ตัง้ ใจเขียนงาน เรอื ซ่งึ จะน�ำ ท่านกลับไปยังเกาะแหง่ การเวียนว่ายตาย ผา่ นภาษาอังกฤษ เพอื่ เผยแพรค่ วามเช่อื แนวคดิ ของ เกิด ระหว่างนน้ั เม่อื ประชาชนชาวออร์ฟาลีสทราบขา่ ว ตนออกมาจนเกดิ หนังสือเรือ่ ง ปรชั ญาชีวิต (The ถึงการจะจากไปของอัลมสุ ตาฟา จึงพากนั มาพบเพ่อื Prophet) เล่มนีข้ น้ึ เม่อื ปี ค.ศ. 1923 เพราะเนอ้ื หา บอกลา และลกู ศษิ ย์คนหน่ึงของทา่ นนามวา่ อลั มิตรา ที่กระทบ กนิ ใจ ทำ�ให้หนังสือเล่มน้ี ได้รบั การตอบ รับอย่างดี จากยอดพมิ พป์ แี รก 2,000 เล่ม ปีต่อมา จึงได้ขอใหอ้ ัลมุสตาฟากลา่ วคำ�อธิบายถงึ สิง่ ตา่ งๆ ตอ้ งเพิม่ ยอดพมิ พเ์ ป็นสองเทา่ และเพ่มิ ขน้ึ สองเทา่ ของ เพอ่ื ใหช้ าวออร์ฟาลีสได้จดจ�ำ และเปน็ เสมอื นประทปี ทกุ ปี กระทั่งปี ค.ศ. 1961 ขายได้มากถึง 111,000 เล่ม สอ่ งสว่างใหก้ บั ชีวิต ท่านจงึ ไดก้ ล่าวถอ้ ยคำ�ถงึ สง่ิ ประวตั ศิ าสตรก์ ารขายหนงั สอื ปรัชญาชวี ติ ที่ ตา่ งๆ มากมายที่ถกู ต้ังค�ำ ถามข้ึน ไมว่ ่าจะเปน็ เรอ่ื ง ขายดีอยา่ งถล่มทลาย มีสองชว่ งเวลาดว้ ยกัน คือ ชว่ ง ความรกั การแต่งงาน การเกิด การตาย มติ รภาพ ระหว่างปี ค.ศ. 1930 - ค.ศ. 1940 ที่ผคู้ นเรม่ิ หัน อาชญากรรมและทณั ฑกรรม เวลา ความงาม ฯลฯ มาสนใจความคิดเชิงปรัชญา และชว่ งปี ค.ศ. 1960 - ค.ศ. 1970 ซ่งึ เปน็ ช่วงบปุ ผาชน หรือยคุ สมยั ของฮปิ ปี้ หลากหลายเรือ่ งราวทคี่ รอบคลมุ การใช้ชีวติ ของ ทหี่ นุม่ สาวอเมรกิ ันแสวงหาความหมายของชวี ิต ใน มนษุ ย์อย่างลึกซ้งึ ซง่ึ คำ�อธิบายของอลั มุสตาฟา ชว่ งเวลาดงั กล่าวนี้ ปรชั ญาชวี ิตสามารถขายไดม้ ากถงึ น้ี เป็นเสมอื นคัมภรี ใ์ นการน�ำ ทาง เปน็ ปรชั ญาท่มี ี 5,000 เล่มตอ่ สปั ดาห์เลยทีเดียว ลลี าไพเราะสวยงามดงั บทกวี 82
อ.ระวี ภาวิไล ภาพจาก www.manager.co.th เหตุท่ีเล่าถึงยอดขายหนังสือให้เห็นในที่ ปรชั ญาชวี ติ สรา้ งแรงบนั ดาลใจมากมายใหก้ บั นี้ ก็เพ่ือท่ีจะชี้ให้เห็นว่า หนังสือท่ีรวบรวมคำ�สอน ผคู้ นทงั้ โลก คนมชี อ่ื เสยี งทว่ั โลกตา่ งน�ำ ถอ้ ยค�ำ ในหนงั สอื เก่ียวกับเรื่องราวต่างๆ ของชีวิตเล่มนี้ ได้ถูกเปิด ไปสรา้ งสรรคผ์ ลงานตา่ งๆ รวมถงึ บทสนุ ทรพจนท์ างการ อ่านซ้�ำ แล้วซ�ำ้ เล่า จากร่นุ สู่ร่นุ มามากมายอยา่ งตอ่ เมือง ดงั เชน่ The Beatles, John F. Kennedy และ เน่อื ง ว่ากันว่าปรชั ญาชีวิตเปน็ หนังสือทีไ่ ม่เคยขาด Indira Gandhi หายจากแท่นพิมพเ์ ลยทเี ดยี ว สำ�หรับคนไทยนั้นโชคดีที่มีผู้ถอดความหนังสือ จนถึงวันน้ี หนังสือ ปรัชญาชีวิต ได้รับ เลม่ นไี้ วไ้ ดอ้ ยา่ งงดงามเปน็ ทส่ี ดุ นน่ั เปน็ เพราะการท�ำ งาน การแปลมาแลว้ ถงึ 50 ภาษา และขายไปมากกว่า แปลหนงั สอื เลม่ นเ้ี กดิ ขนึ้ จากความรกั และตอ้ งการแบง่ ปนั 10 ล้านเลม่ ใหผ้ ้อู นื่ ได้อ่าน อ.ระวี ภาวิไล ท่านเป็นนักวทิ ยาศาสตร์ท่ี นักวิชาการทางด้านปรัชญาและภาษา สนใจด้านจิตวญิ ญาณและปรชั ญาต่างๆ เมอ่ื ทา่ นไดอ้ า่ น อาราบิก เคยใหค้ วามเห็นว่า แม้ คาลิล ยิบราน จะ The Prophet ในชว่ งปี พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947) ทา่ น เขียนหนงั สอื เปน็ ภาษาองั กฤษไดอ้ ย่างดี (เพราะใช้ ไดล้ อกแตล่ ะบทลงในสมดุ เพอ่ื เกบ็ ไวอ้ า่ น จากนนั้ จงึ แปล ชวี ติ อยทู่ อ่ี เมรกิ าเนนิ่ นาน) แตว่ ธิ คี ดิ ของงานทงั้ หมด ทลี ะบทๆ ท่านเลา่ ว่า เสยี ดายทตี่ ้นฉบับหายไป จงึ ได้มี ของเขายังคงเป็นชาวอาหรับ เป็นคนเลบานอนไม่ การแปลใหม่ในภายหลัง และได้มีการตีพิมพ์เผยแพร่ใน เคยเปล่ียนแปลง และเหตุที่หนังสือเล่มน้ีขายดีน่ัน ปี พ.ศ. 2504 เปน็ เพราะหนังสือเลม่ นีส้ ั้น กระทดั รดั อา่ นงา่ ย (แต่ ปรัชญาชีวิตยังสร้างแรงสะเทือนให้กับแวดวง อาจเข้าใจไม่ง่ายนัก—กระน้ันก็ตาม มีผู้ว่าไว้ว่า ศิลปะบ้านเรามาหลายต่อหลายแขนง เช่น หม่อมน้อย ส�ำ หรบั หนงั สอื เลม่ นี้ ยง่ิ อา่ นมากกย็ งิ่ เขา้ ใจค�ำ แตล่ ะ หรือ หม่อมหลวงพันธ์เุ ทวนพ เทวกลุ ได้เคยสรา้ งละคร ค�ำ มากขน้ึ ดว้ ย) และทส่ี �ำ คญั คอื หนงั สอื ปรชั ญาชวี ติ เวทีท่ีเน้นบทพูดตามเนื้อหาในหนังสือ ในช่วงปี พ.ศ. เหมาะแกก่ ารให้เป็นของขวัญในทกุ โอกาส ไม่ว่าจะ 2531 - 2533 โดยจดั แสดงทีก่ รงุ เทพฯ เชยี งใหม่ และ ให้ค่รู ัก ให้กบั เพอื่ น ให้ญาตผิ ูใ้ หญ่ ใหเ้ นือ่ งในงาน ขอนแก่น นอกจากน้ัน ในภาพยนตรเ์ ร่ือง ชวั่ ฟ้าดินสลาย วนั เกดิ วนั ตาย และค�ำ สอนของเขาขา้ มพ้นไปจาก ท่ีหม่อมน้อยกำ�กับ ตัวละครเอกในเรื่อง คือ ยุพดี และ ความเปน็ ศาสนาลัทธใิ ดๆ ส่างหม่อง ได้อ่านหนังสือมากมาย หนึ่งในน้ันคือ The Prophet (ฉบับภาษาองั กฤษ) นอกจากนนั้ บทเพลงทวี่ า่ งของ วงพอส (Pause) ยงั ไดแ้ รงบนั ดาลใจจากบททช่ี อื่ “การแตง่ งาน” ในหนงั สอื ปรัชญาชีวติ อีกดว้ ย 83
William Shakespeare เล่าจ๊ือ, จาก ไม ์ทแอนด์ ีลเจน ์สออฟไช ่นา, ค.ศ. 1922 โดย ีอ. ีท.ซี. เวอ ์รเนอ ์ร คาลิล ยิบราน (Kahlil Gibran) นบั เปน็ กวที ย่ี ่งิ ใหญ่ Auguste Rodin ของโลก รองจากเชคสเปยี ร์ และเล่าจื้อ เขาเกดิ ในปี ค.ศ. 1883 ทเ่ี มอื ง Bsharri, Ottoman Marianna, Gibran’s sister, Empire ปัจจุบนั คอื ประเทศเลบานอน เขาต้องออกจากบา้ นเกิด painted by Khalil Gibran เมอื งนอนเนื่องดว้ ยปญั หาทางการเมือง โดยล้ีภยั พรอ้ มกบั แม่ และพี่น้องไปยังสหรัฐอเมรกิ า ในปี ค.ศ. 1895 ดว้ ยความท่ีแม่ และพอ่ เปน็ ผู้มีการศึกษาและแมเ่ ปน็ คนเก่งทางด้านดนตรี คาลลิ ยิบราน จึงไดร้ บั การสนบั สนุนใหเ้ รียนทางด้านศลิ ปะมาต้งั แต่ยัง เล็กๆ ในช่วงวัยหนุ่ม เขาไดเ้ ดินทางไปเรียนดา้ นศลิ ปะกับโรแดง ท่ีประเทศฝรงั่ เศส แล้วได้กลับมาอยูน่ วิ ยอรค์ อีกคร้งั และทีน่ ่เี ขา ได้ก่อตัง้ สมาคมนักเขยี นชาวอาหรับ ชว่ งชวี ิตของเขามชี ่วงเวลาทลี่ �ำ บากอยหู่ ลายช่วงตอน และสุขภาพกไ็ มส่ ดู้ ี เขาไดร้ บั การสนับสนนุ ทางดา้ นการเงินและ ก�ำ ลงั ใจจากเพื่อนหญงิ ทแี่ ม้ไมไ่ ด้แต่งงานเปน็ คู่กัน แตก่ ด็ แู ลกนั และกันมาตลอดชวี ติ เธอคือ Mary Elizabeth Haskell และหลัง จากหนังสอื The Prophet ตพี มิ พ์ ชีวิตเขาจึงดีขน้ึ ตามลำ�ดับ ผลงานของยิบราน มีด้วยกนั ทั้งหมด 17 เล่ม แบ่งเป็น ภาษาอาราบิก 9 เลม่ และภาษาอังกฤษ 8 เล่ม นอกจากงานเขียนแลว้ เขายังมผี ลงานดา้ นภาพเขยี น อกี กวา่ 700 รปู ทง้ั สีน�ำ้ และลายเส้น (ดรออง้ิ ) คาลิล ยบิ ราน เสยี ชีวติ ท่นี วิ ยอรค์ ประเทศสหรัฐ อเมรกิ า ในปี ค.ศ. 1931 รา่ งของเขาถกู น�ำ กลบั มาฝงั ยงั บ้านเกดิ ท่เี ลบานอน และจารึกบนหลุมศพของเขาที่อย่บู นภเู ขาทางตอน เหนือของประเทศมคี วามวา่ “ข้าพเจ้ามีชีวติ อย่เู หมือนพวกทา่ น และบดั น้ีก�ำ ลังยนื อยู่ ถัดจากท่านไป ดังน้นั จงหลับตาลงและมองยอ้ นไป ทา่ นจะไดแ้ ล เห็นข้าพเจา้ อยู่ ณ เบอ้ื งหนา้ ทา่ น” 84
ไม่มปี ระโยชน์อะไรหรอกเพื่อนเอ๋ย การที่ นี่เป็นจดหมาย 100 เราจะเป็นศัตรูกัน เราเป็นคนเชื้อชาติเดียวกัน ฉบับที่ตันส่วงอู๋ ชายชาวจีนท่ี มาจากดินแดนเดียวกัน เราควรจะรักกันไว้จึง อพยพมาอยู่เมืองไทยเขียนถึง จะถกู อย่าได้เอาเรือ่ งเลก็ นอ้ ยมากเปน็ อารมณ์ แม่ท่ีเมืองจีนในยุคสมัยที่มีการ เลย ยามคับขันเราจะได้ช่วยเหลือกันได้ ไม่มี ปิดกั้นข่าวสารเพ่ือป้องกันไม่ ให้ คนอื่นจะหวังดีต่อพวกเราคนจีนย่ิงไปกว่าคน คนจีนอพยพหนีตามไปอยู่ท่ีอ่ืน จีนด้วยกัน ไม่มีใครจะเข้าใจเรายิ่งไปกว่าพวก จดหมายท้ัง 100 ฉบับน้ีจึงถูก เรา ไมม่ ใี ครจะยอมรบั ประเพณขี องเรา มแี ตค่ น เจ้าหน้าที่คัดกรองเอกสารเก็บ หวั เราะเยาะ เวลาเราเผากระดาษเงินกระดาษ ไว้ และนำ�ติดตัวมาด้วยตอนที่ ทอง เผาธนบตั ร เผาเคร่อื งเรอื นกระดาษ เขา ตนเองอพยพออกนอกประเทศ หาวา่ เราโง่ ประเพณนี ผี้ ดิ แตเ่ ขารไู้ ดอ้ ยา่ งไรวา่ เปน็ ทมี่ าของการตพี มิ พเ์ ผยแพร่ ประเพณขี องใครถกู ของใครผดิ เขาเอาอะไรมา ท้ังหมดทั้งมวลนี้ล้วนเป็นส่วน เป็นเครื่องวัด นอกจากความคิดของเขาซึ่งจะ หน่ึงของนวนิยาย แต่ทำ�เอา ถกู หรอื ผิดกไ็ ม่รไู้ ด้ ผู้อ่านบางคนถึงกับเชื่อว่าเป็น จดหมายทมี่ ีอยจู่ ริงเลยทีเดยี ว จดหมายจากเมอื งไทย จดหมายจากเมืองไทยเป็นนวนยิ ายทบ่ี อกเลา่ เร่อื งราวของคนจนี ทอ่ี พยพมาอาศยั อยู่ในประเทศไทย ช่วงหลังสงครามโลกคร้ังท่ี 2 เน้ือเรือ่ งจึงสะทอ้ นความ คดิ ของคนจีนอยูใ่ นเมืองไทย ผู้เขียนเล่าโดยใช้รูปแบบ การเขยี นจดหมายถึงมารดาในบ้านเกิด จากเนื้อหา ในจดหมายทง้ั ร้อยฉบับ เราจึงไดเ้ ห็นตงั้ แต่ความยาก ล�ำ บากและการต่อสดู้ ้นิ รนเพื่อเอาชีวิตรอด ครอบครวั และสภาพสังคมไทยในเวลานน้ั 85
สง่ิ ทโี่ ดดเด่นในนวนยิ ายเร่ืองนีค้ อื การแสดง ตอ่ มาพมิ พ์รวมเล่มครัง้ แรกเมือ่ ปี พ.ศ. 2513 โดย ใหเ้ ห็นถึงวิถีชวี ติ ของพอ่ คา้ เลก็ ๆ ชาวจีนท่ีพ�ำ นักอย่สู �ำ สำ�นักพมิ พแ์ พร่พิทยา ได้รับรางวลั วรรณกรรมดีเดน่ เพ็งไดอ้ ย่างละเอียด กจิ วัตรประจำ�วัน บ้านเรอื นท่ีพัก จากองคก์ ารสนธสิ ญั ญาปอ้ งกันเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ อาศยั สายสมั พนั ธเ์ ครอื ญาติหรอื ระหว่างชาวจนี ดว้ ย (ส.ป.อ.) หรอื รางวลั ซีโต้ เม่อื ปี พ.ศ. 2513 ได้รับการ กันเอง มีชีวติ ชีวา พรอ้ มทัง้ สอดแทรกแงม่ มุ หลาย คดั เลือกใหเ้ ป็นหนงั สอื อา่ นนอกเวลาของนกั เรยี นมธั ยม อย่างท่ีแหลมคม ไม่เพียงแต่เป็นเรื่องของการดิน้ รน ปลาย ได้รับการแปลเปน็ ภาษาตา่ งประเทศถงึ 10 ภาษา ตอ่ สู้เพ่ือด�ำ รงชีพอยา่ งสบายเท่าน้นั ในเรือ่ งนีย้ ังมีการ และเป็น 1 ใน 100 เรอื่ งดีท่คี นไทยควรอา่ น รวมทั้งเคย เลา่ วธิ กี ารแสดงความรักตอ่ กนั ของหนมุ่ สาวชาวจีน ดัดแปลงเปน็ ละครโทรทัศนเ์ ม่ือในปี พ.ศ. 2525 ทาง ในยคุ สมยั นน้ั ซึ่งสงั คมยงั ไมเ่ ปดิ กว้างเหมอื นกับตอน ช่อง 7 สี แสดงโดย ปัญญา นิรนั ดร์กลุ และลิขติ น้ี ไปจนถึงการแตง่ งานและสร้างครอบครวั ข้อสงั เกต เอกมงคล ของสว่ งอู๋ ตวั ละครหลกั ของเร่ืองทมี่ ตี ่อสง่ิ ทเ่ี ขาพบเจอ โบตัน๋ ผูเ้ ขียน เคยเล่าวา่ “ตอนแรกผอู้ า่ น ชวนใหข้ บคิดตอ่ ได้ เชน่ การพ่ึงพาโชคลาภมากกว่า นกึ วา่ ดิฉันเป็นผชู้ าย เนอ่ื งจากตอนเขยี นจดหมายจาก การทำ�งานหนักของคนไทยซึง่ ตา่ งจากชาวจีนอย่าง เมอื งไทย ดฉิ นั ใช้สรรพนามบรุ ษุ ที่ 1 และกเ็ ปน็ ผ้ชู าย เขา เจา้ หน้าทีข่ องรฐั ทมี่ ักจะหาชอ่ งทางเอาเปรยี บคน ด้วย เพราะถือวา่ การเป็นนกั เขยี นน่ี เราไม่ได้เขียนให้ ต่างดา้ วเชน่ เขาเสมอ ทศั นคติท่สี ะท้อนความไม่เทา่ หญิงหรอื ชายอา่ น แต่เขียนให้คนอา่ นซ่งึ จะเป็นเพศไหน เทียมกนั ระหวา่ งหญงิ ชาย รวมทั้งความรสู้ กึ ว่าถูกดูถูก กไ็ ด้ และแฟนนักอ่านของดิฉันก็เป็นผ้ชู ายเยอะมาก อาจ จากคนไทยดว้ ยวธิ กี ารต่างๆ เป็นเพราะดฉิ นั เขยี นเรอื่ งประเภทที่ชอื่ เรือ่ งหนักๆ เช่น นวนยิ ายเลม่ นี้ พิมพค์ รงั้ แรกในนิตยสารสตรี เหยอ่ื โฉด อเวจี ฯลฯ ...อยา่ งจดหมายจากเมอื งไทย ที่ สาร ช่วงปี พ.ศ. 2511 - 2512 และได้รบั ความนยิ ม แปลได้หลายภาษา ดิฉันเข้าใจเลยว่าท�ำ ไม เนอ่ื งจากเปน็ เปน็ อย่างมาก แมว้ า่ จะมเี สียงวิจารณ์วา่ เป็นเร่อื งที่ ตัวแทนของความรสู้ ึกของคนทีอ่ พยพมาจากประเทศที่ สร้างความแตกแยกระหว่างคนจนี กับคนไทย แต่เมอ่ื มีวฒั นธรรมเกา่ แก ่ ความรสู้ ึกของผคู้ นเหล่าน้ีจะตา่ งกบั อา่ นจบ จะพบว่า จดหมายจากเมืองไทยชว่ ยใหผ้ ู้อา่ น เดก็ รนุ่ ใหมท่ ีเ่ ห็นว่าการอพยพเป็นเรือ่ งสนกุ ไปเรียน ไป เข้าใจพืน้ ฐานความคดิ จิตใจ วฒั นธรรมของคนจีนใน หาประสบการณ์ แต่คนอพยพเหล่าน้ัน เขาอพยพด้วย เมอื งไทย และคนไทย เจ้าของแผ่นดินมากขึน้ ความจำ�เป็น ความรสู้ ึกจงึ เป็นสากล แทบทกุ สว่ นของ โลกมีการอพยพ ฉะนั้น เม่ือน�ำ มาแปลเปน็ ภาษาตา่ ง ประเทศแล้วเขาก็จะเข้าใจ” ภาพจาก www.khaosod.co.th โบตั๋น ผูเ้ ขยี น เปน็ นามปากกาของ สภุ า สิริสงิ ห ศิลปิน เ ิปดปูม ีชวิต “โบต๋ัน” ูผ้เขียน “ทองเ ้นือเก้า”แห่งชาติ พ.ศ. 2542 กอ่ นหน้านมี้ ีผลงานเขียนเร่ืองสน้ั ลงในนติ ยสาร คอลัม ์น ๊บุกสโต ์ร ู้ผส่ือข่าวหรรษาหลายฉบับมาก่อน ตงั้ แต่ พ.ศ. 2507 เป็นต้นมา นอกจากเป็นนกั เขียนเรอ่ื งสั้น นวนิยาย ยงั เป็นนักแปล วรรณกรรมเยาวชน นามปากกา ปยิ ตา วนนันทน์ รายชือ่ หนงั สอื เล่ม อน่ื ๆ ท่ีมีชอื่ เสียง ไดแ้ ก่ ผหู้ ญิงคนนน้ั ช่อื บญุ รอด ตะวนั ชงิ พลบ ไผ่ต้องลม ทองเน้ือเกา้ เกิดแต่ตม ตราไวใ้ นดวงจติ นวลนางข้างเขียง ดว้ ยสองมือแมน่ ีท้ ีส่ ร้างโลก สุดแต่ใจจะไขวค่ วา้ กวา่ จะร้เู ดยี งสา 86
เด็กกระปอ๋ ง จๆู่ คุณป้าศลิ ปนิ คอ่ นขา้ งหลุดโลกนาม มนั เปน็ เรื่องเหลวไหลทลี่ ูกคิด ว่า แบรต์ ้ี บาร์โทลอตตี้ กไ็ ดร้ บั พัสดกุ ลอ่ งโตมา วา่ ลูกจะเปน็ อย่างอน่ื ไม่ได้ เขาไม่ ถงึ บา้ น เมอื่ เปิดกระปอ๋ งออกมาดู เธอกพ็ บเดก็ ไดผ้ ลติ ลูกออกมาเช่นนี้ เขาส่งั สอน คนหน่ึงที่ไดร้ บั การผลติ โดยโรงงานและอัดแน่น และอบรมใหล้ กู เปน็ อย่างนต้ี ่างหาก มาในกระปอ๋ ง ซึ่งมไี ว้ขายส�ำ หรับผู้ต้องการมีลูก เม่ือตอนชว่ งสดุ ทา้ ยของขบวนการ ท่ีเรียบร้อยแบบส�ำ เรจ็ รูป แตป่ ัญหาคอื เธอไมไ่ ด้ ผลิต คราวน้ีคิตตี้จะจดั การสั่งสอน ฝกึ อบรมลกู ใหม่ อะไรทีท่ างโรงงาน เปน็ คนส่งั เดก็ กระปอ๋ งคนนีม้ านนี่ ะ... ทว่าเมอ่ื สอนลูกไวจ้ นเคยชนิ คิตตี้จะสอน ได้เลี้ยงคอนราด คุณป้าบารโ์ ทลอตต้ี พบว่าชีวิต ใหม่ ใหล้ ูกชนิ กบั ส่ิงใหม่ เธอเต็มไปดว้ ยความสุขและมชี วี ิตชีวา ดงั นั้นเม่อื ทางโรงงานสง่ จดหมายมาเตอื นวา่ สง่ เด็กมาผิด Konradoder Das Kind aus ท่ีและตอ้ งการรับคืน คณุ ปา้ และนายเอกอน พอ่ der Konservenbcü hse หรอื Konrad or บุญธรรมของคอนราด รวมถึงหนนู อ้ ยคติ ต-ี้ จอม the Child out of the Tin หรอื ท่ี อำ�ภา โอตระกลู แปลไว้เปน็ ภาษาไทยอยา่ งเขา้ ใจ แก่นเซย้ี ว เพ่อื นนกั เรยี นและเพอ่ื นบ้านของ งา่ ยและเห็นภาพคอื “เด็กกระป๋อง” นนั้ คอนราดจึงชว่ ยกันหาวธิ ที ่จี ะไม่ต้องคืนคอนราด พมิ พ์ครง้ั แรกเมือ่ ปี ค.ศ. 1975 ดว้ ยภาษา ให้กบั โรงงาน ด้วยการสง่ั สอนคอนราดใหไ้ ม่ตอ้ ง เยอรมัน ต่อมาอกี 4 ปี คอื ในปี ค.ศ. 1979 เช่อื ฟังคำ�สงั่ ของโรงงาน และเรยี นรูค้ วามซกุ ซน หนงั สือเลม่ น้ี ไดร้ ับรางวลั Mildred L. และผดิ แผกไปจากเด็กกระปอ๋ งท่วั ไป ทสี่ ดุ แล้ว Batchelder Award คอนราดสามารถเปลยี่ นตัวเองไดท้ ันการณท์ �ำ ให้ เขาไมต่ อ้ งตกไปอยใู่ นมือของพ่อแม่ใหม่ 87
ภาพจาก uk.wikipedia.org Publishers ‘Etinger’ ดว้ ยความลมุ่ ลึกในเนื้อหาทด่ี ูเหมอื นจะastridlindgrenmemorialaward.wordpress.comภาพจาก ครสิ ทีเนอ เนอสลงิ เงอร์ (Christine เปน็ เร่อื งสนุกอ่านเพลินๆ แตเ่ มือ่ พนิ จิ พเิ คราะห์ Nöstlinger) เปน็ ชาวออสเตรยี เกดิ ท่ีกรงุ เวยี นนา ดแู ลว้ จะเห็นได้วา่ ผ้เู ขยี นสามารถเข้าถงึ ความ© Illustrations: Bjöm. Ingrid Vang Nyman. Ilon Wiklandในปี ค.ศ. 1936 เธอเคยเลา่ ว่า ในวัยเยาวน์ น้ั เธอ รู้สกึ ของเด็ก ความซุกซนและความสนุกสนานใน เปน็ เดก็ ทีด่ อ้ื ร้นั และข้ีโมโห เมอ่ื จบชน้ั ไฮสคูลเลอื ก วัยเดก็ ได้อย่างนา่ สนใจ การเขียนถึงพฤติกรรมภาพจาก en.wikipedia.org เรยี นต่อด้านศลิ ปะทางด้านกราฟกิ อารต์ ท่ี The เดก็ เรียบร้อยในความเป็นคอนราด เดก็ กระป๋องHans Christian Andersen AwardAcademy of Applied Arts in Vienna หลังจาก นั้น นอกจากเด็กจะอา่ นได้สนุก มแี ก๊กชวนข�ำ แลว้ เรยี นจบเธอท�ำ งานด้านกราฟกิ อยูส่ กั ระยะหนึ่ง หลัง ส่งิ ที่ผูใ้ หญ่ไดร้ ับนอกเหนอื จากการอา่ นเพ่อื ความ จากนัน้ จึงเร่มิ หันมาเอาดีทางงานเขยี นหนงั สือ โดย เพลดิ เพลินแลว้ หนังสือเลม่ นย้ี ังชวนให้ได้ตระหนกั หนงั สอื เล่มแรกของเธอเป็นหนังสอื ส�ำ หรับเดก็ ท่เี ธอ ถงึ ความสดใสของวัยเยาวม์ ากกว่าจะยัดเยยี ดความ เขยี นภาพประกอบเอง ชื่อเรอื่ ง Die feuerrote สำ�เรจ็ รปู แบบท่ผี ้ใู หญ่ตอ้ งการไวใ้ นตวั เด็ก Friederike ตีพมิ พใ์ นปี ค.ศ. 1970 และไดร้ บั การ เพราะความสนกุ ของเนอื้ หาดังท่ีว่านน่ั เอง แปลเปน็ ภาษาองั กฤษในปี ค.ศ. 1975 (Fiery หนังสือเล่มน้ีจงึ ได้มีการสรา้ งเปน็ ภาพยนตรแ์ ละ Frederica) ออกฉายในเดือนกรกฏาคม ค.ศ. 1983 (ภาษา ผลงานสว่ นใหญ่ของเนอสลงิ เงอรน์ ้ัน เป็น เยอรมันตะวันตก) โดยผกู้ ำ�กบั ทช่ี อ่ื Claudia งานวรรณกรรมส�ำ หรับเดก็ และวัยรุ่น นอกจากนน้ั เธอยังเขียนบทโทรทศั น์ วทิ ยุ และเขยี นบทความให้ Schröder กบั หนงั สอื พิมพอ์ กี ด้วย โดยเนน้ งานเก่ยี วกบั เดก็ เปน็ สำ�คญั โดยแตล่ ะเรอื่ งท่เี ขยี นน้นั เธอให้ความ Astrid Lindgren Memorial Awards ส�ำ คญั ตอ่ ประเด็นล่อแหลมต่างๆ เชน่ การเหยียดผิว อาชญากรรม การโดดเดีย่ วตัวเอง เป็นต้น 88 เนอสลิงเงอร์ เป็นหนึง่ ในสามบคุ คลของ โลกท่ไี ดร้ ับรางวัลใหญท่ างด้านวรรณกรรมถงึ สอง รางวลั ดว้ ยกัน นน่ั คอื รางวัล Astrid Lindgren Memorial Awards จาก Swedish Arts Council ในปี ค.ศ. 2003 ซึ่งนบั เปน็ รางวัลทยี่ งิ่ ใหญ่ในโลก วรรณกรรมสำ�หรับเดก็ และรางวลั Hans Christian Andersen Medal ในปี ค.ศ. 1984
ผมเห็นรูปคณุ ทีป่ กหลงั หนังสือ โตขน้ึ ผมอยากเปน็ นกั เขยี นหนงั สอื มชี อ่ื เสียงและมีเคราอยา่ งคณุ บา้ ง ผมสง่ รปู มาใหค้ ณุ ด้วย ถา่ ยไว้ตงั้ แต่ปี ทแี่ ลว้ ตอนนี้ ผมของผมยาวขน้ึ แลว้ นะฮะ ในอเมริกามเี ด็กอยูเ่ ป็นลา้ นๆ คน คุณจะรไู้ ดอ้ ยา่ งไรวา่ คนไหนคอื ผม ถ้าผมไม่ส่งรูปมาใหค้ ณุ ดู จดหมายจากเดก็ ชายชา่ งฝนั หลังจากครูสั่งใหท้ �ำ รายงาน นีเ่ ปน็ หนังสอื ท่เี ลา่ เรือ่ งผ่านรปู แบบ เกี่ยวกบั นักเขียน เด็กชาย ลหี ์ บอททส์ เริม่ ตน้ การเขียนจดหมายอกี เร่อื งหนง่ึ แตน่ า่ รกั ชนะเลิศตรงทเ่ี ป็นจดหมายซ่งึ เขยี นโดยเดก็ เขยี นจดหมายถงึ เฮนชอว์ นักเขียนทเ่ี ขา ป.6 คนหนง่ึ ทเ่ี ขยี นถึงนกั เขียนคนโปรดของ ชน่ื ชอบ พร้อมทั้งต้ังค�ำ ถามยาวเหยียด เขา ด้วยสำ�นวนยยี วนกวนโอ๊ยที่สดุ อย่างท่ีเดก็ นนั่ ท�ำ ใหเ้ ดก็ ชายไดร้ ับจดหมายตอบที่มคี �ำ ถาม ผ้ชู ายผู้โหยหาความรกั และไมม่ ีเพื่อนคนหน่งึ กลบั มาบา้ ง คำ�แนะน�ำ ใหห้ ดั เขียนบนั ทึกทำ�ให้ พงึ เป็นเลยทีเดียว เดก็ ชายผู้มคี วามฝันอยากเปน็ นักเขียนเรม่ิ ตน้ หดั เขยี นอยา่ งจรงิ จงั เปน็ ครั้งแรก และพฒั นา จากบันทกึ (ในรปู แบบของจดหมาย) กลายเป็น งานเขียนเกย่ี วกบั พอ่ แล้วสง่ เขา้ ประกวดในทีส่ ุด 89
ภาพจาก www.beverlycleary.com นกั อา่ นชาวไทยหลายคนนา่ จะรจู้ ัก บีเวอรล์ ี บเี วอรล์ ี เคลยี รี (Beverly Cleary) เคลยี รี ผเู้ ขยี น ผา่ นวรรณกรรมเยาวชนท่มี ตี ัวละครเด่นชุด เกดิ เมือ่ วนั ท่ี 12 เมษายน ค.ศ. 1916 ทแี่ มก ราโมนา นนั่ ท�ำ ใหม้ ีจดหมายที่เดก็ ๆ หลายพันคนเขยี นถึง มินนว์ ิลล์ รฐั โอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมรกิ า เธอตลอดระยะเวลา 34 ปี และเป็นแรงบันดาลใจจนกลาย เธอใช้ชีวติ ชว่ งแรกในชมุ ชนเลก็ ๆ ทีไ่ ม่มีห้อง เป็นหนงั สอื จดหมายจากเดก็ ชายช่างฝนั (Dear Mr. สมุด แตแ่ มข่ องเธอซงึ่ เป็นบรรณารกั ษ์มีส่วน Henshaw) เลม่ นี้ อยา่ งมากในการหาหนงั สือดๆี มาใหเ้ ธออ่าน หนงั สือแบง่ ออกเปน็ 2 รูปแบบ คือ การเขียน หลังเรียนจบทว่ี ทิ ยาลยั Chaffey และ จดหมาย (จริงๆ) ถงึ นกั เขียนคนโปรดของเดก็ ชาย ลหี ์ มหาวทิ ยาลัยวอร์ชิงตนั ในซแี อตเทลิ เธอ บอททส์ และการเขียนบันทึกในรปู แบบของจดหมาย ทำ�งานเปน็ บรรณารักษ์ซึง่ เป็นแรงบนั ดาลใจ (หลอกๆ) ซงึ่ เดก็ ชายท�ำ ตามคำ�แนะนำ�ของนกั เขยี นคน ใหเ้ ขียนเร่ืองส�ำ หรบั เด็ก โปรด ด้วยลีลาการเขียนแบบเด็ก ทำ�ใหอ้ ่านงา่ ย ขณะ เธอเปน็ หนึง่ ในนักเขียนอเมรกิ นั ท่ี เดียวกนั กเ็ ปยี่ มดว้ ยความรู้สกึ เย่ยี งเดก็ คนหน่ึงท่พี อ่ แม่แยก ประสบความส�ำ เรจ็ มากท่สี ดุ จากวรรณกรรม ทางกนั พึงไดร้ บั แต่ถึงอย่างนนั้ การได้ท�ำ ตามความฝนั ใน สำ�หรับเดก็ โดยมยี อดจำ�หน่ายหนงั สอื กวา่ การเปน็ นักเขียนทลี ะนอ้ ย ไดเ้ ห็นพัฒนาการในการเขียน 91 ล้านเล่มท่ัวโลก มผี ลงานเปน็ ท่ีรจู้ กั กันดี ของเด็กชายพร้อมๆ กบั ความภูมอิ กภมู ใิ จทท่ี �ำ ตามความ อยา่ งเรอ่ื ง “เฮนรี่ ฮกั กน้ิ ส์” และ “ราโมนา ฝนั ได้สำ�เร็จนั้น ช่างเต็มไปดว้ ยความสุข และการยอมรับ ควมิ บ้”ี มีหนังสือซง่ึ ได้รบั การแปลเป็นภาษา เหตุผลของพอ่ และแม่มากข้ึนก็ทำ�ใหเ้ ดก็ ชายเตบิ โตขึน้ ไป ไทยมากมาย อาทิ ราโมนารักพี่ (Beezus พร้อมกนั and Ramana) ราโมนารักแม่ (Ramona หนงั สือไดร้ บั รางวัลหนังสือยอดเยีย่ มประจำ�ปี and Her Mother) ราโมนารักพอ่ (Ramona 1983 ของวารสาร School Library Journal หนังสอื and her Father) ราโมนากล้าหาญ ดีเด่นประจ�ำ ปี ค.ศ. 1983 ของหนงั สอื พิมพน์ วิ ยอรค์ ไทมส์ (Ramona the Brave) ราโมนาจอมย่งุ ชนะเลศิ รางวลั ครสิ โตเฟอร์อะวอร์ด ประจ�ำ ปี ค.ศ. 1983 (Ramona the Pest) จินตนาการชา่ งฝนั ของ หนังสอื เกยี รติยศประจำ�ปี ค.ศ. 1984 ของนติ ยสารฮอร์ เอมลิ ่ี (Emily’s Runaway Imagination) นบ๊คุ หนงั สือรางวัล Commonwealth Silver Medal ซ็อกส์...ลูกแมวข้ีงอน (Socks) ฯลฯ ประจ�ำ ปี ค.ศ. 1984 และชนะเลศิ รางวัลนิวเบอรี ปี ค.ศ. 1984 สำ�หรบั ฉบบั ภาษาไทย แปลโดย นวพร พายพกั ตร์ พร้อมภาพประกอบสวยงามฝีมอื พอล โอ. เซลนิ สกี้ จัด พมิ พ์โดยสำ�นกั พิมพ์แพรวเยาวชน พิมพค์ ร้งั แรกเมือ่ พ.ศ. 2546 90
นผสู้างอนนวใลหก้นับกมบวนิ ลแมว ในหนังสือนา่ รกั เรอื่ งนี้ มีทั้งลูกนก เธอเปน็ นกนางนวลและตอ้ ง ท่ีอยากเปน็ แมว แมวทพี่ ดู ภาษามนษุ ย์ไดแ้ ต่ ดำ�เนินชวี ติ แบบนกนางนวล แสร้งทำ�เปน็ ไม่รู้ และกวสี ดุ เทเ่ พยี งคนเดียว เธอจะบินได้ ถ้าบินไดเ้ มอื่ ใด ซง่ึ แมวเลอื กท่จี ะเปดิ เผยความลับของมัน โชคดี ฉันแน่ใจวา่ เธอจะมคี วามสขุ ทั้งหมดน้รี วมกนั อยู่ในหนังสอื แปลจากภาษา และในตอนนั้น ความรู้สกึ ของเธอ สเปนเลม่ น้ี หลยุ ส ์ เซปุลเ์ บดา ผเู้ ขยี นเลา่ ทีม่ ตี ่อพวกเรา และความรูส้ ึกของเรา วธิ ีการหัดบนิ ของนกน้อยโดยแทรกปรัชญา ท่ีมตี ่อเธอจะย่งิ ทรงพลัง ชีวิตนา่ คิดไวอ้ ย่างแนบเนยี น เป็นวรรณกรรม ท่ีมากสาระ มแี ง่คดิ คมคายและนา่ สนใจ อา่ น และงดงามย่งิ ขึน้ ได้สนกุ ท้ังเดก็ และผู้ ใหญ่ สมกับท่ีจ่วั หัวไวว้ ่า เพราะเปน็ ความรกั ระหว่าง เป็นวรรณกรรมเยาวชนทีเ่ หมาะสำ�หรับผอู้ ่าน ส่ิงมชี วี ติ ทีแ่ ตกต่างกนั ส้นิ เชิง อายุ 8 - 88 ปี เร่ืองราวของลกู นกนางนวลทก่ี ำ�พร้าแม่ เพราะ แมน่ กถกู คราบน้ำ�มนั ดบิ ท่ีรวั่ จากเรอื เป้อื นขนจนบนิ ไม่ได้ กอ่ นตาย แมน่ กได้ฝากไข่ไวก้ บั แมวทา่ เรือ ชอ่ื “ซอร์บาส” ซอรบ์ าสใหส้ ญั ญาว่าจะฟกั ไข่ เลี้ยงและสอนลกู นกใหบ้ ิน ฝูงแมวแหง่ ท่าเรือเมืองฮมั บรู ก์ ได้ช่วยกนั เลี้ยงนกนอ้ ยท่ี ตั้งชื่อใหว้ า่ “โชคดี” จนโตพอจะหดั บิน แตก่ ารบินไม่ใช่ ธรรมชาติของแมว มวลแมวจงึ ต้องหาวิธกี ารสอนใหน้ ก บนิ จนไดร้ บั ความช่วยเหลือจากมนุษย์ 91
หากเทียบกับวรรณกรรมเร่ืองอนื่ ที่มี หนังสอื เล่มนี้ จัดพิมพเ์ ปน็ ภาษาไทย ตัวละครเอกเป็นนก อยา่ ง โจนาทาน ลฟิ วงิ สตัน โดยส�ำ นักพมิ พผ์ เี ส้ือ ซง่ึ พมิ พอ์ อกมาอยา่ งบ้าคลั่ง นางนวล ของริชาร์ด บาก และครฑุ นอ้ ย ของ หลายเวอร์ช่ัน ทงั้ แบบปกอ่อน และปกแข็ง โดย คอยนชุ แลว้ อาจมคี วามเหมือนร่วมกันตรง ปกแข็งมีถึง 3 ขนาด คือ เล่มเล็ก ขนาด 12 x 16 ประเด็นของการเรยี นรแู้ ละคน้ หาความเปน็ ตัวตน เซนตเิ มตร ส�ำ หรบั การพกพา เลม่ กลาง ขนาด ซ่ึงในทีน่ ี้คอื ความเป็นนกนางนวล และเรือ่ งราว 14 x 19 เซนตเิ มตร ส�ำ หรับอา่ นทว่ั ไป และเล่ม ท่เี กย่ี วกบั ความพยายามบนิ แตค่ วามแตกต่างท่ี ใหญ่ ขนาด 15 x 23 เซนตเิ มตร ซึง่ จะมขี นาด ทำ�ให้นางนวลกบั มวลแมวผูส้ อนใหน้ กบินมีความ อักษรใหญก่ ว่าปกติ สำ�หรับเด็กและคนชรา โดยมี โดดเดน่ ไมเ่ หมือนเรื่องไหนกค็ ือ ความสมั พันธ์ รปู ลายเสน้ ประกอบสวยงาม มชี วี ติ ชวี า ระหว่างเหล่าแมวทา่ เรือและลกู นกนางนวล ซงึ่ นบั ฝีมอื ของ เฉลิมชาติ เจรญิ ดยี ่งิ วา่ เป็นความรัก ความผกู พนั ระหว่างสิ่งมีชีวติ ตา่ ง เดินเข้ารา้ นหนงั สอื แลว้ สายพันธุ์ท่ีงดงามท่ีสุด โปรดอยา่ มนึ เลือกซอ้ื ขนาด ความน่ารักอกี ประการหนง่ึ ของเรอ่ื งน้คี ือ ทเ่ี หมาะสมกบั คณุ ก็แล้วกัน ! ภาพจาก www.biblioasturias.comการขอความชว่ ยเหลอื ในการสอนบินจากมนุษย์ Photographer : Daniel Mordzinskiและมนษุ ยผ์ ้ถู กู เลอื กคือมนุษย์ทถี่ ูกเรยี กวา่ “กว”ี ภาพประกอบโดย เฉ ิลมชา ิต เจริญ ีด ่ยิงและเหตุผลเลอื กกวีนั้น คือ เม่อื แมวอย่างซอรบ์ าส ได้ฟังถ้อยค�ำ ไพเราะทกี่ วีอ่านแลว้ ทำ�ใหม้ นั เช่อื วา่ เขาใช้คำ�พูดบนิ ได้ ! กลา่ วได้ว่า หลุยส ์ เซปุล์เบดา เปน็ ผรู้ ิเรม่ิ การ สรา้ งเคา้ โครงเรอื่ งและนำ�เสนอแนวคิดส�ำ คญั ท่ี ไมซ่ �ำ้ แบบ เปน็ นกั เล่าเรอ่ื งตวั ยงทีใ่ ชภ้ าษาเรยี บ ง่ายและชัดเจน เพอื่ หลกี หนีรปู แบบการเขยี นทีฝ่ ืน ธรรมชาติ เลี่ยงการตีความทางปรชั ญาตา่ งๆ และ ความซับซอ้ นตามรูปแบบของงานวรรณคดี ถือว่า เขาเปน็ นักเขยี นแห่งศตวรรษท ่ี 20 ผู้มีเสน่หอ์ ยา่ ง ยงิ่ คนหนง่ึ หลุยส์ เซปลุ ์เบดา (Luis Sepulveda) เกดิ ทีเ่ มอื งโอบาเย ประเทศชิลี เมื่อ ค.ศ. 1949 ออกเดินทางท่องเทยี่ วตงั้ แตอ่ ายุยงั น้อย หนงั สือเล่มแรก ตีพิมพเ์ มื่อเขาอายุเพยี ง 20 ปี ถกู จำ�คุกละล้ภี ยั เผดจ็ การทหารภายในประเทศ ปกั หลกั อยู่ทฮ่ี มั บรู ์กใน ค.ศ. 1980 ต่อมาตงั้ รกรากในสเปน เขาเป็นนกั เขียน นวนิยาย นักเลา่ นทิ าน นกั สรา้ งภาพยนตร ์ นกั บนั ทกึ การเดินทาง หวั ขอ้ ใน งานเขียนของเขามหี ลากหลายแนวเห็นไดช้ ดั ตัง้ แตเ่ ร่อื งสิง่ แวดลอ้ ม การ ผจญภัย นวนิยายแนวมดื แนวสบื สวนสอบสวน แนวระทกึ ใจ นิทานส�ำ หรับ เดก็ บันทกึ การเดินทาง และความมุ่งม่ันแห่งอุดมการณ์ มีผลงานอน่ื เลม่ ๆ อาทิ ชายชราผอู้ ่านนิยายรัก บนั ทึกของเปโดร์ นาดเิ อ ฯลฯ 92
ประค�ำ ลกู โอค๊ เดก็ พกิ ารเหลา่ นี้ ประคำ�ลูกโอ๊ค มักอายไุ มย่ นื เปน็ วรรณกรรมแปล เลา่ เรอื่ งราว จะตายเมื่ออายุ อยใู่ นวยั รนุ่ เสมอ ของเดก็ พิการทไี่ ปค่ายฤดรู อ้ น ทีแ่ ม้ ธรรมชาตกิ �ำ หนด จะพบกับอปุ สรรคเพราะความพิการ ไวอ้ ย่างน้นั ทางรา่ งกายแตพ่ วกเขาไม่ท้อแทท้ ่ี จะสร้างความทรงจ�ำ ประทบั ในการ มาคา่ ยครั้งนี้จึงรวมกล่มุ ชว่ ยกนั เกบ็ ลูกโอ๊คมาร้อยเปน็ สรอ้ ยคอและเรียก กลุม่ ของตนเองว่าประคำ�ลูกโอ๊ค จนมันกลายเป็นตวั แทนความทรงจำ� ของคืนวันดีๆ เหล่าน้ันท่ีหลงเหลอื อย่แู มว้ ่าเวลาจะผ่านไป นานแค่ไหนก็ตาม 93
การน�ำ เด็กพกิ ารไปสัมผสั ธรรมชาติ และใชช้ ีวิต ภาพจาก tpt490.wix.com เรยี นร้สู ิง่ ต่าง ๆ รอบตัวเขา ไมว่ ่าจะในรูปแบบใดก็ตาม จะท�ำ ใหเ้ ด็กพิการไดร้ ู้จกั สง่ิ มชี ีวิตอน่ื ๆ นอกเหนอื จากตัว รอน โจนส์ (Ron Jones) เกิดเมอ่ื ปี เขา การได้ตอ่ สู้กบั ธรรมชาตจิ ะทำ�ให้เดก็ พกิ ารไดต้ ระหนกั ค.ศ. 1941 ทีป่ ระเทศสหรัฐอเมริกา จบปรญิ ญา ว่า ธรรมชาติได้ใหพ้ ลังอันย่ิงใหญใ่ นตวั เดก็ พิการ ทจ่ี ะ โทดา้ นการศึกษาจากมหาวทิ ยาลัยสแตนฟอรด์ ต่อสู้กบั ตนเองและสงิ่ อื่นๆ การเหน็ ความงดงามของ ภายหลังเกษยี ณจากศูนยเ์ จเนต็ โพเมอรอย ธรรมชาติ จะท�ำ ใหเ้ ขาเหน็ ความสวยงามในตวั เขา ทง้ั นี้ (ศูนยฟ์ ้นื ฟผู ้พู ิการซานฟรานซิสโก) ซง่ึ เขาสอน เพราะเขาเป็นส่วนหน่ึงของธรรมชาต ิ โลกธรรมชาติจะ การละครและกฬี าใหแ้ กผ่ พู้ ิการทางรา่ งกายและ เปน็ ตวั ดึงใหเ้ ดก็ พกิ ารนนั้ กา้ วพน้ ออกจากโลกแคบๆ ที่ จิตใจมาเป็นเวลานานถึง 30 ปีแลว้ ปจั จบุ นั เขา มแี ตต่ ัวของเขาเพียงล�ำ พัง มคี วามสขุ ในการเขยี น รวมทั้งสอนบทกวแี กผ่ ู้ ประคำ�ลูกโอ๊ค เล่มนีจ้ ึงถือไดว้ ่าเป็นงาน พกิ ารทางจติ และฝกึ ทมี บาสเกตบอลใหห้ ลานๆ วรรณกรรมชิน้ เยยี่ ม ที่จะชว่ ยเป็นก�ำ ลังใจให้กบั ผ้ทู ก่ี �ำ ลงั ลา่ สุด รอนเปน็ นักรอ้ งทบ่ี อกเลา่ เร่ืองราวเกย่ี ว รู้สกึ ท้อแท้ สนิ้ หวงั ไรค้ ่า ด้วยเรอื่ งราวชีวิตของกลมุ่ กับชีวิต เขาท�ำ งานรว่ มกับนักเต้นพกิ ารและนัก เดก็ พิการกลุ่มนี้ ที่เป็นสอื่ สะทอ้ นให้เห็นว่าตน้ ทุนชวี ติ ดนตรที ี่มีชอ่ื เสียงอกี หลายคน ของพวกเขานนั้ มีมากนอ้ ยเพียงไร อย่าว่าแตจ่ ะมีให้ครบ ผลงานหนังสืออื่นๆ อาทิ Kids Called เหมือนคนทวั่ ไปเลย มนั ตดิ ลบตั้งแตท่ พ่ี วกเขาลืมตาดู Crazy ได้รบั การเสนอชือ่ เข้าชิงรางวลั พลู ิตเซอร์ โลกเสยี ด้วยซ�ำ้ Say Ray เร่ืองของชายพกิ ารที่ถกู ลักพาตัวไป ประคำ�ลกู โอค๊ หรอื The Acorn People เมก็ ซโิ ก ได้รบั รางวัลหนงั สอื แหง่ ปีของอเมรกิ า เขยี นขึ้นจากประสบการณ์จรงิ ขณะเปน็ ทป่ี รกึ ษาคา่ ย The Wave ได้รบั การแปลไปกว่า 23 ภาษา เดก็ พิการ ของ รอน โจนส์ นักเขยี น นักการศึกษาและ ใช้เป็นหนงั สอื ประกอบการสอนในโรงเรียนท่ี นักเล่าเรอ่ื ง ตีพมิ พค์ รั้งแรกเม่อื ปี ค.ศ.1976 ไดร้ ับรางวัล เยอรมันและอสิ ราเอลและไดร้ ับการดดั แปลงเป็น หนงั สือคริสเตยี นแหง่ ปี (Christian Book of the Year) ภาพยนตรส์ ารคดี และได้รบั การดัดแปลงเป็นละครโทรทศั นเ์ มื่อปี 1981 . ฉบบั ภาษาไทย แปลโดย มนันยา ด้วยการใชภ้ าษาเรียบงา่ ย สะทอ้ นเรือ่ งราวของ เดก็ พิการในรปู แบบตา่ งๆ สามารถรอ้ ยเรยี งเรือ่ งราว ออกมาได้อยา่ งกระชบั สอดรับกบั เหตุการท่ีเกิดข้นึ กบั ตัว ละครอย่างสมเหตผุ ล ถา่ ยทอดความรู้สึกของตวั ละคร ออกมาไดค้ รบถว้ นและนา่ ติดตาม ประคำ�ลูกโอ๊ค จงึ จัด เปน็ วรรณกรรมเยาวชนทดี่ ีอกี เล่มหนงึ่ ซึ่งเหมาะสำ�หรับ เด็กและผู้ทร่ี กั การอ่านทกุ คน 94
แมวขาวออกลกู แมวนอ้ ยๆ นา่ รักหลายตัว แมวนอ้ ยไม่เคยเอ่ยอกี เลยวา่ “ข้าตายมาแลว้ 100 หม่นื ...” แมวนอ้ ยรักแมวขาวกับลกู แมวน้อยๆ ยงิ่ กว่ารกั ตวั เองเสียอกี แมวนอ้ ย 100 หม่นื ชาติ แมวน้อย 100 หมื่นชาติ นำ�เสนอในรูปแบบของ 100 หมื่นชาต!ิ ! เทา่ กบั เท่าไรกันนะ หนังสือภาพสำ�หรับเดก็ ทีส่ ื่อสารด้วยภาพและภาษาท่สี นั้ ออ้ ! หนงึ่ ล้านชาตินั่นเอง กระชบั เล่าเรอื่ งแมวน้อยผู้หลงตัวเองอย่างท่ีสดุ มันไม่ หนงั สือเลม่ นี้ อ่านช่ือในภาษาญ่ปี ุน่ ออกเสียงว่า “Hyakumankai Ikita Neko” เคยเสียใจใหก้ ับอะไร ไมเ่ คยยี่หระตอ่ ส่งิ ใด ไมเ่ คยมีความ หากแปลตามตวั เปน็ ภาษาไทยคอื แมวน้อย รกั หรือภักดตี อ่ ใครท้ังส้ิน ไม่วา่ จะเม่อื ไร ชาตินห้ี รือชาติ อายลุ ้านปี หรอื แมวท่ีเกดิ มาแล้วลา้ นครั้ง ดงั ชอ่ื ภาษาอังกฤษที่ไดร้ บั การแปลวา่ ไหนๆ กระทงั่ วันหน่ึง แมวนอ้ ยไดพ้ บกบั แมวขาวสาวสวย The Cat that lived a Million Times มนั เกดิ ความรกั อนั ลกึ ซง้ึ แมวน้อยเร่มิ เรียนรทู้ จ่ี ะรกั ผู้อ่ืน มันเริ่มลดอตั ตาของตัวเองอยา่ งไม่ร้ตู ัว และยงิ่ เมื่อมนั มี ลูกแมวนอ้ ยๆ นา่ รกั ออกมาหลายตวั อตั ตาที่เคยมอี ยู่ของ แมวน้อยมลายส้ินเมอ่ื มันไดร้ จู้ ักกับความรัก อันยงิ่ ใหญ่ คอื การร้จู ักรกั ผอู้ ่นื มากกว่ารกั ตวั เอง 95
ภาพจาก www.tni.ac.th พิจารณาชอ่ื ภาษาอังกฤษเปรยี บเทยี บกับ โยโกะ ซาโนะ (ค.ศ. 1938 - 2010) เป็น ภาษาไทยแล้ว ร้สู ึกชน่ื ชมและเห็นความตง้ั ใจทำ�งาน นกั เขียนหนงั สอื ภาพท่ยี ่งิ ใหญ่ที่สดุ คนหนึง่ ของญีป่ ุน่ และเลน่ กบั ภาษาของผแู้ ปล “พรอนงค์ นิยมค้า” เธอเกิดท่ีกรงุ ปกั ก่ิง ประเทศจนี ก่อนยา้ ยกลับมาที่ อยา่ งที่สดุ ในแงป่ ระเดน็ การเลน่ คำ�กับภาษาญีป่ ุ่น ซ่ึง ญ่ีปนุ่ เมือ่ อายุ 9 ปี เรยี นจบด้านการออกแบบจาก การนบั ตัวเลขของเขาน้ันสูงสดุ มีแค่หลกั หมืน่ หาก มหาวทิ ยาลัยศลิ ปม์ ูซาซโิ นะ ประเทศญปี่ ุ่น และศิลปะ ตอ้ งการนับตัวเลขทส่ี ูงขึน้ เชน่ หลักแสน กเ็ รยี ก ภาพพมิ พห์ ิน (Lithograph) จากกรุงเบอรล์ นิ ประเทศ สิบหมื่น หลกั ล้าน ก็เรียก รอ้ ยหมนื่ ซึ่งชาวญ่ีปุน่ เยอรมัน หนังสือหลายเล่มของเธอไดร้ บั รางวลั ตา่ งๆ จะเข้าใจในทันทีวา่ หมายถึงแสน หรอื ล้าน มากมาย นอกจากงานหนังสือภาพแลว้ โยโกะ ซาโนะ สว่ นภาษาไทยน้นั มกี ารนบั ถึงหลักแสน ยังจัดแสดงนทิ รรศการภาพเขยี นและภาพพิมพร์ วมถึง หลักลา้ น ดงั นนั้ การท่ีผแู้ ปลซงึ่ เป็นผู้เชีย่ วชาญภาษา ภาพประกอบในหนงั สือของเธอหลายต่อหลายคร้ัง ญป่ี ุ่นแปลชื่อเรอ่ื งออกมาเป็น “แมวน้อย 100 หม่ืน หนงั สอื “แมวนอ้ ย 100 หม่ืนชาต”ิ เป็น ชาต”ิ น้นั นอกจากจะสอื่ ถงึ การเปน็ หนังสือภาพ หนงั สือภาพที่ยิง่ ใหญ่มากเล่มหนึ่งของโลกซง่ึ กำ�เนิด สำ�หรบั เด็กแลว้ ชือ่ เรอ่ื งยงั จำ�งา่ ยเพราะเปน็ ค�ำ สัมผสั ข้ึนเมือ่ ปี ค.ศ. 1977 (พ.ศ. 2520) เมอ่ื เธออายุได้ 39 และยงั ท�ำ ใหเ้ กิดจังหวะจะโคนของการอา่ นไดอ้ ยา่ ง ปี หนังสือเล่มนไ้ี ด้ถูกท�ำ ให้เปน็ ภาพยนตร์ เปน็ ละคร เพลิดเพลนิ ท่ีสำ�คญั เวลาอ่าน “ร้อยหม่นื ชาติ” ซง่ึ เวที เปน็ บทเพลง และอื่นๆ อกี นับไมถ่ ว้ น แมวนอ้ ยได้กลบั มาเกิดและตายซำ�้ ไปซ้ำ�มาก็ให้ความ แต่ภาพยนตร์ท่สี ำ�คัญและโยโกะ ซาโนะ มี รูส้ กึ ถงึ ระยะเวลาท่ีเนิน่ นานส�ำ หรับเดก็ ๆ และผใู้ หญท่ ี่ บทบาทสำ�คัญที่สุดคือ ภาพยนตรส์ ารคดีเชิงบนั ทึก ไดย้ นิ ได้ฟงั ไดอ้ า่ นซ�ำ้ มาซ้�ำ ไป (documentary) “แมวน้อย 100 หมืน่ ชาต”ิ ที่ เร่ือง แมวน้อย 100 หมน่ื ชาติ ไดร้ บั การ โยโกะ ซาโนะ ตอ้ งการใหถ้ ่ายท�ำ เป็นสารคดเี ชงิ ตีความอยา่ งกวา้ งขวางในแวดวงคนรักหนังสอื ภาพ บนั ทกึ ระหวา่ งเธอซ่งึ เปน็ มะเรง็ ในชว่ งทา้ ยของชวี ิต ในเมืองไทย และเปน็ หนังสอื ในดวงใจของผู้ใหญ่ (ถ่ายท�ำ ชว่ งปี ค.ศ. 2008 - 2010) กับบันทึกความ จ�ำ นวนไม่นอ้ ย หลายคนมองวา่ แมวน้อยฯ เปน็ คดิ เห็นและการอ่านหนังสอื แมวนอ้ ย 100 หม่นื ชาติ หนังสือเชิงปรัชญา บา้ งกว็ ่าเปน็ หนังสือเล่าเรื่อง เนน้ ย�้ำ ไปในเร่อื งประเดน็ การเกิด / การตาย โดยมี ความรักไดอ้ ่อนโยนท่ีสุดเล่มหนง่ึ และอกี หลายคน หนังสือเป็นจุดเช่ือมโยงกนั และกัน สารคดีเรอื่ งนมี้ ี มองวา่ เปน็ หนังสอื ว่าด้วยเร่อื งครอบครวั ในปี พ.ศ. ความยาวท้ังสนิ้ 91 นาที ก�ำ กบั โดย Tadasuke 2542 คณะละครมายา เคยน�ำ เรือ่ งราวของแมวนอ้ ย Kotani ผู้ก�ำ กบั ภาพยนตร์ท่ีเกดิ ในปี ค.ศ. 1977 ปี 100 หมนื่ ชาติ (ฉบับภาษาไทย) มาเขียนเป็นบท เดียวกับท่หี นังสือถกู พมิ พ์ข้นึ เป็นครง้ั แรก และเขาเล่า ละครเวที โดยใช้ผแู้ สดงเพยี งคนเดียว คอื อัษฎาวุธ วา่ ในวยั เดก็ แม่ของเขาอา่ นหนังสอื เล่มนีใ้ ห้ฟังบอ่ ย เหลืองสุนทร แสดงเป็นแมวนอ้ ยผ้โู ออ่ ่าและอวดดี ครง้ั และคร้งั แรกๆ น้ันเขารู้สกึ กลัวการเกดิ และการ แมว้ า่ ละครเรื่องน้ไี ม่ได้เผยแพร่มากนัก หากแต่ท�ำ ให้ ตายทม่ี ีอยู่ในเรื่อง จนกระทั่งผา่ นความกลวั เพราะ เหน็ ว่า หนงั สือภาพสำ�หรบั เด็กบางเลม่ หากมองกัน เรียนรู้ความรักจากแมวนอ้ ย 100 หม่ืนชาติ ให้ลึกซ้งึ แล้ว จะพบวา่ ยงั มีแง่มมุ มากมายท่ซี อ่ นอยู่ เพยี งแต่รอคนมาค้นหาเทา่ น้ัน 96
นักสืบคนเดียวที่รับหารือทางเชลยศักดิ์ กันเป็นศาล ฎีกาในทางสืบสวน เมื่อเกรกสัน หรือเลสเตรด หรือ อเทลนีย์ โจนส์ หมดท่า -- ซึ่งก็มกั จะเป็นธรรมดาของ เขาเสยี ด้วย-- เขาก็เอาเรื่องมาวางแบใหก้ นั กนั ส�ำ รวจ หลักฐานอย่างผู้เช่ียวชาญ แล้วก็แสดงความเห็นของ เอตทัคคะออกไป กันไม่ได้อะไรดีด้วยเลยในคดีเช่นนี้ หนังสือพิมพ์จะประโคมชื่อของกันหรือก็เปล่า ตัวงาน เองน่ันแหละ ความสนุกเพลิดเพลินจากการท่ีมีสนาม ให้กันได้ใช้สติปัญญาที่จำ�เพาะของกันนั่นแหละ เป็น รางวัลอันสงู สุดของกนั เชอร์ลอ็ ก โฮลม์ ส์ เร่ืองราวการสืบสวนของเชอร์ล็อก โฮล์มส์ (Sherlock Holmes) นกั สบื ชาวลอนดอนผปู้ ราดเปรอื่ ง ที่มีช่ือเสียงโด่งดังด้านทักษะการประมวลเหตุและผล ทักษะด้านนติ ิวิทยาศาสตร์ โดยอาศยั หลกั ฐานและการ สงั เกตอนั คาดไมถ่ งึ เพอื่ คลี่คลายคดีปรศิ นาต่างๆ และ คู่หขู องเขา ดร. จอห์น เอช. วัตสัน หมอหนุ่มผบู้ งั เอิญ มาเช่าหอ้ งอยรู่ ว่ มกนั ณ ถนนเบเกอร์ 97
เกร็ด ภาพจาก www.sshf.com File:Sign-1890-lippincott.jpg วันที่ 27 ธนั วาคม ปี ค.ศ. 1998 เดก็ ชายหลุยส์ อายุสิบขวบ เขยี นจดหมายฉบับหน่งึ Cover illustration of ‘Beeton’s Christmas Annual,’ magazine, มีใจความวา่ for 1887. 21 cm. Featuring Arthur Conan Doyle’s “A Study “สวัสดีครับ ผมสงสัยว่าคุณจะช่วยผมสืบปัญหา in Scarlet.” General Collection, Beinecke Rare Book and เลก็ ๆ เรอ่ื งหน่ึงไดไ้ หม ? คือว่า แมวของผมชอบหายไปตอน Manuscript Library, Yale University, New Haven, Connecticut. กลางคนื แลว้ วนั ตอ่ มา มันก็กลบั มาเหมือนว่าไม่มอี ะไรเกิด ูรป ้ัปครึ่ง ัตวของโฮ ์ลม ์ส ภายใน ิพ ิพธภัณ ์ฑของ เชอ ์รล็อก โฮล์ม ์สขึน้ แลว้ มันกเ็ อาแต่นอนทั้งวันเลยครบั ” นัน่ คอื หนึ่งในจดหมายนบั พนั ฉบับทเ่ี ขยี นถึง เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์ นกั สืบช่อื ดังระดบั โลก ซงึ่ ไม่มตี วั ตน โค ันน อยู่จรงิ พวกเขาจา่ หนา้ ถงึ เชอร์ลอ็ ก โฮล์มส์ ส่งมนั ไปท่ี บา้ นเลขที่ 221 B ถนนเบเกอร์ กรงุ ลอนดอน ทซ่ี ง่ึ เหตกุ ารณ์ ตา่ งๆ ในนวนยิ ายชดุ สบื สวนเกดิ ขน้ึ ท�ำ เอาไปรษณียต์ ้อง รวบรวมจดหมายถึงบา้ นเลขทส่ี มมตินไ้ี วจ้ ำ�นวนมากมาย ต่อเน่ืองทกุ ปี จนกระทั่งบ้านเลขทด่ี งั กล่าวนีก้ ลายเป็นทต่ี ั้ง ของพพิ ธิ ภัณฑ์เชอรล์ อ็ ก โฮล์มสใ์ นท่สี ุด นับเปน็ พิพธิ ภณั ฑ์ แห่งแรกที่สรา้ งขึน้ ส�ำ หรับตัวละครในนยิ ายเลยทีเดียว ! นวนยิ ายชดุ น้ี แต่งโดย เซอร์อาเธอร์ โคนัน ดอยล ์ ประกอบด้วยเร่ืองยาว 4 เรอื่ ง และเร่อื งส้นั 56 เรอ่ื ง เร่ืองแรกที่ปรากฏโฉมคือ แรงพยาบาท (A Study in Scarlet) ตีพิมพ์ใน Beeton’s Christmas Annual ในปี ค.ศ. 1887 และตามมา ดว้ ย เรอ่ื ง จัตวาลักษณ์ (The Sign of Four) ตีพิมพล์ งใน Lippincott’s Monthly Magazine ในปี ค.ศ. 1890 แต่หลงั จากท่ีชุดเรื่องส้ันลงพมิ พ์เปน็ คอลมั น์ประจ�ำ ในนติ ยสารสแตรนด์ เมอ่ื ปี ค.ศ. 1891 นิยายเรอื่ งนก้ี โ็ ดง่ ดงั สุดขีด มีการน�ำ ไป ดัดแปลงและแตง่ เพิ่มเตมิ ขึน้ ใหม่อกี โดยนักเขียนคนอื่น ได้รบั การดดั แปลงเปน็ ภาพยนตร์ ละครโทรทศั น ์ ละครวิทยุ และสอื่ อื่นๆ อีกมากมายนบั ไม่ถว้ น กระทง่ั กินเนสบุ๊คส์บนั ทกึ เป็นสถิติโลกไว้ว่า “เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์ เปน็ ตัวละครทม่ี ผี ู้แสดงมาก ทสี่ ุด” กล่าวคือ มนี กั แสดงกวา่ 75 คนทรี่ บั บทเปน็ โฮลม์ ส์น่นั เอง โฮลม์ ส์ กลายเป็น สญั ลกั ษณ์ของนักสบื และสง่ อทิ ธพิ ลตอ่ วรรณกรรมและการแสดงในประเภทรหสั คดี จำ�นวนมาก รวมไปถงึ การสรา้ งการ์ตูนญปี่ ุ่นแนวสืบสวนชดุ โคนัน แมแ้ ต่มีการก่อ ต้ังชมรมและกลมุ่ นักวิชาการทศ่ี กึ ษาคน้ คว้าเรื่องของเขาอยา่ งจริงจงั ท่โี ดดเด่นทส่ี ดุ เหน็ จะเปน็ กลุ่มทีใ่ ช้ชอ่ื ว่า กองหนนุ สำ�นกั ถนนเบเกอร์ หรือ The Baker Street Irregular (BSI) ซ่งึ ยังคงมีการนดั พบกนั เป็นประจำ�ทกุ ป ี 98
ส�ำ หรับท่มี าของโฮล์มสน์ ้ัน ว่ากันว่า หมอโจเซฟ เบล ซึ่งเป็นอาจารยข์ อง โคแนน ดอยล์ เมอ่ื ครั้งเรยี นอยทู่ มี่ หาวทิ ยาลัยเอดินบะระ คือบคุ คลตน้ แบบของ เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์นนั่ เอง จากการสงั เกตหมอเบลซง่ึ สามารถล่วงรคู้ วามเปน็ มาของ คนไข้ทมี่ ารกั ษาได้จากการมอง ดอยล์จึงคดิ ฝันไปวา่ หากนำ�คณุ สมบัติของอาจารย์ หมอมาใชใ้ นการสบื คดีคงจะดีไมน่ อ้ ย นอกจากนี้ เขายังได้น�ำ แรงบันดาลใจส่วนหนง่ึ มาจากนักเขยี นแนวรหัสคดีที่เขาชน่ื ชอบ เอ็ดการ์ อลั ลนั โป ผู้ให้ก�ำ เนดิ ออกุสต์ ดแู ปง นกั สืบคนดงั และในชว่ งส�ำ คัญของชีวิต เม่อื ปี ค.ศ. 1902 ดอยลไ์ ดร้ ับ พิพธิ ภัณฑข์ อง เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์ พระราชทานฐานันดรศักดิ์เป็นเซอรอ์ าร์เทอร์ เนือ่ งจากผลงานแต่งหนังสือ ประวัตศิ าสตร์ส�ำ คัญสองเร่อื ง แตน่ กั อา่ นท่ีคลัง่ เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์ ต่างลือกันไปวา่ เป็นเพราะเขาเขยี นภาคตอ่ ใหโ้ ฮลม์ ส์กลับมามีชีวิตอีกครั้ง หลงั จากจบชวี ติ ลงพรอ้ ม ศาสตราจารยม์ อรอิ ารต์ ีทนี่ ้�ำ ตกไรเชนบัคในเรื่องสั้นชุด จดหมายเหตุ จนกลายเป็น เร่ืองทดี่ ที ีส่ ุด คอื หมาผลาญตระกูล และเรื่องสัน้ ชุดคืนชพี นนั่ เอง ภายในพพิ ิธภณั ฑข์ อง เชอรล์ ็อก โฮล์มส์ จอหน์ แรดฟอร์ด (1999) คาดเดาระดับความฉลาดของโฮลม์ ส์ โดยอาศยั นิยายของ โคนนั ดอยล์ เปน็ ขอ้ มลู แรดฟอรด์ ใชก้ ระบวนวิธี ที่แตกต่างกัน 3 แบบเพอ่ื ประเมนิ ระดับไอคิวของ เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์ และสรุปวา่ ระดับไอควิ ของเขาสูงมาก ประมาณ 190 ภาพจาก commons.wikimedia.org อาร์เธอร์ อกิ เนเชียส โคนัน สม�่ำ เสมอ เรอ่ื งสนั้ เรอื่ งแรกของเขาไดร้ บั This work is in the public domain in the United States ดอยล ์ (Arthur Ignatius Conan Doyle) ตพี มิ พใ์ นวารสารแชมเบอร์ (Chambers) because it was published (or registered with เกิดเมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม ค.ศ. เมอื่ ปี ค.ศ. 1879 เขาเป็นนกั เขียนเร่อื ง the U.S. Copyright Office) before January 1, 1923. 1859 ที่เมืองเอดินบะระ แคว้น ส้ัน นวนิยาย ประวัตศิ าสตร์ และแพทย์ สกอตแลนด ์ สหราชอาณาจักร จบการ คนสำ�คญั ของสกอตแลนด์ แตผ่ ลงานท่ี แพทยจ์ ากมหาวทิ ยาลยั เอดนิ บะระ เมอ่ื สร้างช่ือเสียงมากที่สุด คือ “เชอร์ล็อก ปี ค.ศ. 1881 แลว้ ประกอบอาชพี แพทย์ โฮลม์ ส”์ ดอยลเ์ สยี ชวี ติ เมอื่ ปี ค.ศ. 1930 ตามท่ีได้รำ่�เรียนมา ขณะเดียวกันก็ได้ ขณะอายุได้ 71 ปี เร่ิมงานเขียนเล็กๆ น้อยๆ อย่าง 99
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
