คู่มือดูแลผู้สูงวัย_ไม้เท้าช่วยมอง

1 0 0 คมู่ ือการดูแลผสู้ งู วยั 3. อุปกรณ์อาบน�้ำต่างๆ เช่น ขวดแชมพู ครีม นวดผม สบเู่ หลว ยาสฟี นั และแปรงสฟี นั ควรท�ำสญั ลกั ษณ์ ให้แตกตา่ งกนั เพ่ือใหแ้ ยกแยะไดง้ า่ ย กอ่ น หลัง

ไม้เท้าชว่ ยมอง 101 4. ใชเ้ ทปสสี ว่างหรือสีตัดปิดตามขอบประตูหรือตู้ ท่ีใช้วางอุปกรณ์อาบน้�ำ เพ่ือให้สังเกตเห็นขอบประตูและ ท่ีวางอปุ กรณอ์ าบน�้ำตา่ งๆ ได้ชดั เจน 5. ผ้าเช็ดเท้าควรมีสีตัดกับพื้นหอ้ งน้�ำ

1 0 2 คู่มือการดูแลผู้สูงวยั ห้องครัว - เป็นที่ท่ีผู้สูงอายุควรใช้งานได้สะดวกเพ่ือ ท�ำอาหาร/อนุ่ อาหารได้ด้วยตนเอง 1. ตู้ควรเปน็ บานเลื่อน โดยเฉพาะตใู้ นครวั หรอื ตู้ ตดิ ผนงั ทอ่ี ย่ดู า้ นบนส�ำหรบั วางของ

ไม้เทา้ ช่วยมอง 103 2. หากเป็นตทู้ ใี่ ชบ้ านแบบเปดิ เข้า-ออก หรือเปน็ ลนิ้ ชกั เกบ็ ของทด่ี งึ เขา้ -ออก อาจใชเ้ ทปสตี ดั ปดิ บรเิ วณขอบ ของประตตู ู้ เพ่อื ให้มองเหน็ ไดช้ ดั เวลาเปดิ ต้ทู ง้ิ ไว้ กอ่ น หลงั

1 0 4 คูม่ ือการดแู ลผ้สู งู วยั 3. ภาชนะท่ีใช้ใส่ของเหลวควรมีสีท่ีตัดกัน เช่น ควรรินหรือเทของเหลวโดยใช้ภาชนะท่ีมีสีตัดกับอ่างหรือ บริเวณทีร่ ินเพ่อื ให้เห็นหากรินหก 4. ขวดใสน่ ำ้� ยาท�ำความสะอาดต่างๆ ควรใช้เทป สสี วา่ งหรอื ท�ำสัญลกั ษณ์ตดิ ไว้ เพอ่ื ใหแ้ ยกแยะได้ง่าย 5. เก็บสง่ิ ของตา่ งๆ ใหเ้ ปน็ ท่ีและหยิบไดง้ ่าย 6. ผู้สูงอายุที่มีปัญหาในการมองเห็นมักสะดุด ผ้าเช็ดเท้าในห้องอยบู่ อ่ ยครั้ง จึงควรวางให้เป็นที่ บริเวณรอบบ้าน - ผู้สูงอายุควรได้ออกมาเดิน ออก กำ� ลังกาย และนั่งพกั ผ่อนนอกตัวบา้ น 1. ท�ำราวจบั ส�ำหรบั เกาะเดินไว้นอกตวั บา้ น โดย อาจทาสีราวจบั เพอ่ื ให้เหน็ ได้ชัดขนึ้ 2. พ้ืนสนามควรเป็นพืน้ ทเี่ สมอ เรียบ ไม่ขรขุ ระ 3. พยายามส่งเสริมและสนับสนุนให้ผู้สูงอายุใช้ ไม้เท้าเสมอเวลาออกนอกบ้าน เพื่อให้เดินได้อย่างม่ันคง และปลอดภัย 4. ในกรณีท่ีผูส้ งู อายมุ องเหน็ ได้เลอื นราง ควรให้ สวมหมวกหรือแว่นตากันแดดเพื่อตัดแสงจ้าเวลาออก นอกบา้ น



บทสรปุ

ไมเ้ ท้าช่วยมอง 107 ชุดความรู้ด้านทักษะการท�ำความคุ้นเคยกับ สภาพแวดล้อมและการเคล่ือนไหวส�ำหรับผู้สูงอายุที่มี ความพิการทางการเห็น จัดท�ำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์ให้ ผู้ดูแลหรือจิตอาสาในชุมชนได้ใช้ทบทวนและสร้างความ เข้าใจเก่ียวกับการดูแลและส่งเสริมให้ผู้สูงอายุท่ีมีความ บกพร่องด้านการเห็นช่วยเหลือตนเองได้อย่างถูกต้อง คู่มือนี้ประกอบด้วยความรู้เบ้ืองต้นเกี่ยวกับภาวะการ มองเห็นบกพรอ่ ง อาการ สาเหตุ ผลกระทบตอ่ จติ ใจของ ผู้สูงอายุ การฝึกทักษะการท�ำความคุ้นเคยกับสภาพ แวดล้อมและการเคล่ือนไหว (O&M) หรือที่เรียกว่า ทักษะการใช้ไม้เท้า การเลือกไม้เท้าท่ีเหมาะสม เพ่ือให้ ผู้สูงอายุท่ีมีความบกพร่องทางการเห็นสามารถประกอบ กิจวตั รประจ�ำวันได้ดว้ ยตนเอง เช่น การรกั ษาสุขอนามัย การแต่งตัว การท�ำอาหารหรือรับประทานอาหารได้เอง

1 0 8 คูม่ อื การดแู ลผสู้ งู วยั การเดินไปไหนมาไหนได้ด้วยตนเอง ตลอดจนการจัด สภาพแวดลอ้ มในทอี่ ยอู่ าศยั ใหเ้ หมาะสมเพอื่ ใหผ้ สู้ งู อายทุ มี่ ี ความบกพรอ่ งทางการเหน็ ด�ำเนนิ ชวี ติ ประจ�ำวนั ไดส้ ะดวก ปลอดภัย และเป็นการลดภาวะการพ่ึงพิงผู้อ่ืน ท�ำให้ ผูส้ ูงอายรุ ู้สกึ ว่าตนเองมีคณุ คา่ ชุดความรู้น้ีเหมาะกับผู้ดูแลผู้สูงอายุที่ได้รับ การฝึกทักษะ O&M มาแล้ว จะได้เข้าใจทักษะ O&M และสามารถส่งเสริม กระตุ้น และให้ค�ำแนะน�ำผู้สูงอายุ ในการใชท้ กั ษะ O&M มาประกอบกจิ วตั รประจ�ำวนั ไดอ้ ยา่ ง ถกู ตอ้ ง ในกรณีทผี่ ู้สูงอายยุ งั ไม่เคยได้รับการอบรม O&M ควรสนับสนุนให้ผู้สูงอายุเข้ารับการฝึกจากหน่วยบริการ ต่างๆ ทง้ั ของภาครัฐและเอกชนเป็นอันดบั แรก



1 1 0 คมู่ อื การดูแลผูส้ ูงวัย เอกสารอา้ งอิง 4 กระทรวงสาธารณสขุ , กรมอนามยั , ส�ำนกั ส่งเสริมสขุ ภาพ. ปัญหา สขุ ภาพกาย: โรคตา. [สืบค้นเม่อื เมษายน 2559]. จาก http:// hp.anamai.moph.go.th/soongwai/statics/deseas/phyprob/ topic006.php. คู่มือการออกแบบสภาพแวดล้อม ส�ำหรับคนพิการและคนทุกวัย. พิมพ์ครัง้ ที่ 3 ฉบบั ปรับปรงุ . กรงุ เทพฯ. แฉลม้ แย้มเอยี่ ม. ผสู้ อนวชิ า O&M. เอกสารประกอบการบรรยาย. วทิ ยาลยั ราชสุดา มหาวิทยาลยั มหดิ ล. อดั ส�ำเนา; 2553. ฐติ พิ ร รตั นพจนารถ. 2559. สายตาเลอื นราง: การใชส้ ายตาทเี่ หลอื ให้ไดป้ ระโยชน์สูงสุด. เวชสารแพทยท์ หารบก. 2547 [สืบคน้ เมอื่ เมษายน 2559]; 57(3):207-212. จาก http://www.rtamedj. pmk.ac.th/Vol_57/57-3-8.pdf. ไทย. กฎหมาย, ประกาศกระทรวง ฯลฯ. ประเภทและหลักเกณฑ์ ความพิการ. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของ มนุษย์; ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ 126 ตอนพิเศษ 77ง วันที่ 29 พฤษภาคม 2552.

ไม้เท้าชว่ ยมอง 111 ไทย. กฎหมาย, พระราชบัญญัติ ฯลฯ. พระราชบัญญัติส่งเสริม และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. 2550; ราชกิจจา- นเุ บกษา เล่ม 124 ตอนท่ี 61ก วันท่ี 27 กันยายน 2550. สุจิตรา ติกวัฒนานนท์. การท�ำกิจวัตรประจ�ำวันส�ำหรับคนพิการ ทางการเห็น. เอกสารประกอบการบรรยาย. วิทยาลัยราชสดุ า มหาวิทยาลัยมหดิ ล. อัดส�ำเนา; 2553. ห้องสมุดออนไลน์ของว็อชทาวเวอร์. ชีวิตในโลกมืดบอด. [สืบค้น เม่ือ เมษายน 2559]. จาก http://wol.jw.org/th/wol/d/r113/ lp-si/102015404. อรอนงค์ สงเจริญ. รายงานการให้ค�ำปรกึ ษากลมุ่ ส�ำหรับครอบครัว บุคคลท่ีมีความบกพร่องทางการเห็นตามแนวแสทเทียร์. วทิ ยาลยั ราชสดุ า มหาวทิ ยาลัยมหิดล; 2556. Allen M. Adjustment to visual impairment. Journal of Ophthalmic Nursing & Technology. 1990; 9(2):47-51. Corn AL, Erin JN, editors. Foundations of low vision: clinical and functional perspective. 2nd ed. New York: AFB Press; 2010. Dennison AL. The eye report points the way. In: Handbook for teachers of the visually handicapped. Louisville, Ky: American Printing House for the Blind; 1970. Hill EW. Orientation and mobility. In: Foundations of education for blind and visually handicapped children and youth: theory and practice. New York: American Foundation for the Blind; 1986. p. 315-318.

1 1 2 คูม่ อื การดูแลผสู้ ูงวยั Jacobson WH. The art and science of teaching orientation and mobility to persons with visual impairments. New York: American Foundation for the Blind; 1993. Jacobson WH. The teaching of orientation and mobility. In: The art and science of teaching orientation and mobility to persons with visual impairments. New York: American Foundation for the Blind; 2013. p. 4. Manduchi R, Kurniawan S. Mobility-related accidents experienced by people with visual impairment. Insight: Research and Practice in Visual Impairment and Blind- ness. 2011 [cited 2013 Dec 3]; 4(2):1-11. Available from: https://users.soe.ucsc.edu/~manduchi/papers/Mobility Accidents.pdf. Morse JL. Psychosocial aspects of low vision. In: Jose RT. editor. Understanding low vision. New York: American Foundation for the Blind; 1983. Jose RT, editor. Understanding low vision. New York: American Foundation for the Blind; 1983. Sacks SZ. Psychological and social implications of low vision. In: Corn AL, Erin JN, editors. Foundations of low vision: clinical and functional perspectives. 2nd ed. New York: American Foundation for the Blind Press; 2010. VisionAware. Preventing falls. [cited 2016 Jan]. Available from: http://www.visionaware.org/info/everyday-living/home- modification-/safety-in-the-home/preventing-falls/1234.