แบบสรุปเนื่อหาติวสังคมม.6

* ผอู ปุ ถมั ภ : พระเจาอโศกมหาราช * ผลการสังคายนา : พระเจาอโศก มหาราชทรงจดั สงสมณทตู ออกเผยแผ พระศาสนา 9 สาย

สงั คายนาคร้งั ที่ 5 * สถานท่ี : ประเทศศรลี ังกา อาโลกเลณสถาน มลัยชนบท * มลู เหตุ : พระสงฆในลงั กาประสงคจะจารกึ พระ ไตร ปฎกไวเ ปนลายลักษณอ กั ษรในใบลาน(กอน หนา น้ันการถา ยทอดพระไตรปฎกใชวิธี “มุขปาฐะ” คือถา ยทอดดวยปากเปลา )

* ประธานการสังคยนา : พระรกั ขิตเถระ พรอมดวยพระสงฆและฆราวาส 1,000 รปู * ผอู ุปถัมภ : พระเจาวัฏฏคามณีอภยั

สังคายนาครงั้ ท่ี 8 *ครั้งแรกในดนิ แดนไทย* * สถานที่ : ประเทศไทย วัดโพธาราม นคร เชียงใหม อาณาจกั รลานนา *มลู เหตุ : คมั ภีรพ ระไตรปฎก,คมั ภีรอ รรถกถา, คัมภรี ฎกี าและคัมภรี อนฎุ กี า มีความผดิ เพย้ี น คลาดเคลื่อนเนือ่ งจากคัดลอกตอ ๆกันมาเปน เวลานาน

*ประธานการสงั คายนา : พระธรรม ทินนะมหาเถระ พรอมดวยพระสงฆชาว ลานนาหลายรอยรปู *ผูอุปถัมภ : พระเจาติโลกราช

สงั คายนาครั้งท่ี 11 * สถานที่ : ประเทศไทย วัดมหาธาตุยุวราช รงั สฤษฎ์ิ กรุงเทพมหานคร *มลู เหตุ :สมเด็จพระสังฆราช(วาสนะมหาเถระ) ทรงดาํ รวิ า พระไตรปฎกยงั คงมคี วามผดิ พลาด คลาดเคลื่อนอนั เนือ่ งมาจากการคดั ลอกและตพี ิมพ ตอๆกนั มาและเพือ่ เปน การเฉลิมพระเกยี รติเนื่องใน วโรกาสท่พี ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู ัวภูมพิ ลอดุลย เดช ทรงเจรญิ พระชนมายุ 60 พรรษา

* ประธานการสงั คายนา : สมเด็จพระ สงั ฆราช (วาสนะมหาเถระ) พรอมดวยพระ สงฆท้ังฝายมหานิกายและฝายธรรมยตุ ิก นิกาย * ผูอุปถัมภ : รฐั บาลไทย เปา หมายชีวิตสูงสุดของพระพุทธศาสนา คือพระนิพพาน(สภาวะดบั ทุกข ดับกิเลส)

วันสําคัญทางพระพทุ ธศาสนา วันมาฆบูชา ขน้ึ 15 คํา่ เดือน 3 1.เปนวนั จาตุรงคสันนบิ าต ประกอบดว ย *พระสงฆ 1.250 รูปมาพรอมกนั โดยมไิ ดน ดั หมาย *พระสงฆล ว นเปนพระอรหนั ต *พระสงฆลวนเปน เอหิภกิ ขุ *เปนวนั พระจนั ทรเตม็ ดวง

2.พระพุทธเจาแสดงโอวาทปาติโมกข (ทําดี ละชวั่ ทําใจใหบรสิ ุทธ์ิ) 3.เปน วนั “พระธรรม” 4.ประเทศไทยกาํ หนดเปน วันกตัญแู หง ชาติ หลักธรรมทเ่ี ก่ียวของ 1.บุญกิรยิ าวตั ถุ 3 (ทาน ศลี ภาวนา) 2.โอวาท 3 (ทาํ ดี ละช่ัว ทําใจใหบริสทุ ธ์ิ)

วันวิสาขบูชา (ขึน้ 15 ค่ําเดือน 6) 1.เปน วันคลายวันประสตู ิ ตรัสรู ปรนิ พิ พานของ พระพุทธเจา 2.องคการสหประชาชาตยิ กยองวนั น้ใี หเปนวนั สาํ คัญสากลโลกเปนวนั “พระพุทธ” หลักธรรมทีเ่ กย่ี วของ 1.ขนั ธ 5 2.อรยิ สจั 4 3.ปฏจิ จสมุปบาท 4.อปั ปมาทธรรม

วนั อฏั ฐมีบูชา (แรม 8 คาํ่ เดือน 6) *เปนวันคลายวันถวายพระเพลิงพทุ ธ สรีระ หลักธรรมที่เก่ียวของ 1.อัปปมาทธรรม 2.ไตรลกั ษณ 3.ขนั ธ 5 4.สุจรติ 3

วนั อาสาฬหบชู า (ขึน้ 15 คา่ํ เดือน 8) 1.เปนวนั แสดงปฐมเทศนา(ธัมมจกั กปั วัตนสูตร) 2.เกิดอรยิ สงฆองคแรก (พระอัญญาโกทญั ญะ) 3.เปน วนั พระรตั นตรัยครบ 4.เปนวนั “พระสงฆ” หลักธรรมที่เกย่ี วขอ ง *ธัมมจักกัปวัตนสูตร (อรยิ สัจ 4+ ทางสาย กลาง)

วนั เขา พรรษา (แรม 1 คาํ่ เดือน 8 1.พระสงฆเริม่ ประจาํ วดั นาน 3 เดือน 2.เปน วันเริ่มตนทาํ ความดี หลกั ธรรมที่เกีย่ วของ *วิรตั ิ 3 (งดเวนจากบาป)

วันออกพรรษา (ขึน้ 15 คํ่า เดือน 11) 1.วนั มหาปวารณา 2.วนั แหงการตกั เตือน หลกั ธรรมทีเ่ กีย่ วขอ ง *อริยวงค 4(หลกั ธรรมสาํ หรบั พระสงฆ)

วนั เทโวโรหณะ (แรม 1 คํ่า เดือน 11) 1.วันพระเจาเปดโลก 2.วนั ทีพ่ ระพุทธเจาเสด็จลงจากสวรรค ช้นั ดาวดึงส หลกั ธรรมทีเ่ กีย่ วของ *กตัญู กตเวที

วันธรรมสวนะ 1.วนั อุโบสถ (วันพระ) 2.1 เดือน จะมี 4 วนั หลักธรรมทีเ่ กีย่ วของ 1.อิทธิบาท 4 2.บญุ กิริยาวัตถุ 3

สรุปยอ เน้อื หาความรูเบอ้ื งตน เกย่ี วกบั การเมอื ง การปกครอง สังคมวทิ ยา 1.สังคม คือกลุมบคุ คลตั้งแต 2 คนขึน้ ไปมาอยู รวมกันโดยมีปฏสิ ัมพนั ธระหวางกัน 2.วัฒนธรรม คือ วิถีชวี ติ หรือแบบแผนในการ ดาํ เนินชวี ิตของมนษุ ย ซึ่งเกดิ การเรียนรแู ละการ สรางของมนษุ ย

1.ลักษณะของวฒั นธรรม 1) เกิดจากการเรียนรขู องมนุษย 2) เปน แบบแผนในการดําเนินชีวิต 3) เปน มรดกของสงั คม 4) สามารถเปลีย่ นแปลงได

2.ประเภทของวัฒนธรรม 1.วตั ถุ =วัตถุธรรม 2.ไมใชว ัตถุ *เนติธรรม =กฎเกณฑ ขอบงั คับ กฎหมาย *คติธรรม = คติธรรม คาํ สอน ความเชื่อ ทางศาสนาหรือศีลธรรม *สหธรรม = สิ่งที่ใชในการดาํ เนินชีวิต มารยาททางสงั คมและประเพณี

3.โครงสรางทางสังคม 1. กลมุ สังคม 1)กลุมปฐมภูมิ คือกลุมทีม่ ีความ สัมพันธใกลชิดเชนครอบครัว เพื่อนรวมกลุม 2)กลมุ ทตุ ิยภูมิ คือ กลุมที่มีความ สมั พนั ธหางเหิน เชน พนักงานบริษทั เดียวกนั

2. สถาบนั ทางสงั คม 1)สถาบนั ครอบครัว 2)สถาบนั การศึกษา 3) สถาบนั การเมืองการปกครอง 4)สถาบนั เศรษฐกิจ 5)สถาบนั ศาสนา 6)สถาบนั นันทนาการ 7.สถาบันสือ่ สารมวลชน

3.บรรทัดฐานทางสังคม คือแบบแผน พฤติกรรมทางสังคมทีถ่ กู สรางขึ้น เพือ่ ใหสมาชิกในสงั คมสามารถอยรู วมกนั ไดอยางสงบสุข

1. วิถีประชา (วิถชี าวบา น) คือสง่ิ ท่เี ราทาํ กนั จน เปน นิสยั ทําเพราะความเคยชนิ *บทลงโทษ(ถาไมท าํ ) คือนินทา,ตักเตือน วากลา ว 2.จารตี (ศลี ธรรม) คือ เรื่องเกย่ี วกบั ความดี ความช่ัว รวมถึงขอ หามทางศาสนา *บทลงโทษ(ถาไมท ํา) คอื ประณาม,รุม ทาํ รา ย

3.กฎหมายคือ ขอบังคับทุกๆคนในสงั คม บทลงโทษ (ถาไมท ํา) โทษตามอาญาและแพง 4.สถานภาพ+บทบาท 1) สถานภาพ คือตําแหนง ทางสังคม -ตดิ ตัวมาแตเ กิดเชน เพศ สัญชาติ ศาสนา -ไดม าภายหลังเชนวุฒกิ ารศกึ ษา อาชีพ

2.บทบาทคือ การปฏิบตั ิตามสถานภาพ - ทางตรง : บอกตรงๆ+สอนตรงๆ เชน แมสอนลูก ครสู อนศิษย - ทางออ ม : เหน็ จากคนอืน่ ๆเลยทาํ ตาม เชน การดูขาว,ขอคิดจากการดลู ะคร

ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับรฐั 1.รฐั (state)คือ ดินแดนท่ีมคี นมาอาศัยอยู รวมกนั โดยตอ งมีองคประกอบ 4 ประการ คือ 1) ประชาชน หรือประชากร จํานวนหนงึ่ จะ มากหรือนอ ยกไ็ ดแ ละมีหลายเชื้อชาติได 2)อาณาเขต ตอ งกาํ หนดใหชดั เจนแนนอน ปกปนเขตแดนใหแ นน อน

3)รฐั บาล คือ คณะผูบรหิ ารปกครองดินแดนน้นั ซึง่ มาจาการเลือกตัง้ (ระบอบประชาธิปไตย)หรือมา จากคณะทหาร(ระบอบเผดจ็ การทหาร)หรือมาจาก กษัตริย(ระบอบสมบรู ณาญาสิทธิราชย)กไ็ ดขนึ้ อยู กับระบอบการเมืองของรฐั 4)อํานาจอธปิ ไตย คืออาํ นาจสงู สดุ ในการปก ครองรฐั ของตนเองโดยไมต กเปนเมืองขึ้นของใคร

2.ประเภทของรัฐแบงออกได 2 ประเภท 1)รัฐเดีย่ ว : มรี ัฐบาลแหงเดียว 1) ต้งั อยทู ่เี มืองหลวงของประเทศ 2) ไมม ีรฐั บาลประจําอยูตามทองถนิ่ หรือตาม มลรัฐตางๆ 3) ตัวอยางประเทศที่เปนรฐั เดยี วเชน ไทย กัมพูชา ลาว เวยี ดนาม ญ่ปี ุน องั กฤษ ฝรัง่ เศส ประเทศสวนใหญในโลกจะเปนรฐั เดยี่ ว

2) รฐั รวม : มีรัฐบาล 2 ระดับ 2 รูปแบบ คอื 1) รฐั บาลกลาง : จะบรหิ ารงานในเรื่องสาํ คัญๆของ ประเทศเชน งานทหาร งานการทูต งานการคลงั เปน ตน 2) รฐั บาลทอ งถ่นิ หรอื รัฐบาลมลรฐั :จะบรหิ าร งานในเรือ่ งเลก็ ๆนอยๆภายในทองถน่ิ เชน งานเกบ็ กวาด ความสะอาดภายในทองถนิ่ งานสาธารณสุข งานอนามยั งานการศกึ ษา เปนตน 3) ตัวอยา งประเทศทเ่ี ปน รฐั รวมเชนสหรฐั อเมริกา แคนาดา มาเลเซยี

ระบอบการเมืองที่สําคัญของโลก มี 2ประเภท คือ 1.ระบอบประชาธิปไตย : เปน การปก ครองของประชาชน โดยประชาชนและเพื่อ ประชาชนโดยนครรฐั เอเธนสเปนเมืองตน กาํ เนิดประชาธิปไตยและมี Jean-Jacques Rousseau เปน บิดาประชาธิปไตย

หลักสาํ คญั ของระบอบประชาธิปไตยคือ 1) หลักการอํานาจอธปิ ไตยเปนของประชาชน ถือเปนหัวใจของระบอบประชาธิปไตย 2) หลักการสิทธิเสรีภาพ : ประชาชนตองมสี ทิ ธิ เสรภี าพพืน้ ฐาน เชน 1. สิทธิในชวี ติ รา งกายและทรพั ยสนิ ของ ตนเอง 2.สิทธิในการรับบรกิ ารขน้ั พื้นฐานจากรฐั

3. เสรีภาพในการนับถือศาสนา 4. เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น 5. เสรีภาพในการชุมนมุ โดยสงบและ ปราศจากอาวุธ 6.เสรีภาพในการรวมตัวกนั เปน สมาคม สหภาพ สหพนั ธ สหกรณ องคการเอกชน หรือหมคู ณะ

3)หลักการความเสมอภาค โดยเฉพาะเสมอภาค ในทางกฎหมาย 4) หลักการยอมรบั เสยี งขา งมาก แตไ มละเลย เสยี งขา งนอ ย 5) หลกั การเหตุผล คือเนน ใชเ หตผุ ลและความ สงบ 6) หลกั การนิติธรรม คือกฎหมายสําคัญทส่ี ดุ ทกุ คนอยภู ายใตกฎหมายเดยี วกนั

7) หลกั แตกตาง คือเคารพและยอมรบั ใน ความแตกตางและหลากหลายของคนใน สังคม ท้ังความแตกตางทางเพศ เช้ือชาติ สีผิว วัฒนธรรม ความเชื่อทางการเมือง

การมสี วนรวมของประชาชน : ตามระบอบ ประชาธิปไตย ประชาชนตองมสี วนรวมในการ ปกครองได โดยประชาชนสามารถเขา ไปมสี ว น รว มได 4 วิธี คือ 1.มสี ว นรวมในการเลือกตง้ั 2.มีสว นรว มในพรรคการเมือง 3.มีสวนรวมในการแสดงความคิดเหน็ 4.มสี วนรวมในการจดั ตงั้ กลุม ผลประโยชน

ประเภทของระบอบประชาธิปไตย แบงได 3 ประเภท 1) แบบรัฐสภา (แบบองั กฤษ): ลกั ษณะเดน คือ 1.แบบรวมอํานาจ คืออาํ นาจสูงสดุ อยูท ร่ี ัฐสภา และสภากบั รัฐบาลทาํ งานใกลชิดกัน 2.นายกรฐั มนตรีมาจากสภาเปน ผเู ลือกคือ ประชาชนเลือก ส.ส. แลว ส.สา.เลือกนายกและ นายกเปน หวั หนารฐั บาลทาํ หนาที่บริหารประเทศ

3.การทํางาน: นายกและรัฐบาลบรหิ ารประเทศ ภายใตค วามไวว างใจของรัฐสภา และสภาควบคมุ การทาํ งานของนายกและรฐั บาลเชน ตรวจสอบ รฐั บาลได ต้งั กระทถู ามรฐั บาลได 4.การถว งดุลอํานาจระหวา งสภากบั รัฐบาล: * สภาลงมติไมไ วว างใจนายกและรัฐบาลได * นายกยุบสภา ได (เฉพาะ ส.ส.)

5.ประเทศทีม่ กี ษัตรยิ เ ปนประมขุ มกั ใชระบอบน้ีเชน องั กฤษ ไทย ญี่ปนุ มาเลเซีย กัมพชู า นอรเวย สวีเดน เดนมารก เนเธอรแ ลนด เบลเยยี่ ม สเปน แคนาดา ออสเตรเลีย นิวซีแลนด 6.แตกม็ ีบางประเทศท่มี ปี ระธานาธบิ ดแี ละใช ระบอบนี้ เชนสิงคโปร อนิ เดยี เยอรมัน อติ าลี

แบบประธานาธิบดี (แบบสหรฐั อเมริกา): ลกั ษณะเดน คือ 1.แบบแบงแยกอํานาจ คือ มกี ารแบงแยกอาํ นาจท่ี อยา งชดั เจนระหวา งสภากบั ประธานาธบิ ดีคือ สภาออก กฎหมาย สวนประธานาธิบดบี ริหารประเทศ 2. ประธานาธบิ ดมี าจากการเลอื กต้ังโดยตรงของ ประชาชน ทําหนาทบี่ รหิ ารประเทศและประธานาธบิ ดี จะเปน ท้งั ประมขุ ของประเทศและเปน หวั หนา รัฐบาลดว ย

3.การทํางาน: แบง แยกอํานาจระหวางประธานาธิบดี กับสภา คือตา งฝายตา งทาํ งาน * ประธานาธิบดีทาํ หนา ที่บริหารประเทศ * สภาทําหนาทน่ี ติ ิบญั ญัติ (ออกกฎหมาย) 4.การถว งดุลอํานาจ: * สภาลงมติไมไ วว างใจประธานาธบิ ดไี มไ ด * ประธานาธบิ ดยี บุ สภาไมไ ด * แตก ถ็ ว งดลุ กนั ไดบ างเชน สภาออกกฎหมายแต ประธานาธบิ ดีเปน ผูลงนามประกาศใชก ฎหมาย

5.ประเทศทีใ่ ชระบอบนี้ เชน สหรัฐ ฟลิปปน ส อินโดนีเซีย เม็กซิโก

3.แบบกงึ่ ประธานาธิบดี (แบบฝรงั่ เศส): ลักษณะเดน คือ 1.แบบผสมกันระหวางอังกฤษกบั สหรัฐ 2.มีท้ังประธานาธิบดแี ละนายกรฐั มนตรีแต ประธานาธบิ ดีจะมอี าํ นาจมากวา 3.ประธานาธบิ ดีมาจากการเลือกต้งั โดยตรง แตน ายกมาจากการแตงต้งั และนายกจะบริหาร ประเทศภายใตค วามไววางใจของสภา

4.การทาํ งาน: ประธานาธบิ ดแี ละนายกจะบรหิ าร ประเทศรวมกนั แตป ระธานาธิบดีจะมอี ํานาจมาก กวา (นายกจะเปนเหมือนผูช ว ยประธานาธิบดี) 5.การถวงดุลอาํ นาจ: * สภาลงมติไมไววางใจกับนายกแตล งมติกบั ประธานาธิบดไี มได * ประธานาธิบดยี บุ สภาได

6.ประเทศที่ใชระบอบนี้ เชน ฝรง่ั เศส รัสเซีย เกาหลีใต ไตหวนั ขอ สงั เกต ประชาธปิ ไตยแบบนี้ประธานาธิบดจี ะ มีอํานาจมากกวานายก

ระบอบเผด็จการ: การปกครองท่ีไมใหประชาชน มสี ว นรวม โดยอํานาจรฐั หรือรฐั บาลสาํ คัญทสี่ ุด แบงออกได 2 ประเภท 1.เผดจ็ การอํานาจนิยม: ลกั ษณะเดน 1)เนนควบคมุ ประชาชนเฉพาะอาํ นาจทาง การเมือง แตใหเ สรภี าพดานเศรษฐกิจและสังคม วฒั นธรรม

2) ยอมใหม ีการลงทุนได ใหม ีการเลือกตง้ั ได ใหต ั้งพรรคการเมืองได(แตไ มเ สร)ี 3) แตหามประชาชนประทว งรัฐบาล และหาม วิพากษร ฐั บาล(ประชาชนตองเชื่อฟง และปฏบิ ตั ิ ตามคาํ ส่ังของรัฐอยางเครง ครัด 4) พบในประเทศเผดจ็ การทัง้ หลายเชน ประเทศไทยในอดตี เกาหลใี ตใ นอดีตหรือพมาใน อดีต

2.เผด็จการเบด็ เสรจ็ นยิ ม: เนน ควบคมุ ประชาชนเบ็ด เสรจ็ เดด็ ขาดทัง้ 3 ดา น คือการเมือง เศรษฐกิจ และ สังคมวฒั นธรรมโดยแบง แยกออกเปน 2 ประเภท คือ 1.เผดจ็ การฟาสซิสต: ลกั ษณะเดนคือ 1) เนน ผูนาํ รัฐท่เี ปนคนเดียวเชน * อดอลฟ ฮติ เลอร ผนู ําเยอรมนี * เบเนตโต มสุ โสลนิ ี ผนู ําอิตาลี * ฮเิ ดกิ โตโจ ผูน ําญี่ปนุ * จอมพลแปลก พิบลู สงคราม ผูน ําไทย

2) บา ชาตนิ ิยม คลงั่ เชื้อชาติ รังเกยี จชนชาติอื่น 3) สนับสนุนทนุ นยิ ม คือยอมใหม ีนายทุนนกั ธรุ กจิ ได 4) ยกยองอาชีพทหาร 5) ปจ จุบันถือวาไมม แี ลว เคยมีในอดตี สมยั สงครามโลกครั้งท่ี 2 ในกลุม ประเทศฝา ยอักษะเชน เยอรมนี อติ าลี ญป่ี ุน ไทย

2.เผด็จการคอมมิวนสิ ต: ลักษณะเดนคือ 1) เนน พรรคคอมมิวนสิ ตว าสาํ คัญทส่ี ดุ ไมเนน ผนู ําที่เปน คนเดยี ว 2) ไมเนนชาตนิ ยิ ม 3) ตอตา นทุนนิยม สนับสนุนแนวคิดสังคมนิยม 4) ยกยองอาชีพเกษตรกรและกรรมกร 5) พบในประเทศ เชน จีน เวียดนาม เกาหลี เหนอื คิวบาและประเทศลาว

ความรเู บื้องตนเกี่ยวกบั กฎหมายทั่วไป กฎหมาย คือ กฎหรือขอบังคับของ รฐั บาลซึ่งกาํ หนดความประพฤติของ มนุษย ถาฝาฝน จะไดรบั การลงโทษ