การเริม่ ต้นท่ีดีที่สุด เพื่อเป้าหมายของการมีสขุ ภาพท่ีดี คอื การเริม่ ตน้ จากตวั เราเอง วนั นอ้ี าจจะยาก วนั นอี้ าจจะทอ้ วนั นอี้ าจจะพ่ายแพต้ ่อเหตุผลมากมาย แตห่ ากเรายังไมเ่ ลิกล้มความต้งั ใจ และเรายังคงพยายามไมห่ ยดุ ยั้ง น่นั ก็ถอื วา่ เราได้ชนะใจตัวเองแล้ว ลกุ ขน้ึ มาเรมิ่ ใหม่ใหไ้ ดท้ กุ คร้ังที่แพ้ เปา้ หมายของการมสี ขุ ภาพดี อยทู่ เ่ี รา เรม่ิ ลงมอื ท�ำ สสส. จะคอยสนับสนุนทุกความพยายามของคนไทย ทจี่ ะมีสุขภาพที่ดีไปด้วยกนั
หลายครงั้ ของการเร่มิ ต้น เพ่ือลุกขนึ้ มา เปล่ยี นตวั เองเปน็ ไปไดท้ ีจ่ ะลม้ เหลว เม่อื อยาก ลุกข้ึนมาวงิ่ แต่กลบั แพ้เตยี งนุม่ ๆ เม่ืออยาก เลิกเหล้า แตก่ ลับแพเ้ สียงชวนของเพ่อื น เมื่ออยากเลิกบหุ รี่ แต่กแ็ พ้ความเครยี ด ถ้ามองเห็นความล้มเหลวเหล่าน้ี เป็นความพ่ายแพ้ เราอาจจะแพ้ ไปตลอด แต่ถ้ามองเหน็ วา่ ทุกความพ่ายแพ้ คือ โอกาสในการเรมิ่ ตน้ ใหม่ เราจะพบว่า เราเรม่ิ ตน้ ใหมไ่ ดเ้ สมอ ขอเพียงเราลกุ ขนึ้ มา “เร่มิ ” เรม่ิ ตน้ “ลงมอื ทำ�” จะแพ้ก่ีครง้ั ไมส่ �ำ คญั เท่ากับเราเอาชนะใจตวั เองใหม่ ได้เสมอ
ส�ำ นกั งานกองทนุ สนับสนุนการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) องค์กรท่ี มหี น้าที่ สรา้ งเสริมสขุ ภาพและสิง่ แวดล้อมท่ีดีให้กับคนไทย ไดด้ �ำ เนนิ งาน มาแลว้ ถงึ 18 ปี ถ้าเทยี บกบั ชว่ งวยั ก็ถอื ได้วา่ เปน็ ช่วงวัยรุ่น วัยท่เี ปย่ี มไป ด้วยพลัง วยั ทพี่ รอ้ มสรา้ งสรรคส์ งิ่ ใหม่ๆอยูเ่ สมอ จากประสบการณต์ ลอด 18 ปี ทผ่ี า่ นมา สสส. ไดจ้ ดุ ประกายแนวคดิ วธิ กี ารท�ำ งาน สสส. ได้กระตุน้ สง่ เสรมิ การสรา้ งสรรคส์ ่งิ ใหม่ๆ สสส. ได้ สาน และเสริมพลังความรว่ มมอื จากทุกความหลากหลายในสังคม และน่ี ท�ำ ให้ สสส. ไดเ้ รยี นรู้ ไดเ้ ขา้ ใจ ไดเ้ หน็ โอกาส และไดพ้ บเพอ่ื นมากมาย ทม่ี ารว่ ม ชว่ ยกนั ในวาระครบรอบ 18 ปี เราจงึ อยากชวนทกุ คนทีส่ นใจอยากรว่ ม เปน็ สว่ นหนง่ึ ในการสรา้ งการเปลย่ี นแปลงใหส้ งั คม มารว่ มลงมอื ท�ำ ดว้ ยกนั แตถ่ า้ คุณยงั ไมร่ ูว้ ่า จะเรมิ่ จากตรงไหนดี เราขอแนะน�ำ ใหเ้ รม่ิ ตน้ คดิ และเรม่ิ ตน้ ลงมอื ท�ำ ไปดว้ ยกนั กบั เรามีวธิ ี มากมายทค่ี ณุ ท�ำ ไดด้ ว้ ยตวั คณุ เอง และมตี วั ชว่ ยมากมายทพ่ี รอ้ มสนบั สนนุ คณุ ถ้าพร้อมแล้ว มาเรมิ่ กนั เลย
ความจริงแล้ว 8 เร่ืองเหล่าน้ีคือเร่ืองทอี่ ยใู่ นชวี ิตประจำ�วัน แตถ่ อื วา่ เปน็ องค์ประกอบส�ำ คัญของพ้ืนฐานชวี ิตท่ีดขี องทกุ คน ซึง่ 8 เร่อื งนี้ คอื สว่ นหน่ึงของความพยายามท่ี สสส. ไดร้ ว่ มมือกบั ภาคีเครือข่ายตา่ งๆ ใน การจดุ ประกาย กระต้นุ สรา้ งเสรมิ และสานพลังกบั ทกุ ฝ่ายเพอื่ เปา้ หมาย ในการสร้างเสรมิ สุขภาพทีด่ ใี หก้ ับคนไทยรว่ มกนั
01
กินใหพ้ อดี ขยับกาย ให้มีพลงั การกินและการออกก�ำ ลังกายเปน็ พ้นื ฐานสุขภาพท่ตี ่างเสริม กันและกนั ซงึ่ ทกุ คนสรา้ งได้ดว้ ยตวั เอง สตู รการกนิ ใหไ้ กลโรค การกนิ ท่ีดตี อ่ สขุ ภาพนัน้ นอกจากการกินอาหารใหค้ รบ 5 หมู่แลว้ การกนิ ในปรมิ าณทพ่ี อเหมาะ ในรสชาตทิ ่ีพอดีกส็ ำ�คัญไมแ่ พ้กนั 2:1:1 สูตรเดด็ พิชติ พงุ การลงพงุ คอื สญั ญาณหนง่ึ ของรา่ งกายทเ่ี ตอื นวา่ เราก�ำ ลงั เสย่ี ง เปน็ โรคตา่ งๆ ซง่ึ สาเหตขุ องการมพี งุ และน�ำ้ หนกั ทเ่ี พม่ิ ขน้ึ สว่ นหนง่ึ มาจาก การสะสมของพลังงานในรา่ งกาย ท่ีมากเกนิ ด้วยเหตนุ ก้ี ารกนิ แบบ 2:1:1 ซงึ่ เปน็ สูตรก�ำ หนดปริมาณ อาหารที่เหมาะสมในแต่ละม้ือ จงึ ชว่ ยลดพงุ และลดความเสย่ี งตอ่ การเป็นโรคต่างๆ ได้ สตู รนี้ทำ�ได้ งา่ ย ๆ โดยการกะด้วยสายตา แบ่ง สดั สว่ นของจาน (เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 9 นว้ิ ) ออกเป็น 4 ส่วน และเลือก จดั ประเภทอาหารในจานแต่ละสว่ น เปน็ ผัก 2 ส่วน แปง้ 1 ส่วน และ เน้อื สัตว์ 1 สว่ น
6:6:1 สตู รรสกลมกล่อมหา่ งไกลโรค นอกจากเรอ่ื งปรมิ าณอาหารแลว้ รสชาตขิ องอาหารก็เปน็ อีกปจั จัย ทส่ี ง่ ผลตอ่ สขุ ภาพได้ รสหวาน มัน เคม็ หากปรงุ มากจนเกินพอดี ก็อาจ จะสง่ ผลเสยี ตอ่ สขุ ภาพ กอ่ ใหเ้ กดิ ความเสย่ี งตอ่ การเปน็ โรคอว้ น เบาหวาน ความดนั โลหติ สูง โรคไต เปน็ ตน้ ปริมาณการปรงุ ที่แนะนำ�ว่า ไม่ควรกนิ เกนิ ในแตล่ ะวนั สามารถ จำ�งา่ ยๆ ดว้ ยสตู ร 6:6:1 คอื น�ำ้ ตาล 6 ชอ้ นชาตอ่ วนั ไขมนั 6 ชอ้ นชาตอ่ วนั และเกลือ 1 ชอ้ นชาตอ่ วนั ซง่ึ ตอ้ งระวงั จากการปรงุ เพิ่ม และเลยี่ งการ กินของวา่ ง ขนมกรบุ กรอบ ขนมหรอื เครื่องดมื่ หวานตา่ งๆ ที่เพมิ่ เติมจาก อาหารในม้อื หลัก
เมอ่ื เรากนิ อยา่ งพอดแี ลว้ ตอ่ ไปก็ถงึ เวลา ขยับร่างกาย เพ่ือสุขภาพ พฤตกิ รรมเนือยน่ิงน�ำ โรค จากข้อมูลขององคก์ ารอนามัยโลก (WHO) พบวา่ ประชากรผใู้ หญ่ ทั่วโลกประมาณ 1 ใน 4 มีกจิ กรรม ทางกายไม่เพียงพอ คือ น้อยกวา่ 150 นาทตี ่อสปั ดาห์ ซ่งึ เกดิ จาก การมีพฤตกิ รรมเนอื ยนิง่ มากเกนิ ไป นำ�ไปสูก่ ารเสียชีวิตก่อนวัยอันควร จากโรคต่างๆ เชน่ โรคหวั ใจ ความ ดันโลหิตสูง มะเร็งต่างๆ เบาหวาน รวมถึงโรคปอดและทางเดนิ หายใจ พฤติกรรมเนอื ยน่ิง (Sedentary Behavior) ไม่ว่าจะเป็นการนั่ง ดูทีวี เล่นคอมพิวเตอร์ เล่นมือถือ หรือแม้แต่การนง่ั เรยี น นั่งประชุม หาก ทำ�สิ่งเหลา่ น้ีตอ่ เนอ่ื งนานเกิน 2 ช่ัวโมงตอ่ ครัง้ จะท�ำ ให้ระบบการทำ�งาน ของลำ�ไส้ ระบบการดดู ซึม และยอ่ ยอาหารมีประสิทธภิ าพน้อยลง ซ่งึ น�ำ ไป สกู่ ารเปน็ โรคในท่ีสดุ
ขยับให้มากขึ้น สะสมความฟติ ใหร้ ่างกาย ในชวี ติ ประจ�ำ วนั เพยี งเราท�ำ กจิ กรรมทางกาย Physical Activities ซง่ึ หมายถงึ การเคลอ่ื นไหวรา่ งกายทก่ี ระท�ำ อยา่ งสม�ำ่ เสมอ จะชว่ ยสรา้ ง เสรมิ สขุ ภาพ และปอ้ งกนั โรคไมต่ ดิ ตอ่ ทง้ั หลายได้ ซง่ึ ในแตล่ ะวนั เราสามารถ เลอื กท�ำ กจิ กรรมทางกายไดห้ ลายรปู แบบ และใหป้ ระโยชนต์ า่ งกนั ออกไป ดงั น้ี กจิ กรรมทางกายระดบั เบา Inactive Activity เชน่ ยนื เดนิ ใกล้ แกว่งแขน สามารถช่วย ลดโรค ถ้าทำ�อยา่ งตอ่ เนอื่ งช่วยเผาผลาญ พลงั งานส่วนเกนิ ของรา่ งกาย กิจกรรมทางกายระดับปานกลาง Moderate Physical Activity กจิ กรรมทท่ี ำ�ใหห้ วั ใจเตน้ แรงขน้ึ หายใจ เรว็ ขึ้น เช่น เดนิ จอ๊ กกิ้ง ข่จี ักรยาน เดนิ ขน้ึ บันได เต้นประกอบเพลง เปน็ ต้น กิจกรรม เหลา่ นช้ี ว่ ยเพิ่มความแขง็ แรงของหัวใจ ปอด และกลา้ มเน้ือ กจิ กรรมทางกายระดับหนัก Vigorous Physical Activity กจิ กรรมทที่ ำ�ใหห้ ัวใจเต้นแรง หอบ เช่น ขุดดนิ ยกของหนัก วิ่ง เล่นกีฬา ชว่ ยเพมิ่ ความแขง็ แรงของกล้ามเน้ือ ขอ้ ต่อ กระดกู เพ่ิมอัตราเผาผลาญพลงั งาน และเพิ่ม ขนาดของกลา้ มเน้ือ
ไขมันเร่มิ สลายเมือ่ ออกกำ�ลังกายตอ่ เนื่อง 10 นาทขี ึน้ ไป หากต้องการลดไขมันสว่ นเกนิ สามารถท�ำ ได้ด้วยการทำ�กิจกรรม ทางกายระดบั ปานกลางอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง 10 นาทขี น้ึ ไป ใหไ้ ดอ้ ยา่ งนอ้ ย 150 นาที ต่อสปั ดาห์ เพราะเม่อื ออกก�ำ ลงั นานต่อเน่อื ง 8-10 นาทีขึน้ ไป ร่างกายจะ เร่ิมเผาผลาญไขมนั ออกมาเปน็ พลังงานใหร้ ่างกายอยา่ งเตม็ ท่ี ดงั กราฟ ต่อไปน้ี ออกกาํ ลงั กาย ตอ่ เนอ่ื ง อยา่ งนอ้ ย1015น0าทนี ขาน้ึ ทไปี ตอ่ สปั ดาห์ หากสนใจอยากสร้างสขุ ภาพดดี ้วยตวั เอง สามารถหาข้อมลู เพมิ่ เติมไดท้ ่ี Website www.raipoong.com Facebook ลดพุง ลดโรค
การแปลผล เมอ่ื รวมคะแนนทกุ ขอ้ แลว้ น�ำ มาเปรยี บเทยี บกบั เกณฑท์ ก่ี �ำ หนดดงั น้ี 35-45 คะแนน หมายถงึ มีความสขุ มาก 28-34 คะแนน หมายถึง มีความสุขปานกลาง 27 คะแนน หรือนอ้ ยกวา่ หมายถึง มคี วามสขุ น้อย พืน้ ฐานส�ำ คัญของจิตใจทเ่ี ป็นสุขคือการมองโลกในแง่ดี เรามักมองเห็นปัญหาทท่ี �ำ ใหท้ กุ ขใ์ จ แตม่ องข้ามสิ่งดีๆ ทผ่ี า่ นเข้า มาในชีวติ ของตัวเองไป การฝกึ มองโลกแง่ดี ช่วยใหเ้ รามองปญั หาในอกี มมุ มองเห็นโอกาสทแี่ ฝงมากับปญั หา ค้นพบบทเรียนชวี ติ ทจี่ ะช่วยใหเ้ รา เตบิ โตและเขา้ ใจชวี ติ มากยง่ิ ขน้ึ เราฝกึ ฝนไดด้ ว้ ยการตัง้ ค�ำ ถามกับตวั เอง ในเวลาทีพ่ บกบั ปญั หาตา่ งๆ วา่ “ปัญหานีม้ ีแง่ดีอะไรบา้ ง การคดิ ทบทวนถงึ เรื่องดีๆ ในแต่ละวนั ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเลก็ ๆ แตก่ ็ มีความหมายได้ เพยี งรจู้ ักมองหา เราจะพบวา่ มีสิ่งดีๆ ทีเ่ กิดขน้ึ มากมาย ช่วยให้มกี ำ�ลังใจและมคี วามสขุ ในชวี ติ ได้มากขน้ึ ซง่ึ เราสามารถฝึกฝนได้ ดว้ ยการจดั เวลาคิดทบทวนเปน็ ประจ�ำ โดยการตงั้ ค�ำ ถามกบั ตัวเองว่า “วนั น้ีหรือสปั ดาหน์ ม้ี ีสิ่งดีๆ อะไรเกดิ ข้นึ บ้าง” ทุกคนสามารถสมั ผัสความสุขทางใจตามแตเ่ ส้นทางท่ีตนเองสนใจ ได้ท่ี Website http://www.happinessisthailand.com โทร 1323 สายด่วนสุขภาพจติ
03 ใหล้ กูคยุ กบั คอื ลกกูารสเรรา้ อื่ งงภเมู พคิ ศมุ้ กนั
โลกยกใหไทยเปนแชมปของ
อุทาหรณ์ชีวิตพลกิ ผนั ในเส้ยี ววินาที จากวา่ ทีน่ างงามกลายเปน็ คนพิการ นางสาวศรีไพร อุปะนม เป็นหญิงสาวที่เคยมีชีวิตสดใส มีโอกาส อยู่ในสังกัดนางงามของคุณป้าชุลี ใจยงค์ แต่เพียงเสี้ยววินาทีของการ ตัดสินใจ ซอ้ นมอเตอรไ์ ซดท์ ่คี นขับเมา แลว้ ประสบอุบตั ิเหตุ สง่ ผลให้เปน็ อัมพาตตัง้ แตห่ น้าอกถงึ เท้า สญู เสียระบบขับถ่าย ต้องนั่งรถเข็นตลอด ชวี ติ พ่ีสาวต้องออกจากงานมาคอยดแู ล สว่ นพอ่ แม่ตอ้ งทำ�งานหาเงนิ เลีย้ งดู ชีวติ หดหู่ ถึงขนั้ ฆา่ ตัวตาย แต่เคราะห์ดมี ีคนช่วยไว้ได้
หยุดความสญู เสยี ได้ เริ่มที่ตวั เราก่อน อบุ ตั เิ หตบุ นทอ้ งถนนสว่ นใหญม่ าจากพฤตกิ รรมของคน ไมว่ า่ จะเปน็ ความไมร่ ู้ ความประมาท หรอื ความไมใ่ สใ่ จ ดงั นน้ั การลดอบุ ตั เิ หตจุ งึ สามารถ เรม่ิ ตน้ ไดด้ ว้ ยการควบคมุ พฤตกิ รรมเสย่ี งตา่ งๆ เหลา่ น้ี ไมข่ บั รถเรว็ เกนิ ก�ำ หนด เพราะการขบั ขด่ี ว้ ยความเรว็ เกนิ ท ่ี กฎหมายก�ำ หนด คอื มากกวา่ 80 กม./ ชม.ในเขตเมอื งและ เขตเทศบาล จะมโี ทษปรบั ตามกฎหมาย นอกจากน้ี การขบั ดว้ ยความเรว็ 80 กม./ชม. ถา้ เกดิ การชนจะมโี อกาสเสยี ชวี ติ มากกวา่ การชนกนั ท่ี ความเรว็ 40 กม./ชม. ถงึ 15เทา่ ดม่ื ไมข่ บั เพราะการดม่ื แลว้ ขบั เพม่ิ ความเสย่ี งในการบาดเจบ็ จากอบุ ตั เิ หตุ 6.6 เทา่ และเพมิ่ โอกาสเสยี ชวี ิต 9.6 เท่า แต่ท่สี ำ�คญั หากด่มื แล้วขับจนกอ่ ใหเ้ กดิ อุบตั เิ หตุมผี ู้เสยี ชวี ติ จะมีโทษปรบั สงู สดุ 200,000 บาท และโทษจ�ำ คกุ สูงสุดถงึ 10 ปี งดใชโ้ ทรศพั ทม์ อื ถือระหวา่ งขับข่ี เพราะการส่งข้อความ ขณะขบั ขี่เสยี่ งเกิดอุบตั เิ หตุสงู มากกวา่ ผู้ขบั ข่ที ไี่ มต่ ้องเสีย สมาธิถึง 20 เทา่ นอกจากน้ยี ังมีความผิดตามกฎหมาย มาตรา 157 มีโทษปรับ 400 – 1,000 บาท คาดเขม็ ขดั นริ ภยั ทกุ คนทกุ ครง้ั เมอ่ื เกดิ อบุ ตั เิ หตุ นอกจาก คนนัง่ หนา้ จะเส่ยี งไดร้ บั บาดเจบ็ แลว้ หากคนนงั่ หลังไม ่ คาดเขม็ ขัดนริ ภยั ก็มโี อกาสบาดเจ็บหรอื เสียชวี ติ เช่นกัน ดังนนั้ ทางที่ดีสุด คือการคาดเขม็ ขัดนริ ภัย เพราะจะช่วย ลดการเสียชีวติ ไดถ้ งึ ร้อยละ 40-60 สวมหมวกนริ ภยั ไมว่ า่ เดนิ ทางใกลห้ รอื ไกล จากการส�ำ รวจ ตง้ั แตป่ ี 2553-2561 พบวา่ อตั ราการบาดเจบ็ ทศ่ี รี ษะ เมอ่ื เกดิ อบุ ตั เิ หตสุ งู ขน้ึ ทกุ ปี โดยมอี ตั ราเฉลย่ี รอ้ ยละ 55 โดยในจ�ำ นวนนก้ี วา่ 90% ไมส่ วมหมวกนริ ภยั และการ สวมหมวกนริ ภยั ชว่ ยลดโอกาสการเสยี ชวี ติ เนอ่ื งจากการ บาดเจบ็ ทศ่ี รี ษะไดถ้ งึ 43% ส�ำ หรบั คนขบั ข่ี 90% ไมส่ วม หมวกนริ ภยั
เช่ือไหม ทกุ คนมศี กั ยภาพในการเปลีย่ นแปลงสังคมใหด้ ขี ึน้ ความร่วมมอื รว่ มใจของทุกคนในสงั คมคือปัจจัยส�ำ คัญทช่ี ว่ ยป้องกนั การ เกิดอุบตั เิ หตุบนท้องถนนได้ ดา่ นครอบครวั บคุ คลในครอบครวั แสดงความห่วงใยคนในครอบครวั วา่ กลา่ วตักเตอื น โนม้ นา้ ว และควบคมุ ไม่ใหค้ นในบา้ น มี พฤตกิ รรมเส่ยี งจากการใชร้ ถใช้ถนน กรรมการหมบู่ ้าน คอยสอดส่อง ดูแลช่วยเหลอื ครอบครวั ท่มี ีประสบปัญหาคนในครอบครัวมีพฤตกิ รรมเสีย่ งจาก การใช้รถใชถ้ นน ดา่ นชมุ ชน เปน็ การรว่ มมือในระดับชุมชนโดยอาศัยกลไกในพ้นื ที่ ในการแก้ปญั หา การตงั้ คณะกรรมการข้นึ มาออกส�ำ รวจ พื้นทแ่ี ละทำ�แผนที่จุดเสีย่ งภายในชุมชน จากน้ันช่วยกนั ท�ำ ปา้ ยและสัญญาณไฟเตือนตามจดุ นน้ั ๆ ขณะเดียวกัน ชมุ ชนช่วยกนั สอ่ื สารเนือ้ หาในการช่วยปอ้ งกันอบุ ัติเหต ุ ในโอกาสต่างๆ เพื่อเป็นการย้ำ�เตือนอย่างต่อเนื่อง ดา่ นองค์กร หนว่ ยงาน องค์กรทั้งภาครัฐและเอกชนสามารถช่วยลด อุบัติเหตุบนทอ้ งถนนได้ด้วยการก�ำ หนดมาตรการ หรือ กฎระเบียบในการดูแลบุคลากรในองค์กรทใ่ี ช้ยานพาหนะ ทุกประเภทเพ่ือสัญจรบนถนน สะพาน ทางเทา้ ขอบทาง ใหพ้ น้ จากอนั ตราย เชน่ กำ�หนดให้ทกุ คนต้องสวมหมวก นริ ภยั คาดเข็มขดั ไมด่ ่มื แอลกอฮอล์ กำ�หนดใหม้ กี าร ตรวจบรเิ วณทางเข้าออก รวมถงึ ก�ำ หนดบทลงโทษ ภายในองคก์ ร เป็นตน้
ทกุ ๆ คนรว่ มมือ สุดท้ายทกุ คนมสี ่วนช่วยลดการเกดิ อบุ ัตเิ หตบุ นท้องถนนได้ โดย ร่วมเปน็ ส่วนหนึ่งของโครงการรณรงคต์ า่ งๆ ท่ีหนว่ ยงานทางสังคมไดจ้ ัด ตั้งข้นึ ไมว่ า่ จะเปน็ การรณรงค์เมาไม่ขับ รว่ มกนั ตดิ กลอ้ งหนา้ รถ อย่าลืม สวมหมวกนริ ภัยให้เด็ก ช่วยกันจอดรถให้คนข้ามถนน หรอื โครงการ No drink I drive เปน็ ตน้ หากสนใจอยากได้ข้อมูลการสรา้ งความปลอดภัยบนท้องถนนเพิ่ม เตมิ อ่านตอ่ ได้ท่นี ี่ Website http://www.roadsafetythai.org/
07
การดืม่ เหลา้ กับผลกระทบ ต่อสังคมคนไทย เหล้าคอื เครอ่ื งดม่ื ท่ีส่งผลต่อชีวิตหลายด้าน ไมว่ า่ จะเปน็ นสิ ัยท่ีเปล่ยี นไป เม่อื เมามาย สขุ ภาพท่คี อ่ ยๆ ถูกบ่อนท�ำ ลาย หรอื ความสัมพนั ธก์ บั คนใน ครอบครวั ที่เปล่ยี นไปในทางทแี่ ย่ลง ทุกภาคสว่ นของสงั คมไทยจงึ พยายามรณรงคล์ ด ละ เลกิ เหลา้ ซ่งึ กอ่ ให้เกิดความเปล่ยี นแปลงอย่างเป็นรูปธรรม ทั้งในเชงิ วัฒนธรรม ไม่ ว่าจะเป็นการเข้าร่วมงดกนิ เหล้าในชว่ งเขา้ พรรษาของคนจ�ำ นวนมาก การ เลกิ เลี้ยงเหลา้ ในงานบญุ ตา่ งๆ หรอื ในเชิงพฤตกิ รรม อย่างการเลิกให้ เหลา้ ในช่วงเทศกาลส�ำ คญั ดงั น้ันทุกคนสามารถเขา้ รว่ มเปน็ ส่วนหนงึ่ ของการสร้างความ เปลยี่ นแปลง โดยอาจเรม่ิ ต้นท่ตี วั เองกอ่ น
หากคุณอยากเลิกเหลา้ เพอื่ คนที่รกั ตรงน้ีมีวิธี ปรบั สง่ิ แวดลอ้ ม ผทู้ เ่ี คยเลกิ เหลา้ ไดแ้ ลว้ แตส่ ดุ ทา้ ยกลบั มาดม่ื อกี สาเหตุส่วนหนึ่งมาจากตนเองยังอยู่ในสภาพ แวดล้อม ที่สามารถเข้าถึงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้ง่าย ดงั นน้ั การเลกิ เหลา้ ใหส้ �ำ เรจ็ ถาวร จงึ ตอ้ งเลย่ี งสภาพแวดลอ้ ม ทก่ี ระตนุ้ ใหเ้ กิดความอยากดมื่ เชน่ กลุ่มเพ่อื นนกั ดืม่ สถานทอี่ โคจร ปรับร่างกาย กลุ่มคนดมื่ แบง่ ออกเป็น 2 กล่มุ คือ ดม่ื เปน็ ประจำ� และกลมุ่ ดม่ื เป็นบางครัง้ ซึง่ กลมุ่ แรกต้องการ ความชว่ ยเหลือเป็นพเิ ศษ เพราะหลายคนติดจนเลกิ ไมไ่ ด้ ง่าย ๆ เมอ่ื เลกิ แล้วก็มีอาการข้างเคียง ตอ้ งดแู ลร่างกาย เป็นพิเศษด้วยการพักผ่อนให้เพยี งพอ ทานอาหารใหค้ รบ 5 หมู่ และออกกำ�ลังกายเปน็ ประจ�ำ ฝึกจิตใจใหเ้ ขม้ แขง็ กำ�ลังใจจากคนในครอบครัวมสี ว่ น ส�ำ คญั ใหน้ กั ดมื่ กลา้ ตดั สนิ ใจเปลยี่ นตวั เอง อาจเรมิ่ จาก การคุยกับคนในครอบครัวว่า ถา้ เลิกแลว้ จะดอี ย่างไร คยุ กับเพอื่ นฝงู ถึงขอ้ ดีจากการงดเหลา้ และชวนเพ่ือนให ้ เลกิ ดื่มเป็นเพื่อนกนั หาแรงจูงใจในการเลกิ ดมื่ การเลกิ เหล้าดหี ลายอยา่ ง ไม ่ วา่ จะมีเงินเก็บมากขึ้น มเี วลาอยู่กบั ครอบครัวมากขึน้ สุขภาพดขี นึ้ สิ่งเหลา่ น้ีคือแรงจูงใจสำ�คญั ในการ ลด ละ เลกิ อย่างตอ่ เน่ือง
เลกิ เหลา้ เพ่ิมสขุ บทพิสูจนข์ องคนจรงิ คณุ จรรยา เกตุแกว้ อายุ 48 ปี อาชีพรบั จา้ งทั่วไป จ.ปราจนี บุรี จากผู้ที่เคยตดิ เหล้าอยา่ งหนกั และถกู ตั้งฉายาจากคนในหมู่บ้านให้เปน็ “นางแอน่ ” ประจำ�ชุมชน และมอี าการมือสัน่ จนสง่ ผลต่อการใชช้ ีวิตและ การท�ำ งาน สกู่ ารเปน็ นักรณรงคช์ วนคนเลิกเหลา้ ของชุมชนบ้านเนนิ หอม อ.เมอื ง จ.ปราจนี บรุ ี โดยคณุ จรรยาสามารถเลกิ เหลา้ ไดต้ ้ังแต่ปี 2560 ปจั จุบันหายจากการอาการมอื สนั่ และสามารถสรา้ งรายได้จากการสาน ไม้ไผ่รว่ มกับสามีสรา้ งรายไดเ้ ลีย้ งดูครอบครวั อยา่ งเพยี งพอ คุณเสนาะ สงิ หะ อายุ 53 ปี อาชีพผชู้ ่วยผู้ใหญบ่ ้าน ต.โคกเพชร จ.ศรสี ะเกษ จากผู้ตดิ เหล้าทีม่ ปี ญั หาความรุนแรงในครอบครวั และหนีส้ นิ สามารถเลกิ เหลา้ ไดต้ งั้ แตป่ ี 2560 และกลายเปน็ ผู้ช่วยผใู้ หญบ่ ้านท่คี นใน ชมุ ชนให้การนับถอื ตลอดจนเป็นตน้ แบบให้คนในครอบครัวทง้ั ภรรยาและ ลกู สามารถเลกิ เหลา้ ได้ในท่ีสดุ อยากเลกิ เหล้า แตไ่ มร่ ูว้ า่ วธิ ีไหนดี ตดิ ตอ่ โทร 1413 สายด่วนเลกิ เหล้า
หากคณุ อยากเหน็ ชมุ ชนของตวั เองปลอดเหลา้ ตรงนม้ี แี นวทาง สรา้ งคณุ ค่าใหผ้ ู้เลิกดืม่ ได้แก่ การเชิญชวนคนในชมุ ชน ร่วมโครงการทำ�ความดีดว้ ยการเลิกเหลา้ ถวายเปน็ พระ ราชกศุ ล โดยให้มกี ารลงนามปฏิญาณตนร่วมกัน สรา้ งกระแสในชมุ ชน ได้แก่ เดนิ รณรงค์ในชมุ ชน รวมถงึ การประชาสมั พันธ์ ผ่านเสยี งตามสาย หรอื แผ่นปา้ ย สรา้ งเงนิ ออม ดว้ ยการเตรยี มกระปุกออมสินให้ครอบครวั ทมี่ ีสมาชิกทคี่ ิดเลกิ เหลา้ และให้ตง้ั ปฏญิ าณเปลยี่ นคา่ เหล้าเป็นเงินออม เชน่ เคยกนิ เหลา้ วนั ละ 100 บาทก็ เปลี่ยนเปน็ เงินออม 100 บาทแทน พอครบ 3 เดอื นรวม คนเข้าร่วมโครงการมาเปิดกระปกุ และประกาศวา่ ชุมชน น้ีออมเงินจากเหลา้ ไดก้ บี่ าท สร้างบญุ ร่วมกนั ได้แก่ วดั ในชุมชนจัดกิจกรรมวนั พระ ทำ�บญุ และจัดธรรมะเสวนาคนเลกิ เหล้า
สรา้ งรอยย้มิ ให้ชมุ ชน ดว้ ยการจดั กจิ กรรมสานสมั พันธ ์ สามวัย (เด็ก ผใู้ หญ่ ผู้สงู อายุ) ผ่านการเลน่ เกมส์ แข่งขัน กีฬา เพื่อให้คนในชมุ ชนมคี วามผูกพนั ใกล้ชิด สร้างกำ�ลังใจต่อเนื่อง โดยจดั ตง้ั กลุม่ ตดิ ตามเยี่ยมบา้ น ให้กำ�ลงั ใจ และให้คำ�แนะนำ�อาการอยากเหล้า สร้างค่านยิ มใหม่ให้เดก็ โดยโรงเรียนจัดกจิ กรรมปลูกฝัง ค่านิยมไม่ดืม่ และให้นักเรยี นมสี ่วนรว่ มแกป้ ัญหา ดว้ ย การให้ก�ำ ลงั ใจผ้ปู กครองไปพร้อมกับชมุ ชน สรา้ งงานเสริมรายได้ โดยให้กลมุ่ คนเลกิ เหล้าทำ�งานรว่ ม กนั สร้างรายได้ เชน่ ทำ�ลวดสาน ทำ�ปยุ๋ ทำ�สมุนไพร ควร เปน็ กิจกรรมท่ีตอ้ งใช้แรง จะไดอ้ อกก�ำ ลงั กายไปดว้ ยเพ่ือ ช่วยฟื้นฟูสขุ ภาพ สรา้ งเสริมประเพณที ดี่ ีให้ลกู หลาน ได้แก่ รณรงค์ให้เกดิ งานประเพณี งานเลีย้ งท่ปี ลอดเหลา้ เพราะงานประเพณ ี ของคนไทยมกั จัดเลย้ี งเหล้า
08
ควนั บหุ รม่ี ือสอง ภยั รา้ ยท่ีผ้ใู หญ่อาจทำ�ร้ายเด็กโดยไม่รตู้ ัว ควนั บหุ รม่ี อื สอง คอื การทค่ี นทไ่ี มไ่ ดส้ บู บหุ รไ่ี ดร้ บั ควนั บหุ รจ่ี าก คนอน่ื ซง่ึ กอ่ ใหเ้ กดิ โทษเหมอื นกบั คนทส่ี บู บหุ ร่ี มกั พบในคน 2 กลมุ่ กลมุ่ แรก คอื เดก็ ทอ่ี ยใู่ นบา้ นทม่ี คี นสบู บหุ รซ่ี ง่ึ สว่ นใหญจ่ ะเปน็ พอ่ หรอื แม่ อกี กลุม่ หน่งึ คอื คนท่ีทำ�งานในทที่ �ำ งานทมี่ คี นสบู บหุ รอ่ี ยู่ ดังตัวอยา่ ง ครอบครัวเหลา่ น้ี ลกู ปว่ ยเพราะบหุ รีข่ า้ งห้อง คุณวนดิ า ชื่นใส / ด.ช. อมั มาร์ ซาอิด “เราอย่ใู นตกึ ห้องเช่า 4 ช้ัน ในหอ้ งอากาศไม่ค่อยถ่ายเท เวลามคี น สบู บหุ ร่คี วนั จะเข้ามาภายในหอ้ งเราเขาจะหอบ หนักๆ ถึงข้นั ช็อก หมดสติตวั เกร็ง มือ เทา้ ปาก เปลยี่ นเปน็ สีด�ำ เลยขอใหเ้ ขา อยา่ สูบบหุ รภ่ี ายในตึก เขากช็ ่วยเบาเร่อื งบุหรล่ี งให้ เลยร้วู ่า บหุ รี่มี แตผ่ ลเสยี ทำ�ร้ายสุขภาพ ของคนสบู และคนรอบข้าง” ลกู ป่วยเพราะความไม่รู้ คณุ วรพล สังสะเกตุ / ปลื้ม-ด.ช. ภาคภูมิ สังสะเกตุ “นอ้ งเปน็ หอบหดื เนอ่ื งจากคณุ แมส่ บู บหุ รม่ี านานตง้ั แตก่ อ่ นทอ้ ง ตอน ทอ้ งบอกสบู แคค่ ร่งึ มวนไม่เปน็ อะไรหรอก อาการลกู เร่มิ เห็นชดั ตอน 1 ขวบ หายใจแลว้ มีเสยี งเหมือนนกหวดี ออกจาก ลำ�คอเคยหนักถงึ ขนาดเข้าห้องไอซยี ูแมเ่ ขาก็เสียใจ เครยี ด รอ้ งไห้ และอยากเลกิ บหุ ร่ีมากก็อยากให้เขาเลกิ ใหไ้ ด้เพือ่ ลกู ”
เลกิ สูบบุหร่ี เรม่ิ ไดท้ บ่ี า้ น ใครๆกท็ ำ�ได้ มตี ัวช่วยเพียบ ขอเพยี งมใี จพรอ้ ม คุณสามารถเลกิ บุหรไี่ ด้ทนั ทีดว้ ยตวั ช่วยที่ สามารถหาไดใ้ กลม้ อื ดงั ต่อไปนี้ ผลไมร้ สเปรยี้ ว เชน่ มะนาว เพราะเป็นผลไมร้ สชาตจิ ดั มีวิตามินซสี งู เปลือกมรี สเฝอ่ื น ขม ซง่ึ วติ ามนิ ซีในมะนาว จะช่วยเปล่ียนรสชาตขิ องบุหร่ใี หเ้ ฝือ่ น ทำ�ให้ไม่อยากสบู บหุ รีแ่ ละลดอาการอยากนโิ คตนิ ได้ อีกทงั้ ยังชว่ ยขจดั คราบบหุ รี่ไดอ้ กี ด้วย หญ้าดอกขาว มฤี ทธิ์ทำ�ใหล้ ิ้นฝาดจนไมน่ กึ อยากสบู บหุ ร่ี ศูนยว์ ิจยั และจดั การความร้เู พ่อื การควบคมุ ยาสูบ (ศจย.) มหาวิทยาลยั มหิดล พบวา่ หากใช้สมนุ ไพรหญ้าดอกขาว ตดิ ต่อกนั นาน 2 เดอื น สามารถช่วยให้เลกิ สบู บุหรีไ่ ดถ้ งึ 60 เปอรเ์ ซน็ ต์ และยง่ิ ไดผ้ ลดหี ากออกก�ำ ลงั กายควบคดู่ ว้ ย การนวดกดจดุ สะท้อนเท้า การนวดกดจุดสะท้อนเท้าชว่ ย กระตนุ้ สมองใหห้ ลง่ั สารเคมีท่ที ำ�ให้รสชาติบุหรี่ผิดปกติ ทำ�ใหไ้ ม่อยากสูบบหุ รี่ สามารถท�ำ ได้ดว้ ยตนเอง สายดว่ นเลกิ บหุ รี่ 1600 บรกิ ารใหค้ �ำ ปรกึ ษาจาก ผ้เู ช่ยี วชาญไมว่ ่าจะเป็นพยาบาล นกั จิตวทิ ยา หรอื นกั สังคมสงเคราะหท์ างการแพทย์ นบั ถงึ วนั น้ชี ่วยให้คน ทตี่ ดิ ต่อเข้ามาสามารถเลกิ บุหร่ไี ดถ้ งึ 40 เปอร์เซน็ ต์ อยากหาวธิ ีเลิกบุหรีท่ เ่ี หมาะกบั ตัวเอง โทร 1600 สายดว่ นเลิกบุหรโ่ี ทร.ฟรี ใส่ใจ ติดตาม รักษาความลับ
ชมและดาวน์โหลดสือ่ รณรงค์ ของ สสส. เพอ่ื ใช้ในการศึกษาและเผยแพร่ประชาสัมพนั ธ์ ได้ที่ www.socialmarketing.thaihealth.or.th Social Marketing Thaihealth
Search