นวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพปลาไก่ยอ สร้างอาชีพ สร้างความสุขฉบับสมบูรณ์

1 ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพฒั นาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

2 ก คำนำ นวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” เปนนวัตกรรมที่คิดคนและพัฒนาขึ้น เพื่อขับเคลื่อนโครงการยกระดับคุณภาพงานแนะแนว เพื่อการศึกษาตอเชื่อมโยงสูโลกอาชีพและการมีงานทำของโรงเรียนบานหินกบ โดยการสงเสริมใหผูเรียน มีทักษะอาชีพและเสริมสรางประสบการณอาชีพ (work experience) ที่หลากหลายเพื่อใหผูเรียนสามารถ ตดั สินใจและวางแผนการศึกษาตอหรือประกอบอาชีพไดอยางเหมาะสมมีคุณธรรม เตรียมความพรอมเขาสูโลก อาชีพและสามารถสรางอาชีพใหสอดคลองกับบริบทของชุมชนทตี่ นเองอาศัยอยแู ละนอมนำพระบรมราโชบาย ในหลวงรัชกาลที่ ๑๐ ดานการศึกษา รัฐธรรมนูญแหงราชอาจักรไทย พุทธศักราช 2560 แผนพัฒนา เศรษฐกจิ และสงั คมแหงชาติ ฉบับท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) ขอขอบคุณผูอำนวยการโรงเรียนบานหินกบ คณะครู ผูปกครอง นักเรียน รวมถึงชุมชนที่ เกี่ยวของในการพัฒนานวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” ใหสำเร็จลลุ ว งไปดวยดี คณะผูจ ัดทำ ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

สารบญั 3 ข คำนำ สารบัญ หนา ดานท่ี 1 การวิเคราะหบ รบิ ท หลักการกรอบและแนวคิด ก ดานท่ี ๒ กระบวนการสรา งและการพัฒนาวธิ ปี ฏบิ ัติที่ดี ข ดานที่ ๓ ผลของวธิ ีปฏิบตั ิทดี่ ี ๑ ดา นที่ ๔ การเผยแพรและขยายผล 6 ๑๘ ๒๑ ๑ โรงเรยี น ๑ อาชีพ : นวัตกรรมพัฒนาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรา งอาชพี สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๑ รายงานผลวิธกี ารพฒั นาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรางความสขุ ดว ย SLBH 4steps MODEL” โรงเรยี นบา นหนิ กบ เครือขา ยปะทิว ๑ สำนักงานเขตพนื้ ทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาชุมพร เขต ๑ --------------------------------------------------------------------------------------------------------- ดา นที่ ๑ การวเิ คราะหบริบท หลักการกรอบแนวคดิ การพฒั นา ๑. การวเิ คราะหบริบท โรงเรียนบานหินกบ หมทู ี่ ๖ ตำบลชมุ โค อำเภอปะทิว จงั หวัดชุมพร มีพื้นทตี่ ดิ ทะเลอา วไทย คณะผูจัดทำไดดำเนินการศึกษาและวิเคราะหบริบทโดยศึกษาจากรายงานผลการปฏิบัติงานของโรงเรียน บานหินกบ (SAR) และลงสำรวจพืน้ ท่ีสำรวจตามสภาพจริง พบวา ผูปกครองรอยละ ๙๐ ทำอาชีพประมงและ มีรายไดเฉลี่ยตอครัวเรือนนอย นักเรียนสวนใหญจึงมีฐานะยากจน เนื่องจากการทำประมงในแตละครั้งจะได ปลาหลายสายพันธุและมีขนาดไมตรงตามความตองการของตลาด เชน การออกเรือปนหมึกชาวประมงจะได ปลาที่มีขนาดเล็กติดมาจากการตักหมึกในแตละครั้ง ปลาจำพวกนี้เปนปลาหลากหลายชนิด คนในทองถิ่นมัก เรยี กปลาจำพวกนีว้ า “ปลาไก” ซง่ึ มรี าคาถกู และตองขายไปกับโรงงานปลาปนเทาน้ันพรอมทั้งยังเปนปลาที่หา งายตลอดทั้งป ดังนั้น โรงเรียนบานหินกบเห็นความสำคัญที่จะแกปญหาดังกลาวจึงรวมมือกับผูนำชุมชน และสมาชิกหาแนวทางแกปญหาดังกลา วโดยการยกระดับคณุ ภาพชีวิตของคนในชุมชนใหดีขึ้นลดปญหาความ ยากจนและเพื่อนำไปสูสังคมแหงการเกื้อกูล อยูดี มีสุข โดยการพัฒนาและเตรียมความพรอมผูเรียนใหไดรับ การสงเสริมทักษะอาชีพและเสริมสรางประสบการณอาชีพใหสามารถตัดสินใจและวางแผนการศึกษาตอหรือ ประกอบอาชีพไดอยางเหมาะสมพรอมทงั้ เปนการเตรียมความพรอมเขาสูโลกอาชีพใหสอดคลองกับบริบทของ โรงเรียนและชุมชนบา นหนิ กบในรูปแบบวิถชี วี ติ ใหม(New Normal)และวิถีถดั ไป (Next Normal) เพื่อนำไปสู อาชีพที่ย่งั ยืนและการมีงานทำใหแกผูเรียน ผปู กครองและคนในชุมชนโดยการเพ่ิมมูลคา ใหกับ “ปลาไก” ใหมี มูลคาที่สงู ขึ้นและตรงกับความตองการของตลาดภายใตนวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ“ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรา งความสุข” โดยเรียนรผู าน SLBH 4steps MODEL ดังแผนภาพดา นลาง แผนภาพแสดงการวเิ คราะหบ รบิ ทสูการแกป ญหาเพ่ือนำไปสูเปา หมาย ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวัตกรรมพฒั นาทักษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรา งอาชพี สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๒ ๒. หลกั การและกรอบแนวคิด ๒.๑ หลกั การ ในปจจุบันการจัดการเรียนรูสำหรับยคุ ที่มีการเปล่ียนแปลงทางดานการเมืองเศรษฐกิจ สังคม การดำเนินชีวิต ความกาวหนาของเทคโนโลยีเปนสิ่งสำคัญ ทำใหโรงเรียนบานหินกบมีการจัดการเรียนรู เพื่อเตรียมความพรอมใหผูเรียนมีทักษะชีวิตและอาชีพเพื่อใหผูเรียนไดออกไปดำรงชีวิตและมีความรูความ ชำนาญมที กั ษะเฉพาะดา น เทา ทนั ตอ กระแสการเปลีย่ นแปลงทางสังคมพรอมทั้งเปน สมาชิกที่ดีในสงั คมนำไปสู สงั คมแหงการเกื้อกูล อยดู ี มีสุข โรงเรียนบานหินกบเปนโรงเรียนที่ตั้งอยูในชุมชนที่ติดชายฝงทะเลผูปกครองรอยละ 90 มีอาชีพประมงสภาพทางเศรษฐกิจของครอบครัวผูเ รยี นไมดเี ทาท่ีควร โรงเรียนบานหินกบจึงมีนโยบายในการ ฝกอาชีพใหแ กผ ูเรียนใหไดร ับการเสริมสรางทักษะและสรางเสริมประสบการณอาชีพสามารถปรบั ตัวในสภาวะ การเปลี่ยนแปลงอยางชาญฉลาดสามารถนำผลผลิตที่หางายในทองถิ่นและมีตลอดทั้งปมาเพิ่มมูลคาเพื่อเพิ่ม รายไดของผูปกครอง สรางรายไดใหตนเองระหวางเรียน และสรางสังคมใหเปนสังคมเอื้ออาทร เกื้อกูล อยูดี กนิ ดี โดยจดั กิจกรรมผา นชั่วโมงชมุ นมุ สรางทกั ษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรา งความสขุ ดว ย SLBH 4steps MODEL” ของโรงเรียนบานหนิ กบมีวัตถปุ ระสงค ดงั น้ี ๑. ผูเรียนไดรับการเสริมสรา งประสบการณอาชพี การทำปลาไกย อ ๒. ผเู รียนไดรับการปลกู ฝง คณุ ธรรมดา นความขยัน อดทน มวี นิ ัย ใฝเ รยี นรู อยอู ยางพอเพยี ง และดา นจติ สาธารณะ ๓. ผปู กครองและสมาชิกในชมุ ชน มรี ายไดเ พมิ่ ขึ้น ๒.๒ กรอบและแนวคดิ นวัตกรรมพัฒนาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรา งความสขุ ดว ย SLBH 4steps MODEL” มีกรอบและแนวคิด ดังนี้ ปลาไก หมายถึง ปลาไกเปน ปลาที่มีขนาดเลก็ หลากหลายสายพนั ธุรวมกนั และไม เปนท่นี ิยมของตลาด ยอ หมายถงึ การถนอมอาหารผานการบดและน่ึง สรางอาชีพ หมายถึง ผูเรียนสามารถสรางผลิตภัณฑและกอใหเกิดรายได และมี ประสบการณในการทำงานรูจักกลไกของตลาดแบบครบวงจร คือ ผูซื้อ ผูขาย ผูบริโภค พรอมทั้งไดรับการ ปลกู ฝงคุณธรรมและจริยธรรมในการดำรงชีวติ ในสงั คม สรา งความสุข หมายถงึ การเตมิ เต็มความสุขกลับสสู ังคม กลาวคือ คนในชมุ ชนท่ีมรี ายได เพิ่มขึ้น ลดคาใชจาย แบงเบาภาระผูปกครอง การลักขโมยไมเกดิ ขึ้น สังคมมีความเอ้ืออาทร และมีชองทางใน การกระจายสินคาที่ตนเองหามาจากทะเล และทุกคนไดรับความสุขของการเปนผูใหและผูรับจากกิจกรรม “แบงปนความสุขสูชมุ ชน” กิจกรรมนี้ดำเนินการโดยแบง กำไรไวร อยละ ๕ ของรายไดตอเทอมและมอบใหกบั นักเรยี นที่เรียนดแี ตข าดแคลนทุนทรพั ย ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวัตกรรมพฒั นาทักษะอาชพี “ปลาไกย อ สรา งอาชพี สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๓ ทฤษฎกี ารเรยี นรูอยา งมคี วามสุข ทฤษฎีการเรียนรูอยางมีความสุข เปนทฤษฎีท่ี กิติยวดี บุญซื่อ (กิติยวดี บุญซื่อ และคณะ 2540) พัฒนาขึ้นโดยมีจุดประสงคจะหาวิธีเรียนแบบใหมที่ทำใหผูเรียนเรียนอยางสนุกสนานทุกครั้ง ทุก ชว่ั โมง ผเู รียนมาโรงเรียนดวยความตืน่ เตนและมุงมน่ั อยากรใู นสิ่งท่เี ขายังไมร ู แนวคิดของการจัดการเรียนรูเชงิ รกุ (Active Learning) การจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active learning) เปนกระบวนการเรียนการสอนที่สงเสริมให ผูเรยี นมีสว นรว มในชัน้ เรียน สรา งปฏสิ ัมพันธร ะหวา งครผู สู อนกับผเู รียน มงุ ใหผ ูเ รียนลงมือปฏบิ ตั ิ โดยมีครูเปน ผูอำนวยความสะดวก (Facilitator) สรางแรงบันดาลใจ ใหคำปรึกษา ดูแล แนะนำ ทำหนาที่เปนโคชและพี่ เลี้ยง (Coach & Mentor) แสวงหาเทคนิควิธีการจัดการเรียนรู และแหลงเรียนรูที่หลากหลาย ใหผูเรียนได เรียนรูอยางมีความหมาย (Meaningful learning) ผูเรียนสรางองคความรูได มีความขาใจในตนเองใช สติปญญา คิด วิเคราะห สรางสรรคผลงานนวัตกรรมที่บงบอกถึงการมีสมรรถนะสำคัญในศตวรรษที่ ๒๑ มีทักษะวชิ าการ ทักษะชวี ิต และทักษะวชิ าชีพ บรรลุเปา หมายการเรยี นรตู ามระดบั ชวงวยั ชมุ นุม เปน กิจกรรมพัฒนาผูเรียน ตามความสนใจของผูเรยี นเพื่อการคนพบความถนัด และ พัฒนาตนเองใหมีศักยภาพและปลูกฝง จติ สำนึกเพื่อทำประโยชนแกสงั คม แนะแนว หมายถงึ กระบวนการชว ยเหลอื บุคคลใหเขาใจตนเองและส่ิงแวดลอ ม สรา งเสรมิ ใหผ ูเรยี นมีคุณภาพ เหมาะสมตามความแตกตางระหวางบุคคล คนพบและพฒั นาคณุ ภาพศักยภาพของผเู รียน มที กั ษะการดำเนินชวี ติ มวี ฒุ ิภาวะทางอารมณท่ีเหมาะสม วางแผนการศกึ ษาตอ ประกอบอาชีพ และ สามารถ ปรับตัวได นโยบายสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน หมายถึง การพัฒนาการเตรียมความ พรอ มใหผเู รยี นดานทักษะวชิ าการ ดานทักษะอาชพี และดา นทกั ษะชวี ิตสอดคลองกับบรบิ ทของตนเอง พระบรมราโชบายรัชกาลที่ ๑๐ หมายถึง การศึกษาตองมุงสรางพื้นฐานใหแกผูเรียน ๔ ดา น ไดแ ก ๑. มที ศั นคตทิ ถ่ี ูกตองตอ บา นเมือง ๒. มีพื้นฐานชวี ิตท่มี ่ันคง – มคี ณุ ธรรม ๓. มงี านทำ – มอี าชีพ ๔. เปนพลเมอื งที่ดี แนวทางการขับเคลื่อน “กิจกรรมเสริมทักษะและสรางประสบการณอาชีพใหแกผูเรียน” หมายถึง การเสรมิ ทักษะและสรางเสริมประสบการณอ าชีพในสถานศึกษาตามท่ี สพฐ. กำหนด PDCA คือ วงจรบริหารงานคุณภาพ ประกอบไปดวย 4 ขั้นตอน Plan-Do-Check-Act หรอื วางแผน-ปฏิบตั -ิ ตรวจสอบ-ปรับปรุง เปนกระบวนการท่ีใชปรับปรงุ การทำงานขององคกรอยางเปนระบบ โดยมเี ปาหมายเพื่อแกปญหาและเกิดการพฒั นาอยางตอเน่ือง SLBH 4Steps MODEL สู “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรา งความสุข” โดยแบง การทำงาน ออกเปน 4 ข้ันตอน (4 Steps) ดงั นี้ Step ที่ ๑ S : Survey ขน้ั สำรวจ ครูและนักเรยี นรว มกันสำรวจสภาพปญ หาและขอมูลดานทรัพยากรหรือผลผลิตที่ได จากสภาพจรงิ ทีเ่ กิดขนึ้ ในชุมชนหนิ กบ เพื่อนำผลผลติ น้นั มาแปรรูปโดยการสรางมลู คาใหกบั ผลผลิตใหสามารถ ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๔ ประกอบอาชีพไดตลอดทั้งป สามารถทำไดจริงและอยางตอเนื่องเพื่อไปสูการมีงานทำที่ยั่งยืนสอดคลองกับ บรบิ ทของชมุ ชนทผ่ี เู รียนอาศัยอยู Step ท่ี ๒ L : Learning ข้นั การเรยี นรูและฝกอาชพี ขั้นการเรียนรูและฝกอาชีพโดยการใหผูเรียนไดเรียนรูผานหลักสูตรการพัฒนา ทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4Steps MODEL ”เปนการเรียนรูโดยใช กระบวนการสอนแบบ Active Learning เพอ่ื ใหผเู รยี นรจู ักกลไกของตลาดทง้ั ในฐานะผซู ้อื และผูขาย ไดแ ก ผูซื้อ : ผูเรียนไดเรียนรูการเปนผูซื้อโดยการรับซื้อปลาไกจากผูปกครองหรือ ชาวประมงในราคาที่เหมาะสมและมีคุณธรรมเนนใหมีความสุขทั้งผูซื้อและผูขายซึ่งเปนการปลูกฝงใหผูเรียน เปนคนดีและเปน สมาชิกท่ดี ใี นสงั คมนำไปสูส งั คมเก้ือกูล กนิ ดี มสี ขุ ผูขาย : ผูเรียนไดเรียนรูการเปนผูขายโดยใชแนวคิดเพิ่มมูลคาสินคาจากผลผลติ เดิมโดยการแปรรปู ปลาไกใ หเ ปนปลาไกย อและผลติ ภัณฑอ ่นื ๆ ท่แี ปรรปู จากปลาไกย อ ไดแก Step ที่ ๓ B : Business ขน้ั การสรางอาชพี ใหก บั นักเรยี นและชุมชน สรา งอาชพี ใหกับชุมชน : ๑. โรงเรียนรบั ซือ้ ปลาไกจ ากผูปกครอง ๒. ผูป กครองทำปลาไกยอเพอื่ จำหนา ย ๓. ผปู กครองทำผลิตภณั ฑทแ่ี ปรรปู จากปลาไกย อมา จำหนา ยเพอื่ เพ่มิ รายได สรา งอาชพี ใหกบั นกั เรียน : เนื่องจากนกั เรียนทำผลิตภัณฑป ลาไกยอเพื่อจำหนา ย Step ที่ ๔ H : happy ข้นั แบง ปนความสุขกลับสสู ังคม ชุมชนไดรับผลิตภัณฑท ีส่ ะอาดปลอดภัยในการอุปโภคสงผลไปสูสุขลกั ษณะอนามัย ความเปนอยูที่ดีข้ึนของคนในสังคมและมีการขยายผลแนวทางการจัดทำปลาไกยอใหแกผูที่สนใจจะทำปลา ไกย อเพ่ือเปนชองทางการสรางรายไดใหกบั ครอบครวั ของตนเองสงผลใหคนในชุมชนเปนสังคมท่ีมีการเอ้ือเฟอ เกอื้ กูล กินดี อยูดี มคี วามสุข และเปน พลมืองทีด่ ขี องประเทศชาตติ อ ไป S : Survey L : Learning B : Business H : Happy ๓. การเชื่อมโยงนโยบาย โรงเรียนบานหินกบมีการวิเคราะห สังเคราะหนโยบายสำนักงานคณะกรรมการการศึกษา ขน้ั พื้นฐานมาใชเ ปน เปาหมายในการพฒั นากจิ กรรมนอมนำพระบรมราโชบายรัชกาลที่ ๑๐ มาเปนแนวทางใน การสรางพื้นฐานคุณลักษณะของผูเรียน และนำ SLBH 4Steps MODEL ของโรงเรียนบานหินกบ มาเปน แนวทางในการพัฒนากจิ กรรมเพื่อนำนวัตกรรมพฒั นาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรางความสขุ ดวย SLBH 4Steps MODEL” ใหบรรลุวัตถุประสงค คือ ๑. ผูเรียนไดรับการเสริมสรางประสบการณอาชีพ ๒.ผูเรียนไดรับการปลูกฝงคุณธรรมดานความขยัน อดทน มีวินัย ใฝเรียนรู อยูอยางพอเพียงและดานจิต สาธารณะ ๓. ผเู รยี น ผูปกครองและสมาชิกในชมุ ชน มรี ายไดเพม่ิ ขึ้น ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชพี “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

พระบรมราโชบาย ร. ๑๐ นวตั กรรมพัฒนาทักษะอาชพี ๕ นโยบายสพฐ. “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรา งความสุข ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี แนวทางการขับเคล่อื น “การเสรมิ ทักษะและสรา ง ดว ย SLBH 4steps MODEL” ยกระดบั คณุ ภาพการแนะแนว เสริมประสบการณอาชีพ เช่อื มโยงสูโลกอาชีพ การมงี านทำ ใหก บั ผูเรียน” หลักสูตรสถานศกึ ษา สงั คมคณุ ภาพ เอ้ือเฟอ เกือ้ กลู กนิ ดี อยูด ี มคี วามสุข พัฒนาประเทศชาติไดอ ยา งยั่งยนื สืบตอ ไป Best Practice นวัตกรรมการพัฒนาทกั ษะอาชพี “ปลาไกย อ สรางอาชีพ สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps MODEL ” Step 2 Step 3 Step 4 L : Learning B : Business H : happy ขั้นเรยี นรูและฝกอาชพี ขั้นการสรางอาชีพใหกบั ข้ันแบงปน ความสุข นกั เรยี นและชุมชน กลับสสู ังคม Step 1 S : Survey ขัน้ สำรวจ แผนภาพแสดงการดำเนินงานนวตั กรรมพฒั นาทกั ษะอาชีพ“ปลาไกย อ สรางอาชีพ สรา งความสขุ ดวย SLBH 4steps MODEL” ๑ โรงเรยี น ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพฒั นาทักษะอาชพี “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๖ ดา นที่ ๒ กระบวนการสรา งและการพัฒนาวธิ ีการปฏบิ ตั ทิ ่ีดี ๒.๑ การออกแบบการพฒั นาทักษะอาชีพ/วธิ ปี ฏบิ ัติท่ดี ี นวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” มีรูปแบบการพัฒนาทักษะอาชีพที่สอดคลองกับกระบวนการจัดการเรียนรูแบบ Active leaning โดยใช SLBH 4steps MODEL เปนเครื่องมือในการขบั เคลื่อนกิจกรรม และใช Deming cycle (PDCA) ใน การควบคุมตรวจสอบคุณภาพใหมีการพัฒนาที่ตอเนื่องและนอมนำพระบรมราโชบาย รัชกาลที่ ๑๐ นำนโยบายสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และแนวทางการขับเคล่ือน “กิจกรรมเสริมทักษะ และสรางประสบการณอาชพี ใหแ กผ ูเรียน”เพื่อนำไปสวู ัตถปุ ระสงคท่ีวางไวไดอยา งครบถวน โดยมีรายละเอียด ดงั นด้ี ังนี้ ข้นั ท่ี ๑ P : Plan ๑. ประชมุ วางแผนหาแนวทางเพ่ือพัฒนาทักษะอาชีพรว มกัน ๒. วางแผนการจัดทำคูมือการจัดการเรียนรู “ปลาไกย อ สรางอาชีพ สรางความสขุ ดวย SLBH 4steps MODEL” เพ่ือใชใ นการฝก อบรมและสรางความรูใหแกผเู รียน ๓. วางแผนการดำเนินงานกจิ กรรม “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” ขัน้ ท่ี ๒ D : DO ๑. ศึกษาและวิเคราะหสภาพปจ จบุ ัน เศรษฐกจิ สงั คม การเมือง คานยิ ม ปญหาและ ความตอ งการของตลาด ๒. วิเคราะหท กั ษะทสี่ ำคญั ในการใชชวี ติ และทำงานในยุค New Normal และ Next Normal ๓. วิเคราะหผเู รียนเพื่อใหท ราบปญหาอุปสรรคและความสามารถของผเู รยี น ๔. คดั เลอื กนักเรียนทีส่ นใจ ๕. ดำเนนิ กจิ กรรมตาม SLBH 4Steps MODEL สู “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรา ง ความสขุ ” โดยแบง การทำงานออกเปน 4 ขนั้ ตอน (4 Steps) ดงั น้ี Step ที่ ๑ S : Survey ขน้ั สำรวจ ครแู ละนักเรยี นรว มกันสำรวจสภาพปญหาและขอมูลดา นทรัพยากรหรือผลผลิตทีไ่ ด จากสภาพจรงิ ทเ่ี กิดข้ึนในชมุ ชนหนิ กบ เพื่อนำผลผลติ นน้ั มาแปรรูปโดยการสรา งมูลคาใหกับผลผลิตใหสามารถ ประกอบอาชีพไดตลอดท้ังป สามารถทำไดจ ริงและอยา งตอเน่ืองเพ่ือนำไปสูการมงี านทำทีย่ งั่ ยนื สอดคลอ งกบั บรบิ ทของชมุ ชนท่ีผเู รยี นอาศัยอยู Step ท่ี ๒ L : Learning ขนั้ เรียนรูและฝก อาชพี ขั้นการเรียนรูและฝกอาชีพโดยการใหผูเรียนไดเรียนรูผานหลักสูตรการพัฒนา ทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” เปนการเรียนรูโดยใช ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรา งอาชพี สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๗ กระบวนการจัดการเรียนรูแบบ Active Learning เพื่อใหผูเรียนรูจักกลไกของตลาดทัง้ ในฐานะผูซ้ือและผูข าย ไดแก ผูซื้อ : ผูเรียนไดเรียนรูการเปนผูซื้อโดยการรับซื้อปลาไกจากผูปกครองหรือ ชาวประมงในราคาที่เหมาะสมและมีคุณธรรมเนนใหมีความสุขทั้งผูซื้อและผูขายซึ่งเปนการปลูกฝงใหผูเรียน เปนคนดแี ละเปน สมาชิกทีด่ ีในสังคมนำไปสูสังคมเอ้ือเฟอ เก้ือกลู กนิ ดี อยูดี มีสขุ ผูขาย : ผูเรียนไดเรียนรูการเปนผูขายโดยใชแนวคิดเพิ่มมูลคาสินคาจากผลผลิต เดิมโดยการแปรรูปปลาไกใหเปนปลาไกยอและผลิตภัณฑอื่น ๆ ที่แปรรูปจากปลาไกยอ เชน แกงเขียวหวาน ปลาไกยอ ยำวนุ เสน ปลาไกย อ สมตำปลาไกยอ เปน ตน Step ที่ ๓ B : Business ขัน้ การสรางอาชพี ใหกบั นกั เรียนและชุมชน สรางอาชพี ใหกบั ชุมชน : ๑. โรงเรยี นรบั ซื้อปลาไกจากผปู กครอง ๒. ผปู กครองทำปลาไกย อเพ่อื จำหนาย ๓. ผูปกครองทำผลติ ภณั ฑท ีแ่ ปรรปู จากปลาไกย อมา จำหนายเพ่อื เพม่ิ รายได สรางอาชีพใหกบั นักเรียน : เน่ืองจากนกั เรียนทำผลิตภัณฑป ลาไกย อเพอ่ื จำหนา ย Step ท่ี ๔ H : Happy ขั้นแบง ปน ความสุขกลับสูส ังคม ผปู กครองมชี องทางกระจายสนิ คาที่ตนหามาจากทะเลเพิ่มข้ึนและกอใหเกิดรายได เสริม ชุมชนไดรับผลิตภัณฑที่สะอาดปลอดภัยในการอุปโภคสงผลไปสูสุขลักษณะอนามัยที่ดี และมีการ ขยายผลแนวทางการจัดทำปลาไกยอใหแกผูที่สนใจจะทำปลาไกยอเพื่อเปนชองทางการสรางรายไดใหกับ ครอบครัวของตนเองจากกิจกรรมดังกลาวสงผลใหคนในชุมชนมีรายไดเพิ่มขึ้นและเปนสังคมที่มีการเอื้อเฟอ เกื้อกูล กินดี อยดู ี มคี วามสขุ และเปน พลมืองทด่ี ขี องประเทศชาติตอไป S : Survey L : Learning B : Business H : Happy ขนั้ ที่ ๓ C : Check ครแู ละนกั เรียนรว มกนั ตรวจสอบการดำเนนิ งานของกจิ กรรมพัฒนาทักษะอาชีพ“ปลาไกย อ สรางอาชพี สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” โดยการหาประสิทธภิ าพของการทำงาน ปรากฏวา พบขอบกพรอ ง ดังน้ี ๑. ดา นเมนอู าหารไมห ลากหลาย ๒. ชอ งทางจำหนา ยนอยเกนิ ไปและไมส อดคลองกับสถานการณการแพรร ะบาดของเชือ้ ไวรสั โคโรนา 2019 ๓. ขาดการประชาสมั พันธแ ละการทำการตลาด ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวัตกรรมพฒั นาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๘ ขน้ั ที่ ๔ A : Action ครูและนกั เรียนวางแผนรวมกันในการแกไขขอบกพรอง ดงั นี้ ๑. เพ่ิมเมนอู าหารใหห ลากหลาย ๒. เพิ่มชองทางจำหนายใหสอดคลองกับสถานการณการแพรระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 โดยเพิ่มชองทางเครือขายสังคม Online ไดแก มีการสรางเพจเพื่อจำหนายสินคา ติดตอกลุมแมบานที่ ตองการของฝาก และรับออเดอรในชอ งทางตา ง ๆ ๓. มีการประชาสัมพันธและการทำการตลาดโดยขอความรวมมือจากชุมชนและ สถานประกอบการตาง ๆ เชน กลุมวิสาหกิจชุมชนบานสะพลี กลุมวิสาหกิจชุมชนดอนปลักหมู พรอมทั้งให นักเรียนของโรงเรยี นชว ยกนั ประชาสมั พันธไปยงั ผปู กครองและบุคคลทนี่ กั เรียนรจู ัก เปน ตน จากการพัฒนารูปแบบการพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” นน้ั ไดน ำ แนวคดิ ทฤษฎี และนโยบายสำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน พรอมทั้งสอดคลองกับพระบรมราโชบายรัชกาลที่ ๑๐ และขั้นตอนการทำงานที่ออกแบบไวทั้ง 4 ขั้นตอนท่ี เรียกวา SLBH 4steps MODEL มาใชเปนเครื่องมือในการขับเคลื่อนกิจกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ พรอมท้ังมี การตรวจสอบปรับปรุงพัฒนาโดยใชแบบสอบถาม การสังเกต การทำบัญชีตาง ๆ อยางตอเนื่อง จึงสงผลให กิจกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” บรรลุ วัตถุประสงคและไปสูเปาหมายท่ีวางไวไดอยา งครบถวน จนสามารถเปนวธิ กี ารปฏบิ ัติที่เปนเลิศ เนื่องจากเปน กิจกรรมที่เสริมสรางประสบการณอาชีพทำปลาไกยอใหแกผูเรียน ผูปกครอง สามารถปลูกฝงใหผูเรียนมีจิต สาธารณะและทัศนคตทิ ่ดี ีตอบานเมือง เปน การเพิ่มรายไดใหแกผ เู รียน ผูปกครอง ชมุ ชนพรอมท้ังชว ยยกระดับ คุณภาพชีวิตไปสูสังคมแหงการเอื้อเฟอ เกื้อกูล อยูดี กินดี มีความสุข มีความพึงพอใจในการใชชีวิตประจำวัน ซึง่ เปนไปตามวตั ถปุ ระสงคครบถว นทุกขอ ซ่งึ สามารถเปนพื้นฐานการดำรงชีวิตทีเ่ ชื่อมโยงสูโลกอาชีพและการ มีงานทำของผเู รียนในอนาคตไดอ ยางยั่งยนื ACTIVE LEARNING NEW NORMAL NEXT NORMAL แนวทางการสรา งเสริมทักษะและประสบการณอาชพี ใหก บั นกั เรยี น นโยบายสพฐ.+ พระบรมราโชบาย ร. ๑๐ มที กั ษะอาชพี มีคณุ ธรรม มรี ายไดเ พิ่มขน้ึ สังคมเอ้ือ เก้ือกูล อยูดี กินดี มคี วามสขุ ประเทศชาติพฒั นา ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๙ ๒.๒ การสรางและพฒั นานวัตกรรม/วธิ ีปฏบิ ัติท่ดี ี โรงเรยี นบา นหินกบไดพัฒนานวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรางอาชพี สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” เพื่อพัฒนาทักษะอาชีพในการเพิ่มมูลคาปลาไกที่มีมูลคานอยหางายในชุมชน และมีตลอดทั้งป โดยการนำปลาไกมาแปรรูปเปนผลติ ภัณฑปลาไกยอเพื่อเพิ่มมูลคาปลาไกใหมีมูลคามากขน้ึ มีการพัฒนาทักษะอาชีพตามแนวทางการจัดการเรียนรูแบบ Active Learning สอดคลองกับนโยบายสพฐ. และพระบรามราโชบายของรัชกาลที่ ๑๐ พรอมทั้งใชเครื่องมือ Deming cycle (PDCA) ในการตรวจสอบ คุณภาพใหมีประสทิ ธิภาพนาเช่ือถือ และขับเคลื่อนนวัตกรรมพัฒนาทกั ษะอาชีพดวย SLBH 4steps MODEL และมีการปรับปรุงแกไขและพัฒนาอยางตอเนื่องจนเกิดประสิทธิผลครบถวนตามวัตถุประสงค โดยแบง กิจกรรมออกเปน ๔ กิจกรรม ไดแก กจิ กรรมท่ี ๑ กจิ กรรมใหความรู กิจกรรมที่ ๒ กจิ กรรมจดั ซ้อื วตั ถุดิบ กจิ กรรมท่ี ๓ กิจกรรมเพิม่ มูลคาวัตถดุ ิบ กจิ กรรมที่ ๔ กจิ กรรมแบงปนความสุขกลับสูช มุ ชน ๒.๓ การนำนวัตกรรม / วธิ ปี ฏิบัตทิ ดี่ ไี ปใช กจิ กรรมที่ ๑ กจิ กรรมใหความรู แบงกิจกรรมการเรียนรูออกเปน ๒ รูปแบบ ไดแก กิจกรรมใหความรูแกนักเรียน และ กจิ กรรมการใหความรูแ กผ ูปกครองและผูท่สี นใจ ขน้ั ตอนท่ี ๑ P: Plan ๑. ประชมุ วางแผนการจัดทำหลักสตู รพัฒนาอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชพี สราง ความสขุ ดวย SLBH 4steps Model” ๒. ศึกษาบริบทของชุมชนที่นักเรียนอาศัยอยูจากรายงานผลการปฏิบัติงานของโรงเรียน บานหินกบ และออกสำรวจพน้ื ที่จริงเพ่อื นำมาวิเคราะหแ ละวางแผนในการทำหลกั สูตรและแผนจดั การเรียนรู ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพฒั นาทักษะอาชพี “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรา งความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๑๐ ๓. ศกึ ษารูปแบบการจัดการเรียนการสอน Active learning และออกแบบการสอนเพ่ือ ลงสูหอ งเรยี นโดยคำนงึ ถึงบริบทของชมุ ชนทนี่ กั เรยี นอาศยั อยู ๔. ศึกษากลุมเปาหมายโดยการออกเยี่ยมบานนกั เรียนเพือ่ ไดทราบปญหาท่แี ทจ ริง และศึกษาแนว ทางการดำเนนิ งานของทางการขบั เคลื่อน “การเสรมิ ทักษะและสรา งเสรมิ ประสบการณอาชีพใหกบั ผูเรียน” เพ่อื ใชแ กป ญ หา ๕. จดั ทำแผนการจัดการเรยี นร“ู ปลาไกย อ สรางอาชพี สรางความสขุ ดว ย SLBH 4steps MODEL” เพอ่ื นำไปใชสอนในชมุ นุมพัฒนาทกั ษะอาชพี ขั้นตอนท่ี ๒ D : Do ดำเนินการใหค วามรูแกผ เู รยี นและลงมือปฏบิ ัติจรงิ ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี : นวตั กรรมพฒั นาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรางอาชีพ สรา งความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๑๑ ๑. ศึกษาจากสถานการณจ รงิ ๒. นำความรูทีไ่ ดกลับสหู องเรียน ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพฒั นาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรา งอาชพี สรา งความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๑๒ นำความรูส กู ารปฏิบัตจิ ริง บูรณาการขามกลมุ สาระการเรยี นรู เชน กลมุ สาระการเรียนรคู ณติ ศาสตร เร่ือง รายรับ - รายจาย , การคำนวณ , การรูจกั คา เงนิ และการ นำความรูไปประยกุ ตใชใ นชีวติ ประจำวนั , อตั ราสว น กลมุ สาระการเรียนรูภ าษาไทย เร่อื ง การจับใจความสำคัญ เรอื่ ง “ปลาไก” กลุมสาระการเรียนรวู ิทยาศาสตร เรอ่ื ง สรีระของปลา , ชนดิ ของปลา กลุมสาระสงั คมศึกษา เร่อื ง วถิ ีชีวติ ของคนในชุมชน , การทำอาชพี ประมง กลมุ ภาษาตา งประเทศ เรื่อง การสื่อสารเรื่องการซอื้ ขาย , คำศัพทเ กยี่ วกับปลา ขน้ั ตอนท่ี ๓ Check ตรวจสอบจากแบบบนั ทึกหลงั สอน โดยตรวจสอบความรู( K) ทกั ษะ (P) และคุณธรรม (A) ข้นั ตอนที่ ๔ Action ปรบั ปรุงขอบกพรอง ซ่ึงพบวา นักเรียนมปี ระสบการณในการเลือกซ้ือปลานอย จงึ เพ่ิม ประสบการณในการเลือกซื้อปลาดว ยตนเอง ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทักษะอาชพี “ปลาไกยอ สรา งอาชพี สรา งความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๑๓ กิจกรรมท่ี ๒ จัดหาวัตถดุ บิ ขน้ั ตอนที่ ๑ P: Plan วางแผนสำรวจวัตถุดบิ ทม่ี ีอยูในชมุ ชนและสามารถหาไดต ลอดท้งั ปซึง่ มีมลู คานอยไมเปนที่ นยิ มของตลาดแตส ามารถนำมาเพิ่มมูลคาได ขน้ั ตอนที่ ๒ D : Do ๑. ลงสำรวจวตั ถดุ บิ ในชุมชนรับซอ้ื ปลาไกจ ากผูปกครองและคนในชุมชน ภาพสำรวจวตั ถดุ ิบในชมุ ชน ภาพการรับซื้อปลาไกจ ากผปู กครองและคนในชุมชน ขัน้ ตอนที่ ๓ Check ตรวจสอบจากแบบบันทึกการซื้อขายปลาไกโดยดูจากกำไร - ขาดทุน พบวา ไดกำไร ๗,๕๔๐ บาท จากการดำเนินงาน ๑๑ ครั้ง บญั ชลี ูกคาเพ่อื รบั รายการส่งั สินคา ตวั อยางบัญชีรับซอ้ื ปลาไกตัวอยา ง บัญชี รายรับ – รายจา ย ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพฒั นาทักษะอาชพี “ปลาไกย อ สรา งอาชพี สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๑๔ ประมาณการรายรับ ตัวอยา งรายรบั - รายจาย ประมาณการรายจา ย จำหนายปลาไกย อ จำนวน ๑๑ คร้งั หอ ละ ๒๐ บาท ปลาไกกิโลละ ๕ บาท จำนวน ๘๘ กิโลกรัม เปนเงิน ๔๔๐ บาท ครง้ั ที่ ๑ ขายได ๔๐ หอ เปนเงนิ ๘๐๐ บาท แกส สำหรับน่ึง ๑ ถงุ ๔๒๐ บาท ครั้งที่ ๒ ขายได ๔๐ หอ เปน เงนิ ๘๐๐ บาท เคร่ืองปรุง ๓๐๐ บาท ครง้ั ท่ี ๓ ขายได ๔๐ หอ เปน เงิน ๘๐๐ บาท อ่ืน ๆ เชน ยาง น้ำยาลา งจาน ๑๐๐ บาท ครั้งท่ี ๔ ขายได ๔๐ หอ เปนเงิน ๘๐๐ บาท คร้ังท่ี ๕ ขายได ๔๐ หอ เปนเงิน ๘๐๐ บาท ครั้งท่ี ๖ ขายได ๔๐ หอ เปน เงิน ๘๐๐ บาท ครง้ั ท่ี ๗ ขายได ๔๐ หอ เปน เงิน ๘๐๐ บาท ครั้งที่ ๘ ขายได ๔๐ หอ เปน เงิน ๘๐๐ บาท ครง้ั ที่ ๙ ขายได ๔๐ หอ เปน เงิน ๘๐๐ บาท ครั้งท่ี ๑๐ ขายได ๔๐ หอ เปน เงนิ ๘๐๐ บาท คร้งั ที่ ๑๑ ขายได ๔๐ หอ เปน เงิน ๘๐๐บาท รวม ๘,๘๐๐ บาท รวมรายจาย 1,260 บาท ขั้นตอนท่ี ๔ Action ปรบั ปรุงขอ บกพรองตามทไ่ี ดพ บ เชน การปรับราคาใหเหมาะสม ปรบั วิธีการดแู ลรกั ษาใหอ ยไู ดน านขน้ึ กิจกรรมท่ี ๓ เพิ่มมลู คา ผลติ ภณั ฑ ขน้ั ตอนท่ี ๑ P: Plan วางแผนการทำปลาไกยอตามรายการท่ีไดร บั ขนั้ ตอนท่ี ๒ D : Do ขัน้ ตอนท่ี ๑ นำปลาไกท่ีเลอื กมาทำความสะอาดตัวปลากอนนำไปแรดว ยมดี บาง หรอื มดี ปอกผลไมแ ละตัดสว นหวั ปลาสว นหางปลาและเอากางออก ข้นั ตอนท่ี ๒ ลา งเนอื้ ปลาอีกครั้งดวยน้ำสะอาด พักไวใ นตะแกรงตาหางเพื่อใหน ้ำ สะเด็ด ขัน้ ทต่ี อน ๓ นำเน้ือปลาไกทแ่ี รไ วม าสบั ขั้นตอนท่ี ๔ คลุกเคลา เคร่ืองปรุงกับเนื้อปลาใหเขากันขณะคลุกเคลาและนวดเนื้อ ปลาควรใสน ้ำแขง็ ลงไปเพื่อใหปลาไกมีเนื้อเหนียว ขน้ั ตอนท่ี ๕ นำใสโถบดตใี หเนอื้ ละเอียดและเหนยี ว ขั้นตอนที่ ๖ ชง่ั เนื้อปลาที่เหนียวแลวปรมิ าณ ๕๐ กรมั แลวหอดว ยใบตอง ขัน้ ตอนที่ ๗ นำไปน่ึงใชเวลา ๓๐ นาที ขัน้ ตอนที่ ๘ ใสบ รรจุภัณฑพรอ มจำหนาย ข้ันตอนที่ ๓ C : Check ตรวจสอบคุณภาพปลาไกย อ จากแบบสอบถามความพึงพอใจของคนในชุมชนและ ลกู คาทั่วไปเพื่อนำมาปรับปรุงใหตรงกับความตองการของตลาด ๑ โรงเรยี น ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพฒั นาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๑๕ ขนั้ ตอนที่ ๔ A: Action นำขอ เสนอแนะจากแบบสอบถามความพึงพอใจมาปรับปรงุ แกไขใหด ี ยง่ิ ขน้ึ เพ่ือเพิ่ม คณุ ภาพของผลิตภณั ฑปลาไกยอใหต รงกบั ความตองการของลูกคา เชน นำปลาไกยอไปแปรรูปเปน อาหาร หลากหลายชนดิ ข้นึ ไดแก แกงเขียวหวานปลาไกย อ ตำมะมวงปลาไกย อ ตำมะละกอปลาไกย อ ยำเหด็ ขาว ปลาไกย อ ยำเสน แกวปลาไกยอ เปน ตน วสั ดุอุปกรณ ๑. กะละมัง ๒. มีด ๓. เขยี ง ๔. เครื่องปน ๕. เครอ่ื งชงั่ ๖.ใบตอง ๗. ซง้ึ นึง่ วตั ถดุ ิบและสวนผสม ๑. แปง มัน 3 ชอนโตะ ๒. เนอ้ื ปลา 1 กโิ ลกรัม ๓. เกลือปน ละเอยี ด ๓ ชอ นโตะ ๔. พริกไทยปน 2 ชอนโตะ ๕. น้ำมนั มะพราว ๓ ชอ นโตะ ๖. นำ้ แขง็ บดละเอียด 1.5 ถวยตวง หมายเหตุ - เน้อื ปลา หมายถึง ปลาขางทอง หรือปลาตัวเล็กอน่ื ๆ ท่ีสามารถแรเอาเนื้อและกา งออกมาได - วัตถุดิบที่สดสะอาดเนนความเปนธรรมชาติปลอดสารพิษ เชน ใชน ้ำมนั มะพรา ว ขน้ั ตอนการทำปลาไกยอ ขน้ั ตอนที่ ๑ นำปลาไกท่ีเลือกมาทำความสะอาดตัวปลากอนนำไปแรดว ยมีดบาง หรือมีดปอก ผลไม ตดั สวนหัวสว นหางและนำกางออก ขั้นตอนที่ ๒ ลา งเน้อื ปลาอีกคร้ังดว ยนำ้ สะอาด พักไวในตะแกรงตาหางเพ่ือใหน ้ำสะเด็ด ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๑๖ ขั้นที่ตอน ๓ นำปลาไกท ี่แรไ วม าสบั ใหล ะเอยี ด ขน้ั ตอนที่ ๔ คลกุ เคลาเครื่องปรงุ กับเนื้อปลาใหเ ขากันขณะคลกุ เคลา และนวดเน้ือปลาควรใสน ำ้ แข็ง ลงไปเพื่อใหป ลาไกย อมีเน้ือเหนียว ข้นั ตอนที่ ๕ นำใสโถบดตีใหเนื้อละเอยี ดและเหนยี ว ข้นั ตอนที่ ๖ ชงั่ เนื้อปลาทเี่ หนียวแลว ปริมาณ ๕๐ กรมั แลว หอ ดว ยใบตอง ขน้ั ตอนท่ี ๗ นำไปน่ึงใชเ วลา ๓๐ นาที ขนั้ ตอนท่ี ๘ ใสบ รรจุภัณฑพรอ มจำหนา ย ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพฒั นาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรา งความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๑๗ กิจกรรมท่ี ๔ จำหนายผลติ ภัณฑ “ปลาไกย อ ปน สขุ ” ขัน้ ตอนท่ี ๑ P: Plan วางแผนเพอ่ื ดำเนินการจำหนาย ขั้นตอนที่ ๒ D : Do สำรวจชอ งทางการจำหนายสินคาและนำไปจำหนาย ไดแ ก รา นคา ในชมุ ชน มนิ ิมารท กลุมแมบ าน รา นของฝาก กลมุ Line Facebook สวนตวั ของนักเรียน เปน ตน ข้นั ตอนที่ ๓ Check ตรวจสอบจากแบบประเมนิ ความพงึ พอใจ พบวา มชี องทางการจำหนายนอยและไม สอดคลอ งกบั สถานการณป จจุบัน ขน้ั ตอนท่ี ๔ Action ปรบั ปรุงโดยการเพ่มิ ชองทางการจำหนายไดแก กลุม Line, เพจ ปลาไกยอ Shop, และ facebook ผลปรากฏวา มีกำไรจากการขายปลาไกยอทงั้ เทอมจำนวน ๕,๐๐๐ บาท กิจกรรมท่ี ๔ กจิ กรรมปน ความสุขกลับสูส งั คม เปนกิจกรรมที่สงเสริมใหผูปกครองและคนในชุมชนมีรายไดเพิ่มมากขึ้นจากที่โรงเรียนรับซ้ือ ปลาไกกอ นนำไปเปนอาหารสตั วและใหความรใู นการทำปลาไกย อ พรอ มทั้งชวยยกระดับจิตใจของคนในสังคม ใหรูจักการเอ้ือเฟอเผื่อแผ เกื้อกูล ซึ่งกันและกัน มีการแบงกำไรที่ไดจากการขายปลาไกยอ จำนวนรอยละ ๕ เพอ่ื นำไปชวยเหลือนักเรียนทเี่ รยี นดีแตขาดแคลนทุนทรัพยแ ละชว ยเหลอื สมาชิก เพือ่ พฒั นาสงั คมใหมีคุณภาพ และเปนสังคมที่มีเอื้อเฟอ เกื้อกูล ไปสูการกินดี อยูดี และมีจิตสาธารณะพรอมท้ังเปนพลเมืองที่ดีของ ประเทศชาติตอ ไปในอนาคต จากการขับเคลื่อนนวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model” ตามกิจกรรมที่กำหนด ซึ่งมีการตรวจสอบจากเครื่องมือตรวจสอบที่มีคุณภาพ คือ PDCA และเมือ่ พบปญ หาจะดำเนนิ การแกไขทันทีพรอมท้ังนำขอผิดพลาดไปปรบั ปรงุ แกไขอยางตอเน่ือง มีการ คำนวณตนทุนการผลิต เพื่อนำไปใชพัฒนาอยางตอเนื่อง พบวา นวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๑๘ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model” สามารถสรางประสบการณในการทำงานใหแก ผูเรียนไดเปนอยางดี ผูเรียนสามารถเรียนรูจากสถานการณจริงพรอมทั้งไดรับการปลูกฝงคุณธรรมการเปน สมาชิกในสังคมที่ดีไปพรอมๆกันสอดคลองกับโครงการยกระดับคุณภาพการแนะแนวเพื่อการศึกษาตอ เชื่อมโยงสูอาชีพและการมีงานทำของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชุมพร เขต ๑ ไดเปนอยางดี จงึ ถอื ไดวาเปน Best practice หรือ ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ ท่ีสอดคลองกับบริบทของชุมชนและความเปนอยู ของผูเ รียนสามารถเชอื่ มโยงสูโลกอาชพี ที่ย่ังยืนและการมงี านทำตอไปในอนาคตไดเปนอยางดเี ย่ียม ๒.๔ การายงานผลการใชนวตั กรรม/วิธปี ฏบิ ัตทิ ีด่ ี จากการดำเนินการตรวจสอบกิจกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สราง ความสุข ดวย SLBH 4steps Model” ใหสามารถเสริมสรางประสบการณอาชีพใหกับผูเรียนและสามารถ สรางรายไดใหผูปกครองสามารถกระตุนเศรษฐกิจในชุมชนใหเปนไปตามกลไกของตลาดพรอมทั้งปลูกฝงให ผูเรยี นมจี ิตสาธารณะ สง ผลไปสสู งั คมทมี่ คี ณุ ภาพ เอื้อเฟอ เกอื้ กูล กินดี อยูดี มคี วามสขุ ผลท่เี กดิ กับผูเ รียนตามวตั ถุประสงค ๑. ผเู รยี นไดรับการเสริมสรา งประสบการณอาชีพ การทำปลาไกยอ ๒. ผูเ รยี นไดรบั การปลูกฝงคณุ ธรรมดานความขยนั อดทน มีวนิ ัย ใฝเรียนรู อยูอยา งพอเพียง และดานจิตสาธารณะ ๓. ผเู รยี น ผปู กครองและสมาชกิ ในชมุ ชน มีรายไดเพม่ิ ขึ้น จากการใชนวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model” พบวา การจัดการเรียนรพู ัฒนาทักษะอาชีพนี้สอดคลองกับวัตถุประสงคที่กำหนดทกุ ขอ สามารถเสริมสรางประสบการณทักษะอาชีพและสงเสริมใหผูเรียนมีงานทำ ผูเรียนลงมือปฏิบัติจริง (Active Learning) ผานประสบการณตรงและสถานการณจริงจะชวยใหผูเรียนไดรับองคความรูที่ย่ังยืน สามารถนำไปเชื่องโยงสูอาชีพและการมีงานทำของผูเรียนในอนาคต และสามารถกลาวไดวา นวัตกรรม พัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model” เปน ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพไดอยางแทจริงที่สามารถปฏิบัติไดอยางตอเนื่องตลอดทั้งปและสามารถยกระดับคุณภาพคนในสังคม ใหก ินดี อยดู ี มคี วามสขุ ไดอยา งยง่ั ยืน ดา นท่ี ๓ ผลของวธิ กี ารปฏิบัติทดี่ ี ๓.๑ ผลทีเ่ กิดตามวัตถปุ ระสงคและเปา หมาย ผลทีเ่ กิดจากการนำนวัตกรรมพฒั นาทักษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps MODEL” สามารถบรรลุวตั ถปุ ระสงคไดครบถวน มีดังน้ี ๑. ผเู รยี นไดร ับการเสรมิ สรางประสบการณอาชีพการทำปลาไกยอ ๒. ผเู รยี นไดรับการปลูกฝงคุณธรรมดานความขยัน อดทน มีวินัย ใฝเ รียนรู อยูอ ยา ง พอเพียงและดา นจติ สาธารณะ ๓. ผเู รียนผปู กครอง สมาชิกในชุมชน มีรายไดเพม่ิ ข้นึ ดานปริมาณ นกั เรยี นชัน้ ประถมศึกษาปท่ี ๑ – ๖ เขารวมกิจกรรมพัฒนาทักษะอาชพี “ปลาไกยอ สราง อาชีพ สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” จำนวน ๖๐ คน คดิ เปน รอ ยละ ๑๐๐ จากคา เปาหมาย ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรา งความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๑๙ ดานคณุ ภาพ ผเู รยี นไดรับการเสริมสรางประสบการณทักษะอาชีพ การทำปลาไกยอ และการแปรรูปปลา ไกเ ปนอาหารที่ตรงกับความตองการของตลาด พรอ มทง้ั ผูเ รยี นไดรบั การปลูกฝง คุณธรรมดา นความขยนั อดทน มีวินยั ใฝเ รยี นรู อยูอยางพอเพียงและดานจติ สาธารณะ ไปพรอ มๆกนั ผูปกครองและสมาชิกในชมุ ชน มรี ายได เพิ่มขึ้นจากการมีชองทางการขายปลาไก (ปลาที่ไมเปนที่นิยมของตลาด) พรอมทั้งไดรับความรูการทำ ปลาไกยอเพื่อไปเพิ่มมูลคาวัตถุดิบที่ตนเองหามาจากทะเลสงผลใหทุกคนในชุมชนมีความสุขและมีความเอ้ือ อาทรซ่ึงกันและกันนำไปสูสังคมท่ีมเี อ้ือเฟอ เกื้อกลู อยูดี กินดี มีความสุข สรปุ ไดว า เมือ่ จัดกระบวนการเรยี นการสอนพัฒนาทกั ษะอาชีพดวยนวตั กรรมพฒั นาทักษะ อาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” สามารถบรรลุวัตถุประสงค ทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ เนื่องจากมีผูเรียนสนใจเขารวมกิจกรรมเกินเปาหมายที่กำหนดไว และผูเรียน สามารถทำปลาไกย อไดดว ยตนเองปฏิบตั ิกิจกรรมทีก่ ำหนดไวไดอยา งครบถว น ๓.๒ ผลการพัฒนาท่เี กดิ กบั กลุมเปา หมาย ดา นผูเรียน - ผูเรียนมีประสบการณและทักษะการสรางอาชีพที่สอดคลองกับบริบทของชุมชนที่ ตนเองอาศัยอยู - ผูเรียนสามารถเผยแพรถายทอดความรูใหกับบุคลคลภายในและภายนอกโรงเรียน เพ่ือ นำไปประกอบอาชีพหารายไดและแบงเบาภาระของครอบครวั สามารถนำไปประกอบอาชพี ในอนาคต - ผเู รียนผลิตสนิ คาไดตลอดทง้ั ปเนื่องจากปลาไกเ ปน วตั ถดุ บิ ทหี่ างา ยและมอี ยตู ลอดทัง้ ป - ผูเ รยี นเรยี นรเู กยี่ วกับชนดิ ของปลาและการทำปลาไกย อ ดา นครผู ูสอน - ครผู สู อนมีวธิ กี ารปฏบิ ตั ิท่ีดีเพื่อใชในการพฒั นาผูเรียนเขา สูโลกอาชีพในอนาคตและ นำไปสกู ารมีงานทำอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและเกดิ ประสิทธิผลสูงสุด ดานโรงเรียน - โรงเรียนมีนวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพที่มีวิธีปฏิบัติที่ดีเพื่อนำไปจัดการเรียนรูใหแก ผูเรียนสอดคลองกับบริบทและวิถีชีวิตชุมชนและสามารถปรับตวั ใหเขากับการใชชีวิตในยุค New Normal ได เปนอยางดี - โรงเรียนไดชวยเหลือชมุ ชนใหม ชี องทางการกระจายสนิ คา - โรงเรยี นชว ยเหลอื ชมุ ชนเก่ียวกับการยกระดบั คุณภาพชวี ิต - สรา งความสมั พนั ธทดี่ ีระหวางโรงเรียนและชุมชน ดา นชุมชน - เปน การยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ ของคนในชุมชนใหเ ปนสังคมเออ้ื เฟอ เก้ือกลู นำไปสูอยดู ี กนิ ดี มคี วามสุข - กลมุ แมบานในชมุ ชนมวี ตั ถดุ ิบทีส่ ะอาด ปลอดภยั ไปใชแปรรปู เปน อาหารตา งๆ - กลุมมัคคุเทศกม ีของฝากใหน ักทองเที่ยวเลอื กเพิม่ มากขน้ึ ดา นสินคา - ปลาไกยอเปนสินคา มีคุณภาพ สะอาด ปลอดสารพษิ - ปลาไกยอเปน สนิ คา ท่ีสามารถผลติ ไดตอเน่ืองตลอดท้งั ป ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวัตกรรมพฒั นาทักษะอาชพี “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๒๐ - ปลาไกยอสามารถนำไปแปรรปู เปน อาหารไดหลายชนิด เชน ยำมะมวงปลาไกย อ แกง เขยี วหวานปลาไกยอ ปลาไกยอทอด เปน ตน ๓.๓ ผลที่เกิดกับผูเรยี น จากการพัฒนาทักษะอาชีพ“ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” สามารถแกปญหาใหกับครอบครัวของนักเรียนและคนในชุมชนใหมีรายไดเพิ่มขึ้น คนใน ชุมชนมีชองทางกระจายสินคาเพิ่มขึ้น ผูเรียนมีประสบการณและทักษะการสรางอาชีพที่สอดคลองกับบริบท ของชุมชนที่ตนเองอาศัยอยูใกลทะเลและสามารถนำความรูประสบการณจากนวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL”ไปสรางรายได มีทักษะอาชีพและ เช่ือมโยงสโู ลกอาชพี และการมงี านทำของผูเ รยี นไดเปน อยางดี ผลการแกป ญ หา ปญ หา กระบวนการแกปญหา ๑. ชมุ ชนมรี ายไดเ พมิ่ ข้ึน นวัตกรรมพัฒนาทักษะอาชพี ๒. โรงเรียนมสี ว นรวมการพฒั นา ๑. ชมุ ชนมีรายไดน อย “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรา งความสุข ชมุ ชน ๒. โรงเรยี นไมม สี ว นรว มการพฒั นา ดว ย SLBH 4steps MODEL” ๓. ครมู วี ิธปี ฏบิ ตั ิท่ดี เี พ่ือสรา งทักษะ ชมุ ชน อาชีพ ๓. ครูมีวิธปี ฏบิ ัตทิ ่ีดเี พ่อื สรา งทกั ษะ ๔. ผูเรยี นไดรบั การเสรมิ สรา ง อาชีพนอ ย ทักษะอาชีพ ๔. ผเู รียนขาดทักษะอาชีพ ตารางแสดงสรปุ ผล ความพงึ พอใจของครู นกั เรียนและผูปกครอง ของโรงเรียนบานหนิ กบท่ีมตี อนวัตกรรมการพัฒนา ทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” ขอ ประเด็นคำถาม จำนวนผตู อบ คา เฉลย่ี ระดบั แบบสอบถาม ความพงึ พอใจ 1 พึงพอใจในการเรียนรูนวตั รรมการพฒั นาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกยอ 50 5.00 มากที่สดุ สรางอาชพี สรา งความสขุ ดวย SLBH 4steps MODEL” 50 5.00 มากที่สดุ 50 2 นวัตกรรมการพฒั นาทกั ษะอาชพี “ปลาไกย อ สรางอาชีพ สรา ง 4.87 มากทสี่ ดุ ความสุข ดวยSLBH 4steps MODEL” มีความสำคัญและ เหมาะสมกบั สภาพทอ งถิ่น 3 เขาใจกระบวนการจัดทำปลาไกยอและสามารถผลิตปลาไกยอ จำหนายได 4 สามารถนำความรูไปเปลี่ยนแปลงและพัฒนารสชาติหรือแปรรูป 50 4.93 มากทส่ี ุด ผลติ ภัณฑอ ่ืนใหเหมาะสมกับผบู ริโภคไดดี 50 4.45 มาก 4.90 มากที่สดุ 5 สามารถสรางสรรคบรรจุภัณฑใหมีความสวยงามเปนที่ตองการ 50 ของตลาดได 6 สามารถจำหนายผลิตภัณฑปลาไกย อและมีกำไรในการขายสนิ คา ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรางอาชีพ สรา งความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๒๑ ขอ ประเด็นคำถาม จำนวนผูตอบ คาเฉล่ยี ระดบั แบบสอบถาม 4.88 ความพึงพอใจ 4.50 7 สามารถจดั ทำบญั ชรี ายรบั -รายจายได 50 4.90 มากทสี่ ดุ 8 สามารถวางแผนการตลาดและมีเครือขายการจำหนายผลิตภัณฑ 50 4.40 มากทส่ี ุด มากทสี่ ุด ปลาไกย อได 50 9 สามารถนำความรูไปพัฒนาการแปรรูปผลผลิตในทองถิ่นชนิดอื่น มาก 50 ได 10 สามารถคดิ คน เครือ่ งมอื ใหมๆ ในการแปรรปู ปลาไกไ ด คาเฉล่ยี 4.78 มากทสี่ ดุ จากตารางขางบน พบวา ผูตอบแบบสอบถามความพึงพอใจในการเรียนรูนวัตกรรมพัฒนาทักษะ อาชีพ“ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” มากที่สุด คาเฉลี่ยระดับความ พึงพอใจมีคาเฉลี่ย ๔.๗๘ อยูในระดับมากที่สุด และประเด็นพึงพอใจในการเรียนรูนวัตรรมการพัฒนาทักษะ อาชีพ “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” มีคาเฉลี่ยเทากับ ๕ อยูในระดับ มากที่สุด นวัตกรรมการพัฒนาทักษะอาชีพ“ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวยSLBH 4steps MODEL” มีความสำคัญและเหมาะสมกบั สภาพทองถ่ิน มีคา เฉล่ียเทา กบั ๕ อยูในระดับ มากทส่ี ดุ ดานที่ 4 การเผยแพรและการขยายผล การเผยแพรแ ละขยายผล โรงเรยี นบา นหินกบเผยแพรและขยายผล นวตั กรรมพฒั นาทักษะอาชพี “ปลาไกย อ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps MODEL” ดวยวิธีการที่หลากหลายและมีผูนำไปใชประโยชนโดยมีภาพ เปน หลักฐานอางองิ ดงั นี้ ๑. เผยแพรแ ละขยายผลรปู แบบเครือขายสังคมออนไลน ไดแก กลุมLine , เพจโรงเรียนบานหนิ กบ , Youtube,tiktok เปน ตน ๒.เผยแพรและขยายผลรูปแบบบทความทางวชิ าการใน web site ครูบานนอก.คอม ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี : นวัตกรรมพฒั นาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรางอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๒๒ ๓. เผยแพรแ ละขยายผลไปยงั ชมุ ชนรูปแบบนำเสนอผลงาน ๔. เผยแพรและขยายผล นวัตกรรมการพัฒนาทักษะอาชพี “ปลาไกย อ สรา งอาชพี สรางความสขุ ดวย SLBH 4steps MODEL” ในรูปแบบคูมือการจดั การเรยี นรูเพ่ือใหโรงเรยี นท่ตี องการ ๕. เผยแพรแ ละขยายผลไปยังผปู กครองทสี่ นใจ ผูป กครองเรยี นรกู ารทำปลาไกยอจากคลปิ วีดีโอท่สี งไปในไลนกลุม และนำไปปฏบิ ตั ดิ วยตนเอง - ผูนำไปใชประโยชนไดแก ผปู กครอง ผูสนใจ รานกว ยเตยี๋ วในชมุ ชน สถานท่ีจำหนายของฝากกบั นักทองเทย่ี ว ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรางอาชพี สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๒๓ รานคา และมินิมารท ในชมุ ชน เสนอในกลุมวิสาหกจิ ชุมชน ผูป กครองนำไปใชโดยการแปรรูปเปน อาหารทตี่ นเองตองการ นำไปใชเ ปนอาหารกลางวนั ใหนักเรียน ๑ โรงเรียน ๑ อาชีพ : นวตั กรรมพัฒนาทักษะอาชีพ “ปลาไกย อ สรางอาชพี สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๒๔ ผลิตภณั ฑตอ ยอดจาก “ปลา ไกยอ” ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทกั ษะอาชพี “ปลาไกย อ สรางอาชีพ สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๒๕ ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทักษะอาชพี “ปลาไกย อ สรางอาชพี สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”

๒๖ คณะผูจดั ทำ ๑. นางสาววชิ ยา ชัยชาญ บุคลากรวิทยาศาสตรโรงเรยี นบา นหินกบ ประธาน ๒. นางสาวอไุ รวรรณ วงนาญาติ ครอู ตั ราจางโรงเรียนบานหนิ กบ กรรมการ ๓. นางเนตรชนก พรมทอง ครโู รงเรียนบา นหนิ กบ กรรมการ/เลขานุการ ๑ โรงเรียน ๑ อาชพี : นวัตกรรมพัฒนาทกั ษะอาชพี “ปลาไกยอ สรา งอาชีพ สรางความสุข ดวย SLBH 4steps Model”

๒๗ ๑ โรงเรยี น ๑ อาชพี : นวตั กรรมพัฒนาทักษะอาชพี “ปลาไกย อ สรางอาชพี สรางความสุข ดว ย SLBH 4steps Model”