งานนำเสนอ1

ประวตั ิลอยกระทง

คำนำ ประเพณีไทยอนั ดงี ำมที่สบื ทอดต่อกนั มำนนั้ ล้วนแตกตำ่ งกนั ไปตำมควำมเชื่อ ควำมผกู ผนั ของผ้คู นตอ่ พทุ ธศำสนำและกำรดำรงชีวิตที่ประสำนกบั ฤดกู ำลและธรรมชำติอย่ำงชำญฉลำดของชำวบ้ำน ในแตล่ ะท้องถ่ินทวั่ แผ่นดนิ ไทย เชน่ ภำคเหนือประเพณีบวชลกู แก้วของคนใต้หรือชำวไทยใหญ่ที่จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน ภำคอีสำนประเพณีบญุ บงั้ ไฟของชำวจงั หวดั นครศรีธรรมรำช อำรยธรรมไทยยงั นำมำซงึ่ กำรท่องเที่ยว เป็นท่ีรู้จกัและประทบั ใจแก่ชำติอ่ืน นบั เป็นมรดกอนั ลำ้ คำ่ ที่เรำคนไทยควรอนรุ ักษ์และสืบสำนให้ยิ่งใหญ่ตลอดไป

ประเพณีลอยกระทงนนั้ มีมำแตโ่ บรำณ โดยมีคติควำมเชื่อหลำยอยำ่ ง เชน่ เช่ือวำ่ เป็นกำรบชู ำและขอขมำแม่พระคงคำเป็นกำรสะเดำะเครำะห์ เป็นกำรบชู ำพระเจ้ำในศำสนำพรำหมณ์ หรือเป็นกำรบชู ำรอยพระพทุ ธบำท เป็นต้น กำรลอยกระทงนิยมทำกนั ในวนั เพญ็ เดือน 12 ของทกุ ๆ ปี อนั เป็นช่วงที่นำ้ ในแมน่ ำ้ ลำคลองขนึ ้ สงู และอำกำศเร่ิมเยน็ ลง ตำมพระรำชนิพนธ์พระรำชพิธีสิบสองเดือน และตำรับท้ำวศรีจฬุ ำลกั ษณ์ได้กลำ่ ววำ่ นำงนพมำศ หรือท้ำวศรีจุฬำลกั ษณ์ พระสนมเอกในพระร่วงเจ้ำแหง่ กรุงสโุ ขทยั เป็นผ้รู ิเร่ิมประดษิ ฐ์กระทงสำหรับลอยประทีปเป็นรูปดอกบวั บำนขึน้ ซงึ่ คนทวั่ ไปนิยมทำตำมสบื ตอ่ มำ นอกจำกนนั้ ในศิลำจำรึกหลกั ท่ี 1 ยงั ได้กลำ่ วถงึ งำนเผำเทียน เลน่ ไฟ ของกรุงสโุ ขทยั ไว้ด้วยวำ่ เป็นงำนท่ีย่ิงใหญ่ท่ีสดุ ของกรุงสโุ ขทยั ทำให้ผ้รู ู้ทงั้ หลำยสนั นิษฐำนต้องตรงกนั วำ่ งำนดงั กลำ่ วนำ่ จะเป็นงำนลอยกระทงอยำ่ งแนน่ อน

• ประวัตวิ ันลอยกระทง• นำงนพมำศ สนมเอกของพระร่วงเจ้ำกรุงสโุ ขทยั คดิ ทำกระทงรูปดอกบวั และรูปตำ่ งๆถวำย พระร่วงทรงให้ลอย กระทงตำมสำยนำ้ ไหล ในหนงั สือ ตำรับท้ำวศรีจฬุ ำลกั ษณ์ พระร่วงตรัสวำ่ \"แต่นีส้ ืบไปเบอื้ งหน้า โดยลาดบั กษัตริย์ใน สยามประเทศ ถงึ กาลกาหนดนักขัตฤกษ์วันเพญ็ เดือน 12 ให้ทาโคมลอย เป็ นรูปดอกบวั อุทศิ สักการบชู าพระ พุทธบาทนัมฆทานที ตราบเท่ากลั ปาวสาน\"

• ครัน้ ถึงสมยั รัตนโกสนิ ทร์ มีกำรทำกระทงขนำดใหญ่และสวยงำม ดงั พระรำชพงศำวดำรกรุงรัตนโกสินทร์ ของเจ้ำพระยำทพิ ำ รำชวงศ์ กลำ่ วไว้วำ่ \"ครัน้ มำถงึ เดือน 12 ขนึ ้ 14 ค่ำ 15 ค่ำ แรมค่ำหนง่ึ พิธีจองเปรียงนนั้ เดมิ ได้โปรดให้ขอแรง พระบรมวงศำนุ วงศ์ฝ่ ำยหน้ำ ฝ่ ำยใน และข้ำรำชกำรท่ีมีกำลงั พำหนะมำทำกระทงใหญ่ ผ้ถู กู เกณฑ์ตอ่ เป็นถงั บ้ำง ทำเป็ นแพหยวกบ้ำง กว้ำง 8 ศอกบ้ำง 9 ศอกบ้ำง กระทงสงู ตลอดยอด 10 ศอก 11 ศอก ทำประกวดประขนั กนั ตำ่ งๆ ทำอยำ่ งเขำพระสเุ มรุทวีปทงั้ 4 บ้ำง และทำเป็นกระจำดชนั้ ๆบ้ำง วจิ ิตรไปด้วยเคร่ืองสด คนทำก็นบั ร้อย คดิ ในกำรลงทนุ ทำกระทงทงั้ คำ่ เลยี ้ งคนและพระช่ำง เบด็ เสร็จกถ็ งึ 20 ชง่ั บ้ำง ยอ่ มกวำ่ 20 ชงั่ บ้ำง\"

• ปัจจบุ นั ประเพณีลอยกระทง มีกำรจดั งำนกนั แทบทกุ จงั หวดั ถือเป็นงำนประจำปี ท่ีสำคญั โดยเฉพำะท่ีจงั หวดั เชียงใหมม่ ีกำรจดั ขบวนแหก่ ระทงใหญ่ กระทงเลก็ มีกำรประกวดกระทง และประกวดธิดำงำมประจำกระทงด้วย สว่ นกำรลอยโคม ชำวบ้ำนทำงภำคเหนือและภำคอีสำนยงั นิยมทำกนั ชำวบ้ำนจะนำกระดำษ มำทำเป็นโคมขนำด ใหญ่สตี ำ่ งๆ ถ้ำลอยตอนกลำงวนั จะทำให้โคมลอยโดยใช้ควนั ไฟ ถ้ำเป็นเวลำกลำงคืน กจ็ ะใช้คบจดุ ที่ปำกโคม ให้ ควนั พงุ่ เข้ำในโคม ทำให้ลอยไปตำมกระแสลมหนำว เวลำกลำงคืนแลเหน็ แสงไฟโคมบนท้องฟ้ ำ พร้อมกบั แสงจนั ทร์ และดวงดำวสวยงำมมำกทีเดียว

• วนั สำคญั ทำงศำสนำฮินดวู นั หนงึ่ ของไทยและเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ตรงกบั วนั ขนึ ้ 15 ค่ำ เดือน 12 ตำมปฏทิ นิ จนั ทรคติ ไทย ตำมปฏทิ ินจนั ทรคติล้ำนนำ มกั จะตกอยใู่ นรำวเดือนพฤศจิกำยน ตำมปฏิทนิ สรุ ิยคติ บำงปี เทศกำลลอยกระทงก็จะมำ ตรงกบั เดือนตลุ ำคมด้วย เช่นปี พ.ศ. 2544วนั ลอยกระทงปี นนั้ ตรงกบั วนั ท่ี 31 ตลุ ำคม และจะมำตรงกนั อีกครัง้ ในปี พ.ศ. 2563

• ประเพณีนีก้ ำหนดขนึ ้ เพ่ือเป็นกำรสะเดำะเครำะห์และขอขมำตอ่ พระแมค่ งคำ บำงหลกั ฐำนเช่ือวำ่ เป็นกำรบชู ำรอยพระพทุ ธ บำทท่ีริมฝั่งแมน่ ำ้ นมั ทำมหำนที และบำงหลกั ฐำนก็วำ่ เป็นกำรบชู ำพระอปุ คตุ อรหนั ต์หรือพระมหำสำวก สำหรับประเทศไทย ประเพณีลอยกระทงได้กำหนดจดั ในทกุ พืน้ ที่ทว่ั ประเทศ โดยเฉพำะบริเวณที่ตดิ กบั แมน่ ำ้ ลำคลอง หรือ แหลง่ นำ้ ตำ่ ง ๆ

• ซง่ึ แตล่ ะพืน้ ท่ีกจ็ ะมีเอกลกั ษณ์ที่นำ่ สนใจแตกตำ่ งกนั ไป นอกจำกนีบ้ ำงประเทศก็มีเทศกำลลอยกระทงด้วย เชน่ ประเทศลำว มกั จะลอยกระทงในวนั ออกพรรษำ (ขนึ ้ 15 ค่ำ เดือน 11) ในงำนไหลเฮือไฟของลำว ประเทศกมั พชู ำ มีกำรลอยกระทง 2 ครัง้ คือลอยกระทงหลวงกลำงเดือน 11 รำษฎรจะทำกระทงเลก็ และบรรจอุ ำหำรลงไปด้วย สว่ นกลำงเดือน 12

• จะมีกระทงหลวงเป็นกระทงใหญ่ รำษฎรจะไมไ่ ด้ทำและกระทงนีจ้ ะมีอำหำรบรรจลุ งไปด้วยเช่นกนั โดยมีคตวิ ่ำเพื่อสง่ สว่ นบญุ ไปให้เปรต เทศกำลนำ้ จะมกี ำรเฉลมิ ฉลองด้วยกำรแข่งเรือยำว กำรแสดงพลุ ดอกไม้ไฟ จดั ขนึ ้ ทกุ ปี ตงั้ แตว่ นั ขนึ ้ 14 ค่ำ 15 ค่ำ จนถงึ แรม 1 ค่ำ เดือนพฤศจิกำยน ประเทศพมำ่ ในวนั ลอยกระทง

• ผ้คู นจะพำกนั ทำกระทงตกแต่งเป็นรูปคล้ำยดอกบวั บำน ปักธปู เทียน และนิยมตดั เลบ็ เส้นผม หรือใส่เหรียญกษำปณ์ลงไปใน กระทง แล้วนำไปลอยในแหลง่ นำ้ สว่ นในพืน้ ที่ติดทะเลกน็ ิยมลอยกระทงริมฝั่งทะเล เช่ือวำ่ เป็นกำรลอยเครำะห์ไป นอกจำกนี ้ ยงั เชื่อวำ่ กำรลอยกระทงเป็นกำรบชู ำและขอขมำพระแมค่ งคำ

• จดั ทำโดย• นำย ณฐั พล บญุ มำเทพ ชนั้ ม3 เลขท่ี3• นำเสนอ ครู• นำย รุจนำวฒั น์ หลกั มน่ั