ความปลอดภัย เด้อ

ขนาด A มขี นาด 8 ½ น้ิว X 11 นิ้ว ขนาด B มีขนาด 17 นวิ้ X 23 น้ิว 3. การเปดโอกาสใหพนักงานเสนอแนะเพ่อื การปรบั ปรุง ระบบการใหมีขอเสนอแนะน้ันเปนการสนับสนุนใหพนักงาน มีสิทธิออกความคิดเห็นสวนตัวไดอยางเสรี เปนการเพ่ิมความสนใจและรูสึกเปนสวนหนึ่งในการเพ่ิมประสิทธิภาพของความปลอดภัย นอกจากนี้ผูบริหารและผูควบคุมงานสามารถรูรายละเอียดเพิ่มเติมจากจุดบอดบางจุด ซ่ึงตัวเองไมสามารถเขาไปถึง ตามปกติจะมีแบบฟอรมเสนอแนะ และตูเก็บขอมูลดังกลาว ควรจะรวบรวมขอเสนอแนะบอยๆ และรับรูทัน ผลของการตัดสินใจควรจะแจงใหทราบทนั ที พรอ มทัง้ มีคําอธบิ ายสน้ั ๆ ใหพนักงานทราบในกรณที ี่ไมส ามารถยอมรบั ขอเสนอแนะนนั้ ได 4. หลกั สตู รปฐมพยาบาล หลายบริษัทประสบผลสําเร็จในการจูงใจใหพนักงานดูแลความปลอดภัยโดยการจัดใหมีหลักสูตรปฐมพยาบาล และมีการสาธิตตอพนักงานเปนครั้งคราว นอกจากนั้นควรรวมการปฐมพยาบาลเขา โครงการฝก อบรมพนกั งานใหมด วย 5. การจดั ประชุมเกีย่ วกับความปลอดภยั การประชุมของแผนกอาจจะมีการฉายภาพยนตร หรือมีรูปประกอบคําบรรยาย โดยตองใหพนักงานอยางนอย 15-20 คนมองเห็น หรืออาจเปนภาพสไลดไดก็ย่ิงดี นอกจากนี้อาจมีการนําอุปกรณปองกันอันตรายแบบตางๆ มาแสดงใหดูดวย ในกรณีที่มีการประชุมมากกวา หน่ึงแผนกขึ้นไปก็ควรอธบิ ายนโยบายหลักการของบริษัทเกี่ยวกับความปลอดภัย และบอยคร้ังทีเดียวที่การประชุมมักจะจัดใหมีการมอบรางวัลแกพนักงาน หรือแผนกท่ีสามารถดูแลความปลอดภัยไดดี และในกรณีท่ีเกิดอุบัติเหตุรายแรงจําเปนตองทําการชี้แจงใหพนักงานเขา ใจขอ เทจ็ จรงิ ไมใ ชปลอยใหเ ปนขา วลือ ซ่งึ บางครัง้ อาจจะนําความเสยี หายมาสบู รษิ ทั ได การประชุมความปลอดภัยก็เหมือนกับการประชุมแบบอื่นๆ ซ่ึงจะตองคํานึงถึงอุปนสิ ยั ของมนษุ ยบางดงั นี้ (1) คนเราจะไมอ ยากเขา ประชุมหากหวั ขอการประชมุ นัน้ ไมเ ปน ที่นา สนใจ (2) คนสวนมากมักไมยอมอุทิศตนในการทํางานดานน้ี นอกจากจะตองมีความสนใจอยางแรงกลา ตอ ความปลอดภัย (3) คนเราจะยอมรับความคิดเห็นเพียงอยางสองอยางเทานั้น หากมากกวานี้กจ็ ะกอใหเกิดความเบือ่ หนา ยและไมย อมรับฟง (4) คนเราจะอยูในสภาพไมยอมรับฟง หากอยูในทาไมสบาย เชน ยืนนานๆหนาว รอ นเกนิ ไป แสงจาเกนิ ไป หรอื มเี สยี งมารบกวน หรอื ในกรณีที่ผนู ั้นปว ยไมส บาย (5) ควรจัดการประชุมใหดี มีการตระเตรียมไวกอน เชน เตรียมภาพยนตรสไลด คําบรรยาย การแสดง ฯลฯ และควรมีลําดับการประชุมท่ีดีดวย การประชุมเก่ียวกับ 1 - 51

ความปลอดภัยไมควรใหนานเกินกวา 30 นาที ควรจะใหสั้นและงายๆ ยกเวนเร่ืองท่ีนาสนใจจริง ๆ อาจผอ นผนั ใหถ ึงหน่ึงชวั่ โมง ผคู วบคมุ งานตอ งเปนผูเ สนอหัวขอ เรอ่ื งในการประชมุ 6. การประกวดคาํ ขวัญความปลอดภัย การจัดใหมีการประกวดคําขวัญความปลอดภัย เปนกิจกรรมที่สําคัญกิจกรรมหน่ึงท่ีจะเปดโอกาสใหพนักงานไดมีสวนรวมในการรณรงคเพ่ือชวยเหลือสังคมที่ตนสังกัดอยูในการท่ีจะเตือนใจเพื่อรวมงานใหไดมีความระมัดระวัง และมีสติในขณะปฏิบัติงาน และในขณะเดียวกันก็เปนการพัฒนาจิตสํานึก และทัศนคติของตัวพนักงานเองใหไดคิดใครครวญ และทบทวนถึงวธิ ีปฏบิ ัติงานของตนเองวาถูกหรือผดิ หรอื อยางไร แลวกล่ันกรองออกมาเปนขอความหรือคําขวัญท่ีเปนการเตือน การใหระมัดระวัง ตลอดจนวิธีปฏิบัติตนอยางปลอดภัย เปนตนเพื่อสงเขารวมประกวดตอไป ในการดําเนินงานน้ัน ปกติคณะกรรมการหรือคณะอนุกรรมการความปลอดภัยของโรงงานจะเปนผูดําเนินการ โดยไดรับการสนับสนุนอยางเต็มที่จากฝายจัดการโรงงาน ในอันที่จะจัดสรรงบประมาณใหและเขามีสวนรวม คณะกรรมการอาจแตงตั้งคณะทํางานขึ้น เพื่อยกรางกติกาการประกวด การประชาสัมพันธ การคัดเลือก และการตัดสินกติกาการประกวดคําขวัญ น้ันก็คงจะข้ึนอยูกับการยกรางของคณะทํางานหรือคณะกรรมการเปนหลกั 7. การแขงขันการลดอบุ ัตเิ หตุ วิธีเปนท่ีนิยมในอเมริกา เปนวิธีที่กอใหเกิดความในใจในการดูแลความปลอดภัยท่ีมีประสิทธิภาพมากท่ีสุดวิธีหน่ึง การแขงขันกันอาจจะแบงกันเปนแผนก โรงงาน ฝาย หรือระหวางบริษัทท่ีเปนอุตสาหกรรมประเภทเดียวกัน ตามปกติจะจัดใหมีการประกวดในระยะเวลา6 เดือน หรือ 1 ป การประกวดระหวางแผนกเปนการทาทายผูควบคุมงานมากท่ีสุด เพราะเขาตองเปนผูชักจูงพนักงานในแผนกของตัวเองใหกระตือรือรนท่ีจะแขงขันกับแผนกอ่ืนในการดูแลความปลอดภัย ในกรณีที่แตละแผนกมีความแตกตางกันทางดานขนาด (จํานวนพนักงานตางกนั ) ประเภทของการปฏิบตั งิ านก็อาจจะเปรยี บเทยี บกนั ไดดงั น้ี - เปอรเซ็นตท่ีลดลงของอัตราการเกิดอุบัติเหตุ (Frequency Rate) ในชวงกําหนด เวลาหนง่ึ - อีกวิธีหน่ึงคือ กําหนดแตมตอระหวางแผนก แผนกใดมีการจายเงินทดแทนเน่ือง จากอุบัติเหตุสูง ก็จะไดแตมตอสูง เปนตน เชน แผนก A ไดเงินทดแทน 600 บาท แผนก B ไดเงินทดแทน 400 บาท และแผนก C ไดเงินทดแทน 300 บาท ดังน้ัน อัตราสวนที่จะนํามาเปนแตมตอคือ 600 : 400 : 300 หรือ 3 : 2 : 1.5 ผลการแพ ชนะคอื Frequency Rate มาหารดวยแตม ตอ 8. การสงเสริมการใชอุปกรณปอ งกันอนั ตราย โดยหลักการดานความปลอดภัยน้ัน การปองกันอันตรายที่แหลงหรือตนตอนั้นเปนความจําเปนท่ีตองกระทํา และใหถือวาการอุปกรณปองกันอันตรายสวนบุคคลน้ัน จะรอไวเปนแหลงหรือสิ่งสุดทาย ท้ังนี้เพราะทุกฝายตระหนักดีวา พนักงานทุกคนนั้นไมนิยมที่จะใหมี 1 - 52

อุปกรณใดๆ มาปดปาก ปดจมูก สวมบนใบหนา ศีรษะ หรือเทา โดยเกือบจะทุกคนจะบนวาอึดอัด รําคาญ เปนตน แตโดยขอเท็จจริงน้ัน การควบคุมหรือปองกันอันตรายท่ีแหลงกําเนิดหรือตนตอของเหตุแหงอันตรายนี้มักจะกระทําหรือดําเนินการไดไมสมบูรณเต็มที่ หรืออาจกระทําไดในขอบเขตที่จํากัด ดังนั้น อันตรายที่แฝงเรนอยูในลักษณะตางๆ จึงยังไมหมดไปและในที่สุดก็คงไมสามารถหลีกเลี่ยงการใชอุปกรณปองกันอันตรายสวนบุคคลได สําหรับการดําเนินการปลูกฝงใหมีการใชอุปกรณดังกลาว นับวาเปนเรื่องที่มีความสําคัญย่ิงฉะน้ันผูท ่ีเกี่ยวของและรับผดิ ชอบจะตองมงุ รณรงคแ ละสง เสริมอยางเปนระบบ เพ่ือใหพนักงานทกุ คนไดมกี ารสวมใสอ ุปกรณฯ จนติดเปนนสิ ัยในทีส่ ุด ในการดาํ เนินการอาจทําไดหลายวธิ ี แตใ นทีน้ีจะยกตัวอยางวิธีดําเนินการสงเสริมโดยการคัดเลือก พนักงานตัวอยางที่ใชอุปกรณปองกันอันตรายสวนบุคคล และการรณรงคใหมีการสวมใสอุปกรณปองกันอันตรายสวนบุคคล ท่ีทางบริษัทฯ จดั ใหอ ยา งกวางขวาง 9. การเสนอความคิดเรื่องความปลอดภยั เพ่ือใหการดําเนินการปองกันอุบัติเหตุเปนไปอยางไดผล และอาศัยความรูความสามารถของพนักงานผูปฏิบัติงานอยูในลักษณะงานนั้นๆ ไดมีความคิดสรางสรรค และเสนอความคิดน้ันเพื่อนําไปปฏิบัติไดจริงๆ เปนการใหพนักงานมีสวนรวมในการปองกันอบุ ตั ิเหตทุ จี่ ะเกิดขึน้ แกตนเองและเพอื่ นรว มงาน หลักการ (1) ใหพนักงานทุกระดับมีสิทธิสงความคิดเร่ืองความปลอดภัย จะเปนรายบุคคลหรือ เปนทีมกไ็ ด (2) การเสนอความคิดเรื่องความปลอดภัย อาจจะเปนการปรับปรุงเคร่ืองจักร วิธีการ ทาํ งาน คิดประดิษฐเครือ่ งมือใหม หรือปรับปรงุ สภาพการทาํ งาน เปน ตน (3) ความคดิ ที่เสนอนนั้ สามารถนําไปปฏิบตั ไิ ดผลจรงิ ตามท่ีเสนอ (4) พนักงานท่ีเสนอความคิดเรื่องความปลอดภัย และสามารถนําไปปฏิบัติไดจริงจะได รบั รางวัลชมเชยจากโรงงาน (5) คณะกรรมการปองกันอุบัติเหตปุ ระจาํ โรงงาน จะเปนผพู จิ ารณาความคิดท่ีเสนอมา วธิ กี าร (1) ใหพนักงานแสดงความคิดเรื่องความปลอดภัย ผานทางคณะอนุกรรมการฯ ประจํา หนวยงานของตนเองไดตลอดเวลา (2) คณะอนุกรรมการฯ สงเรื่องใหคณะกรรมการพิจารณาดําเนินการ เพื่อใหปฏิบัติ ไดผลในการปองกนั อุบัตเิ หตุตามท่ีเสนอมา (3) หากไดผลตามที่เสนอมา คณะกรรมการจะทําเรื่องเสนอผูอํานวยการโรงงาน เพื่อ พจิ ารณาใหรางวัล 1 - 53

10. การตรวจสอบปญ หาสภาพแวดลอม เพ่ือตรวจสอบปญหาการสัมผัสหรือเกี่ยวของกับปจจัยสิ่งแวดลอม เชน สารเคมีอันตราย เสียง ความส่ันสะเทือน ความรอน รังสีชนิดแตกตัวหรือรังสีชนิดไมแตกตัว เปนตนซึ่งปจจัยสิ่งแวดลอมเหลานี้อาจกอใหเกิดการบาดเจ็บหรือเจ็บปวยในระยะส้ัน (กรณีเฉียบพลัน)หรือกอใหเกิดอันตรายในระยะยาว (กรณีเรื้อรัง) ได ดังนั้นจึงจําเปนตองตรวจสอบระดับของการสัมผัสปจจัยส่ิงแวดลอมวามากนอยเพียงใด เพื่อหาทางลดการสัมผัสลง นอกจากนี้ยังตองสืบคน ใหไดวา สงิ่ ที่พนกั งานสัมผัสหรอื เก่ียวของนั้นคืออะไร จะกอใหเกิดอันตรายตอ สขุ ภาพของพนักงานอยางไร ทั้งนี้จะตองตรวจสอบวาการสัมผัสสิ่งที่อาจเปนอันตรายตางๆ นั้น ไดปฏิบัติใหเปนไปตามาตรฐานหรือกฎหมายแรงงานของประเทศไทยแลวหรือยัง อยางไรก็ดี การตรวจสอบปญหาสุขศาสตร อุตสาหกรรม ที่อาจตองใชเคร่ืองมือและอุปกรณทางดานสุขศาสตรอตุ สาหกรรมประกอบดว ย 11. การวิเคราะหงานเพอื่ ความปลอดภยั บางครง้ั เรียกวา การวิเคราะหงานอันตราย ซ่ึงเปนวิธีการวิเคราะหและประเมินอันตรายของงานอยางเปนระบบ ท้ังนี้เพราะวางานแตละงานน้ันประกอบข้ึนดวยข้ันตอนตางๆ แตละข้ันตอนน้ันอาจมีอันตรายแผงอยู การวิเคราะหงานเพื่อความปลอดภัยนี้ จะสามารถคนหาอันตรายท่ีอาจมีอยูในแตละข้ันตอนได แลวก็จะสามารถเสนอแนวทางในการขจัดอันตรายหรือปองกันอันตรายนั้นได เทคนิคการวิเคราะหงานเพื่อความปลอดภัยนี้อาจมอบหมายใหผูจัดการแผนกวิศวกรรมหรือ หัวหนาผูควบคุมงาน ในแตละแผนกเปนผูดําเนินการได ทั้งน้ีจะตองมีการจัดอบรมผูทจี่ ะดําเนนิ การเรื่องนีเ้ สียกอ น 12. การสอบสวนอุบตั เิ หตุ / อบุ ัติการณ เปนการดําเนินการเพื่อศึกษาและทําความเขาใจเกี่ยวกับสาเหตุของการบาดเจ็บการเจ็บปวยและอุบัติการณตางๆ ทั้งนี้เพื่อจะไดสามารถแกไขและขจัดอุบัตเิ หตุท่ีเกิดข้ึนซ้ําซากใหหมดไปได ในการสอบสวนอุบัติเหตุนั้นควรพิจารณาทั้งสาเหตุทางตรงและสาเหตุทางออมของอุบัติการเสมอ เพราะบอยครั้งพบวาสาเหตุทางออมน้ันเปนเหตุสําคัญ (เชนขาดการฝกอบรม) ท่ีเปนเหตุทําใหเกิดสาเหตุทางตรงของอุบัติการณ แตตองพึงระลึกไวเสมอวา การสอบสวนอุบัติเหตุมิไดดําเนินการเพื่อหาผูกระทําผิดหรือเพื่อตําหนิติติง แตมุงคนหาสาเหตุเพื่อหาทางแกไข ปกติการสอบสวนอุบัติเหตุ/อุบัติการณ จะดําเนินการโดยทีมงาน ซ่ึงประกอบดวยฝายจัดการวิศวกรรม เจาหนาท่ีความปลอดภัยในการทํางาน และผูชํานาญการในเร่ืองท่ีเก่ียวของเชน วิศวกรรม การซอมบํารุง หรือการผลิต นอกจากนี้คณะกรรมการความปลอดภัยอาจเขารว มในกิจกรรมนี้ดว ยกไ็ ด 13. การเสนอแนะมาตรการหรือแนวทางปรับปรุงแกไข เพื่อใหถูกตองตามกฎหมายวา ดว ยความปลอดภยั ในการทาํ งาน จากการสํารวจตรวจสอบสถานท่ีปฏิบัติงานจากรายงาน สถิติการประสบอันตราย จากขอเท็จจริงตางๆ อาจพบปญหาความไมปลอดภัยตอพนักงานผูรับเหมาและบุคคลภายนอกที่ 1 - 54

เขา มาปฏิบัติงานหรอื เขามาใชบ ริการในสถานประกอบกิจการ ซ่งึ ปญหาทง้ั หลายทพี่ บนน้ั อาจจะเกิดจากการท่ีไมไดปฏิบัตติ ามฎหมายแรงงานท่ีเกี่ยวกับความปลอดภยั และการคุมครองแรงงานซงึ่ มีดว ยกนั หลายฉบบั คณะกรรมการอาจมีมตใิ หเ สนอแนะมาตรการเพือ่ ใหม ีการปรับปรุงแกไขใหเปน ไปตามกฎหมายเรือ่ งตางๆ เชน - การดูแลความปลอดภยั จากเคร่อื งจกั ร - การดแู ลความปลอดภยั จากไฟฟา - การปองกันอคั คีภยั - การปองกนั อนั ตรายจากความรอน - การจดั แสงสวางในสถานท่ีทํางาน - การปองกนั อันตรายจากเสยี งดงั - การดูแลความปลอดภยั เกยี่ วกับหมอ น้าํ - การทาํ งานในสถานที่อบั อากาศ - การจัดทําเขตกอสรางเพ่อื ปอ งกันอนั ตราย - การดแู ลความปลอดภยั ในการตอกเสาเข็ม - การดแู ลความปลอดภัยในงานกอสรางที่เกย่ี วกบั นัง่ รา น - การปองกันอันตรายจากการตกจากที่สูง วัสดุกระเด็น การตกหลน และการพัง ทลาย - การดูแลความปลอดภัยเก่ยี วกบั ลฟิ ทข นสงวัสดุ - การดแู ลความปลอดภยั เกยี่ วกบั ปน จนั่ - การปอ งกนั อนั ตรายจากภาวะแวดลอ ม (สารเคม)ี - การดูแลความปลอดภยั เกยี่ วกบั ภาวะแวดลอม (ประดานํา้ ) - การดูแลเกี่ยวกับการทํางานท่ียาวนานเกินไปโดยเฉพาะอยางย่ิงการทํางานลวง เวลาทีม่ ากเกนิ สมควร - การดูแลการจัดสวสั ดกิ ารท่ีวาดว ยการจดั ใหมีนํา้ ดมื่ หองน้ํา และสว ม - การจัดใหมแี พทย และพยาบาลประจํา - การจัดใหมกี ารตรวจสขุ ภาพประจําป 14. การกําหนดระเบยี บดา นความปลอดภยั และมาตรฐานความปลอดภัยในการทาํ งาน กิจกรรมนี้อาจแยกออกเปน 2 สวน ดังนี้ (1) การกําหนดระเบียบดานความปลอดภัย โดยทั่วไปกฎระเบียบดานความปลอดภัยก็จะกาํ หนดข้ึนโดยอาศยั นโยบายของบรษิ ทั และกฎหมายทห่ี นว ยราชการกําหนดใหสถานประกอบกิจการหรือบริษัทปฏิบัติซึง่ กฎระเบียบความปลอดภัยเหลานเี้ ปนสิ่งท่ีบริษัทจะตองติดประกาศหรือพิมพแจกจายใหพนักงานทุกคนไดทราบและถือปฏิบัติในการปฏิบัติงานประจาํ วนั กฎระเบียบความปลอดภยั ท่ีจะกําหนดข้ึนปกตจิ ะตอง 1 - 55

- ใชภาษาทีเ่ ขาใจงาย ไมใชศ ัพทแ สงทีเ่ ขาใจยาก - ใชภ าษาทตี่ รงไปตรงมา และชัดเจนไมออมคอม - ใหมกี ารอธิบายความส้ันๆ เพมิ่ เตมิ เพื่อปองกันการสับสน - เปนระเบียบที่มีความเปนกลาง - มีจํานวนขอเทาทจ่ี าํ เปน ไมม ากจนจําไมไหว ตวั อยา งเชน θ ใช ปรับ แตง และซอ ม เคร่ืองมอื เมือ่ ไดร ับอนญุ าตเทานัน้ θ รับการปฐมพยาบาลทันที รายงานอุบัติการณ การบาดเจ็บ และ การเจ็บปว ยทันที แมวาจะเลก็ นอยเพียงใดกต็ าม เปน ตน (2) มาตรฐานความปลอดภัยในการทํางาน จะตองพิจารณากําหนดมาตรฐานความปลอดภัยในการทํางานขึ้น ซ่ึงในการกําหนดมาตรฐานนั้น อาจแตงต้ังและมอบหมายใหคณะบุคคลซึ่งอาจเปนคณะอนุกรรมการหรือคณะทํางานหรือผูชํานาญการ เขามาชวยดําเนนิ การยกรา งใหกไ็ ด อยา งไรกต็ ามในการกาํ หนดมาตรฐานน้ีอาจกาํ หนดเปน 2 สวน คือ (1) มาตรฐานความปลอดภยั ของเคร่ืองจกั รอปุ กรณและการปฏิบัติ และ (2) มาตรฐานของความรับผิดชอบของบคุ คล ซ่ึงอาจยกตัวอยางใหเห็นได เชน θ การกาํ หนดมาตรฐานของครอบนริ ภยั เคร่อื งจักร θ การกําหนดมาตรฐานของทจ่ี ัดเก็บเครือ่ งมือ θ การกาํ หนดมาตรฐานของการขดี สีตเี สนบรเิ วณทีท่ ํางาน θ การกําหนดมาตรฐานของการมสี ว นรว มของพนักงาน θ การกําหนดมาตรฐานของการใชอปุ กรณป อ งกนั อนั ตรายสวนบุคคล θ การกําหนดมาตรฐานของความรบั ผิดชอบของพนักงาน หองเก็บเครอ่ื ง มือ ในการตรวจทดสอบเคร่ืองมอื ในการตรวจทดสอบเครื่องมือกอ นนํา ออกไปใช θ การกําหนดมาตรฐานของความรับผิดชอบดานความปลอดภัยของผู บรหิ ารระดับตางๆ 15. จัดทาํ โครงการหรือแผนการฝกอบรมเก่ียวกบั ความปลอดภัยฯ การฝกอบรมนับไดวาเปนภารกิจหน่ึงที่มีความสําคัญย่ิงขององคกรในปจจุบัน ดังนั้นภารกิจของคณะกรรมการในการจัดทําโครงการหรือแผนกการฝกอบรมเกี่ยวกับความปลอดภัยในการทํางาน รวมถึงการอบรมเกี่ยวกับบทบาทหนาที่ความรับผิดชอบในดานความปลอดภัยของลูกจาง หัวหนางาน ผูบริหาร นายจาง และบุคลากรทุกระดับ จึงตองพิจารณาดําเนินการใหเ ปนรูปธรรม โดยอาจพิจารณาแบง ประเภทการฝกอบรม ดังน้ี 1 - 56

(1) การฝกอบรมการบริหารความปลอดภัย เปนหลักสูตรสําหรับผูบริหารและ วิศวกร ระดับ ตางๆ (2) การฝก อบรมปฐมนิเทศ สาํ หรบั พนกั งานใหม (3) การฝกอบรม เทคนิคความปลอดภัย ปกติจะจัดข้ึนสําหรับหัวหนาผูควบคมุ งาน และพนักงานทั้งหลาย ซง่ึ หลักสตู รอาจจะกําหนดข้ึนโดย - ผูผลติ เครื่องจกั ร / อุปกรณเทคนคิ - กฎหมายของรัฐบังคบั ตองจัดการอบรมความปลอดภยั ในเร่ืองตางๆ - บริษัทหรือสถานประกอบการเปนผูกําหนดใหฝกอบรมเพ่ือให สอดคลองกับขอเสนอแนะของผูผลิตเครื่องจักร และใหเปนไปตาม กฎหมายกําหนด (4) การฝกอบรมการปฏิบัติงานในบางจุด ท่ีมีความเส่ียงอันตราย เชนงานที่มี ลกั ษณะการใชอ วัยวะท่ซี า้ํ ซากจาํ เจ หรอื อยูในอริ ิยาบถท่ไี มด ี เปน ตน 16. การจดั ทํานโยบายความปลอดภัย เน่ืองจากนโยบายเปนส่ิงที่อาจมีการเปลี่ยนแปลงไดเม่ือกาลเวลา และสถานการณเปลี่ยนแปลงไป ดังนั้นอาจศึกษานโยบายความปลอดภัยของบริษัทท่ีประกาศใชอยูในปจจุบันหากเห็นวาองคประกอบของนโยบายควรมีการปรับปรุงก็สามารถนําเสนอใหปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแลว ใหนายจางหรือผูบริหารระดับสูง เพ่ือพิจารณาลงนามในนโยบายความปลอดภัยฉบับใหมต อ ไป 17. การคนหา การประเมิน และการควบคุมอันตราย (Hazard Recognition,Evaluation and control) การทําใหเกิดและการดูแลใหเกิดสภาพความปลอดภัยที่ดีน้ันจะตองทําการคนหาอันตรายใหพบ และทําการประเมินอันตรายท่ีอาจเกิดข้ึน แลวพัฒนาหนทางที่จะขจัดหรือควบคุมอันตราย ดังกลาว แลวจึงกําหนดแผนเพ่ือดําเนินกิจกรรมนี้นับไดวาเปนกิจกรรมที่สําคัญย่ิง ซ่ึงจะประกอบดวยเทคนิคตางๆ ที่เปนเคร่ืองมือสําคัญในการคนหาและการประเมินอันตรายแลวจึงทําการควบคุมตอไป เชน การตรวจความปลอดภัย (Safety inspection)การวิเคราะหง านเพอื่ ความปลอดภยั (Job Safety analysis) การสอบสวนอุบตั ิเหตุ / อุบตั ิการณ(Accident / incident investigation) การประเมินทางสุขศาสตรอุตสาหกรรม (Industrialhygiene exposure assessment) การทบทวนระบบความปลอดภัย (System Safety review)และการควบคุมในทางวิศวกรรม การบํารุงรักษาเชิงปองกัน และการใชอุปกรณปองกันอันตรายสว นบคุ คล 1 - 57

18. ก ารอ อ ก แ บ บ ส ถ าน ที่ ทํ างาน แ ล ะวิศ วก รรม (Workplace Design andEngineering) การทําใหสถานท่ีทํางานมีความปลอดภัยและถูกสุขอนามัย ท่ีงายและประหยัดที่สุดคือการดําเนินการเม่ือกําลังอยูในข้ันตอนของการออกแบบอาคารสถานที่ กระบวนการผลิตและการเลือกอุปกรณ ซ่ึงการออกแบบ “ความปลอดภัย” สําหรับสถานที่ทํางานน้ันมีความสําคัญเทาเทียมกับการออกแบบเพ่ือใหมีประสิทธิภาพสูง การออกแบบสถานที่ทํางานที่คํานึงถึงความปลอดภัย และสุขภาพอนามยั นั้น จะชว ยใหพ นกั งานทํางานไดอยา งมปี ระสิทธภิ าพ และจะสงผลใหเกิดผลผลิตที่สูงข้ึน ตรงกันขามกับสถานท่ีทํางานท่ีออกแบบโดยไมไดคํานึงถึงความปลอดภัย และสุขภาพของพนักงาน ก็จะกอใหเกิดความเหน่ือยลา การบาดเจ็บ หรือการเจ็บปวยมากข้ึน ผลสําเร็จของการมีสถานที่ทํางานท่ีปลอดภัยและมีประสิทธิภาพนั้น เปนผลพวงจากกระบวนการออกแบบ การประเมิน และการปรับปรุงแกไขอยางตอเน่ืองตลอดเวลากิจกรรมที่เก่ียวของท่ีจะตองนํามาพิจารณาดําเนินการประกอบดวย การทบทวนการออกแบบและการเริ่มตนผลิต (Design and start-up review) ปจจัยการยศาสตร (Ergonomic factors)การสอดคลองกับกฎหมายและมาตรฐาน (Codes and Standards) มีครอบนิรภัยเคร่ืองจักร(Machine safeguarding) มีการเคล่ือนยายวัสดุอยางปลอดภัย (Material handling) การใชกระบวนการผลิตอัตโนมัติ (Automated processes) มีมาตรการปองกันอัคคีภัยและการชวยชวี ติ (Life safety and fire protection) เปนตน 19. การมีสว นรวมของพนักงาน (Employee Involvement) การออกแบบและการควบคุมทางวิศวกรรมสามารถลดอันตรายในสถานท่ีทํางานไดในระดับหนึ่งเทานั้น ในปจจุบันสถานประกอบกิจการท้ังหลายเร่ิมเขาใจแลววาทรัพยากรที่สําคัญของบริษัทคือพนักงาน ไมใชเครื่องจักร และสถานประกอบกิจการเร่ิมตระหนักแลววา พนักงานทั้งหลายจะตองเรียกรองใหสถานท่ีทํางานน้ันปลอดภัย และมีสุขอนามัยท่ีดี ยิ่งพนักงานไดมีโอกาสเขามารวมในการวางแผน การดําเนินการและการปรับปรุงสถานท่ีทํางาน พนักงานก็จะเห็นถึงความจําเปนที่จะตองปฏิบัติงานใหปลอดภัยย่ิงขึ้น การแกปญหาความปลอดภัยและสุขภาพพบวาบอยครั้งเกิดขึ้นจากพนักงานที่เคยไดรับอันตรายมากอน ดังน้ัน การใหพนักงานเขามีสวนรวมในกิจกรรมความปลอดภัย เชน การเขาเปนกรรมการในคณะกรรมการความปลอดภัย และการเขารวมกลุมกิจกรรมความปลอดภัยตางๆ จะชวยสงเสริมใหความปลอดภยั ในสถานประกอบกจิ การกาวหนายงิ่ ขน้ึ 20. การจงู ใจ พฤตกิ รรม และทศั นคติ (Motivation , Behavior and Attitudes) การจูงใจมีเปาประสงคเพื่อใหเกิดการเปล่ียนปลงพฤติกรรมและทัศนคติ ในการทําใหสถานท่ีทํางานปลอดภัยและมีสุขอนามัยท่ีดีกวา กิจกรรมนี้จะมุงดําเนินการ 2 ดาน ดานหนึ่งจะมุงจูงใจและกระตุนพนักงาน และอีกดานหน่ึงจะมุงเนนที่บทบาทของฝายจัดการในการเปน 1 - 58

ผูนําเพื่อใหเกิดการเปล่ียนแปลงทัศนคติและพฤติกรรมท่ีไมปลอดภัย หรือ ทัศนคติและพฤติกรรมสุขภาพที่ไมถ กู ตอง นอกจากนี้ก็ควรจะใชเทคนคิ การจูงใจ 3 เทคนิค คือ การส่ือสาร(Communications) การใหรางวัล / การใหสินนํ้าใจ / การยกยองชมเชย (awards / incentives /recognition) และการสอบถามพนักงานโดยใชแบบสอบถามหรือสัมภาษณ (Employeesurveys) 1 - 59

บทท่ี 5 ระบบการจดั การความปลอดภัย การจัดการหรือบริหารงานในสถานประกอบการ ไมวาจะเปนอุตสาหกรรมประเภทใดก็ตามที่ตองการใหมีประสิทธิภาพสูงสุด ควรจะตองถือวางานดานความปลอดภัยเปนเรื่องที่สําคัญเทาเทียมกันกับงานหลักดานอื่นๆ ซ่ึงจะตองควบคูกันไปหรือผสมผสานลงไปในงานทุกขั้นตอนจนไมสามารถแยกออกจากกันได โดยยดึ หลกั วางานดานความปลอดภัยเปนงานของพนักงานทุกระดับและทุกคนท่ีจะตองรับผิดชอบรวมกัน และเปนงานที่ตองกระทําตอเนื่องไมมีที่สนิ้ สุด ในการบริหารงานความปลอดภัยน้ัน โดยทั่วไปแลวจะยึดถือหลักการหรือกระบวนการบริห ารงานทั่ วไป น่ันเอง ซ่ึงป ระกอบดวย การวางแผนงาน (Planning) การจัดการ(Organizing) การจัดหาและพัฒนาบุคลากร (Staffing) การอํานวยการ (Leading) และการควบคมุ ประเมินผล (Controlling) โดยอาจสรปุ พอเปน สงั เขป ดงั น้ี (1) การวางแผนงาน เปนการคิดหรือเตรียมการลวงหนาวาจะทําอะไรบางในอนาคตทั้งน้ีจะตองคํานึงถึงนโยบายของหนวยงานเปนหลัก เพ่ือวาแผนงานท่ีวางข้ึนไวน้ันจะไดมีความสอดคลองตองกันในการดําเนินงานและใหการดําเนินงานเปนไปโดยถูกตองและสมบูรณหรืออาจกลาวไดวา การวางแผนน้ันเปนการตัดสินใจวา จะทําอะไร ทําอยางไร ทําเมื่อไร และใครเปน ผทู ํานนั่ เอง (2) การจัดการ เปนการจัดแบงสวนงาน บางคร้ังก็อาจพิจารณารวมกับการปฏิบัติงานหรือวิธีการจัดการดวย การจัดแบงสวนงานน้ีจะตองพิจารณาใหเหมาะสมกับการปฏิบัติงานเชน การจัดแบงงานเปนฝา ย สว น กรม กอง หรือแผนก โดยอาศัยปริมาณงาน คุณภาพของงานหรือจัดตามลักษณะของงานเฉพาะอยางก็ได นอกจากน้ีอาจพิจารณาในแงของการควบคุม และอาจพิจารณาในแงของหนวยงานและความรับผิดชอบ เชน หนวยงานหลักหรือสายงานบังคับบัญชา (Line) และหนวยงานที่ปรึกษา หรือสายงานชวย (Staff) ทั้งน้ีตองใหมีการรวมมือประสานงานทกุ ระดบั ท้ังในดานแนวนอนและแนวตง้ั ของหนว ยอยา งเหมาะสม (3) การจัดหาและพัฒนาบุคลากร เปนการจัดหาบุคคลหรือเจาหนาที่ปฏิบัติงานใหสอดคลองกับการจัดแบงหนวยงานท่ีแบงไว โดยอาจรวมถึงการคัดเลือก การประเมินความสามารถและการพัฒนาบุคลกร ทั้งน้ีเพื่อใหบุคคลท่ีมีความรูความสามารถปฏิบัติงานใหเหมาะสมกบั รวมถงึ การทีจ่ ะเสริมสรางและธํารงสมั พนั ธภาพในการทาํ งานของพนกั งานอกี ดวย (4) การอํานวยการ จะรวมถึงการควบคุมงานนิเทศนงานศิลปะในการบริหารงาน เชนภาวะผูนํา (Leadership) มนุษยสัมพันธ (Human relations) การจูงใจ (Motivation) และการส่ือสาร (Communication) เปนตน อยางไรก็ดี การอํานวยการนี้ยังรวมถึงการวินิจฉัย 1 - 60

ส่ังการที่เปนหลักอันสําคัญยิ่งอยางหน่ึงของการบริหารงาน และข้ึนอยูกับความสามารถของผบู ังคับบญั ชาเปนอยางมาก (5) การควบคุม เปนการปฏิบัติงานใหเปนไปตามแผนที่กําหนดไวผูบริหารหรือผูจัดการจะตองคอยสอดสองดูแลอยูเสมอวา ผลการปฏิบัติงานเปนเชนไร กาวหนาไปสูเปาหมายท่ีกําหนดไวมากนอยเพียงไร และจะตองทราบการปฏิบัติงานทุกขั้น เพื่อท่ีจะสามารถแกไขสถานการณหรือปญหาตางๆ ท่ีเกิดข้ึน และจะเปนผลทําใหการปฏิบัติงานตองเบนไปจากแนวเดมิ ท่ีกําหนดไวแนวปฏบิ ตั ิในเชงิ บรหิ ารเพื่อใหเ กดิ ความปลอดภยั ในการทํางาน จากการวิเคราะหโครงการความปลอดภัยของสถานประกอบการ รวมทั้งหนวยงานรัฐวิสาหกิจของประเทศตางๆ พบวา สถานประกอบการที่มีประวัติความปลอดภัยดีเย่ียมน้ันสว นใหญไ ดบรหิ ารงานความปลอดภัยโดยอาศยั แนวปฏบิ ตั งิ านอยา งนอ ย 7 ประการ คอื (1) ผูบริหารระดับสูงเปนผูนําในการกําหนดนโยบายและความรับผิดชอบดาน ความปลอดภยั ในการทาํ งาน (2) การมอบหมายหนาท่ีและความรับผิดชอบเรื่องความปลอดภัยแกผูเก่ียวของทุก ระดับ เชน คณะกรรมการความปลอดภัย ผูจัดการโรงงาน วิศวกรผูควบคุมงาน หัวหนางาน ผจู ัดการความปลอดภยั ในการทาํ งาน เปน ตน (3) การดูแลเก่ียวกับสภาพการทํางานที่ปลอดภัย เชน จัดใหมีการตรวจความ ปลอดภัยการตรวจและซอมบํารุงทางวิศวกรรม การจัดซ้ือเคร่ืองจักรและอุปกรณ เปน ตน (4) การจัดใหมีการฝกอบรมความปลอดภัยสําหรับผูเก่ียวของ เชน พนักงานระดับ ผบู งั คบั บญั ชา หวั หนาผูควบคุมงาน และพนักงาน เปน ตน (5) การจัดใหมีระบบการบันทึกการประสบอันตราย เชน การวิเคราะหอุบัติเหตุ การรายงานการบาดเจบ็ การประเมนิ ความสญู เสยี เปนตน (6) การจัดใหมีระบบการปฐมพยาบาล การดูแลทางการแพทย และการสงเสริม สุขภาพ เชน การบรหิ ารการปฐมพยาบาล การรักษาพยาบาลเม่อื ไดร บั บาดเจ็บ หรือเจ็บปวย การตรวจสุขภาพเมื่อเขาทํางาน การตรวจสุขภาพเปนระยะ การตรวจสุขภาพประจําป และการสง เสรมิ สุขภาพ (7) ดําเนินการรณรงคเพื่อจูงใจใหพนักงานทุกระดับเกิดความรับผิดชอบในเร่ือง ความปลอดภัยรว มกนั อยางไรก็ดี เพื่อใหเห็นภาพรวมการบริหาร และการดําเนินงานความปลอดภัยในการทํางานไดอ ยา งชัดเจน จึงอาจสรปุ ได ดังภาพท่ี 1 1 - 61

ภาพการบริหารงานดว ยความปลอดภัยบทบาทของผบู รหิ ารเกย่ี วกับความปลอดภยั การดําเนินงานความปลอดภัยในสถานประกอบการจะสําเร็จและบังเกิดผลอยางจริงจังน้ัน ในเบื้องแรกจะตองไดรับการสนับสนุนอยางเต็มท่ีจากผูบริหารของบริษัท หรืออีกนัยหน่ึงผูบริหารระดับสูงจะตองเปนผูริเริ่มงานดานนี้อยางจริงจัง โดยจะตองมีความรูสึกรับผิดชอบในงานความปลอดภัยของหนวยงานและพนักงาน และจะตองเปนผูกําหนดและประกาศนโยบายความปลอดภัยอยางเดนชัด นอกจากน้ี ผูบริหารจะตองคอยสอดสองใหมีการปฏิบัติหรือดาํ เนินการตามนโยบายดงั กลาวอยา งตอ เนือ่ งอกี ดว ย ซ่ึงในเรื่องน้ี นับวาสอดคลองกับกฎหมาย คณะกรรมการความปลอดภัยฯ ท่ีวาดวยหนาท่ีนายจาง ที่ตองใหการสนับสนุนและสงเสริมกิจกรรมความปลอดภัยของคณะกรรมการและเปน ผูออกคา ใชจา ยทีจ่ าํ เปน ตอการปฏิบตั ิ 1 - 62

1. ความรับผดิ ชอบของผบู รหิ าร ความรูสึกรับผิดชอบของผูบริหาร นับไดวาเปนสวนท่ีมีความสําคัญมากท่ีจะทําใหกจิ กรรมตางๆ รวมทั้งการปอ งกนั การประสบอนั ตรายดําเนนิ ไปไดอยางราบรนื่ ทงั้ นเ้ี พระวา เม่ือผูบริหาร มีทัศนคติที่ดีและมีความรูสึกรับผิดชอบตองานความปลอดภัยแลว ยอมทําใหผูบรหิ ารระดบั ลางมี ทศั นคติและความรับผิดชอบทีค่ ลอยตาม อันจะเปน ผลใหพ นักงานทว่ั ไปไดปฏิบัติตามเปนลูกโซอีกดวย แตอยางไรก็ตาม หากผูบริหารไมไดมีความสนใจและไมมีความรับผิดชอบอยางแทจริง ในงานความปลอดภัยดังกลาว ก็ยอมจะหวังไดยากท่ีบุคคลอื่นๆจะดําเนินการในเรื่องนี้ ปกติความรูสึกรับผิดชอบนี้ไมสามารถที่จะมอบหมายหรือออกคําส่ังใหปฏิบัติไดโดยตรง แตจะตองพยายามสรางและโนมนาวใหเกิดเห็นดีเห็นชอบ รูสึกถึงประโยชนอันมหาศาล ในหนวยงานที่เพ่ิงจะเริ่มงานความปลอดภัยอยางมีรูปแบบจริงจังน้ัน ฝายบริหารและทุกๆ สวนของหนวยงานอาจมีความอึดอัดลังเล มีความขัดแยงหรือสงสัยอยูบาง เนื่องจากความไมคุนเคย ดังนั้น ฝายบริหารจะตองเตรียมแผนการตางๆ ไวใหพรอม โดยเฉพาะอยางย่ิงนโยบายจะตอ งชัดแจง และใหค วามรู ความเขาใจแกทุกคนในหนว ยงาน ซ่งึ อาจสรปุ ความรับผดิ ชอบของผูบรหิ าร ไดดงั นี้ (1) รับผดิ ชอบในความปลอดภัยของผูปฏิบตั งิ านทกุ คน (2) กําหนดนโยบายความปลอดภัย (3) จัดต้งั ระบบการบริหารความปลอดภยั ในการทาํ งานของหนว ยงาน (4) ใหม กี ารจัดตง้ั คณะกรรมการความปลอดภัย ในระดับตางๆ (5) กําหนดใหผปู ฏบิ ตั ิงานทุกคน มีสว นรวมรบั ผดิ ชอบในเรือ่ งความปลอดภัย (6) จดั สรรงบประมาณเพ่ือดําเนนิ งานดานความปลอดภัย (7) รับทราบและสั่งการใหเ ปน ไปตามนโยบายความปลอดภยั ของหนวยงาน (8) มีสวนรวมในโครงการหรือกิจกรรมท่ีคณะกรรมการความปลอดภัยและฝายตางๆ เสนอมา (9) ปฏบิ ตั ิตนใหเ ปน ตวั อยางท่ดี ใี นเรอ่ื งความปลอดภยั ในการทาํ งาน 2. การกําหนดนโยบายความปลอดภัย ความพยายามท่ีจะหยุดย้ังการประสบอันตรายทั้งของบริษัทใหญและบริษัทเล็กจะไมบังเกิดผลอยางเต็มท่ีหากปราศจากนโยบายความปลอดภัยท่ีเดนชัด แตกลับจะมีอุปสรรคที่จะขัดขวางการดําเนินงาน ดังนั้น หากฝายบริหารปรารถนาที่จะเห็นความสําเร็จของการดําเนินงานดานความปลอดภัย จึงจําเปนจะตองกําหนดนโยบายความปลอดภัยขึ้นซึง่ นโยบายจะเปนเครื่องช้ีเจตนารมยของฝายบริหารเกี่ยวกบั ความปลอดภยั และสุขภาพอนามัยในการทํางาน ในกรณที ่ีสถานประกอบกจิ การมีคณะกรรมการความปลอดภัย ผบู รหิ ารก็ควรไดนํานโยบายดังกลาวเขาสูท่ีประชุมคณะกรรมการความปลอดภัย เพ่ือพิจารณารวมกัน นโยบายทีเ่ หน็ ชอบรว มกนั แลว ผบู รหิ ารสูงสุดจะตอ งลงนามกอ นเผยแพรตอ ไป 1 - 63

โดยทั่วไปนโยบายความปลอดภัย จะประกอบดวยขอความที่ (1) เปนปรัชญาของบริษัทเกี่ยวกับความปลอดภัย (2) ระบุความรับผิดชอบของบุคคลกรทุกระดับของบริษัท และ(3) กาํ หนดหรือชี้แนวทางการดาํ เนนิ งานเพื่อใหบรรลเุ ปาหมาย นโยบายความปลอดภัย จะตองกะทัดรัด ใชภาษาท่ีเขาใจงาย มีความชัดเจน และ สามารถนําไปปฏิบัติได นอกจากน้ีควรไดมีการปรับปรุงใหเหมาะสมกับสถานการณอยู เสมอการมนี โยบายท่ีดยี อมทําให งา ยตอ การบังคบั ใหมกี ารปฏบิ ัติงานและการดแู ลสภาพการทํางานใหป ลอดภยั งายสําหรับผูบังคับบัญชาทุกระดับในการดําเนินงานใหเปนไปตามนโยบายท่ี กําหนด พนักงานท้ังหลายเขาใจและปฏิบัติตามกฎ ระเบียบ เพ่ือความปลอดภัยตางๆ ได อยา งเหมาะสม มีการบํารุงรักษาวัสดุ ครุภัณฑตางๆ อยางเหมาะสม ตลอดจนเปนแนวทางใน การพจิ ารณาเลอื กและจดั ซอื้ วสั ดุ ครุภัณฑไ ดเปน อยา งดีอีกดว ย ตัวอยา งนโยบายความปลอดภัย ที่บริษัทตางๆ ใชอยเู สมอ มดี ังน้ี พนักงานทุกคนของบริษัท จะไดรับการดูแลใหทํางานในสถานที่ทํางาน และไดรับเคร่ืองมืออุปกรณท่ีเหมาะสมสําหรับงานนั้น เพื่อใหพนักงานไดทํางานปราศจากความหวาดกลวั จากอันตรายตางๆ 3. การดําเนนิ นโยบายความปลอดภยั เม่อื ไดมีการกาํ หนดนโยบายความปลอดภยั แลว ผบู รหิ ารระดับสงู ควรไดช ี้แจงนโยบายตอคณะกรรมการความปลอดภัยในการประชุมคร้ังแรก และควรจะไดมีการประชาสัมพันธหรือประกาศนโยบายใหพนักงานทุกคนไดรับทราบ โดยเฉพาะอยางยิ่งในเร่ืองที่เกี่ยวของโดยตรงกับพนักงาน การประกาศหรือประชาสัมพันธนโยบายความปลอดภัยน้ีอาจดําเนินการไดหลายวิธี เชน การเรียกประชุมการสงจดหมายหรือหนังสือเวียน จัดทําเอกสารแผนพับแจกการติดประกาศท่ีแผนปายประชาสัมพันธและการพิมพในอนุสารหรือวารสารของหนวยงานนอกจากน้ี อาจติดไวตามสํานักงานของฝายจัดการตางๆ เพ่ือเปนการย้ําเตือนถึงภาระหนาท่ีและความรับผิดชอบท่ีพนักงานทุกคนมีตอกิจกรรมตางๆ ของบริษัทอยางไรก็ตาม ประสิทธิผลของนโยบายความปลอดภัยและโครงการความปลอดภัยน้ัน จะแตกตางกันไปท้ังน้ีขึ้นอยูกับการสนบั สนนุ ของฝา ยบรหิ าร 1 - 64

ดังนั้น ฝายบริหารจะตองแสดงใหทุกคนเห็นถึงความสนใจจริง และลงมือปฏิบัติเพื่อสนองนโยบายน้ัน อยางจริงจังไมเชนนั้นแลว นโยบายน้ัน ก็คงไมตางอะไรกับเศษกระดาษแผนหน่ึง ซึ่งผูบริหารอาจแสดงออกโดยการดําเนินการใหเปนไปตามนโยบายและโครงการที่กําหนด การประกาศเกียรติคุณแกผูท่ีมีผลงานความปลอดภัยดีเดน การศึกษาทบทวนรายงานเกย่ี วกบั ความปลอดภยั และเขารว มในการประชมุ งานเล้ียงเกย่ี วกับความปลอดภยั และในงานอ่ืนๆ ท่ีแสดงใหเห็นถึงการสนับสนุนดานความปลอดภัยของบริษัท ฝายบริหารจะตองเปนผูนําในการสรา งความสนใจใหเ กดิ ขน้ึ อยเู สมอโดย 1. ชี้ใหเห็นอยูเสมอ การผลิตและความปลอดภัยจะตองเปนของคูกันเพื่อทําให การผลิตมปี ระสิทธภิ าพทีด่ ีขึ้น 2. การทําตนเปนตัวอยางท่ีดี เชน กฎหรือระเบียบความปลอดภัยของโรงงาน กําหนดวาพนักงานทุกคนตองสวมแวนตานิรภัย หรืออุปกรณปองกันอื่นๆ ใน บางแผนกงาน ฝายบริหารจะตองปฏิบัติตามกฎนั้นอยางเครงครัด เพ่ือเปน ตวั อยางเม่ือมีโอกาสเขา เย่ียมแผนกงานนนั้ ๆ 3. ผูบริหารระดับสูงจะตองเขารวมประชุมกับคณะกรรมการความปลอดภัยและ ประชุมเกย่ี วกบั ความปลอดภัยสม่าํ เสมอ 4. ใหค วามสนใจในการดําเนนิ การเก่ยี วกับรายงานอุบัติภัยตางๆ 5. เขารว มปรึกษาหารอื กับหัวหนาแผนกหรือหัวหนา สว นตางๆ เพือ่ บททวนเกี่ยวกับ ผลงานดานความปลอดภยั ตา งๆ 6. จัดใหมีการสรางความสนใจและจงู ใจเก่ยี วกับความปลอดภัย โดยการสงจดหมาย การติดประกาศท่ีแผนปายประชาสัมพันธ และการหารือเกี่ยวกับสถิติการประสบ อนั ตรายของโรงงาน เปน ตนการมอบหมายความรบั ผดิ ชอบดานความปลอดภยั ผูบริหารระดับสูงเปนผูท่ีมีความรับผิดชอบสูงสุด โดยปกติแลวจะตองมอบหมายอํานาจและความรับผิดชอบเกี่ยวกับความปลอดภัยในการทํางานลงไปยังผูบริหารทุกระดับ อยางเปนลายลักษณอักษรโดยเฉพาะอยางย่ิงผูบริหารระดับลางหรือระดับปฏิบัติการคือหัวหนาผูควบคุมงานหรือหัวหนา แผนก เปน ตน หัวหนา ผูควบคุมงาน นบั ไดว า เปนกญุ แจสําคัญของโครงการความปลอดภัย เพราะหัวหนาผูควบคุมงานเปนผูที่ใกลชิดกับพนักงานมากท่ีสุด สําหรับเจาหนาท่ีความปลอดภัยจะปฏิบัติงานอยูในลักษณะสายงานชวย เพื่อชวยในการบริหารนโยบาย สนับสนุนและชวยเหลือทางวิชาการชวยในการฝกอบรม และสนับสนุนทางดานวสั ดุอุปกรณต า งๆ เพื่อใหเห็นภาพชัดเจน จึงอาจกลาวถึงการมอบหมายอํานาจและความรับผิดชอบเกี่ยวกบั ความปลอดภัยในการทาํ งานในระดับตา งๆ ดังน้ี 1 - 65

1. สายงานบังคับบัญชา (Line) ระดับจัดการและวิศวกร (โรงงาน / ฝาย) มีหนาท่ีและความรับผดิ ชอบ ดงั น้ี (1) เปน ประธานคณะกรรมการความปลอดภยั ของโรงงาน / ฝาย (2) รับผิดชอบในความปลอดภยั ของผปู ฏบิ ตั งิ านทกุ คน (3) วางแผนและกําหนดเปาหมายความปลอดภัย (4) สง เสริม และสนับสนนุ การดาํ เนนิ งานดา นความปลอดภัย (5) ดแู ลใหม กี ารปฏบิ ตั ิตามกฎระเบยี บดานความปลอดภัย (5) สั่งการและมอบหมายใหผูใตบังคับบัญชาเอาใจใสเรื่องความปลอดภัยใน การทํางานและติดตามผลการดําเนินงานอยตู ลอดเวลา (7) ปฏบิ ตั ิตนใหเปนตวั อยา งทีด่ ีในเรื่องความปลอดภัยในการทํางาน 2. สายบังคับบัญชา (Line) หนวยจัดการระดับกลางและวิศวกรความปลอดภัยมีหนา ท่คี วามรบั ผิดชอบ ดังน้ี (1) นาํ นโยบายไปสกู ารปฏิบตั ใิ หเปนรปู ธรรม (2) วางแผนดําเนินงานดานความปลอดภยั ในสวนงาน ทร่ี บั ผดิ ชอบ (3) กาํ หนดวธิ กี ารทํางานทป่ี ลอดภัย (4) ส่ังการใหผใู ตบงั คบั บัญชาสอดสองดแู ลใหพ นกั งานปฏบิ ัติงานอยา งปลอดภยั (5) จัดใหมีการฝกอบรมแกพนักงาน เพ่ือใหเกิดความรูและทัศนคติท่ีถูกตองในเร่ือง ความปลอดภัยในการทาํ งาน (6) วเิ คราะหส าเหตทุ ีเ่ กิดขน้ึ และสงั่ การแกไ ขทันที (7) จัดหาอุปกรณป องกันอนั ตรายสวนบคุ คลตามลักษณะงานใหแ กพนักงาน (8) ปฏิบตั ิตนใหเ ปน ตวั อยา งท่ีดใี นเรอ่ื งความปลอดภยั ในการทํางาน 3. สายงานบงั คับบัญชา (Line) ผูบังคบั บญั ชาระดบั ปฏบิ ตั ิการ ผูบังคับบัญชาระดับปฏิบัติการหรือหัวหนาผูควบคุมงาน และหัวหนางานนับวา เปนบุคคลท่ีมีความสําคัญมากในการสนองนโยบายความปลอดภัยในการปองกันอุบัติภัยของแผนกงานตางๆ ท้ังนี้เพราะเปนผูท่ีควบคุมการปฏิบัติงานตางๆ โดยตรง ฉะน้ันหากผูบังคับบัญชาระดับปฏิบัติการน้ีเขาใจนโยบายอยางถองแทยอมใหการสนับสนุนงานความปลอดภัยอยางเต็มที่ ซึ่งจะทําใหงานความปลอดภัยไดรับความสําคัญจากผูบริหารระดับปฏิบัติการนี้เทากับเร่ือง ผลผลิต ตนทุน และคุณภาพผลิตภัณฑ ดังนั้น ผูบริหารระดับสูงควรจะตองใหความสนใจตอบสนองและพิจารณาขอเสนอแนะของบรรดาหวั หนาผูควบคมุ งานตางๆ ในการลดปญ หาและอนั ตรายตา งๆ ลงอยา งฉับพลนั 1 - 66

สําหรบั ความรบั ผดิ ชอบทีผ่ บู งั คบั บัญชาระดบั ปฏบิ ตั ิการควรมีนั้น มีดังน้ี (1) ความรบั ผิดชอบในการดูแลใหผ ูใตบังคับบญั ชาทาํ งานทปี่ ฏิบตั งิ านอยเู ปน ประจําดว ยความปลอดภยั (2) ศึกษากฎ ระเบียบ ขอบังคับ ในการทํางานอยางปลอดภัยท่ีบริษัทหรือโรงงานกาํ หนดไว เพอ่ื นาํ ไปปฏิบตั ไิ ดถ ูกตอ ง (3) อบรมพนักงานผูใตบังคับบัญชาโดยเฉพาะพนักงานที่เขาทํางานในหนาท่ีใหมใหทราบถงึ ขอ ท่ตี องปฏิบตั ิในการทํางานอยา งปลอดภยั (4) รับผิดชอบในการรกั ษาปรับปรงุ หรอื รายงานและตดิ ตามผลเพ่ือใหสถานที่ทํางานอยใู นสภาพท่ปี ลอดภยั สะอาดและเปน ระเบยี บเรยี บรอย (5) รบั ผิดชอบใหผูบาดเจ็บไดรับการปฐมพยาบาลหรือชวยเหลืออยา งถูกตองในทันทีท่ปี ระสบอันตราย (6) สอบสวนและรายงานอุบัติเหตุหรือการประสบอันตรายจากการทํางานของพนักงานทกุ คร้ังทีเ่ กิดขึน้ พรอ มท้งั ปองกันมิใหเรอื่ งทาํ นองเดยี วกันเกิดขนึ้ อีก (7) ใหเกดิ ความรว มมอื กบั คณะกรรมการความปลอดภยั ในการทํางาน และเสนอแนะการปรับปรงุ แกไขขอบกพรอง (8) จัดใหมีการพบปะกับผูใตบังคับบัญชาเปนกลุมหรือทีละคน เปนประจํา เพื่อสนทนาในเรื่องความปลอดภยั เฉพาะเรอื่ ง (9) สนับสนุนใหผใู ตบังคับบญั ชาเสนอแนะใหค วามเหน็ เกย่ี วกบั ความปลอดภยั (10) จัดหาอุปกรณปองกันภัย และดูแลใหผูใตบังคับบัญชาใชอุปกรณฯ ตลอดเวลาดังนั้น เพ่ือใหผูบังคับบัญชาระดับปฏิบัติการนี้ปฏิบัติงานตามหนาท่ีและความรับผิดชอบดานความปลอดภัยดังกลาวไดอยางมีประสิทธิภาพ จึงจําเปนตองจัดใหมีการฝกอบรมแกผูบังคับบัญชากลุมนใ้ี หมีความรู ความเขา ใจ และมจี ติ สํานกึ ความปลอดภัยอยา งเหมาะสม 4. สายงานชวย (Staff) - ผบู ริหารและประสานงานความปลอดภยั เพื่อใหนโยบายความปลอดภัยสัมฤทธ์ิผล และใหมีการดําเนินงานดายความปลอดภัยอยางตอเนื่องผูบริหารระดับสูงมีความจําเปนอยางยิ่งที่จะตองจัดต้ังหนวยงานชว ยข้นึ รับผิดชอบซ่ึงอาจเปนฝายหรือสวนความปลอดภัย โดยมีวิศวกรความปลอดภัยในการทํางาน (Safetyprofessional) หรือผูบริหารและประสานงานความปลอดภัย (Safety coordinator) เปนผูรับผิดชอบ โดยอาจมีตําแหนงเปนผูอํานวยการความปลอดภัย ผูอํานวยการฝายความปลอดภัย ผูจัดการความปลอดภยั เปนตน ทั้งนม้ี ิไดห มายความวา บคุ คลในสายงานบงั คับบัญชาจะพนหรือหมดความรับผิดชอบไป แตยังคงตองปฏิบัติงานความปลอดภัยควบคูไปกับการผลิตตามปกติดังไดกลาวแลว โดยใหมีการประสานงานกับอยางใกลชิดกันเจาหนาที่ความปลอดภยั ในการทํางาน 1 - 67

วศิ วกรความปลอดภัยในการทํางานจะเปนผูท่ีคอยใหคําปรึกษาแนะนําตอผูบริหาร และคณะกรรมการความปลอดภัย ชวยบริหารนโยบายความปลอดภัยเพ่ือใหการดําเนินงานดานความปลอดภัยบรรลุวัตถุประสงค รวมทั้งการปฏิบัติใหเปนไปตามมาตรฐานหรือกฎหมายความปลอดภัยซ่ึงเปนความรับผิดชอบท่ีกวางขวางมาก ดังนั้น วิศวกรความปลอดภัยในก า ร ทํ า ง า น จึ ง ค ว ร เป น ผู ที่ ไ ด รั บ ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ห รื อ ท่ี ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย ในการทํางานอยางกวางขวาง และนอกจากน้ียังควรเปนผูที่ปฏิบัติงานเต็มเวลาอีกดวย และที่สําคัญอีกประการหนึ่งคือฝายบริหารระดับสูงจะตองมอบความรับผิดชอบ และใหมีอิสระในการทาํ งานอยา งเหมาะสมดวยหนาทีค่ วามรับผิดชอบทสี่ าํ คัญของเจา หนา ทค่ี วามปลอดภยั ในการทํางานควรประกอบดว ย (1) เปนเลขานุการของคณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ตามท่ีกฎหมายกําหนด (2) กาํ หนดแนวทางและปรับปรุงการดําเนินการปองกันอุบตั ภิ ัย ตามความจําเปนและสถานการณใหเ หมาะสมอยเู สมอ (3) ดําเนินการจัดสงขอมูลรายงานสถิติและสถานการณอุบัติภัยของหนวยงานใหโดยตรงถึงผูบ รหิ ารทุกระดับเปน ประจาํ ทกุ เดอื น ทุกสปั ดาห หรือทกุ วนั (4) ใหคําปรึกษา คําแนะนําตางๆ ดานความปลอดภัย และการปองกันอุบัติภัยแกฝายบริหาร ผูจัดการ ผูอํานวยการ หัวหนาแผนก และบางหนวยงาน เชน งานทางดานจัดซ้ือจัดหางานวิศวกรรม และงานดา นบคุ คลกร (5) จัดระบบรวบรวมรายงานอุบัติภัย จัดทํารายงานท่ีจําเปน สอบสวนอุบัติที่รายแรงหรือเสียชีวิต มีสวนรวมในการพิจารณาสอบสวนอุบัติภัย รวบรวมรายงานอุบัติภัยของผูควบคุมงาน ตรวจสอบแกไขปรับปรุงการปองกันอุบัติภัยของผูควบคุมงานใหอยูในแนวทางที่ถกู ตอง (6) จดั หรือใหความรว มมอื ในการฝก อบรมการปองกนั อบุ ัตภิ ยั ใหกับพนกั งานทุกคน (7) ประสานงานการปองกันอุบัติภัยกับหนวยงานทางแพทย รวมถึงการคัดเลือกและจัดพนกั งานใหเ หมาะสมกบั หนาทที่ ต่ี อ งปฏิบตั ิ (8) ดาํ เนินการใหมีการตรวจตราสถานที่ทํางานเพ่ือคนหาสภาพแวดลอมท่ีไมปลอดภัยหรือวิธีการทํางานที่ไมปลอดภัย แลวแกไขเสียกอนท่ีจะเกิดอุบัติภัย ผูท่ีตรวจตราก็คือผูปฏิบัติงานเองและสายงานชวยของหนวยงานนั้น รวมท้ังคณะอนุกรรมการปองกันอุบัติภัยของหนวยงานนน้ั ๆ ดวย (9) ติดตอแลกเปล่ียนขอคิดเห็น ขาวสาร กับหนวยงานอื่นๆ อยูเสมอ เพื่อปรับปรุงการปองกันอุบตั ภิ ัยใหกา วหนา ทันสมยั อยเู สมอ 1 - 68

(10) จะตองปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบตางๆ พระราชบัญญัติหรือประกาศของทางราชการท่เี กีย่ วกบั ความปลอดภัยโดยเครงครัดตลอดเวลา (11) หากจําเปนใหขอรับความชวยเหลือหรือคําแนะนําจากสถาบันความปลอดภัยในการทํางาน และศูนยความปลอดภัยในการทํางาน กองตรวจความปลอดภัย หรือหนวยงานท่ีเกย่ี วของ ดานการปอ งกันอุบัตภิ ยั และสุขภาพ (12) เริ่มโครงการหรือกิจกรรมที่กระตุนเตือนใหผูปฏิบัติงานสนใจและมีสวนรวมในการปอ งกันอบุ ัตภิ ยั อยูเสมอ (13) ดูแลสั่งการในสวนงานที่รับผิดชอบ ดําเนินการปองกันอุบัติภัยอยางมีประสิทธิภาพและบังเกิดผลอยางจริงจัง โดยปกตแิ ลวถาเปน หนว ยงานใหญ ผูบริหารความปลอดภัยอาจจะกระจายความรับผิดชอบลงไปใหวิศวกรผูรวมงานใหรับไปชวยดูแลใหอีกทอดหน่ึง เชนการรับหนาทแี่ ละเลขานุการคณะอนุกรรมการปองกันอุบัตภิ ยั เปน ตน (14) ควบคุมหรือใหคําแนะนําเกี่ยวกับการปองกันอัคคีภัยและการดับเพลิง ตลอดจนการฝกซอ มทีมดบั เพลิงใหพรอมอยูเสมอ (15) พิจารณามาตรฐานเกี่ยวกับอุปกรณเ พอื่ ความปลอดภัยสําหรบั ผูปฏบิ ตั งิ าน (16) พจิ ารณาและใหความเหน็ ชอบหรอื อนุมัตสิ ําหรับการออกแบบเคร่ืองมอื เครื่องใชใหมก อนนํามาใชง านวา ปลอดภัยเพยี งพอแลวหรอื ไม (17) ใหคําแนะนําดานความปลอดภัยและการปองกันอุบัติภัยในการวางแผน และวางรายละเอียด ขอกําหนดตางๆ สําหรับอาคารท่ีสรางใหม หรือการซอม ดัดแปลงโครงสรางอาคาร (18) รว มรางแผนปฏิบัตเิ มอ่ื มีเหตุฉกุ เฉินขึ้น 5. พนกั งานท่ัวไป พนักงานทุกคนในสถานประกอบการ เปนผูท่ีเกี่ยวของโดยตรงกับการเกิดอุบัติภัยและไดรับผลจากอุบัติภัยน้ัน ดังน้ัน พนักงานแตละคนจึงตองมีหนาท่ีความรับผิดชอบเก่ียวกับความปลอดภยั ในการทํางานดังนี้ (1) พนักงานระดับปฏิบัติการ ควรใหความสนใจในการเขามีสวนรวมในงานความปลอดภัย โดยสมัครเพื่อเขารับการคัดเลือกเปนผูแทนลูกจางระดับปฏิบัติการในคณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ท่ีกฎหมายกาํ หนด (2) พนักงานทุกคนตองทํางานดวยความสํานึกถึงความปลอดภัยอยูเสมอท้ังของตนเองและผูอ่นื (3) พนักงานทุกคนตองรายงานสภาพการทาํ งานที่ไมปลอดภยั และอุปกรณปอ งกนั ภยัชํารุดเสียหาย ตอ ผบู งั คบั บญั ชาหรือผทู เี่ กี่ยวของ 1 - 69

(4) พนักงานทุกคนตองเอาใจใสสนใจและปฏิบัติตามกฎขอบังคับในการทํางานอยางปลอดภัยอยูเสมอ (5) พนักงานทุกคนตองใหความรวมมือกับบริษัทเกี่ยวกับขอปฏิบัติใหเกิดความ ปลอดภัยในการทํางาน (6) เมื่อพนักงานมีขอคิดเห็นเก่ียวกับความปลอดภัยใหเสนอผูบังคับบัญชาหรือผูเ ก่ยี วของ (7) พนักงานทุกคนตองไมเสี่ยงตองานที่ยังไมเขาใจหรือไมแนใจวาทําอยางไรจึงจะปลอดภัย (8) พนักงานทุกคนตองใชอุปกรณปองกันภัยที่บริษัทจัดใหและแตงกายใหรัดกุมเหมาะสมกบั งานตลอดระยะเวลาปฏบิ ัตงิ านการจัดองคกรความปลอดภัย เน่ืองจากสถานประกอบการทั้งหลายมีขนาดและลักษณะโครงสรางแตกตางกันไป เชนอาจเปนหนวยงานใหญ หนวยงานขนาดเล็ก หนวยงานท่ีมีหนวยปฏิบัติงานอยูหลายแหงหนวยงานราชการและรัฐวิสาหกิจ เปนตน ดังน้ัน ในการจัดองคกรความปลอดภัยของแตละหนวยจงึ ยอมมคี วามแตกตา งกนั ตามความเหมาะสม นอกจากน้ีในกฎหมายท่ีวาดวยคณะกรรมการความปลอดภัยฯ ยังระบุดวยวาใหเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทาํ งาน (จป.) เปนเลขานุการของคณะกรรมการ ซึ่งตองมีภารกิจมากมาย เชน การจัดการประชุม การดําเนินกิจกรรมตามแผนงานโครงการ การฝกอบรมการติดตามผลความคืบหนา เปนตน นับไดวาเปนภารกิจท่ีมีปริมาณมากและตองดําเนินการอยา งตอเนอื่ ง จึงจาํ เปนตองมีหนวยงานขึ้นมารับผดิ ชอบอยางจรงิ จัง จึงใครเสนอขอคิดเห็นไวเพื่อเปนแนวทางประกอบการพิจารณาของผูเก่ียวของพอสงั เขป ดงั น้ี 1. หนวยงานขนาดใหญ ในหนวยงานขนาดใหญ ดังไดกลาวมาแลววาโดยทั่วไปจะมีการจัดตั้งองคกรความปลอดภัยท่ีสมบูรณแบบ คือ อาจมีการจัดตั้งฝายหรือสวนความปลอดภัยขึ้น โดยมีเจาหนาที่หรือวิศวกรความปลอดภัยในการทํางาน ทําหนาท่ีเปนผูจัดการหรือผูอํานวยการและมีบุคลากรระดับผูชวยอีกจํานวนหนึ่งเพื่อชวยในการดําเนินงานใหเปนไปตามนโยบายความปลอดภัยของสถานประกอบการน้ัน ฝายความปลอดภัยน้ีจะมีการประสานงานอยางใกลชิดกับฝายตางๆ เชน ฝายการแพทย ฝายจัดซื้อ ฝายซอมบํารุง ฝายการบุคคล และโดยเฉพาะอยางย่ิงฝา ยการผลติ สําหรับบางบริษัทที่มีสถานประกอบการอยูในเครือจํานวนมาก นอกจากจะมีหนวยงานความปลอดภยั ในแตล ะโรงงานแลว เพอื่ ใหมีการประสานงานกันอยา งใกลชิด และมแี นวปฏบิ ัติสอดคลอ งกนั ควรจะไดม กี ารจัดตง้ั หนว ยงานความปลอดภัยกลาง ซงึ่ อาจจะเปนหนว ยงานระดับ 1 - 70

ฝายหรือสวนข้ึนที่สํานักงานใหญ หนวยงานน้ีอาจเปนหนวยใหบริการและคําปรึกษาแนะนําเก่ียวกับเร่ืองความปลอดภัยในการทํางานทั้งหมดกับโรงงานหรือบริษัทในเครือ โดยมีขอบเขตความรับผิดชอบ ดังน้ี (1) เปนหนวยงานสนับสนุนการดําเนินงานของฝายเลขานุการของคณะกรรมการความปลอดภยั อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทํางาน ทกี่ ฎหมายกาํ หนด (2) จดั หาและฝกอบรมเจาหนา ทคี่ วามปลอดภัยของบรษิ ทั หรือโรงงาน (3) ใหบริการทางดานวิชาการ เชน ระบบรายงาน การใชเคร่ืองมือสํารวจภาวะแวดลอ ม จัดทาํ หรือจัดหาเอกสารเกย่ี วกบั ความปลอดภยั ฯลฯ (4) จัดหาอุปกรณและวิธีการสรางความสนใจของพนักงาน เชน โปสเตอร คําเตือนหรอื คาํ ขวัญเกีย่ วกบั ความปลอดภยั ฯลฯ (5) รวมกับศูนยอบรมในการหาความจําเปนและใหการฝกอบรมพนักงานทุกระดับเพ่ือเสริมสรางความเขาใจ ความรับผิดชอบ และความรวมมือ เพ่ือใหบรรลุเปาหมายของความปลอดภยั ในการทํางาน (6) รวมประชุมและแสดงความคิดเห็นกับคณะกรรมการปองกันอุบัติภัยทุกคณะของบริษทั ในเครือ (7) เสนอแนะการแกไขปญหาเก่ียวกับการปฏิบัติงาน เพื่อใหเกิดความปลอดภัยในการทํางานตอ ฝา ยจัดการของบรษิ ัทในเครือ (8) ติดตอและประเมินผลการดําเนินงานเก่ียวกับความปลอดภัยในการทํางานของบริษัทในเครอื เปนประจําเดอื นและป เพอ่ื เสนอฝายจดั การ 2. หนว ยงานขนาดเล็ก ในหนวยงานขนาดเล็ก ปกติผูจัดการสถานประกอบการนั้นอาจเปนผูรับผิดชอบงานดานความปลอดภัยอีกหนาท่ีหนึ่งดวย โดยมีหัวหนาผูควบคุมที่มีประสบการณ และมีอํานาจหนาที่ในสายงานบังคับบัญชาเปนผูชวยหรือเปนผูรับมอบอํานาจไปปฏิบัติ ซ่ึงในกรณีนี้ผูรับผิดชอบงานความปลอดภัยจะตองมีเวลาอยางเพียงพอในการดําเนินงาน และไดรับการสนับสนุนดานอุปกรณเ ครอื่ งใชต า งๆ อยางเหมาะสม หนวยงานขนาดเล็กปกติ จะมีขอไดเปรียบหนวยงานขนาดใหญหลายประการในการดําเนินงานความปลอดภัย เพราะผูจัดการหรือหัวหนาผูควบคุมงานน้ัน จะมีความใกลชิดกับพนักงานทราบปญหาตางๆ ไดเปนอยางดี การจัดอบรมความปลอดภัยในขณะปฏิบัติงานทําไดไมลําบาก การเก็บขอมูล และการวิเคราะหอันตรายสามารถทําไดรวดเร็ว นอกจากนี้โครงการสงเสริมความปลอดภัยและจูงใจพนักงานสามารถทําไดอยางมีประสิทธิผล และในหนว ยงานขนาดเลก็ สามารถสรา งสมั พันธภาพและความสามคั คีไดงายกวา หนวยงานขนาดใหญ อยางไรกด็ ี หนว ยงานขนาดเล็กเสียเปรยี บหนว ยงานขนาดใหญต รงทอ่ี าจจะไมส ามารถจัดใหมีองคกรท่ีสมบูรณแบบได เชน อาจจะขาดแคลนบุคลากรและการบริหารดานวิศวกรรม 1 - 71

และดานการแพทย แตหนวยงานขนาดเล็กก็อาจจะขอความรวมมือหรือความชวยเหลือดานความปลอดภัยตางๆ จากหนวยงานอ่ืนได เชน สถาบันความปลอดภัยในการทํางานศูนยความปลอดภัยในการทํางาน กองตรวจความปลอดภัย สํานักงานสวัสดิการและคุมครองแรงงานจังหวัด หนวยบรรเทาสาธารณภัยมหาวิทยาลัย หรือสถาบันการศึกษาตางๆ รวมท้ังการวาจาง ท่ีปรึกษาทางวิศวกรรม และความปลอดภัยในการใหความชวยตรวจตราและใหคําแนะนําเปนครั้งคราวได สําหรับบริการทางดานการแพทยน้ัน ทางโรงงานอาจทําสัญญากับทางโรงพยาบาลหรอื สถานพยาบาลในทอ งท่ีก็ได และขณะเดียวกนั กค็ วรจะไดมีการสง พนักงานหรือหัวหนางานท่ีเหมาะสมเขารับการฝกอบรมปฐมพยาบาล เพื่อคอยชวยเหลือเมื่อเกิดกรณีฉุกเฉินข้ึน หากสถานประกอบการสามารถท่ีจะมีพยาบาลสักหนึ่งคนอาจทํางานเต็มเวลาหรือทํางานบางเวลากเ็ ช่ือวาจะชวยใหงานปลอดภัยมีความสมบรู ณข ้นึ มากพอสมควรทเี ดียว 3. หนวยงานราชการและรฐั วสิ าหกจิ หนวยงานราชการและรัฐวิสาหกิจ เปนหนวยงานที่ตองดูแลความปลอดภัยของพนักงานและขาราชการ และสาธารณชนทั้งหลาย หนวยงานเหลานี้มีมากมายและพบวามีแนวปฏิบัติท่ีคอนขางแตกตางกันในแตละหนวยงาน บางหนวยอาจมีโครงการความปลอดภัยท่สี มบูรณแบบ แตบางหนวยอาจมีเพียงเลก็ นอย นอกจากน้ียังพบวา รูปแบบของการเกบ็ ขอมูลการประสบอันตรายก็แตกตางกันอยางมาก สําหรับในประเทศไทยน้ัน หนวยงานราชการและรัฐวิสาหกิจที่นับวามีความเก่ียวของกับความปลอดภัยอยางมาก ไดแก การปโตรเลียมแหงประเทศไทย การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย การประปานครหลวง กรมทางหลวงกรมการขนสงทางบกกรุงเทพมหานคร เปนตน รัฐวิสาหกิจสวนใหญจะอยูในขายท่ีตองมีการแตงตั้งเจาหนาท่ีความปลอดภัยในการทํางานตามกฎหมายพนักงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธสวนราชการนั้นกฎหมายไดยกเวนเอาไว อยางไรก็ตามท้ังหนวยงานราชการและรัฐวิสาหกิจควรจะไดมีการพิจารณาจัดตั้งองคกรความปลอดภัยขึ้น เพ่ือใหรับผิดชอบงานความปลอดภัยตอ ไป โดยจะเสนอรูปแบบของการดําเนนิ งานพอเปน สงั เขปดงั นี้ (1) ฝายบริหารระดับสูง จะตองกําหนดและประกาศนโยบายความปลอดภัยท่ีชัดเจนรวมท้งั แผนงานหลกั ใหทุกหนวยงานถือปฏบิ ัติ (2) จัดใหมีหนวยงานท่ีดําเนินการดานความปลอดภัย ซึ่งอาจจะเปนแผนกความปลอดภัย กองตรวจความปลอดภัย หรือฝายความปลอดภัย ซึ่งมีลกั ษณะเปนสายงานชวยโดยมีหนาท่ีใหคําแนะนํา ตรวจสอบวิเคราะห และหาวิธีการแกไขปญหาอุบัติภัยตางๆวางแผนและตรวจสอบการปฏิบตั ิตามแผนของสวนงานตางๆ รณรงคเรงเรา ใหทุกสว นงานสนใจและปฏิบัติอยางจริงจัง รวบรวมเปนขอเท็จจริงเก่ียวกับอุบัติภัยท่ีเกิดข้ึนเปนศูนยกลางการฝกอบรมดานการปองกันอุบัติภัยตางๆ หนวยงานน้ีจะตองขึ้นตรงกับฝายบริหารระดับสูงและหากในหนวยงานราชการองคการใดแบงงานออกเปนฝายบริหาร ฝายปฏิบัติการและอ่ืนๆแลว หนว ยงานนีจ้ ะตอ งข้นึ อยูก ับฝายบรหิ าร 1 - 72

(3) จัดใหมีคณะกรรมการความปลอดภัยของสวนราชการ หรือองคการน้ันๆ ซ่ึงถือเปนคณะกรรมการใหญระดับบริหาร โดยมีงานหลักคือ การพิจารณากําหนดนโยบายและวางแผนหลกั ในการปองกนั อุบตั ภิ ยั (4) สวนงานตางๆ มีอิสระในการดําเนินงานความปลอดภัยท่ีเหมาะสมแตตองใหสอดคลองกับนโยบายและแผนหลัก (5) จัดใหมีเจาหนาที่ความปลอดภัยหรือผูควบคุมงานความปลอดภัยขึ้นเพ่ือเปนทป่ี รกึ ษาเฉพาะงานทีส่ ว นงานตามความจาํ เปน หรอื อาจจัดไวท ี่สว นกลางกไ็ ด (6) ใหความรูความปลอดภัยแกพนักงานและผูควบคุมงาน การใหความรูอาจทําไดหลายวิธี เชน การจัดโครงการฝกอบรมเฉพาะอยาง การติดประกาศคําขวัญตางๆ จัดทําวารสารเวียนใหอ า น เปนตน แตทง้ั นี้ตองกระทําอยา งตอ เน่ืองและทนั เกตุการณดว ย (7) หนวยงานความปลอดภัยสวนกลาง ท่ีตั้งขึ้นอาจใหความชวยเหลือแกสวนงานตางๆ ของหนวยงานตามความเหมาะสมคณะกรรมการความปลอดภยั ดังไดกลาวในบทนํา กระทรวงแรงงาน ไดออกประกาศเร่ือง คณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน บังคบั ใหสถานประกอบกิจการท่ีมีลูกจางต้ังแต 50 คนข้ึนไป แตงตั้งคณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานข้ึน โดยใหมีองคประกอบของคณะกรรมการเปน ทวิภาคี คือ มีผูแทนระดับบังคับบัญชา (ฝายบริหาร) และผูแทนลูกจางระดับปฏิบัติการ (พนักงาน) ในสัดสวนที่เทากัน โดยใหนายจางหรือผูแทนนายจางเปนประธานคณะกรรมการ และเจาหนาที่ความปลอดภยั ในการทํางาน (จป.) เปนกรรมการและเลขานุการของคณะกรรมการ อนึ่ง เพื่อใหมีการดําเนินงานความปลอดภัยอยางกวางขวางในทุกสวนงานและในทุกระดับสถานประกอบการ กิจการ โดยคณะกรรมการความปลอดภัยอาจใหมีการแตงตั้งคณะอนุกรรมการหรือ คณะทํางานข้ึน ในสวนงานระดับตางๆ และคณะทํางานเฉพาะกิจอีกกย็ อมสามารถกระทาํ ได การจัดใหมีคณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทาํ งาน นับไดวาเปนกลวิธีหนงึ่ ทีป่ ระสบความสาํ เร็จอยางมาก ในการประสานความรวมมือและความคิดเห็นของผูเก่ียวของท้ังฝายปบริหารและฝายพนักงาน ในการผลักดันใหเกิดความปลอดภัยขึน้ ในสถานประกอบการใหเ ปน ไปตามเจตนารมยข องกฎหมายหนาทแ่ี ละความรับผิดชอบของคณะกรรมการความปลอดภยั หนาท่ีของคณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ตามประกาศกระทรวงแรงงาน เมื่อประมวลรวมจากรายละเอียดของกฎหมายดังกลาว อาจสรุปหนาที่และความรับผิดชอบของคณะกรรมการความปลอดภยั ได ดังน้ี 1 - 73

(1) ประชุมคณะกรรมการอยา งนอ ยเดือนละ 1 คร้ัง (2) รับฟงนโยบาย แนวทางการดําเนินงานหนาท่ีความรับผิดชอบ และขอกําหนดทีจ่ กั ตอ งปฏิบตั ิจากนายจา งในการประชมุ คณะกรรมการครงั้ แรก (3) องคประชุมตองมีกรรมการมาประชุมไมนอยกวากึ่งหน่ึง โดยตองมีกรรมการซ่ึงเปนผูแทนลูกจางระดับบังคับบัญชา และผูแทนลูกจางระดับปฏิบัติการ เขารวมประชุมดวยทุกครง้ั (4) เสนอมติ รายงานการประชุม หรือขอเสนอของคณะกรรมการตอนายจางภายใน 7 วนั นบั แตว นั ท่ีประชุมมมี ติ เพอื่ ใหน ายจา งดําเนนิ การแกไ ข (5) สํารวจความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานอยางนอ ย เดือนละ 1 ครงั้ (6) สงเสริม และสนับสนุนกิจกรรมดานความปลอดภัย อาชีวนามัย และสภาพแวดลอ มในการทาํ งานของสถานประกอบกิจการ (7) รายงาน เสนอแนะตอนายจางเก่ียวกับมาตรการหรือแนวทางแกไขปรับปรุงเพื่อใหมีการปฏิบัติตามกฎหมายความปลอดภัยในการทํางาน อยางถูกตอง รวมท้ังมาตรการทํางานที่ปลอดภัย สําหรับลูกจาง ผูรับเหมา และบุคคลภายนอกที่เขามาปฏิบัติงานหรือเขามาใชบรกิ ารในสถานประกอบกิจการ (8) กําหนด ระเบียบดา นความปลอดภยั มาตรฐานความปลอดภัยในการทํางานของสถานประกอบกจิ การเพือ่ เสนอตอนายจา ง (9) จัดทํานโยบาย แผนงานประจําป โครงการ หรือกิจกรรมความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน รวมท้ังความปลอดภัยนอกงาน เพื่อปองกันและลดการเกิดอุบัติเหตุ การประสบอันตราย หรือการเจ็บปวยอันเนื่องจากการทํางาน หรือความไมป ลอดภัยในการทาํ งาน เพือ่ นําเสนอตอนายจาง (10) จัดทําโครงการหรือแผนการฝกอบรมเกี่ยวกับความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดลอมในการทํางาน รวมถึงการอบรมเกี่ยวกับบทบาทหนาที่ความรับผิดชอบในดานความปลอดภัยของลูกจาง หัวหนางาน ผูบริหาร นายจางและบุคลากรทุกระดับ เพื่อนําเสนอตอ นายจา ง (11) ตดิ ตามผลความคบื หนาเรอื่ งทเี่ สนอนายจาง (12) รายงานผลการปฏิบัติงานประจําป ปญหาและอุปสรรคและขอเสนอแนะในการปฏิบตั ิหนาทขี่ องคณะกรรมการ เมอื่ ปฏิบัตหิ นา ทีค่ รบหน่งึ ป เพือ่ นาํ เสนอตอนายจา ง (13) ปฏิบัติหนาท่ีเกี่ยวกับความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานอื่น ตามทนี่ ายจา งมอบหมาย (14) ประชุมคณะกรรมการ ตามที่นายจางเรียกประชุม กรณีที่มีอุบัติเหตุ อัคคีภัยการระเบิด หรือการร่ัวไหลของสารเคมีท่ีเกิดข้ึน เพ่ือดําเนินการชวยเหลือ และเสนอแนวทางปองกนั แกไขตอ นายจา งโดยไมช กั ชา 1 - 74

ความแตกตางระหวางการบริหารงานความปลอดภัยแบบดั้งเดิม(Tradition Safety Management : TSM ) กับการบริหารงานความปลอดภัยสมัยใหม(Modern Safety Management : MSM ) แบบดง้ั เดิม แบบสมัยใหม1. มองวา งานความปลอดภัยเปนคา ใชจา ย (Cost) 1. ถอื วาเปน การลงทนุ (Investment)2. มุงท่กี ารแกไข (Reaction) เมอ่ื เกดิ อุบัตเิ หตุ 2. ควบคุมอุบตั ิเหตุทเี่ กิดขน้ึ แลว และควบคมุแลว ก็แกไขทีส่ าเหตุทเี่ กดิ ในขณะนน้ั อุบัตกิ ารณที่เกดิ ข้ึนแตยังไมถึงกบั เปนอุบัตเิ หตุ เพอื่ หาทางปองกนั (Prevention)3. มุงความเสียหายจากการบาดเจ็บและทรัพยส นิ 3. มุงที่ความสญู เสยี ท้งั หลายทีเ่ กิดขึ้นทง้ั หมดเสยี หาย นอกจากความเสยี หายจากการบาดเจ็บและ ทรพั ยส ิน เสียหายแลว รวมถงึ ชื่อเสยี งการ หยดุ ชะงกั ของงาน4. มุงเนน วัดผลของโปรแกรมทีเ่ กดิ ข้นึ (Output) 4. มุงเนน วดั โปรแกรม หรือกจิ กรรมที่ใสเขาวัดสถิติอบุ ัตเิ หตเุ ปน สาํ คญั ไป (Input) วา มีประสิทธภิ าพหรอื ไม ครบ ถวนและเพยี งพอหรือไม5. หนา ท่คี วามรบั ผดิ ชอบตกอยูกับผปู ฏิบัติงาน 5. หนาท่ีความรับผิดชอบโดยตรงของการบริหารดา นความปลอดภัยอยางเดียว ตองใชระบบการบริหารในการแกไขปญหาใน การตัดสินใจ ผูบริหารจึงตองมีภาระหนาท่ีตอ ความปลอดภัยขององคกร และผูรวมงานจะ โอนหรือมอบหมายใหผอู ืน่ ทําแทนไมไ ด 1 - 75

บทที่ 6 การสอบสวนวิเคราะหแ ละรายงานอบุ ัติเหตุการสอบสวนอุบัติเหตุ อุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติเปนสิ่งท่ีเกิดข้ึนโดยไมคาดฝน ซ่ึงจะทําใหเกิดความสูญเสียหรือมีแนวโนมท่ีจะกอใหเกิดความสูญเสียตอคน ทรัพยสิน และกระบวนการผลิตดังน้ัน การรายงานการสอบสวนอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติท่ีเกิดขึ้นเปนสิ่งจําเปน และเปนสวนหน่ึงในเรื่องของความปลอดภัยท่ีผูคุมงานทุกคนจะตองใหความสนใจ และดําเนินการใหมีรายงาน การสอบสวนอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติ เพื่อมุงหาสาเหตุและแนวทางการแกไขปองกันไมใหเกิดอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติขึ้นอีกในอนาคต โดยมีวัตถุประสงคดงั น้ี - หาเหตุที่แทจริงของการเกดิ อุบตั เิ หตุหรอื เหตุการณผ ดิ ปกติ - หามาตรการควบคุมและปอ งกันมิใหอ บุ ตั ิเหตุหรอื เหตกุ ารณผดิ ปกตเิ กดิ ข้นึ อีก - เพ่ือประเมินประสิทธิภาพของมาตรฐานการควบคุมและปองกันอุบัติเหตุท่ีมีอยูใน ขณะนน้ั - ลดและควบคุมความสูญเสียท่ีอาจเกิดข้ึน โดยพิจารณาจากขอบกพรองใน การบริหารงานทท่ี ําใหเกิดอบุ ตั ิเหตุหรอื เหตกุ ารณผ ิดปกติ - เปนแนวทางใหหัวหนางาน ผูควบคุมงานดูแลผูใตบังคับบัญชาทุกคนใหสามารถ ปฏิบตั ิงานไดอ ยางปลอดภยั - ใชเปนขอมูลทางสถิติในการวิเคราะหแนวโนมของอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติ ในหนวยงานน้ันๆ เชน ลักษณะงาน อายุ ประสบการณการทํางาน เพศ เวลา สถานที่ อวัยวะของรางกายทีไ่ ดรบั บาดเจ็บและอนื่ ๆ 1. คํานยิ าม 1.1 อุบัติเหตุ (ACCIDENT) หมายถึง เหตุการณที่เกิดข้ึนแลว ทําใหมีการ บาดเจ็บพิการ ตาย และ/ หรือทรัพยสินเสียหาย อันเนื่องมาจากการกระทบของพลังงาน และ/หรือสสารตา งๆ ซง่ึ มีมากเกินขอบเขตท่รี างกายและทรัพยสินจะทนทานได 1.2 อุบตั ิการณ (INCIDENT/NEAR MISS) หมายถึง เหตุการณท่ีเกิดขึ้นแลวโดยลําพังจะยังไมทําใหเกิดความเสียหายตอชีวิตและ/หรือทรัพยสินแตถาละเลยปลอยใหสาเหตุดังกลาวเกดิ ข้นึ บอยๆ หรือยงั คงอยอู ยา งนนั้ อาจนําไปสกู ารเกดิ อุบตั ิเหตไุ ดใ นท่สี ดุ 1 - 76

1.3 การสอบสวน (INVESTIGATION) หมายถึง การสืบคน/สืบหาสาเหตุที่เปนตนตอทําใหเกดิ อุบตั เิ หต/ุ หรอื อบุ ัติการณ 2. ประเภทของอบุ ตั ิเหตุหรอื อบุ ตั กิ ารณท่ีตองรายงาน และสอบสวน อุบัติเหตุหรืออุบัติการณที่เกิดข้ึนจากเหตุการณ จะตองมีการรายงานและดําเนินการสอบสวน เพ่ือหาสาเหตุ และแนวทางแกไขปองกันทุกเหตุการณ โดยอุบัติเหตุหรืออุบัติการณท่ีตองรายงานและสอบสวนมีดังนี้ 2.1 การบาดเจ็บหรือเจ็บปวยจากการทํางาน (บาดเจ็บเล็กนอย บาดเจ็บรุนแรง พิการทุพพลภาพ และเสยี ชวี ติ ) 2.2 ไฟไหม 2.3 การระเบดิ 2.4 คนงานตกจากทสี่ งู 2.5 ทรัพยสนิ เสียหาย 2.6 เหตุการณผ ิดปกติ ทีจ่ ะกอใหเกิดอบุ ัติเหตุ 3. ใครตองเปนผูรายงานและรายงานอะไรบา ง การรายงานอุบัติเหตุหรืออุบัติการณที่เกิดขึ้น ควรเปนหนาที่ของพนักงานทุกคนที่พบเห็นหรอื อยใู นเหตกุ ารณ โดยมีหวั ขอท่ีควรรายงานดังนี้ 3.1 รายละเอียดเหตุการณทเี่ กดิ ข้นึ 3.2 สถานท่ีเกิดเหตุ 3.3 ผบู าดเจ็บ ลักษณะการบาดเจบ็ จาํ นวน 3.4 ช่ือผรู ายงาน 3.5 การแกไขเบ้ืองตน ทไ่ี ดด ําเนินการไปแลว (ถา ม)ี 4. ผทู ่ที าํ หนาที่ดาํ เนินการสอบสวน เม่ือมีอุบัติเหตุหรืออุบัติการณเกิดข้ึน การสอบสวนเปนหนาที่และความรับผิดชอบของบุคคลดังน้ี 4.1 หวั หนา งานหรือผูบ งั คบั บัญชาระดับตน (THE LINE FOREMAN) เน่ืองจาก (1) มคี วามเอาใจใสใ นตวั ผูใตบ งั คบั บัญชา หัวหนางานจะตองมีหนาท่ีและความรับผิดชอบตองานที่ตนไดรับมอบหมายอีกทั้งยังตองดูแลผูใตบังคับบัญชาทุกคนอีกดวย ดังนั้นในการเกิดอุบัติเหตุกับผูใตบังคับบัญชาหรือสูญเสียตอทรัพยสิน/เคร่ืองมือ จนเปนผลทําใหเกิดการบาดเจ็บ เจ็บปวยหยุดงาน และทรัพยสินเสียหายแตล ะคร้งั หวั หนางานควรจะตอ งทําการสอบสวนรจู ักตัวบุคคลและสภาพการทํางาน (2) หวั หนา งานจะตองเปนผวู างแผนการทํางานในแตละวัน 1 - 77

ซ่ึงสามารถตัดสินใจในการเลือกเทคนิคตางๆ การสอนงาน การหามาตรฐานและการจดั เวลาใหเหมาะสม ซ่ึงสง่ิ ตางๆ เหลา น้ผี ูสอบสวนสามารถใชเ ปนขอ มูลได (3) รูวธิ กี ารท่ีดีและแหลงของขอ มูลทต่ี อ งการ หัวหนางานรูวาสามารถติดตอประสานงานกับกลุมงานอื่นๆ เพื่อหาขอมูลไดอยางถูกตองและรวดเร็วสําหรับอุบตั เิ หตทุ ่เี กดิ ข้ึน (4) เริ่มตน ในการแกไ ขและควบคมุ ปญ หาได หวั หนางานสามารถตัดสินใจใหมกี ารปฏิบัติงานตอหรือไมใ นเหตกุ ารณท ี่เกิดขน้ึ และสามารถควบคุมและแกไขสถานการณไ ดทันที ตง้ั แตต น จนจบเหตกุ ารณน ้นั ๆ (5) ไดป ระโยชนจากการสอบสวน หัวหนา งานไดแสดงความคิดเหน็ และรับทราบในเหตกุ ารณท เี่ กิดขึ้น ในการเขารวมควบคุมเหตุการณ เพื่อการปองกันและแกไข และยังไดแสดงถึงความรับผิดชอบใหผูใตบังคับบัญชาทราบดว ย 4.2 ผูบริหารระดับกลาง (THE MIDDLE MANAGER) ผูจัดการและวิศวกรความปลอดภยั ควรมสี ว นรวมในการสอบสวนอุบัตเิ หตใุ นกรณีดังตอไปน้ี (1) อุบัติเหตุรายแรง (MAJOR ACCIDENT) หรือเหตุการณที่อาจเกินความรุนแรงได (HIGH POTENTIAL INCIDENT) เน่ืองจากในระดับผูบังคับบัญชาระดับตน อาจจะตัดสินใจหรือรับผิดชอบในเหตุการณร า ยแรงไมไ ด ผูบ รหิ ารระดับกลางควรจะเขามามสี ว นรว มในการสอบสวนและพิจารณา (2) เกี่ยวของกับพ้นื ที่ทาํ งานหลายพนื้ ที่ ผบู ริหารระดับระดับกลางจะตองเปนแกนนําในการเรียกหนวยงานอ่ืนๆ ท่ีเกี่ยวของในเหตกุ ารณนีเ้ ขารวมสอบสวนอุบตั เิ หตุ (3) การเสนอขออนุมตั กิ ารแกไ ขปญ หาท่ีเกิดขน้ึ แนวทางการแกไขและปองกันอุบัติเหตุจากผลสอบสวน บางครั้งจะตองมีผูรับผิดชอบในการนําเสนอพิจารณาอนุมัติใหดําเนินการ หรืออนุมัติงบประมาณจาก ผูบริหารระดับสูงข้ึนไป 4.3 เจาหนา ท่ีสนับสนุน (STAFF PERSONAL) บางครั้งการสอบสวนจําเปนตองไดรับความรวมมือจากบุคคลที่มีความชํานาญเฉพาะเรื่อง เชน ความรูเรื่องโรคจากการทํางาน อันตรายจากสารเคมี งานวิศวกรรมงานไฟฟา ฯลฯ เพื่อใหทีมสอบสวนมีความรู ความเขาใจมากข้ึน บุคคลเหลาน้ีไดแกเจาหนา ท่ีความปลอดภัยฯ ระดบั วชิ าชพี วิศวกรความปลอดภยั นักเคมี เปน ตน หรือบางท่ีเราสามารถแบงแยกบุคคลท่ีจะทําหนาที่สอบสวนอุบัติเหตุ ตามระดับความรนุ แรงของอบุ ัตเิ หตุดงั ตอ ไปนี้ 1 - 78

ระดบั ความรนุ แรง ผมู หี นาท่สี อบสวน(1) อบุ ตั เิ หตทุ มี่ ีการบาดเจบ็ เลก็ นอย (1) หวั หนา งาน (ขั้นปฐมพยาบาลเบอื้ งตน ) (2) หวั หนา งาน / ผคู ุมงาน และเลขานุการ(2) อุบัติเหตทุ มี่ กี ารบาดเจ็บตอ งนําสงแพทย คณะกรรมการความปลอดภยั ฯ วศิ วกร ความปลอดภยั หรือโรงพยาบาล (3) หัวหนางาน / ผูคุมงาน และคณะ(3) อุบตั เิ หตทุ ม่ี ีการบาดเจบ็ สูญเสียอวยั วะ กรรมการ ความปลอดภัยฯ วิศวกร หรอื อุบัตเิ หตรุ ายแรงถงึ ขน้ั เสยี ชวี ติ ความปลอดภยั(4) อุบัติเหตทุ เ่ี กยี่ วกบั เทคนคิ เฉพาะ เชน (4) หัวหนา งาน / ผคู มุ งาน / คณะกรรมการ การระเบดิ สารเคมีร่วั ไหล ความปลอดภยั ฯ วศิ วกรความปลอดภัย และผทู ่ีมคี วามรูเฉพาะเรอื่ ง (อาจเปน บคุ คลภายในหรือภายนอกสถานประกอบ การก็ได)หมายเหตุ ผูมีหนาที่สอบสวนอุบัติเหตุจะตองรวมกันสอบสวน โดยเฉพาะหัวหนางาน และผคู มุ งานจะเปน ผทู ่มี คี วามเขา ใจกบั งานและผูปฏิบัตงิ านในกลุม เปน อยา งดี ปจจัยทสี่ ําคญั เกี่ยวกบั การสอบสวนอบุ ัติเหตุ ประกอบดวย 1. ประโยชน การสอบสวนอุบัติเหตุท่ีจะใหประโยชนสูงสุดนั้น ควรจะดําเนินการในทันทที ่มี ีอบุ ัติเหตเุ กิดขน้ึ โดยมชิ ักชา 2. สถานท่ี กระบวนการสอบสวนอุบัติเหตุน้ันไมควรจํากัดเฉพาะการสอบสวนจากปากคําของพยานหรือผูเห็นเหตุการณเทาน้ัน แตควรจะรวมถึงการตรวจตราสถานท่ีเกิดเหตุประกอบดว ย 3. การจัดอันดับความสําคัญ ปญหาที่พบเสมอคืออุบัติเหตุรายใดจึงจะทําการสอบสวนและรายใดจึงจะสอบสวนอยางระเอียด โดยหลักการแลวอุบตั ิเหตุทุกรายควรไดร ับการสอบสวนแตในทางปฏิบัติบางครั้งก็เปนไปไดลําบากเพราะการสอบสวน บางครั้งตองใชเวลามากในกรณีเชน น้ี การจดั อันดับความสําคัญของอบุ ตั ิเหตทุ ี่ตองสอบสวนจงึ เปนสิง่ จาํ เปน ท้ังนข้ี นึ้ อยูกับสถานการณของแตละโครงการในแตละหนวยงาน กอสรางท่ีมีอุบัติเหตุมากอาจเลือกสอบสวนอยางละเอียดเพียงบางราย แตตรงกันขามในหนวยงาน กอสรางท่ีมีอุบัติเหตุนอยก็อาจจะทําการสอบไดทุกราย อยางไรก็ตามอาจมีวิธีดําเนินการได 2 ทาง คือ ทางแรกกําหนดจํานวนวันที่ตองหยุดงานเน่ืองจากการบาดเจ็บเปนเกณฑเชน รายท่ีตองหยุดงาน 3 วันทํางานจะตองมีการสอบสวนเปนตน สําหรับทางท่ีสองน้ัน อาจกําหนดใหมีการสรุปการเกิดอุบัติเหตุทุกรายแลวใหเจา หนา ทคี่ วามปลอดภยั เปน ผูคดั เลือกวาควรจะทําการสอบสวนอบุ ตั ิเหตุรายใด1 - 79

4. ผูทําการสอบสวน โดยปกติแลวผูบังคับบัญชาระดับหัวหนางานหรือผูคุมงานควรจะเปนบุคคลท่ีทําการสอบสวนอุบัติเหตุที่เกิดขึ้น ท้ังน้ีเพราะเปนผูท่ีทราบถึงลักษณะงานเปนอยางดี แตเพ่ือใหการสอบสวนไดผลเปนที่นาเชื่อถือ และมีประสิทธิภาพยิ่งข้ึน ผูทําการสอบสวนอุบัตเิ หตุ ควรไดรบั การฝกอบรมเกี่ยวกับกระบวนการและวิธีการสอบสวนอุบัติเหตุเปนอยางดี และควรใหนักวิชาการดานความปลอดภัยที่มีประสบการณคอยตรวจสอบผลการสอบสวนเปนระยะๆ ดวย สําหรับในหนวยงานกอสรางท่ีมีวิศวกรความปลอดภัยระดับประจําโครงการระดับควรเปนผรู ับผิดชอบในการดาํ เนินงาน ดานการสอบสวนอบุ ัตเิ หตดุ วย โดยจะตองทํางานและรวมมืออยา งใกลช ดิ กับผูคุมงานหรือหวั หนางานของหนวยงานทมี่ ีอุบัตเิ หตุเกดิ ข้นึ 5. กระบวนการดําเนินงาน เพ่ือใหการสอบสวนไดผลดี ฝายจัดการควรไดพิจารณาดําเนินการดังน้ี กําหนดหลักการเกี่ยวกับวิธีการสอบสวนอุบัติเหตุ กําหนดแนวปฏิบัติสําหรับการสอบสวนอุบัติเหตุ ทั้งนี้เมื่อไดรับแจงวามีอุบัติเหตุเกิดข้ึนผูรับผิดชอบจะไดดําเนินการสอบสวนโดยทนั ที ขอมูลที่เกี่ยวกับอุบัติเหตุ ในการสอบสวนอุบัติเหตุนั้น ผูดําเนินการจะตองพยายามใหไ ดม าซึ่งขอมลู ดังตอ ไปนี้ 1. ลกั ษณะการบาดเจบ็ 2. อุบตั เิ หตุเกดิ ข้นึ อยา งไร 3. อบุ ัตเิ หตุมสี าเหตุมาจากการปฏิบัติทีไ่ มปลอดภัยหรอื สภาพงานไมป ลอดภยั 4. การสอ่ื ขาวสารมีความบกพรอ งจนเปนเหตุใหเกิดอุบัติเหตหุ รือไม 5. ปจจัยท่โี นมนําใหเ กดิ การปฏิบตั ิงานท่ไี มป ลอดภยั หรอื สภาพงานไมปลอดภยั 6. ขัน้ ตอนการแกปญ หาเพ่อื ปองกนั การเกิดอบุ ตั เิ หตซุ าํ้ อีกในอนาคต 7. กาํ หนดการดําเนินงานเพอ่ื แกปญหา 8. การแยกประเภทอุบตั เิ หตุ 9. คา ความสญู เสยี เปนตนขั้นตอนการสอบสวนอบุ ัติเหตุ 1. เมื่อเกิดอุบัติเหตุผูเห็นเหตุการณตองรีบแจงใหหัวหนางานหรือผูคุมงานทราบ เม่ือ หัวหนางานหรือผูคุมงานทราบจะตองแจงตอผูมีหนาท่ีสอบสวนตามระดับ ความรนุ แรงของอุบตั เิ หตุ 2. หัวหนางานหรือผูคุมงานเม่ือไดรับแจงแลว ใหรีบไปสถานท่ีเกิดเหตุพรอมปากกา บอรดแบบฟอรมบันทึกสอบสวนอุบัติเหตุ กลอง (ถามี) และตรวจสอบสถานที่ เกิดเหตดุ วยตนเอง พรอ มทงั้ ใหผรู ูเ หน็ เหตกุ ารณเ ลา เหตกุ ารณใหฟง เปน เบ้ืองตน 1 - 80

3. สอบสวน/สัมภาษณ คนงานที่ไดรับอุบัติเหตุหรือผูเห็นเหตุการณและบุคคลที่รูเห็น เหตุการณอนื่ ๆ โดยยดึ หลกั 5W + 1H คอื WHAT เกดิ อะไรขนึ้ อะไรเปน ตน เหตุ WHY ทาํ ไมจงึ เกดิ เหตุการณน ัน้ ขน้ึ WHEN เวลาทเ่ี กดิ เหตุ WHERE สถานท่เี กิดเหตุ หรือบริเวณทเ่ี กิดเหตุ WHO ใครไดรบั บาดเจบ็ ใครเห็นเหตุการณอกี บาง HOW ไดรบั บาดเจบ็ อยา งไร จะปอ งกนั เหตนุ ้ันไดอยา งไร การสอบสวนจะตองแจงใหคนงานท่ีถูกสอบสวนทราบวา เปนการคนหาความจริงที่เกิดขึ้น ไมใช เปนการคนหาความผิด ท้ังนี้อาจจะไมไดขอเท็จจริง หรือไมไดรับความรวมมือจากผูทใี่ หสัมภาษณก็ได 4. ถายภาพ หรือเขียนภาพสถานท่ีเกิดเหตุอยางชัดเจน เพื่อนํามาประกอบการสอบ สวนและวเิ คราะหอ บุ ตั เิ หตุ 5. การตรวจสอบขอมูลเพ่ิมเติม เชน มาตรฐานการทํางาน รายงานผลการตรวจสอบ ความปลอดภยั การซอมบํารงุ ตลอดจนการฝก อบรม 6. บันทึกผลการสอบสวนลงในแบบสอบสวนอบุ ตั เิ หตุ 7. นําผลการสอบสวน ไปดาํ เนนิ การวิเคราะหอุบตั เิ หตตุ อ ไป หลกั เกณฑการจัดทาํ ใบรายงานการสอบสวนอุบตั เิ หตุ คณุ ภาพของใบรายงานการสอบสวนทีด่ ี จะนําไปสูก ารแกไขปญ หาอยา งรวดเรว็ และมีประสทิ ธิภาพ ดังนัน้ ใบรายงานการสอบสวนทีด่ ีจะตอ งพิจารณาถงึ หวั ขอ ดังนี้ 1. มาตรฐานใบรายงานการสอบสวน ในแตละองคกร จะมีใบรายงานการสอบสวนที่แตกตางกัน แตละใบรายงานการสอบสวนควรทีจ่ ะประกอบดว ยสวนสําคญั ๆ ดงั นี้ (1) คาํ ถามพ้ืนฐาน ไดแก สูญเสียอะไรบาง สาเหตทุ ่ีทําใหเกิดเหตุการณ ศักยภาพความสูญเสยี คอื อะไรเกิดอะไรขึ้น สถานท่ีเกิดเหตุ เกิดขึ้นไดอยางไร ควบคุมสถานการณท่ีเกิดเหตุอยางไรส่งิ ท่ีจําเปน ตองดาํ เนนิ การตอ ไป และในรายงานนส้ี มบูรณแ ละถกู ตองหรอื ไม (2) เน้อื หาสําหรบั การพิจารณา เพ่ือสงใหผูบริหารระดับสูงรวมพิจารณาถึงแนวโนมของอุบัติเหตุและใหความรวมมือในการบรหิ ารการควบคมุ ความสญู เสยี (3) หวั ขอการตดิ ตามการแกไ ขปญหา เพื่อทราบถงึ ความกาวหนา ในการแกไ ขปญ หา 1 - 81

(4) การออกแบบใบรายงาน เพ่ือความสะดวกและงายในการกรอกเหตุการณท ่มี ีผลทําใหเกิดความสูญเสีย 2. การเขียนใบรายงานการสอบสวนทดี่ ี การเขียนรายงานการสอบสวนที่ดีจะตองติดตอสื่อสารเพ่ือใหเกิดความเขาใจและมีความกระจางและชัดเจนของปญหา การใชคําพูดที่รัดกุม รวบรัด และเขาใจ ใบรายงานควรแบงสวนสาํ คญั ๆ ดงั น้ี (1) แยกขอ มูลและรายละเอยี ดทเี่ กีย่ วขอ ง (IDENTIFY INFORMATION) ใหรายละเอยี ดท่เี ขาในงาย และระบใุ หช ดั เจนถึงคําเฉพาะและจาํ นวนตางๆ (2) การประเมิน (EVALUATION) ประเมินถึงความเสี่ยงและโอกาสที่จะเกดิ ซ้ํา อุบตั เิ หตุเดมิ ทย่ี ังไมถ กู แกไ ข (3) รายละเอยี ดของเหตกุ ารณท ่เี กดิ ขึ้น (DESCRIPTION) บอกรายละเอียดของเหตุการณท่ีเกิดข้ึนจริง การกระทําที่ไมปลอดภัย หรือสภาพงานท่ีไมปลอดภยั เปน ตน (4) การวเิ คราะหสาเหตุ (CAUSE ANALYSIS) เขียนรายละเอียดของส่ิงท่ีไมปลอดภัยจากอุบัติเหตุท่ีเกิดข้ึนท้ังการกระทํา และสภาพแวดลอมการทํางานที่ไมปลอดภัย ซ่ึงรวมถึงสาเหตุพ้ืนฐานท่ีประกอบดวยปจจัยสว นบุคคลและปจ จยั ในงานดวย (5) การวางแผนปองกันและแกไขจากการวิเคราะหอุบัติเหตุท่ีเกิดข้ึน แลวทําการรายงานเพอ่ื ใหผูบริหารระดับสูงทราบตอ ไปการลม เหลวของการไมรายงานอบุ ตั เิ หตุ ผูคุมงานหรือหัวหนางานบางคนอาจจะคิดวาการสอบสวนและการรายงานน้ันจะทําใหเสียเวลาในการทํางานของตัว และเสียประวัติสําหรับผูถูกรายงาน จึงพยายามหลีกเลี่ยง และปกปดการกระทําเชนน้ี ซึ่งเปนความคิดที่ไมถูกตอง และจะเปนภัยตอตัวเองในภายหลังเพราะเมือ่ ไมไดท ําการแกไ ขใหถ ูกตอง เหตกุ ารณเหลานั้นกจ็ ะเกดิ ขึ้นอีก ทาํ ใหเ สียเวลาไปตามแกและผลงานของตัวเองก็จะตองหายดวย และบางคร้ังอาจพบวามีอุบัติเหตุเกิดข้ึนบอยครั้งแตยังไงไมเคยมีเหตุการณที่รายแรงเกิดขึ้น ผูคุมงานก็ไมเคยทราบมากอน เพราะวาไมมีใครเคยรายงานมากอน ถาเคยมีการรายงานและไดทําการสอบสวนหาสาเหตุแกไขมากอนหนานี้ก็คงไมมีเหตุการณเชนนั้นเกิดขึ้นอีก ซึ่งปญหาเร่ืองการไมรายงานนั้นเกิดข้ึนไดทุกหนวยงานนอกจากนี้คนงานสวนมากมักจะคิดวาหากรายงานใหผูคุมงานหรือหัวหนาทราบแลวจะทําใหมีผลเสยี หายตามมา เชน 1. เกรงวาตวั เองจะถกู ทาํ โทษ คนงานสวนใหญคิดวาการสอบสวนอุบัติเหตุจะเปนการจับผิดมากกวาการคนหาความจริง ทุกคนก็กลัวท่ีจะถูกทําโทษ ผูคุมงานมักจะโทษวาการกระทําที่ไมปลอดภัยของ 1 - 82

คนงานเปนความผิดจะตองทําการติเตียนและลงโทษน้ันหมายถึงผูคุมงานผูน้ันขาดการอบรมในเรื่องการบริหาร ผลทีต่ ามมาคนงานกก็ ลวั และไมม ีการรายงานอบุ ตั ิเหตเุ ลย 2. เกรงวา จะเสยี ประวัตกิ ารทํางานของตัวเองและสวนรวม ในกรณีมีการจัดกิจกรรมหรือโครงการรณรงคเพื่อลดอุบัติเหตุ (อุบัติเหตุเปนศูนย) ในสถานที่ทํางานจะทําใหผูปฏิบัติงานหลีกเลี่ยงการถูกบันทึกไมวาจะเปนอุบัติเหตุเล็กนอยทรพั ยเ สยี หาย เพราะกลวั จะเสยี ประวตั กิ ารทาํ งาน 3. เกรงวาตนเองจะเสยี ชอ่ื เสียง คนงานไมตองการเปนบุคคลหน่ึงท่ีเกิดอุบัติเหตุบอยๆ ในสายตาผูบังคับบัญชาเพราะนอกจากเสียประวัติและอาจทําใหตัวเองเสยี ชอ่ื เสยี งในสายตาผอู น่ื ได 4. เกรงวา จะตองไปพบแพทยเ พ่อื ทําการรักษา เปนท่ีนาประหลาดใจวาคนสวนใหญกลัวที่จะพบแพทยเพ่ือทําการรักษามีคนจํานวนมากที่เสียนิ้วมือ นิ้วเทา หรือเสียชีวิตเพราะปลอยใหบาดแผลที่เกิดข้ึนลุกลามจนไมสามารถรักษาไดซ ่งึ การบาดเจบ็ เหลา น้ไี มเคยไดรับรายงานเลย 5. เกรงวาจะตอ งพบแพทย หรอื พยาบาลคนนนั้ อีก คนงานนอกจากไมอยากรักษาแลวยังไมอยากจะไปพบแพทยหรือพยาบาล เพราะกลัวเสียเวลาหรือสามารถดแู ลรกั ษาไดด วยตนเอง 6. เกรงวาจะเสียเวลา คนงานสวนใหญจะทํางานอยางตอเนื่องใหเสร็จไมคิดที่จะหยุดงานเพ่ือปฐมพยาบาลหรอื ซอมแซมสวนท่ีเสียหาย 7. เกรงวา จะมกี ารเก็บขอมูลสว นบคุ คล อุบัติเหตุท่ีเกิดข้ึนจากมีการเก็บบันทึกขอมูลของผูประสบอุบัติเหตุไวเทากับวาเปนผเู สียหายเปนสง่ิ ท่ีหลายๆ คน ไมต องการใหชือ่ ของตนถูกเก็บบนั ทกึ ในลักษณะเชนน้ี 8. เกรงวาจะทําเรื่องเล็กใหเ ปนเร่อื งใหญ หลายๆ คน ถามวา “ทําไมตองตอบคําถามมากมาย เพื่อแลกกับพลาสเตอรปดแผลแผนเดียว” หรือ “ทําไมตองกรอกขอมูลมากมายในใบรายงานหรือแบบฟอรม การสอบสวนอุบัติเหตุ” คําถามเหลานี้สามารถหยุดใบรายงานอุบัติเหตุได แตไมสามารถหยุดอุบัติเหตุที่จะเกดิ ข้ึนอีกได 9. เกรงวา จะเปนที่บาดหมางใจกัน คนงานสวนใหญจะมีความสัมพันธสวนบุคคลที่ดี แตหากมีการรายงานการสอบสวนอุบตั ิเหตทุ ีพ่ าดพงิ ถึงกันแลว ก็อาจทาํ ใหผดิ ใจกันได 10. ไมเหน็ ความสําคัญในการรายงาน คนงานสวนใหญมักไมสนใจท่ีจะรายงานอุบัติเหตุในทันที ไมเห็นความสําคัญของการรายงาน ไมเ หน็ ประโยชนท่ีจะไดรับหรือการตดิ ตามการแกไ ขปรบั ปรุง 1 - 83

การวเิ คราะหอ บุ ตั ิเหตุ การวิเคราะหอุบัติเหตุจากการทํางานเปนกิจกรรมตอเน่ืองจากการสอบสวนอุบัติเหตุเพอ่ื นํามาวิเคราะหหาสาเหตุท่แี ทจริง อนั จะเปนแนวทางไปสกู ารปองกันและปรับปรงุ แกไขมิใหอบุ ตั เิ หตุทาํ นองนเ้ี กดิ ขึ้นมาอีกการวเิ คราะหส ถานการณของการเกิดอบุ ัตเิ หตุนจี้ ะชว ยใหผทู เี่ กี่ยวขอ งไดท ราบถงึ (1) แหลงและสถานที่ทํางานท่ีเกิดอุบัติเหตุบอยครั้ง จากวัสดุ เคร่ืองมือ และเครื่องจกั ร และงานท่อี าจจะทาํ ใหเ กิดการบาดเจบ็ ตางๆ (2) ลักษณะและขนาดของปญหาอุบัติเหตุท่ีเกิดข้ึนในหนวยงานตางๆ และระหวางอาชีพตางๆ (3) ความจําเปนในการปรับปรุงแกไขดานวิศวกรรมโดยการคนหาสภาพงานท่ีไมปลอดภยั ท่ีอาจเกดิ จากอุปกรณและวัสดุตา งๆ (4) กระบวนการและวิธีการปฏิบัติที่ไมมีประสิทธิภาพท่ีมีสวนในการทําใหเกิดอุบัติเหตุข้ึน เชน การออกแบบที่ทํางานหรือวิธีการท่ีลาสมัย หรืองานท่ีคนงานตองออกแรงมากเกินความจําเปน ซ่งึ อาจแกไ ขไดโดยการใชอปุ กรณท ุน แรงชวย เปนตน (5) การปฏิบัติงานที่ไมปลอดภัยของพนักงานซึ่งจําเปนจะตองจัดใหมีการฝกอบรมเพม่ิ เติม (6) ความบกพรองของการจัดบุคคลทํางานอยางไมเหมาะสมในแงของความสามารถและขนาดรา งกายจนทําใหเกดิ อุบตั ิเหตขุ ้นึ (7) ความจําเปนท่ีจะใหผูบังคับบัญชาระดับหัวหนางานไดใชเวลาในการทํางานดานความปลอดภัยควบคูไปดวย และเพื่อใหไดผลมากที่สุดควรจะไดจัดทําเอกสารและขอมูลเกี่ยวกับอันตรายตางๆ และการปฏิบัติงานที่ไมปลอดภัยในแผนกงานน้ันๆ ใหแกหัวหนางานอยางเต็มที่ (8) ผลการประเมินความกาวหนาของโครงการความปลอดภัยวาไดผลดีเพียงใดหลังจากท่ีไดดําเนินงานดานการกําหนดมาตรการควบคุม การฝกอบรม และอื่นๆ เพื่อปองกันการบาดเจ็บในการวิเคราะหอุบัติเหตุ มีประเด็นอยู 8 หัวขอ ซึ่งมีวิธีการเขียนผลการวิเคราะหดงั น้ี • ลักษณะการบาดเจ็บ ใหระบุลักษณะการบาดเจ็บที่เกิดข้ึน เชน อุบัติเหตุที่เกิดขึน้ ทาํ ใหผบู าดเจ็บมลี กั ษณะบาดแผลตัด หรือทําใหเกิดอาการเคลด็ ขดั ยอก เปนตน • สวนของรางกาย ใหระบุอวัยวะของรางกายที่ไดรับบาดเจ็บจาก อุบัติเหตุเชน นวิ้ มือ ตา ปาก ศรี ษะดานทายทอย เปนตน • ตนตอการบาดเจ็บ ใหระบุวัสดุหรือสิ่งสัมผัสกับอวัยวะ ทําใหไดรับบาดเจ็บรวมท้ังการเคล่ือนไหวที่ทําใหเกิดการบาดเจ็บ เชน การเออ้ื มบิดตัวทาํ ใหปวดหลัง ตน ตอ คือ 1 - 84

การเอ้ือมบิดตัว หรือการทํางานบนเสาไฟฟาและถูกไฟฟาชอต ตกลงกระแทกกันสาดแลวตกลงมาท่พี ืน้ ดนิ ตนตอการบาดเจบ็ ในท่ีนค้ี ือ กระแสไฟฟา กนั สาด และพ้ืนดนิ • ประเภทอุบัติเหตุ ใหระบุถึงวิธีการที่ทําใหเกิดการบาดเจ็บ เชน การถูกกระแทก ถกู ดงึ สัมผสั ความรอน ถกู ไฟฟาชอต ตกจากที่สงู การเอ้อื มบิดตวั เปนตน • สภาพที่เปนอันตราย ใหระบุสภาพท่ีมีศักยภาพกอใหเกิดอุบัติเหตุ เชนพื้นลนื่ ไมมีการดครอบสว นทห่ี มุนไดของเคร่ืองจักร • ตัวเหตุท่ีทําใหเกิดอุบัติเหตุ ใหระบุตนเหตุการเกิดอุบัติเหตุ ตัวอยางเชนการตอสายไฟฟาบนเสา และถูกไฟฟาชอต ทําใหตกจากท่ีสูงลงมาตามที่พ้ืนดิน ตัวเหตุ คือกระแสไฟฟา • สวนของตัวเหตุที่ทําใหเกิดอุบัติเหตุ ใหระบุเฉพาะสวนของตัวเหตุที่ทําใหเกดิ อุบตั เิ หตุ เชน ใบเล่อื ยวงเดือน สายพานของเคร่อื งจกั ร เปน ตน • การกระทําท่ีไมปลอดภัย ใหระบุการกระทําที่เปนสาเหตุของ การบาดเจ็บเชน การไมสวมอุปกรณคุมครองความปลอดภัยสวนบุคคล การซอมแซมเคร่ืองจักรขณะใชงาน เปนตน ในการวเิ คราะหแนวทางการปองกันอบุ ัติเหตุ ใหพิจารณาแกไขปรับปรุง หรือปองกันที่องคประกอบของการเกิดอุบัติเหตุ ไดแก ตนตอการบาดเจ็บ การกระทําท่ีไมปลอดภัย และสภาพที่ไมปลอดภัยซ่ึงรวมถึงตัวเหตุและสวนของตัวเหตุท่ีทําใหเกิดอุบัติเหตุการแกไ ขเพือ่ ใหเกดิ ความปลอดภยั ไดจะชวยปอ งกันอบุ ัติเหตไุ ดมากขนั้ ตอนการวเิ คราะหส าเหตขุ องอุบัติเหตุ อาศัยลําดบั การเกิดความสูญเสยี ตามทฤษฎีโดมิโนวเิ คราะหหาสาเหตุของอุบตั ิเหตุโดยมขี ั้นตอนการวเิ คราะห ดังน้ีขาดการควบคุม สาเหตพุ ื้นฐาน สาเหตุเบอื้ งตน ชนดิ ของเหตุการณ ความสูญเสีย- ไมม ีโปรแกรม - ปจ จัยสวนบุคล - การปฏิบัตหิ นา - มีการสัมผัสกับ - คน-ไมมีมาตรฐาน -ปจ จัยในงาน ท่ีต่ํากวามาตรฐาน พลงั งานหรอื สสาร -ทรัพยส ิน-ไมป ฏิบตั ิตาม -สภาพท่ีต่าํ กวา - กระบวนการมาตรฐาน มาตรฐาน ผลิต DOMINO THEORY : LOSS CAUSATION MODEL 1. หาปจจยั เกยี่ วขอ งทีท่ าํ ใหเกดิ เหตุ บันทึกปจจัยตางๆ ที่อาจจะเปนสาเหตุท้ังหมดเทาที่จะทําไดไว เพ่ือท่ีจะใชเปนขอมูลในการพดู คุยหรอื ประกอบในระหวา งดําเนินการสอบสวน ดงั นี้ 1 - 85

1) บันทึกความสูญเสีย ท่ีเกิดขึ้นในแตละประเภทไว เชน ชนิดของการบาดเจ็บเจบ็ ปวยทรัพยสนิ เสยี หาย และกระบวนการผลติ ทส่ี ูญเสียไป 2) บันทึกถึงแหลงพลังงานหรือสสารตางๆ ที่มีผลทําใหเกิดความสูญเสีย จากนั้นก็เขียนถงึ ขอบกพรอ งของการขาดการควบคุมความสญู เสียลงไปดว ย 2. สรุปหาสาเหตุเบื้องตน วิเคราะหสาเหตุเบ้ืองตนโดยพิจารณาแยกเปนการปฏิบัติที่ตํา่ กวามาตรฐาน และสภาพที่ต่ํากวามาตรฐาน โดยบันทึกสาเหตุท่ีอาจจะเกิดขึ้นท้ังหมดไว และพิจารณาอยางตอเนื่องทีละขอ 3. สรุปหาสาเหตุพื้นฐาน วิเคราะหหาสาเหตุพื้นฐาน โดยพิจารณาจากภายใตการปฏิบัติและสภาพที่ต่ํากวามาตรฐาน โดยแบงเปนปจจัยสวนบุคคลและปจจัยในงาน และบันทึกสาเหตุพื้นฐานท่ีอาจจะเกิดขึ้นทัง้ หมดไว และพิจารณาอยา งตอเนือ่ ง 4. กาํ หนดสาเหตุเฉพาะทม่ี ีผลทาํ ใหเ กดิ อบุ ัติเหตหุ รอื เหตกุ ารณผ ิดปกติ บันทึกสาเหตุเฉพาะที่มีผลทําใหเกิดอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติไว โดยรวมกันพิจารณาจากสาเหตเุ บ้ืองตนและสาเหตุพื้นฐานท่ไี ดรวบรวมไว 5. มองถงึ ภาพรวมของระบบบริหารท่ีบกพรอง พิจารณาถึงสาเหตุที่ทําใหเกิดอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติ มีความเกี่ยวของกับระบบบริหารหรือไมอยางไร โดยตรวจสอบโปรแกรมมาตรฐานและการปฏิบัติวาเปนไปตามมาตรฐานที่ต้ังไวหรือไม ซ่ึงสิ่งเหลานี้จะชี้ใหเห็นถึงขอแตกตางของการตรวจสอบถึงเหตุพื้นฐานกับกิจกรรมตางๆท่ีดําเนินการอยูวาสามารถแกไขไดอยางถูกตอง หรือเหมาะสมหรือไมเพ่ือปองกันมใิ หเหตุการณด ังกลา วเกดิ ขนึ้ อกีการพัฒนาหามาตรการปอ งกนั และแกไข เพ่ือปองกันมใิ หเกิดเหตุการณในทํานองเดียวกันอีกหรือเกิดซํ้าควรจะมีบันทึกและขอแนะนําที่จําเปนในการพัฒนาแกไข เพ่ือนําไปพัฒนาและหามาตรการปองกันและแกไขตามข้ันตอนดังนี้ 1. พิจารณาแนวทางตา งๆ ทใี่ ชค วบคุม มีหลายวิธีที่จะปองกันและแกไขในแตละสาเหตุพื้นฐาน บางวิธีก็สามารถลดอุบัติเหตุที่จะเกิดขึ้น หรือลดความรุนแรงของการบาดเจ็บ หรือทรัพยสินเสียหายลง ความเปนไปไดของการแกไขขึ้นอยูกับความยากงายในการแกไข ความนาเชื่อถืองบประมาณ และผลขางเคียงซึ่งควรพจิ ารณาแนวทางการแกไ ขไวหลายๆ วิธี 2. ลดความเส่ียงของการเกดิ อุบัติเหตซุ า้ํ ๆ อกี การประเมินความเส่ียง (RISK EVALUATION) และความรายแรงของอุบัติเหตุท่ีแฝงอยูซึ่งอาจจะเกิดขึ้นซํ้า สามารถท่ีจะใชแนวทางในการดําเนินการแกไขจากผลการรายงานสอบ 1 - 86

สวนอุบัติเหตุท่ีเกิดขึ้นได โดยประเมินจากความรุนแรงของเหตุการณโอกาสที่สามารถเกิดข้ึนไดอ ีก และความนาจะเปน ท่ีจะเกิดความสญู เสีย 3. ลดความรุนแรงของความสญู เสียทอี่ าจจะเกดิ ขน้ึ ได อุบัติเหตุที่มีความสูญเสียเพียงเล็กนอย แตถาหากยังไมมีการแกไขปรับปรุง ก็มีแนวโนมท่ีจะเกิดความสูญเสียที่รุนแรงได เชน ลอหินเจียรแตก เปนการสูญเสียเพียงเล็กนอยแตมีแนวโนมที่จะกอใหเกิดความสูญเสียที่รุนแรงหรือเสียชีวิตได ถาผูปฏิบัติงานสัมผัสกับเศษของหินเจียร 4. ดาํ เนินการแกไขอยา งชั่วคราวทันที ผูคุมงานควรมีคําถามวา “อะไรบางท่ีสามารถดําเนินการทันที เพื่อหยุดยั้งเหตุการณที่อาจจะเกิดข้ึนอีก” ซึ่งใชเปนแนวทางในการปองกันจากผลการสอบสวนอุบัติเหตุ การแกไขปญหาช่ัวคราวจะเปนเพียงการแกไขตามสิ่งท่ีเกิดข้ึนจากการกระทํา และสภาพการณที่ไมปลอดภัย เชน การเปล่ียนอุปกรณเครื่องมือใชงานท่ีชํารุด/เสียหาย ความสกปรกของพ้ืนท่ีตองทําความสะอาดใหเรียบรอย แตผูคุมงานตองจําไววาการแกไขปญหาท่ีเกิดขึ้นน้ีเปนการแกไขปญหาเฉพาะหนา มิใชสุดทายของการแกไขของสาเหตุพื้นฐานของอุบัติเหตุ (BASICCAUSE) การแกไขปญหาช่ัวคราวจะเปนการเริ่มตนสําหรับการแกปญหาสาเหตุพ้ืนฐาน เชนขาดความรูในการทํางาน จําเปนตองใหความรูพนักงานทันทีกอนเขาจะมีโปรแกรมฝกอบรมประจาํ ซ่ึงเปนการแกไ ขปญ หาในระยะส้ัน 5. ดําเนนิ การแกไ ขอยางถาวรทันทที ่ที ําได การแกไขปญหาจําเปนตองทําอยางถาวร จากสาเหตุพ้ืนฐานเรื่องปจจัยในงานและปจจัยสวนบุคคล จากสิ่งท่ีมองขามและการปลอยปละละเลยในเร่ืองโปรแกรม มาตรฐานและการปฏิบัติในการแกไขปญหาจําเปนตองใชเวลา และอุปกรณ ดังน้ันจึงควรมีการวางแผนท่ีดีและมีขอ แนะนาํ จากผูบรหิ ารระดับสงู การแกไขปญ หาอยา งถาวรเปน การหยุดอุบัติเหตุมิใหเกิดข้ึนอกี หรอื ถา เกดิ อุบัตเิ หตขุ ึ้นจรงิ กจ็ ะลดความรุนแรงของปญ หาลง 6. เขียนรายงานการแกไขในใบรายงานการสอบสวน เมื่อเกิดอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติข้ึนจะตองรีบสอบสวนอุบัติเหตุนั้นทันที พรอมทั้งเขียนใบรายงานการสอบสวนอุบัติเหตุหรือเหตุการณผิดปกติ หลังการสอบสวนแลวเสร็จเพ่ือเปนการสรุปเหตุการณที่เกิดขึ้นทั้งหมด และเพ่ือใชเปนสื่อถึงหนวยงานที่เก่ียวของไดรับทราบ โดยใบรายงานการสอบสวนควรถึงผูบริหารระดับสูงหลังจากเกิดอุบัติเหตุแลว 1 วันทํางาน แตบางคร้ังขอมูลในใบรายงานยังไมสมบูรณ ผูคุมงานควรมีใบบันทึกขอความรายงานใหทราบเบอ้ื งตน หลงั จากขอมูลสมบรู ณแ ลว จงึ สง ตอไปภายหลงั 1 - 87

แผนปฏบิ ัตเิ พอื่ ปอ งกัน และลดความสูญเสียจากอบุ ัตเิ หตุ1. เทคนิคเพอ่ื คนหาสาเหตุของอุบตั ิเหตุ 2. วิธีปองกนั อุบตั เิ หตุกอนการสญู เสีย 1. ตรวจสอบความปลอดภยั 1. นโยบายดานความปลอดภัย 2. สํารวจทางดานสขุ ศาสตรอุตสาหกรรม 2. จดั องคก ารดา นความปลอดภยั สาเหตุหรอื 3. วเิ คราะหงานเพ่ือความปลอดภยั (JSA) 3. การออกแบบและการจดั ระเบียบ อันตรายทแ่ี ฝง 4. วเิ คราะหงานเพอ่ื ความผดิ พลาดโดย 4. การวางแผนปอ งกันอัคคีภยั 5. การปองกนั อนั ตรายตวั บุคคลเครอ่ื งจกั ร อุบัติเหตุ เทคนิคแผนภมู ิตน ไม 5. สอบสวนอุบัติเหตุ และกระบวนการผลิตหลังการสูญเสีย 6. วิเคราะหอ ุบัติเหตุท่ีอาจเกดิ ในอนาคต 6. การบาํ รงุ รักษา 7. การฝกอบรมพนักงาน โดยทบทวนจากอดตี 8. มาตรฐานความปลอดภยั ในการทํางาน 7. การสงั เกตวิธีการทํางาน 9. ประชุมความปลอดภัย 10. การสง เสริมความปลอดภยั1. การระงบั อัคคภี ยั 4. วธิ วี ัดความสําเร็จ 11. การตรวจรา งกาย2. การวางแผนฉุกเฉิน3. การปฐมพยาบาล 1. ใชส ถติ ิการเกิดอุบตั ิเหตุ4. การแจง ประสาน 2. เงนิ ทดแทน 3. การสญู เสยี ทรัพยสิน3. วธิ วี ัดความสูญเสยี จากอุบัตเิ หตุ 4. การหยุดงานเนอื่ งจากอบุ ัติเหตุ 1 - 88

ผงั แสดงขัน้ ตอนดําเนนิ การกรณเี กิดอุบตั เิ หตุ / ฉกุ เฉิน เกิดอุบตั ิเหตุ (ผูรูเห็นเหตุการณ)หวั หนา งาน / ผูคมุ งานวิศวกรความปลอดภยั ผบู ริหารโครงการ เจา ของงานไมม ผี ูบาดเจบ็ มผี ูบาดเจบ็สถานพยาบาล กท. 16 สาํ นักงานประกันสังคม สอบสวนและวิเคราะหอ บุ ัตเิ หตุจัดทาํ รายงานสรุป อุบตั เิ หตุ 1 - 89

ตวั อยางการรายงานอุบตั เิ หตเุ บื้องตน วันทีร่ ายงาน ..... เดอื น ............................. พ.ศ. ......................เรียน ............................ ผูจัดการโครงการชื่อ – สกุล ผูประสบอบุ ตั เิ หตุ .................................................... วนั ท่ีประสบอบุ ตั ิเหตุ ........................ เวลา ...........ตําแหนง ........................ เพศ .................... อายุ ....................... สถานท่ีประสบอุบัตเิ หตุ .............................หนวยงาน .................................. ผเู ห็นเหตุการณ ............................................................................ผลท่ไี ดร ับจากอุบัติเหตุ ................ มผี บู าดเจบ็ ...................ไมมีผบู าดเจ็บ ................ สญู เสยี อวัยวะ ................. เสยี ชวี ติ ..................มที รพั ยสินเสยี หาย ............... ไมมีทรพั ยสินเสียหายอบุ ัตเิ หตุเกิดขนึ้ ไดอยางไร (แจงเหตุการณท่เี กิดขนึ้ ใหช ัดเจนโดย บอกถงึ สิ่งท่ที าํ ใหเ กดิ อบุ ตั ิเหตุ สิ่งทท่ี ําใหบาดเจ็บ และสวนของรา งกายทไ่ี ดร บั บาดเจบ็ ) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................สาเหตสุ าํ คญั ของการเกดิ อุบัติเหตุก. การกระทําทีไ่ มป ลอดภัยของผูประสบอุบัตเิ หตุ คอื..... 1. ปฏิบัติงานโดยไมมหี นาที่ ..... 9. เกบ็ บรรจุ ผสมอยา งไมป ลอดภัย..... 2. ไมตระเตรียมใหปลอดภยั ไมใหสัญญาณหรือ ..... 10. ยก เคลอื่ นยาย จับยึด ไมถ ูกตองหรืออยา งใหส ญั ญาณผดิ ไมปลอดภยั..... 3. ปฏิบัตงิ านดวยความเร็วที่ไมปลอดภัย ..... 11. ปฏิบัติงานในบริเวณหรอื ตาํ แหนงท่ีไมปลอดภัย..... 4. ดัดแปลงแกไ ขอุปกรณค วามปลอดภัย ..... 12. ปรับ ทําความสะอาด หลอ ล่ืนเครื่องจกั ร เคล่อื น ไหว หรือมีกระแสไฟฟา ความดันหรอื มสี ารเคมี..... 5. ใชอ ปุ กรณหรอื เครื่องมอื ทชี่ ํารุด ..... 13. ปฏบิ ัตงิ านผิดขน้ั ตอนหรอื ทํางานผดิ วธิ ี..... 6. ใชเครอื่ งจักรทชี่ ํารดุ ..... 14. หยอกลอ หรือเลนขณะปฏบิ ัตงิ าน..... 7.ไมใ ชอุปกรณปอ งกันภัยสวนบุคคล ..... 15. อ่นื ๆ..... 8. ไมใชเคร่ืองมอื หรืออุปกรณท ี่กําหนดใหข. สภาพทไ่ี มปลอดภัย อนั เปนเหตุใหเกดิ อบุ ตั ิเหตุ คือ..... 1. อุปกรณ เครอื่ งจกั ร เครือ่ งมือชํารดุ ..... 5. วธิ ีการทาํ งาน (ที่กําหนด) ไมป ลอดภัย..... 2. แตง กายไมเ หมาะสม ..... 6. ขาดเครอ่ื งกาํ บัง หรือเคร่ืองกําบังไมเ หมาะสม..... 3. สภาพและสิ่งแวดลอ มไมปลอดภยั ..... 7. เกดิ จากสภาพภายนอกทคี่ วบคุมไมไ ด..... 4. จดั เก็บวัสดุ ..... 8. อ่ืนๆการแกไ ขเบ้ืองตนทีไ่ ดปฏบิ ัตไิ ปแลว ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................และรูปแบบ (แสดงบรเิ วณทเ่ี กิดเหตุ) ลงช่ือ ........................................................... () หัวหนางาน / ผูคุมงาน 1 - 90

ความเห็นและขอ แนะของผูบ รหิ ารหนวยงาน / เจา หนาที่ความปลอดภัยหรอื ผเู กยี่ วของ1. ความเหน็ และขอเสนอแนะของผคู วบคุมงาน / วิศวกร............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ลงชอ่ื .......................................... (.....................................) ผูควบคมุ งาน / วศิ วกร2. ความเห็นและขอเสนอแนะของวศิ วกรความปลอดภัยฯ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ลงชื่อ .......................................... (.....................................) วศิ วกรความปลอดภัยคําช้ีแจง1. หลังจากเกิดอุบตั เิ หตทุ ุกครงั้ (รุนแรงถึงข้ันหยุดงานหรอื ไมห ยุดงานก็ตาม) ผบู ังคบั บญั ชาขัน้ ตนเปน ผูกรอก แบบฟอรม นี้ใหม ีรายละเอยี ดใหมากท่ีสุดเทาที่จะทาํ ได ภายใน 3 วนั หลังจากเกิดอบุ ตั ิเหตสุ งใหผ ูบ รหิ าร ระดับกลางเสนอความคิดเหน็ และเสนอแนะเพ่อื การแกไขปรับปรุง2. รายงานใหทําเปน 3 ฉบับ ตนฉบบั สง ใหผจู ัดการโครงการ สวนสาํ เนาสง ผูบรหิ ารระดับกลางและ ความปลอดภัยในการทาํ งาน 1 - 91

แบบบันทึกการสอบอบุ ตั ิเหตุช่อื สถานประกอบการ ........................................................................................................................สถานทเ่ี กิดอุบตั ิเหตุ ...........................................................................................................................วนั ทเี่ กดิ อุบัตเิ หตุ ............................................................................... เวลา ........................................1. รายละเอยี ดผูบาดเจ็บช่อื ................................................. สกลุ ......................................... อายุ .............................การศึกษา ............................................................ หนา ทงี่ าน ...............................................อายุงานในแผนก .......................... ป ........................ เดอื น .................................................2. ผลของอุบัติเหตุ ทาํ เครื่องหมาย 3 ในชอง ( ) หนาขอ ความ( ) ตาย ( ) สูญเสยี อวยั วะ(โปรดระบสุ ภาพ) ..................................................................................................................( ) หยุดงาน ...................... ชม. / วนั ( ) ไมมีการหยุดงาน3. การสูญเสยี ทําเครือ่ งหมาย 3 ในชอ ง ( ) หนาขอ ความ( ) คารกั ษาพยาบาล .......... บาท ( ) คาทดแทน .......... บาท( ) คา ซอ มแซม (เครอ่ื งจกั อปุ กรณอ น่ื ๆ ) ................................... บาท( ) คา ใชจา ยอ่นื ๆ .......................................................................... บาท4. รายละเอียดการเกิดอุบตั เิ หตุ (อบุ ัตเิ หตเุ กดิ ขึน้ ไดอยา งไร)............................................................................. รูปแสดงการเกิดอบุ ัติเหตุ........................................................................................................................................................5. ขอมลู อื่นๆ .......................................................................................................................................................................................................................... ลงชื่อ ........................................... (...................................) ผสู อบสวน 1 - 92

แบบบนั ทึกการวิเคราะหอ ุบัตเิ หตุช่อื ผไู ดร ับบาดเจบ็ ....................................................................................... แผนก ............................วัน / เดือน / ป ........................................................................... เวลา ............................................ น.รายละเอยี ดการเกิดอุบัติเหตุ (คราวๆ).......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลาํ ดับ หวั ขอ การวิเคราะห ผลการวิเคราะห 1. ลกั ษณะการบาดเจ็บ ....................................................................... 2. สวนของรา งกาย ....................................................................... 3. ตน ตอการบาดเจ็บ ....................................................................... 4. ประเภทอบุ ัตเิ หตุ ....................................................................... 5. สภาพที่เปนอนั ตราย ....................................................................... 6. ตวั เหตุทที่ ําใหเ กดิ อุบัติเหตุ ....................................................................... 7. สวนของตัวเหตทุ ่ที ําใหเ กิดอบุ ตั ิเหตุ ....................................................................... 8. การกระทําที่ไมปลอดภยั .......................................................................สรุปผลการวเิ คราะหอ บุ ตั ิเหตแุ ละขอเสนอแนะสําหรับการปองกันแกไ ข ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................1 - 93

บรรณานุกรม การบรหิ ารความปลอดภยั ในงานวิศวกรรม1. ชัยยุทธ ชวลิตนิธิกุล “ ความปลอดภัยในการทํางาน” สถาบันความปลอดภัยใน การทาํ งาน กระทรวงแรงงาน, 25312. กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน “ความปลอดภัยในการทํางานกอสรางสําหรับ ผูค วบคมุ งาน” กระทรงแรงงาน, 25433. โกวทิ ศตวฒุ ิ “แนะนาํ กลมุ วชิ า Safety Engineering” วิศวกรรมศาสตร , จฬุ าลงกรณ มหาวิทยาลัย, กรุงเทพมหานคร, ปที่ 5, ฉบบั ท่ี 1, มถิ นุ ายน 2529, หนา 27-324. กิตติ อินทรานนท ; วศิ วกรรมความปลอดภยั พืน้ ฐานของวศิ วกร, วศิ วกรรมสถานแหง ประเทศไทย, โรงพิมพจุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลัย, 2538, 306 หนา5. NSC ; Accident Prevention Manual for Industrial Operation, 9th ed., National Safety Council, Illinois, 1988, 504 pages.6. JICA Occupational Safety and Health Center Project “Manual on Accident Investigation” Manila : JICA - OSHC Project: October 1992.7. Anton, T.J., Occupational Satety and Health Management, 2 nd ed., McGraw- Hill, New york, 1989 409 pages.8. Gloss, D.S. and Wardle, M.G. Introduction to Safety Engineering , John wiley and Sons, New York, 1983 612 pages. 1 - 94