โครงสร้างของเครื่องยนต์แก๊สโซลีน

งานเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี (Gasoline Engine Job) รหัสวชิ า 20101-2001 โครงสร้างของเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

สาระสาคญั เคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี ประกอบดว้ ยชิ้นส่วนต่าง ๆ ท่ีอยกู่ บั ที่และเคล่ือนที่ ชิ้นส่วนท่ีอยกู่ บั ท่ี จะเป็ นท่ีติดต้งั ของข้ึนส่วนเคลื่อนท่ี ข้ึนส่วนแต่ละชิ้นจะมีหนา้ ท่ีและลกั ษณะการทางานแตกต่างกนั ออกไป แต่จะทางานสัมพันธ์กัน ทาให้เครื่องยนต์เกิดการขับเคลื่อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ โครงสร้างของเครื่องยนตส์ ามารถกาหนดไดด้ ว้ ยจานวนกระบอกสูบการจดั วางกระบอกสูบ จานวน เพลาลูกเบ้ียว และตาแหน่งของเพลาลูกเบ้ียว

สาระการเรียนรู้ 1. โครงสร้างของเครื่องยนต์ 2. หน้าท่ีการทางานของชิ้นส่วนต่าง ๆ 3. การถอด ตรวจสอบ ประกอบฝาสูบ

จุดประสงค์ 1. อธิบายโครงสร้างของเครื่องยนต์ได้ การเรียนรู้ 2. อธิบายหน้าที่การทางานของชิ้นส่วนต่าง ๆ ได้ 3. ปฏิบตั กิ ารถอด ตรวจสอบ ประกอบฝาสูบได้

สมรรถนะประจาหน่วย 1. ถอด ประกอบฝาสูบได้ตามคู่มือ 2. ถอด ประกอบลูกสูบ ก้านสูบ และการตรวจสอบ ได้ตามคู่มือ

1 โครงสร้างของเคร่ืองยนต์ โครงสร้างของเคร่ืองยนตส์ ามารถกาหนดไดด้ ว้ ยจานวนกระบอกสูบ การจดั วางกระบอก สูบจานวนเพลาลูกเบ้ียว และตาแหน่งของเพลาลูกเบ้ียว เคร่ื องยนต์จะทางานได้อย่างมี ประสิทธิภาพตอ้ งประกอบดว้ ยชิ้นส่วนต่าง ท่ีอยู่ในสภาพพร้อมใชง้ าน ชิ้นส่วนแต่ละช้นั จะมี รูปร่าง คุณสมบตั ิ และขนาดแตกต่างกนั ออกไปตามหน้าท่ี ชิ้นส่วนที่สาคญั แบ่งออกไดเ้ ป็ น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ ชิ้นส่วนอยกู่ บั ท่ีและชิ้นส่วนเคล่ือนที่



2 หนา้ ท่ีการทางานของชิ้นส่วนต่าง ๆ โครงสร้างของเคร่ืองยนตท์ ุกชนิด มีลกั ษณะการทางานคลา้ ยคลึงกนั ชิ้นส่วนที่นามาประกอบ เขา้ ดว้ ยกนั จะทางานสมั พนั ธ์กนั ชิ้นส่วนต่าง ๆ เหล่าน้ีจะผา่ นการผลิตข้ึนดว้ ยวสั ดุที่มีความคงทนต่อ สภาวะการทางาน ดงั น้ี 1. ชิ้นส่วนทอี่ ยู่กบั ที่ (Stationary Parts) คือ ชิ้นส่วนของเคร่ืองยนตท์ ่ีอยกู่ บั ที่ นามาประกอบ รวมเขา้ ดว้ ยกนั จะถูกยดึ ติดแน่นอยกู่ บั ที่ในขณะที่เครื่องยนตก์ าลงั ทางาน ชิ้นส่วนที่สาคญั มีดงั น้ี 1.1 เส้ือสูบ (Cylinder Block) 1.2 ปลอกสูบ (Cylinder Liner) 1.3 ฝาสูบ (Cylinder Head)



1.4 ปะเกน็ ฝาสูบ (Cylinder Head Gasket) 1.5 อ่างน้ามนั เคร่ือง (Oil Pan) 1.6 ท่อร่วม (Manifolds)

1.7 ท่อร่วมไอเสีย (Exhaust Manifolds) 1.8 แบริงเพลาหลกั (Man Bearings)

1.9 หอ้ งขอ้ เหวี่ยง (Crankcase) 1.10 ฝาครอบเคร่ืองยนต์ (Engine Covers) ตวั อยา่ งฝาครอบหนา้ เคร่ืองและฝาครอบวาลว์

2. ชิ้นส่วนเคล่ือนที่ (Moving Parts) ชิ้นส่วนของเคร่ืองยนตท์ ่ีเคล่ือนท่ีในขณะท่ีเครื่องยนต์ ทางาน ซ่ึงลกั ษณะการเคลื่อนท่ีของชิ้นส่วน มี 3 แบบ ดงั น้ี แบบเคล่ือนที่ไป-กลบั (Reciprocating Motion) คือ ชิ้นส่วนของเคร่ืองยนตท์ ่ีเคลื่อนที่ไป-กลบั หรือ ข้ึน-ลง ขณะท่ีเคร่ืองยนตท์ างาน ไดแ้ ก่ ลูกสูบ กา้ นสูบ สิ้น และกลไกลิ้น เคลื่อนท่ีดว้ ยการหมนุ (Rotating Motion) คือ ช้นั ส่วนของเคร่ืองยนตท์ ี่เคล่ือนทด่ี ว้ ยการหมนุ ในแนววงกลม ไดแ้ ก่ เพลาขอ้ เหวย่ี ง เพลาลูกเบ้ียว และลอ้ ช่วยแรง เคล่ือนท่ีแบบวงเดือน (Eccentric Motion) คือ ชิ้นส่วนของเคร่ืองยนตท์ ี่เคล่ือนที่แบบวงเดือน หรือเย้อื งศูนย์ ไดแ้ ก่ ลูกเบ้ียว และกา้ นสูบ



ชิ้นส่วนเคลื่อนที่ของเคร่ืองยนตส์ ามารถจาแนกไดด้ งั น้ี ชนิดของแหวนลูกสบู ั 2.1 ลูกสูบ (Piston) 2.2 แหวนลกู สูบ (Piston Ring) หวั ลกู สูบ ลักษณะลูกสบู ั

แหวนลูกสูบจะผา่ แยกออกมี 2 ปลาย เรียกวา่ \"ปากแหวนลูกสูบ\" เพอ่ื ใหใ้ ส่และถอดออกจาก ลูกสูบไดส้ ะดวก และเพ่ือใหข้ ยายตวั เมื่อไดร้ ับความร้อน ปากแหวนลูกสูบมี 3 แบบ ไดแ้ ก่ แบบมุมเอียงหรือปากฉลาม (Angle Joint) แบบปากชน (Butt Joint) และแบบปากเกย (Lap or Seal Joint)

2.3 ก้านสูบ (Connecting Rod) 2.4 เพลาขอ้ เหวย่ี ง (Crankshaft) ประกอบดว้ ย ㆍ ขอ้ เมน (Crank Journal) ㆍขอ้ กา้ น (Crank Pin) ㆍ แขนของขอ้ เหวย่ี ง (Crank Throw) ㆍน้าหนกั ถ่วง (Counter Weigh)

2.5 แบริง (Bearing) 2.6 เพลาลกู เบีย้ ว (Camshaft) 1) แบริงฝา (Plain Bearing) 2) แบริงปลอกหรือบชุ (Bushing) 3) แบริงลกู ปื น (Antifriction Bearing)

2.7 วาล์วและอุปกรณ์ (Valve and Mechanism) 1) สปริงวาลว์ (Valve Spring) 2) แหวนรอง (Washer) 3) ประกบั ตีนลิ้น (Cotter Pin) 4) เบาะลิ้น (Valve) 5) ปลอกกา้ นลิ้น (Valve Guide) 6) ลูกกระทุง้ ลิ้น (Valve Tappet or Lifter) 7) กระเดื่องกดลิ้น

2.8 ล้อช่วยแรง (Flywheel)

3 การถอด ตรวจสอบ ประกอบฝาสูบ เคร่ืองยนตบ์ างเครื่องอาจตอ้ งถอดเพลาลูกเบ้ียวหรือกลไกกระเด่ืองวาลว์ ก่อนคลายสลกั เกลียวฝาสูบ การถอดฝาสูบควรปฏิบตั ิตามคู่มือในหนงั สือเรียน