pounded unripe rice : ข้าวเม่า

ข้าวเม่า คอื ขา้ วท่ีทาจากข้าวเปลือกขา้ ว เหนียวที่ยังไม่แกจ่ ัด นามาคั่วแลว้ ตาให้เปลือก แตกหลดุ ออกไป มีลกั ษณะแบน น่มุ สีออกเขยี ว.

ข้าวเม่า ได้มาจากรวงขา้ วสีเขียวไลม่ าจนถึง สีเขียวตกนาตาล การบริโภคข้าวเม่าพบในทุก ประเทศท่ีปลูกข้าว ตงั แต่ไทยลาว กัมพูชา เวียดนาม พม่า ภูฏาน อินเดีย ทิเบต ในภูฏานใช้เป็นอาหารว่าง กินกับนาชา

ข้าวเม่า สามารถทาได้จากทังเมล็ดข้าว เหนียว และเมล็ดข้าวเจ้า แต่ส่วนใหญ่มักจะทา จากเมล็ดข้าวเหนียวมากกว่าเน่ืองจากข้าวเจ้านัน แขง็ ทาให้ตายาก เมล็ดข้าวจะไมส่ วย

ข้าวเม่า เป็นขนมไทยท่ีนิยมกินกันมาตังแต่ โบราณ ในอดีตตอนหนา้ นาจะมแี ม่ค้านาขนมใส่เรือมา ขาย ซ่งึ จะมีข้าวเมา่ ทอดอยู่ดว้ ย มีกล่าวถงึ ข้าวเม่าในนิราศนาท่วมใหญ่ พ.ศ. 2460 ว่า พวกแม่ค้ามาขายข้าวเมา่ ทอด แตงเมหลอดนายาแกงปลาไหล

ข้าวเม่า มีทังข้าวเม่าข้าวเหนียว ข้าวเจ้าและ ข้าวเหนียวดา โดยที่นิยมมากท่ีสุดคือข้าวเม่าข้าว เหนียว แบ่งได้เป็น 3 แบบ คือ ข้าวฮ่างหรือข้าวเม่า อ่อนทาจากเมลด็ ขา้ วสีเขียวจัด ข้าวเม่าแบบเขียวอ่อน ทาจากข้าวห่ามที่เปลือกเป็นสีเขียวเข้ม ข้าวเม่าขาว นวล ทาจากขา้ วเกือบแก่ เปลือกเขยี วอมนาตาล

ได้มีการประยุกต์ขา้ วเมา่ ไดห้ ลายแบบ เชน่ ขา้ วเม่าบดโดย ใช้ข้าวเมา่ ใหม่คั่วให้หอมแล้วกรอง ด้วยผ้าขาวบาง หยดหัวกะทิลงบนข้าวเม่าท่ี กรอง ไว้ กะทจิ ะผสมขา้ วเมา่ เป็นก้อน หรือ ข้าวเมา่ ราง

คือข้าวเม่าที่นามาคั่วจนพองแล้วกินกับ นากะทิ ภายหลังมีผู้คิดทาข้าวเมา่ รางแบบแห้ง คือ ใส่กุ้งแห้ง เต้าหู้ทอด หรือใส่นาตาลทรายถ้าเป็น แบบหวาน หรือข้าวเม่าทอดเป็นข้าวเม่ากวนกับ นาตาลผสมกับแป้งพอก กล้วยไข่ทังลูกแล้วทอด บางท้องถ่ินเรียก กลว้ ยขา้ วเม่า

ข้าวเม่า เป็นขนมท่ีทากินตามช่วงฤดูกาล คาว่า “เม่า” นี พระยาอนุมานราชธนอธิบายว่า น่าจะเป็นคาเดียวกับคาว่า \"ม่าง\" แปลว่า ทุบ หรือตาให้เป็นแผ่นบาง ข้าวเม่าก็น่าจะหมายถึง ข้าวทที่ บุ pok pok..ให้แบน

ข้าวเม่า ที่คัดสรรจากข้าวเหนียวพันธุ์ดีช่วง ระยะข้าวตังท้องหนึ่งเดือน จากท้องนาชุมชนโครงการ ฟื้นฟูดินด้วยการทาเกษตรอินทรีย์ปลอดสารเคมี ใน นามของมูลนิธิพลังปัญญา บริเวณจังหวัดท่ีเดิมเคยเป็น ถ่ินภูเขาไฟของประเทศไทยซึ่งมีดินเพาะปลูกอุดมไป ดว้ ยแรธ่ าตุ และวิตามนิ ข้าวเม่า จงึ ทังหอม หวาน มัน



คุณค่าทางโภชนาการของข้าวเม่ายังมีประโยชน์อย่างไม่ น่าเชื่อ เนื่องจาก เป็นข้าวกล้องทังเมล็ด ท่ียังมีเย่ือหุ้มเมล็ด จึง อุดมไปด้วยเส้นใย วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 ไนอาซิน ธาตุเหล็ก แคลเซยี ม และโปรตนี ทไี่ ม่มากแต่สมดลุ ย์ ดงั นนั การบริโภคขา้ วเม่า จะทาให้ร่างกายสุขภาพแข็งแรง ป้องกันโรคหัวใจ เพราะมีเส้นใย ดูดซับนาและไขมันไว้ ป้องกันไขมันหลอดเลือดหวั ใจอุดตัน และไม่ อว้ น ถ้ารับประทานในปรมิ าณพอดี

ขา้ วเม่าทาเปน็ ขนม ได้หลายแบบ เช่น

ใสเ่ ป็นสว่ นผสมในกระยาสารท

ขา้ วเม่าคลกุ เอานาสกุ อุน่ ๆ ใส่เกลอื พรม ข้าวเม่าให้นมุ่

ขา้ วเมา่ บด ใช้ขา้ วเมา่ ใหมค่ ว่ั ให้หอมแลว้ กรองดว้ ยผา้ ขาวบาง หยด หัวกะทิลงบนข้าวเมา่ ทกี่ รองไว้ กะทิจะผสมข้าวเมา่ เปน็ กอ้ น แล้วนามากลงิ ไปมาบนฝา่ มอื ใหเ้ ป็นกอ้ นเหมอื นไข่ จะละเมด็ - ส่วนผสมแค่ 3 อย่าง คอื ขา้ วเม่า นาตาล มะพร้าวหา้ วคนั กะทิ และ มะพรา้ ว ทนึ ทกึ ขูด

ข้าวเมา่ ราง คอื ข้าวเม่าที่นามาค่วั จนพอง แลว้ กนิ กบั นากะทิ

ข้าวเม่าหมี่ ข้าวเมา่ ทรงเคร่อื งหรือ ขนมขา้ วเมา่ รางเปน็ ขา้ วเมา่ รางแบบแหง้ คอื ใส่กงุ้ แหง้ เตา้ หู้ทอด ถ่วั ลสิ ง หรือใส่นาตาลทรายถา้ เป็นแบบหวาน

ขา้ วเมา่ ทอด เปน็ ขา้ วเมา่ กวนกบั นาตาลผสมกับแปง้ พอก กล้วยไข่ทังลูกแลว้ ทอด บางทอ้ งถิน่ เรยี ก กลว้ ยขา้ วเมา่ เป็นเครอ่ื งวา่ งหวาน และ เปน็ เครอื่ งเคยี งสาหรับขนมจนี นาพริก

ขา้ วเม่าเบอื ง เปน็ ตารบั อาหารโบราณท่ดี ดั แปลงมา จาก ขนมเบอื ง โดยทา่ นผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ ในยุคนันรัชกาลท่ี 5

ข้าวเม่าอบกรอบจึงนาเสนอการแปรรูปข้าวไทย ใหท้ านเลน่ อร่อยถกู ปาก หรอื ทานคกู่ ับอาหารหลากหลาย รูปแบบก็เข้ากันได้ดี เป็นการนาเสนอ Innovative Thai cereal ท่สี ามารถใสใ่ นนาเต้าหู้ นมสด โจ๊ก แพน เค้ก หรือผสมคุกกี ฯลฯ เป็นเมนูสุขภาพนาเสนอคนรุ่น ใหมใ่ หก้ นิ ไดห้ ลากหลายแบบ

การทาข้าวเมา่

1. เลอื กรวงขา้ วท่ีแกจ่ ดั มาทา โดยสังเกตได้จากรวง ข้าวเรม่ิ โค้ง หรือจากการแกะเมลด็ ข้าวทดสอบ นารวง ขา้ วมานวดเอาเมลด็ ออกจากรวงขา้ ว นอกจากวิธีการ นวดยงั สามารถนาไม้ไผม่ าขดู เมลด็ ข้าวออกจากรวงได้ อีกวธิ ีหนึ่งดว้ ย

2. ฝัดเมล็ดขา้ วเพ่ือคัดเอาเมลด็ ทล่ี ีบออกให้ หมด นาเมล็ดขา้ วท่สี มบรู ณใ์ ส่ภาชนะเตรียมไว้

3. นาเมลด็ ข้าวไปคั่ว โดยใชไ้ ฟความร้อนสงู ใช้ไม้ ไผค่ นเมล็ดขา้ วตลอดเวลา เพ่ือให้ไดร้ ับความรอ้ น อย่างทว่ั ถึง ใช้เวลาในการคว่ั 15-20 นาที หรือ สังเกตจากการที่เมล็ดขา้ วเริ่มแตก

4. นาเมล็ดขา้ วท่คี ั่วแล้ว มาใสค่ รกเพือ่ ทาการตา เอาเปลอื กขา้ วออก จะได้เมล็ดขา้ วลกั ษณะแบนๆ ใช้เวลาตาประมาณ 15 นาที หรอื จนกวา่ เปลือก จะออกจากเมล็ด

5. นาเมล็ดข้าวท่ตี าแล้ว มาใส่กระด้งทาการฝดั เพอ่ื แยกเอาเปลอื กออก จะได้ “ ข้าวเมา่ ” ที่พร้อม รบั ประทาน ถา้ ทาสกุ ใหม่ ๆ ข้าวเม่าจะน่มิ และหอม มาก เราสามารถนา ข้าวเม่ามารับประทานไดเ้ ลย หรอื นาไปคลกุ เคลา้ กบั มะพรา้ วและนาตาลทราย