คู่มือการประเมินเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำปี 2561

คนมีสุข ส่ิงแวดล้อมย่ังยืน คนมีสุขภาพดี ได้รับ ทรัพยากรธรรมชาติมีความสมบูรณ์ การศึกษา สวัสดิการ มีพื้นท่ีสีเขียวเพียงพอ ภูมิทัศน์ และการพิทักษ์สิทธิ์ สวยงาม ของเสียหรือมลพิษ ที่เหมาะสมและเท่าเทียม ถูกจัดการอย่างเหมาะสม และ ครอบครัวอบอุ่น ประชาชนมีวิถีชีวิตที่เป็นมิตรกับ ชุมชนเอื้ออาทร สิ่งแวดล้อม มีกิจกรรมสร้างสรรค์ สังคม ด�ำรงประเพณี เทศบาลแห่ง วัฒนธรรม และภูมิปัญญา การเรียนรู้และ ท้องถิ่น การบริหาร จัดการที่ดี เมืองอยู่ดี มีวิสัยทัศน์และแผนงาน มีการใช้ประโยชน์ท่ีดิน ชัดเจน บุคลากรมีความ อย่างเหมาะสม รอบรู้และเชี่ยวชาญ โครงสร้างพื้นฐาน ระบบการท�ำงานได้รับ เพียงพอส�ำหรับคน การพัฒนาอย่างต่อเน่ือง ทุกกลุ่ม มีความม่ันคง พร้อมการบริหารจัดการ ด้านท่ีอยู่อาศัย ท่ีดี และมีนวัตกรรมการ ปลอดภัย และ พัฒนาเมือง เศรษฐกิจมั่นคง กรอบแนวคิด เมืองส่ิงแวดล้อมยั่งยืน

คู่มือการประเมินเมืองส่งิ แวดล้อมย่ังยืน ประจำ� ปี ๒๕๖๑ จัดท�ำโดย : ส�ำนักส่งเสรมิ การมีส่วนร่วมของประชาชน กรมส่งเสรมิ คุณภาพส่งิ แวดล้อม พิมพ์คร้ังที่ ๑ : มกราคม ๒๕๖๑ จ�ำนวนพมิ พ์ ๖,๐๐๐ เล่ม ออกแบบ : บริษัท กู๊ดอีฟนิ่ง ติงค์ จ�ำกัด พมิ พ์ท่ี : บรษิ ัท ซัน แพคเกจจง้ิ (๒๐๑๔) จ�ำกัด

คำ�นำ� จากการขยายตัวของประชากรเมืองเพม่ิ มากขึ้นอย่างต่อเน่ือง โดยคาดว่าในปี ๒๕๖๙ จะมปี ระชากรในเขตเมอื งเพม่ิ มากขน้ึ รอ้ ยละ ๖๐ ทำ� ใหเ้ กดิ การขยายตวั ของเมอื ง เน่อื งจาก ความต้องการท่ีอยู่อาศัย และกิจกรรมต่างๆ เพม่ิ มากข้ึน ปัญหาด้านทรัพยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดล้อมเสื่อมโทรมเพ่มิ สูงขึ้นตามการขยายตัวทางเศรษฐกิจและการเพิ่มข้ึน ของชุมชนเมือง ซง่ึ เป็นการเผชิญกับการเปล่ียนแปลงที่เกิดข้ึนเนอ่ื งจากปัจจัยทั้งภายใน และภายนอกประเทศอย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ นโยบายระดับชาติได้ให้ความส�ำคัญกับ การพัฒนาเชิงพื้นที่อย่างบูรณาการและมุ่งเน้นการพัฒนาท่ีสมดุลในทุกมิติ เพ่ือรองรับ การเปลี่ยนแปลงในอนาคตอย่างเท่าทัน โดยมีข้อสงั่ การในคราวประชุมคณะรัฐมนตรี เมอ่ื วนั ท่ี ๒๑ มถิ นุ ายน ๒๕๕๙ นายกรฐั มนตรมี อบหมายใหร้ องนายกรฐั มนตรี (พลเรอื เอก ณรงค์ พิพัฒนาศัย) ร่วมกับกระทรวงมหาดไทย กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิง่ แวดล้อม และหน่วยงานที่เก่ียวข้องจัดกิจกรรมการประกวดเมืองสงิ่ แวดล้อมท่ีมี การพฒั นาอยา่ งสมดลุ โดยใหจ้ งั หวดั อำ� เภอ ตำ� บล หรอื ทอ้ งถ่ินทสี่ นใจ นำ� เสนอการดำ� เนนิ การ บรหิ ารจดั การในชมุ ชนของตนเองใหเ้ ปน็ เมอื งทมี่ กี ารพฒั นาดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มทมี่ คี วามสมดลุ ในมิติต่างๆ และกรมส่งเสริมคุณภาพสง่ิ แวดล้อมได้รับมอบหมายให้เป็นหน่วยงานหลัก ด�ำเนินการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งการพัฒนาประเทศสู่ความยงั่ ยืนไม่เพียงแต่ การเพม่ิ รายได้แก่ประชาชนเท่านั้น แต่ต้องค�ำนึงถึงคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน ท้ังประเทศ ทิศทางการพัฒนาต้องสร้างการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างมีเสถียรภาพ ไมท่ ำ� ลายสง่ิ แวดลอ้ ม และพฒั นาคณุ ภาพสิ่งแวดลอ้ มในพน้ื ที่ใหเ้ ปน็ ไปตามเกณฑม์ าตรฐาน และได้รับการยอมรับจากประชาชน กรมส่งเสริมคุณภาพสงิ่ แวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดล้อม จึงได้ด�ำเนินการประเมินเทศบาลน่าอยู่อย่างยง่ั ยืน หรือการประเมินเมืองสง่ิ แวดล้อมยั่งยืน ตั้งแต่ ปี ๒๕๔๗ จนถึงปัจจุบัน โดยร่วมกับสมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย และสถาบนั สงิ่ แวดลอ้ มไทย เพอื่ มงุ่ หวงั ใหเ้ ทศบาลทกุ ระดบั ไดน้ ำ� กรอบแนวคดิ และเกณฑช์ วี้ ดั เมืองส่ิงแวดล้อมยง่ั ยืนไปใช้เป็นเครื่องมือในการก�ำหนดทิศทางการพัฒนาเมืองต่อไป

สารบัญ ๑. การพัฒนาเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน............................................................................ ๕ ๑.๑ ความสำ�คัญของการพัฒนาเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ๗������������������������������������������������� ๗ ๑.๒ ประโยชน์ที่เทศบาลจะได้รับจากการเข้าร่วมโครงการประเมินเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน......... ๙ ๒. กรอบแนวคิดและตัวชี้วัดเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำ�ปี ๒๕๖๑๑������������������������������������ ๑๑ ๒.๑ กรอบแนวคิดเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำ�ปี ๒๕๖๑๑����������������������������������������������� ๑๒ ๒.๒ ตัวชี้วัดเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำ�ปี ๒๕๖๑๑������������������������������������������������������ ๑๓ ๓. การประเมินเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำ�ปี ๒๕๖๑๔����������������������������������������������������� ๔๙ ๓.๑ กระบวนการประเมิน........................................................................................... ๕๐ ๓.๒ ระดับผลการประเมิน ......................................................................................... ๕๒ ๓.๓ เกณฑ์การให้คะแนนตัวชี้วัด.................................................................................. ๕๔ ๔. การส่งผลงานเข้าร่วมการประเมินเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำ�ปี ๒๕๖๑๗������������������������ ๗๗ ๔.๑ วิธีการส่งผลงานเข้าร่วมประเมิน........................................................................... ๗๙ ๔.๒ ข้อแนะนำ�ในการส่งผลงานเข้าร่วมประเมิน๘�������������������������������������������������������������� ๘๐ ที่อยู่และเบอร์โทรติดต่อสำ�นักงานสิ่งแวดล้อมภาค ทั้ง ๑๖ แห่ง๘������������������������������������������ ๘๓ ที่อยู่และเบอร์โทรติดต่อสำ�นักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัด ทั้ง ๗๖ จังหวัด๘�� ๘๔

๑ การพัฒนาเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน 5

“การประเมินเมืองส่งิ แวดล้อมย่ังยืน” เป็นแนวคิดการพัฒนาเมืองท่ีต่อยอดมาจาก “โครงการ ประเมนิ เทศบาลนา่ อยอู่ ยา่ งย่ังยนื ” ที่ไดด้ ำ� เนนิ งานมาอยา่ งตอ่ เน่อื งนบั จาก ปี พ.ศ. ๒๕๔๗ ภายใต้ ความร่วมมือระหว่างกรมส่งเสริมคุณภาพสงิ่ แวดล้อม สมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย และสถาบันสงิ่ แวดล้อมไทย ซึง่ เป็นการประสานแนวคิดในการพัฒนาเมืองที่ครอบคลุมทุกมิติ การพฒั นา และเปน็ ไปตามบทบาทหนา้ ทท่ี เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การสง่ เสรมิ และอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาติ และสิง่ แวดล้อมของเทศบาล ตามภารกิจที่ได้รับการถ่ายโอน ในพระราชบัญญัติก�ำหนดแผนและ ขนั้ ตอนกระจายอำ� นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ พ.ศ. ๒๕๔๒ และยงั เปน็ แนวคดิ ทสี่ อดรบั กบั เป้าหมายการพัฒนาท่ียั่งยืน ขององค์การสหประชาชาติ (Sustainable Development Goals: SDGs) ยทุ ธศาสตรช์ าติ ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๗๙) และแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ ฉบับท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔) กรอบแนวคิด “เมืองสง่ิ แวดล้อมย่ังยืน” เป็นแนวทางในการก�ำหนดนโยบายและใช้บริหาร “เมือง” ที่ครอบคลุมทุกมิติของการพัฒนา อันประกอบด้วย “เมืองอยู่ดี คนมีสุข สงิ่ แวดล้อม ยั่งยืน และเทศบาลแห่งการเรียนรู้และการบริหารจัดการท่ีดี” ซ่ึงท้ัง ๔ องค์ประกอบ มีความเช่ือมโยงสัมพันธ์ซง่ึ กันและกัน จะขาดองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึง่ ไม่ได้ เช่น การพัฒนาเมือง ในด้านการจัดท�ำผังเมือง (องค์ประกอบเมืองอยู่ดี) ส่งผลให้เกิดระบบการจราจร ของเมืองท่ีมีประสิทธิภาพ ลดปัญหาการจราจรติดขัดในเมืองได้ ซงึ่ น่นั ย่อมส่งผลให้ มลพิษ ทางอากาศของเมืองลดลง (องค์ประกอบสง่ิ แวดล้อมยง่ั ยืน) และส่งผลต่อสุขภาพอนามัยของ ประชาชน (องคป์ ระกอบคนมสี ขุ ) หรอื จะเปน็ การพฒั นาระบบการคดั แยกขยะตน้ ทางของครวั เรอื น (องคป์ ระกอบสิง่ แวดลอ้ มยงั่ ยนื ) จะชว่ ยลดปรมิ าณขยะของเทศบาลลง สง่ ผลใหเ้ กดิ สภาพแวดลอ้ มทดี่ ี สขุ ภาพอนามยั ของประชาชนดขี น้ึ (องคป์ ระกอบคนมสี ขุ ) และสง่ ผลใหป้ รมิ าณขยะ ณ หลุมฝังกลบ ลดลง ยดื อายหุ ลมุ ฝงั กลบได้ และยงั ชว่ ยเทศบาลในการประหยดั งบประมาณคา่ กำ� จดั ขยะ(องคป์ ระกอบ เทศบาลแห่งการเรียนรู้และการบริหารจัดการที่ดี) จึงกล่าวได้ว่า แนวคิดการพัฒนา “เมืองส่ิงแวดล้อมย่ังยืน” นเี้ ป็นแนวคิด ท่ีมีความทันสมัย สอดรับกับนโยบาย ของประเทศและมีความจ�ำเป็นท่ีองค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ินต้องด�ำเนนิ การ ทั้งการใช้เป็นกรอบในการก�ำหนดนโยบาย การพัฒนาท้องถิ่น และเป็นกรอบในการ ด�ำเนนิ งานพัฒนาร่วมกับภาคส่วนต่างๆ อย่างมีส่วนร่วม 6

๑.๑ ความสำ�คัญของการพัฒนาเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประเทศไทยได้มีการก�ำหนดนโยบายการพัฒนาประเทศท่ีมี เน้ือหาสอดรับกับเป้าหมายการพัฒนาที่ย่ังยืน ขององค์การ สหประชาชาติ (Sustainable Development Goals: SDGs) ซง่ึ เปน็ เปา้ หมายในการพฒั นาในชว่ งปี ๑๕ ปี (พ.ศ.๒๕๕๘ – ๒๕๗๓) จ�ำนวน ๑๗ เป้าหมาย โดยในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ ประเทศไทยได้ก�ำหนด “ยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี” (พ.ศ.๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ในยุทธศาสตร์ด้านที่ ๕ “การสร้างการเติบโต บนคุณภาพชีวิตท่ีเป็นมิตรต่อสงิ่ แวดล้อม” ได้ก�ำหนดแนวทางการ พัฒนาประเทศไว้ดังนี้ ๑. จดั ระบบอนรุ กั ษ์ ฟน้ื ฟแู ละปอ้ งกนั การทำ� ลาย ทรพั ยากรธรรมชาติ ๒. วางระบบบริหารจัดการน้�ำให้มีประสิทธิภาพท้ัง ๒๕ ลุ่มน้�ำ เน้น การปรับระบบการบริหารจัดการอุทกภัย อย่างบูรณาการ ๓. การพัฒนาและใช้พลังงานท่ีเป็นมิตรกับสงิ่ แวดล้อม ๔. การพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศและเมืองท่ีเป็นมิตรกับ สง่ิ แวดล้อม ๕. การรว่ มลดปญั หาโลกรอ้ นและปรบั ตวั ใหพ้ รอ้ มกบั การเปลยี่ นแปลง สภาพภูมิอากาศ ๖. การใช้เครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์และนโยบายการคลัง เพื่อสิ่งแวดล้อม 7

แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๖๔) ซ่ึงมงุ่ เนน้ กระบวนการพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมทเี่ ปน็ มติ รกบั ส่งิ แวดลอ้ ม และใหค้ วามสำ� คญั กับการพัฒนาเมืองเป็นอย่างมาก โดยเป้าหมายส�ำคัญประการหน่งึ ที่สอดคล้องกับเมือง สิ่งแวดล้อมยั่งยืน คือ “๑ จังหวัด ๑ เมืองน่าอยู่” ซ่งึ แผนพัฒนา ฯ ฉบับท่ี ๑๒ ได้ ก�ำหนดแนวทางการพัฒนาเมืองไว้ ดังนี้ ๑. พัฒนาสภาพแวดล้อมเมืองศูนย์กลาง ๒. ส่งเสริมการจัดการสิ่งแวดล้อมเมือง ของจังหวัดให้เป็นเมืองน่าอยู่ เพ่ือการ อย่างบูรณาการภายใต้การมีส่วนร่วมของ ใชง้ านของคนทกุ กลมุ่ ในสงั คมอยา่ งเทา่ เทียม ส่วนกลาง ส่วนท้องถ่ิน ภาคประชาสังคม เออื้ ตอ่ การขยายตวั ทางเศรษฐกจิ และสงั คม และภาคเอกชน อย่างสมดุล ๓. พัฒนาระบบขนส่ง ๔. รักษาอัตลักษณ์ของเมืองและ ๕. เพ่ิมประสิทธิภาพ สาธารณะในเขตเมือง สร้างคุณค่าของทรัพยากรเพื่อ การบริหารจัดการเมือง กระจายรายได้ให้คนในท้องถ่ิน จะเห็นได้ว่าทิศทางนโยบายในระดับสากลและระดับประเทศมุ่งเน้นในเรื่องการพัฒนา และการเติบโตท่ีเป็นมิตรต่อส่งิ แวดล้อม ซ่ึงเกี่ยวข้องโดยตรงกับการพัฒนาเมือง อันเป็น กลไกส�ำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม ส่งิ แวดล้อม และคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยเฉพาะเทศบาล เป็นหน่วยงานที่มีส่วนส�ำคัญในการผลักดันให้บรรลุเป้าหมายตาม นโยบายและแผนงานเหล่านั้น อันเนอื่ งมาจาก เทศบาลมีความรับผิดชอบในพ้ืนท่ี ท่ีมีความเป็น “เมือง” มีความหนาแน่นของประชากร และมีความส�ำคัญทางเศรษฐกิจ ตลอดจนเป็นพ้ืนท่ีท่ีมีการใช้ทรัพยากรสูง เป็นแหล่งผลิตสินค้าและบริการ และเป็น แหล่งผลิตมลพิษและของเสีย เทศบาลจึงมีส่วนเก่ียวข้องโดยตรงกับการจัดการ ส่งิ แวดล้อมและคุณภาพชีวิตของประชาชนเพื่อเดินไปบนเส้นทางการเติบโตท่ีเป็นมิตร ต่อสิ่งแวดล้อม 8

๑.๒ ประโยชน์ที่เทศบาลจะได้รับจากการเข้าร่วม การประเมินเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน รางวัลส�ำหรับเทศบาลที่ชนะเลิศในการประเมินเมืองสงิ่ แวดล้อมยั่งยืน ระดับประเทศ คือ การเข้ารับถ้วยพระราชทานจากสมเด็จพระเทพ รตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี และในปี ๒๕๖๑ เทศบาลทสี่ ง่ ผลงาน ร่วมการประเมินจะได้รับการรับรองระดับการประเมินเพื่อที่จะช่วยสร้าง การยอมรับจากประชาชนในพื้นท่ี การเผยแพร่ผลงานแก่เทศบาลอื่นๆ และสื่อสาธารณะอย่างกว้างขวาง อันจะน�ำมาซ่ึงชื่อเสียงและการยอมรับ ทง้ั นก้ี ารประเมนิ เมอื งสิ่งแวดลอ้ มยง่ั ยนื มไิ ดม้ เี ปา้ หมายในการประกวดและใหร้ างวลั แตใ่ หค้ วามสำ� คญั ต่อการน�ำแนวคิดและตัวชี้วัดที่พัฒนาขึ้นไปปรับใช้ในการพัฒนาเมือง ส่งเสริมการมีส่วนร่วม ในการจัดการเมืองสู่ความน่าอยู่และมีสงิ่ แวดล้อมท่ีดีอย่างยั่งยืน รวมถึงเผยแพร่ผลงานที่ดี เพอื่ เปน็ แบบอยา่ งและกระตนุ้ ใหเ้ กดิ การพฒั นาไปในทศิ ทางทถ่ี กู ตอ้ งและเหมาะสมยิ่งขน้ึ เทศบาล ทน่ี ำ� กรอบแนวคดิ เมอื งสิ่งแวดลอ้ มยง่ั ยนื ไปปรบั ใชจ้ ะไดร้ บั ประโยชนด์ า้ นตา่ งๆ หลายประการ ดงั น้ี สามารถกำ�หนดนโยบายและแนวทางการพัฒนาเมืองได้ อย่างถูกต้องและทันสมัย การศึกษาคู่มือประเมินเมืองส่งิ แวดล้อมยง่ั ยืน จะช่วยให้เกิดความเข้าใจและ สามารถน�ำไปก�ำหนดเป็นยุทธศาสตร์ โครงการ หรือแนวทางการพัฒนาพ้ืนที่ตาม แนวทางการพัฒนาเมืองส่งิ แวดล้อมยัง่ ยืนให้เกิดประโยชน์และสร้างความพึงพอใจให้ แก่ทุกกลุ่ม เป็นแนวทางที่ถูกต้อง เหมาะสมกับบริบทพื้นที่ และทันสมัย สามารถพัฒนาการทำ�งานเป็นทีมของเทศบาล ในการประเมินเมืองสงิ่ แวดล้อมย่งั ยืนต้องประสานการท�ำงานของทุกส�ำนัก กอง มิใช่งานของส�ำนัก กองใดกองหนึง่ เทศบาลท่ีน�ำแนวคิดไปปรับใช้และส่งผลงาน เข้าร่วมการประเมินจึงต้องมีการประชุมวางแผนร่วมกันภายในองค์กร จึงช่วยกระตุ้น ให้เกิดการเรียนรู้ การท�ำงานเป็นทีม เกิดการท�ำงานร่วมกันในทุกขั้นตอน ตั้งแต่ การท�ำความเข้าใจกรอบแนวคิด ตัวช้ีวัด และเกณฑ์การให้คะแนน การจัดสรรหน้าที่ ความรับผิดชอบตามตัวชี้วัด การเก็บรวบรวมผลงาน การน�ำเสนอผลงานท้ังในรูป เอกสารและการนำ� เสนอชแ้ี จงแกค่ ณะกรรมการ ทต่ี อ้ งเตรยี มการนำ� เสนอใหต้ รงประเดน็ ชัดเจน กระชับ ซึง่ จะส่งผลต่อการด�ำเนินงานขององค์กรให้มีประสิทธิภาพและ เกิดประสิทธิผลมากข้ึน 9

เสริมสร้างศักยภาพการทำ�งานของบุคลากรของเทศบาล ในเกณฑ์ช้ีวัดการประเมินเมืองสงิ่ แวดล้อมยง่ั ยืน มีแนวคิดที่ครอบคลุมและทันสมัย ถูกต้อง ตามหลักวิชาการในการพัฒนาเมือง เมื่อบุคลากรของเทศบาลได้ท�ำการศึกษาแนวคิดดังกล่าว จะเห็นแนวทางการพัฒนาเมือง และยกระดับกระบวนการท�ำงาน ต้องเก็บรวมรวมข้อมูลท่ีจ�ำเป็น และหลักฐานผลการด�ำเนินงาน การวางแผนการตัดสินใจบนพ้ืนฐานของข้อมูล การด�ำเนินงาน การประเมินผลผลิต ผลลัพธ์ ทราบระดับการพัฒนาเทศบาล การประเมินเมืองส่ิงแวดล้อมยั่งยืนเป็นทั้งการประเมินตนเอง และการเปรียบเทียบระดับ การพัฒนาของเทศบาลตนเองกับเทศบาลอ่ืน ท้ังน้ีเมื่อเทศบาลส่งผลงานเข้าร่วมจะท�ำให้ทราบ ระดับการพัฒนาของตนเอง รวมถงึ ทราบจดุ เดน่ และจดุ บกพรอ่ งในการพฒั นา เพอื่ นำ� ไปปรับปรุง การด�ำเนินงานในอนาคต ช่วยพัฒนาระบบข้อมูลและการติดตามประเมินผล เนอ่ื งจากต้องใช้ข้อมูลจากการรวบรวมผลงานท่ีครอบคลุมทุกภารกิจของเทศบาล จึงจ�ำเป็น ต้องพัฒนาระบบการจัดเก็บและรวบรวมข้อมูลให้เป็นระบบเดียวกัน หรือใกล้เคียงกัน สามารถ ใช้ประโยชน์ข้อมูลดังกล่าว ท้ังในการด�ำเนินงานต่างๆ และท�ำให้ประชาชนได้รับทราบผลการ พัฒนาเมือง และที่ส�ำคัญสามารถน�ำข้อมูลเพื่อใช้ประโยชน์ในการวางแผนและก�ำหนดทิศทาง การพัฒนาท้ังในระยะสั้นและระยะยาว ขยายเครือข่ายการเรียนรู้และความร่วมมือ เทศบาลที่ส่งผลงานเข้าร่วมการประเมิน ซงึ่ เป็นเทศบาลที่มีความมุ่งม่นั และต้องการพัฒนา อยา่ งไมห่ ยดุ น่ิง กอ่ ใหเ้ กดิ การตดิ ตอ่ สอ่ื สารระหวา่ งกนั รวมถงึ เพิม่ โอกาสในการรบั รขู้ อ้ มลู ขา่ วสาร และเข้าร่วมกิจกรรมของหน่วยงานจัดการประเมินฯ และหน่วยงานอื่นๆ ท่ีเกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นการ ขยายเครือข่ายให้กว้างขึ้นเร่ือยๆ ส�ำหรับเทศบาลที่มีผลงานที่ดีหรือได้รับรางวัล จะได้รับการเผยแพร่ผลงานสู่เทศบาลอื่นๆ และสาธารณชน ผ่านช่องทางต่างๆ โดยเฉพาะการประกาศผลและมอบรางวัล การเผยแพร่ผ่าน ส่ือมวลชน การจัดพิมพ์เอกสารรวบรวมผลงาน การเผยแพร่ผ่านเว็บไซต์ของหน่วยงานต่างๆ นอกจากนี้ ยังจะได้รับการยกระดับและพัฒนาศักยภาพเพื่อก้าวสู่ต้นแบบแหล่งเรียนรู้เมือง สิ่งแวดล้อมย่ังยืนอาเซียน เพื่อเป็นแบบอย่างท่ีดีและสนับสนุนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านสิง่ แวดล้อม แก่พื้นท่ีอื่นต่อไป 10

๒ กเรมอือบปงสแรนะิ่งจวแำำวคปดิดี ล๒แ้อล๕มะ๖ตย๑ัวั่งชยี้วืนัด 11

๒.๑ กรอบแนวคิดเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำ�ปี ๒๕๖๑ การพัฒนาเมืองอย่างมีส่วนร่วม สู่การเติบโตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ประชาชนมีคุณภาพชีวติ ที่ดี เมืองอยู่ดี มีการใช้ประโยชน์ท่ีดินอย่างเหมาะสม โครงสร้าง พน้ื ฐานเพียงพอส�ำหรับคนทุกกลุ่ม มีความม่นั คงด้านท่ีอยู่อาศัย ปลอดภัย และเศรษฐกิจมั่นคง (๗ ตัวช้ีวัด) คนมีสุข คนมีสุขภาพดี ได้รับการศึกษา สวัสดิการ และ การพิทักษ์สิทธิ์ที่เหมาะสมและเท่าเทียม ครอบครัวอบอุ่น ชุมชน เอ้ืออาทร มีกิจกรรมสร้างสรรค์สังคม ด�ำรงประเพณี วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถนิ่ (๙ ตัวช้ีวัด) สง่ิ แวดล้อมยั่งยืน ทรัพยากรธรรมชาติมีความสมบูรณ์ มีพ้ืนที่ สีเขียวเพียงพอ ภูมิทัศน์สวยงาม ของเสียหรือมลพิษถูกจัดการ อย่างเหมาะสม และประชาชนมีวิถีชีวิตท่ีเป็นมิตรกับสง่ิ แวดล้อม (๗ ตัวช้ีวัด) เทศบาลแห่งการเรยี นรู้และการบริหารจัดการที่ดี มีวิสัยทัศน์ และแผนงานชัดเจน บุคลากรมีความรอบรู้และเช่ียวชาญ ระบบ การท�ำงานได้รับการพัฒนาอย่างต่อเน่ือง พร้อมการบริหาร จัดการที่ดี และมีนวัตกรรมการพัฒนาเมือง (๑๑ ตัวชี้วัด) 12

๒.๒ ตัวชี้วัดเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ประจำ�ปี ๒๕๖๑ เมืองอยู่ดี องค์ประกอบ ตัวชี้วัด ••เมืองมีการใช้ประโยชน์ท่ีดินอย่าง ๑. การก�ำหนดการใช้ประโยชน์ท่ีดิน ให้เป็นไปตามบริบท เหมาะสม ของเมือง ••เมืองมีโครงสร้างพื้นฐานที่ได้ ๒. การพัฒนาเมืองและชุมชนให้เป็นไปตามผังเมือง ๓. การพัฒนาเครือข่ายโครงสร้างพ้ืนฐานให้ครอบคลุมและ มาตรฐานส�ำหรับคนทุกกลุ่ม เหมาะสมกับผู้ใช้ประโยชน์ ••เมืองมีความมั่นคงด้านเศรษฐกิจ ๔. การยกระดับคุณภาพชีวิตส�ำหรับผู้มีรายได้น้อยและ ผู้ด้อยโอกาส ••เมืองมีความปลอดภัย ๕. การน�ำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในชีวิตประจ�ำวัน ๖. การจัดการภัยพิบัติและสาธารณภัย คนมีสุข ๗. การป้องกันและดูแลความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ••คนมีสุขภาพดี ๘. การเสริมสร้างสุขภาพท่ีดีของคนในเมือง ๙. การคุ้มครองสุขภาพอนามัย ••คนทุกวัยได้รับการศึกษาอย่าง ๑๐. การส่งเสริมการศึกษาอย่างหลากหลายและเท่าเทียม หลากหลายและเท่าเทียม ••คนทกุ กลมุ่ ไดร้ บั สวสั ดกิ ารทเ่ี หมาะสม ๑๑. การจัดสวัสดิการที่ตอบสนองต่อความต้องการของชุมชน ••ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ๑๒. การป้องกันและแก้ไขปัญหาสุรา บุหรี่ ยาเสพติดและ อบายมุข ••ครอบครัวมีความอบอุ่นและชุมชน ๑๓. การส่งเสริมความสัมพันธ์ของสมาชิกในครอบครัว มีความเอื้ออาทร ความสามัคคีและเอ้ืออาทรระหว่างคนในชุมชน ••ประชาชนมีส่วนร่วมในกิจกรรม ๑๔. การส่งเสริมกิจกรรมทางสังคมเพ่ือให้ประชาชน ทางสังคม มีส่วนร่วม ••เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ ผู้พิการและ ๑๕. การพิทักษ์สิทธ์ิของเยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้ด้อยโอกาสได้รับการพิทักษ์สิทธิ์ และผู้ด้อยโอกาส ••ประเพณี วัฒนธรรม และภูมิปัญญา ๑๖. การอนุรักษ์ประเพณี วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่น ท้องถน่ิ ได้รับการสืบสานให้ด�ำรงไว้ 13

องค์ประกอบ ตัวชี้วัด สิ่งแวดล้อมยั่งยืน ••ทรพั ยากรธรรมชาติในเมอื งไดร้ บั ๑๗. การดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติ การดแู ลรกั ษาใหค้ งไวซ้ ่ึงระบบนเิ วศทดี่ ี ให้คงไว้ซงึ่ ระบบนิเวศท่ีดี ••ของเสียหรือมลพิษถูกจัดการ อย่างถูกต้องและเหมาะสม ๑๘. การจดั การขยะมลู ฝอยชมุ ชนอยา่ งครบวงจรและเหมาะสม ๑๙. การจัดการน�้ำเสีย หรือมลพิษทางอากาศอย่างเหมาะสม ••พื้นท่ีสีเขียวและภูมิทัศน์เมืองได้รับ ๒๐. การอนุรักษ์และพัฒนาพ้ืนท่ีสีเขียวให้เกิดประโยชน์ การดูแลรักษาอย่างเหมาะสมและ ต่อการด�ำรงชีวิต สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม ๒๑. การปรับภูมิทัศน์เมืองให้มีความสวยงามและสอดคล้อง กับสภาพเมือง ••ประชนชนมีวิถีชีวิตและการบริโภค ๒๒. การส่งเสริมการผลิต การบริการ และการบริโภค ท่ีเป็นมิตรกับสิง่ แวดล้อม ที่เป็นมิตรกับส่งิ แวดล้อม ๒๓. การส่งเสริมการใช้พลังงานและน้�ำอย่างมีประสิทธิภาพ เทศบาลแห่งการเรียนรู้และการบริหารจัดการที่ดี ••การมีวิสัยทัศน์และแผนงานท่ีชัดเจน ๒๔. การก�ำหนดวิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ พร้อมแปลงไปสู่ การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม ••บุคลากรมีความรอบรู้และเช่ียวชาญ ๒๕. การพัฒนาศักยภาพบุคลากรให้มีความรอบรู้และ เชี่ยวชาญในงานท่ีรับผิดชอบ ••องค์ความรู้และระบบการท�ำงานได้ ๒๖. การสร้างองค์กรเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ รับการพัฒนาอย่างต่อเนอ่ื ง ๒๗. การสนับสนุนให้เกิดสภาพแวดล้อมและบรรยากาศ ในการท�ำงานท่ีเอื้อต่อคุณภาพชีวิตท่ีดี ••การบริหารจัดการที่ดี ๒๘. การส่งเสริมให้ผู้บริหารและบุคลากรมีคุณธรรม จริยธรรม ในการบริหารและการท�ำงาน ตามมาตรฐาน คุณธรรมจริยธรรมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ ๒๙. การมีกระบวนการตอบสนองต่อการให้บริการ ขอรับบริการและจัดการข้อร้องเรียนของประชาชน อย่างครบถ้วนเป็นระบบ ๓๐. การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารและผลงานของเทศบาล ๓๑. ความร่วมมือในการด�ำเนินงานกับหน่วยงานอื่น ๓๒. การจัดเก็บรายได้ให้ได้ตามเป้าหมาย การลดรายจ่าย หรือความพยายามในการหารายได้อื่น ๓๓. ความพยายามในการใช้งบประมาณให้เป็นไปตามท่ี คาดการณ์ และมีเหตุผลอันควรในการโอนงบประมาณ ••นวัตกรรมการพัฒนาเมือง ๓๔. นวัตกรรมการพัฒนาเมืองด้านต่างๆ 14

เมอื งอยูด่ ี ๑ตัวชี้วัดที่ การกำ�หนดทิศทางการใช้ประโยชน์ที่ดินตามบริบทของเมือง การก�ำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดิน แผนงานโครงการ กรอบวิสัยทัศน์ ในการวางแผน และ วางผัง เป็นเคร่ืองมือหน่งึ ที่ช่วยก�ำหนดทิศทางและรูปแบบของการขยายเมืองและโครงสร้าง พนื้ ฐานไปในทศิ ทางทเ่ี หมาะสมมคี วามเปน็ ระเบยี บ เรยี บรอ้ ย มสี ภาพแวดลอ้ มทดี่ ี มคี วามปลอดภยั และน่าอยู่ สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม สังคม และวัฒนธรรม ตลอดจนการพัฒนาเศรษฐกิจ อาทิ การเสนอแนะการบรหิ ารจดั การการใชป้ ระโยชนท์ ด่ี นิ ความหนาแนน่ ของประชากร การใชป้ ระโยชน์ ในทรัพย์สิน ความปลอดภัยของประชาชน การคมนาคมขนส่ง และสวัสดิภาพทางสังคม เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจ สังคม และสภาพแวดล้อม ด�ำรงรักษาหรือบูรณะสถานท่ีและวัตถุท่ีมี ประโยชน์หรือ คุณค่าในทางศิลปกรรม สถาปัตยกรรม ประวัติศาสตร์ หรือโบราณคดี หรือเพื่อ บ�ำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ภูมิประเทศที่งดงาม หรือมีคุณค่าในทางธรรมชาติ พร้อมท้ัง พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานให้เกิดประสิทธิภาพ การให้บริการทางสังคมที่เพียงพอได้มาตรฐาน และ แก้ไขและบรรเทาปัญหา แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••จัดท�ำผังเมืองรวม หรือจัดท�ำผังเมืองเฉพาะ หรือก�ำหนดเทศบัญญัติการใช้ประโยชน์ ที่ดินอย่างมีส่วนร่วม หรือ จัดท�ำข้อก�ำหนดเพื่อควบคุมการใช้ประโยชน์ท่ีดิน หรือ ผังเทศบาล หรือผังชุมชน อย่างใดอย่างหนง่ึ •• กิจกรรมด้านการตรวจสอบ ประเมินผล ด้านการใช้ประโยชน์ที่ดิน •• กิจกรรมด้านการวางผังคมนาคม และขนส่งท่ีสัมพันธ์กับแผนการใช้ประโยชน์ที่ดิน 15

เมอื งอยดู่ ี ๒ตัวชี้วัดที่ การพัฒนาเมืองและชุมชนให้เป็นไปตามผังเมือง กรณที ี่มีผังเมืองรวม การพัฒนาเมืองและชุมชนให้เป็นไปตามผังเมืองรวม มีวัตถุประสงค์เพื่อ แก้ไขปัญหาทางกายภาพ การขยายตัวของประชากร ปัญหาด้านเศรษฐกิจ และสังคมเมือง ปัญหา ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม ซึง่ เทศบาลควรใหค้ วามสำ� คญั กบั การอนรุ กั ษ์ การปรบั ปรงุ การพฒั นา และการสรา้ ง ขึ้นใหม่ โดยต้องไม่ขัดแย้งหรือส่งผลประทบต่อชุมชน นอกจากนี้ยังต้องค�ำนึงถึงการพัฒนาให้ เมืองมีความปลอดภัย มีระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการท่ีท่วั ถึง การขยายตัวเป็นไปตาม ผังเมือง จะช่วยลดปญั หาความแออดั ลดการรุกลำ�้ พน้ื ทท่ี างธรรมชาติ และชว่ ยสร้างเมืองใหน้ ่าอยู่ กรณีมีผังเสนอแนะ (ไม่มีผังเมืองรวม) เทศบาลมีการด�ำเนินงานเพ่ือแก้ปัญหาทางด้านกายภาพ สังคม และสงิ่ แวดล้อม เพื่อน�ำไปสู่การก�ำหนดผังเมืองรวมหรือผังเทศบาล แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ส่งเสริมการพัฒนาเมืองและชุมชนให้เป็นไปตามผังเมืองรวม หรือผังเมืองเสนอแนะ หรือเทศบัญญัติการใช้ประโยชน์ที่ดิน หรือผังเทศบาล หรือผังชุมชน เช่น พัฒนาระบบ คมนาคมในพ้ืนท่ี พัฒนาระบบขนส่งมวลชน พัฒนาพ้ืนท่ีพาณิชยกรรมและการบริการ พัฒนาแหล่งท่องเท่ียว พัฒนาและอนุรักษ์ย่านเมืองเก่า เป็นต้น ••ด�ำเนินการควบคุมการใช้ประโยชน์ที่ดิน ให้เป็นไปตาม ผังหรือแผนท่ีเทศบาลมี หรือ ได้ประกาศใช้ ••ประเมินผลการด�ำเนินงานการใช้ประโยชน์ท่ีดินให้เป็นไปตามแผนหรือผังท่ีเทศบาล ประกาศใช้ 16

เมืองอย่ดู ี ๓ตัวชี้วัดที่ การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานให้ครอบคลุม และเหมาะสมกับผู้ใช้ประโยชน์ โครงสร้างพ้ืนฐานเป็นสง่ิ อ�ำนวยความสะดวกในการด�ำรงชีวิตของประชาชน เช่น ถนน สะพาน ทางเดินเท้า ชลประทาน ระบบไฟฟ้า ระบบน้�ำประปา โทรคมนาคม ห้องน้�ำสาธารณะ สถานท่ีออกก�ำลังกาย อินเตอร์เน็ต พื้นท่ีสาธารณะ ป้ายบอกทาง เป็นต้น ให้สอดคล้องกับบริบท การพัฒนาของเมือง ทั้งเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและสง่ิ แวดล้อม ต้องค�ำนึงถึงมาตรฐาน ในการด�ำเนินการ ความครอบคลุมพ้ืนท่ี รวมถึงปรับปรุงและดูแลรักษาให้อยู่ในสภาพท่ีสามารถ ใช้งานได้ดี ไม่ช�ำรุดทรุดโทรม นอกจากน้ี ควรค�ำนึงถึงการเตรียมความพร้อมรองรับสังคม ผู้สูงอายุ และการอ�ำนวยความสะดวกส�ำหรับคนทุกกลุ่มตามบริบทของเมือง แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••กิจกรรมวิเคราะห์ลักษณะประชากรของเมือง เพ่ือวางแผนการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐาน ของเมืองให้เหมาะสม ••การกำ� หนดแผน มาตรการในการจดั ทำ� พฒั นา และบำ� รงุ รกั ษาโครงสรา้ งพน้ื ฐานของเมอื ง ••กิจกรรมด�ำเนินการให้เป็นไปตามแผนการจัดท�ำ พัฒนา และบ�ำรุงรักษาโครงสร้าง พื้นฐานของเมือง ••การประเมินผลการใช้ประโยชน์ท่ีได้รับจากการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของเมืองจาก คนทุกกลุ่ม 17

เมืองอยดู่ ี ๔ตัวชี้วัดที่ การยกระดับคุณภาพชีวิตสำ�หรับผู้มีรายได้น้อยและผู้ด้อยโอกาส ผู้มีรายได้น้อยและผู้ด้อยโอกาสถือเป็นส่วนหนึง่ ของสังคมท่ีจ�ำเป็นต้องได้รับการดูแลในเรื่อง คณุ ภาพชวี ติ การสรา้ งงาน รายได้ และการดแู ลทอ่ี ยอู่ าศยั อนั เปน็ สว่ นหนึ่งของปจั จยั การดำ� รงชวี ติ ซง่ึ เป็นภารกิจของเทศบาลในการดูแลทั้งในด้านท่ีอยู่อาศัย รวมถึงการปรับปรุงแหล่งเส่ือมโทรม การจัดสาธารณูปโภค สาธารณูปการ การแก้ไขปัญหาชุมชนแออัดและการจัดการเกี่ยวกับ ท่ีอยู่อาศัยส�ำหรับผู้มีรายได้น้อย โดยต้องให้ความส�ำคัญกับการจัดการด้านท่ีอยู่อาศัยและชุมชน ให้เป็นไปตามมาตรฐานและเพียงพอส�ำหรับคนทุกกลุ่ม ตลอดจนถึงการจัดบริการสาธารณะ การเสริมสร้างอาชีพหรือเสริมรายได้ให้แก่คนในชุมชนเพื่อเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิต ของประชาชนและส่งเสริมสภาพแวดล้อมท่ีดีของชุมชน แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••กิจกรรมส�ำรวจข้อมูลที่อยู่อาศัย สภาพความเป็นอยู่ของผู้มีรายได้น้อย ผู้ด้อยโอกาส หรือสภาพชุมชนแออัด ••ด�ำเนินการจัดท�ำแผนพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้มีรายได้น้อย ผู้ด้อยโอกาสหรือ สภาพชุมชนแออัด ••กจิ กรรมการพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ของผมู้ รี ายไดน้ อ้ ย ผดู้ อ้ ยโอกาสหรอื สภาพชมุ ชนแออดั เช่น การปรับปรุงท่ีอยู่อาศัย การสร้างอาชีพ/รายได้เสริม การสนับสนุน ส่ิงอ�ำนวยความสะดวกที่จ�ำเป็น โดยชุมชนมีส่วนร่วม ••กิจกรรมประเมินผลคุณภาพชีวิตของกลุ่มผู้ได้รับการพัฒนาคุณภาพชีวิตจากกิจกรรม ที่เทศบาลได้ด�ำเนินงาน โดยชุมชนมีส่วนร่วม 18

เมืองอยดู่ ี ๕ตัวชี้วัดที่ การนำ�หลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในชีวิตประจำ�วัน หลกั เศรษฐกจิ พอเพยี งซง่ึ เปน็ แนวทางการดำ� รงอยู่ และปฏบิ ตั ติ นของประชาชนทกุ ระดบั ใหด้ ำ� เนนิ ไปในทางสายกลาง เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความสมดลุ และพรอ้ มตอ่ การรองรบั การเปลยี่ นแปลง สำ� หรบั การนำ� หลักเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับในการด�ำรงชีวิตและประกอบอาชีพ การพัฒนาเศรษฐกิจให้มี ความมั่นคง มีรายได้เพียงพอท่ีจะเป็นหลักประกันในอนาคตนั้น เป็นกระบวนการคิดและวางแผน ด้วยการใช้ข้อมูลและความรู้ วิเคราะห์ความเป็นเหตุเป็นผลก่อนการลงทุนหรือด�ำเนินกิจการใดๆ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••การวิเคราะห์บริบทของเมืองในด้านเศรษฐกิจ สังคม และส่งิ แวดล้อม ••ก�ำหนดนโยบายและแผนงานด้านการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมตามแนวทางเศรษฐกิจ พอเพียง เช่น กิจกรรมลดรายจ่าย การส่งเสริมการออม การจัดท�ำบัญชีครัวเรือน การสร้างอาชีพเสริม การรวมกลุ่มของผู้ผลิตหรือผู้บริโภค ••ประเมินผลการด�ำเนินงานตามนโยบายและแผนงานด้านการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงของเทศบาล 19

เมืองอยู่ดี ๖ตัวชี้วัดที่ การจัดการภัยพิบัติและสาธารณภัย ภัยพิบัติและสาธารณภัย หมายถึง วาตภัย อุทกภัย ภัยแล้ง โรคระบาดในมนุษย์ โรคระบาดในสัตว์ โรคระบาดสัตว์น้�ำ การระบาดของศัตรูพืช ตลอดจนภัยอื่นๆ อันมีผลกระทบต่อสาธารณชน ไม่ว่าเกิดจากธรรมชาติ หรือผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ หรือมีผู้ท�ำให้เกิดข้ึน ซ่ึงไดส้ รา้ งความเสยี หายแกช่ วี ติ และทรพั ยส์ นิ ของชมุ ชนหรอื สงั คม จงึ จำ� เปน็ ตอ้ งมกี ารเตรยี มความพรอ้ ม อย่างสม่�ำเสมอ สร้างขีดความสามารถในการป้องกัน ลดผลกระทบ และรับมือกับภัยพิบัติ และสาธารณภัย เพื่อช่วยลดความเสียหาย และความรุนแรงจากภัยที่เกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที และมีประสิทธิภาพ (หมายเหตุ ในการประเมินน้ี สาธารณภัยไม่นับรวมอัคคีภัย ซงึ่ ถือเป็นงานประจ�ำที่ทุกเทศบาล ปฏิบัติได้ดีอยู่แล้ว) แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••เทศบาลจดั ทำ� การประเมนิ ความเสย่ี งดา้ นภยั พบิ ตั แิ ละสาธารณภยั ภายในพนื้ ทขี่ องเทศบาล ••จัดท�ำแผนรับมือภัยพิบัติและสาธารณภัยในพ้ืนที่ ทั้งแผนงานป้องกันและลดผลกระทบ แผนงานรับมือภัยพิบัติและสาธารณภัย แผนงานฟื้นฟูบูรณะ เป็นต้น ••กจิ กรรมเสรมิ สรา้ งศกั ยภาพของหนว่ ยงานและบคุ ลากรทม่ี สี ว่ นรว่ มในแผนรบั มอื ภยั พบิ ตั ิ และสาธารณภัย ••กิจกรรมสร้างความรู้ ความเข้าใจแก่ประชาชนและกลุ่มเส่ียงที่จะได้รับผลกระทบจาก ภัยพิบัติและสาธารณภัย ••กิจกรรมการซ้อมรับมือภัยพิบัติและสาธารณภัย ••การประเมินผลการจัดการภัยพิบัติและสาธารณภัย หรือการประเมินความพร้อมในการ จัดการภัยพิบัติและสาธารณภัย 20

เมืองอยดู่ ี ๗ตัวชี้วัดที่ การป้องกันและดูแลความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน มีความเชื่อมโยงกับระบบสังคมโดยรวม และจากโครงสร้าง ทางกายภาพ มีการจัดสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการอยู่อาศัยและการด�ำเนินกิจกรรมได้ อย่างปลอดภัย แนวทาง/กจิ กรรมตัวอย่าง ••มีการส�ำรวจความเส่ียง จุดเสี่ยง อันจะเป็นอันตรายต่อความปลอดภัยในชีวิตและ ทรัพย์สินของประชาชน ••จัดท�ำแผนป้องกันและดูแลความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน ••ด�ำเนินกิจกรรมป้องกันและดูแลความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน อย่างมีส่วนร่วมกับทุกภาคส่วนในพ้ืนที่ เช่น การติดตั้งไฟแสงสว่างในจุดเส่ียง จัดท�ำระบบ CCTV จัดท�ำระบบเฝ้าระวังในชุมชน จัดระบบอาสาสมัคร การพัฒนา ศักยภาพของผู้รับผิดชอบ ••พัฒนาระบบโครงสร้างพ้ืนฐานที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัย เช่น สะพานลอย ไฟแสงสว่าง ป้ายเตือน ระบบสายด่วนรับแจ้งเหตุ ••มีเครือข่ายการด�ำเนินงานร่วมกับหน่วยงานที่เก่ียวข้อง เช่น ต�ำรวจ ฝ่ายปกครอง เป็นต้น ••มีการประเมินผลความเสี่ยงด้านความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน เป็นระยะ 21

คนมีสขุ ๘ตัวชี้วัดที่ การเสริมสร้างสุขภาพที่ดีของคนในเมือง สขุ ภาพทดี่ เี ปน็ ภาวะแหง่ ความสมบรู ณข์ องรา่ งกาย จติ ใจ และการดำ� รงชวี ติ อยู่ในสงั คม โดยอยบู่ น พ้ืนฐานของคุณธรรมและการใช้สติปัญญา ประกอบด้วยสุขภาพกาย คือ ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ ร่างกายสามารถท�ำงานได้ตามปกติ และมีความสัมพันธ์กับทุกส่วนเป็นอย่างดี สุขภาพใจ คือ สภาพของจิตใจท่ีสามารถควบคุมอารมณ์ได้ มีจิตใจเบิกบาน มิให้เกิดความคับข้องใจ สามารถ ปรับตัวเข้ากับสังคมและสิ่งแวดล้อมได้ การดูแลให้คนมีสุขภาพท่ีดี ควรด�ำเนินการให้ครอบคลุม ท้ังการป้องกันและควบคุมโรค เพ่ือลดความเส่ียงในการเกิดโรค การส่งเสริมสุขภาพเพื่อสร้าง ความเข้มแข็งให้แก่สุขภาพกายและสุขภาพใจ การรักษาโรคด้วยวิธีที่ได้ผลที่ดีและปลอดภัย และ การฟื้นฟูสภาพเพื่อให้ผู้ป่วยกลับมามีสภาพใกล้เคียงปกติที่สุด แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••การดำ� เนนิ งานด้านการป้องกนั และควบคุมโรค เช่น การก�ำจดั ลูกน�ำ้ ยงุ ลาย การควบคุม โรคไม่ติดต่อ การส่งเสริมการฉีดวัคซีนป้องกันโรค ••การด�ำเนินงานดา้ นการส่งเสรมิ สุขภาพ เชน่ การสง่ เสรมิ การออกกำ� ลงั กาย การสง่ เสริม การบริโภคท่ีเหมาะกบั ช่วงวยั การส่งเสริมสุขภาพในกลุ่มผู้สงู อายุ กลุ่มแม่และเดก็ ••การด�ำเนนิ งานดา้ นการรกั ษาโรคเบื้องตน้ เชน่ การมรี ะบบสง่ ต่อผู้ปว่ ยทม่ี ปี ระสิทธิภาพ มีหน่วยแพทย์ฉุกเฉิน การออกหน่วยรักษาพยาบาล ••การด�ำเนินงานด้านการฟื้นฟูสภาพ เช่น การดูแลผู้ป่วยติดเตียง การฟื้นฟูสภาพจิตใจ การส่งเสริมการกายภาพบ�ำบัดที่บ้าน 22

คนมีสุข ๙ตัวชี้วัดที่ การคุ้มครองสุขภาพอนามัย การเพ่ิมขึ้นของจ�ำนวนประชากร การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ และพฤติกรรมการบริโภค ในปัจจุบัน ส่งผลให้เกิดการขยายการผลิตสินค้าและบริการเพ่ือสนองความต้องการท่ีเพมิ่ ข้ึน โดยผปู้ ระกอบการบางรายใชก้ ลยทุ ธ์ทางการตลาดท่ีไมเ่ ปน็ ธรรมตอ่ ผ้บู รโิ ภค รวมถงึ มกี ระบวนการ ผลิตสินค้าและการบริการท่ีไม่ได้มาตรฐาน ส่งผลกระทบต่อสง่ิ แวดล้อมและสุขภาพอนามัย ของประชาชน จึงต้องมีมาตรการคุ้มครองสุขภาพอนามัยของประชาชน ทั้งด้านสุขภาพและ สง่ิ แวดล้อม ให้มีความปลอดภัยในการบริโภคสินค้าและบริการ รวมท้ัง มิให้ถูกเอารัดเอาเปรียบ ทั้งนี้ ประชาชนท่วั ไปในฐานะผู้บริโภคควรจะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••กิจกรรมตรวจสอบ ควบคุม ปอ้ งกันเพอื่ ให้เกดิ การคุ้มครองสุขภาพอนามยั ของ ประชาชน เชน่ การสง่ เสรมิ ใหส้ ถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหารผา่ นเกณฑม์ าตรฐานสขุ าภบิ าล การตรวจสอบคุณภาพน�้ำจากตู้น้�ำหยอดเหรียญ ••การส่งเสริมความรู้ความเข้าใจของประชาชนในการบริโภคสินค้าและบริการท่ีส่งผลต่อ สุขภาพอนามัย ••การตรวจสอบคุณภาพ หรือสารปนเปื้อนในสินค้าและบริการท่ีมีผลต่อสุขภาพ ••การประเมินผลการด�ำเนินงานด้านการคุ้มครองผู้บริโภค 23

คนมสี ขุ ๑๐ตัวชี้วัดที่ การส่งเสริมการศึกษาอย่างหลากหลายและเท่าเทียม การศกึ ษาเปน็ การพฒั นาความรู้ ความคดิ ความประพฤติ ทศั นคติ คา่ นยิ ม และคณุ ธรรมของบคุ คล ซง่ึ สามารถท�ำได้หลากหลายรูปแบบ ได้แก่การศึกษาในระบบโรงเรียน นอกระบบ และการศึกษา ตามอธั ยาศยั หลกั สตู รสรา้ งอาชพี โดยคำ� นงึ ถงึ คนทกุ กลมุ่ ใหไ้ ดร้ บั การศกึ ษาอยา่ งเทา่ เทยี มและทั่วถงึ เทศบาลมีหน้าท่ีจัดการศึกษาให้แก่คนทุกกลุ่มอย่างเท่าเทียม และจัดการศึกษาให้ประชาชน ในทกุ ชว่ งอายุ ตามความเหมาะสม โดยการจดั การศกึ ษานนั้ ตอ้ งมงุ่ สกู่ ารพฒั นาความรคู้ วามสามารถ ของคนในเมอื ง ใหส้ ามารถยกระดบั ความรู้ คณุ ภาพชวี ติ สรา้ งรายไดเ้ ลย้ี งชพี และมสี ว่ นรว่ มในการ พฒั นาเมอื งได้ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มกี ารสำ� รวจขอ้ มลู จำ� นวน รปู แบบ และความตอ้ งการไดร้ บั การศกึ ษาของคนทกุ กลมุ่ ในเมอื ง ••ด�ำเนินการอย่างมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาในระบบ หรือรูปแบบต่างๆ ท้ังการจัด การศกึ ษาในระบบ การศกึ ษานอกระบบ การศกึ ษาตามอธั ยาศยั จดั การศกึ ษาแกเ่ ดก็ พเิ ศษ ••ด�ำเนินการอย่างมีส่วนร่วมในการจัดตั้งศูนย์ฝึกอาชีพ หรือ หลักสูตรสร้างรายได้ โดยค�ำนึงความสอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมของเมือง 24

คนมีสุข ๑๑ตัวชี้วัดที่ การจัดสวัสดิการที่ตอบสนองต่อความต้องการของชุมชน การจัดสวัสดิการสังคมเป็นการจัดระบบในการบริการทางสังคม ซึ่งเก่ียวข้องกับการป้องกัน การแก้ไขปัญหา การพัฒนา และการส่งเสริมความม่ันคงทางสังคม เพื่อตอบสนองความจ�ำเป็น ขั้นพ้ืนฐานของประชาชน ให้มีคุณภาพชีวิตท่ีดีและพึ่งตนเองได้อย่างทวั่ ถึง เหมาะสม และ เปน็ ธรรม รวมถงึ เปน็ ไปตามมาตรฐาน โดยมงุ่ หวงั ใหป้ ระชาชนทกุ คนอยดู่ กี นิ ดี ซงึ่ เทศบาลสามารถ ด�ำเนินการจัดสวัสดิการส�ำหรับประชาชนทุกกลุ่มอย่างทวั่ ถึงตามอ�ำนาจหน้าที่ของเทศบาล ท่ีนอกเหนอื จากการจ่ายเบี้ยยังชีพ โดยอาจอย่ใู นรปู ของสง่ิ ของ เงนิ นำ้� ใจ และการชว่ ยเหลอื เกอ้ื กลู แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ด�ำเนินการส�ำรวจ และวิเคราะห์ความต้องการสวัสดิการของคนกลุ่มต่างๆ ในเมือง ••ด�ำเนินการอย่างมีส่วนร่วมในการจัดสวัสดิการ เช่น การจัดต้ังกองทุนการศึกษา กองทุนสวัสดิการชุมชน กลุ่มออมทรัพย์ กองทุนสร้างอาชีพ ••ประเมินผลการจัดสวัสดิการและคุณภาพชีวิตของกลุ่มผู้ได้รับสวัสดิการ 25

คนมสี ุข ๑๒ตัวชี้วัดที่ การป้องกันและแก้ไขปัญหาสุรา บุหรี่ ยาเสพติดและอบายมุข ปัญหาสุรา บุหร่ี ยาเสพติด และอบายมุข นับเป็นปัญหาที่มีความส�ำคัญ หากในเขตเทศบาล มีการแพร่ระบาดของยาเสพติด และอบายมุข รวมถึงปัญหาสุราและบุหรี่ อาจส่งผลต่อ สุขภาพอนามัยและเป็นภัยคุกคามต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน จึงควรให้ความส�ำคัญ ในการป้องกันและเฝ้าระวังไม่ให้มีการแพร่ระบาดของยาเสพติด บุหรี่ และอบายมุขในพื้นท่ี โดยการร่วมมือกับหน่วยงานท่ีรับผิดชอบ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มกี ารสำ� รวจ จดั ทำ� ขอ้ มลู กลมุ่ เสย่ี งดา้ นสรุ า บหุ รี่ ยาเสพตดิ และอบายมขุ ในพนื้ ที่ ••มกี ารดำ� เนนิ งานอยา่ งมสี ว่ นรว่ มการปอ้ งกนั แกไ้ ขปญั หาสรุ า บหุ รี่ ยาเสพตดิ และอบายมขุ เชน่ การใหค้ วามรแู้ กก่ ลมุ่ เปา้ หมาย การสนบั สนนุ ใหผ้ ตู้ ดิ ยาเสพตดิ เขา้ สกู่ ารบำ� บดั การคมุ้ ครองสขุ ภาพของผไู้ มส่ บู บหุ ร่ี กำ� หนดเขตพน้ื ทปี่ ลอดเหลา้ ปลอดการพนนั ••มกี ารประเมนิ ผลการดำ� เนนิ งานอยา่ งมสี ว่ นรว่ ม ครอบคลมุ คณุ ภาพชวี ติ ของกลมุ่ เปา้ หมาย และผลกระทบทางสงั คมทเ่ี กดิ ขน้ึ 26

คนมีสขุ ๑๓ตัวชี้วัดที่ การส่งเสริมความสัมพันธ์ของสมาชิกในครอบครัว ความสามัคคี และเอื้ออาทรระหว่างคนในชุมชน ครอบครวั และชมุ ชน เปน็ หนว่ ยทเี่ ลก็ และเปน็ พน้ื ฐานของสงั คม หากสมาชกิ ในครอบครวั มคี วามรกั ความเข้าใจซง่ึ กันและกัน ก็จะส่งผลให้ครอบครัวมีความสุข ชุมชนก็มีความร่มเย็น แต่หากมี ความขดั แยง้ และความไมเ่ ขา้ ใจกนั กจ็ ะกอ่ ใหเ้ กดิ บรรยากาศท่ีไมเ่ ออื้ ตอ่ การใชช้ วี ติ หรอื ทำ� กจิ กรรม ร่วมกัน รวมถึงอาจส่งผลให้เด็กมีความก้าวร้าว และไม่สามารถปรับตัวเข้ากับบุคคลอื่น การจดั กจิ กรรมสง่ เสรมิ ความสมั พนั ธข์ องคนในครอบครวั และชมุ ชน เปน็ การเปดิ โอกาสใหส้ มาชกิ ในชมุ ชนไดม้ ารว่ มกนั ทำ� กจิ กรรม เพอื่ เสรมิ สรา้ งความสมั พนั ธ์ ความเออื้ เฟอ้ื มนี ำ้� ใจใหแ้ กก่ นั และ การมสี ว่ นรว่ มของคนในครอบครวั และชมุ ชนมากขนึ้ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••จัดท�ำฐานข้อมูลทางสังคมท่ีจ�ำเป็น อาทิ แม่เลี้ยงเด่ียว แม่วัยใส ครอบครัวท่ีมีความ เสี่ยงด้านความรุนแรง เป็นต้น เพื่อเป็นข้อมูลในการจัดท�ำแผนงาน/โครงการ ให้สอดคล้องกับประเด็นปัญหาในพ้ืนท่ี ••จัดท�ำแผนงาน โครงการด้านการส่งเสริมความสัมพันธ์ของครอบครัว ความสามัคคีและ เอ้ืออาทรระหว่างคนในชุมชน ••จัดท�ำกิจกรรม โครงการด้านการส่งเสริมความสัมพันธ์ของครอบครัว ความสามัคคีและ เอื้ออาทรระหว่างคนในชุมชน เช่น ค่ายสามวัย กิจกรรมอุ้ยสอนหลาน เยาวชนอาสา ดแู ลผปู้ ว่ ยตดิ เตยี ง กจิ กรรมใหค้ ำ� ปรกึ ษาปญั หาครอบครวั กจิ กรรมอาสาเยย่ี มบา้ นผสู้ งู อายุ ••ประเมินผลตามแผนงาน โครงการ ฯ โดยครอบคลุมการประเมินความสัมพันธ์ภายใน ครอบครัวของกลุ่มเป้าหมาย และประเมินความสามัคคีและเอ้ืออาทรระหว่างคนในชุมชน โดยครอบคลุมการประเมินการมีส่วนร่วมในกิจกรรมการพัฒนาชุมชนด้วย 27

คนมสี ขุ ๑๔ตัวชี้วัดที่ การส่งเสริมกิจกรรมทางสังคมเพื่อให้ประชาชนมีส่วนร่วม กิจกรรมทางสังคมเป็นกิจกรรมที่ท�ำให้กลุ่มคนในสังคมเข้ามามีส่วนร่วมโดยความสมัครใจ สร้าง ความเพลดิ เพลนิ ความมชี วี ติ ชวี า เกดิ ประโยชนต์ อ่ สงั คม ชว่ ยสรา้ งสงั คมใหม้ คี วามสขุ กอ่ ใหเ้ กดิ พลังความคิดสร้างสรรค์ การเรียนรู้ร่วมกัน และการพบปะสังสรรค์ในด้านบวก โดยจะส่งผลดีต่อ การพฒั นาเศรษฐกจิ สงั คม และความเปน็ อยขู่ องเมอื ง แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••การส�ำรวจรูปแบบกิจกรรมทางสังคมที่ประชาชนต้องการให้จัด หรืออยากมีส่วนร่วม ••ดำ� เนนิ การอยา่ งมสี ว่ นรว่ มในการสง่ เสรมิ /จดั กจิ กรรมทางสงั คม เชน่ ลานวฒั นธรรม ถนนคนเดนิ ลานกฬี า กจิ กรรมเยาวชน ••ประเมนิ ผลการจดั กจิ กรรมโดยครอบคลมุ ประเดน็ ทางเศรษฐกจิ สงั คม และการมสี ว่ นรว่ ม ของประชาชน 28

คนมีสขุ ๑๕ตัวชี้วัดที่ การพิทักษ์สิทธิ์ของเยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ ผู้พิการ และผู้ด้อยโอกาส ชีวิตคนเราตั้งแต่เกิดจนตายมีสิทธิ์ในการด�ำรงชีวิตอย่างเท่าเทียมและมีความสุข โดยสามารถ แสดงความคิดเห็น เข้าร่วมกิจกรรมของสังคม มีสิทธ์ิท่ีจะได้รับบริการด้านต่างๆ จากรัฐ ฯลฯ นอกจากนั้น ยังมีสิทธ์ิได้รับความคุ้มครองให้มีความปลอดภัยในการด�ำรงชีวิต เทศบาลควรให้ ความส�ำคัญกับสิทธิ์ที่แต่ละคนพึงมี เพ่ือตอบสนองต่อความจ�ำเป็นและความต้องการข้ันพื้นฐาน แกไ้ ขปญั หาของคนทกุ กลมุ่ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••การส�ำรวจภัยคุกคามและศักยภาพของเยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้ด้อยโอกาส และผู้ติดเช้ือ HIV ในพ้ืนท่ี ••ด�ำเนินงานอย่างมีส่วนร่วมในกิจกรรมพิทักษ์สิทธ์ิของเยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้ด้อยโอกาส และผู้ติดเช้ือ HIV เช่น การคุ้มครองเด็กและสตรีจากการล่วงละเมิด ทางเพศ การใหโ้ อกาสทางการศกึ ษาแก่เด็กเรร่ อ่ น เดก็ ไรส้ ญั ชาติ การดแู ลสิทธิ์ผู้ติดเช้ือ HIV ในด้านสิทธิ เศรษฐกิจ และสังคม ••ประเมินผลการดำ� เนนิ งานอยา่ งมีสว่ นรว่ ม โดยครอบคลุมประเด็นสทิ ธแิ ละคุณภาพชวี ิต ของกลุ่มเป้าหมาย 29

คนมสี ขุ ๑๖ตัวชี้วัดที่ การอนุรักษ์ประเพณี วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่น ประเพณเี ปน็ ความประพฤตทิ คี่ นสว่ นใหญย่ ดึ ถอื เปน็ แบบแผนและปฏบิ ตั สิ บื ตอ่ กนั มา จนเปน็ ตน้ แบบ ทจี่ ะใหค้ นรนุ่ ตอ่ ไปไดป้ ระพฤตปิ ฏบิ ตั ติ าม สว่ นวฒั นธรรมเปน็ วถิ กี ารดำ� เนนิ ชวี ติ ของสงั คม หรอื เปน็ แบบแผนการประพฤตแิ ละการแสดงออกซงึ่ ความรสู้ กึ นกึ คดิ ในสถานการณต์ า่ งๆ ทสี่ มาชกิ ในสงั คม เดยี วกนั สามารถเขา้ ใจ ยอมรบั และปฏบิ ตั ริ ว่ มกนั อนั จะนำ� ไปสกู่ ารพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ นอกจากนี้ ยงั มภี มู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ซึง่ เปน็ ความรแู้ ละประสบการณท์ ชี่ าวบา้ นคดิ และนำ� มาใชใ้ นการดำ� รงชวี ติ และ แกป้ ญั หาไดอ้ ยา่ งเหมาะสมกบั ยคุ สมยั ทง้ั ประเพณี วฒั นธรรม และภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ ลว้ นแสดงถงึ เอกลักษณ์ของสังคม และเป็นส่ิงที่ท�ำให้รู้สึกรักและผูกพันกัน มีความส�ำคัญและมีคุณค่า ท่ีต้อง รว่ มกบั สบื สานใหค้ งอยคู่ กู่ บั สงั คมตอ่ ไป แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ส่งเสริมหรือด�ำเนินการค้นคว้า รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับประเพณีวัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถ่ิน ••จดั กจิ กรรมการอนรุ กั ษป์ ระเพณีวฒั นธรรมและภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ โดยการมสี ว่ นรว่ ม ของประชาชน เชน่ การอนรุ กั ษย์ า่ นเมอื งเกา่ การอนรุ กั ษเ์ พลงพน้ื บา้ น การจดั สบื สาน ประเพณีวฒั นธรรมทอ้ งถ่นิ การรวบรวมตำ� รบั ยาสมนุ ไพรพน้ื บา้ น การจดั กจิ กรรม ถา่ ยทอดภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่นแกเ่ ยาวชน ••ประเมนิ ผลการจดั กจิ กรรมอยา่ งมสี ว่ นรว่ ม โดยครอบคลมุ ประเดน็ ทางเศรษฐกจิ สงั คม และความพงึ พอใจของผเู้ ขา้ รว่ มกจิ กรรม 30

สงิ่ แวดล้อมยง่ั ยืน ๑๗ตัวชี้วัดที่ การดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติให้คงไว้ ซึ่งระบบนิเวศน์ที่ดี การใชป้ ระโยชนท์ รพั ยากรธรรมชาติ และความหลากหลายทางชวี ภาพทงั้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ เอง และทสี่ รา้ ง ขึ้นใหม่ให้มีความสมบูรณ์ตามธรรมชาติ ควบคุม ป้องกันไม่ให้เกิดการใช้ประโยชน์ท่ีไม่เหมาะสม และมากเกนิ ขดี ความสามารถในการฟน้ื ตวั ของทรพั ยากรธรรมชาติ ทง้ั นี้ เทศบาลมบี ทบาทสำ� คญั ในการบรหิ ารจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละความหลากหลายทางชวี ภาพในเขตพน้ื ทตี่ นเอง หรอื รว่ มกบั หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งดำ� เนนิ งานทงั้ ใน และนอกเขตพน้ื ทเี่ พอื่ ประโยชนห์ รอื ลดผลกระทบตอ่ ระบบนเิ วศในเมอื งและคณุ ภาพชวี ติ ของประชาชน แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ส�ำรวจ และจัดเก็บข้อมูลอย่างเป็นระบบ วิเคราะห์ทรัพยากรในพื้นท่ีท่ีมีความส�ำคัญ ••จัดท�ำแผนหรือกิจกรรม/โครงการด้านการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติในพ้ืนท่ี ••ด�ำเนินงานอย่างมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น การจดั ทำ� เขตอนรุ กั ษพ์ นั ธส์ุ ตั วน์ ำ�้ การจดั ทำ� ขอ้ ตกลงการใชป้ า่ ชมุ ชน การอนรุ กั ษพ์ นั ธพ์ุ ชื หายากและการปลูกทดแทนเมื่อใช้ประโยชน์ บ้านปลาธนาคารปู การอนุรักษ์และ ส่งเสริมการใช้พืชสมุนไพร เป็นต้น ••ด�ำเนินงานอย่างมีส่วนร่วมในกิจกรรมสร้างความรู้ความตระหนัก ถึงความส�ำคัญของ การดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติให้คงไว้ซงึ่ ระบบนิเวศที่ดี เช่น ค่ายเยาวชนนักอนุรักษ์ การจัดตั้งกลุ่มอนุรักษ์ป่าไม้ การให้ความรู้ถึงผลเสียของการ เผาพื้นที่เกษตร ••ประเมินผลแผนงาน โครงการ กิจกรรม อย่างมีส่วนร่วม โดยครอบคลุมประเด็น ด้านเศรษฐกิจ และสังคมอันเป็นผลจากการด�ำเนินงาน 31

สง่ิ แวดล้อมย่ังยืน ๑๘ตัวชี้วัดที่ การจัดการขยะมูลฝอยชุมชนอย่างครบวงจรและเหมาะสม การจดั การขยะมลู ฝอยชมุ ชนทมี่ กี ารจดั การอยา่ งเหมาะสมและครบวงจร ตง้ั แตต่ น้ ทางถงึ ปลายทาง เริม่ จากการลดปริมาณขยะมูลฝอย และคัดแยกจากต้นทาง ต้องมีการรวบรวมและเก็บขนขยะ มลู ฝอยอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยมแี นวทางการจดั การระหวา่ งทางกอ่ นทจี่ ะนำ� ขยะมลู ฝอยไปกำ� จดั โดยรวบรวมและเกบ็ ขนขยะมลู ฝอยประเภทตา่ งๆ ใหค้ รอบคลมุ พนื้ ทด่ี ว้ ยวธิ กี ารทเี่ หมาะสม จนถงึ ขนั้ ตอนสดุ ทา้ ยเปน็ การจดั การขยะมลู ฝอยปลายทางดว้ ยการกำ� จดั ขยะมลู ฝอยอยา่ งถกู ตอ้ งตามหลกั วชิ าการ และเปน็ ไปตามภารกจิ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มีการด�ำเนินงานอย่างมีส่วนร่วมในกิจกรรมการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน เช่น การจัดการขยะต้นทาง (การคัดแยกขยะในครัวเรือน การส่งเสริมธนาคารขยะ การส่งเสริมการลดปริมาณขยะ เป็นต้น) การจัดเก็บรวบรวมขยะอย่างมีประสิทธิภาพ และการก�ำจัดขยะท่ีถูกต้องตามหลักสุขาภิบาล ••มีการด�ำเนินกิจกรรมให้ความรู้เร่ืองการจัดการขยะและสร้างจิตส�ำนักในการจัดการขยะ ที่ดีให้แก่ประชาชน เช่น การใช้ความรู้ในการคัดแยกขยะ การจัดการขยะอินทรีย์ใน ครัวเรือน การท�ำปุ๋ยหมัก ••มีการดำ� เนินการจดั เก็บขอ้ มูลการจัดการขยะมูลฝอยท่ถี กู ต้อง เปน็ ระบบ และสม�ำ่ เสมอ 32

สิ่งแวดล้อมย่งั ยนื ๑๙ตัวชี้วัดที่ การจัดการน้ำ�เสีย หรือมลพิษทางอากาศอย่างเหมาะสม น้�ำเสียจากชุมชน มีการวางระบบจัดการน�้ำเสียอย่างเหมาะสม กับบริบทของพ้ืนท่ี เช่น ส่งเสริม การบำ� บดั นำ้� เสยี ขนั้ ตน้ ณ แหลง่ กำ� เนดิ จากครวั เรอื น รา้ นคา้ รา้ นอาหาร ตลาด สถานประกอบการ ทั้งโดยเทศบัญญัติและภาคสมัครใจ จนถึงการบ�ำบัดน้�ำเสียขั้นสุดท้าย ซง่ึ เทศบาลควรเลือกวิธี ที่เหมาะสมกับสถานการณ์น�้ำเสียและศักยภาพในการด�ำเนินงาน มลพิษทางอากาศ มีการป้องกัน และแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศทั้งที่เกิดตามธรรมชาติ จากฝุ่นละอองจากลมพายุ ไฟไหม้ป่า หรือเกิดจากการกระท�ำของมนุษย์ เช่น มลพิษจากท่อไอเสียของรถยนต์ โรงงานอุตสาหกรรม ขบวนการผลติ จากกจิ กรรมดา้ นการเกษตร การระเหยของกา๊ ซบางชนดิ จากขยะมลู ฝอยและของเสยี หรอื การเผาในที่โลง่ เปน็ ตน้ เพอื่ ลดผลกระทบทม่ี ตี อ่ คนในเมอื ง แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มีการเก็บรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ปัญหามลพิษในพื้นที่อย่างถูกต้องและเป็นระบบ ••มีการด�ำเนินการอย่างมีส่วนร่วมในการจัดการน้�ำเสียและมลพิษทางอากาศ เช่น ส่งเสริมการติดต้ังถังดักไขมัน ส่งเสริมการลดปริมาณน้�ำเสียครัวเรือน ส่งเสริมจัดระบบ จราจรที่มีประสิทธิภาพเพ่ือลดมลพิษทางอากาศบนท้องถนน ••มีแผนงาน กิจกรรมการป้องกัน เฝ้าระวัง และประเมินผลกระทบต่อสุขภาพจากน�้ำเสีย และมลพิษทางอากาศ 33

สิ่งแวดล้อมยั่งยืน ๒๐ตัวชี้วัดที่ การอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียวให้เกิดประโยชน์ต่อการดำ�รงชีวิต พื้นท่ีสีเขียว หมายถึง พ้ืนที่ธรรมชาติและพื้นท่ีที่มนุษย์สร้างขึ้นหรือก�ำหนดข้ึนในชุมชนเมือง ที่ปกคลุมด้วยพืชพรรณเป็นองค์ประกอบหลัก โดยมีวัตถุประสงค์ให้เกิดสภาพแวดล้อมท่ีดี สวยงาม ร่มเย็น น่าอยู่ เพื่อการใช้ประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อมแก่การยกระดับคุณภาพชีวิต ของประชากรในเมอื ง และนกั ทอ่ งเทยี่ ว โดยพน้ื ทสี่ เี ขยี วควรเปน็ พนื้ ทส่ี าธารณะทป่ี ระชาชนเขา้ ถงึ ได้ ใชบ้ รกิ ารได้ เชน่ สวนสาธารณะ สวนหยอ่ ม สวนพฤกษศาสตร์ หรอื เปน็ พน้ื ทสี่ เี ขยี วอรรถประโยชน์ เช่น พื้นที่ฝังกลบขยะ พื้นท่ีบ�ำบัดน้�ำเสีย พื้นที่ท่ีกันไว้เพ่ือควบคุมน้�ำท่วม นอกจากนี้ ยังรวมถึง พื้นที่ตามแนวสาธารณูปการต่างๆ เช่น พื้นท่ีตามแนวถนน เกาะกลางถนน แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มีการส�ำรวจและวิเคราะห์สัดส่วนพ้ืนท่ีสีเขียวต่อประชากร หรือการจัดท�ำแผนอนุรักษ์ และพัฒนาพื้นท่ีสีเขียว ••ดำ� เนนิ กจิ กรรมอยา่ งมสี ว่ นรว่ มในการอนรุ กั ษแ์ ละพฒั นาพนื้ ทสี่ เี ขยี ว เชน่ การขน้ึ ทะเบยี น ต้นไม้ การปลูกป่า การพัฒนาสวนสาธารณะ การส�ำรวจข้อมูลพ้ืนที่สีเขียวและต้นไม้ ในพ้ืนท่ี ••ส่งเสริมการใช้ประโยชน์พ้ืนที่สีเขียวที่สอดคล้องกับเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม เช่น การพักผ่อนหยอ่ นใจ การท�ำกิจกรรมนันทนาการ การส่งเสริมการปลูกไม้ผลในพ้ืนที่ สาธารณะ ••มกี ารประเมนิ ผลทางเศรษฐกจิ สงั คมและวฒั นธรรมจากการอนรุ กั ษแ์ ละพฒั นาพนื้ ทส่ี เี ขยี ว 34

สิ่งแวดล้อมยงั่ ยนื ๒๑ตัวชี้วัดที่ การปรับภูมิทัศน์เมืองให้มีความสวยงาม และสอดคล้องกับสภาพเมือง ภูมิทัศน์เมืองเป็นองค์รวมของสภาพทางธรรมชาติ ซง่ึ ควรมีการดูแลและปรับปรุงภูมิทัศน์ โดยค�ำนึงถึงความเหมาะสมในแต่ละพื้นท่ี ความสอดคล้องกับวิถีชีวิต และการใช้ประโยชน์ ของคนในเมือง เพื่อให้เมืองเกิดความร่มร่ืนสวยงาม มีความโดดเด่น และมีเอกลักษณ์ นอกจากนี้ ควรป้องกันผลกระทบจากการพัฒนา โดยเฉพาะด้านโครงสร้างพ้ืนฐานท่ีจะมีภูมิทัศน์เมือง เพอื่ ไม่ใหเ้ อกลกั ษณเ์ ฉพาะของเมอื งตอ้ งสญู เสยี ไป และเพอื่ ไม่ใหเ้ กดิ การทำ� ลายบรรยากาศการรบั รู้ ทางสุนทรียภาพ ท่ีส่งผลกระทบต่อภูมิทัศน์เมืองด้วย แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มีกระบวนการศึกษา วิเคราะห์ส�ำรวจ วางแผน และ ออกแบบภูมิทัศน์เมือง ท่ีค�ำนึงถึง สภาพแวดลอ้ ม อตั ลกั ษณข์ องเมอื งและวถิ ชี วี ติ ของคนในเมอื ง โดยคำ� นงึ ถงึ การมสี ว่ นรว่ ม ของประชาชนเป็นส�ำคัญ ••ด�ำเนินงานอย่างมีส่วนร่วมในการปรับภูมิทัศน์เมืองดูแลรักษาภูมิทัศน์เมืองให้มี ความสวยงามและสอดคล้องกับสภาพเมือง เช่น การออกระเบียบการใช้สถานท่ี การด�ำเนินการปรับภูมิทัศน์เมืองโดยภูมิปัญญาช่างท้องถิ่น มีการจัดท�ำ Landmark เมืองท่ีแสดงถึงอัตลักษณ์ ••มีกิจกรรมส่งเสริมให้ประชาชนได้ใช้ประโยชน์ในทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม จากการปรบั ปรงุ ภมู ทิ ศั นเ์ มอื ง เชน่ ภมู ทิ ศั นเ์ มอื งมสี ว่ นสง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ ว ภมู ทิ ศั นเ์ มอื ง ช่วยเพ่ิมพื้นท่ีสาธารณะ ใช้เป็นพื้นที่นันทนาการ ภูมิทัศน์เมืองมีส่วนช่วยให้ การศึกษาและท�ำความเข้าใจประวัติศาสตร์เมือง ••มกี ารประเมนิ ผลความพงึ พอใจของประชาชน และการใชป้ ระโยชนจ์ ากการปรบั ภมู ทิ ศั นเ์ มอื ง ครอบคลุมด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม 35

ส่งิ แวดล้อมย่ังยนื ๒๒ตัวชี้วัดที่ การส่งเสริมการผลิต การบริการ และการบริโภค ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การส่งเสริมให้เกิดการปรับเปล่ียนพฤติกรรมการผลิตและการบริการของผู้ผลิต เพื่อรักษา สภาพแวดล้อมที่ดีโดยมีกระบวนการผลิต การบริการท่ีเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ลดการปล่อย ก๊าซเรือนกระจก ใช้ทรัพยากรให้เกิดประสิทธิภาพ เกิดความยัง่ ยืน จนน�ำไปสู่การยกระดับสินค้า และบริการให้ได้รับการรับรองมาตรฐานสง่ิ แวดล้อม การส่งเสริมให้ผู้บริโภคเลือกใช้สินค้าและบริการท่ีเป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม หรือสินค้าและบริการ ที่มาจากผู้ผลิตท่ีได้รับการรับรองมาตรฐานสงิ่ แวดล้อม สินค้าฉลากเขียว ทั้งน้ีเพ่ือให้สามารถ ใชท้ รพั ยากรไดอ้ ยา่ งคมุ้ คา่ และคำ� นงึ ถงึ การมที รพั ยากรใชอ้ ยา่ งตอ่ เนอ่ื งในอนาคต รวมถงึ ชว่ ยการ ลดการปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจก ซง่ึ เปน็ สาเหตขุ องการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศและปญั หาภาวะ โลกร้อนในปัจจุบัน แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มกี ารดำ� เนนิ กจิ กรรมตา่ งๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งภายในองคก์ ร เชน่ การจดั ซอ้ื จดั จา้ งสเี ขยี ว การเลอื กใชบ้ ริการจ้างเหมาที่เป็นมิตรต่อสงิ่ แวดล้อม ••จัดท�ำข้อมูลรายชื่อหน่วยงานและสถานประกอบการในพื้นที่ อาทิ หน่วยงานราชการ สถานประกอบการ ร้านค้า ร้านอาหาร โรงเรียน วัด หรือมัสยิด ••จัดกิจกรรมรณรงค์ให้ความรู้แก่ ประชาชน หน่วยงานและสถานประกอบการในพ้ืนท่ี ประโยชนข์ องการขอการรบั รองมาตรฐานส่ิงแวดลอ้ ม เลอื กใชบ้ รกิ ารสถานประกอบการ ท่ีเป็นมิตรกับสง่ิ แวดล้อม ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ••ส่งเสริมให้หน่วยงานและสถานประกอบการเข้าร่วมโครงการด้านส่งิ แวดล้อม เช่น สนิ คา้ ฉลากเขยี ว สำ� นกั งานสเี ขยี ว วดั หรอื มสั ยดิ สเี ขยี ว โรงแรมสเี ขยี ว ตลาดสดสเี ขยี ว หรือกิจกรรมอ่ืนๆ โดยเทศบาลให้การส่งเสริมการด�ำเนินงาน หรือจัดท�ำเครือข่าย หรือจัดท�ำ MOU กับหน่วยงานที่เข้าร่วมโครงการ ••หรอื มกี ารประเมนิ คารบ์ อนฟตุ พรนิ ท์ในองคก์ รและสถานประกอบการที่ร่วมโครงการ 36

สิง่ แวดลอ้ มยัง่ ยืน ๒๓ตัวชี้วัดที่ การส่งเสริมการใช้พลังงานและน้ำ�อย่างมีประสิทธิภาพ พลังงาน ที่เราใช้ในทุกวันเป็นผลผลิตจาก ก๊าซธรรมชาติ น้�ำมันดิบ ถ่านหิน อันเป็นทรัพยากร ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ซึง่ ไม่สามารถสร้างขึ้นมาใหม่หรือหามาทดแทนได้ทันความต้องการ ปัจจุบันทว่ั โลกประสบปัญหาวิกฤติด้านพลังงาน จึงหันมาให้ความส�ำคัญกับการอนุรักษ์พลังงาน และการใช้พลังงานทดแทน และพลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม พลังงานน้�ำ เป็นต้น น�้ำ เป็นปัจจัยส�ำคัญในการด�ำรงชีวิตของมนุษย์ เพื่อการอุปโภคบริโภคท้ังในภาคเกษตร อุตสาหกรรม ครัวเรือน ปัจจุบันหลายพื้นที่ในโลกก�ำลังจะประสบปัญหาความไม่สมดุลของ ปริมาณน�้ำที่มีกับปริมาณความต้องการใช้น้�ำท่ีสูงข้ึน ดังนั้น เพ่ือป้องกันและลดผลกระทบจาก การขาดแคลนน�้ำ จึงต้องส่งเสริมการใช้น้�ำอย่างมีประสิทธิภาพรวมท้ังการจัดหาแหล่งน�้ำสะอาด ท่ีเพียงพอต่อการอุปโภค บริโภค ของประชาชนในเขตเทศบาล แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••มีการจัดท�ำแผนงานด้านการใช้และอนุรักษ์พลังงานและน้�ำอย่างมีประสิทธิภาพ ••มีการส่งเสริมการใช้พลังงานและน้�ำอย่างมีประสิทธิภาพแก่ประชาชน เช่น ให้ความรู้ เรื่องการอนุรักษ์พลังงานและน�้ำ รณรงค์ประหยัดไฟฟ้าและน้�ำมันเชื้อเพลิง ส่งเสริม การใช้พลังงานทางเลือก (โซล่าเซลส์ ไบโอแก๊ส) หรืออุปกรณ์ประหยัดไฟฟ้า ••มีการส�ำรวจ ติดตาม ประเมิน และวิเคราะห์ข้อมูลการบริหารจัดการน้�ำ การจัดหา น้�ำสะอาดหรือพัฒนา และดูแลแหล่งน�้ำส�ำหรับการอุปโภค บริโภค ให้เพียงพอ ส�ำหรับประชาชน ••มีการประเมินคาร์บอนฟุตพรินท์ในระดับองค์กร หรือ ในระดับเมือง 37

เทศบาลแหง่ การเรยี นรแู้ ละการบรหิ ารจดั การทีด่ ี ๒๔ตัวชี้วัดที่ การกำ�หนดวิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ พร้อมแปลงไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม วิสัยทัศน์เป็นจุดหมายปลายทางที่ต้องการในอนาคต ที่เช่ือมโยงกับภารกิจ ค่านิยมและความเชื่อ เข้าด้วยกัน การก�ำหนดวิสัยทัศน์ที่ชัดเจนโดยการมีส่วนร่วมของผู้น�ำและสมาชิกในองค์กร ช่วยท�ำให้เกิดการยอมรับและเข้าใจร่วมกัน สมาชิกทุกคนรู้ว่าแต่ละคนมีความส�ำคัญต่อการ มุ่งไปสู่จุดหมายปลายทาง สร้างพลังการขับเคลื่อนการด�ำเนินงานให้ไปถึงจุดหมาย การก�ำหนด ยุทธศาสตร์ท่ีชัดเจน จะช่วยให้รู้ว่าต้องท�ำอะไรและท�ำไปท�ำไม สะท้อนถึงการมีชีวิตท่ีมีคุณภาพ องค์กรที่มีคุณภาพ และสังคมท่ีเจริญก้าวหน้า ในการกำ� หนดวสิ ยั ทศั นแ์ ละยทุ ธศาสตรก์ ารดำ� เนนิ งานควรมกี ารทบทวน ปรบั ปรงุ และเปลยี่ นแปลง ทกุ ๆ ปี สง่ เสรมิ และเปดิ โอกาสใหบ้ คุ ลากรระดบั ตา่ งๆ ประชาชน และหนว่ ยงานภายนอกทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เขา้ มามสี ว่ นรว่ มใหข้ อ้ คดิ เหน็ ขอ้ เสนอแนะ รว่ มในการวางแผนปฏบิ ตั งิ านและรว่ มดำ� เนนิ โครงการ ตามความถนัดและความสนใจ ตลอดจนมีส่วนร่วมในการติดตามผลการด�ำเนินงาน แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••เปิดโอกาสให้บุคลากร และประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการให้ข้อเสนอแนะต่อ การด�ำเนินงานในด้านต่างๆ ตามความสนใจและความถนัด และมีส่วนร่วมในการ วางแผนพัฒนาท้องถน่ิ ••จัดท�ำแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์จังหวัด ••วางแนวทางการพัฒนาในแผนยุทธศาสตร์ไปใช้ในการจัดท�ำแผนพัฒนาสามปี ••ก�ำหนดโครงการในแผนพัฒนาสามปี ให้มีความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์การพัฒนา ของเทศบาล ••แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาและแผนพัฒนาสามปี มีการก�ำหนดตัวชี้วัด และวางแนวทางในการวัดผลการด�ำเนินการได้จริง ••ติดตามประเมินผลแผนพัฒนา โดยมีการรายงานผลให้ผู้บริหารทราบ และประกาศ ให้ประชาชนได้รับทราบ 38

เทศบาลแหง่ การเรยี นรูแ้ ละการบริหารจดั การท่ีดี ๒๕ตัวชี้วัดที่ การพัฒนาศักยภาพบุลากรให้มีความรอบรู้ และเชี่ยวชาญในงานที่รับผิดชอบ บคุ ลากรมคี วามสำ� คญั และจำ� เปน็ สำ� หรบั องคก์ ร เน่อื งจากเปน็ ปจั จยั ในการขบั เคลอ่ื นงานตา่ งๆ จงึ ตอ้ ง มกี ารพฒั นาศกั ยภาพบคุ ลากรทงั้ ในดา้ นความรู้ ทกั ษะและความชำ� นาญ ตลอดจนใหม้ ที ศั นคตทิ ดี่ ี รกั และทมุ่ เทในงาน เพอ่ื เปน็ การเพิ่มประสทิ ธภิ าพในการดำ� เนนิ งาน ทงั้ น้ี การพฒั นาศกั ยภาพบคุ ลากร ของเทศบาลใหส้ ามารถทำ� งานใหไ้ ดต้ ามเปา้ หมายนนั้ ควรคำ� นงึ ถงึ บคุ ลากรทกุ กลมุ่ ตง้ั แตผ่ บู้ รหิ าร สมาชกิ สภาทอ้ งถนิ่ ขา้ ราชการ พนกั งานสว่ นทอ้ งถิ่น และลกู จา้ งประจำ� ใหเ้ ปน็ บคุ คลทรี่ อบรู้ โดยการ จดั ทำ� แผนพฒั นาบคุ ลากร สง่ เสรมิ การเขา้ รว่ มฝกึ อบรม ศกึ ษาดงู าน และการสมั มนาทง้ั ภายในและ ภายนอก พร้อมจัดให้มีการประเมินผลหลังการพัฒนาศักยภาพบุคลากร รวมทั้งกระตุ้นให้เกิด การเรียนรู้ ฝกึ ฝน และปฏบิ ตั อิ ยา่ งตอ่ เนื่อง แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ส�ำรวจข้อมูล สภาพปัญหา และความต้องการของบุคลากรว่าต้องการเพ่มิ ทักษะหรือ ความรู้ในเร่ืองใด ••จัดท�ำยุทธศาสตร์หรือแผนพัฒนาบุคลากร โดยก�ำหนดตัวชี้วัดเพื่อใช้ในการติดตาม ประเมินผล ••ส่งบุคลากรเข้ารับการอบรมที่มีเนือ้ หาสอดคล้องกับความต้องการและหน้าที่ความ รับผิดชอบ โดยค�ำนึงถึงบุคลากรทุกสายงานและทุกระดับให้มีโอกาสได้เข้ารับการ พัฒนาศักยภาพอย่างเท่าเทียม ••ประเมินผลการปฏิบัติงานท้ังก่อนและหลังเข้ารับการอบรม ท้ังนี้เพื่อทราบถึง ผลการพัฒนาความรู้ 39

เทศบาลแหง่ การเรยี นรแู้ ละการบริหารจดั การทีด่ ี ๒๖ตัวชี้วัดที่ การสร้างองค์กรเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ องคก์ รแหง่ การเรยี นรู้ เปน็ องคก์ รทมี่ กี ารสรา้ งชอ่ งทางใหเ้ กดิ การถา่ ยทอดความรซู้ ่ึงกนั และกนั ภายใน ระหวา่ งบคุ ลากร ควบคไู่ ปกบั การรบั ความรจู้ ากภายนอก เพอื่ เออ้ื ใหเ้ กดิ โอกาสในการหาแนวปฏบิ ตั ิ ทดี่ ที ส่ี ดุ นำ� ไปสกู่ ารพฒั นาและสรา้ งฐานความรทู้ เี่ ขม้ แขง็ ขององคก์ ร ใหพ้ รอ้ มรบั การเปลยี่ นแปลง ของสงั คมทเ่ี กดิ ขน้ึ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ส่งเสริมการเรียนรู้ ฝึกฝน และปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง เพื่อเพมิ่ ศักยภาพของบุคลากร อยู่เสมอ ••รวบรวมองค์ความรู้ท่ีมีอยู่ในส่วนราชการซึง่ กระจายอยู่ในตัวบุคคลหรือเอกสาร มาพัฒนาอย่างเป็นระบบเพอื่ ให้ทกุ คนในองค์กรสามารถเข้าถงึ ความรแู้ ละพัฒนาตนเอง รวมท้ังปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ••ถ่ายทอดความรู้ที่เกี่ยวกับการปฏิบัติงานของบุคลากร โดยการจัดประชุมแลกเปล่ียน ความรู้ หรือจัดท�ำเป็นคู่มือการปฏิบัติงาน หรือการสรุปข้อมูลจากการประชุม ••สร้างแรงจูงใจหรือการยกย่องชมเชยให้บุคลากรท�ำงานได้ตามระเบียบ หรือการท�ำงาน เป็นทีม ••เตรียมความพร้อมของบุคลากรต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นท้ังด้านเทคโนโลยี หรือการปรับโครงสร้างงาน หรือสภาพแวดล้อมการท�ำงาน ••สรุปและประเมินผลการด�ำเนินงาน ซึง่ ข้อเสนอแนะดังกล่าวจะน�ำมาเพื่อปรับปรุง พัฒนาให้เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ต่อไปในอนาคต 40

เทศบาลแหง่ การเรยี นรู้และการบริหารจดั การทด่ี ี ๒๗ตัวชี้วัดที่ การสนับสนุนให้เกิดสภาพแวดล้อมและบรรยากาศในการทำ�งาน ที่เอื้อต่อคุณภาพชีวิตที่ดี สภาพแวดลอ้ มและบรรยากาศในการทำ� งานทด่ี แี ละปลอดภยั ยอ่ มทำ� ใหค้ นทำ� งานมคี วามพงึ พอใจ มีแรงจูงใจในการท�ำงาน ช่วยให้บุคลากรรู้สึกผ่อนคลาย ผูกพันและภูมิใจในสถานท่ีท�ำงานของ ตัวเอง ประการส�ำคัญคือ การมีความสุขในการท�ำงานและเอื้อให้การท�ำงานมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ การจัดสภาพแวดล้อมและบรรยากาศในการท�ำงานควรให้บุคลากรขององค์กรได้มีส่วนร่วมในการ วางแผน สร้างสภาพแวดล้อมในการท�ำงาน รวมถึงการประเมินความพึงพอใจ และการน�ำผล การประเมินมาปรับปรุงสภาพแวดล้อมและบรรยากาศในการท�ำงานให้ดีย่ิงขึ้น แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••เปิดโอกาสให้บุคลากรได้มีส่วนร่วมในการพัฒนาสถานท่ีท�ำงาน มีการแบ่งกลุ่ม การท�ำงานเพื่อสร้างความร่วมมือ ••จัดสภาพแวดล้อมของท่ีท�ำงานให้สะอาด เป็นระเบียบ ถูกสุขลักษณะ มีความปลอดภัย และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ••จัดพ้ืนที่ใช้งานอย่างชัดเจน โดยแบ่งเป็นพื้นที่เพื่อการปฏิบัติงาน พ้ืนท่ีส�ำหรับจัดเก็บ วัสดุอุปกรณ์ พ้ืนท่ีส�ำหรับรับประทานอาหาร เป็นต้น ••ตรวจสอบอุปกรณ์ใช้งานให้อยู่ในสภาพดีและพร้อมใช้งานเสมอ 41

เทศบาลแห่งการเรียนรูแ้ ละการบรหิ ารจดั การที่ดี ๒๘ตัวชี้วัดที่ การส่งเสริมให้ผู้บริหารและบุคลากรมีคุณธรรม จริยธรรม ในการบริหารและทำ�งานตามมาตรฐานคุณธรรม จริยธรรม ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น การปฏบิ ตั หิ นา้ ทข่ี องบคุ ลากรโดยยดึ มน่ั ความถกู ตอ้ ง การรกั ษาความซอื่ สตั ย์ การรจู้ กั ขม่ ใจตนเอง การอดทน อดกล้ัน และอดออม การละวางความช่ัวและการทุจริต คุณธรรมต่างๆ เหล่าน้จี ะช่วย สร้างคุณภาพชีวิตของคนในสังคมให้ดีข้ึน ทำ� ให้สังคมมีเสถียรภาพ ทุกคนอยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข ส�ำหรับเทศบาล ซึง่ เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถ่นิ ได้ก�ำหนดมาตรฐานคุณธรรม จริยธรรม ของข้าราชการ พนักงาน และลูกจ้าง ไว้เป็นหลักการและแนวปฏิบัติเพื่อเป็นเครื่องก�ำกับความ ประพฤตขิ องบคุ คล จงึ ตอ้ งสง่ เสรมิ ใหผ้ บู้ รหิ ารและบคุ ลากรเทศบาลทำ� งานตามมาตรฐานคณุ ธรรม จริยธรรมขององค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ประกาศนโยบายคุณธรรม จริยธรรม และเจตนารมณ์การป้องกันและต่อต้านการทุจริต คอร์รัปช่ัน ••จัดท�ำประมวลจริยธรรม พร้อมก�ำหนดแนวทางปฏิบัติหรือกิจกรรม หรือโครงการ พร้อมท้ังมีการประกาศและเผยแพร่ให้บุคลากร และประชาชนทราบโดยท่วั กัน ••จัดท�ำข้อบังคับว่าด้วยจรรยาข้าราชการ นโยบายก�ำกับดูแลองค์การที่ดี และแผนการ เสริมสร้างวินัย คุณธรรม จริยธรรม และป้องกันการทุจริต ซึง่ จะเป็นบทบัญญัติเพื่อ ควบคุมการปฏิบัติงานของบุคลากร พร้อมทั้งส่งเสริมให้บุคลากรปฏิบัติอย่างเคร่งครัด ••แต่งต้ังเจ้าหน้าที่รับผิดชอบเรื่องร้องเรียน หรือร้องทุกข์ท่ีเก่ียวข้องกับความประพฤติ ของข้าราชการและลูกจ้างอย่างชัดเจน ซ่งึ หากเทศบาลมีการด�ำเนินงานตามมาตรฐาน คุณธรรม จริยธรรมแล้วย่อมไม่มีเรื่องร้องเรียนหรือร้องทุกข์ดังกล่าว 42

เทศบาลแห่งการเรียนรแู้ ละการบรหิ ารจดั การทดี่ ี ๒๙ตัวชี้วัดที่ การมีกระบวนการตอบสนองต่อการให้บริการขอรับบริการและ จัดการข้อร้องเรียนของประชาชนอย่างครบถ้วนเป็นระบบ เทศบาลมบี ทบาทหนา้ ทใ่ี นการใหบ้ รกิ ารประชาชน บำ� บดั ทกุ ข์ บำ� รงุ สขุ ใหแ้ กป่ ระชาชน การตอบสนอง ตอ่ การใหบ้ รกิ าร หรอื การขอรบั บรกิ ารของประชาชน เชน่ การประกาศขนั้ ตอนและระยะเวลาการให้ บรกิ ารทช่ี ดั เจน หรอื การใชร้ ะบบเทคโนโลยใี นการแจง้ กบั ผมู้ าขอรบั บรกิ ารวา่ ดำ� เนนิ การอยใู่ นขนั้ ตอนใด และเจ้าหน้าที่ท่านใดเป็นผู้รับผิดชอบ หรือการตอบสนองต่อข้อร้องเรียนอย่างครบถ้วน โดยมีการ จัดท�ำบัญชีร้องทุกข์ ร้องเรียน ด�ำเนินการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ โดยมีขั้นตอนและระยะเวลา ท่ีชัดเจน และมีการแจ้งผลความคืบหน้าให้ทราบตามก�ำหนด ท้ังนตี้ ้องให้ความเป็นธรรมกับท้ัง ผู้ร้องเรียน และผู้ถูกร้องเรียน โดยใช้หลักเกณฑ์ ข้อก�ำหนด มาตรการที่ชัดเจนและเป็นที่ยอมรับ และด�ำเนินการด้วยความเปิดเผย โปร่งใส เสมอภาค กระบวนการตอบสนองต่อการให้บริการ ขอรับบริการ และจัดการข้อร้องเรียนของประชาชน จะต้องมีมาตรการท่ีชัดเจน เป็นที่ยอมรับ ด�ำเนินการด้วยความโปร่งใส เปิดเผย และเสมอภาค แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••จัดให้มีช่องทางในการรับเรื่องราวร้องทุกข์ หรือขอรับบริการท่ีหลากหลายและเข้าถึง ได้โดยง่าย เช่น เว็บไซต์ สายด่วน แอพลิเคช่นั บนโทรศัพท์มือถือ เวทีประชาคม กล่องรับเร่ืองร้องเรียน เป็นต้น ••จัดท�ำประกาศขั้นตอนและระยะเวลาการให้บริการในแต่ละกรณอี ย่างชัดเจน ••จัดท�ำบัญชีรับเรื่องราวร้องทุกข์ ร้องเรียน ท่ีได้รับแจ้ง ••ด�ำเนินการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบโดยมีข้ันตอนและระยะเวลาท่ีชัดเจน ••แจ้งผลความคืบหน้าให้ผู้ร้องเรียนหรือขอรับบริการได้ทราบความคืบหน้าตามก�ำหนด 43

เทศบาลแหง่ การเรยี นรแู้ ละการบริหารจดั การท่ดี ี ๓๐ตัวชี้วัดที่ การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารและผลงานของเทศบาล ความโปร่งใสในการบริหารงาน ประเมินได้จากกระบวนการท�ำงานมีการเปิดเผยตรงไปตรงมา สร้างความไว้วางใจซ่ึงกันและกัน มีการเปิดเผยข้อมูลข่าวสารท่ีเป็นประโยชน์ บุคลากรและ ประชาชนทุกคนสามารถเข้าถึงและรับทราบข้อมูลข่าวสารได้อย่างท่วั ถึง มีกระบวนการให้ บุคลากรสามารถตรวจสอบความถูกต้อง ท้ังนี้ความโปร่งใสจากการเปิดเผยข้อมูลข่าวสารจะ ช่วยให้ประชาชนเชื่อใจผู้บริหารและเทศบาลมากขึ้น ซงึ่ เทศบาลควรเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร และ ผลงานของเทศบาลผ่านช่องทางต่างๆ ให้หลากหลายและเข้าถึงประชาชนทุกกลุ่ม แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••จัดช่องทางส�ำหรับเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารและผลงานของเทศบาลท่ีหลากหลาย เพื่อให้ประชาชนสามารถเข้ามาสืบค้นข้อมูล เช่น บอร์ดประชาสัมพันธ์ตามชุมชน หรือหมู่บ้าน ส่ือสง่ิ พิมพ์ วารสารประชาสัมพันธ์ จดหมายข่าว รายงานประจ�ำปี หรือรายงานผลการด�ำเนินงานประจ�ำปี หอกระจายข่าว เสียงตามสาย หน่วยประชาสัมพันธ์เคลื่อนท่ี เว็บไซต์ หรือการพัฒนาระบบ e-auction เป็นต้น ••จัดต้ังศูนย์ข้อมูลข่าวสาร และสถานท่ีให้ประชาชนเข้าตรวจดูข้อมูล โดยมีการแต่งตั้ง เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบ ให้บริการอินเตอร์เน็ต wifi ส�ำหรับประชาชนทว่ั ไป และมีการ เก็บสถิติผู้มารับบริการ ••อบรมให้ความรู้แก่บุคลากรและประชาชนเกี่ยวกับพระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของ ราชการ พ.ศ.๒๕๔๐ 44

เทศบาลแหง่ การเรียนรแู้ ละการบริหารจดั การทีด่ ี ๓๑ตัวชี้วัดที่ ความร่วมมือในการดำ�เนินงานกับหน่วยงานอื่น การสรา้ งการมสี ว่ นร่วมกับหน่วยงานอ่ืน ทั้งภายในและภายนอก ไมว่ ่าองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และองค์กรภาคประชาสังคม มีความส�ำคัญอย่างย่ิงในการสนับสนุน ซ่งึ กันและกัน ด้วยการแบ่งปันความรู้ ประสบการณ์ และทรัพยากร นอกจากนจี้ ะต้องมีส่วนในการ รว่ มคดิ และรว่ มทำ� หรอื อดุ หนนุ งบประมาณ เพอ่ื พฒั นาศกั ยภาพและประสทิ ธภิ าพในการดำ� เนนิ งาน รวมถึงการขยายการด�ำเนินงานให้กวา้ งขวางขึน้ และสามารถทำ� ให้งานในระดบั ใหญๆ่ ส�ำเรจ็ ลงได้ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ร่วมพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐาน โดยเฉพาะพ้ืนท่ีที่เช่ือมโยงกัน ••ส่งเสริมคุณภาพชีวิต การจัดระเบียบชุมชน สังคม และการรักษาความสงบเรียบร้อย ••ร่วมวางแผนและส่งเสริมการลงทุนพาณิชยกรรมและการท่องเท่ียว ••ร่วมจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม ••ร่วมจัดกิจกรรมอนุรักษ์ศิลปะ ประเพณี วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถ่นิ 45

เทศบาลแห่งการเรียนร้แู ละการบริหารจัดการทด่ี ี ๓๒ตัวชี้วัดที่ การจัดเก็บรายได้ให้ได้ตามเป้าหมาย การลดรายจ่าย หรือความพยายามในการหารายได้อื่น เทศบาลมีอ�ำนาจหน้าท่ีในการวางแผนและบริหารงบประมาณ โดยมีแหล่งท่ีมาของรายได้ทั้งจาก การจัดเก็บเอง การท่ีรัฐจัดเก็บและแบ่งให้ และเงินอุดหนุน ส�ำหรับรายได้ที่เทศบาลจัดเก็บเองน้ัน ประกอบด้วยภาษีโรงเรือนและท่ีดิน ภาษีบ�ำรุงท้องถนิ่ ภาษีป้าย อากรฆ่าสัตว์ อากรรังนก ค่าธรรมเนียม และรายได้อ่ืนๆ โดยมีปัจจัยหลายประการท่ีมีผลต่อการจัดเก็บ เช่น ภาวะเศรษฐกิจ ของท้องถนิ่ และประเทศ ความพร้อมของเทศบาล ความเข้าใจและความร่วมมือของประชาชน เป็นต้น ท้ังน้ี เพ่ือให้เทศบาลมีรายได้เพียงพอต่อการน�ำมาใช้พัฒนาด้วยตนเอง ลดการพง่ึ พิง เงินอุดหนุนจากรัฐส่วนกลาง และยังแสดงถึงประสิทธิภาพทางด้านการเงินการคลังของเทศบาล อีกด้วย แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••ออกเทศบัญญัติและได้จัดเก็บค่าธรรมเนยี ม ตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ.๒๕๓๕ ••ใช้เครื่องมือพัฒนาประสิทธิภาพการจัดเก็บรายได้และหารายได้ เช่น การจัดท�ำแผนท่ี แม่บท การคัดลอกข้อมูลท่ีดิน การส�ำรวจข้อมูลภาคสนาม การน�ำทะเบียนทรัพย์สิน และทะเบียนคุมผู้ช�ำระภาษีไปใช้เป็นข้อมูลในการประเมินภาษี การปรับปรุงข้อมูล ทะเบียนทรัพย์สิน ปรับปรุงข้อมูลแผนที่ภาษี เป็นต้น ••ประชาสัมพันธ์หลักเกณฑ์และวิธีการจัดเก็บภาษีให้ประชาชนทราบ ผ่านเว็บไซต์ จดหมายข่าว ป้ายประชาสัมพันธ์ สื่อสง่ิ พิมพ์ หอกระจายข่าว หน่วยประชาสัมพันธ์ เคลื่อนที่ หรือจดหมายแจ้งผู้เสียภาษีโดยตรง 46

เทศบาลแหง่ การเรียนรแู้ ละการบรหิ ารจัดการทดี่ ี ๓๓ตัวชี้วัดที่ ความพยายามในการใช้งบประมาณให้เป็นไปตามที่คาดการณ์ และมีเหตุผลอันควรในการโอนงบประมาณ การจัดท�ำเทศบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจ�ำปี และการใช้งบประมาณให้เป็นไปตามท่ี คาดการณ์ไว้ เป็นประสิทธิผลในการบริหารจัดการและการด�ำเนินงานที่ส�ำคัญของเทศบาล รวมถึงการมีโครงการท่ีได้รับการจัดสรรงบประมาณได้ตามแผนที่ต้ังไว้ เมื่อเทียบกับจ�ำนวน โครงการท้ังหมดในปีนั้น การไม่โอนงบประมาณข้ามหมวดรายจ่าย ตั้งแต่ไตรมาสต้นๆ หรือ โอนงบจ�ำนวนมากไปใช้ในปีต่อไป โดยไม่มีเหตุผลอันสมควร สำ� หรบั ความพยายามในการใชง้ บประมาณใหเ้ ปน็ ไปตามทคี่ าดการณน์ น้ั สะทอ้ นถงึ ขดี ความสามารถ ในการบรหิ ารงบประมาณอยา่ งรอบคอบ ดว้ ยการวางแผนทดี่ ี การจดั ทำ� รายละเอยี ดรายรบั -รายจา่ ย อย่างถูกต้อง มีความโปร่งใสให้เป็นท่ีรับรู้โดยทว่ั กัน และไม่มีข้อทักท้วงจากหน่วยงานก�ำกับดูแล หรือหน่วยงานตรวจสอบ แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง ••หลีกเล่ียงและลดจ�ำนวนรายการที่มีการโอนงบประมาณข้ามหมวดรายจ่าย ••เปรียบเทียบจ�ำนวนโครงการพัฒนาที่ก�ำหนดไว้ในแผนพัฒนาฯ เฉพาะปีก่อนหน้า กับโครงการท่ีปรากฏในเทศบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจ�ำปีปัจจุบัน และโครงการ พัฒนาท่ีได้รับงบประมาณอุดหนุนจากภาครัฐ ตลอดจนเงินนอกงบประมาณ 47

เทศบาลแหง่ การเรยี นรแู้ ละการบรหิ ารจัดการทีด่ ี ๓๔ตัวชี้วัดที่ นวัตกรรมการพัฒนาเมือง นวัตกรรม เป็นส่ิงใหม่ท่ีเกิดจากการใช้ความรู้และความคิดสร้างสรรค์ โดยอาจหมายถึงสง่ิ ใหม่ๆ ที่ยังไม่มีผลิตหรือด�ำเนินการ หรืออาจเป็นการร้ือฟื้นส่ิงท่ีมีในอดีตน�ำมาดัดแปลงใช้ให้เหมาะสม กบั สถานการณ์ในปจั จบุ นั เพอ่ื ชว่ ยใหก้ ารทำ� งานนนั้ ไดผ้ ลดมี ปี ระสทิ ธภิ าพและประสทิ ธผิ ลสงู กวา่ เดมิ ช่วยประหยัดเวลา ทรัพยากร และแรงงานได้ การน�ำนวัตกรรมไปใช้ ประกอบด้วย ๓ ข้ัน ตอน ได้แก่ การคิด การทดลองหรือน�ำร่อง และการน�ำไปใช้ในสถานการณ์จริงได้ เทศบาลควร นำ� เสนอนวตั กรรมการพฒั นาเมอื งทสี่ อดคลอ้ งกบั ทอ้ งถนิ่ และสถานการณก์ ารพฒั นา เปน็ ประโยชน์ ต่อชุมชนและสังคม ช่วยเพมิ่ ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานและการบริหารจัดการของเทศบาล ส�ำหรับตัวชี้วัดนวัตกรรมการพัฒนาเมือง มีขอบเขตครอบคลุมการพัฒนาที่เก่ียวข้องกับ องค์ประกอบทั้ง ๔ ด้าน ได้แก่ เมืองอยู่ดี คนมีสุข สงิ่ แวดล้อมยั่งยืน เทศบาลแห่งการเรียนรู้ และการบริหารจัดการท่ีดี ตามที่ก�ำหนดไว้ในกรอบแนวคิดการประเมินเทศบาลน่าอยู่อย่างย่งั ยืน แนวทาง/กิจกรรมตัวอย่าง •• มีกระบวนการวิเคราะห์สภาพปัญหา บริบท และความต้องการของประชาชนในเขต เทศบาล •• มีโครงการหรือกิจกรรมที่เทศบาลด�ำเนินการตามหลักบูรณาการ มีความเฉพาะตัว เป็นนวัตกรรมการพัฒนาเมืองด้านต่างๆ ที่ถูกคิดค้น หรือปรับใช้ หรือทดลองใช้ได้ อย่างเหมาะสม สอดคล้องกับสภาพปัญหา บริบท และความต้องการของท้องถ่นิ และ สถานการณก์ ารพฒั นาของเทศบาล มคี วามคมุ้ คา่ และเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพการบรหิ ารงาน ของเทศบาล •• มีการประเมินผลการใช้นวัตกรรมในการพัฒนาเมือง และวิเคราะห์ประโยชน์ที่เกิดข้ึน 48

๓ การประเมปินรเะมจือำำงปสี ๒ิ่งแ๕ว๖ด๑ล้อมยั่งยืน 49