Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore วิถีชีวิตชาวลัวะ

วิถีชีวิตชาวลัวะ

Description: วิถีชีวิตชาวลัวะ

Search

Read the Text Version

เอกสารการเรียนรู้ด้วยตนเอง “วิถชี วี ติ ชาวลัวะ” สาระการเรียนรู้ การพัฒนาสงั คม รายวิชา “วิถชี วี ติ ชาวลวั ะ รหสั วชิ า สค33140 หลักสตู รการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551 วิชาเลอื กเสรี ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอเฉลิมพระเกียรติ สานักงานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั จังหวัดนา่ น สานักงานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร

ก คานา กระทรวงศกึ ษาธิการไดป้ ระกาศใชห้ ลักสตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ซ่ึงมีรายละเอียดประกอบด้วย หลักการ จุดหมาย โครงสร้างหลักสูตร กรอบสาระและ มาตรฐานการเรยี นรู้ การจดั กระบวนการเรียนรู้ ส่อื การเรียนรู้ และการวัดประเมนิ ผลโดยกาหนดสาระวิชา บังคับไว้ ส่วนวิชาเลือกเสรี ให้สถานศึกษาเป็นผู้ดาเนินการจัดทา พัฒนา แนวทางในการพัฒนาหลักสูตร รายวิชาเลือกเสรี จะต้องนาสาระและมาตรฐานการเรยี นรู้ที่กาหนดไปพัฒนาหลักสูตรให้สอดคล้องกับสภาพ ปัญหา ความต้องการของผู้เรียน ชุมชน สังคม การพัฒนาหลักสูตรรายวิชาเลือก จึงมีความสาคัญในการ กาหนดทิศทางการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับหลักสูตรสถานศึกษาและของผู้เรียนให้บรรลุมาตรฐานการเรียนรู้ท่ี กาหนดไว้ คณะผู้จัดทา ได้ดาเนินการพัฒนาหลักสูตรรายวิชาเลือกเสรี เพื่อสนับสนุนการจัดการเรียนการ สอนของ ครู กศน. ในการพฒั นาหลกั สูตรรายวิชาเลอื กเสรี วิชา วิถชี วี ิตชาวลัวะ สาระการเรยี นรู้การพฒั นา สังคม ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จานวน 3 หน่วยกติ (120 ชั่วโมง) สาเร็จลงไดด้ ้วยความอนเุ คราะห์ จาก คุณครูสภุ าวดี วาทกิ ทนิ กร ครู วิทยฐานะชานาญการพเิ ศษ กศน.อาเภอภูเพียง และครู กศน.อาเภอเฉลิมพระ เกียติ ที่ให้ข้อเสนอแนะ ข้อคดิ เหน็ อนั เปน็ ประโยชน์ต่อการพฒั นาหลักสตู รดงั กลา่ ว คณะผ้จู ัดทา ขอขอบคุณ ทุกท่านไวใ้ นโอกาสน้ี หวังวา่ เอกสารหลกั สูตรรายวิชาเลอื กเสรี เล่มน้ี จะเป็นประโยชน์ต่อเจา้ หนา้ ท่ี ครู กศน. นักศึกษา และผู้เก่ียวข้องตามสมควร กศน.อาเภอเฉลมิ พระเกยี รติ จงั หวัดนา่ น 23 กันยายน 2563

สารบญั หนา้ คานา สารบัญ คาแนะนาการใชเ้ อกสาร แบบทดสอบก่อนเรียน กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรยี น บทท่ี 1 ประวัติความเป็นมา ชนเผา่ ลัวะ แบบฝึกหัดท้ายบท บทที่ 2 ประวัติความเป็นมา ชนเผ่าลวั ะ แบบฝกึ หัดท้ายบท บทท่ี 3 ประวตั คิ วามเป็นมา ชนเผ่าลัวะ แบบฝึกหัดทา้ ยบท บทที่ 4 ประวัตคิ วามเปน็ มา ชนเผา่ ลัวะ แบบฝึกหดั ท้ายบท แบบทดสอบหลงั เรยี น กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงั เรยี น เฉลยแบบฝึกหดั เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น – หลังเรียน บรรณานกุ รม คณะผู้จัดทา ประวัติผู้เขียน

คาแนะนาการใช้เอกสาร เอกสารการเรยี นรู้ด้วยตนเอง วถิ ีชีวิตชาวลวั ะ ฉบับนี้ จัดทาขนึ้ เพอื่ เป็นเอกสารที่ใช้ ประกอบการเรียน รายวชิ าเลอื ก วิถชี วี ิตชาวลวั ะ สค33140 สาระการการพัฒนาสังคม ระดบั มธั ยมศึกษาตอน ปลาย โดยมุ่งหวังใหผ้ เู้ รียนมีความรู้ ความเขา้ ใจ เห็นคณุ คา่ และสืบทอดศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี เพ่ือการ อยู่รว่ มกันอยา่ งสันติสขุ วตั ถปุ ระสงค์ 1. มีความรู้ ความเขา้ ใจเก่ยี วกับ ประวตั ิความเป็นมาของชนเผา่ ลวั ะ วัฒนธรรมประเพณีท้องถนิ่ ความ เชอื่ ต่างๆ ของชนเผา่ ลวั ะในพืน้ ที่อาเภอเฉลิมพระเกยี รติ 2. มีทักษะความรู้ในการ สร้างอุปกรณ์การตีพิของชนเผ่าลัวะได้อย่างถูกต้อง เข้าใจวัฒนธรรมการ บริโภคและการรกั ษาโรคตา่ งๆ ของชนเผ่าลัวะ เนอ้ื หา บทท่ี 1 ประวตั ิความเป็นมา ชนเผา่ ลวั ะ บทท่ี 2 วัฒนธรรมประเพณที ้องถิ่นชนเผา่ ลัวะ บทท่ี 3 ประเพณคี วามเช่อื ชนเผ่าลวั ะ บทท่ี 4 ความเช่ือและความเขา้ ใจที่ผดิ ในการดาเนนิ ชวี ติ ของชนเผา่ ลัวะ ผู้ใช้เอกสาร ผใู้ ชเ้ อกสาร คือ “ผเู้ รยี น กศน.” ซง่ึ หมายถึง ผ้เู รียนหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 รายวิชาเลือกเสรี วถิ ีชีวิตชาวลัวะ สค33140 สาระการพัฒนาสังคม ระดับ มัธยมศกึ ษาตอนปลาย ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอเฉลมิ พระเกียรติ สานกั งาน การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวัดน่าน

วธิ ีการใชเ้ อกสารเรียนร้ดู ้วยตนเอง 1. ก่อนการศึกษาเอกสารการเรียนรดู้ ้วยตนเองให้ทาแบบทดสอบก่อนเรียนแล้วตรวจคาตอบในแบบ เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เพ่ือประเมินความรกู้ ่อนศกึ ษาเอกสาร 2. ศกึ ษาเอกสารการเรียนรูด้ ้วยตนเองตามลาดับของเนอ้ื 3. ทาแบบทดสอบท้ายบทเพอื่ ประเมนิ ความรู้ ความเขา้ ใจของตนเอง ตรวจกระดาษคาตอบจากเฉลย คาตอบแบบฝกึ หัดทา้ ยบทให้คะแนนตนเอง หากทาผดิ ใหก้ ลับไปทาความเข้าใจเนือ้ หานนั้ อกี คร้ัง 4. เม่ือศึกษาเอกสารการเรียนรู้ด้วยตนเองจบแล้วให้ทาแบบทดสอบหลังเรียน ตรวจคาตอบในเฉลย แบบทดสอบหลังเรียน เปรียบเทียบกับผลการทดสอบก่อนเรียนเพื่อประเมินผลความก้าวหน้าในการเรียนรู้ ดว้ ยตนเอง 5. ประโยชน์อยา่ งแทจ้ ริงของเอกสารการเรยี นรดู้ ้วยตนเองฉบบั น้ี คอื ผูเ้ รยี น กศน. ไดเ้ รียนรู้การ ดารงชวี ติ ของชนเผา่ ลัวะ เห็นคุณค่าและสืบทอดวัฒนธรรม ประเพณี เพ่ือการอยรู่ ่วมกนั อยา่ งสนั ติสขุ ของชน เผา่ ลัวะ

แบบทดสอบก่อนเรียน ขอ้ ท่ี 1. ชนเผา่ ลวั ะหรือละว้า มีถนิ่ ฐานอยภู่ าคใด ก. ภาคตะวนั ออก ข. ภาคเหนอื ค. ภาคกลาง ง. ภาคใต้ ขอ้ ท่ี 2. ภาษาของชนเผา่ ลัวะหรอื ละวา้ จดั อยู่ในตระกูลภาษาใด ก. ตระกลู ภาษาออสโตร-เอเซียนติด ข. ตระกลู ภาษาเอลาโม-ดราวิเดียน ค. ตระกูลภาษาคอเคเซียน ง. ตระกูลภาษาอลั ไตอิก ข้อท่ี 3. ภาษาของลัวะได้รับอิทธพิ ลจากภาษาของกลมุ่ ใด ก. มอญ - เขมร ข. พม่า - มอญ ค. เขมร - พม่า ง. ลาว – มอญ ข้อที่ 4. ขอ้ ใดกล่าวได้ถกู ตอ้ ง ก. อาเภอเมอื งน่าน เป็นถนิ่ กาเนิดชาวลัวะ ข. อาเภอเชยี งกลาง เปน็ ถน่ิ กาเนิดชาวลัวะ ค. อาเภอปวั เปน็ อาเภอท่ีไมม่ ชี นเผ่าชาวลวั ะต้งั ถ่นิ ฐานอยู่ ง. อาเภอท่าวังผาเปน็ อาเภอที่ไมม่ ีชนเผา่ ชาวลัวะต้ังถ่นิ ฐานอยู่ ข้อที่ 5. ข้อใดกล่าวถงึ ชนเผา่ ลัวะได้ถูกต้อง ก. เผา่ ลวั ะไมต่ ัง้ ถ่ินฐานถาวรมกี ารเคลือ่ นยา้ ยตลอดเวลาเพอ่ื ความอยรู่ อดของชนเผา่ ข. เผ่าลวั ะมีประเพณคี ล้ายคลงึ คนไทยเผ่าอนื่ ๆ กลายเปน็ ชาวเหนือมากขึ้น ค. เผ่าลวั ะตงั้ ถิ่นฐานอยทู่ สี่ งู เพอ่ื ความปลอดภยั จากสงครามการเมอื ง ง. เผา่ ลัวะใช้ภาษาท่ีคล้ายคลงึ กับภาษาประเทศพม่า ข้อท่ี 6. ข้อใดคือลกั ษณะบ้านเรอื นของลัวะที่ถกู ต้อง ก. เป็นเรือนไม้ มงุ หญา้ คา ยกพ้ืนสงู มีบนั ไดขั้นบา้ น ตวั เรอื นจะมีครัวไฟ ข. เป็นเรอื นไม้ มงุ ตองตงึ ยกพ้นื สูง มีบันไดขั้นบา้ น ตัวเรอื นจะมีห้องน้า ค. เปน็ เรือนไม้ มุงหญา้ คา พื้นติดดนิ บนั ไดขั้นบ้าน ตัวเรอื นจะมคี รัวไฟ ง. เป็นเรือนไม้ มุงหญา้ คา พนื้ ติดดนิ ตวั เรือนจะมีหอ้ งน้า

ขอ้ ที่ 7. การยกพ้นื ใตถ้ ุนบ้านเรือนของชนเผ่าลวั ะนยิ มทาเพ่ือประโยชน์อะไร ก. เกบ็ ฝนื ข. เลีย้ งสตั ว์ ค. ตากเส้อื ผ้า ง. ปอ้ งกันโจรผรู้ า้ ย ข้อที่ 8. บอกลักษณะการแตง่ กาย ของชนเผ่าลวั ะได้ถูกต้อง ก. แตง่ ชุดประจาชนเผ่า ข. แต่งกายดว้ ยการท่อผ้าเอง ค. แต่งกายด้วยผ้าฝา้ ยถักเยบ็ เอง ง. แต่งกายเหมือนประชาชนทวั่ ไป ข้อท่ี 9. “พิ”เปน็ เคร่อื งดนตรีของชนเผ่าลัวะทาจากไมช้ นิดใด ก. ไผบ่ ง ข. ไผ่เฮยี ะ ค. ไผซ่ าง ง. ไผส่ สี ุก ข้อที่ 10. ขอ้ ใดกล่าวได้ถกู ตอ้ ง ก. พิ เป็นเคร่ืองดนตรปี ระเภท สี ข. พิ เปน็ เคร่อื งดนตรีประเภท ตีด ค. พิ เปน็ เครอื่ งดนตรีประเภท เป่า ง. พิ เปน็ เคร่ืองดนตรีประเภท เคราะ ขอ้ ท่ี 11. พิ มีความสาคัญอย่างไร่ตอ่ วิถีชีวติ ชาวลัวะ ก. รักษาโลก ข. เพมิ่ ผลผลิต ค. ใชใ้ นพธิ ีกรรม ง. เพ่ือความบันเทงิ ขอ้ ที่ 12. การตี “พิ”ชนเผ่าลัวะนยิ มตีเพื่ออะไร ก. เพ่อื ผอ่ นคลายความเหนือ่ ยล้าหลังจากการทาไร่ ข. เพอ่ื บอกผีป่า ผีดอย ระหวา่ งเดนิ ทางจากไรก่ ลับบ้าน ค. เพ่ือขับไล่สตั วป์ ่าระหว่างการเดินทางกลบั บ้านจากไร่ ง. เพ่ือประกอบพิธกี รรมบวงสรวงเจ้าที่ตามความเช่ือของชนเผ่า

บทที่ 1 เรื่อง ประวัตคิ วามเป็นมา ชนเผา่ ลวั ะ สาระสาคัญ การศึกษาความเป็นชาติพนั ธใ์ุ นเชิงวิชาการ ได้หนั มาใหค้ วามสาคญั มากขน้ึ กับปญั หาการ เปล่ียนแหลง ที่เกิดข้ึนภายใตบ้ รบิ ทและเง่ือนไขท่ีแตกต่างกัน พร้อมๆกบั ทาความเข้าใจกับพลวัตของกลุ่ม ชาติพันธ์ุในการต่อสู้และปรับตัวต่อ แรงกดดันต่างๆ ในสภาพความเป็นจริงของช่วงเวลาหน่ึงๆ โดยให้ ความสนใจต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดข้ึนกับ สิทธิ ความมีตัวตน และภูมิปัญญาของทุกๆ กลุ่มชาติพันธุ์ อย่างเท่าเทียมกัน ชนเผ่าลัวะเป็นกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งท่ี มีประเพณีวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจ การเคารพความแตกตา่ งในทางวัฒนธรรมของทอ้ งถ่นิ ความแตกต่างในความรู้ และความแตกตา่ งในความ เชือ่ จะนาไปส่กู ารพฒั นาอย่างสร้างสรรคต์ ่อไป จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธบิ ายประวตั ิความเปน็ มาชนเผา่ ลัวะ 2. บอกลักษณะบ้านเรือน ของชนเผ่าลัวะ 3. บอกลกั ษณะการแตง่ กาย ของชนเผ่าลวั ะ 4. อธิบายลกั ษณะและความสาคัญของเครอ่ื งดนตรีของชนเผ่าลัวะ 5. มวี นิ ัยในตนเอง ตรงต่อเวลา มีความรับผิดชอบต่อตนเองและสังคม 6. มภี าวะผู้นา เคารพสิทธริ ะหว่างบุคคลและปฏบิ ัติตามกฎกตกิ าของสงั คม 7. ตระหนกั และเหน็ คุณค่าของวถิ ีชาวลวั ะ 8. แสดงออกถึงความมีวินัยในตนเอง ตรงต่อเวลา มคี วามรบั ผิดชอบต่อตนเองและสังคม 9. แสดงออกถงึ ความสามัคคี เสียสละ 10. มีภาวะผูน้ า เคารพสิทธริ ะหว่างบุคคลและปฏิบัติตามกฎกตกิ าของสังคม 11. ตระหนักและเห็นคุณคา่ ของวิถีชาวลวั ะ เน้อื หา 1. ประวตั ิความเป็นมาของชนเผา่ ลัวะ 2. ลักษณะบา้ นเรอื น อดตี และปัจจุบนั ของชนเผ่าลวั ะ 3. การแต่งกายของชนเผา่ ลวั ะ 4. เครื่องดนตรี ของชนเผา่ ลัวะ

ใบความร้ทู ่ี 1 เรอ่ื ง ประวัติความเป็นมาของชนเผ่าลัวะ ประวตั ิความเปน็ มาของชนเผ่าลวั ะ ลัวะ หรอื ละวา้ เป็นเจา้ ของถิ่นเดมิ ภาคเหนอื ก่อนทีไ่ ทยเราจะอพยพลงมาส่แู ควน้ สุวรรณภมู ิ ตามตานานของเชียงรายได้บันทึกไว้ว่า ลัวะ หรือละว้า เคยมอี านาจปกครองไทยสมัยหน่ึงเปน็ เวลาพอสมควร แตต่ อ่ มาภายหลังไดเ้ กดิ การตอ่ สรู้ บพุ่งกัน ไทยประสบชัยชนะได้ฆ่าฟันขับไล่และทาลายล้างชาติ ลัวะ หรือละว้า เป็นจานวนไม่นอ้ ยที่หนีกระจัดกระจายไปอยู่ในเขตจังหวัดเชียงใหม่ ลาพนู ลาปาง อาศัยอยู่ในบริเวณห่างไกล จากเขตเจรญิ โดยตงั้ บ้านเรือนรวมกันเป็นหมู่บ้านเฉพาะพวกของเขา ครนั้ บา้ นเมอื งยา่ งเข้าสู่ความเจรญิ โดยมี ถนนหนทางติดต่อไปมาทั่วถึงกนั รัฐบาลไทยได้ขยายการศึกษาแพรห่ ลายออกไป บรรดาลูกหลานชาวลัวะ ซึ่ง นับถือศาสนาพุทธมาตั้งแต่ด้ังเดิม และมีขนบธรรมเนียมประเพณีคล้ายคลึงคนไทยเผ่าอ่ืนๆ ก็กลายเป็นชาว เหนือมากขน้ึ ทกุ ที ซึง่ อาจทานายได้วา่ อนาคตอันใกล้น้ลี ัวะ หรอื ละว้า จะตอ้ งสนิ้ สญู ชาตพิ นั ธไ์ุ ปอยา่ งแนน่ อน ประมาณ 1,300 ปีมาแล้ว ก่อนทพี่ วกมอญ จะนาความเจริญรุ่งเรอื งมาสู่เขตลุม่ น้าปิง บรรพ บุรุษของละว้า ได้ตั้งถ่ินฐานอยู่แล้ว ละว้าหรือท่ีคนไทยภาคเหนอื เรียกว่า “ลัวะ” น้ัน เป็นกลุ่มชนออสโตรนี เซียนและเรียกตัวเองว่า “ละเวียะ” ถิ่นกาเนดิ ท่ีแท้จริงยังไม่ทราบแนช่ ัด แต่เป็นที่เช่ือกันว่าอพยพมาจากทาง ตอนใต้ของไทย มลายา หรือ เขมร เม่ือประมาณ 2,000 ปีมาแล้ว บางคนเชื่อวา่ พวกลวั ะ เป็นเชื้อสายเดยี วกับ พวกว้าที่อยู่ทางภาคเหนอื ของเมียนมาร์และตอนใตข้ องมณฑลยูนนานในประเทศจีน เพราะมีความคลา้ ยคลึง กันทางดา้ นภาษา ลกั ษณะรูปร่างและการแต่งกาย ลัวะได้เข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ในเขตเมอื งเชยี งใหม่ เม่ือประมาณ 900 ปมี าแล้ว พวกมอญจาก

ลพบุรีซ่ึงเป็นผู้สร้างเมืองลาพูนและลาปาง ได้รุกรานพวกลัวะจนต้องหนีไปอยู่บนภูเขากลายเป็นชาวเขาไป ต่อมาในพุทธศตวรรษท่ี 18 ชนชาติไทยได้อพยพเข้าสู่ดินแดนแถบน้ี และตีพวกมอบแตกพ่ายไปและมี สมั พนั ธไมตรีกบั พวกลัวะ ลัวะเองก็เชอื่ ว่า บรรพบุรษุ ของเขาเคย อาศยั อยใู่ นเชียงใหม่ และเป็นผู้สร้างวัดเจดยี ห์ ลวง ก่อนท่ีไทยจะเข้าสู่ดินแดนแถบน้ี ลัวะมีกษัตริย์ของ ตนเอง และองค์สุดท้ายคือขุนหลวงวิลังก๊ะ ซ่ึงถูกพระ นางจามเทวี กษัตริย์มอญแห่งนครหริกุญชัย (ลาพูน) ตี แตกพ่ายไปอยู่บนป่าเขา มีลัวะบางส่วนท่ีอาศัยอยู่พื้น ราบ แต่พวกน้ีรับวัฒนธรรมขนบธรรมเนียมประเพณี ตา่ งๆ จากคนไทยจนสญู เสยี เอกลกั ษณ์ของตัวเองไปเกือบหมดแลว้ ภาษาของลวั ะจดั อย่ใู นตระกูลภาษาออสโตร-เอเซียนตดิ และได้รบั อทิ ธพิ ลจากภาษาของพวก มอญ – เขมรด้วย ภาษาของลวั ะมีแตกตา่ งกันหลายกลุม่ แตแ่ บ่งเป็นกล่มุ ใหญ่ๆ ได้ 2 กลุ่ม คอื กลุ่ม วาวู ใช้พูด กนั ในหมลู่ ัวะ เขตลุ่มน้าปิง เชน่ บ้านบ่อหลวง อีกกลุ่มหน่ึงคือ กลุ่มองั กา ใช้พดู กนั ในเขตตะวันตก เขต อาเภอ แมส่ ะเรียง จงั หวัดแม่ฮ่องสอน ความแตกต่างกันของภาษานี้ จะต่างกันไปตามหมบู่ ้านท่ีอยูห่ ่างกนั แต่สามารถ เข้าใจกันได้ นอกจากนีย้ งั นาคาในภาษาไทยพน้ื เมืองทางเหนือไปใช้เป็นจานวนมาก ชนเผ่าลวั ะจังหวัดนา่ น ชาวเขาเผ่าถ่ินซึ่งตั้งถนิ่ ฐานอยูใ่ นแถบ ภูเขา รอยต่อ ระหว่างจังหวัดน่านกับแขวงชัยบุรี ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตย ประชาชนลาวนั้น มปี ระวตั ิความเป็นมาของเผ่าท่ียงั ไมช่ ัดเจน เนอ่ื งจาก ชาวถิ่นไม่มีภาษาเขียนของตนเอง จึงไม่มีการจดบันทึกประวัติความ เป็นมาท่ีเป็นลายลกั ษณ์อกั ษร ซ่ึงข้อสงสัยดังกล่าวแยกเป็น 2 แนวทาง คอื ชาวเขาเผ่าถิ่นเป็นชนชาติดง้ั เดิมซึง่ ตัง้ รกรากอยใู่ นประเทศไทยก่อน แล้ว และอีกแนวหนึ่งว่าอพยพมาจากประเทศลาว ซึ่งยังไม่สามารถ ยนื ยันได้ นักวชิ าการทา่ นหน่ึงไดเ้ ขียนไวเ้ มอื่ ปี พ.ศ. 2507 คาดคะเนวา่ ชาวถ่นิ ได้เข้ามาตงั้ ถ่ินฐานในประเทศไทยเมื่อ 40-80 ปีมาแลว้ อีกท่านหนง่ึ ไดเ้ ขยี นไว้เมื่อปี

พ.ศ. 2506 ว่าชาวถิ่นกลุ่มแรกไดเ้ ข้ามาตงั้ ถ่ินฐานในประเทศไทยเมือ่ ปี พ.ศ. 2471 และยังได้คาดคะเนไวอ้ ีกว่า ชาวถนิ่ อาจจะเขา้ มาอยใู่ นประเทศไทยกอ่ นท่คี นไทยจะ อพยพจากประเทศจนี มาอยู่ในแหลมอนิ โดจีนนเี้ สยี อีก บางทา่ นคาดวา่ ชาวถ่นิ ไดอ้ พยพเข้ามาในประเทศไทยในปี พ.ศ. 2419 ในระยะนน้ั อยใู่ นชว่ ง ท่ีพวกข่ากระด้างกระเดื่อง และทางประเทศลาวได้ทาการปราบท่ีเมืองงอย (Muangngoi) จึงทาให้ชาวถิ่น อพยพเคลื่อนยา้ ยเขา้ มาในภายหลังอีกกลุ่มหนึง่ จึงอาจจะเป็นไปได้วา่ ชาวถ่นิ ไดต้ ง้ั ถิ่นฐานอยู่กอ่ นแล้วกลมุ่ หน่ึง และมีอีกกลุ่มหน่ึงได้อพยพตามมาในภายหลังซ่ึงก็ใกล้เคียงกบั ท่ีพระวภิ าค ภูวดลได้เขียนไว้เมอื่ ปี พ.ศ. 2432 วา่ ในระหว่างการสารวจจัดทาแผนที่ประเทศไทย ในขณะท่เี ข้าไปสารวจยงั เมืองเตง้ ไดพ้ บกับชาวเขาหลายกลุ่ม “ เผ่าทร่ี จู้ กั กันดมี ีขมุ ขแม (Kame) ปาย (Pai) ละเม็ด (Lamet) บิด (Bit) และฮก (Hok) ซง่ึ คร้งั หนง่ึ พวกเหล่าน้ี เคยติดต่อแต่เฉพาะกับหลวงพระบาง แตห่ ลงั จากกบฎแลว้ กว่า 20,000 คน ไดเ้ ดินทางไปต้ังถน่ิ ฐานในเขตเมือง น่าน ” ซึง่ จากงานเขยี นดังกล่าว กล่มุ ทชี่ อ่ื วา่ ปาย (Pai) นา่ จะเป็นชาวถ่นิ กลุ่มยอ่ ย “ปรัย” ในปัจจบุ ันมีชาวลัวะอาศยั อยู่ในเขต 10 อาเภอของจงั หวดั นา่ นไดแ้ ก่ อาเภอเมอื งน่าน อาเภอ เวียงสา อาเภอปวั อาเภอเชียงกลาง อาเภอทุ่งช้าง อาเภอแม่จริม อาเภอสนั ติสุข อาเภอบ่อเกลือ อาเภอสอง แคว และอาเภอเฉลมิ พระเกยี รติ เป็นชุมกลมุ่ น้อยที่มปี ระชากรมากท่ีสดุ ของจงั หวดั น่าน แบ่งออกเปน็ สองกลุ่ม ได้แก่ ลัวะมัลและลัวะปรยั ลัวะคือใคร และใครคอื ลัวะกันแน่ นักวิชาการตา่ งประเทศเม่อื ราวสองสามทศวรรษกอ่ น มกั ใหค้ วามเข้าใจว่า ชาวเขาเผ่า “ถ่ิน” เป็นคนละพวกคนละสาขากับ “ละว้า” ท่ีอยู่ในสุวรรณภูมิมาแต่เดิม แฟร้งค์ เอม.เลอบาร์ และคณะ เห็นว่า “ถิ่น” เข้ามาในประเทศไทยประมาณ พ.ศ. 2427 - 2467 ส่วนวิลเลียม วาย. เดสแซงท์ ระบุว่า ชนกลุ่มนี้ ซึง่ เขาเรียกว่าเปน็ พวก “มาล” ในไทยและลาว ได้อพยพจากลาว เข้าจังหวัดน่านราว พ.ศ. 2419 และจากนนั้ กม็ ีการอพยพเขา้ มาระหว่างพรมแดนไทย-ลาว อาจจะเป็นเพราะเช่อื ตามแนวสันนิษฐานนี้ เอกสาร ทุกชิ้นที่ผ่านมาของกองส่งเคราะห์ชาวเขา กระทรวงมหาดไทย ซึ่งมีศูนย์วิจัยชาวเขาสังกัดโดยตรง ล้วนระบุ ตรงกนั ว่า “ถิน่ ” เปน็ ชาวเขาอพยพ ท่เี ข้ามาอยใู่ นเมืองไทยไม่ถงึ ร้อยปี อาทิข้อความทีอ่ ธิบายวา่

“ชาวเขาเผ่าถ่ิน ได้อพยพเข้ามาในจังหวัดน่าน ประเทศไทยไม่ถึงหนึ่งร้อยปี โดยอาศัยอยู่ ตามตน้ น้าของสาขาของแม่นา้ นา่ น เช่น นา้ ว้า นา้ ปวั น้ามาง น้าขวา้ ง น้าและเป็นตน้ ต้นนา้ เหลา่ น้ีอยู่ในเขต อาเภอทุ่งช้าง,เชียงกลาง และอาเภอปัว จังหวัดน่าน โดยเฉพาะตามพรมแดนของประเทศไทย-ลาว มี ประมาณ 20,000 คน ถิ่นในประเทศไทยแบ่งออกเป็นกลุ่มใหญ่ 3 กลุ่ม คือ ถิ่นไพร ถิ่นมาดล์และถ่ินอะจูล โดยถน่ิ สองกลุ่มแรกยังมีความแตกตา่ งทางภาษากันอีกเล็กน้อย ส่วนถ่ินอะจลู เป็นกลุ่มท่ีอาศยั อยู่หมู่บ้านจูล อาเภอปัว จังหวัดน่าน เป็นกลุ่มท่ีไม่มีประเพณีประจาเผ่าเหมือน 2 เผ่าแรก เลิกนับถือผีและหันมานับถือ ศาสนาพุทธแทนในการเรียกชอ่ื ถน่ิ คนไทยท่ีอยู่ใกล้บ้านถิ่น นิยมเรียก ถิ่น วา่ ลัวะ ซ่งึ ทาให้ ถ่ิน บางหมบู่ ้าน เรยี กตวั เองวา่ ลัวะ และหม่บู า้ นท่ีอย่หู างไกล จะเรียกตวั เองว่าชาวดอย ถิน่ ส่วนมากนบั ถอื ผี ในสว่ นราชการ ของกองทพั ภาค 3 จะเรียก “ขมุ” ว่า “ถ่ิน” บา้ งเรียก “ถน่ิ ” ว่า “ลวั ะ” และยงั เหมารวมเรยี ก “ผู้ยวน” บนภูดอย ว่า “ลัวะ” ดว้ ย” ลกั ษณะบา้ นเรือนของชนเผา่ ลัวะ

การตง้ั ถิน่ ฐาน หมบู่ า้ นลัวะสว่ นมากยังอยใู่ นเขตภูเขาที่ห่างไกลจากประชาชนคนไทยหม่บู า้ น หนง่ึ ๆ จะ ประกอบด้วยครัวเรือนประมาณ 20 – 100 หลังคาเรือน โดยสร้างบ้านเรียงรายอยู่ตามแนวสันเขา ลักษณะ บ้านยกพื้นสงู คล้ายบา้ นกะเหร่ียง แต่ลกั ษณะหลงั คาจะมีกาแลเป็นสลกั ไขว้กนั สองอันเปน็ หนา้ จ่วั หลงั คาบ้าน ซ่ึงมุงด้วยหญ้าคาหรือตองตึง จะสูงชนั คลุมลงเกือบจรดพ้ืนดิน รอบๆ หมู่บา้ นจะเป็นพื้นท่ีสาหรับเพาะปลูก และระหวา่ งพน้ื ท่ีทาไรก่ ับหมู่บ้านจะมีแนวป่าซึ่งเปน็ ปา่ แกส่ งวนไวส้ าหรับเปน็ แนวกันไฟเวลาเผาไร่ของหมบู่ า้ น ลกั ษณะบา้ นเรือน มกั ตั้งอยู่บนภดู อย บรเิ วณเทอื กเขาสูงทีข่ นานตัวสลบั ซับซ้อนกนั ใน จงั หวัดน่าน ระดับความสูงระหว่าง 2,500- 3,000 ฟุต ลกั ษณะบ้านเรือนจะเป็นเรือนไม้ มงุ หญา้ คา ชายคายื่น โคง้ ลงมาแทบถึงพ้นื ดิน ยกพื้นสูง มีบนั ไดขนั้ บา้ น ตัวเรือนจะมีครัวไฟ และย้งุ ข้าว และมชี านบ้านเชือ่ มต่อถงึ กัน ชาวลวั ะเก็บฝนื ไวใ้ ต้ถุนบ้านเพื่อความสะดวกต่อการใช้งาน(สมุ ไฟ)

ปจั จุบันบ้านลวั ะพฒั นาข้นึ ตามยคุ สมยั และความเจรญิ ของสังคม นาไม้และปนู มาสรา้ งตวั บ้าน หลังคามุ่งด้วยสังกะสี หรือกระเบ้ือง มีทังชันเดียวและสองช้ันตามฐานะและกาลังเงินของแต่ละครอบครัว เพอื่ ให้มคี วามมั่นคงแขง็ แรงมากยง่ิ ขนึ้ การแต่งกายของชนเผ่าลัวะ การแต่งกายของชนเผ่าลัวะ ผู้หญิงสวมเส้ือสีดามีขลิบผ้าสีแดงที่ปลายแขน นุ่งผ้าสั้น ทรงกระบอกสีดาลายแดง สวมเส้ือสขี าวทงั้ ชายและหญิงนยิ มเจาะหู ให้เป็นรโู ตเอาใบลาน หรือแผ่นทองเหลอื ง ม้วนกลมยัดใส่ไว้ เอาด้ายทาเป็นพู่ห้อยลงมาผูห้ ญงิ ประดบั คอดว้ ยสรอ้ ยลูกปดั ลกู เดือยหนิ สวมกาไลข้อมือเงิน ขดเป็นเกลียวหญิง ชาวลัวะนิยมใช้กล้องยาสูบ เป็นเคร่ืองประดับและมวยผมประดับป่ินและขนเม่นท่ีศีรษะ ผ้ชู ายมีมีดเหน็บเอว(บุญช่วย ๒๕๐๖,) งานช่างฝีมือ ที่เห็นโดดเด่น ได้แก่ การสานส่ือ กระบุง ย่าม ทอผ้า ทา เคร่ืองเงิน กาไลแขน กล้องยาสูบ ตีเหล็ก เป็นต้น ด้านการแสดงศิลปะและการละเล่นของชนเผ่าลัวะ ประกอบด้วยการตพี ิในชว่ งเทศกาลของตา่ งๆ ของชุมชน ส่วนการละเลน่ เชน่ การยิงหนังสติกลัวะ การเล่นไม่ ตอ่ ขา และการเล่นสะบา้

การแต่งกาย จะไม่มีการทอผา้ จะซ้อื เสือ้ ผา้ เคร่ืองนงุ่ หม่ จากภายนอก ผู้หญิงจะนุ่งผ้าซน่ิ ตามแบบชาวไทลื้อ สวมเสื้อ 2 ตัว ตัวในเป็นเส้ือคอกลมแขนสั้นหรอื ไม่มีแขน (บางทีใช้เสื้อผ้าลายเรยี กว่า เส้ือ ดอก) และสวมเสื้อแขนยาวทับเป็นเสื้อช้ันนอก เรียกว่า “เส้ือดา” (เป็นเสื้อฝ้ายหรือเสื้อสีม่อฮ่อม) จะใช้ ผ้าขาวม้าพันศีรษะ เรียกว่า “ผ้าหัว” ผู้ชาย จะแต่งกายเหมอื นชายไทยทวั่ ไป สวมกางเกงขายาวหรือเส้ือตาม สมยั นิยม

เครอื่ งดนตรี ของชนเผา่ ลวั ะ พิ คอื เครือ่ งดนตรขี องชาตพิ ันธุล์ วั ะ ชือ่ เรยี กอาจแตกตา่ งกันไปตามกลุม่ ของชาวลัวะ เช่น หากเป็นกลมุ่ ปรยั จะออกเสยี งวา่ เประห์ แตท่ ี่บ้านสะเกี้ยง หมทู่ ี่ 8 ตาบลขนุ น่าน อาเภอเฉลิมพระเกยี รติ จังหวัดนา่ น แหง่ น้ีเป็นออกเสียงว่า “พิ” เสียง พิ บ่งบอกความสุขของชาวลวั ะได้ ถา้ เราตีพิแสดงว่าเรากาลังสนกุ และมีความสขุ หาก ยอ้ นกลบั ไปในสมยั กอ่ น พิ คอื เคร่ืองดนตรที ่มี ีไว้เพ่ือผ่อนคลายความเหน่อื ยลา้ หลงั จากการทาไรท่ านา และ ดว้ ยระยะทางระหวา่ งไรน่ าและบา้ นค่อนขา้ งไกล ขน้ึ ดอยลงดอยหลายลกู การเดินไปตพี ิ ไปดว้ ยจงึ ถอื เป็นวธิ ี คลายความเหน็ดเหนื่อยและสร้างความสนุกสนานไดเ้ ป็นอย่างดี พิ ทาจากไผ่เฮียะ คนสมัยกอ่ นเขากจ็ ะหาตัดไม้ไผ่เฮยี ะมาทาเป็นปรแิ๊ ลว้ เอามา ตตี อนเดนิ กลับบา้ น เสียงมนั จะดังก้องไปท่วั ดอย

............................................................................................................................. ....................................... ที่มาของขอ้ มูล รวมพลคนฮักเจียงคา//ชนชาติพันธ์ุล๊วั ะ//ออนไลน์//เข้าถงึ ไดจ้ าก/:/http://www.hugchiangkham.com/ชน ชาตพิ นั ธ์ลุ ๊วั ะ;//วนั ท่ี 9 มกราคม 2561 SKANPTT//ชนเผ่าลัวะหรอื ละวา้ //ออนไลน/์ /เข้าถงึ ได้จาก/:/ http://lawlawa030.blogspot.com/2016/08/blog-post.html//วนั ท่ี 9 มกราคม 2561 Cholthira Satyawadhna//ชาวลวั ะ เมอื งนา่ น และปรมิ ณฑล ในบริบทพหุชาตพิ ันธ์ุล้านนา-อาเซียน// ออนไลนเ์ ขา้ ถึงได้จาก/:/http://www.academia.edu/13971282/ชาวลัวะ_เมืองน_าน_และปริมณฑล_ใน บริบทพหชุ าตพิ นั ธุ_ล_านนา-อาเซยี น//วนั ที่ 9 มกราคม 2561 อสท. ปีที่ 53 ฉบบั ที่ 11//เสน้ ทางของคนภเู ขา และเงาแห่งจารตี บ้านป่ากา...ลวั ะดอกแดง//ออนไลนเ์ ขา้ ถึงได้ จาก/:/https://travel.kapook.com/view66455.html//วนั ที่ 9 มกราคม 2561 GotoKnow//ลวั ะเมอื งนา่ น…มิตทิ างด้านสุขภาพ ตอน ๑ //ออนไลน์./:/เขา้ ถงึ ได้จาก https://www.gotoknow.org/posts/333307//วันท่ี 9 มกราคม 2561 wellcome to wellcome to gonggoicity กองก๋อยซติ ้ี//ชนเผา่ ลวั ะ (Lua) //ออนไลน.์ /:/เข้าถึงไดจ้ าก //https://sopa2006.wordpress.com/ข้อมูลชาวเขาเผ่าตา่ งๆ/ชนเผา่ ลวั ะ//วันที่ 9 มกราคม 2561 ข่าวสดรายวนั //เสยี งปรช๊ิ าวลวั ะ//ออนไลน/์ /เขา้ ถงึ ได้ที่// http://daily.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TURONWIzVXdNVEEwTVRJMU9BPT0=&sect ionid=TURNeE1RPT0=&day=TWpBeE5TMHhNaTB3TkE9PQ==//วันท่ี 10 มกราคม 2561

ใบงานท่ี 1 เรื่อง ประวตั ิความเป็นมาของชนเผา่ ลวั ะ ใหผ้ ู้เรยี นตอบคาถามต่อไปนใี้ หถ้ ูกต้อง 1. จงอธบิ ายประวัติความเป็นมาของชนเผ่าลวั ะมาพอสังเขปตามความเข้าใจของผเู้ รียน .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. จงบอกความเปน็ มาชนเผา่ ลวั ะจงั หวดั น่าน มาพอสงั เขป .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

3. ใหผ้ ู้เรียนอธบิ ายลักษณะบ้านเรือนชนเผา่ ลัวะมาพอเขา้ ใจ ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................................ .... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................ .................... .............................................................................................................. ...................................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................. .. ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... .............................................................................................................................. ...................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................. ................... ............................................................................................................... ..................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................ ....................

4. ผเู้ รียนคดิ วา่ ความเจริญร่งุ เรือ่ งดา้ นสังคมมผี ลดีหรอื หรือผลเสยี ต่อการดาเนินชวี ิตของชนเผ่าลัวะอยา่ งไรจง อธบิ ายพร้อมเหตุผลประกอบ ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................................... ..................... .............................................................................................................. ...................................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................. .. ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................ .................... .............................................................................................................. ...................................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................. .. ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... .............................................................................................................................. ...................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................. ...................

5. จงอธบิ ายการแตง่ กายของชนเผ่าลวั ะมาพอเข้าใจ .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ........................................................................................................................................ ............................ ...................................................................................................... .............................................................. ............................................................................................................................. ....................................... .......................................................................................................................................................... .......... ......................................................................................................................... ........................................... 6. จงบอกช่อื เครือ่ งดนตรี ของชนเผ่าลวั ะและประโยชนม์ าพอเขา้ ใจ ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ................................................................................................................................................ .................... .............................................................................................................. ...................................................... ............................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ....................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .......................................


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook