MAJALAH EON BIL5_2022

Majalah Pusat Pengajian Biologi UiTMCNS Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 BUAH POTONG LANDSKAP ANTARABANGSA PENGENDALIANNYA POKOK BUAH-BUAHAN MALAYSIA PINEAPPLE PEEL’S BENEFITS

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Beberapa orang pelajar Ijazah Sarjana Muda Biologi semester akhir yang membuat kajian projek tahun akhir dalam bidang ekologi sedang menuju ke tapak kajian mereka yang terletak dalam Hutan Simpan UiTM Negeri Sembilan Gambar oleh Nursyazni Abdul Rahim Pusat Pengajian Biologi, UiTM Cawangan Negeri Sembilan, Kampus Kuala Pilah 2

DARI EDITOR Mei 2022 sememangnya istimewa sekali bagi kami di Pusat Pengajian Biologi dan Majalah EON khususnya. Sambutan perayaan Hari Raya Aidilfitri pada tahun ini kelihatan begitu meriah sekali sambutannya di mana-mana. Setelah dua tahun masyarakat tidak berpeluang meraikannya bersama keluarga dan teman-teman tercinta, Mei 2022 menyaksikan pertautan kembali silaturahim yang terhalang akibat penularan virus Covid-19 pada dua tahun sebelumnya. Turut tidak dilupakan, Sambutan Hari Guru yang juga jatuh dalam bulan Mei. Bergembiralah sekalian pelajar merai dan menyampaikan aprisiasi terhadap guru masing-masing Yang banyak mencambah buah fikiran anak didiknya. Dua Nursyazni Abdul Rahim acara besar yang diraikan dalam bulan Mei 2022 ini semestinya membolehkan kembali pemberian buah tangan dihulur seikhlas hati sebagai tanda ingatan. Kelonggaran SOP setelah negara memasuki fasa endemik juga membawa hikmah yang manis dalam merakam kenangan sambutan dua hari yang istimewa ini, semanis senyuman si buah hati! Editor Utama EON KISAH DI SEBALIK GAMBAR MUKA DEPAN Menggunakan kaedah semaian melalui biji benih, buah ini di kategorikan sebagai buah tanaman nadir. Tergolong di dalam Famili Annonacea, buah nona jenis ini, juga di kenali sebagai buah rollinia sering di salah ertikan dengan buah durian belanda kerana mempunya bentuk yang lebih kurang sama. Buah ini mempunyai permukaan seperti duri dan akan mengalami perubahan warna kulit daripada hijau gelap kepada kuning-hijau apabila telah matang. Gambar oleh Lili Syahani Rusli Pusat Pengajian Biologi, UiTM Cawangan Negeri Sembilan, Kampus Kuala Pilah, Pekan Parit Tinggi, 72000 Kuala Pilah, Negeri Sembilan 3

MENARIK EDISI INIEON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 TAJUK Muka surat EON INSPIRASI – EDISI DR NOORLIS AHMAD 6 DURIAN BELANDA: KHASIAT DAN FAEDAH KESIHATAN 12 KEISTIMEWAAN BUAH YANG DISEBUT DALAM AL-QURAN 17 EMAS BERWARNA COKLAT 21 PENGENDALIAN SNEK SIHAT BUAH POTONG: PEMELIHARAAN 25 NUTRISI MELALUI TEKNIK PEMPROSESAN BERKESAN LANDSKAP POKOK BUAH-BUAHAN DI HALAMAN RUMAH BUDAYA 28 MASYARAKAT MALAYSIA BIOLOGI MOLEKUL PENENTUAN HUBUNGAN EVOLUSI PAKU PAKIS 30 PERTALIAN SENI DAN ALAM SEKITAR 33 35 PENTERNAKAN IKAN KOLAM: BAGUS ATAU TIDAK? 37 “MAMA, MATA ADIK PEDIH….” 41 KEPELBAGAIAN SEMUT DAN FAKTOR YANG MEMPENGARUHINYA 44 INSPIRASI ALAM SEMULAJADI DI DALAM SENI FOTOGRAFI 46 KNOWLEDGE, ATTITUDES AND PRATICES (KAP) SURVEY MODEL FOR SOLID WASTE MANAGEMENT IN PUBLIC PARK PENAUNG PENASIHAT PENGERUSI PROF DR YAMIN YASIN DR NOORLIS AHMAD DR IDA MURYANY MD YASIN SIDANG REDAKSI EDITOR UTAMA & EDITOR JAWATANKUASA JAWATANKUASA PEREKALETAK PENERBITAN DOKUMENTASI DR NOR’AISHAH ABU SHAH NURSYAZNI ABDUL RAHIM DR NURHAMIMAH ZAINAL ABIDIN AHMAD ZAIMI MOHD ZAWAWI MOHD ZAINI NAWAHWI MOHD SYAHRIL MOHD ZAN SUMBER GAMBAR DR MUADZ AHMAD MAZIAN JAWATANKUASA JAWATANKU4ASA REKALETAK SARAH SHAZWANI ZAKARIA PUBLISITI DAN EDARAN KEWANGAN Canva.com & Freepik.com DR AMIRUL ADLI ABD AZIZ NURULHUDA ISMAIL

MENARIK EDISI INIEON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 TAJUK Muka surat THE BENEFITS OF GUM ACACIA 50 PINEAPPLE PEEL: ITS MILLION BENEFITS 52 55 MISI TOPI BULAT – NUR AZIMAH OSMAN 58 TINTA ALUMNI - MUHAMMAD MUAZ BIN MAHMUD 62 PERANAN DAN HALA TUJU INSTITUSI ZAKAT DAN SEDEKAH DI UiTM 65 KARYA KREATIF – RODA-RODA KEHIDUPAN 68 71 PERSPEKTIF - CABARAN PROFESION KEGURUAN 72 BERSAMA PENULIS JEMPUTAN - MENGAPA PERLU ADA BACK UP 74 APABILA MENULIS? 76 WADAH SIG BioMECs - 1ST INTERNATIONAL BioMECs SYMPOSIUM 79 (1ST IBS) 73 WADAH SIG ECONATREA - FAEDAH AMALAN KITAR SEMULA 86 AKTIVITI PUSAT PENGAJIAN BIOLOGI SUDUT PENGHARGAAN PUSAT PENGAJIAN BIOLOGI HASIL KERJA PELAJAR SEKILAS JAMUAN AIDILFITRI PUSAT PENGAJIAN BIOLOGI 2022 Berminat untuk hantar hasil penulisan anda? Emelkan pada kami dalam bentuk word (arial, 11) berserta pengakuan karya asli di [email protected] Penulisan yang terpilih untuk diterbitkan boleh dimasukkan ke dalam Prisma (UiTM) bawah kategori Other Publication, National Level dan sijil penghargaan (semua) kecuali bahagian Hasil Kerja Pelajar.

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 EON Inspirasi “TUNGGAK EVOLUSI PENDIDIKAN UiTMCNS” Oleh DR MUHAMMAD AIDIL IBRAHIM Pusat Pengajian Biologi, UiTM Cawangan Negeri Sembilan, Kampus Kuala Pilah, Pekan Parit Tinggi, 72000 Kuala Pilah, Negeri Sembilan [email protected] Editor: Nursyazni Abdul Rahim Tanggal 18 Mac 2020, merupakan tarikh keramat Potret Dr Noorlis Ahmad. Sumber: yang akan tersemat di dalam ingatan semua rakyat Malaysia. Tarikh ini merupakan hari pertama Malaysia https://nsembilan.uitm.edu.my/ menguatkuasakan pelaksanaan kawalan pergerakan (PKP1.0) disebabkan penularan wabak COVID-19. Universiti Teknologi MARA, Disebabkan ini, institusi-institusi pendidikan Malaysia telah Cawangan Negeri Sembilan terpaksa untuk keluar dari zon selesa di mana sesi (UiTMCNS) tidak terkecuali turut pengajaran dan pembelajaran (P&P) secara bersemuka di merasakan tamparan evolusi P&P dalam bilik-bilik kuliah dan kelas tidak lagi dapat ini. Salah seorang individu yang dijalankan. telah memainkan peranan yang amat penting bagi memurnikan dan Semenjak PKP dilaksanakan, aktiviti P&P telah mengalami memudahkan gerak atur kerja evolusi yang ekstrim iaitu segala aktiviti dijalankan secara terutama dalam unit Hal Ehwal atas talian. Perkara ini merupakan suatu yang amat Akademik (HEA) ialah seorang insan mencabar bukan sahaja untuk para pendidik, juga untuk yang bernama Dr. Noorlis Ahmad. para pelajar di setiap peringkat pendidikan. Ini kerana kaedah atas talian ini belum pernah digunapakai secara 6 menyeluruh di dalam setiap sistem dan ini merupakan peluang keemasan untuk menambahbaik sistem pendidikan Malaysia sejajar dengan arus permodenan dunia.

Mari berkenalan dengan Dr. Noorlis Ahmad! EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Dr. Noorlis Ahmad telah dilahirkan pada tanggal 23 Gambar kenangan bersama kesemua ahli September 1977 di Hospital Besar Pulau Pinang. keluarga di Majlis Konvokesyen Ijazah Beliau merupakan anak sulung daripada dua adik- Kedoktoran Dr Noorlis di UPM. beradik dan telah dibesarkan di Pulau Pinang. Setelah beliau mendirikan rumah tangga, beliau, suami, dan dua orang anak kesayangan kini menetap di Desa Pinggiran Putra, Kajang, Selangor. Salasilah pendidikan tinggi beliau bermula di pusat Matrikulasi dalam bidang Sains Hayat dengan pengkhususan dalam bidang Biologi di Universiti Putra Malaysia (UPM). Beliau seterusnya berjaya menaik taraf pendidikan ke peringkat ijazah sarjana muda di dalam bidang bioteknologi di Fakulti Sains Bioteknologi dan Sains Makanan juga di UPM. Penasihat Akademik beliau ketika itu merupakan seorang pensyarah yang amat serasi dengan jiwa beliau sehingga di anggap sebagai bapa angkat kerana sifat peribadi Profesor Dr. Son Radu ini yang amat disenangi. Beliau juga telah ditawarkan oleh Prof. Son untuk melanjutkan pelajaran ke peringkat ijazah sarjana dibawah penyeliaan beliau dalam bidang Biologi Molekul. Bersama suami, Nordin Noor (58 tahun) dan Sementara menyelesaikan tesis beliau, beliau anak-anak, Muhammad Iman Naim Nordin sempat mengambil peluang untuk bekerja di Kolej Lagenda, Langkawi, di mana beliau mula untuk (14 tahun) dan Muhammad Ikmal Naim berjinak dalam bidang pengajaran. Setelah berjaya Nordin (11 tahun) menggenggam ijazah sarjana, beliau telah berjaya menjawat jawatan sebagai seorang pensyarah muda di UiTM Kampus Jengka, Pahang pada tanggal 15 Januari 2003. Pada tahun 2008, beliau telah melanjutkan pelajaran ke peringkat ijazah kedoktoran (PhD) dibawah seliaan Prof. Son dibawah tajaan Skim Latihan Akademik Bumiputera (SLAB) dan Skim Latihan Akademik IPTA (SLAI). Setelah berjaya menghabiskan pengajian kedoktoran beliau, pada tahun 2013, beliau telah ditempatkan di UiTM Kampus Kuala Pilah sehinggalah kini. 7

Tanggungjawab-tanggungjawab yang EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Diamanahkan Pelantikan Dr. Noorlis sebagai TRek PJIMA Sejak beliau ditempatkan di UiTM Kampus Kuala Pilah, beliau telah diberi kepercayaan untuk Ketika penyerahan tugas TRek PJIMA memegang beberapa tanggungjawab penting daripada Dr. Noorlis Ahmad kepada Dr. disebabkan kompetensi yang beliau tonjolkan. Jawatan yang pernah disandang beliau ialah Siti Sara Ibrahim sebagai Koordinator Biologi dan Koordinator Pascasiswazah UiTMCNS selama hampir tiga Di awal pelantikan tahun. Setelah itu, beliau juga telah diberi peluang beliau sebagai dan dipercayai untuk mengendalikan unit audit sebagai Ketua Sistem Audit UiTMCNS. Dalam Timbalan Rektor Hal jawatan ini lah beliau berpeluang untuk bekerja Ehwal Akademik, rapat dengan timbalan-timbalan rektor UiTMCNS dan dapat sedikit sebanyak belajar mengenai UiTMCNS (TRek HEA), jawatan-jawatan yang amat penting ini. Dengan Dr. Noorlis mendapat potensi dan sifat peribadi yang disenangi ahli sokongan yang amat pengurusan tertinggi UiTMCNS, beliau telah diyakini untuk memegang jawatan yang lebih tinggi baik dari kesemua iaitu sebagai Timbalan Rektor bagi unit Penolong Pendaftar Penyelidikan, Jaringan Industri, Masyarakat dan (AR) HEA dan juga Alumni, UiTMCNS (TRek PJIMA). para Ketua Pusat Unit PJIMA adalah bersifat lebih menyeluruh dan Pengajian (KPP) merangkumi pelbagai bidang akademik mahupun bukan akademik. Semasa beliau memegang 8 jawatan sebagai TRek PJIMA, pelbagai pembangunan dan pemantapan sistem pengurusan telah berjaya beliau dan unit beliau usahakan. Apa yang beliau telah lakukan pada awal penjawatan beliau ialah, berbincang dan bekerja secara rapat bersama kesemua koordinator-koordinator di bawah unit PJIMA dalam penstrukturan semula dan penyelarasan sistem kerja unit mereka Semua bertujuan supaya gerak kerja menjadi lebih efisien dan mudah untuk dikelola. Walaupun hanya setahun memegang jawatan, penyusunan semula sistem-sistem ini dilihat telah memberikan impak yang amat baik. Inisiatif dalam mengaktifkan kumpulan-kumpulan “Special Interest Group” juga telah dimulakan semasa dibawah pengurusan beliau. Kesemua penstrukturan semula unit PJIMA kini diterima baik dan telah terus dimantapkan lagi oleh TRek PJIMA yang baharu menggantikan beliau iaitu Dr. Siti Sara Ibrahim. Disebabkan sifat peribadi Dr. Noorlis yang amat disenangi oleh semua pihak, di samping mempunyai etika kerja yang mantap, beliau telah dirasakan amat sesuai untuk mengendalikan unit HEA kerana unit ini adalah lebih berkaitrapat dengan perhubungan antara insan seperti staf-staf akademik dan juga para pelajar.

Semua aspek itu membantu EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 dalam memudahkan beliau membiasakan diri dengan Pelantikan Dr. Noorlis sebagai TRek HEA jawatan yang baharu ini. Juga tidak dilupakan bimbingan dan sokongan yang jitu dari mantan TRek HEA iaitu Profesor Madya Dr. Abdul Halim Ramli. Evolusi Aktiviti Pengajaran dan Pembelajan – COVID-19 Di dalam saat getir akibat COVID-19, antara Kebanyakkan pelajar mengalami masalah liputan tanggungjawab awal beliau adalah untuk internet yang lemah sehingga tidak dapat menyahut baik strategi yang dicadangkan oleh menggunakan aplikasi-aplikasi pembelajaran. Bagi Majlis Eksekutif Universiti (MEU) UiTM dan menyelesaikan masalah seperti ini, Dr. Noorlis mengadaptasikan mengikut kapasiti dan bersama AR HEA yang lain akan kerap kali kemampuan UiTMCNS dengan mengambil kira berjumpa di UiTM Kampus Seremban bagi ketiga-tiga kampus iaitu Kampus Kuala Pilah, membincangkan masalah-masalah yang dihadapi Kampus Seremban, dan Kampus Rembau. oleh para pelajar sempanjang ODL dilaksanakan. Kata sepakat dalam memikirkan solusi kepada Akibat kesukaran yang dialami pelbagai pihak masalah tersebut akan seterusnya dibentangkan dalam menyesuaikan diri dengan P&P secara atas oleh Dr. Noorlis kepada rektor UiTMCNS, Profesor talian, pasukan Dr. Noorlis di unit HEA bersama- Dr. Yamin Yasin bagi mendapatkan persetujuan. sama berganding bahu dalam melaksanakan Kemudiannya, selepas dipersetujui ahli mesyuarat, program-program “e-Pembelajaran” di mana Dr. Noorlis bersama jawatankuasa HEA yang lain pelbagai progam webinar telah dianjurkan bagi akan terus menjalankan operasi-operasi untuk memberi pendedahan kepada para pensyarah dan menyelesaikan masalah tersebut. Begitulah operasi juga para pelajar dalam menggunakan aplikasi- yang dijalankan di unit HEA. aplikasi bagi melancarkan proses P&P. Dr. Noorlis juga ada berkongsi pengalaman Dr. Noorlis ada mengatakan bahawa tiada mendapat tahu bahawa ada pelajar di Terengganu masalah yang diajukan dari pihak pensyarah sedang mengalami masalah liputan internet di mana dalam mengadaptasi praktis P&P masing-masing dia tidak dapat memuat turun nota pelajaran. Bagi ke sistem “Open Distance Learning” (ODL) kerana menyelesaikan masalah ini, unit HEA telah kebanyakkan pensyarah di UiTMCNS adalah dari mengambil inisiatif untuk mencetak kesemua nota kalangan pensyarah muda, manakala para bagi kod kursus tersebut dan Dr. Noorlis sendiri pensyarah yang lebih berumur pula amat efisien telah menghantar dokumen tersebut ke pejabat pos dalam mencari jalan untuk melakukan ODL. untuk dihantar ke rumah pelajar yang terkesan. Kebanyakkan masalah dalam menyesuaikan diri Begitu komited pasukan Dr. Noorlis dalam dalam sistem ODL ini ialah dari kalangan pelajar memastikan para pelajar dapat menjalankan sesi yang mempunyai kekangan masing-masing. ODL dengan lancar dan tiada seorang pun yang Antara masalah yang kerap kali perlu dikendalikan ketinggalan dalam pelajaran. ialah di mana segelintir pelajar telah menghilangkan diri dari kelas atas talian masing- Cabaran yang telah dihadapi pihak HEA disebabkan masing semasa semester sedang berjalan. Pasukan Dr. Noorlis akan menghubungi ahli pelaksanaan PKP tidak terhenti di situ. Setelah PKP keluarga pelajar bagi menanyakan masalah yang dihadapi oleh pelajar sehingga tidak melakukan dilonggarkan, para pelajar sudah mula dibenarkan tugas-tugasan bagi melayakkan mereka untuk lulus satu-satu mata pelajaran. untuk kembali ke kampus. Di sini, unit HEA lah yang bertanggungjawab untuk menyusun bilangan- bilangan pelajar yang akan dibenarkan masuk ke kampus mengikut fasa bagi mengelakkan penularan COVID-19 di dalam kampus. 9

Para pelajar tahun akhir yang EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 sedang menjalani latihan industri Sesi Townhall yang kerap kali diadakan bersama para pensyarah juga mengalami kesukaran kerana tidak dibenarkan untuk hadir ke tempat latihan akibat PKP. Jadi pelbagai urusan dalam penyusunan semula metod latihan industri ini telah dibuat dengan berbincang dengan pihak industri bagi membuat penstrukturan semula dalam memberi tugasan dan latihan buat para pelajar. Dalam segala masalah yang telah dihadapi oleh semua pihak dalam pelaksanaan ODL, melalui soal selidik yang telah dibuat, kini didapati bahawa semua pihak sudah mula berjaya menyesuaikan diri dengan sistem P&P yang baharu ini. Masalah yang dihadapi para pelajar sebelum ini pun sudah berkurangan oleh kerana berjaya untuk ditempatkan di dalam kampus yang mempunyai liputan internet yang lebih stabil. Apabila ditanya mengenai perspektif Dr. Noorlis atas sistem P&P yang akan dijalankan pada semester-semester akan datang memandangkan Malaysia sudah beralih ke fasa endemik, Dr. Noorlis secara terang menarik nafas lega. Pihak HEA akan Para pelajar Ijazah Sarjana Muda Biologi meluahkan penghargaan mencadangkan untuk kepada Dr Noorlis selepas selesai menghabiskan sesi P&P secara melakukan P&P secara atas talian dan juga atas talian bagi kod Biorisk Management (BMS533) secara bersemuka di 10 dalam bilik kuliah. Dengan ini, para pelajar akan berpeluang merasakan pengalaman belajar di dalam bilik kuliah seperti dahulu kala!

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Pesanan Dr. Noorlis Nasihat Dr Noorlis ikhlas buat para pensyarah: Sambil tersenyum manis, Dr. Noorlis mengatakan, beliau adalah seorang yang tidak • Sentiasa berfikiran positif suka berada dalam keadaan tertekan dan juga tidak suka menunjukkan stres diri kepada orang • Jangan merendahkan di sekelilingnya. Jikalau seseorang berputus asa beliau akan mengatakan, “kalau kamu tidak kebolehan diri sendiri boleh lakukannya, mari sini saya cuba usahakan,” dengan erti kata lain, tidak perlu • Apabila diberi cabaran, stres, hanya perlu cuba sehabis baik untuk terus cuba untuk berikan selesaikan tanggungjawab. Beliau juga yang terbaik berkongsi bahawa beliau menggunakan tempoh dua jam di dalam kereta setiap hari ke tempat • Jangan pandang enteng kerja untuk berfikir mencari jalan penyelesaian pada amanah yang orang bagi setiap masalah yang perlu diselesaikan. berikan kepada kita kerana Beliau juga selalu memegang kata-kata arwah ia bermaksud orang bapanya, “kalau orang bagi (tanggungjawab) kat percaya pada kemampuan hang, maksudnya hang boleh buat, hang kena kita. tahu dan hang kena boleh buat.” Kata-kata arwah bapanya menjadi pembakar semangat bagi terus melakukan yang terbaik apabila diamanahkan dengan jawatan. Nasihat yang paling ditekankan dan yang boleh menjadi pegangan semua ialah, “Be nice to people, sebab ingatlah jawatan ini adalah rotation, semua orang akan berpeluang untuk berada di hot seat ini,” kata Dr. Noorlis sambil tersenyum penuh makna. Penulis merakan kenangan bersama ketika sesi temu ramah bersama Dr. Noorlis 11

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia Ia juga ditanam di bahagian Asia Tenggara DURIAN BELANDA: seperti di Malaysia dan Indonesia. Ia banyak KHASIAT DAN FAEDAH terdapat di Pulau Mauritius. Pembekal utama buah Durian Belanda ialah Mexico diikuti oleh KESIHATAN Peru, Brazil, Ecuador, Guatemala, dan Haiti. Di Malaysia, penanaman pokok Durian Belanda Oleh yang utama adalah di Perlis, Pahang Johor Perak dan Sabah. MOHD ZAINI NAWAHWI Pusat Pengajian Biologi, UiTM Durian Belanda bertolak ansur dengan tanah Cawangan Negeri Sembilan, yang buruk dan lebih suka kepada kawasan tanah rendah antara ketinggian 0 hingga 1,200 Kampus Kuala Pilah, meter (3,900 kaki). Ia tidak tahan beku. Asal Pekan Parit Tinggi, 72000 Kuala Pilah, yang tepat tidak diketahui; ia berasal dari kawasan tropika di Amerika dan disebarkan Negeri Sembilan secara meluas. Ia adalah spesies yang diperkenalkan di semua benua sederhana, [email protected] terutamanya di kawasan subtropika. Tumbuhan ini ditanam dengan panjang 20–30 Editor: Dr Nurhamimah Zainal Abidin cm (7.9–11.8 in) buah hijau berduri, yang boleh mempunyai jisim sehingga 6.8 kg (15 lb),] Durian Belanda adalah buah yang menjadikannya Durian Belanda kedua terbesar selepas Anonidium mannii (junglesop). mempunyai banyak nama. Nama saintifiknya ialah Annona muricata, tetapi ia juga Durian Belanda disesuaikan dengan kawasan menggunakan nama seperti guanabana, paw- kelembapan tinggi dan musim sejuk yang agak paw, Durian Belanda, dan graviola.Durian panas; suhu di bawah 5 °C (41 °F) akan Belanda (juga dipanggil graviola, guyabano, dan menyebabkan kerosakan pada daun dan di Amerika Hispanik, guanábana) ialah buah dahan kecil, dan suhu di bawah 3 °C (37 °F) Annona muricata, pokok berdaun lebar, berbunga boleh membawa maut. Buah menjadi kering dan hijau. dan tidak lagi bagus untuk pekat. Dengan aroma yang serupa dengan nanas, rasa buah PENANAMAN DURIAN BELANDA telah digambarkan sebagai gabungan strawberi dan epal dengan nota perisa sitrus Asal yang tepat tidak diketahui; ia berasal dari masam, berbeza dengan tekstur berkrim tebal kawasan tropika di Amerika dan Caribbean dan yang mengingatkan pada pisang. disebarkan secara meluas. Ia adalah dalam genus yang sama, Annona, sebagai cherimoya Durian Belanda adalah ahli keluarga dan dalam keluarga Annonaceae. Berasal dari Annonaceae, juga dikenali sebagai keluarga kawasan panas dan tropika di Amerika, walau epal kastard. Buah-buahan yang tumbuh di bagaimanapun, ini kebanyakannya adalah atas pokok, adalah besar dan berbentuk bujur. penanaman taman untuk kegunaan tempatan. Bahagian luar hijau, yang mempunyai duri di atasnya, meliputi daging berserabut putih. 12

Buahnya membesar sehingga 8 inci dan boleh EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 menimbang sehingga 10 paun. Rasa Durian Belanda boleh digambarkan sebagai KARBOHIDRAT persilangan antara mangga dan nanas. Rasa buah Durian Belanda adalah gabungan Durian Belanda mengandungi hampir 38 gram strawberi dan nanas yang lazat dan paling karbohidrat setiap cawan. Karbohidrat dalam Durian biasa dimakan dengan memotong dua buah Belanda berasal daripada gula semulajadi, dan ia dan mencedok isinya. Pulpa lembut dan daging mengandungi lebih daripada 7 gram serat setiap buah boleh digunakan dalam minuman, hidangan (kira-kira satu perempat daripada pencuci mulut, smoothie dan juga gula-gula. pengambilan harian anda yang disyorkan). Indeks glisemik Durian Belanda adalah rendah 2. Gambar 1. Morfologi dan struktur buah Durian Belanda (Sumber: PEMINAT DURIAN BELANDA! AWAS! Baca dulu sebelum anda makannya hari ini!, 2020) FAKTA KHASIAT DURIAN BELANDA Sebenarnya keseluruhan pokok termasuk daun, kulit kayu dan juga akarnya telah digunakan untuk mengubati beberapa penyakit. Bersama-sama dengan rasa yang sedap menjadikan buah ini sebagai buah yang popular, kandungan vitamin dan nutrien yang kaya pada buah tersebut menjadikannya benar-benar bermanfaat untuk kesihatan anda. Satu cawan pulpa Durian Belanda (225g) membekalkan 148 kalori, 2.3g protein, 37.8g karbohidrat dan 0.7g lemak. Durian Belanda adalah sumber vitamin C, serat, dan kalium yang sangat baik. Maklumat pemakanan berikut disediakan oleh USDA. ● Kalori: 148 ● Gula: 30.5g ● Lemak: 0.7g ● Protein: 2.3g ● Natrium: 31.5mg ● Vitamin C: 46.4mg Gambar 2. Petikan artikel mengenai khasiat Durian Belanda dalam akhbar ● Karbohidrat: 37.8g ● Kalium: 626mg Berita Harian. (Sumber: Khasiat Durian Belanda, Berita harian , NSTP , 2014) ● Fiber: 7.4g 13

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 LEMAK Buah ini sangat rendah lemak, memberikan kurang daripada satu gram setiap hidangan. PROTEIN Gambar 3. Kandungan Nutrisi buah Durian Belanda Durian Belanda seperti (Sumber: Fakta Nutirisi Durian Belanda dan Faedah kebanyakan buah-buahan, Kesihatan, 2021) bukanlah sumber protein yang baik. Satu hidangan FAEDAH KESIHATAN mengandungi hanya 2.3 gram protein. Oleh itu, anda perlu Durian Belanda dipromosikan secara meluas (kadangkala sebagai memasukkan sumber protein \"graviola\") sebagai rawatan kanser alternatif, tetapi tiada bukti lain, seperti salmon, daging perubatan yang boleh dipercayai ia berkesan untuk merawat kanser tanpa lemak dan kekacang, atau sebarang penyakit. Durian Belanda mempunyai banyak ke dalam diet anda untuk kegunaan dalam perubatan tradisional, dan ia telah digunakan untuk memenuhi keperluan harian merawat pelbagai keadaan kesihatan dan penyakit. Dengan profil anda. nutrien yang kuat, ia menyediakan pelbagai manfaat kesihatan. Durian Belanda kaya dengan vitamin C, antioksidan yang dikenali untuk VITAMIN DAN MINERAL meningkatkan kesihatan imun. Durian Belanda datang padat Vitamin menguatkan sistem imun anda, meningkatkan keupayaannya dengan mikronutrien. Satu untuk mempertahankan diri daripada patogen. Ia juga menggalakkan cawan membekalkan 46.4 mg pemusnahan radikal bebas, yang boleh membantu melindungi kulit vitamin C. USDA dan sel anda daripada kerosakan oksidatif alam sekitar. Durian mengesyorkan pengambilan Belanda (buah dan daun) mengandungi banyak antioksidan lain, 90 mg sehari untuk termasuk fitosterol, tanin, dan flavonoid. Antioksidan memainkan menyokong sistem imun peranan dalam kesihatan anda secara keseluruhan dan boleh anda. Durian Belanda juga membantu melindungi daripada pelbagai keadaan kesihatan. Terdapat menyediakan 626 mg kalium beberapa lagi khasiat kesihatan buah ini seperti yang diterangkan untuk pengawalan tekanan seperti di Gambar 4. darah dan pemulihan senaman yang cepat. PENGHADAMAN YANG SIHAT “Satu buah Satu buah Durian Belanda keseluruhan mengandungi kira-kira 83% Durian Belanda daripada elaun serat harian anda yang disyorkan, yang merupakan keseluruhan mengandungi nutrien penting untuk kesihatan pencernaan anda. Serat membantu 215% daripada elaun harian menggalakkan keteraturan dan mencegah masalah pencernaan vitamin C yang disyorkan.” 14 seperti sembelit.

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 ANTIOKSIDAN Antioksidan ialah sebatian yang membantu meneutralkan sebatian berbahaya yang dipanggil radikal bebas, yang boleh menyebabkan kerosakan pada sel. Kajian menunjukkan bahawa Durian Belanda mengandungi antioksidan yang tinggi, yang boleh membantu mencegah kerosakan sel dan boleh mengurangkan risiko penyakit kronik. MEMBANTU MEMBUNUH SEL KANSER Gambar 4. Khasiat Durian Belanda (Sumber: Penyelidikan meluas telah dilakukan ke atas Facebook Jus Durian Belanda Untuk Seisi Keluarga) sebatian organik unik Durian Belanda dan ia telah dikaji secara meluas sebagai cara alternatif untuk mengurangkan risiko kanser. Ia didapati menghentikan pertumbuhan dan pembentukan sel kanser apabila kajian melihat kesan ekstrak Durian Belanda pada sel leukemia. Dalam sel kanser payudara ia dapat mengurangkan saiz tumor, membunuh sel kanser dan meningkatkan aktiviti sistem imun. KESAN ANTI-KARSINOGEN YANG MEMBANTU MELAWAN BAKTERIA BERPOTENSI Durian Belanda mampu membunuh pelbagai jenis bakteria dengan berkesan, termasuk Walaupun kebanyakan penyelidikan terhad kepada strain yang menyebabkan gingivitis, kajian tabung uji, Durian Belanda mungkin kerosakan gigi dan jangkitan yis. Durian bermanfaat dalam membantu melawan dan Belanda mungkin memberikan kesan mencegah kanser. Satu kajian mendapati bahawa antibakteria. Satu kajian mendapati bahawa ekstrak Durian Belanda boleh mengurangkan saiz ekstrak mungkin boleh membunuh pelbagai tumor kanser payudara dan membunuh sel-sel jenis bakteria, termasuk strain yang kanser. Kajian kedua mendapati bahawa ekstrak menyebabkan penyakit gusi dan rongga. Satu boleh menghentikan pembentukan sel leukemia. lagi kajian mendapati bahawa ekstrak Durian Belanda boleh membantu melawan kolera MELAWAN KERADANGAN dan bakteria Staphylococcus. Walaupun ini adalah kajian tabung uji, hasilnya Antioksidan melawan radikal bebas, menjanjikan, dan penyelidikan lanjut diperlukan. mengurangkan kerosakan pada sel anda yang 15 disebabkan oleh tekanan oksidatif. Salah satu kesan sampingan tekanan oksidatif ialah keradangan. Oleh itu, antioksidan dalam Durian Belanda boleh membantu mengurangkan keradangan dalam badan.

MENINGKATKAN IMUNITI EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Melindungi sistem imun adalah salah satu MENSTABILKAN TEKANAN DARAH komponen terpenting dalam diet yang sihat dan rejim kecergasan. Menambahkan sedikit buah Tekanan darah tinggi boleh menyebabkan Durian Belanda pada diet anda, sama ada masalah serius seperti penyakit jantung dan melalui minuman yang menyegarkan atau serangan jantung. Faktor penyumbang kepada pencuci mulut, boleh memberi kesan positif tekanan darah tinggi ialah pengambilan natrium. kepada kesihatan anda secara keseluruhan. Ia Kalium membantu badan anda menyingkirkan kaya dengan Vitamin C yang merangsang natrium dan meredakan ketegangan pada pengeluaran sel darah putih. dinding saluran darah anda, yang kedua-duanya boleh membantu menurunkan tekanan darah MENINGKATKAN KESIHATAN anda. Sebiji buah Durian Belanda menawarkan GASTROUSTIN kira-kira satu pertiga hingga separuh daripada elaun harian kalium yang disyorkan. Jus buah Durian Belanda boleh menjadi diuretik yang sangat berkesan kerana ia boleh Gambar 5. Jus buah membersihkan saluran gastrousus dan durian belanda yang membuang toksin dan garam berlebihan dari enak. badan. Komponen anti-radangnya boleh Sumber: mengurangkan parasit dalam usus dan https://annona.com.my/ mengurangkan dan kesakitan atau kerengsaan pada perut dan kolon. KESIMPULAN MEMBANTU MENSTABILKAN PARAS GULA Sebagi kesimpulan, Durian Belanda DALAM DARAH mengandungi sumber karbohidrat yang kaya dengan serat dan menawarkan banyak vitamin C Walaupun lebih banyak kajian mengenai dan kalium. Seperti kebanyakan buah-buahan, ia manusia diperlukan, penemuan menunjukkan rendah lemak, kalori dan protein. Walaupun bahawa Durian Belanda boleh menjadi lebih Durian Belanda boleh menawarkan pelbagai bermanfaat bagi mereka yang menghidap khasiat dan manfaat kesihatan yang ketara, ia diabetes apabila dipasangkan dengan diet sihat mempunyai beberapa kelemahan yang dan gaya hidup aktif. berpotensi. Kajian telah menunjukkan bahawa buah dan teh yang diperbuat daripada daun SIFAT ANAGLESIK boleh menyebabkan gejala yang serupa dengan penyakit Parkinson. Dari segi melegakan kesakitan, Durian Belanda telah digunakan secara topikal pada luka dan Kajian juga menunjukkan bahawa ia mungkin kecederaan selama beberapa generasi tetapi juga berfungsi secara dalaman untuk melegakan berinteraksi dengan ubat tekanan darah tinggi kesakitan dan mempercepatkan penyembuhan. Aspek sedatif dan anti-radang buah tropika yang atau ubat untuk diabetes. Sebatian dalam buah mengagumkan ini menjadikannya penyelesaian yang ideal untuk semua jenis sakit badan. boleh menguatkan kesan ubat tersebut, menyebabkan penurunan berbahaya dalam tekanan darah atau paras gula darah anda. Anda juga harus mengelak daripada makan biji Durian Belanda. Mereka mempunyai sebatian toksik dan boleh menyebabkan kesan sampingan yang berbahaya. Pastikan untuk mengeluarkannya sebelum makan isi buah. 16

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia Terdapat 15 jenis anggur yang tumbuh di KEISTIMEWAAN seluruh dunia. Antaranya adalah Concord, BUAH YANG Champagne, Moon balls, Pinot Noir, Kyoho, Valliant, Cotton Candy, Moon Drops, Glenora, DISEBUT DALAM Riesling, Sweet Jubilee, Gewurztraminer, Fry AL-QURAN Muscadine, Crimson Seedless dan Sultana. Hasil kajian saintifik terhadap anggur Oleh menunjukkan terdapat penemuan kandungan biokimia seperti sulfit, tannin, fenol, polifenol, DR RASHIDAH BINTI IBERAHIM keratinoid dan resveratrol. Selain daripada mengandungi serat yang tinggi, anggur juga Pusat Pengajian Biologi, UiTM kaya dengan kalium, vitamin K, iron dan Cawangan Negeri Sembilan, vitamin B. Kampus Kuala Pilah, “Anggur dipercayai mampu Pekan Parit Tinggi, 72000 Kuala Pilah, melambatkan proses pertumbuhan tumor Negeri Sembilan termasuk kanser kulit dan [email protected] leukemia.” Editor: Dr Nor’aishah Abu Shah Anggur juga berkesan dalam mengurangkan risiko penyakit kardiovaskular, mengurangkan Buah merupakan hasil tumbuhan yang boleh masalah tekanan darah tinggi, mengurangkan risiko sembelit, mengurangkan simptom dijadikan sumber makanan. Terdapat buah yang alahan, mengurangkan risiko diabetes jenis 2, memberikan rasa yang sedap namun memberikan melindungi sistem saraf, mengekalkan kesan negatif terhadap kesihatan si pemakan, dan kesihatan mata, merawat penyakit Alzheimer sebaliknya. Beberapa jenis buah telah disebut di dan Osteoarthritis, meningkatkan sistem imun dalam Al- Quran, yang memberikan manfaat dan merawat jerawat. Namun, masih banyak terhadap kesihatan manusia sejak zaman dahulu. kajian yang perlu dijalankan bagi membuktikan Beberapa kajian saintifik telah dijalankan terhadap kelebihan buah anggur. buah-buahan tersebut dan kebanyakan hasil penyelidikan menyokong pandangan tersebut. 1. Buah Anggur Gambar 1. Anggur pelbagai warna, rupa dan rasa Sumber: https://food.ndtv.com/food-drinks/ Buah anggur adalah tanaman yang wujud sejak zaman Nabi Nuh a.s lagi. Sebanyak 8 kali buah ini 17 disebut di dalam Al-Quran melalui surah An-Nahl dan dalam Ayat 11 menyatakan bahawa buah anggur ini mampu memberikan kesan baik kepada manusia sejak kecil sehingga tua.

2. Buah Tin EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Siapa sangka terdapat pelbagai jenis buah tin Pokok buah zaitun terkenal dengan yang terkenal dan sedap di seluruh dunia. kemampuannya untuk hidup lebih dari 1000 tahun. Antaranya adalah Adriatic, Black Mission, Terdapat 25 jenis buah zaitun yang tumbuh di Brown Turkey, Calimyrna, Kadota, Alma, Purple serata dunia iaitu Amfissa, Arbequina Olives, Bari Jordan, Green Jordan, Blue Giant, Khrutmani Zaitoon, Barnrea, Bosana, Cornicabra, Dormant, Palestine, Celeste dan Chicago Hardy. Buah tin Empeltre, Frontioio, Gemlik, Hojiblanca, atau juga dikenali sebagai buah syurga ini Hondroelia Halkidkis, Izmir Sofralik, Kalamata, dipercayai dapat membantu meningkatkan Koroneiki, Lucques, Maalot, Manzonilla, Memeli, kesuburan dan keghairahan seksual terutama Mission, Nabali, Patrinia, Picholine, Picual dan bagi kaum suami kesan dari kandungan Souri. Selain bagi tujuan kesihatan, minyak dari vitamin, mineral dan antioksidannya. Selain itu, buah zaitun juga digunakan untuk kecantikan diri ia juga membantu meningkatkan kadar insulin dan bahan pelengkap rasa dalam masakan. Kayu dalam merawat masalah diabetes, merawat dari pokok zaitun ini dahulunya menjadi bahan anemia, mengurangkan berat badan ke tahap untuk membuat perahu Nabi Nuh, namun kini normal serta merawat luka dan masalah kulit seringkali digunakan untuk membuat perabot dan seperti psoriasis, vitiligo dan eksim. tasbih kerana ia berminyak dan wangi secara Pengambilan buah tin juga membantu natural. memperbaiki sistem pencernaan, menguatkan tulang, menghalang pertumbuhan tumor, 'Makanlah minyak zaitun dan merawat penyakit jantung coroner, lumurlah minyaknya, kerana ia mengurangkan kolesterol dalam darah serta berasal daripada pohon yang membantu tidur yang nyenyak. Setanding penuh berkat. (Riwayat At- dengan khasiat buah tin yang tinggi ini Tirmizi dan Ibnu Majah)'. selayaknya ia disebut di dalam Al-Quran. Dari hadis diatas telah menunjukkan bahawa buah zaitun ini unik dan mempunyai pelbagai khasiat yang mungkin masih belum terungkai sehingga kini. Gambar 2. Buah tin juga ada disebut dalam Al-Quran Sumber: https://news.detik.com/berita/d- 4705519/ 3. Buah Zaitun Khasiat buah zaitun dikatakan hampir sama dengan khasiat buah tin. Gambar 3. Buah zaitun dipercayai boleh mencegah kanser. Sumber: https://hot.liputan6.com/read/ 18

4. Buah Delima EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Sebanyak 3 kali nama buah delima disebut Gambar 4. Buah delima sememangnya terkenal dengan warna merahnya yang terang. di dalam Al- Quran iaitu dalam surah Al- Sumber: https://res.cloudinary.com/ An’am (6:99, 6:141) dan Ar-Rahman (55:68- 69). Buah yang juga dikatakan dari syurga ini dinamakan atas sifat biji-bijinya yang berwarna merah dan cantik seperti ‘batu delima’, mengandungi nutrient yang tinggi. Kini buah delima menjadi salah satu bahan asas jus dalam produk kesihatan. Selain buah, batang dan akar pohon delima boleh digunakan untuk merawat masalah kecacingan. Terdapat 8 jenis buah delima iaitu Pink Satin, Wonderful, Sweet, Red Silk, Sharp Velvet, Garnt Sash, Ever Sweet dan Kashmir Blend. Buah delima dipercayai mampu merawat dan mencegah kanser, mengurangkan risiko penyakit kardiovaskular, merawat osteoarthritis dan rheumatoid arthritis, bertindak sebagai antimikrob, penjagaan kesihatan mulut, penyembuhan luka, memperbaiki kesuburan, merawat Alzheimer dan boleh dijadikan sumber tenaga cepat. 5. Buah Pisang Gambar 5. Pisang dipercayai mampu menurunkan tekanan darah Dalam Al-Quran ada menyebutkan berkenaan buah ini dalam surah Al Waqiah Sumber: https://i2.wp.com/cdn.fanatikapps.com ayat 29 ada menyebut “Dan pokok-pokok pisang yang tersusun rapi buahnya’. Pisang 6. Buah Kurma bukan sahaja diminati oleh manusia, malah juga dikalangan haiwan. Buah nya yang Menurut kajian, lebih daripada 15% keperluan manis dan sedap ini mengandungi kalium, harian mineral penting seperti potasium, magnesium fenolik, karotenoid yang tinggi. Terdapat dan selenium dapat dipenuhi dengan mengambil pelbagai jenis pisang termasuk Awak, kira-kira 4 biji kurma setiap hari. Berangan, Emas, Nangka, Susu, Raja, Embun, Raja Udang, Abu dan Toman. “Terdapat 7 jenis kurma Kerana khasiatnya yag banyak, penyelidik yg terkenal antaranya agro kini menjalankan banyak invensi dalam kurma Ajwa, Medjool, memperbaiki kaedah penanaman yang mudah dan cepat. Pisang dipercayai Rotab, Maktoom, mampu menurunkan tekanan darah, Safawi, Zahidi dan memperbaki kesihatan system pencernaan, memberikan tenaga dan rasa kenyang Khadrawi.” dengan segera, mencegah kolesterol, meningkatkan system imun, memperbaiki 19 mood dan mencegah anemia.

Dalam kisah sejarah Islam, EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 buah ini sangat dikenali dalam surah Maryam dari kisah Maryam sewaktu melahirkan anaknya Nabi Isa a.s. Beliau memakan buah kurma yang digugurkan untuknya bagi memperoleh tenaga selepas melahirkan anak dan terbukti secara saintifik bahawa ia sememangnya dapat memberikan tenaga dengan kadar segera. Buah kurma juga telah disebut sebanyak 26 kali di dalam Al-Quran. Sudah pasti banyak khasiat buah kurma yang masih belum terungkai. Ia kaya dengan karbohidrat, mineral, vitamin dan fitokimia, dipercayai dapat meningkatkan kecerdasan otak, mengurangkan sembelit dan cirit birit, menguatkan tulang dan gigi, memudahkan proses bersalin, mencegah kanser, menurunkan paras kolesterol, meningkatkan kesihatan kardiovaskular, anti-infeksi, anti-diabetik, anti-oksidan dan anti-inflamasi. Gambar 7. 15% keperluan harian mineral penting seperti potasium, magnesium dan selenium dapat dipenuhi Kesimpulan dengan mengambil kira-kira 4 biji kurma setiap hari Sumber: https://www.xtra.com.my Buah-buahan yang telah disebut didalam al- Quran terbukti mempunyai 20 1001 kelebihan dan yang penting ia boleh digunakan sebagai penawar pelbagai penyakit. Kajian saintifik perlu dijalankan bagi menerokai potensi dan kelebihan lain yang masih belum terungkai. Hargai tumbuhan di sekeliling kita kerana hasilnya juga merupakan sumber alam yang tak ternilai.

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Makalah Malaysia merupakan salah satu negara yang Akademia terletak di garisan khatulistiwa yang dikurniakan keadaan dimana haba dan EMAS BERWARNA kelembapan berlaku disepanjang tahun. Purata COKLAT suhu 27˚C dan taburan hujan dalam julat yang agak tinggi iaitu sebanyak 250cm setahun Oleh membolehkan landskap Malaysia dipenuhi DR MUHAMMAD AIDIL IBRAHIM, dengan pelbagai jenis tumbuhan (Saw Swee PUTRI NORFATIHAH HASHIM NAZRI Hock, 2007). & WAN NUR WALIN SYAHMINA WAN Syurga hijau ini bertindak sebagai habitat bagi MOHAMED YANI pelbagai jenis spesis fauna yang berkeliaran, Pusat Pengajian Biologi, UiTM Cawangan Negeri Sembilan, berinteraksi dan memakan daripada sumber Kampus Kuala Pilah, alam semula jadi adalah semuanya Pekan Parit Tinggi, 72000 Kuala Pilah, menyumbang kepada keseimbangan Negeri Sembilan ekosistem. Keselestarian terhadap ekosistem [email protected] yang mantap inilah yang menjadikan Malaysia Editor: Mohd Syahril Mohd Zan sebagai negara yang kaya dengan khazanah Setiap benua di dunia diberkati dengan iklim hasil dari bumi yang subur. Bersempena yang berbeza. Ada yang mempunyai empat dengan tema bagi isu kali ini iaitu “Buah- musim, ada yang dipancarkan dengan cahaya buahan tempatan”, marilah kita bersuai kenal matahari yang panjang jangkamasanya, ada yang diberkati dengan musim bunga sepanjang tahun, dengan salah satu khazanah tempatan dan ada juga yang dicurahi dengan kekerapan hujan yang lebat. Perbezaan iklim yang dialami Malaysia yang amat berharga, iaitu buah koko, membolehkan alam semula jadi menghasilkan ciri landskap yang berbeza-beza mengikut benua. dan ayuh kita mempelajari manfaat yang dimilikinya. Biji koko ialah hasil daripada buah yang dikeluarkan pokok koko (Theobroma cacao), tumbuhan tropika yang berasal dari kawasan khatulistiwa benua Amerika. Menurut Campos- Vega et al. (2018), terdapat 22 spesis genus Theobroma. Walau bagaimanapun, Theobroma cacao L. adalah yang paling ketara dan giat dijual secara komersial di pasaran. Pes cecair dan biji yang diproses daripada buah koko yang telah dituai akan digunakan untuk membuat serbuk koko dan coklat. Gambar 1. Buah koko beserta produk yang telah dikeringkan. (Sumber: Nestlé Creates Chocolate Using Only Cocoa Fruit, 2019) 21

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Serbuk koko ialah serbuk yang sangat pekat yang terbentuk daripada pes yang dihasilkan daripada biji koko, buah koko, dan digunakan dalam minuman dan sebagai bahan perasa. Konfeksi coklat dan juga coklat sangat bergantung pada kualiti biji koko yang dituai (Russell & Singh, 2018). Koko merupakan produk pertanian yang penting dalam ekonomi pelbagai negara, dan negara Malaysia pernah menjadi pengeluar biji koko kelima terbesar di dunia pada tahun 2007 (Othman et al., 2007). Koko merupakan makanan yang tinggi dari Gambar 2. Anatomi buah koko. (Sumber: The segi kalori, lemak, protein, dan kandungan Chocolate Fruit: Looking Inside a Cacao Pod, bahan mineral. Ia juga mempunyai kesan dalam merangsang kepekaan kerana paras 2018) theobromine dan kafein yang tinggi di dalam Sumber: United States Department of Agriculture, biji koko. Coklat ialah snek bertenaga tinggi Public Domain, berserta label yang telah ditambah yang baik kerana karbohidratnya dan lipid oleh Julio Guevara yang mudah diserap oleh badan (Russell & Singh, 2018). Koko mempunyai banyak Sekam koko ialah hasil sampingan industri koko yang potensi sebagai sumber antioksidan kerana paling biasa, di mana ia ialah 67–76% daripada berat paras polifenolnya yang tinggi. Katekin (37%) keseluruhan buah koko. Sisa sekam koko basah adalah polifenol yang paling banyak terdapat mempunyai potensi yang besar bagi penjanaan dalam koko, diikuti oleh antosianin (4%), dan ekonomi kerana sepuluh tan sisa sekam koko basah proantosianidin (58%) (Rachmawaty et al., dikutip untuk setiap tan biji koko kering (Campos- 2019).Walaupun sebilangan besar penduduk Vega et al., 2018). Sekam koko ialah sumber dunia cukup arif dengan nikmat rasa manis komponen bioaktif yang paling banyak, berpatutan eksotik produk coklat terbitan biji koko ini, dan boleh diperbaharui. Komponen utama dalam kulit hanya sebilangan kecil sahaja yang buah koko ialah polisakarida seperti selulosa (19.7- mengetahui mengenai khasiat yang ada pada 26.1%) dan hemiselulosa (8.7-12.8%), lignin (14-28%) buah koko itu sendiri secara keseluruhan. dan juga sejumlah kecil sebatian fenolik, tanin, alkaloid purin, dan mentega koko (Karim et al., 2014). Setelah proses penuaian biji koko selesai, Lignin yang mengikat selulosa secara kovalen dengan produk-produk lain yang terhasil daripada hemiselulosa terdiri daripada sebatian aromatik yang buah koko antaranya adalah seperti sekam terdiri daripada unit fenil propanoik yang boleh diubah buah (kulit buah),selaput biji koko dan kulit menjadi sebatian fenolik dan terbitannya (Mashuni et biji koko akan dibuang dan tidak dipakai. al., 2020). Sekam buah koko terbahagi kepada tiga lapisan perikarpa iaitu eksokarpa, mesokarpa Polifenol dapat membantu dalam tumbesaran pokok dan endokarpa. Eksokarpa adalah lapisan dan proses pembiakan, serta melindunginya daripada paling luar sekam buah koko, mesokarpa agen-agen perosak. Profil polifenol setiap tumbuhan adalah lapisan tengah yang mempunyai berbeza berdasarkan spesis. Sebatian fenolik tertentu struktur komposit keras yang boleh mempunyai aktiviti antioksidan yang tinggi, yang melindungi biji koko walaupun apabila membantu mengurangkan tekanan oksidatif dan terkena impak hentakan yang kuat, dan meningkatkan kesihatan kardiovaskular (Aladić et al., endokarpa pula merupakan tisu keputihan 2019). Sekam koko mempunyai jumlah kandungan halus yang melindungi biji koko di bahagian fenolik sebanyak 7%, di mana jauh lebih tinggi (p < tengah buah dengan ruang dalaman yang 0.05) daripada produk kulit biji koko yang telah licin. Apabila masak dan terdedah terus dipanggang dan ditapai (2%–3%). kepada cahaya matahari, lapisan paling luar berwarna kuning, kemudian menjadi hitam, 22 menunjukkan reput akibat degradasi (Campos-Vega et al., 2018).

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 “Oleh itu, sekam koko boleh menjadi sumber Bersama-sama dengan serat pemakanan yang kaya dengan proteinnya (5.9–9.1%), antioksidan yang boleh digunakan untuk serat (22.6–35.7%), lemak menjana kekurangannya dalam diet moden kasar (1.2–10%), dan yang boleh membawa kepada pelbagai paras mineral, pada masa penyakit yang disebabkan oleh radikal bebas.” ini, sekam koko telah diterokai secara meluas hanya sebagai makanan ayam dan haiwan yang lain tetapi bukan untuk kegunaan manusia sebagai produk makanan. Menurut Pabbenteng et al. (2020), sekam koko telah terbukti sebagai agen penyerap yang baik dalam merawat logam berat dalam air sisa kumbahan. Sekam koko mempunyai potensi dalam pelbagai jenis aplikasi yang berguna. Kandungan serat di dalam sekam koko dapat membantu mengelakkan sembelit, kandungan mineral yang boleh membantu dalam penyelenggaraan fungsi penting dalam tubuh manusia, serta kandungan pektin yang boleh menjadi bekalan nutrien dan protein tumbuhan yang sangat baik (Muñoz-almagro et al., 2020). Mengikut Campos-Vega et al. (2018), hasil pemprosesan seperti Gambar 3. Komposisi bahan kimia di dalam sekam kulit koko (Sumber: Caligiuri et al., 2020) penapaian, hidrolisis enzimatik Ini disebabkan oleh kandungan selulosa yang tinggi dalam dan pembakaran membolehkan sekam buah koko yang membolehkan ia bertindak sebagai penjerap selepas melalui beberapa proses selanjutnya. Sekam sekam koko menjadi sumber koko mempunyai kapasiti penjerapan yang paling tinggi untuk ion logam bersasar jika dibandingkan dengan bahan-bahan penjerap sebatian aroma yang meruap, berasaskan kulit buah yang lain, oleh itu, ia boleh digunakan untuk membuang bahan cemar logam daripada air sisa pengekstrakan enzim lipase, kumbahan dengan kekotoran kepekatan ion yang tinggi (Njoku, 2014). pemutihan kulit, penghidratan Sekam koko boleh diproses selanjutnya untuk menghasilkan kulit, penapisan cahaya matahari, karbon teraktif. Karbon teraktif telah dikenal pasti sebagai penjerap yang berpotensi untuk penyingkiran logam berat yang sebagai potash organik, agen berbeza daripada air sisa industri kerana kawasan permukaannya yang tinggi, struktur mikroporous dan sifat kimia antibakteria, sebagai punca permukaannya yang mendambakan pengubahsuaian. antioksidan bagi proses sintesis 23 zarah nano, dan juga aktiviti larvasida. Walaupun ia mempunyai manfaat untuk kesihatan, penerokaan untuk mengeluarkan barangan bernilai, khususnya untuk industri makanan, adalah masih terhad.

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Rujukan 1) Aladić, K., Jokić, S., Pavlović, N., & Miškulin, M. (2019). Cocoa bean shell – A promising by-product rich in bioactive compounds. Hrana u Zdravlju i Bolesti : Znanstveno-Stručni Časopis Za Nutricionizam i Dijetetiku, 8(2), 116–122. 2) Caligiuri, V., Tedeschi, G., Palei, M., Miscuglio, M., Martin- Garcia, B., Guzman-Puyol, S., Hedayati, M. K., Kristensen, A., Athanassiou, A., Cingolani, R., Sorger, V. J., Salerno, M., Bonaccorso, F., Krahne, R., & Heredia-Guerrero, J. A. (2020). Biodegradable and insoluble cellulose photonic crystals and metasurfaces. ACS Nano, 14(8), 9502–9511. 3) Campos-Vega, R., Nieto-Figueroa, K. H., & Oomah, B. D. (2018). Cocoa (Theobroma cacao L.) pod husk: Renewable source of bioactive compounds. Trends in Food Science and Technology, 81, 172-184. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2018.09.022 Gambar 4: Mekanisme tindakan: Kumpulan 4) Cook, L. R., & Singh, R. P. (2018, November berfungsi karbon teraktif yang berinteraksi dengan logam berat dari alam sekitar 1). Cocoa. Encyclopedia Britannica. (Sumber: Yang et al., 2019) https://www.britannica.com/topic/cocoa-food Penjerapan karbon teraktif biasanya digunakan 5) Karim, A. A., Azlan, A., Amin, I., Hashim, P., & Abdullah, N. dalam rawatan logam organik dan logam berat. Ini menjadikannya penjerap yang ideal untuk A. (2014). Antioxidant properties of cocoa pods and shells. penyingkiran logam berat (Sabela et al., 2019). Malaysian Cocoa Journal, 8, 49–56. Penduduk dunia seharusnya menyedari kepelbagaian potensi buah koko terutama dalam 6) Mashuni, Hamid, F. H., Muzuni, Kadidae, L. O., Jahiding, M., penggunaan sekam kulit buahnya. Terlampau banyak khasiat yang boleh didapati di dalam Ahmad, L. O., & Saputra, D. (2020). The determination of buah koko ini secara keseluruhan, dari biji sehinggalah ke kulit luarannya. Secara total phenolic content of cocoa pod husk based on kebiasaannya, selepas biji koko telah dituai, sekam buah akan dibuang tanpa digunakan. microwave-assisted extraction method. AIP Conference Pengumpulan sisa sekam boleh membawa kemudaratan kepada alam sekitar dari segi Proceedings, 2243. pencemaran bau dan pengumpulan bakteria atau agen-agen perosak. 7) Muñoz-almagro, N., Valadez-carmona, L., Mendiola, J. A., & “Jadi, mengapa tidak Ibáñez, E. (2020). Structural characterization of pectin memanfaatkan potensi yang obtained from cacao pod husk. Comparison of conventional ada pada sekam koko tersebut? Marilah kita and subcritical water extraction. Carbohydrate Polymers, bersama-sama menghargai 217, 69–78. https://doi.org/10.1016/j.carbpol.2019.04.040 emas berwarna coklat ini, dan pada masa yang sama 8) Nestlé creates chocolate using only cocoa fruit (2019, July dapat merancakkan 17). Retrieved from penggunaan khazanah https://www.ingredientsnetwork.com/nestle-creates- negara yang telah dikurniakan kepada kita chocolate-using-only-cocoa-fruit-news078943.html demi kebaikkan kita 9) Njoku, V. O. (2014). Biosorption potential of cocoa pod husk bersama.” for the removal of Zn(II) from aqueous phase. Journal of Environmental Chemical Engineering, 2(2), 881–887. https://doi.org/10.1016/j.jece.2014.03.003 10) Othman, A., Ismail, A., Abdul Ghani, N., & Adenan, I. (2007). Antioxidant capacity and phenolic content of cocoa beans. Food Chemistry, 100(4), 1523–1530. 11) Pabbenteng, Samawi, F. W., & Maming. (2020). The utility of cocoa pods husk M45 (Theobroma cocoa) as adsorbent of heavy metals, iron (Fe) and copper in the laboratory wastewater. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 473(1). https://doi.org/10.1088/1755-1315/473/1/012042 12) Rachmawaty, Mu’Nisa, A., Hasri, Pagarra, H., & Hartati. (2019). Analysis of phenolic content and antioxidant activity of cocoa pod husk (Theobroma cacao L.). Journal of Physics: Conference Series, 1317(1). 13) Sabela, M. I., Kunene, K., Kanchi, S., Xhakaza, N. M., Bathinapatla, A., Mdluli, P., Sharma, D., & Bisetty, K. (2019). Removal of copper (II) from wastewater using green vegetable waste derived activated carbon: An approach to equilibrium and kinetic study. Arabian Journal of Chemistry, 12(8), 4331–4339. https://doi.org/10.1016/j.arabjc.2016.06.001 14) Swee-Hock, S. (2007). The population of peninsular Malaysia. Institute of Southeast Asian Studies 15) The chocolate fruit: Looking inside a cacao pod (2018, February 21). Retrieved from https://perfectdailygrind.com/2018/02/chocolate-fruit-looking- inside-cacao-pod/ 16) Yang, X., Wan, Y., Zheng, Y., He, F., Yu, Z., Huang, J., Wang, H., Ok, Y. S., Jiang, Y., & Gao, B. (2019). Surface functional groups of carbon-based adsorbents and their roles in the removal of heavy metals from aqueous solutions: A critical review. Chemical Engineering Journal, 336, 608-621. https://doi.org/10.1016/j.cej.2019.02.119 24

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia Perusahaan ini berpotensi untuk PENGENDALIAN SNEK SIHAT diketengahkan kerana umumnya buah-buahan BUAH POTONG: segar adalah sebahagian daripada diet seimbang dan penyumbang kepada sumber PEMELIHARAAN NUTRISI karbohidrat, serat, vitamin, mineral serta MELALUI TEKNIK polifenol (Nunes, 2015). Walaubagaimanapun, seperti yang dinyatakan tadi, jangka hayat PEMPROSESAN BERKESAN buah-buahan tidak terlalu lama dan kaedah pengendaliannya juga memerlukan teknik Oleh yang efektif supaya peniaga tidak mengalami 1IZA FARADIBA BINTI MOHAMMAD kerugian dan kualiti buah-buahan kekal segar PATEL, 2FARIHANA BINTI ABDUL dan selamat untuk dimakan. RAZAK DAN 2AFIDAH BINTI OSOMAN Takrif produk potongan segar 1Akademi Pengajian Bahasa, UiTM Cawangan Perak, Kampus Seri Fresh-cut Produce Association (IFPA) Iskandar, Bandar Baru Seri Iskandar, mentakrifkan produk potongan segar (fresh-cut produce) sebagai buah-buahan atau sayur- 32610 Seri Iskandar, Perak sayuran yang telah diubah-suai secara fizikal 2Jabatan Undang-undang, UiTM daripada bentuk azalinya namun tahap Cawangan Perak, Kampus Tapah, kesegarannya masih dikekalkan (IFPA & PMA, Tapah Road, 35400 Tapah, Perak 1999). Buah-buahan yang telah dikupas, dipotong serta dibasuh juga termasuk dalam [email protected] kategori yang sama (Francis et al., 2012). Menurut Graca et al. (2015) produk buah Editor: Mohd Syahril Mohd Zan potong mempunyai ciri-ciri serta kualiti yang hampir sama dengan buah-buahan segar. Buah-buahan merupakan komoditi yang Potongannya yang unik serta kreatitiviti mudah rosak jika tidak menggunakan kaedah pengendali di dalam menyusun serta pengurusan pengawetan yang sempurna. Kualiti mempamerkan produk ini menggamit ramai buah-buahan dinilai daripada aspek luaran untuk menikmati produk yang berkhasiat dan seperti warna, bentuk fizikal dan kesegaran selamat ini. Produk ini juga adalah alternatif sekaligus mencerminkan ianya selamat untuk kepada pelanggan yang mencari snek yang dimakan dan berpotensi untuk di jual (Barret, sihat, ringkas tanpa perlu memikirkan tentang Beaulieu & Shewfelt, 2010; Clydesdale, 1991). tambahan kandungan bahan pengawet serta Perkembangan gaya hidup masa kini yang serba bahan kimia di dalam makanan yang dimakan. pantas mencetuskan idea-idea inovasi untuk memasarkan buah-buahan segar di dalam bentuk Asas pemprosesan buah-buahan potong. sedia dimakan atau lebih dikenali sebagai buah- buahan potong. Ianya lebih menarik, mudah dan Secara amnya, untuk tujuan komersial, buah- dapat menjimatkan masa pembeli yang buahan potong akan melalui proses seperti berhadapan dengan masalah kesuntukan waktu. yang digambarkan di dalam Rajah 1. 25

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 “Pisau pemotong perlulah sentiasa tajam dan bersih semasa proses pengendalian bagi mengurangkan kemerosotan Rajah 1. Aliran proses pengendalian buah-buahan potong untuk tujuan fizikal buah- komersial buahan tersebut.” (Sumber: Yousuf, Deshi, Ozturk, & Siddiqui, 2020) Buah-buahan potong mempunyai jangka-hayat yang pendek dan mengalami kemerosotan kualiti akibat daripada beberapa factor seperti Pemilihan bahan pembungkusan dan kaedah pengeringan, pertumbuhan mikrob, proses oksidasi, pembungkusan yang terbaik juga dilihat dapat kemerosotan tekstur dan rasa, kadar respirasi dan membantu dalam soal pengendalian buah- proses pematangan (Martn-Belloso, Soliva-Fortuny, buahan potong tersebut. Pengawalan suhu & Oms-Oliu, 2006). Selain daripada itu, buah- harus dititikberatkan disetiap langkah buahan potong juga mudah tercemar akibat faktor pemprosesan termasuk semasa memproses persekitaran dan ini juga mempercepatkan buah- buah-buahan potong, menyimpan, mengedar buahan menjadi busuk dan kehilangan nutrisi. dan mengendalikan buah-buahan tersebut di Sekiranya berlaku pencemaran terhadap buah- tapak jualan (Yousuf, Deshi, Ozturk, & Siddiqui, buahan tersebut, ianya dapat mengundang bahaya 2020). kerana boleh mengakibatkan pengguna mengalami Strategi untuk mengekalkan kualiti dan sakit perut, muntah, sakit kepala ataupun cirit-birit. keselamatan buah-buahan potong Pengendalian buah-buahan potong adalah suatu Secara ringkasnya pelbagai kaedah boleh digunakan untuk mengekalkan kualiti buah- proses yang rumit, selain memerlukan ketelitian buahan potong untuk memanjangkan tempoh jangka-hayatnya di dalam pasaran. Menurut pengendali dan perlu dilakukan dengan cermat. Yousuf, Deshi, Ozturk, dan Siddiqui (2020), kaedah-kaedah yang disenaraikan di dalam Kualiti buah-buahan tersebut perlulah dalam Rajah 2 adalah hasil daripada inovasi semasa serta kaedah-kaedah pemprosesan terbaharu keadaan optimal dan tidak terdapat sebarang yang diguna-pakai untuk tujuan di atas. Keberkesanan teknik yang dipilih dan kos yang kecacatan dan jangkitan mikrob. Tahap perlu dilaburkan juga perlu diambil-kira. kebersihan dan amalan pengilang baik juga harus sentiasa diutamakan. Penggunaan cecair pembasmi kuman yang selamat dan minimal perlu ditambah ke dalam larutan untuk mencuci buah- buahan potong untuk mengelakkan buah-buahan bertukar menjadi perang dan kemerosotan tekstur. 26

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Rajah 2. Teknik pengekalan kualiti buah-buahan potong serta kesan postif terhadap produk (Sumber: Yousuf, Deshi, Ozturk, & Siddiqui, 2020) Kesimpulannya, gaya hidup masa kini yang Clydesdale, F. M. (1991). Color perception and food quality. Journal of Food Quality, 14, 61–74 lebih moden dan pantas telah mengubah gaya hidup sesetengah individu bagi Graca¸, A., Santo, D., Esteves, E., Nunes, C., Abadias, mengutamakan makanan yang lebih M., & Quintas, C. (2015). Evaluation of microbial quality berkhasiat. Budaya mengamalkan and yeast diversity in fresh-cut apple. Food Microbiology,51, 179–185. pemakanan sihat dengan menjadikan buah- buahan potong sebagai salah satu alternatif snek yang sihat berpotensi untuk menjadi IFPA (International Fresh-cut Produce Association), & PMA (The Produce Marketing Association). (1999). penyumbang kepada ekonomi. Oleh itu, Handling guidelines for the fresh-cut produce industry: (3rd ed., p. 5). Alexandria, VA: IFPA. dicadangkan agar penkomersilan buah- buahan potong yang tidak mempunyai jangka-hayat yang panjang memerlukan Martn-Belloso, O., Soliva-Fortuny, R., & Oms-Oliu, G. pengendali buah-buahan potong mencari (2006). Fresh-cut fruits. In Handbook of fruits and fruit processing (pp. 129–144). Ames, IA: Blackwell kaedah pengendalian yang efektif, murah Publishing. https://doi.org/10.1002/ 9780470277737.ch8. dan yang paling penting selamat untuk dimakan oleh semua. Nunes, C. N., & Emond, J. P. (2007). Relationship Rujukan between weight loss and visual quality of fruits and Barrett, D. M., Beaulieu, J. C., & Shewfelt, R. vegetables. In vol. 120. Proceedings of the Florida state (2010). Color, flavor, texture, and nutritional horticultural society (pp. 235–245). quality of fresh-cut fruits and vegetables: Desirable levels, instrumental and sensory Yousuf, B., Deshi, V., Ozturk, B., & Siddiqui, M. W. measurements, and the effects of processing. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, (2020). Fresh-cut fruits and vegetables: Quality issues 50, 369–389. and safety concerns. In Fresh-cut fruits and vegetables (pp. 1-15). Academic Press. 27

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia Berdasarkan pemerhatian di kawasan LANDSKAP POKOK BUAH- perumahan Taman Bandar Universiti Lakeville, BUAHAN DI HALAMAN Seri Iskandar Perak, rata-rata penghuninya RUMAH BUDAYA adalah bangsa Melayu dan tanaman bagi mengisi masa lapang mereka serta MASYARAKAT MALAYSIA memenuhkan kawasan lapang di hadapan rumah. Oleh MURNI ZAINAL & Pokok Kelapa Pandan WAN NUR RUKIAH MOHD ARSHARD Jabatan Pengajian AlamBina dan Teknologi, Fakulti Senibina, Perancangan dan Ukur, Universiti Teknologi MARA Cawangan Perak, 32610, Seri Iskandar, Perak [email protected] Editor: Nursyazni Abdul Rahim Landskap di halaman adalah satu budaya di Pokok Mangga Malaysia terutama untuk masyarakat Melayu, dan Pokok Nangka menurut Profesor Madya Ts Dr Mohd Yazid Mohd Yunos, dari Fakulti Rekabentuk dan Senibina, Universiti Putra Malaysia (UPM), fungsi tanaman turut ditekankan di halaman rumah seperti tanaman untuk makanan, ubat-ubatan, kosmetik, dekorasi dan teduhan. Perumahan di Malaysia mempunyai kawasan lapang yang disediakan oleh pemaju bagi memenuhi garispanduan majlis berkuasa tempatan (PBT). Menariknya kawasan lapang perumahan di Malaysia, kebanyakan dari penghuninya menanam sayur-sayuran, herba, penutup bumi, tanaman hiasan dan pokok buah. Terdapat beberapa faktor yang penting dalam penanaman pokok buah iaitu cuaca, tanah dan persekitaran. Penghuni di taman perumahan amat gemar menanam tanaman hiasan dan pokok buah-buahan, contohnya pokok yang diminati ialah pokok mangga, kelapa pandan, longan, cempedak dan nangka. Saiz pokok buah tersebut sederhana besar dan mudah dijaga kerana faktor penyelenggaraan yang rendah. 28

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 CUACA DAN PENANAMAN POKOK BUAH JENIS-JENIS TANAH, PERSEKITARAN DAN MALAYSIA PENANAMAN POKOK BUAH Cuaca panas dan hujan yang kerap sepanjang Jenis tanah yang sedia ada di Seri Iskandar ialah tahun di Malaysia adalah faktor penting dalam tanah liat, pasir dan kelodak. Jika dilihat dari sudut penanaman pokok buah-buahan. Kedudukan geografinya, kawasan ini berada di kawasan yang Malaysia pada garisan khatulistiwa menerima agak rendah dimana ianya berada pada kadar jumlah hujan yang tinggi sehingga 2500mm purata 32 meter dari paras laut. Di Seri Iskandar setahun dengan purata suhu antara 21 ke 32 juga, terdapat anak sungai berdekatan. Jika dilihat darjah Celsius yang membolehkan aktiviti di kawasan sekeliling, Seri Iskandar dikelililingi penanaman pokok buah dengan baik. Cuaca di oleh beberapa buah kampung tradisi seperti Negeri Perak adalah panas dan lembap sepanjang Kampung Bota dan Titi Gantung yang mempunyai tahun dengan purata suhu 23.7 ke 33.2 darjah kawasan sawah padi, dusun buah-buahan, ladang Celsius. Kelembapan pula melebihi 82.3% pada mangga, ladang getah, ladang kelapa sawit dan kadar 3,218.00mm setahun. Malaysia yang beriklim juga kawasan hutan. Suasana yang kaya dengan tropika dengan suhu minimum hampir 30 darjah kehijauan dan udara yang segar amatlah sinonim Celsius ini memang sesuai untuk pertumbuhan di kawasan Perak Tengah ini. Maka tidak pokok buah-buahan seperti mangga, kelapa hairanlah tanaman buah-buahan terutamanya pandan, longan dan nangka yang memang berasal mangga amat mudah didapati di Seri Iskandar. dari kawasan beriklim tropika. JENIS-JENIS POKOK Jadual 1. Jenis tanaman dan ringkasan maklumat berkaitan BUAH Terdapat beberapa jenis pokok buah tropika yang sesuai ditanam di taman- taman perumahan di Malaysia seperti, mangga, longan, kelapa pandan dan nangka, yang menjadi kecenderungan untuk ditanam. Penghasilan buah yang berkualiti memerlukan tanah yang yang sesuai serta cuaca yang lembab dan panas agar buah dapat dituai pada setiap kitarannya (musim). Penanaman pokok buah boleh memberi dua kebaikan; (i) aktiviti bercucuk tanam adalah satu terapi kendiri yang Rujukan sihat dan (ii) hasil yang diperolehi secara tidak 1. https://www.mstar.com.my/lokal/semasa/2016/04/04/musim-panas-jejas-tanaman langsung memberi 2. https://www.kosmo.com.my/2022/02/09/faktor-cuaca-tentukan-sumber-makanan/ kenikmatan dalam 3. https://ms.wikipedia.org/wiki/Geografi_Perak merasai hasil tanaman 4. http://animhosnan.blogspot.com/2013/02/suhu-dan-buah-tropika.html sendiri. 5. https://www.hmetro.com.my/dekotaman/2021/07/734081/berkebun-sambil-terapi 6. https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora 7. https://cyberleninka.org › article 8. https://en-gb.topographic-map.com/maps/jjsl/Seri-Iskandar/ 29

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Makalah “Kumpulan paku-pakis Akademia merupakan kumpulan BIOLOGI MOLEKUL pteridofit yang PENENTUAN HUBUNGAN dikenalpasti oleh ahli EVOLUSI PAKU PAKIS taksonomi sebagai kumpulan yang bermasalah Oleh TS JACQUELINE BINTI JOSEPH dari segi taksonomi.” Fakulti Perladangan dan Agroteknologi, Taksonomi adalah merupakan kajian dalam UiTM Cawangan Sabah, bidang sains yang menekankan amalan pengkelasan organisma hidup berdasarkan Kampus Kota Kinabalu, Beg Berkunci 71, kepada persamaan dan perbezaan sifat 88997 Kota Kinabalu, Sabah organisma tersebut. Sifat yang dimaksudkan ini adalah berbentuk fizikal luaran yang dikenali [email protected] sebagai morfologi. Salah satu sebab yang menyumbang kepada permasalahan taksonomi Editor: Mohd Syahril Mohd Zan dalam paku-pakis adalah disebabkan oleh morfologi di kalangan individu paku-pakis yang Biologi molekul memainkan peranan penting hampir sama terutamanya melibatkan spora. Ini menyebabkan proses pengecaman agak dalam mengkaji dan menentukan hubungan sukar dilakukan. Lebih mencabar, organisma filogenetik atau evolusi di dalam kumpulan sentiasa terdedah kepada fenomena biologi organisma hidup. Malah, biologi molekul dapat seperti proses adaptasi, diversifikasi ekologi menyelesaikan isu yang berkaitan dengan dan biogeografi. hubungan filogenetik yang bermasalah di dalam kumpulan organisma yang disebabkan oleh Ini juga menyumbang kepada kesilapan dan ketidakpastian asal-usul, leluhur dan sejarah ralat dalam pengkelasan paku-pakis mengikut evolusi organisma tersebut. kumpulan yang betul. Sehingga ke hari ini, pengkelasan yang melibatkan paku-pakis Meskipun pendekatan konvensional menggunakan masih tidak stabil dan memerlukan perhatian kaedah morfologi atau pengkelasan secara kladistik daripada ahli taksonomi untuk memberikan digunakan secara meluas bagi mengenalpasti satu- deskripsi morfologi yang sesuai, pengkelasan satu organisma, kaedah ini dianggap kurang dan penamaan saintifik yang betul. Bagi praktikal dan memerlukan kemahiran identifikasi mengatasi masalah ini, biologi molekul yang teliti. Hanya ahli-ahli taksonomi dan botani menawarkan teknologi yang mengintegrasikan yang terlatih sahaja berupaya membuat teknik penjujukan deoxyribonucleic acid (DNA) pengkelasan dengan betul melalui pemerhatian yang berguna dalam menyediakan maklumat mata kasar dan mikroskop serta pemeriksaan pengkelasan yang betul. Biologi molekul dilihat morfologi menggunakan kekunci dikotomi. sebagai alternatif terbaik dalam mengatasi masalah ini berbanding penggunaan data morfologi kerana data molekul berevolusi lagi cepat berbanding dengan data morfologi dan ia membantu dalam memberikan gambaran jelas dalam hubungan antara organisma. 30

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Penyelidikan menggunakan aplikasi data molekul menggunakan sampel pakis dapat diringkaskan melalui melalui beberapa peringkat penting dalam biologi molekul (rujuk Gambar 1) seperti berikut; (1) Kutipan sampel segar paku-pakis, (2) Penyediaan spesimen herbarium, (3) Pengektrakan sampel asid deoksiribonukleik (DNA), (4) Tindak balas berantai polimerase (Polymerase Chain Reaction – PCR) dan (5) Penjujukan genom (DNA sequencing). Gambar 1. Peringkat penting dalam biologi molekul 31

Penggunaaan gel elektrophoresis juga dilihat EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 amat penting bagi mengesahkan kehadiran jalur DNA di dalam sampel selepas pengekstrakan Walau bagaimanapun, terdapat kekurangan sampel DNA dan selepas proses PCR. Sekiranya penggunaan aplikasi PAUP menyebabkan jalur DNA kurang jelas atau langsung tidak kurang mendapat sambutan di kalangan para kelihatan dalam gel elektrophoresis, disarankan penyelidik mahupun pelajar pascasiswazah untuk membuat pengoptimuman sampel DNA disebabkan oleh penggunaannya yang kurang dengan cara menambah atau mengurangkan lagi mesra pengguna dan mengambil masa yang kuantiti DNA dan mengubah kuantiti reagen di agak lama sehingga mencecah 3-5 hari untuk dalam campuran utama PCR (PCR mastermix). penjanaan pokok filogenetik dengan mengambil kira saiz sampel yang besar. Terkini, perisian Kesemua spesimen herbarium telah melalui seperti TreeViewer dan MEGA menjadi pilihan proses identifikasi secara perbandingan kepada ramai dalam penjanaan pokok filogenetik. morfologi spesimen tersebut dengan spesimen pakis lain yang terdapat di Herbarium Taman “Secara kesimpulannya, Kinabalu, Herbarium Pusat Penyelidikan data molekul merupakan Perhutanan Sandakan dan Institut Penyelidikan Perhutanan Malaysia, Kepong. Hasil jujukan DNA kaedah yang praktikal yang diperolehi dibersihkan terlebih dahulu agar dalam mengatasi bebas daripada kontaminasi bendasing dan diproses kepada jujukan yang boleh digunapakai. permasalahan pengkelasan Perolehan keputusan jujukan DNA tersebut boleh organisma tetapi data ini dimuatnaik ke pangkalan data masih perlu disokong oleh https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ bagi tujuan data morfologi bagi pendaftaran dan pengesahan identiti sampel mengukuhkan justifikasi pakis tersebut menggunakan aplikasi BLAST hubungan evolusi yang (Basic Local Alignment Search Tool). Kemudian, sahih bagi kumpulan kesemua jujukan tersebut digunakan untuk organisma yang membina pokok filogenetik melalui perisian PAUP bermasalah dari segi (Phylogenetic Analysis Using Parsimony). Dua taksonomi.” analisis data turut digunakan bagi membantu dalam pemilihan pokok filogenetik yang bersesuaian iaitu Maximum Parsimony dan Maximum Likelihood. 32

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Makalah “Seni anyaman Akademia merupakan salah satu PERTALIAN SENI DAN seni yang ALAM SEKITAR mengaplikasikan alam sekitar daripada bahan Oleh sehingga kepada motif Ts. MOHAMAD QUZAMI AN-NUUR pada produk akhirnya. Hasil seni anyaman ini BIN AHMAD RADZI biasanya akan Jabatan Pengajian AlamBina dan menggunakan bahan- Teknologi, Fakulti Senibina, bahan seperti daun Perancangan dan Ukur, Universiti mengkuang, lidi, rotan Teknologi MARA Cawangan Perak, dan buluh.” 32610, Seri Iskandar, Perak [email protected] Editor: Nursyazni Abdul Rahim Memang tidak dapat dinafikan bahawa alam Dalam kata lain, mana-mana tumbuhan yang mudah dilentur dan dibentuk serta berjalur sekitar memainkan peranan yang amat penting adalah sesuai untuk dibuat anyaman. Selain kepada semua hidupan di muka bumi ini. daripada itu, motif popular pada anyaman Keindahan alam sekitar membantu dalam adalah motif kelarai. Motif kelarai tumbuhan, mencorakkan muka bumi dan memberikan abstrak, nama manusia dan haiwan adalah inspirasi kepada kebanyakan manusia. Mencintai antara motif pilihan pada seni anyaman. dan menyukai kecantikan alam sekitar boleh digambarkan sebagai tanda syukur kepada yang “Selain daripada itu, seni Maha Pencipta. Terdapat banyak manfaat alam ukiran kayu juga sekitar kepada manusia tanpa mengira bangsa, agama dan latar belakang. Salah satu kumpulan mengaplikasikan alam masyarakat yang mengambil manfaat dalam sekitar dalam keindahan alam sekitar adalah warga dan pengiat seni. penghasilannya. Seni ukiran kayu di Malaysia boleh Terdapat banyak cabang seni yang boleh diterokai didapati daripada kaum dan dipelajari pada hari ini, antaranya seni reka grafik, seni fotografi, seni tekstil, reka bentuk Melayu, Sabah, Sarawak dan industri dan seni seramik. Setiap cabang seni ini Orang Asli.” saling berkait dan memberikan impak kepada kehidupan manusia. Walaubagaimapun, tanpa 33 kita disedari terdapat unsur alam sekitar yang boleh dipelajari di dalam seni. Disini penulis akan memberikan beberapa penerangan hasil seni yang mengaplikasikan unsur alam sekitar.

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Seni tradisi ini boleh dianggap unik kerana ia sering Sebagai contoh, pelukis bernama Zainon dikaji dan tercatat di dalam sejarah kesenian. Pada Abdullah banyak mengetengahkan hasil lukisan zaman dahulu, seni ini sering digunakan pada bertemakan alam sekitar seperti pada Siri bangunan-bangunan seperti rumah kediaman dan Hembusan Angin dan Siri Dialong Dalaman. istana. Jika diperhalusi, seni ukiran ini mempunyai Bagi pelukis Ali Akhbar Othman pula, beliau metaforanya tersendiri. Jenis ukiran kayu yang dilihat mengetengahkan stail lukisan berbeza digunakan juga berkisar dengan alam sekitar seperti tetapi masih mengekalkan elemen alam sekitar. motif pelbagai flora dan fauna. Antara nama motif ukiran kayu yang boleh didapati adalah pucuk paku, awan larat, bunga teratai dan ayam. Seni tembikar atau seramik juga adalah seni yang Lukisan Hembusan Angin 4: 2014 , Akrilik dan berkaitan dengan alam sekitar. Seni tembikar dakwat diatas kanvas oleh Zainon Abdullah. popular di Malaysia adalah seni Labu Sayong. Labu Sumber: http://zainonabdullah1.blogspot.com/ sayong dihasilkan dengan menggunakan tanah yang dibentuk membentuk labu. Dahulunya, labu sayong ini digunakan untuk menyejuk dan menyimpan air. Pada hari ini, labu sayong berinovasi dan ditambah baik penggunaanya seperti dijadikan lampu dan cenderamata. Labu sayong juga ada menggunakan motif ornamen alam sekitar pada badannya. Sebagai contoh, motif bunga tanjong, bunga padi dan bunga lawang. Walaubagaimnapun motif-motif ini digarap dengan keadaan bentuk labu sayong itu sendiri dan menggunakan alatan khas. Gambar 1. Labu Sayong Bagi seni yang lebih moden seperti seni fotografi, Sumber: Shopee.com.my/ayulabusayong seni rekaan grafik, seni animasi dan seni tekstil juga sebenarnya ada menerapkan unsur alam Seterusnya, hasil seni tampak seperti seni lukisan sekitar di dalam hasil seni mereka. juga sebenarnya banyak menggunakan unsur- Walaubagaimanapun, cara menterjemahkan hasil unsur alam sekitar dalam penghasilannya. Ada seni ini mungkin dihasilkan secara terus dan jelas beberapa orang pelukis yang menggunakan unsur atau dengan cara subjektif yang abstrak. Dengan alam sekitar sebagai subjek utama penghasilkan adanya aktiviti penghasilan karya seni ini karya mereka. Mereka akan menghasilkan karya sebenarnya menjadikan alam sekitar lebih dihargai seni lukisan mengikut stail mereka tersendiri. dan dinikmati secara tidak lansung. Pereka dan pelukis atau sesiapa sahaja yang terlibat dalam penghasilan hasil seni seharusnya menjadikan alam sekitar yang luas ini sebagai salah satu elemen penting dalam penghasilan karya mereka. Kesimpulannya, seni dan alam sekitar adalah berkaitan antara satu sama lain. Alam sekitar boleh menjadi lubuk dan sumber inspirasi kepada penggiat seni dalam menghasilkan hasil seni atau karya yang lebih baik, berinovasi dan bermutu tinggi. Perlu diingatkan bahawa alam sekitar di sekeliling kita sebenarnya adalah hasil seni agung yang telah diberikan oleh Maha Pencipta kepada kita semua. Oleh itu, nikmatilah seni dan alam sekitar dimana-mana sahaja. 34

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia Jadi, dengan menternak ikan dalam PENTERNAKAN IKAN persekitaran akuatik yang ideal, projek KOLAM: akuakultur dapat menyediakan alternatif bagi memenuhi peningkatan keperluan sumber BAGUS ATAU TIDAK? protein dari ikan. Penternak ikan umumnya telah menggunakan pelbagai kaedah untuk Oleh mengusahakan ikan dalam persekitaran NUR JIHAN JASNI DAN akuatik terkawal, antaranya adalah kolam NURSYAZNI ABDUL RAHIM tanah, kolam konkrit, atau bekas plastik yang bersaiz besar. Pengeluaran ikan dalam sistem Pusat Pengajian Biologi, UiTM Cawangan akuakultur tertutup sering dikaitkan dengan Negeri Sembilan, Kampus Kuala Pilah, kawasan yang bekalan airnya yang terhad Pekan Parit Tinggi, 72000 Kuala Pilah, untuk menternak ikan, serta persekitaran Negeri Sembilan (tanah) yang tidak sesuai untuk jenis ikan tertentu. Tambahan pula, akuakultur telah [email protected] berkembang secara besar-besaran hasil daripada populasi manusia yang semakin Editor: Mohd Syahril Mohd Zan ramai dimana ikan jenis tilapia, keli, dan ikan kod adalah antara haiwan yang paling kerap diternak di kolam. Pembiakan dan penternakan ikan di dalam Gambar 1. Ikan tilapia merah yang diternak dalam kolam. kolam sedikit sebanyak dapat membantu mengubah tanah terbiar menjadi sesuatu yang Sumber: https://ternakanikan.com/ berguna dan produktif dan bukan hanya ditinggalkan begitu sahaja. Akuakultur adalah Kelebihan Kolam Ikan sektor besar dan berkembang di kebanyakan negara yang menyumbang khususnya kepada Perniagaan akuakultur telah memberi manfaat pengeluaran makanan global, di mana ikan telah yang besar kepada penternak ikan, kerana ia menjadi sumber utama protein biasa bagi manusia membolehkan mereka menambah pendapatan untuk memastikan kesihatan tubuh mereka mereka dengan menjual ikan yang diternak dari terpelihara. kolam mereka. Mengikut Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM) pada tahun 2015, oleh Menurut kajian terdahulu oleh Torimiro et al. pada kerana permintaan ikan yang meningkat dan tahun 2014 menyatakan bahawa ikan merupakan kekurangan ruang pembiakan untuk kolam, komponen penting dalam pemakanan sistem pembiakan sangkar telah berkembang manusia,dimana ia merupakan salah satu sumber dengan ketara. Rakit kayu telah dihentikan protein yang hebat dan popular di kalangan ramai secara berperingkat-peringkat memihak kepada orang kerana ia membekalkan pelbagai nutrien sangkar yang diperbuat daripada high density kepada badan dan mudah dihadam. Pola polyethylene (HDPE), yang mana ia lebih tahan peubahan pemakanan penduduk dunia telah lasak serta tidak memerlukan kos mengakibatkan peningkatan permintaan terhadap penyelenggaraan yang tinggi. ikan, terutamanya kepada pengguna yang mementingkan kesihatan. 35

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Sektor ini boleh menjadi industri yang Ladang atau kolam ikan juga mungkin menguntungkan bagi penternak jika mereka menghasilkan sejumlah besar air buangan, memberi perhatian yang teliti kepada pengurusan yang pastinya boleh membahayakan alam kolam ikan yang betul serta hasil ikan yang sekitar. Ikan yang berpenyakit juga boleh sempurna boleh dicapai terutamanya aspek menyebarkan penyakit kepada populasi ikan kualiti air kolam dikendalikan dengan baik dan liar berdekatan. sempurna. • Kos Terdapat beberapa lagi faedah penternakan ikan kolam: Memulakan ternakan ikan boleh • Ikan ternakan merupakan sumber protein memakan kos yang tinggi. Lokasi juga berkualiti tinggi untuk kegunaan manusia. antara faktor yang mesti • Penternak boleh memilih spesies ikan yang hendak diternak dan dijual berdasarkan ciri- dipertimbangkan oleh mereka yang ciri permintaan penduduk setempat. bakal menceburi bidang ternakan ikan. • Ikan kolam tidak terdedah pada umum dan pencemaran di ekosistem (jika terjadi). Ia Projek akuakultur menelan belanja lebih selamat dan boleh dipilih untuk dikutip hasilnya bila-bila masa. yang agak dimana ianya melibatkan • Akses terhadap ikan di dalam kolam lebih beberapa faktor seperti makanan ikan, mudah kerana lokasinya berhampiran dan mudah dikunjungi oleh pembeli. kakitangan, penyelenggaraan, Kekurangan Kolam Ikan pengurusan penyakit, pembungkusan, Walau bagaimanapun, terdapat beberapa dan pengangkutan. Penternakan ikan kelemahan kepada teknik ini, yang terdiri daripada pengurusan penyakit kepada risiko memerlukan pelaburan awal yang alam sekitar. besar. • Penyakit Menternak ikan dalam satu kawasan • Keselamatan Pekerja tertutup boleh meningkatkan risiko Dalam penternakan ikan, keselamatan penyakit. Jika seekor ikan jatuh sakit pekerja ditentukan oleh kemudahan dengan virus berjangkit, penyakit itu individu dan perundangan negara. kemungkinan besar akan merebak Akuakultur, sebaliknya, datang dengan kepada ikan lain dalam kolam yang sama. bahayanya sendiri. Orang yang bekerja Jangkitan parasit juga memberikan di kawasan berhampiran air juga masalah utama dalam hal penternakan berada dalam bahaya berkemungkinan ikan. lemas sekiranya terjatuh ke dalam kolam dan tidak disedari oleh individu • Alam Sekitar lain. Kolam ternakan ikan berpotensi menjejaskan ekologi sekeliling. Antibiotik Kesimpulan dan bahan kimia yang digunakan untuk merawat ikan, contohnya, boleh bocor ke Ringkasnya, ramai penternak ikan dalam tanah dan sumber air berdekatan. menjalankan perikanan ternakan di dalam air Ini berpotensi mengakibatkan kolam kerana persekitaran air mudah dikawal pencemaran tanah. untuk persekitaran ideal mereka dalam mendapatkan hasil ikan yang tinggi. Namun, kekurangan dalam penternakan ikan ini juga haruslah dipandang dengan teliti untuk memperoleh hasil yang tinggi dan lumayan. 36

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia Perbualan berikut biasa kita tuturi “MAMA, MATA ADIK PEDIH….” atau dengari sepanjang fasa PKP, bukan? Luahan daripada diri anda sendiri, pasangan Oleh dan anak mengenai ketidakselesaan mata akibat daripada memandang skrin komputer DR NURUL RAUDZAH ADIB RIDZUAN, terlalu lama kerana bekerja dari rumah (BDR) DR HASZIANALIZA HASLAN DAN mahupun mengikuti pengajaran dan DR CHOY KER WOON pembelajaran (PdPr) secara dalam talian atau ‘online class’. Sindrom regangan mata digital Jabatan Anatomi, Fakulti Perubatan, atau ‘Digital Eye Strain’ (DES) yang UiTM Cawangan Selangor, Kampus Sg didefinisikan oleh Persatuan Optometri Amerika merupakan simptom visual dan Buloh, Sg Buloh, okular yang disebabkan oleh penggunaan 47000 Sg Buloh, Selangor peranti digital elektronik untuk tempoh yang lama. Laporan saintifik melaporkan insiden [email protected] regangan mata mencatatkan peratusan yang tinggi di kalangan pelajar yang mengikuti Editor: Dr Nor’aishah Abu Shah ‘online class’ semasa pandemik berbanding dengan kelas fizikal sebelum pandemik. Skor DES juga turut meningkat di kalangan pelajar yang mengikuti ‘online class’. Selain itu, skor DES juga berkait rapat dengan durasi masa sewaktu menggunakan gajet. Jangan bimbang! Anda boleh mengurangkan sindrom regangan mata digital dengan mengetahui serba sedikit mengenai anatomi mata, agar anda dapat mengurangkan sindrom tersebut sewaktu BDR atau PdPr. Zahra “Penatnya saya, Mama. Anatomi mata Mata saya pun terasa pedih”. Mata merupakan organ deria penglihatan. Komponen utama mata ialah bola mata yang Luah Zahra sambil menggosok terletak di dalam soket mata. Bola mata terdiri matanya selepas hampir satu jam daripada tiga bahagian iaitu bahagian menjalani pembelajaran atas hadapan, belakang dan vitrus. Bola mata talian semasa fasa Perintah dilapisi oleh tiga lapisan iaitu lapisan luar atau Kawalan Pergerakan (PKP) dikenali sebagai sklera, diikuti oleh koroid dan akibat pandemik Covid-19). retina. Komponen kedua mata ialah otot-otot mata. Otot -otot ini terletak di dalam soket “Alahai, kasihan anak mata dan melekat pada sklera. Ini bagi Mama. Sabar ya sayang. membolehkan otot-otot mata menggerakkan bola mata. Rehatlah sekejap.” Sahut Puan Ann sambil 37 menyuruh Zahra berehat seketika untuk mengalihkan pandangan dari skrin komputer riba miliknya. Puan Ann

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Terdapat dua otot kecil di mata iaitu otot pengembang pupil dan otot penguncup pupil yang mengawal bukaan anak mata. Terdapat satu lagi otot kecil mata, otot ‘ciliary’ yang berfungsi untuk menebal dan menipiskan kanta mata. Mata juga dilengkapi dengan kelenjar air mata (Gambar 2) yang terletak di bahagian atas bola mata. Kelenjar ini menghasilkan air mata yang berfungsi sebagai bahan pelincir dan melindungi lapisan luar Gambar 1. Anatomi bola mata sebelah kanan dan otot-otot mata yang mata. Lebihan air mata mengawal pergerakan bola mata akan disalurkan melalui Terdapat enam otot-otot mata (Gambar 1) iaitu: saluran kelenjar air mata ke rongga hidung. 1. Otot rektus lateral untuk pergerakan bola mata pandang keluar. 2. Otot rektus medial untuk pergerakan bola mata pandang ke dalam. 3. Otot rektus atasan untuk pergerakan bola mata pandang ke atas dan ke dalam. 4. Otot rektus bawahan untuk pergerakan bola mata pandang ke bawah dan ke dalam. 5. Otot serong atasan untuk pergerakan bola mata pandang ke bawah dan keluar. 6. Otot serong bawahan untuk pergerakan bola Gambar 2. Lokasi kelenjar air mata dan mata pandang ke atas dan keluar. saluran kelenjar air mata “Bukaan anak mata boleh Tips penjagaan mata mengecil dan membesar Penggunaan peranti seperti komputer riba, komputer, tablet dan iPad untuk bergantung kepada jumlah BDR dan PdPr tidak dapat dielakkan. cahaya yang memasuki pupil 38 mata dan jarak objek yang dilihat oleh mata.”

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Gambar 3. Petua ‘20-20-20’ semasa merehatkan mata Berikut adalah 3 tips utama penjagaan mata Otot mata juga perlu berehat seperti otot badan untuk pengguna komputer. yang lain. Cubalah “petua 20-20-20”. Amalkan tip ini. Cubalah rehatkan mata anda atau a. Berkelip mata mengalihkan pandangan dengan memandang objek-objek yang jauh setiap 20 minit selama 20 Mata akan menjadi kering dan letih apabila saat. Semasa berehat, adalah digalakkan untuk berdepan dengan skrin komputer terlalu lama memandang objek sejauh 20 kaki. Tip ini adalah terutamanya jika kita berada di dalam bilik penting supaya otot mata tidak kejang selepas berhawa dingin. mengguna komputer secara berlebihan atau terlalu lama. Oleh yang demikian, adalah disarankan untuk berkelip mata secara perlahan-lahan setiap 20 c. Pemakaian cermin mata khas minit. Ulang lebih kurang 10 kali sebelum Pemakaian cermin mata khas adalah digalakkan meneruskan kerja atau belajar. Berkelip mata walaupun tidak mempunyai rabun. Cermin mata dapat melembabkan lapisan luar mata, dimana khas ini boleh menapis gelombang ia merangsang penghasilan air mata dari elektromagnetik dan pelepasan cahaya biru dan kelenjar air mata dan ini dapat mengurangkan ungu yang berlebihan yang dipancarkan kekeringan mata. Ubat titik mata juga boleh daripada skrin komputer. Selain daripada itu, digunakan untuk melembabkan lapisan luar cermin mata khas boleh melindungi mata mata. daripada efek silau permukaan monitor komputer atau peranti. b. Rehatkan mata 39 Apabila seharian bekerja atau belajar menggunakan komputer, kita sering terlupa untuk merehatkan mata atau mengalihkan pandangan daripada skrin komputer. Apabila merenung skrin terlalu lama ia menyebabkan kontraksi otot ‘ciliary’, penguncup pupil dan rektus medial secara berterusan. Ini menyebabkan mata menjadi letih, kabur dan sukar untuk fokus.

Fakta menarik tentang mata! EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 1 2 3 Mata hanya boleh melihat tiga warna Mata kita berkelip 17 kali iaitu merah, biru dan hijau. Semua seminit secara purata atau warna lain adalah diciptakan melalui sehingga lebih 27 397 kali kombinasi ketiga-tiga warna ini. dalam satu hari. 5 Imej yang diterima Bayi adalah buta warna oleh mata adalah apabila dilahirkan. imej songsang. Otak 4 manusia yang Mata manusia boleh membezakan bertanggungjawab sebanyak 500 warna kelabu. memutarkan imej tersebut. 67 Melanin adalah pigmen yang Otot mata merupakan salah satu daripada memberikan warna mata. Individu otot di dalam badan yang terkuat kerana yang mempunyai warna mata coklat mampu mengawal gerakan mata yang memiliki lebih banyak melanin sangat aktif. daripada individu yang mempunyai warna mata biru, hijau dan sebagainya. Kesimpulannya, dengan mengetahui anatomi mata, anda dapat mengurangkan sindrom regangan mata digital dengan mengurangkan kontraksi otot mata yang mengawal pergerakan bola mata dan seterusnya mengurangkan ketidakselesaan mata. Hargailah mata kurniaan Tuhan, kerana mata, sang jendela jiwa! 40

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Makalah Hubungan simbiosis antara semut dan afid Akademia (kutu daun) menjadi contoh salah satu kunci utama untuk spesis semut meneruskan hidup KEPELBAGAIAN SEMUT dan berlindung daripada pemangsa mereka. DAN FAKTOR YANG MEMPENGARUHINYA “Taburan spesies semut biasanya dipengaruhi Oleh oleh persaingan antara NUR AINA MUNIRAH AB BAKI DAN spesies yang meliputi tahap ancaman dari NURSYAZNI ABDUL RAHIM spesies yang lain, jenis tumbuhan, perubahan Pusat Pengajian Biologi, UiTM Cawangan Negeri Sembilan, Kampus Kuala Pilah, suhu, jenis tanah, Pekan Parit Tinggi, 72000 Kuala Pilah, sumber cahaya dan Negeri Sembilan ada atau tidak sumber makanan mereka.” [email protected] Editor: Mohd Syahril Mohd Zan Antara faktor lain termasuklah kelembapan, suhu tanah, keadaan udara dan air. Keadaan banjir Semut terkenal sebagai elemen yang paling bermusim yang berlaku pada kadar frekuensi dan keamatan yang berbeza boleh mempengaruhi dominan di dalam ekosistem darat, dimana ia semut untuk terus hidup di kawasan habitat yang menyumbang kepada sebahagian besar biojisim. terbuka. Hal ini menyebabkan komposisi spesies Semut juga merupakan kumpulan serangga sosial semut berkurang akibat daripada kemusnahan yang paling besar dan amat penting dalam tempat pembiakan semut terutamanya apabila menyumbang kepada ekosistem darat. Ia juga hujan lebat yang kerap di dalam ekosistem. Ini dianggap sebagai penanda ekologi yang baik bertepatan dengan kenyataan penyelidik yang disebabkan aktiviti mutualistik flora dan fauna, menyatakan bahawa serangga sangat dimana ia dapat memberikan sumbangan yang dipengaruhi oleh suhu dan tempoh masa ketika ia besar kepada persekitaran dengan meningkatkan di dalam banjir. Kajian sebelum ini juga kualiti tanah dan membantu proses pereputan. membongkar berkenaan kadar terus hidup untuk Kepentingan ekologi, kelimpahan spesies dan semut bergantung kepada kebolehan migrasi bilangan yang dominan menjadikan semut sebagai mereka ketika banjir berlaku, di mana ini dapat subjek utama apabila berkaitan dengan kajian disimpulkan yang setiap spesies mempunyai berkenaan kepelbagaian dan biodiversiti. kadar terus hidup yang berbeza ketika bencana Kebolehan sesuatu organisma untuk membiak dan alam berlaku di habitat mereka. Selain itu, mempunyai pertumbuhan yang optimum kehadiran parasit juga memberi pengaruh kepada dipengaruhi oleh faktor abiotik dan biotik. Sebagai kepelbagaian semut. Sebagai contoh, ulat contoh, ketersediaan sebatian yang utama seperti berwarna putih dan panjang (Nematoda: air, mineral dan oksigen memainkan peranan Mermithidae) seperti yang ditunjukkan dalam dalam ketahanan untuk terus hidup. gambar 1. Jika keadaan ini berlarutan, ini dapat menyebabkan perubahan struktur normal morfologi semut dan seterusnya mengakibatkan semut mati dan bilangannya akan berkurang di biome. 41

Di samping itu, spesies invasif juga menjadi salah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 satu punca yang menyumbang kepada kehilangan ekologi dan biodiversiti serangga. Hal Gambar 1. Allomermis solenopsi sp. ini dapat dilihat apabila kawasan yang diwarta dan (Nematoda: Mermithidae) dipelihara mengalami gangguan seterusnya Sumber: Poinar (2012) menyebabkan spesies tempatan hilang daripada habitat asal mereka. Dalam masa yang sama, spesies invasif mempunyai kebolehan untuk mendiami tempat tersebut. Situasi ini menyebabkan kemusnahan kepada habitat semula jadi semut. Sebagai contoh, Anoplolepis gracilipes seperti yang ditunjukkan dalam gambar 2, yang terkenal sebagai salah satu spesies invasif yang telah menceroboh hutan-hutan di Malaysia. Secara amnya, A. gracilipes turut dikenali sebagai semut gila kerana pergerakannya yang rawak apabila terancam. IUCN (International Union for Conservation of Nature) juga pernah mengeluarkan kenyataan mengenai spesies ini, di mana ia termasuk dalam senarai “100 Spesies Semut Invasif yang Paling Berbahaya di Planet Ini”. Selain itu, A. gracilipes turut menyebabkan beberapa kesan ekologi yang besar kepada spesies sedia ada, mammalia, tumbuhan dan juga dinamika ekosistem. APAKAH KEADAAN YANG BOLEH Gambar 2. Anoplolepis gracilipes MEMPENGARUHI POPULASI SEMUT? (Sumber: https://idtools.org) Kemusnahan dan perubahan habitat boleh menyebabkan Sebagai contoh, spesies bersarang kanopi yang impak yang besar kepada terancam apabila berlakunya penebangan pokok kadar terus hidup semut dan di hutan berbanding spesies bersarang di tanah keadaan sarang bertelur yang sama sekali tidak terganggu dengan mereka. keadaan tersebut. Hal ini menyebabkan spesies yang terancam tadi berpindah (migrasi) ke lokasi Aktiviti seperti bercucuk tanam dan penebangan yang lebih sesuai dan optimum untuk hutan boleh menganggu habitat asal semut. Hal populasinya. ini dapat diperhatikan apabila berlakunya perubahan topologi habitat semulajadi semut 42 apabila terdapatnya beberapa aktiviti seperti kerja-kerja menggali, pembuangan tanah, pengasapan sampah yang banyak dan perubahan atau kepupusan beberapa spesies tumbuhan.

Di samping itu, perubahan cuaca juga EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 mempengaruhi biodiversiti spesies semut. Ini 43 dapat dilihat apabila terdapat bilangan semut yang tinggi di kawasan yang lebih panas. Ketahanan untuk terus hidup di kawasan yang panas mempengaruhi spesies tersebut untuk terus hidup. Contohnya, spesies invasif akan cuba memasuki habitat tersebut, tetapi tidak bagi spesies tempatan kerana ia tidak dapat bertahan dengan perubahan cuaca. Taburan hujan juga memainakn peranan penting, di mana jika berlaku hujan yang lebat, ia dapat mempengaruhi semut untuk mencari sumber makanan kerana mereka tidak dapat mengesan feromon sejenis bahan kimia komunikasi yang dirembeskan oleh semut yang lain akibat permukaan yang basah dan seterusnya menganggu pergerakan mereka untuk balik ke sarang. Justeru itu, pemahaman yang lebih mendalam perlu dicapai berkenaan interaksi semut dengan faktor persekitaran dan cuaca untuk membolehkan para saintis merungkai penemuan yang lebih bermakna di masa akan datang. Selain itu, para ilmuwan juga menasihatkan orang ramai supaya menerapkan cara yang selamat, mesra alam dan tidak membunuh spesies semut dalam mengatasi masalah kehadiran sarang semut di kawasan perumahan. Sebagai contoh, dengan menggunakan ubat-ubatan tradisional berbanding penggunaan bahan kimia. Hal ini juga termasuk dengan penguatkuasaan undang-undang yang lebih proaktif bagi melindungi dan mengekalkan kepelbagaian spesies semut daripada berkurang untuk tatapan dan kajian selanjutnya oleh generasi akan datang.

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia “Pelbagai warna, INSPIRASI ALAM bentuk dan keadaan SEMULAJADI DI alam semulajadi boleh DALAM SENI diambil dengan FOTOGRAFI teknik-teknik yang Oleh betul dan tepat dalam menghasilakan DR SHAHRUNIZAM SULAIMAN DAN TS MOHAMAD QUZAMI AN-NUUR BIN satu imej fotografi yang bermutu.” AHMAD RADZI Dengan ini, kecantikan alam semulajadi dapat Kolej Pengajian Seni Kreatif, digambarkan dan dirakamkan serta boleh UiTM Cawangan Perak, Kampus Seri dihayati oleh semua. Terdapat pelbagai teknik seni fotografi alam semulajadi yang boleh Iskandar, dipraktiskan. Salah satu teknik yang boleh 32610 Seri Iskandar, diaplikasikan di dalam seni fotografi adalah Perak Darul Ridzuan pencahayaan. [email protected] Cahaya Dalam Fotografi Alam Semulajadi Editor: Dr Nurhamimah Zainal Abidin Seni fotografi merupakan salah satu Walaupun fotografi alam semulajadi memfokus kepada permukaan bumi dan cabang seni di dalam seni visual. Seni forografi persekitarannya sebagai subjek, sifat cahaya dari segi istilah membawa maksud seni yang yang dipantulkan pada permukaan bumi itu dihasilkan daripada cahaya. Dengan revolusi dan sendiri menentukan nuansa mood serta kemajuan teknologi pada hari ini secara tidak penampilan imej yang dirakam. Ia juga lansung merancakkan lagi aktiviti seni fotografi memberi inspirasi dalam merakamkan ini. Daripada penghasilan kamera lubang jarum, persekitaran alam semulajadi melalui lensa filem, fotografi digital sehingga teknologi fotografi kamera. Cahaya semulajadi disiang hari menggunakan dron pada harini membuktikan memiliki pelbagai ciri yang berbeza. Ia boleh betapa pesatnya teknologi seni fotografi ini telah menjadi cahaya yang lembut, kasar, keras berkembang. Walaubagaimanapun, seni fotografi atau lemah. Sifat-sifat cahaya ini dipengaruhi perlulah dipadankan dengan teknik dan subjek oleh beberapa faktor seperti waktu (masa) yang betul dan berfokus. Alam semulajadi seperti subuh, awal pagi, tengahari, senja dan ciptaan tuhan disekitar kita boleh digarap menjadi sebagainya. sumber subjek atau imej tumpu dalam seni fotografi. 44

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Bagi iklim pula, ia dipengaruhi oleh kedudukan geografi sesuatu tempat seperti kawasan tropika, savanah, mediteranean dan lain-lain. Sementara musim ditentukan oleh tempoh tarikh sesuatu musim seperti musim kemarau, musim menuai, musim panas, musim sejuk, musim bunga dan sebagainya. Sebagai contoh, cahaya pagi di kawasan tropika memberikan hasil gambar yang segar dan ceria, manakala di kawasan yang sedang mengalami musim sejuk pula memberikan hasil gambar yang kelihatan tidak bertenaga serta berkabut. Bagi iklim pula, ia dipengaruhi oleh kedudukan geografi sesuatu tempat seperti kawasan tropika, savanah, mediteranean dan lain-lain. Gambar 1. Contoh Hasil Seni Fotografi Di Waktu Pagi Sementara musim ditentukan oleh tempoh tarikh Waktu ini dikenali sebagai Waktu Keemasan atau sesuatu musim seperti musim kemarau, musim ‘Golden Hour’, iaitu waktu fajar pagi dan lewat menuai, musim panas, musim sejuk, musim petang membawa ke senja. Waktunya secara tepat bunga dan sebagainya. Sebagai contoh, cahaya bergantung kepada keberadaan seseorang itu. pagi di kawasan tropika memberikan hasil Secara amnya, ia bermula sejam selepas matahari gambar yang segar dan ceria, manakala di terbit serta sejam sebelum matahari terbenam. kawasan yang sedang mengalami musim sejuk Jarak cahaya matahari yang jauh dari bumi pula memberikan hasil gambar yang kelihatan memberikan nuansa keemasan kerana cahaya yang tidak bertenaga serta berkabut. dibiaskan akibat jarak dan sudut cahaya mtahari, memberikan kesan yang dramatik, romantik atau Oleh kerana jarak dan aliran cahaya kadang kala melankolik. Pantulan cahaya pada mempengaruhi spektrum warna pada imej yang permukaan seperti air sungai atau laut, permukaan dirakam oleh lensa kamera, maka sedikit yang berkilau juga menambah nilai estetika imej sebanyak pengetahuan tentang sifat-sifat cahaya yang dirakam. pada waktu tertentu akan mempengaruhi hasil imej yang dirakam. Waktu juga memberi kesan Kesimpulan dalam fotografi alam semulajadi, kerana jarak matahari dari bumi yang berbeza serta pengaruh Secara keseluruhannya, seni fotografi boleh alam sekitar. Sebagai contoh, cahaya matahari pada waktu tengahari adalah kasar dan memberi dipraktiskan di dalam apa-apa bentuk dan keadaan kesan pencahayaan yang keras serta bayang- bayang yang terlalu kontra akibat pancaran terik alam semulajadi di sekeliling kita. Kita perlulah matahari yang berada tepat di tengah-tengah atmosfera bumi. Pada waktu pagi pula, memanfaatkan dan menikmati alam semulajadi pencahayaan kelihatan lebih lembut, dan persekitaran kelihatan bersih kerana kerana ia merupakan keindahan yang telah keadaaudara serta persekitaran kuran dicemari oleh partikel-partikel debu kerana suasana yang diciptakan oleh tuhan kepada kita semua. Dengan sejuk. Waktu matahari terbit, dan matahari terbenam merupakan waktu yang amat digemari mempraktiskan teknik yang betul, keindahan alam untuk merakamkan fotografi alam semulajadi. semulajadi akan dapat diserlahkan di dalam hasil akhir fotografi. Selain daripada itu, peristiwa penting yang melibatkan alam semulajadi disekeliling kita juga akan dapat dirakam dan dinikmati semula pada masa akan datang. 45

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia KAP survey model is expected to generate KNOWLEDGE, raw data on the specific issue and be able to ATTITUDES AND identify the gap of knowledge, beliefs among PRATICES (KAP) SURVEY people and behavioural patterns performed. MODEL FOR SOLID The outcome from the KAP survey model WASTE MANAGEMENT IN believed to help in program implementation planning and strongly influence decision PUBLIC PARK making process. Data are collected by the researcher through a structured survey By questionnaire that may include both qualitative and quantitative data collection. For the case NURUL AKMANIZA MOHD NASIR, of solid waste problem in a public park, it is TS DR NOR HANISAH MOHD HASHIM, believed that the issue is closely related to the attitudes among visitors. Awareness and NUR IDZHAINEE HASHIM AND attitudes among visitors believed as among of AMIRA SYUHADA MOHD PADZIL the factors that contributing to the solid waste problem especially in public park. Therefore, Centre of Studies for Park and Amenity KAP survey model is seen as one of the Management, Faculty of Architecture, effective method to provide baseline data in managing solid waste especially in public Planning and Surveying, park. Universiti Teknologi MARA, 40450 Shah Alam, Selangor Figure 1. KAP survey model diagram [email protected] CASE STUDY: TITIWANGSA LAKE GARDEN, KUALA LUMPUR Editor: Dr Nurhamimah Zainal Abidin Titiwangsa Lake Garden is one of the public park located in the city of Kuala Lumpur, Malaysia with an outstanding features of flora The KAP survey is a quantitative method that and fauna. Originally from a mining site, now usually conducted to collect reliable data on the Titiwangsa Lake Garden become a popular knowledge (what is being known), attitudes (how people perceive) and practices (how people act) spot for urban community to engage in about general or specific issue. recreational activities and enjoying valuable INTRODUCTION TO KAP SURVEY MODEL time with family and friends. During the Originated in the 1950s and it is widely used in the fields of health research, environmental science random observation process, it was obvious and management related field. to discover improper solid waste management greatly effects on aesthetic appearance of the park. Poorly managed solid waste materials lead to the water pollution, and it might endanger fishes in the lake. 46

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Figure 2. Improper solid waste management in Titwangsa Lake Garden observed Therefore, this study was conducted to investigate Table 1. Socio-demographic characteristics of the relationship between knowledge and attitude respondents among visitors in TItiwangsa Lake Garden and what are the possible practices should be enforced to solve this issue. This is a crucial step in maintaining the image and identity of the park as one of the most beautiful public park in Kuala Lumpur. KAP SURVEY MODEL FOR MANAGING SOLID WASTE IN PUBLIC PARK The main purpose of this study is to determine the On the other hand, table 2 showed the level of knowledge, attitude and practices among park knowledge among respondents regarding solid visitors regarding solid waste management in waste management. public park. Basically, people with a knowledge tend to have positive attitudes and display a good 47 practice as response in the certain situation. In this study, data were collected from 125 respondents who are visitors at park and survey questionnaire were distributed on-site with convenient sampling design. Table 1 indicated the socio-demographic profile of respondents and the majority of respondents were students (72.8%) and the highest level of education was university or college level. It was believed that the park is popular among young people due to its outstanding aesthetic appearance with varieties of biodiversity offered in the park.

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Majority of respondents (72.5%) aware that improper management of solid waste lead to the spread of diseases but 16.1% did not agree that improper waste disposal may contribute to the spread of the diseases and 11.4% did not know anything or do not have any knowledge about it. Meanwhile, most respondents (89.6%) agreed that improper solid waste disposal has various effects towards environment and cause unpleasant view of the public park. Table 2. Knowledge of respondents on solid waste management Table 3 revealed the attitudes or perception of respondents towards solid waste management especially in Titiwangsa Lake Garden. As 3R campaign is actively practiced in the park, respondents were purposely asked about the campaign and majority of respondents (80%) aware on the idea of 3R campaign. In relation to that, over 80% respondents realized that solid waste management is very important in park and open spaces in park should be free from any waste. Table 3: Attitudes of respondents on solid waste management 48

EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Table 4 indicated the practice of respondents regarding solid waste management in the park and types of bin provided at park were identified. The data showed approximately balanced percentage of usage on types of bin in the park and it showed the maximum usage of bins provided in park. 55.2% of respondents reported type of solid waste generated during their visit was plastics followed by food waste with 40.8%. Other types of solid waste were paper and glass which recorded 3.2% and 0.8% respectively. Table 4. Practices of respondents regarding solid waste management CONCLUSION Level of knowledge among respondents regarding solid waste management in public park was satisfactory where majority of respondents aware on the importance of proper solid waste disposal in park. Attitudes and practices among respondents towards solid waste management is good and majority of respondents agreed that solid waste management is very important in the public park management. However, the observation process discovered that solid waste issue is a serious problem in the park. This happened due to the participation of respondents are mostly among students and may affects the data collected showing high level of knowledge among respondents. Therefore, the extension of this study could be conducted to apply KAP survey model in elaborating more in the knowledge, attitude and practices regarding solid waste management for further understanding. The data collected from KAP survey should be able to assists local authority in solving solid waste problem especially in public park and implement effective strategies in enhancing awareness on solid waste management, creating positive attitude towards proper solid waste disposal and portraying good practices in developing healthy community through a good solid waste management practise. 49

Makalah EON Mei 2022 | Bilangan 5 / 2022 Akademia Figure 1. GA is well acknowledged as THE BENEFITS OF Gum Arabic GUM ACACIA Source: By https://khni.kerry.com/news/acacias-role- as-a-functional-fibre/ 1HAYATI ADILIN MOHD ABD MAJID, 1SITI NURSHARMILA ABDULLAH “GA has been extensively used in RAMBLI AND 2RUHAYA HUSSIN the food industry as a 1Faculty of Hotel & Tourism thickening agent, emulsifier, Management University Technology and stabilizer (e.g. in gummy candies, marshmallows syrup, Mara Terengganu Campus and soft drinks). For other foods like chocolate, ice cream, 2Kulliyyah of Islamic Revealed chewing gum, and jam it is also Knowledge and Human Sciences used as a binding agent while international Islamic University Malaysia for confectionary products it acts as a sugar crystallization [email protected] inhibitor [4]. Then, in beverages Editor: Dr Nurhamimah Zainal Abidin such as wine clarifiers and citrus juices, it works as an Gum Acacia (GA) well acknowledged as emulsifier and also as a Gum Arabic is a gum that is gained by making stabilizer in the manufacturing cuts in the bark of the grown trees of acacia Senegal trees. The term “Gum Arabic” originated of soft drinks. Additionally, from the trading between the Arab and European GA is also well used in countries. The primary source of the GA is from Kordofan, in the region of Sudan, which yields pharmaceutical industries, over 90% of the world's resources, [2]. It is lithography, cosmetics, textile, undeniable that Islam et al. (1997) showed that the marketable grade of GA which was composed and pottery, “ 50 from Acacia Senegal trees has the best quality as compared to other varieties [3]. GA, chemically is a complex polysaccharide that has been deemed as a safe dietary fibre by the United States, Food and Drug Administration (FDA) since 1970.