ICT in Logistics 6-8

รายวชิ าเทคโนโลยสี ารสนเทศในงานโลจสิ ตกิ ส์(Information and Communication Technology in Logistics) นาเสนอโดย อาจารย์นลนิ ี ชนะมลู สาขาวิชาเทคโนโลยโี ลจสิ ติกสแ์ ละการจดั การระบบขนส่ง คณะเทคโนโลยีสงั คม มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก วิทยาเขตจันทบรุ ี

บทท่ี 6 การเลอื กไอทโี ซลูชั่นเพอ่ื ประยุกต์ใช้ในงานโลจสิ ติกส์ ทางเลอื กซอฟต์แวร์ลอจิสติกส์ ในปัจจุบนั มีทางเลือกของเทคโนโลยแี ละโซลูชนั่ เก่ียวกบั ลอจิสติกส์ซัพพลายเชนออกมามากมายและต่างก็อา้ งว่าเป็ นทางเลือกที่ดีที่สุดของการจดั การซัพพลายเชนสําหรับองค์การ อย่างไรก็ตามสิ่งท่ีพึงระลึกไว้ เสมอกค็ ือ เทคโนโลยหี รือโซลูชน่ั อนั ทนั สมยั เหล่าน้นั ไม่ใช่สูตรสาํ เร็จในการจดั การลอจิสติกส์ซพัพลายเชนขององคก์ าร แต่เป็ นเพียงเครื่องมือท่ีหากเลือกใช้อย่างเหมาะสม ก็จะทาํ ให้สามารถดึงศกั ยภาพที่เก่ียวกบั ลอจิสติกส์ซพั พลายเชนออกมาใชใ้ นกระบวนการทาํ งานไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ปัจจุบนั ซอฟต์แวร์ลอจิสติกส์ซัพพลายเชนมีอยู่ 3 ประเภทหลกั คอื 1. แอปพลิเคชนั่ สาํ หรับวตั ถุประสงคท์ ว่ั ไป (General Purpose Software Package) 2. แอปพลิเคชนั่ สําหรับการจาํ ลองเหตุการณ์และสร้างโมเดล (Simulation & Modeling Software Package 3. แอปพลิเคชน่ั เฉพาะดา้ น (Specialized Software Package) อาจกล่าวโดยรวมว่าแอปพลิเคชั่นสําหรับวตั ถุประสงค์ทัว่ ไป มักใช้สําหรับการประยุกต์กับสภาพแวดลอ้ มของลอจิสติกส์แบบง่ายๆ ที่เป็ นพ้ืนฐานตรงไปตรงมา ไม่สลบั ซับซ้อน ส่วนแอปพลิเคชนั่สําหรับการจาํ ลองเหตุการณ์และสร้างโมเดล มกั ใชอ้ ลั กอริทึมระดบั สูงเพื่อประเมินวิธีการ และสร้างรูปแบบจาํ ลองท่ีดีท่ีสุดในการดาํ เนินธุรกิจ สําหรับแอปพลิเคชน่ั เฉพาะดา้ น มกั ใชส้ ําหรับการติดตามสถานะทางกายภาพของสินคา้ การจดั การวตั ถุดิบ และขอ้ มลู ทางการเงินที่เกี่ยวขอ้ งกบั ทุกๆฝ่ าย แอปพลิเคชั่นสําหรับลอจิสติกส์ซัพพลายเชนท่ีดี จะมีพ้ืนฐานอยู่บนรูปแบบของข้อมูล (DataModel) แบบเปิ ดท่ีรองรับการแชร์ขอ้ มูลท้งั ภายในและภายนอกองคก์ าร โดยขอ้ มูลที่มีการแชร์กนั เหล่าน้ีอาจจะเกิดจาก คลงั ขอ้ มูลในหลายๆท่ี หรือหลายๆบริษทั ทาํ ให้เกิดการแชร์ขอ้ มูล ณ จุดเริ่มตน้ ของขอ้ มูลเช่น ขอ้ มลู ท่ีเกิดต้งั แต่ กระบวนการสรรหาวตั ถุดิบเพื่อนาํ มาผลิต ซ่ึงนิยมเรียกวา่ “ ขอ้ มูลตน้ น้าํ (Upstream)” ซ่ึงไหลไปตามกระบวนการต่างๆ จนถึงกระบวนการสุดทา้ ยท่ีเกี่ยวกบั ลูกคา้ หรือผบู้ ริโภคซ่ึงเป็ นขอ้ มูลท่ีนิยมเรียกวา่ “ ขอ้ มูลปลายน้าํ (Down Stream) ” ซ่ึงจะช่วยให้ผเู้ กี่ยวขอ้ งทุกฝ่ ายไดใ้ ชข้ อ้ มูลในการจดั การทรัพยากรทางธุรกิจไดด้ ีข้ึนท้งั ในปัจจุบนั และการวางแผนสาํ หรับความตอ้ งการในอนาคต หลกั การพ้นื ฐานของแอปพลิเคชน่ั ซอฟตแ์ วร์สาํ หรับลอจิสติกส์ซพั พลายเชนก็คือ การเป็ นระบบท่ีมีการ วิเคราะห์แบบเรียลไทม์ การจดั การกบั การไหลของผลิตภณั ฑ์และขอ้ มูลผ่านเครือข่ายซัพพลายเชนท่ี

ประกอบด้วยพนั ธมิตรทางการคา้ และลูกคา้ ซ่ึงภายในห่วงโซน้ีจะมีหลายแอปพลิเคช่ันที่ประกอบด้วยฟังกช์ นั่ ในการใชง้ านที่แตกต่างกนั เป็นจาํ นวนมาก แอปพลิเคชน่ั สาํ หรับวตั ถุประสงคท์ วั่ ไป เป็นพ้นื ฐานสาํ หรับการประยกุ ตใ์ ชง้ านแบบง่ายๆ เช่น การนําเอาซอฟต์แวร์ท่ีใช้กันอยู่ทั่วไป เช่น กลุ่มซอฟต์แวร์ไมโครซอฟต์ประเภทสเปรดชีต (MicrosoftSpreadsheet) หรือประเภทดาต้าเบส (Microsoft Database) มาสร้างโมเดลการวางแผนการผลิตท่ีไม่สลบั ซบั ซ้อน การเก็บบนั ทึกค่าใช้จ่าย เช่น ค่าน้าํ มนั และค่าแรง เป็ นตน้ การพยากรณ์งบประมาณโดยใช้What-If Scenario หรือระบบการส่ังซ้ือแบบง่ายๆ โดยใช้ซอฟต์แวร์ไมโครซอฟต์แอกเซส (MicrosoftAccess) ท้งั น้ีตอ้ งเป็ นธุรกิจขนาดเล็กที่มีปริมาณขอ้ มูลไม่มากนกั เพื่อเป็ นการประหยดั ค่าใชจ้ ่ายการลงทุนดา้ นซอฟตแ์ วร์ ลอจิสติกส์ซพั พลายเชนจะเกี่ยวขอ้ งกบั การวิเคราะห์เป็ นหลกั ดงั น้นั จึงจาํ เป็ นตอ้ งมีระบบที่ช่วยวิเคราะห์เหตุการณ์จําลองหลายๆแบบ เพ่ือช่วยให้เกิดการตัดสินใจท่ีดีกว่า เพิ่มความยืดหยุ่นและประสิทธิภาพที่มากข้ึนในการทาํ งาน ตวั อยา่ งเช่นการวเิ คราะห์ตาํ แหน่งท่ีต้งั ของคลงั สินคา้ และแผนการผลิตและระบบที่มีความสามารถในการวเิ คราะห์เงื่อนไขขอ้ จาํ กดั ท่ีแตกต่างกนั เช่น วตั ถุดิบ ขีดความสามารถในการผลิต และความตอ้ งการของลูกคา้ เพอ่ื สร้างแผนการผลิตท่ีมีความเป็ นไปไดม้ ากท่ีสุดและเป็ นแผนงานที่ถูกตอ้ งแม่นยาํ ช่วยให้ผจู้ ดั การฝ่ ายผลิตสามารถขจดั ปัญหาสินคา้ ลน้ คลงั หรือระยะเวลาการสั่งซ้ือ (LeadTime) ที่นานเกินไป นอกจากน้ีการวิเคราะห์เพ่ือการประหยดั ตน้ ทุน เช่น การคาํ นวณเพ่ือการเลือกเส้นทางหรือจาํ นวนเที่ยวในการขนส่ง ก็เป็นอีกรูปแบบหน่ึงที่แอปพลิเคชน่ั ซอฟตแ์ วร์ประเภทจาํ ลองเหตุการณ์และสร้างโมเดลถูกนาํ มาประยกุ ตใ์ ช้ ส่วนแอปพลิเคช่ันลอจิสติกส์ซัพพลายเชนประเภทท่ีสาม เป็ นประเภทท่ีออกแบบมา เฉพาะดา้ นสาํ หรับการใชง้ านใดดา้ นใดดา้ นหน่ึง เป็ นระบบประมวลผลแบบรายการ (Transaction Processing) จากการบนั ทึกขอ้ มลู ในกระบวนการธุรกิจท่ีเกิดข้ึนในแต่ละวนั เช่น ซอฟตแ์ วร์ในการบริหารคลงั สินคา้ ช่วยใหก้ ารดาํ เนินงานในคลงั สินคา้ เป็ นไปดว้ ยความราบรื่น มีประสิทธิภาพสูง หากมีการต่อยอดถึงระบบการผลิต จะช่วยให้ผจู้ ดั การผลิตสามารถพยากรณ์ความตอ้ งการไดถ้ ูกตอ้ งแม่นยาํ มากข้ึน ผูว้ างแผนการผลิตสามารถตดั สินใจไดว้ า่ จะรับหรือไมร่ ับคาํ สั่งซ้ือที่เขา้ มาแบบเร่งด่วน ผวู้ างแผนการจดั ส่งสามารถประเมินรูปแบบท่ีดีท่ีสุดในการขนส่ง และฝ่ ายจดั ซ้ือสามารถดาํ เนินงานใหส้ อดคล้องกบั นโยบายการจดั ซ้ือจดั หาของบริษทัได้ เป็นอยา่ งดี

เปลยี่ นหลกั การสู่แนวปฏิบตั ิ องคก์ ารท่ีประสบความสาํ เร็จในการประยกุ ตใ์ ชไ้ อทีกบั งานลอจิสติกส์ซพั พลายเชนมกั จะตระหนกัถึงความจาํ เป็นในการลงทุนดา้ นซอฟตแ์ วร์เพอื่ ใชเ้ ป็ นเครื่องมือที่สําคญั บริษทั ที่ประสบความสําเร็จจากการสร้างจุดแข็งในการจดั การซัพพลายเชนน้นั ต่างเขา้ ใจดีถึงความจาํ เป็ นในการคดั เลือกโซลูชน่ั ท่ีเหมาะสมและคุม้ ค่าต่อการลงทุน แมโ้ ดยทว่ั ไปไอท่ีจะถูกมองวา่ เป็ นเรื่องซบั ซ้อน แต่ในอีกมุมมองหน่ึง หากเราหยบิปัจจยั ต่างๆที่เป็ นหวั ขอ้ หลกั มาพิจารณา ก็พอจะใชเ้ ป็ นแนวปฏิบตั ิเพ่ือพฒั นาสู่อีกระดบั ของการจดั การดว้ ยทางเลือกของเทคโนโลยีสมยั ใหม่ และสําหรับองคก์ ารท่ียงั ไม่ไดเ้ ริ่มตน้ ลอจิสติกส์ซพั พลายเชนเลย ก็เป็ นโอกาสท่ีดีในการเขา้ สู่ระดบั การพฒั นาประสิทธิภาพท่ีสูงกวา่ ในเบ้ืองตน้ ทา้ ยสุดสามารถพฒั นาเขา้ สู่การบูรณาการระบบขอ้ มูล เดิมท่ีอยอู่ ยา่ งกระจดั กระจายภายในองคก์ าร และเชื่อมโยงขอ้ มูลเหล่าน้นั ในซพั พลายเชน ส่วนคุณค่าทางธุรกิจที่จะเกิดจากเทคโนโลยลี อจิสติกส์ซพั พลายเชนไดอ้ ยา่ งไร? เป็ นสิ่งท่ีผนู้ าํ ซพั พลายเชนยคุ ใหม่จะเป็นผทู้ ี่พบคาํ ตอบในท่ีสุด ภายหลงั จากไดซ้ อฟต์แวร์ท่ีเหมาะสมแลว้ การติดต้งั ระบบ (Solutions Implementation) สําหรับ ลอจิสติกส์ซพั พลายเชนก็จะตามมา ซ่ึงโดยปกติไม่สามารถกระทาํ ไดใ้ นเวลาเพียงขา้ มคืน ผบู้ ริหารจาํ เป็ นตอ้ งหาสมดุลระหว่างนโยบายระยะยาวกบั ความตอ้ งการท่ีเร่งด่วนของธุรกิจ กุญแจสําคญั ก็คือการวางแผนระดบั สูงก่อนที่จะออกแบบแนวคิดท่ีจาํ เพาะเจาะจง บริษทั ที่ประสบความสาํ เร็จในการประยกุ ตไ์ อทีเพ่ือลอจิสติกส์ซัพพลายเชนมกั จะมีการพฒั นาแผนงานท่ีรัดกุม มีการระบุเงินทุน กาํ หนดตวั ผนู้ าํ ที่เป็ นหัวหอกการเปลี่ยนแปลงและผลลพั ธ์ทางการเงินท่ีคาดวา่ จะไดร้ ับอยา่ งชดั เจน เพราะแผนงานน้ีจะช่วยระงบั ความขดั แยง้ภายในและช่วยให้ผูบ้ ริหารระดบั สูงให้ความใส่ใจและให้ความเห็นชอบในการอนุมตั ิให้ลงมือดาํ เนินการอยา่ งไรกต็ ามปัจจยั ที่ควรคาํ นึง ซ่ึงเป็นแนวทางในการยดึ ถือไดเ้ ป็นอยา่ งดี การประยกุ ต์ไอทีกบั งานลอจิสติกส์ซพั พลายเชนถือเป็ นงานพฒั นาระบบอยา่ งหน่ึง เม่ือตดั สินใจท่ีจะทาํ ก็ควรจดั ต้งั เป็ นโครงการและมีผูบ้ ริหารโครงการเพ่ือบริหารจดั การให้โครงการสําเร็จลุล่วงตามเป้ าหมายท่ีได้วางไว้ ปัจจยั สําคญั ท่ีมีผลต่อความสําเร็จ หรือความลม้ เหลวของโครงการประยุกต์ไอทีกบังานลอจิสติกส์ซพั พลายเชนมีหลายปัจจยั  การวเิ คราะห์ปัญหาและความตอ้ งการของธุรกิจ  การศึกษาทางเลือกของเทคโนโลยแี ละระบบปฏิบตั ิการ  การประเมินทางเลือกท่ีเป็ นไปไดเ้ ทียบกบั รายละเอียดของความตอ้ งการ  หลกั การสาํ คญั ในข้นั ตอนติดต้งั ระบบ  ปัจจยั แห่งความสาํ เร็จในการติดต้งั ระบบ - กรณีตวั อยา่ งระบบคลงั สินคา้

การวเิ คราะห์ปัญหาและความต้องการของธุรกจิ เป็ นการวิเคราะห์เพื่อกาํ หนดปัญหาหรือความตอ้ งการในการประยุกต์ใช้ไอทีเพื่อการจดั การลอจิสติกส์โดยวิเคราะห์สิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวขอ้ งกบั การดาํ เนินงานลอจิสติกส์ท้งั หมดขององค์การ ไม่ว่าจะเป็ นบุคลากร ข้ันตอนการปฏิบัติงาน สภาพการณ์ที่เกิดข้ึนในธุรกิจท้ังทางตรงและทางอ้อม ตลอดจนองคป์ ระกอบอ่ืนๆท่ีเก่ียวขอ้ ง ส่ิงที่ตอ้ งวเิ คราะห์เหล่าน้ีอาจอยใู่ นรูปของปัญหาที่เกิดจากการปฏิบตั ิงาน ดว้ ยวิธีการปัจจุบัน หรือความต้องการเพ่ือแก้ปัญหา หรือความต้องการเพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการปฏิบตั ิงาน ผทู้ ี่ทาํ หน้าท่ีวิเคราะห์ความตอ้ งการของธุรกิจคือผบู้ ริหารซ่ึงหมายรวมถึงผบู้ ริหารดา้ นลอจิสติกส์ซัพพลายเชนและผบู้ ริหารที่เกี่ยวขอ้ งรวมท้งั ผูบ้ ริหารโครงการ ซ่ึงนอกจากจะเป็ นผูท้ ี่เขา้ ใจในธุรกิจ เป็ นอยา่ งดีท้งั กระบวนการทาํ งาน ขอ้ มูลที่ใช้ ตลอดจนสภาพการณ์และปัจจยั แวดลอ้ มต่างๆที่ทาํ ใหก้ ารดาํ เนินธุรกิจเป็ นไปไดด้ ว้ ยความราบรื่น และท่ีสําคญั ควรมีวิสัยทศั น์ท่ีสามารถมองไกลออกไปถึงความคุม้ ค่าจากประโยชนท์ ี่จะไดร้ ับ ตลอดจนผลกระทบที่อาจเกิดข้ึน การวเิ คราะห์ตอ้ งทาํ ดว้ ยความละเอียดรอบคอบ มีการรวบรวม เรียบเรียง และจดั ลาํ ดบั ความสําคญั ของปัญหาและความตอ้ งการอยา่ งเป็ นข้นั เป็ นตอน เพ่ือหาขอ้ สรุปของปัญหาและความตอ้ งการที่แทจ้ ริง การศึกษาทางเลอื กของเทคโนโลยีและระบบ ในเบ้ืองตน้ ควรประเมินเทคโนโลยแี ละระบบและที่มีอยใู่ นทอ้ งตลาด เพราะอาจเป็ นทางเลือกหน่ึงในกรณีท่ีตอ้ งการความรวดเร็วและมีเงินลงทุนน้อย เป็ นทางเลือกในการพิจารณาซอฟต์แวร์สําเร็จรูปท่ีเหมาะสมถา้ เวลาเป็ นขอ้ จาํ กดั แต่อาจจะตอ้ งผอ่ นปรนในเรื่องความตอ้ งการ เพราะซอฟตแ์ วร์สําเร็จรูปที่สามารถตอบโจทย์ได้ 100 เปอร์เซ็นต์หาได้ยาก และข้อควรระวงั ในทางเลือกน้ีคือ การขยายขีดความสามารถของระบบในอนาคตอาจมีข้อจาํ กดั นอกจากน้ีควรพิจารณาค่าใช้จ่ายในการบาํ รุงรักษาซอฟตแ์ วร์ เพื่อการปรับเปล่ียนเพิ่มเติมระบนเป็นรายปี อีกดว้ ย ถา้ ตอ้ งการพฒั นาซอฟตแ์ วร์ระบบข้ึนมาใหม่เพ่ือตอบโจทยท์ ้งั หมด มีทางเลือกอยู่ 2 ทางคือ (1) ทาํ เองภายในองค์กร ถา้ บุคลากรมีความชาํ นาญและทกั ษะเพยี งพอ (2) จ้างซอฟต์แวร์เฮาส์ ท่ีตอ้ งพิจารณาให้ดีวา่ มีความเหมาะสมและความเช่ียวชาญจริงๆ ให้พฒั นาระบบให้ ขอ้ ควรระวงั คือเป็ นการลงทุนที่สูงกว่าทางเลือกอื่นๆ ดงั น้ันทางเลือกน้ีอาจเป็ นไปไม่ได้ถ้างบประมาณมีจาํ กดั

มีทางเลือกอีกทางหน่ึงท่ีไม่ควรมองขา้ มความเป็นไปไดค้ ือ การพฒั นาระบบโดยการจดั ทาํ โครงการร่วมกนั (Joint Venture/Business Partnership) ทางเลือกน้ีเป็ นความร่วมมือระหวา่ งผปู้ ระกอบการท่ีดาํ เนินธุรกิจประเภทเดียวกนั หรือเพื่อประโยชน์ร่วมกนั ตวั อยา่ งที่อาจเขา้ ข่ายน้ีอาจพบไดจ้ ากแหล่งแลกเปลี่ยนสินคา้ แบบอิเลก็ ทรอนิกส์ ท่ีมกั จะมีผใู้ หบ้ ริการลอจิสติกส์ทาํ หนา้ ท่ีบริหารจดั การลอจิสติกส์ซพั พลายเซนให้ท้งั ระบบในรูปแบบของการเป็นหุน้ ส่วนที่เรียกวา่ Logistics Partnership การประเมินทางเลอื กทเ่ี ป็ นไปได้ เทยี บกบั รายละเอยี ดของความต้องการ ความต้องการทางธุรกิจที่แท้จริงที่วิเคราะห์ได้ในเบ้ืองต้น ไม่ว่าจะเป็ นความต้องการใน การแกป้ ัญหาท่ีมีอยู่ หรือเป็นความตอ้ งการท่ีจะปรับปรุงประสิทธิภาพก็ตาม ควรจะตอ้ ง แปลงออกมาเป็ นความตอ้ งการของระบบ โดยมีองคป์ ระกอบสาํ คญั ท่ีตอ้ งพิจารณาดงั น้ี  ความตอ้ งการดา้ นขีดความสามารถของระบบ (Functional Requirements) ประกอบดว้ ย รายละเอียด และลาํ ดบั ความสาํ คญั ของแตล่ ะฟังกช์ นั  ความตอ้ งการดา้ นเทคนิค (Technical Requirements) ประกอบดว้ ยรายละเอียด ของอุปกรณ์ ฮาร์ดแวร์ การเช่ือมต่ออุปกรณ์ เอกสารหรือคู่มืออ้างอิงด้านเทคนิคและความชาํ นาญด้าน เทคนิค เป็นตน้ สาํ หรับทางเลือกตา่ งๆของระบบและเทคโนโลยี ภายหลงั จากท่ีได้ทาํ การประเมินแลว้ วา่ มีทางเลือกใดบ้างที่เหมาะสม ควรพยายามจํากัดให้เหลือประมาณ 3 - 5 ทางเลือกก็พอ เพ่ือวิเคราะห์ลงไปในรายละเอียดของแต่ละทางเลือก ตามหลกั เกณฑ์ในการประเมินท่ีตอ้ งกาํ หนดให้ครอบคลุมทุกประเด็นที่มีความสาํ คญั ไมว่ า่ จะเป็นประเดน็ ดา้ นระบบ ดา้ นผขู้ าย ดา้ นราคา และดา้ นการติดต้งั และการบาํ รุงรักษาหลงัการใชง้ าน เป็นตน้ ในกรณีท่ีตอ้ งเลือกซอฟตแ์ วร์จากผขู้ ายหลายราย โดยทว่ั ไปมกั จะให้ความสําคญั กบั การพิจารณาขีดความสามารถของซอฟตแ์ วร์และราคาในเบ้ืองตน้ อยา่ งไรก็ตามมีปัจจยั สําคญั ท่ีจะตอ้ งพิจารณาประกอบกนั เพื่อเลือกซอฟตแ์ วร์ท่ีเหมาะสมท่ีสุด การเลือกซอฟต์แวร์โดยมองขา้ มปัจจยั สาํ คญั บางอยา่ งไป จะสร้างความยุ่งยากในข้นั ตอนของการติดต้งั และในการใช้งานก็อาจเป็ นไปอยา่ งไม่ราบร่ืน ปัจจยั ต่างๆดงั กล่าวไดแ้ ก่

รูปท่ี 6.1 แผนผงั แสดงเกณฑ์การเลือกซอฟตแ์ วร์ลอจิสติกส์  วสิ ัยทศั น์ขององคก์ าร (Corporate Vision)  เทคโนโลยี และสถาปัตยกรรมระบบ Service and (Technology and System Architecture)  ความสามารถท่ีสาํ คญั และฟังกช์ นั การทาํ งาน (Features and Function)  การบริการและการสนบั สนุน (Service and Support)  ราคา (Cost)  ความยาวนานที่อยใู่ นธุรกิจน้ี (Supplier Longevity) หากจะพจิ ารณาโดยละเอียดในแตล่ ะปัจจยั ดงั กล่าว โดยคาํ นึงถึงขอ้ ปลีกยอ่ ยเพื่อช่วยให้การประเมินไดผ้ ลใกลเ้ คียงมากข้ึน มีขอ้ ปลีกยอ่ ยที่จะตอ้ งพจิ ารณาดงั น้ี วสิ ัยทศั น์ขององค์การ (Corporate Vision)  มีการปรับเปล่ียนองคก์ ารที่ผา่ นมาหรือไม่  มีการปรับปรุงเปล่ียนแปลงสินคา้ ที่ผา่ นมาหรือไม่  จะมีการปรับปรุงเปล่ียนแปลงสินคา้ ในเร็วๆน้ีหรือไม่  ระดบั ผบู้ ริหารเขา้ มาเก่ียวขอ้ งหรือดูแลกบั การปฏิบตั ิงานรายวนั หรือไม่ ขณะเดียวกนั ผบู้ ริหารมี ความรู้ความเขา้ ใจในแนวโนม้ ธุรกิจอุตสาหกรรมแค่ไหน รวมท้งั มีการพฒั นาดา้ นเทคโนโลยี แคไ่ หน

เทคโนโลยีและระบบสถาปัตยกรรม (Technology and System Architecture) เทคโนโลยีมีความทนั สมยั และสามารถรองรับปริมาณรายการขอ้ มูล (Transaction) ท้งั ใน ปัจจุบนั และอนาคตไดแ้ คไ่ หน ระบบมีความยดื หยนุ่ มากนอ้ ยแคไ่ หน ความเร็วในการตอบสนองมากนอ้ ยแคไ่ หนในการใชง้ านประจาํ วนั มีตวั คาํ สั่งโปรแกรม (Source Code) ให้หรือไม่ ในกรณีที่มีการปรับแกร้ ะบบโดยไม่มีการคิด คา่ ใชจ้ ่ายเพ่ิม หรือถูกระงบั การอปั เกรดเม่ือมีเวอร์ชน่ั ใหม่ออกมา มีขอ้ จาํ กดั เรื่องจาํ นวนผใู้ ชใ้ นระบบฐานขอ้ มลู หรือจาํ นวนผใู้ ชใ้ นเครือข่ายไคลเอนตเ์ ซิร์ฟเวอร์ หรือไม่ สามารถรองรับระบบอีคอมเมิร์ซ ระบบสแกนเนอร์ไร้สายที่ใช้คล่ืนความถี่วิทยุ ( Radio Frequency: RF) และระบบบาร์โคด้ หรือไม่ สามารถใชก้ บั กรณีท่ีเป็ นกลุ่มบริษทั หรือบริษทั ในเครือไดห้ รือไม่ อตั ราแลกเปลี่ยนกรณีใช้ สกุลเงินอ่ืนๆ วา่ มีขอ้ จาํ กดั หรือไม่ความสามารถทสี่ ําคญั และฟังก์ชันการทาํ งาน ตอบโจทยค์ วามตอ้ งการของธุรกิจมากนอ้ ยแค่ไหน โครงสร้างของระบบเมนูใชง้ าน สามารถเขา้ ใจไดย้ ากง่ายแคไ่ หน มีระบบตวั ช่วย (Help Files) ท่ีเขา้ ใจง่ายมากนอ้ ยแค่ไหน สามารถปรับเปลี่ยนตาม ความ ตอ้ งการไดห้ รือไม่ ระบบยากง่ายต่อการใชง้ านแค่ไหน สลบั ซบั ซอ้ นเกินกวา่ ผใู้ ชง้ านทวั่ ไปจะทาํ ความเขา้ ใจได้ หรือไม่ รูปแบบรายงานตา่ งๆมีพร้อมหรือไม่ ขอ้ สาํ คญั คือใชป้ ระโยชน์ไดห้ รือไม่ราคาผลติ ภณั ฑ์ (Product Cost) ราคาของผลิตภณั ฑซ์ อฟตแ์ วร์คุม้ คา่ เหมาะสม เมื่อเทียบกบั ขีดความสามารถของซอฟตแ์ วร์ ราคาถูกอา้ งอิงโดยระบบฐานขอ้ มูลหรือไม่ ค่าบาํ รุงรักษาสมเหตุสมผลหรือไม่ สอดคลอ้ งกบั อตั ราที่ควรจะเป็ นเมื่อเทียบกบั มาตรฐาน ใน อุตสาหกรรมซอฟตแ์ วร์ซ่ึงถวั เฉลี่ยควรจะประมาณ 12 - 20 เปอร์เซ็นต์

 ค่าบาํ รุงรักษาควรชาํ ระภายหลงั การเซ็นสัญญาอย่างต่าํ 90 วนั อย่างน้อยควรเป็ นช่วงเวลา รับประกนั คุณภาพผลิตภณั ฑ์การสนับสนุนซอฟต์แวร์ในระหว่างการติดต้งั ในอตั ราส่วนท่ี สมดุลกบั ขนาดขององคก์ ารหรือไม่  จุดคุม้ ทุน (BOI) จะไดต้ ามที่ประมาณการไวไ้ ดห้ รือไม่  การคืนทุนเร็วตามท่ีคาดการณ์ไวห้ รือไม่ การบริการและการสนับสนุน (Service and Support)  ความพึงพอใจกบั เจา้ หนา้ ท่ีของซพั พลายเออร์ นบั ต้งั แต่กระบวนการขายและการตอบคาํ ถามมี ความชดั เจนตรงไปตรงมาอยา่ งเปิ ดเผยหรือไม่  ผขู้ ายไดน้ าํ เสนอโซลูชน่ั ที่ครบถว้ น ครบวงจรหรือไม่  การบริหารโครงการอยใู่ นรูปแบบใด  เจา้ หนา้ ท่ีใหก้ ารสนบั สนุนทางเทคนิคมีประสบการณ์ท่ีตรงกบั ความตอ้ งการหรือไม่  การแกไ้ ขปัญหากรณีที่ไม่เร่งด่วนใชเ้ วลามากนอ้ ยเพยี งใด  มีการใหบ้ ริการผา่ นตวั แทนในทอ้ งถิ่นหรือไม่  มีบริการ 24 x 7 (บริการ 24 ชว่ั โมงทุกวนั ไม่เวน้ วนั หยดุ ) หรือไม่  มีบริการซอฟตแ์ วร์ใหเ้ ช่าใชถ้ า้ ตอ้ งการหรือไม่  ผขู้ ายไดน้ าํ เสนอการปรับปรุงกระบวนการทาํ งานเป็นส่วนหน่ึงของการติดต้งั ระบบหรือไม่  ผขู้ ายมีประสบการณ์ในแขนงเดียวกบั ท่ีทา่ นตอ้ งการหรือไม่ ความยาวนานทอี่ ยู่ในธุรกจิ นีข้ องซัพพลายเออร์ (Supplier Longevity)  ผขู้ ายอยใู่ นธุรกิจน้ีมายาวนานแค่ไหน  ซอฟตแ์ วร์ตวั ที่นาํ เสนอเป็นเวอร์ชนั่ แรกหรือไม่ และปัจจุบนั เป็นเวอร์ชนั่ ท่ีเทา่ ไรแลว้  ผขู้ ายมียอดกาํ ไรตอ่ เนื่องหรือไม่  มีการเปล่ียนโอนผบู้ ริหารมากนอ้ ยแค่ไหน  มีการเพมิ่ ลดพนกั งานมากนอ้ ยแค่ไหน  ลูกคา้ ที่อา้ งอิงถึงยงั ใช้ผลิตภณั ฑ์น้ีอยู่หรือเปล่า สามารถเขา้ เย่ียมชมก่อนบรรลุขอ้ ตกลงเซ็น สญั ญาไดห้ รือไม่ นอกเหนือจากปัจจยั สําคญั ดงั กล่าวขา้ งตน้ ยงั มีปัจจยั ท่ีเป็ นขอ้ ปลีกยอ่ ยอื่นๆที่จะตอ้ งนาํ มาพิจารณาประกอบดว้ ย เช่น ความพร้อมและความกระตือรือร้นของผขู้ าย ในการท่ีจะสนองความตอ้ งการของระบบ

การสาธิตผลิตภณั ฑ์ และราคาท่ีเสนอได้ครอบคลุมเร่ืองอ่ืนๆหรือไม่ เช่น ค่าลิขสิทธ์ิ ค่าติดต้งั และค่าบาํ รุงรักษา เป็นตน้ หลกั การสําคญั ในข้นั ตอนการตดิ ต้งั ระบบ หลกั การสําคญั ในข้นั ตอนการติดต้งั ระบบโดยทว่ั ไปก็คือ การเตรียมความพร้อมดา้ นทรัพยากรท่ีจาํ เป็ น ให้ครบทุกดา้ น ก่อนทาํ การติดต้งั ระบบเพื่อการใชง้ าน การติดต้งั ระบบเป็ นข้นั ตอนนับต้งั แต่การติดต้งั อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ เครือข่ายการติดต่อสื่อสารตลอดจนการติดต้งั ตวั ระบบคือโปรแกรมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็ นโปรแกรมปฏิบตั ิการ หรือโปรแกรมประยกุ ตท์ ี่ได้ ผา่ นการทดสอบแลว้ ทุกข้นั ตอน เพ่ือเตรียมความพร้อมของระบบท้งั หมด ก่อนที่จะนาํ ไปใชใ้ นการปฏิบตั ิงานจริง การติดต้งั ระบบน้ีนอกจากเป็ นการติดต้งัสาํ หรับการปฏิบตั ิงานจริงแลว้ ยงั รวมถึงการติดต้งั ระบบสํารองในกรณีท่ีอุปกรณ์ที่ใชใ้ นการปฏิบตั ิงานจริงมีส่วนหน่ึงส่วนใดเสีย ไม่สามารถใช้งานได้ตามปกติ และจาํ เป็ นตอ้ งปรับเปล่ียนไปใช้ระบบสํารองโดยอตั โนมตั ิ หรือ อาจมีผรู้ ับผดิ ชอบในระยะเวลาอนั ส้ัน ที่จะส่งผลกระทบต่อการปฏิบตั ิงานจริงให้นอ้ ยที่สุดหลงั จากการติดต้งั ระบบแลว้ ตอ้ งมีการทดสอบระบบอีกคร้ัง หน่ึง ท้งั ในส่วนฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ และเครือขา่ ยการติดต่อส่ือสาร เพอ่ื ใหม้ น่ั ใจวา่ ระบบมีความพร้อมสาํ หรับการปฏิบตั ิงานจริง รูปที่ 6.2 แสดงข้นั ตอนการติดต้งั ระบบ ในการนาํ ระบบมาปรับใชใ้ นการปฏิบตั ิงานจริง จะตอ้ งมีการเตรียมความพร้อมในทุกดา้ น นบั ต้งั แต่ความพร้อมดา้ นขอ้ มูลที่จะนาํ เขา้ สู่ระบบและรายงานที่ตอ้ งการ การสาธิตวิธีใช้ระบบ การฝึ กอบรมผูใ้ ช้

ระบบ และผคู้ วบคุมการปฏิบตั ิการระบบ การจดั ทาํ คู่มือการใช้และการบาํ รุงรักษาระบบ และการกาํ หนดบทบาทหนา้ ที่และความรับผดิ ชอบของบุคลากรที่เก่ียวขอ้ ง ท้งั น้ีเพื่อให้ผใู้ ชท้ ุกระดบั มีความพร้อมท่ีจะใช้ระบบไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพปัจจัยแห่งความสําเร็จในการตดิ ต้งั ระบบ : กรณีตวั อยา่ งระบบบริหารคลงั สินคา้ ระบบบริหารคลังสินคา้ เป็ นระบบงานท่ีมีความสลบั ซับซ้อน และมกั ใช้เวลาในการเตรียม การพอสมควร เพื่อหลีกเล่ียงความล้มเหลวในการประยุกต์ใช้งาน ควรพิจารณาปัจจยั 4 ประการ ที่มีผลต่อความสาํ เร็จ ในการติดต้งั ระบบบริหารคลงั สินคา้ เพ่ือมุง่ สู่การปฏิบตั ิงานโดยเร็วท่ีสุดไดแ้ ก่1. การมที มี งานทเ่ี ป็ น “ตัวจริง” (Staff the Right Team) เป็นปัจจยั เบ้ืองตน้ ที่จะนาํ สู่ความสาํ เร็จ การขาดแคลนทีมงาน หรือการใชท้ ีมงานท่ีขาด ทกั ษะ เป็ นสัญญานแห่งความลม้ เหลวต้งั แต่เริ่มตน้ นอกจากน้ีจาํ นวนทีมงานที่เหมาะสม และ บทบาทท่ีชดั เจน และสอดคลอ้ งกบั ขนาดของโครงการก็เป็นหน่ึงในปัจจยั สาํ คญั โดยบทบาทที่ วา่ น้ีประกอบดว้ ย 1) Project Sponsor บทบาทสําคญั คือ การอนุมตั ิโครงการ ตาํ แหน่งน้ีมีความสําคญั ท่ีสุดตลอดระยะเวลาของโครงการ ความรับผดิ ชอบอยทู่ ี่การสร้างความมน่ั ใจวา่ มีทีมงานท่ีมีทกั ษะและทรัพยากรอื่นๆท่ีเกี่ยวขอ้ งอย่างเพียงพอตลอดอายุของโครงการ คอยดูแลสอดส่องไม่ให้มีปัจจยั อื่นใดมามีผลกระทบต่อโครงการ นอกจากน้ีการสื่อสารความคืบหนา้ ของโครงการกบั ผูค้ นท่ีเกี่ยวขอ้ ง ก็เป็ นอีกหน่ึงบทบาทท่ีขาดเสียมิได้ 2) Project Manager บทบาทสาํ คญั คือ การขบั เคลื่อนความคืบหนา้ ของโครงการ เพ่ือมุ่งสู่เป้ าหมายตามกาํ หนดการติดตามความคืบหนา้ การแกป้ ัญหาเม่ือมีขอ้ ผิดพลาดหรือสิ่งบอกเหตุอนั นาํ พาสู่ปัญหา การชกั จูงและกระตุน้ ให้ทีมงานมีความสํานึกต่อความรับผิดชอบเพ่ือใหง้ านเดินหนา้ รวมท้งั การรายงานความคืบหนา้ ของโครงการดว้ ย 3) Operation Team กลุ่มน้ีคือ ผใู้ ชร้ ะบบตวั จริง ความรับผิดชอบหลกั คือ การทดสอบระบบงานการฝึกอบรมเจา้ หนา้ ท่ีคลงั สินคา้ การตระเตรียมงานต่างๆที่เก่ียวขอ้ งโดยตรง เช่น การตระเตรียมและจดั วางช้นั เก็บสินคา้ (Racking), การติดแผ่นป้ าย (Labeling) และการเตรียมอุปกรณ์ต่างๆ ท่ีเก่ียวข้อง เช่นเครื่องพิมพ์ (Printer) เป็นตน้ 4) IT Team ทีมน้ีรับผิดชอบดา้ นเทคนิค ซ่ึงประกอบด้วย การจดั เตรียมด้านฮาร์ดแวร์ และซอฟตแ์ วร์ การตอ่ เช่ือมอุปกรณ์ต่างๆ การพฒั นาดา้ นเทคนิค การเช่ือมโยงเพ่ือแลกเปล่ียนขอ้ มูล รวมถึงการวางระบบการสาํ รองขอ้ มลู และการกขู้ อ้ มูลคืนเม่ือเกิดปัญหากบั ระบบฐานขอ้ มลู

2. การอบรมทมี งาน (Train the Team) ภายหลงั การฟอร์มทีมงานเรียบร้อยก่อนส่ิงอื่นใดใหจ้ ดั แจงเรียกประชุมเพื่อโหมโรงทนั ที (Kick-offMeeting) การฝึ กอบรมเป็ นกิจกรรมสําคญั ในการสร้างรากฐานความรู้ความเขา้ ใจ การใชท้ ีมงานที่ไม่มีพ้ืนฐานความรู้ในระบบงานท่ีดาํ เนินการติดต้งั อยเู่ ป็ นอุปสรรคสาํ คญั ดงั น้นั การเรียนรู้จึงเป็ นสิ่งจาํ เป็ น เพื่อให้การปฏิบตั ิงานราบร่ืน ท้งั น้ีการเรียนรู้กค็ วรไดร้ ับการปรับเน้ือหาใหเ้ หมาะสมเป็นรายบุคคล ตามภาระหนา้ ท่ีความรับผดิ ชอบเป็นสาํ คญั3. การสร้างกระบวนการแก้ปัญหา (Create a Strong Issue Resolution Process) การเตรียมการไวก้ ่อนดีกว่าค่อยทาํ เม่ือปัญหาเกิด การจดั การกาํ หนดกระบวนการแก้ ปัญหาไว้ล่วงหน้า ดีกว่าการคาดหวงั ว่าปัญหาจะไม่เกิดหรือเกิดน้อย ดังน้นั จึงควรกาํ หนดแนว ปฏิบตั ิ และการแกป้ ัญหาไวล้ ่วงหนา้ เพือ่ รองรับเมื่อปัญหามาถึง โดยหลกั ท่ีควรคาํ นึงและ กาํ หนดผรู้ ับผดิ ชอบไดแ้ ก่  ใครจะเป็นผรู้ ับผดิ ชอบในการแกป้ ัญหา  เม่ือไรปัญหาถึงจะไดร้ ับการแกไ้ ข  อะไรคือปัจจยั สาํ คญั ในการแกป้ ัญหา ส่ิงเหล่าน้ีจะช่วยให้ผูจ้ ดั การโครงการไดต้ ระหนักและเขา้ ใจถึงความจาํ เป็ น และผลกระทบท่ีอาจเกิดข้ึนกบั โครงการ การเตรียมการล่วงหนา้ ยอ่ มหลีกเลี่ยงการนาํ ปัญหาสู่ผูม้ ีอาํ นาจการตดั สินใจ โดยไม่จาํ เป็ นการนาํ ปัญหาสู่ผบู้ ริหารควรเกิดข้ึนเฉพาะกรณีเร่งด่วนและจาํ เป็ นเท่าน้นั4. การบริหารความเปลยี่ นแปลง (Develop a Strong Change Control Process) เปรียบเสมือนการบริหารจดั การกบั ปัญหา การบริหารความเปลี่ยนแปลงก็มีความสําคญั ไม่น้อยสําหรับการบริหารโครงการ การเตรียมการสําหรับการบริหารความเปลี่ยนแปลง เป็ นเครื่องมือบริหารจดั การเรื่องตอ่ ไปน้ี  ควบคุมความเสี่ยงและการประเมินความเส่ียง  ช่วยให้ทุกคนมองเห็น เขา้ ถึงและเขา้ ใจ เพื่อเพิ่มแรงสนบั สนุนกบั การเปล่ียนแปลงที่อาจจะ เกิดข้ึน

 การบนั ทึกไวเ้ ป็ นลายลักษณ์อกั ษรถึงความเปล่ียนแปลงท่ีอาจเกิดข้ึน ซ่ึงจะช่วยให้ทุกคน ตระหนกั และไม่ตระหนกเม่ือมีเหตุเปลี่ยนแปลงเกิดข้ึน ถา้ หากไม่มีการตระเตรียมข้นั ตอนน้ีไว้ อาจทาํ ใหเ้ กิดการเปล่ียนแปลงและมีผลกระทบมากกวา่ ที่คิด ซ่ึงส่งผลใหโ้ ครงการล่าชา้ ได้ อยา่ งไรก็ตามระหวา่ งการติดต้งั ระบบบริหารคลงั สินคา้ อาจมีส่ิงทา้ ทายเกิดข้ึนมากมาย แนวทางและกลยุทธ์ดังกล่าวขา้ งตน้ ย่อมสามารถเป็ นเคร่ืองมือช่วยสอดส่องและสะท้อนปัญหา และเป็ นเกราะป้ องกนั ถึงผลกระทบท่ีอาจเกิดข้ึนได้ อีกท้งั ยงั เป็นการบรรเทาปัญหาไดเ้ ป็นอยา่ งดี

บทท่ี 7 แนวโน้มเทคโนโลยี ลอจิสติกส์ซัพพลายเชน แนวโน้มเทคโนโลยีด้านลอจิสติกส์ซัพพลายเชน กําลังถูกขับเคลื่อนไปตามกระแสความเปลี่ยนแปลง ของโลก แรงเสริมด้านเทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทอย่างยิ่งต่อการบริหารจดั การด้านลอจิสติกส์ซัพพลายเชน เทคโนโลยีสารสนเทศเป็ นเคร่ืองมือท่ีช่วยผลกั ดนั ใหล้ อจิสติกส์ซพั พลายเชนเป็ นเรื่องท่ีจบั ตอ้ งได้ มองเห็นได้ ผนวกกบั ความกา้ วหนา้ ดา้ นเทคโนโลยสี ารสนเทศหลากหลายประการท่ีกาํ ลงัเป็ นที่จบั ตาท่ีสาํ คญั ไดแ้ ก่ “การเคลื่อนที่” และ “ไร้สาย” ซ่ึงเป็ นที่ ทราบกนั วา่ เป็ นแนวโนม้ ของเทคโนโลยีแต่ยงั ไม่ทราบอย่างชดั เจนนกั วา่ เทคโนโลยดี งั กล่าวกาํ ลงั พฒั นาไปในทิศทางใด และสามารถนาํ ไปใชเ้ พื่อพฒั นาธุรกิจไดอ้ ยา่ งไร ปัจจุบนั ข่าวสารเก่ียวกบั การเติบโตทางเทคโนโลยกี ารเคลื่อนที่และไร้สายไดร้ ับการเผยแพร่อยา่ งต่อเนื่อง ดงั จะพบเห็นไดต้ ามนิตยสารดา้ นธุรกิจหรือเทคโนโลยีสารสนเทศหรือไอที และจากสื่ออื่นๆ ไม่ว่าจะเป็ นข่าวสารของพีดีเอ, สมาร์ทโฟน และอุปกรณ์ประมวลผลและส่ือสารอื่นๆ ที่ยงั คงมีแนวโนม้ การ เติบโตสูงข้ึนเร่ือยๆ ส่ิงที่ขาดหายไปคือ ขอ้ มูลท่ีใชใ้ นการอธิบาย โดยเฉพาะท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การนาํ เทคโนโลยีเหล่าน้ีไปใช้แลว้ สามารถปรับปรุงองคก์ ารและการทาํ งานของซัพพลายเซนได้ ยกตวั อยา่ งขอ้ มูลเช่น เทคโนโลยีที่มีการเติบโตอยา่ งเทคโนโลยีการประมวลผลดา้ นการระบุแบบเคล่ือนท่ีการพิมพจ์ ีพีเอสและจีพีอาร์เอส เม่ือมีการนาํ เทคโนโลยตี า่ งๆ เหล่าน้ีมาทาํ งานเชื่อมโยงกนั สามารถประหยดั เวลาและประหยดั แรงงานไดม้ าก ซ่ึงจากการสํารวจพบว่าสามารถประหยดั ได้ถึงอย่างน้อยกว่า 40 นาทีต่อคนงาน 1 คนต่อวนั คิดเป็ นการประหยดั ค่าใชจ้ า่ ยโดยไม่นอ้ ยเลย สุดยอดเทคโนโลยที ม่ี พี ลต่ออนาคตลอจิสติกส์ชัพพลายเชน กระแสความตื่นตวั ทางเทคโนโลยีเป็ นเคร่ืองมือขบั เคล่ือนซัพพลายเชนเป็ นแรงผลกั ดนั ให้เกิดลอจิสติกส์ซพั พลายเชนโลกาภิวตั น์ และในอนาคตขา้ งหนา้ อีกไม่ไกลต่อจากน้ี สิ่งที่จะมีผลกระทบต่อการดาํ เนินการดา้ นลอจิสติกส์ซัพพลายเชน รวมท้งั การขยายการผลิตการจดั - จาํ หน่าย การคา้ ปลีก และการบริการระยะไกล ไดแ้ ก่ สุดยอดเทคโนโลยที ี่มีแนวโนม้ ใน 10 อนั ดบั แรกตอ่ ไปน้ี 1. การเชื่อมต่อ (Connectivity) การเชื่อมต่อที่ครอบคลุมดว้ ยเทคโนโลยีเครือข่ายไร้สาย 802.11nเครือข่ายโทรศพั ทเ์ คล่ือนที่บลูทูธ เน่ืองจากมาตรฐาน 802.11n ถือเป็ นพ้ืนฐานทางเทคโนโลยีท่ีช่วยเพิ่มสมรรถนะใหก้ บั การใชง้ านที่มีความปลอดภยั สูง 2. การส่ือสารไร้สายข้นั สูง (Advanced Wireless เช่น Voice & GPS) การส่ือสาร ดว้ ยเสียงและจีพีเอส เช่ือมโยงไปยงั คอมพวิ เตอร์ชนิดที่มีความทนทานใชง้ านสูง

3. การส่ังงานดว้ ยเสียง (Speech Recognition) 4. การประมวลผลภาพดิจิตอล (Digital Imaging) 5. การพิมพโ์ ดยเครื่องพมิ พแ์ บบเคล่ือนที่ (Portable Printing) 6. ระบบบาร์โคด้ 2 มิติ และระบบบาร์โคด้ อ่ืนๆ (2D & Other Barcoding Advances) 7. อาร์เอฟไอดี (RFID) 8. ระบบแสดงตาํ แหน่งแบบเรียลไทม์ (Real Time Location System, RTLS) 9. การจดั การระยะไกล (Remote Management) 10. ความปลอดภยั ของอุปกรณ์และเครือข่ายไร้สาย (Wireless and Device Security) เราน่าจะพอคุน้ เคยกบั รายการเทคโนโลยีขา้ งตน้ มาบา้ งแลว้ แต่สิ่งท่ีเรารู้อาจไม่ใช่การพฒั นาและเป็น แนวโนม้ ล่าสุด รายละเอียดเพมิ่ เติมพร้อมตวั อยา่ งตอ่ ไปน้ี เป็ นการขยายความเก่ียวกบั เทคโนโลยีเหล่าน้ีและการพฒั นาดา้ นต่างๆเพื่อช่วยในการผลิต การจดั จาํ หน่าย การบริการ และการดาํ เนินการดา้ นซพั พลายเชนใหม้ ีประสิทธิภาพมากยง่ิ ข้ึนกวา่ ที่เป็นอยู่ 1. การเชื่อมต่อ (Connectivity) การเช่ือมต่อไร้สายมีอยหู่ ลายรูปแบบ ไดแ้ ก่ บลูทูธสําหรับระบบเครือข่ายส่วนบุคคล ระบบไร้สาย802.11n สาํ หรับระบบเครือข่ายแลนไร้สาย และระบบเครือข่ายโทรศพั ทไ์ ร้สาย ในบริเวณกวา้ งของมือถือสําหรับการสื่อสารเสียงและขอ้ มูล เป็ นเทคโนโลยที ี่พบเห็นเป็ นส่วนใหญ่ และสําหรับการดาํ เนินธุรกิจในดา้ นการปฏิบตั ิการเฉพาะตา่ งๆจะขาดส่ิงเหล่าน้ีไม่ไดเ้ ลย แมว้ า่ นวตั กรรมและการประยุกตใ์ ชง้ านเหล่าน้ีได้ดาํ เนินไปอย่างรวดเร็ว แต่แนวโน้มเหล่าน้ีไม่ถือว่าเป็ นส่ิงใหม่ สิ่งท่ีใหม่และสําคญั กว่าคือ เทคโนโลยีเหล่าน้ีจะถูกนาํ ไปรวมอยู่ในอุปกรณ์ชิ้นเดียว และให้ฟังก์ชั่นการทาํ งานของระบบไร้สายหลายรูปแบบนาํ มาซ่ึงความสะดวกสบาย ท้งั กบั ผูใ้ ช้งานเองและเจา้ หน้าท่ีไอทีที่รับผิดชอบดา้ นการจดั การเครื่องมือเคล่ือนท่ีดงั กล่าว เมื่อกล่าวถึงสมาร์ทโฟนซ่ึงมีจุดเด่นในเร่ืองความสะดวกสบายในการเขา้ ถึงเสียงและขอ้ มูลไดด้ ี แต่สมาร์ทโฟนมีขอ้ จาํ กดั อยา่ งมากในการนาํ ไปประยุกตใ์ ชง้ านในภาคสนาม และการดาํ เนินการแบบเคลื่อนที่ของซพั พลายเชนอื่นๆเน่ืองจากจอคอมพิวเตอร์ และส่วนต่อประสาน (Interface) ไม่เหมาะกบั แอปพลิเคชนั่ระดบั องค์การ และตวั อุปกรณ์เองไม่มีความทนทานเพียงพอสําหรับใช้งานในสภาวะแวดลอ้ มอย่างในคลงั สินคา้ สาํ หรับการดาํ เนินการท่ีตอ้ งเก็บขอ้ มูลเป็ นจาํ นวนมาก หรือปริมาณการทาํ ธุรกรรมที่มหาศาลน้นั

แต่เดิมบริษทั ต่างๆใชค้ อมพิวเตอร์แบบพกพาท่ีมีความทนทาน ซ่ึงมีความเช่ือถือไดแ้ ละมีประสิทธิภาพในการทาํ งานตามท่ีตอ้ งการ แต่อุปกรณ์เหล่าน้ีขาดคุณสมบตั ิดา้ นการเป็นโทรศพั ทเ์ คลื่อนท่ี จากการที่อุปกรณ์ไร้สายต่างๆเป็ นท่ีนิยมอยา่ งแพร่หลายเพ่ิมข้ึน และการแสวงหาแอปพลิเคชน่ั เพื่อรองรับการใช้งานทางธุรกิจมีทางเลือกมากข้ึน จึงทาํ ให้เทคโนโลยสี ําหรับอุปกรณ์ไร้สายมีรองรับปริมาณการใชง้ านจาํ นวนมาก บริการขอ้ มูลเสียงแบนดว์ ดิ ธ์สูง การเชื่อมต่อเครือข่ายไดอ้ ยา่ งราบร่ืน รวมท้งั บริการพิเศษสําหรับภาคอุตสาหกรรม เช่น การระบุสินคา้ ดว้ ยเทคโนโลยีคล่ืนความถี่วิทยุ (Radio FrequencyIdentification) RFID) ยง่ิ ทวคี วามสาํ คญั ใหก้ บั ท้งั ภาคธุรกิจและการอุปโภคบริโภค มาตรฐาน 802.11n ถือเป็ นพ้ืนฐานทางเทคโนโลยีที่ช่วยเพิ่มสมรรถนะให้กบั การใชง้ าน ที่ไดก้ ล่าวมา และเป็นที่คาดวา่ เทคโนโลยที ี่อาศยั การทาํ งานดว้ ยมาตรฐานดงั กล่าวจะไดร้ ับการพจิ ารณาเพื่อนาํ มาใชท้ วั่ภูมิภาคเอเชียต้งั แต่ปี 2552 เป็ นตน้ ไป มาตรฐาน 802.11n น้ีจะเป็ นแรงผลกั ดนั อยา่ งชดั เจนอนั เน่ืองมาจากความสามารถในการจดั การท่ีดีกว่า และให้ความปลอดภยั กบั อุปกรณ์เชื่อมต่อแบบไร้สาย หรือท่ีเรียกว่าAccess Point 2. ระบบไร้สายข้ันสูง: เสียงและจีพเี อส (Advanced Wireless: Voice & GPS) ปัจจุบนั บริษทั ผใู้ หบ้ ริการโทรศพั ทเ์ คลื่อนที่ช้นั นาํ ไดผ้ ลิตคอมพิวเตอร์พกพาชนิดท่ีมีความทนทานสําหรับการส่ื อสารด้วยเสี ยง ทําให้สามารถเก็บรวบรวมข้อมูล สื่ อสารข้อมูล และทําหน้าที่เป็ นโทรศพั ทเ์ คลื่อนที่ไดด้ ว้ ย โดยท้งั หมดน้ีรวมอยูใ่ นอุปกรณ์ชิ้นเดียวกนั ผใู้ ชง้ านไม่ตอ้ งกงั วลในการแยกเก็บรักษาโทรศพั ท์และคอมพิวเตอร์ออกจากกนั และไม่มีความจาํ เป็ นที่จะตอ้ งเปิ ด-ปิ ดกลับไปมาระหว่างอุปกรณ์เพื่อการใช้งานระหว่างวนั การรวมขอ้ มูลและเสียงเขา้ ไปในอุปกรณ์ชิ้นเดียวท่ีรวมส่วนต่างๆ เขา้ดว้ ยกนั น้ันสามารถลดภาระผดู้ ูแลระบบของอุปกรณ์ไดม้ าก เป็ นการประหยดั ค่าใชจ้ ่ายในการดาํ เนินงานและยง่ิ ถา้ หากบลูทูธถูกนาํ มาใชร้ ่วมกบั อุปกรณ์เหล่าน้ี โดยใชเ้ ชื่อมตอ่ เขา้ กบั อุปกรณ์ที่อยรู่ อบๆ จะทาํ ให้เกิดการลดตน้ ทุนรวมลงไดอ้ ีกจากการขจดั คา่ ใชจ้ ่ายดา้ นการซ่อมและการเปล่ียนสายเคเบิล การเชื่อมรวมการติดต่อเขา้ ด้วยกนั ยงั คงก้าวหน้าต่อไปดว้ ยการนาํ ระบบส่ือสารจีพีเอสมาใช้กบัคอมพวิ เตอร์เคล่ือนที่ ตวั อยา่ งเช่น สแกนเนอร์ไร้สายของบางยหี่ อ้ ประกอบไปดว้ ยระบบเสียงและขอ้ มูลไร้สาย ครอบคลุมพ้ืนท่ีกวา้ งไกล เช่ือมต่อด้วยมาตรฐาน 802.11 บลูทูธและจีพีเอส ท้ังหมดบรรจุอยู่ในคอมพิวเตอร์พกพาขนาดเลก็ ท่ีสามารถเคล่ือนท่ีไดง้ ่าย

กรณตี วั อย่าง บริษทั ขนส่งสินคา้ ทางอากาศ เช่น DHL และ TINT ไดน้ าํ เทคโนโลยดี งั กล่าวมาปรับใช้ โดยการให้เจา้ หนา้ ที่รับส่งพสั ดุพกติดตวั ระหวา่ งไปรับ-ส่งพสั ดุ เคร่ืองมือท่ีวา่ น้ีเป็ นคอมพิวเตอร์ เคลื่อนท่ีแบบพกพาท่ีเชื่อมตอ่ กบั ระบบส่ือสารไร้สายบริเวณกวา้ ง (จีพีอาร์เอส) และเคร่ืองอ่าน แถบบาร์โคด้ สาํ หรับดาํ เนินการอา่ นขอ้ มูลแถบบาร์โคด้ ทนั ที่ท่ีรับหรือส่งพสั ดุเสร็จสิ้น ขอ้ มูลรายละเอียดพสั ดุก็จะถูกส่งเขา้ สาํ นกั งานใหญ่ทนั ทีผา่ นเครือข่ายจีเอสเอม็ การส่งพสั ดุ-เอกสาร เคลื่อนที่ดว้ ยระบบจีพีอาร์เอสที่วา่ น้ี ทาํ ให้ขอ้ มูลถูกนาํ ไปประมวลผลเตรียมการระหว่างที่รอพสั ดุตวั จริงจะถูกนาํ ส่งเขา้ สํานกั งาน วิธีการน้ีทาํ ให้สามารถปรับปรุงประสิทธิภาพในการคัดแยกทันทีที่พสั ดุมาถึง อีกท้ังยงั เป็ นการเก็บบันทึกเวลาเพื่อให้ลูกค้าสามารถตรวจสอบสถานะของเอกสารไดแ้ ม่นยา้ มากข้ึนอีกดว้ ย และด้วยค่าใช้จ่ายท่ีลดลงของระบบสื่อสารไร้สายบริเวณกวา้ ง (ได้แก่ จีพีอาร์เอส, จีเอส เอ็ม,ซีดีเอม็ เอ และเทคโนโลยอี ื่นๆ) นวตั กรรมการประมวลผลเช่นน้ีจึงสามารถหาซ้ือไดง้ ่ายข้ึน และมีการนาํ ไปประยุกตใ์ ช้งาน ต่างๆ เช่น การนาํ ไปใช้ในการเขา้ ถึงระบบขอ้ มูลแบบเรียลไทม์ สําหรับพนกั งานส่งของพนกั งานขาย และบุคลากร ที่ใหบ้ ริการ รวมไปถึงผตู้ รวจสอบและ บุคลากรอ่ืนๆ 3. การสั่งงานด้วยเสียง (Speech Recognition) เทคโนโลยีด้านเสียงอีกอย่างหน่ึงสําหรับการดําเนินการด้านซัพพลายเชนคือ การสั่งงานด้วยเสียงพดู สําหรับการป้ อนขอ้ มูลแบบแฮนด์ฟรี ซ่ึงกาํ ลงั เป็ นคล่ืนลูกใหม่ของนวตั กรรมและการประยกุ ตใ์ ช้การสั่งงานดว้ ยเสียงพูดสามารถช่วยระบบการผลิตได้ โดยผใู้ ชไ้ ม่ตอ้ งมวั แต่ เพ่งมองที่จอคอมพิวเตอร์อีกต่อไป จากแนวโน้มของเทคโนโลยีสารสนเทศที่เป็ นระบบเปิ ด และการปฏิบตั ิการที่เป็ นสากลของการสงั เคราะห์เสียง ความสามารถในการจดจาํ เสียงพดู ซ่ึงขณะน้ีสามารถใชไ้ ดก้ บั ซอฟตแ์ วร์หลากหลายจาํ นวนมากท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การจดั การคลงั สินคา้ การขนและการเก็บเขา้ ที่ การควบคุมสินคา้ คงคลงั การตรวจสอบการควบคุมคุณภาพ และการนาํ ไปใชใ้ นดา้ นอ่ืนๆ การบูรณาการที่ง่ายดายน้ี เป็ นไปได้ด้วยการพฒั นาเทคโนโลยีการสั่งงานด้วยเสียง ทาํ งานผ่านซอฟตแ์ วร์ การจาํ ลองจอเทอร์มินลั (Terminal Emulation; TE) ซ่ึงเป็ นการขจดั ความตอ้ งการใชเ้ ซิร์ฟเวอร์สําหรับเสียงแยกต่างหาก และส่วนติดต่อเฉพาะระหว่างระบบเสียงพูดและซอฟต์แวร์ที่ใช้เทคโนโลยีแบบจาํ ลองจอเทอร์มินลั น้ี สามารถสังเคราะห์เสียงเพื่อลดความจาํ เป็ นที่จะตอ้ งเพ่งมองจอคอมพิวเตอร์และการสั่งงานดว้ ยเสียงพูด ยงั แสดงให้เห็นว่าเป็ นเทคโนโลยี สําหรับการป้ อนขอ้ มูลไดอ้ ย่างแท้จริง ไม่ใช่แอปพลิเคชั่นแยกส่วน แต่ท้งั น้ีท้งั น้ันต้องได้รับการจดั การอย่างบูรณาการการใช้การจาํ ลองเทอร์มินัลสําหรับจดั รูปแบบและดาํ เนินการป้ อนและส่งขอ้ ความเสียง ช่วยให้ขอ้ มูลไหลผ่านท้งั ออกและเขา้ สู่แอป

พลิเคชนั ซอฟตแ์ วร์ที่มีอยู่ ทาํ นองเดียวกนั กบั การป้ อนขอ้ มลู จากการสแกนบาร์โคด้ การกรอกขอ้ มูลหรือโดยวธิ ีอื่นใดกต็ ามท่ีเคยใชม้ าก่อนหนา้ น้ี ระบบสัง่ งานดว้ ยเสียงที่ใชก้ ารจาํ ลองเทอร์มินลั สามารถทาํ งานร่วมกบัระบบการจดั การของคลงั สินคา้ ไดแ้ บบเรียลไทม์ ซ่ึงถือว่าเป็ นนวตั กรรมที่สําคญั เรื่องหน่ึงจากเทคโนโลยีสัง่ งานดว้ ยเสียงท่ีมีอยเู่ ดิม การส่ังงานดว้ ยเสียงมกั จะใช้เพื่อสนบั สนุนการปฏิบตั ิการ โดยผวู้ างระบบให้ความสําคญั กบั เวลาและ ผลิตภาพ (Productivity) มากกวา่ ความแม่นยาํ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในการหยบิ สินคา้ จะเห็นไดว้ า่ ขอ้ มูลที่ป้ อน จากบาร์โคด้ จะมีความแม่นยาํ มากกวา่ ในขณะที่การป้ อนดว้ ยเสียงโดยทว่ั ไปน้นั เป็ นท่ียอมรับกนั วา่สามารถเพิ่มประสิทธิภาพหรือการปฏิบตั ิการในคลงั สินคา้ ไดด้ ีกว่า เนื่องจากพนักงานสามารถใช้มือกบัสายตาในการคดั เลือกหรือหยบิ สินคา้ ไดโ้ ดยไมต่ อ้ งมวั แตจ่ อ้ งมองจอคอมพวิ เตอร์ มือใชค้ ียบ์ อร์ด และเคร่ืองสแกนในการดาํ เนินงานเพือ่ ใหแ้ ลว้ เสร็จกรณตี ัวอย่าง ศูนยก์ ระจายสินคา้ ขนาดใหญ่ เช่น เทสโก้โลตสั และบิ๊กซี ไดม้ ีแนวคิดในการนาํ ระบบการหยิบสินคา้ ดว้ ยเสียงมาปรับใชใ้ นคลงั สินคา้ ระบบสั่งงานดว้ ยเสียงที่วา่ น้ี เป็ นระบบนวตั กรรมที่ประกอบดว้ ยอุปกรณ์หูฟัง และเคร่ืองรับ-ส่งสัญญาน โดยทาํ งานร่วมกบั ระบบจดั การคลงั สินคา้ ในการออกคาํ ส่ังให้เจา้ หน้าที่ในคลงั สินคา้ ไปหยิบสินคา้ ตามส่ัง เจา้ หน้าท่ีก็จะยืนยนั การหยิบดว้ ยเสียงผ่านระบบ วิธีการน้ีสามารถช่วยพนกั งานใหห้ ยบิ สินคา้ ตามลาํ ดบั ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งแม่นยาํ มากข้ึน อีกท้งั ประสิทธิภาพการหยิบก็สูงข้ึน เนื่องจากเป็นระบบแฮนดฟ์ รีในเชิงจิตวทิ ยาเองก็มีส่วนช่วยในการปฏิบตั ิงานใหแ้ ม่นยาํ และมีวินยั มากข้ึน เนื่องจากการสง่ั ดว้ ยเสียงพดู เสมือนหน่ึงการยนื ส่ังการอยใู่ กลๆ้ โดยภาพรวมวธิ ีน้ีแสดงให้เห็นวา่ เป็ นวิธีท่ีมี ประสิทธิภาพสูงสุด เมื่อคาํ นึงถึงผลของความผดิ พลาดในการตรวจสอบ 4. การประมวลผลภาพดิจิตอล (Digital Imaging) เช่นเดียวกบั เรื่องเสียง ภาพดิจิตอลเป็ นอีกเทคโนโลยีหน่ึงท่ีผูใ้ ช้ทว่ั ไปมีความคุน้ เคยอย่างดี ซ่ึงในขณะน้ี ไดก้ ลายเป็ นพ้ืนฐานในแอปพลิเคชนั่ และอุปกรณ์การประมวลผลเคล่ือนที่ขององค์การ บริษทัขนส่งและกระจายสินคา้ ใชก้ ลอ้ งดิจิตอลเชื่อมโยงกบั คอมพิวเตอร์แบบพกพา เพ่ือให้พนกั งานขบั รถสามารถบนั ทึกภาพของเอกสารการจดั ส่งสินคา้ บนั ทึกใบเสร็จท่ีประทบั ลงเวลา และรายละเอียดของเง่ือนไขที่ใชใ้ นการส่งสินคา้ เพ่อื ยนื ยนั และป้ องกนั ความ ผดิ พลาด

กรณตี ัวอย่าง บริษทั มิสชน่ั ฟูดส์ คือผผู้ ลิตอาหารเม็กซิกนั รายใหญ่ของโลก ผลิตภณั ฑ์ของบริษทั น้ีไดส้ ่งขายไปทวั่ สหรัฐอเมริกา โดยดาํ เนินการแบบขายตรงท่ีส่งให้ถึงที่สําหรับลูกค้าซูเปอร์มาร์เก็ตและร้านคา้ ปลีกบริษทั มิสชน่ั ฟูดส์ ได้เปล่ียนรูปแบบการออกใบเสร็จดว้ ยมือ มาเป็ นการใช้คอมพิวเตอร์มือถือ และพิมพ์สําเนาใบเสร็จ ดว้ ยเครื่องพิมพพ์ กพารายการบนั ทึกของใบเสร็จ จะถูกส่งไปยงั สํานกั งานใหญ่ของมิสช้นัฟดู ส์แบบเรียลไทม์ ผา่ นระบบเครือขา่ ยไร้สายบริเว กวา้ ง (จีพอี าร์เอส) การดาํ เนินการดงั กล่าวช่วยขจดั ข้นั ตอนการสแกนกระดาษใบเสร็จหลายๆพนั ใบ บริษทั หวงั ท่ีจะประหยดั ค่าใชจ้ ่ายต่อปี เป็ นจาํ นวนตวั เลข 5 หลกั ในการเปล่ียนรูปแบบของใบเสร็จการที่พนกั งานขบั รถใช้เคร่ืองพมิ พท์ ่ีกะทดั รัด พกพาได้ ทาํ ใหป้ ระหยดั เวลา และความเหนื่อยลา้ ท่ีตอ้ งปื นเขา้ -ออกจากรถเพ่ือทาํ การพิมพ์ นอกจากน้ีแอปพลิเคชนั่ ดงั กล่าวยงั แสดงให้เห็นถึงคุณค่าของการเช่ือมโยงกนั ของระบบเช่ือมต่อไร้สายต่างๆ ไดแ้ ก่ คอมพิวเตอร์พกพาที่สื่อสารกบั เคร่ืองพิมพเ์ คลื่อนท่ีผา่ นทางบลูทูธส่งขอ้ มูลใบเสร็จดว้ ยจีพีอาร์เอส และใช้ เครือข่ายแลนไร้สายท่ีศูนยก์ ระจายสินคา้ 5. การพมิ พ์แบบเคลอื่ นที่ (Portable Printing) การใช้งานเครื่องพิมพแ์ บบพกพาชนิดทนทานสูง เพื่อให้ไดเ้ อกสารอา้ งอิงตามท่ีตอ้ งการ สําหรับการใช้งาน ทว่ั ไป ได้แก่ การจดั เตรียมใบส่งสินค้าที่มีการลงนามใบส่ังซ้ือ ใบส่ังงานและรายการการตรวจสอบ การใชเ้ คร่ืองพิมพ์และคอมพิวเตอร์แบบพกพาร่วมกนั จะทาํ ให้ลูกคา้ สามารถมีเอกสารตามท่ีตอ้ งการ ไม่ว่าจะ เป็ นด้านการขาย บริการและการส่งมอบสินคา้ ได้ทนั ที ในขณะป้ อนขอ้ มูลหรือสร้างระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ จะทาํ ให้องคก์ ารลดภาระงานเอกสารดา้ น Back-office เคร่ืองพิมพพ์ กพายงั คงเป็ นส่วนหน่ึงของอุตสาหกรรม การพิมพท์ ้งั หมดท่ีมีการเติบโตอยา่ งรวดเร็ว โดยการใชง้ านในรูปแบบเดิมน้นัจะเนน้ ในงานดา้ นการบริการภาคสนามและการกระจายสินคา้ แต่การนาํ มาใชใ้ นคลงั สินคา้ และโรงงานก็กาํ ลงั เติบโตอยา่ งรวดเร็ว โดยเฉพาะการพิมพท์ ี่ใชร้ ่วมกบั รถโฟลค์ ลิฟตส์ าํ หรับการหยบิ สินคา้ การนาํ สินคา้เก็บเข้าท่ี การพิมพ์ลาเบลผนึกสําหรับ การส่งสินคา้ และกิจกรรมอ่ืนๆ การพิมพ์แบบเคลื่อนที่จะช่วยประหยดั แรงงานไดม้ ากในสภาพแวดลอ้ มคลงั สินคา้ โดยลดจาํ นวนพนกั งานที่จะตอ้ งเดินไปยงั เคร่ืองพิมพ์เพื่อหยบิ ใบรายการหยบิ สินคา้ ลาเบลสาํ หรับผนึกสินคา้ ใบจดั ส่ง หรืออื่นๆ

กรณตี ัวอย่าง การปฏิบตั ิการภายในคลงั สินคา้ โดยเฉพาะการทาํ Cross Docking ทนั ทีที่สินคา้ มาถึงคลงั มีความจาํ เป็ น อย่างมากที่ตอ้ งรีบคดั แยกให้เร็วท่ีสุดเพ่ือแข่งกบั เวลา ดงั น้นั ในข้นั ตอนการคดั แยกดว้ ยการสแกนบาร์โคด้ สินคา้ เพ่ือใหท้ ราบจุดหมายปลายทางสินคา้ ระบบจะทาํ การพิมพ์บาร์โคด้ เพ่ือติดขา้ งกล่องหรือพาเลต ถา้ หากให้ระบบพิมพผ์ า่ นช่องทางปกติคือพิมพท์ ่ี Label Printer ชนิดต้งั โต๊ะ ก็จะเป็ นการเสียเวลามากๆในการเดินไปหยบิ บาร์โคด้ มาปิ ดขา้ งกล่อง และอาจผิดพลาดไดง้ ่าย การนาํ เอาเครื่องพิมพแ์ บบเคล่ือนท่ีมาปรับใช้ นบั วา่ เหมาะสม และสอดคลอ้ งกบั การปฏิบตั ิงาน โดยระบบสามารถส่ังให้พิมพอ์ อกจากเคร่ืองพิมพ์ท่ีรัดไวข้ า้ งเอวของพนักงาน จากน้ันก็ฉีกแล้วหยิบติดข้างกล่องได้เลย นับเป็ นความสะดวกที่สามารถประหยดั เวลาและลดความสิ้นเปลืองแรงงานการเดินหยิบบาร์โคด้ และยงั ป้ องกนั ความผิดพลาดจากการติดผดิ กล่องไดอ้ ีกดว้ ย 6. บาร์โค้ด 2 มิติ (2D & Other Barcoding Advances) บาร์โคด้ 2 มิติเป็นเทคโนโลยที ่ีไดร้ ับการยอมรับและเป็ นที่นิยมในการใชง้ าน โดยสามารถใชแ้ สดงขอ้ มูล จาํ นวนมากไดใ้ นพ้ืนท่ีที่มีอยอู่ ยา่ งจาํ กดั อย่างไรก็ตามบาร์โคด้ 2 มิติยงั คงเป็ นเทคโนโลยีที่มีการใช้งานอยา่ งจาํ กดั ในบางกลุ่มเฉพาะเนื่องจากการอ่านตวั สัญลกั ษณ์ดงั กล่าวไม่ใช่เร่ืองง่ายในบางสภาพการณ์แต่เม่ือเร็วๆ น้ี ไดม้ ีการปรับปรุงความสามารถในการอ่านบาร์โคด้ 2 มิติใหด้ ีข้ึน โดยใชเ้ ทคโนโลยกี ารปรับภาพอตั โนมตั ิ ซ่ึงช่วยให้การใช้งานบาร์โคด้ 2 มิติเป็ นไปอย่างแพร่หลายในดา้ นการจดั การสินค้า การตรวจสอบยอ้ นกลบั การบาํ รุงรักษาและซ่อมแซม และการดาํ เนินการอ่ืนๆ องค์การส่วนใหญ่ตอ้ งการใช้งานบาร์โคด้ ท่ีมีการแสดงสัญลกั ษณ์ ขนาดสัญลักษณ์ และขอ้ มูลเขา้ รหสั ท่ี แตกต่างกนั จาํ นวนมาก ตวั อยา่ งเช่น การแสดงสัญลกั ษณ์ในรูปแนวเส้นตรงหรือ รหสั แท่งสําหรับป้ ายผนึกระบุช้นั วางของคลงั สินคา้ ป้ ายผนึกขนาด 4 นิ้วท่ีมีแถบบาร์โคด้ เป็ นป้ ายผนึกสาํ หรับการส่งสินคา้ปกติ ส่วนบาร์โคด้ 2 มิติเหมาะสําหรับการติดตามงานที่ดาํ เนินอยา่ งต่อเน่ือง ท้งั ระบุอายกุ ารใชง้ านและการตรวจสอบยอ้ นกลบั ได้ จะเห็นไดว้ า่ เครื่องอ่านด้งั เดิมไม่สามารถจดจาํ ป้ ายผนึกท่ีแปะอยกู่ บั ช้นั วางท่ีอยไู่ กลถึง 50 ฟุต รวมท้งั บาร์โคด้ ท่ีแสดงในรูป 2 มิติดว้ ย การพกเครื่องอา่ นแยกกนั 2 ชิ้นเพื่อให้ทาํ งานท้งั สองอยา่ งไดน้ ้นั เป็นไปไมไ่ ด้ ดงั น้นั องคก์ ารต่างๆ จึงมกั เลือกใชแ้ อปพลิเคชนั่ บาร์โคด้ รหสั แท่งทวั่ ไปมากกวา่ ปัจจุบนั น้ีผใู้ ชไ้ ม่ตอ้ งตกอยใู่ นสภาพไดอ้ ยา่ งเสียอยา่ งอีกต่อไป ตวั อยา่ งเช่น กลไกสแกนปรับโฟกสัอตั โนมตั ิ บางยี่ห้อ เช่น EX25 ของบริษทั อินเตอร์เมค เป็ นเครื่องอ่านบาร์โคด้ เคร่ืองแรกท่ีสามารถอ่านบาร์โคด้ แบบเป็นทางยาวและ 2 มิติ ไดไ้ กลถึง 50 ฟุต โดยใหค้ วามแม่นยาํ เช่นเดียวกนั กบั การอ่านในระยะ 6นิ้ว การพฒั นาเพม่ิ เติมในเทคโนโลยกี ารใหแ้ สงสวา่ ง ช่วยใหส้ ามารถอ่านบาร์โคด้ ในสภาพแวดลอ้ มที่มืดทึบ

ซ่ึงไม่สามารถอ่านไดม้ าก่อน การพฒั นาเหล่าน้ีทาํ ให้สามารถใช้งานบาร์โคด้ ไดใ้ นสภาพแวดลอ้ มที่ก่อนหนา้ น้ีคิดวา่ ตอ้ งใชอ้ าร์เอฟไอดี หรือ อุปกรณ์รับขอ้ มลู อตั โนมตั ิ การใชข้ อ้ มลู 2 มิติในรูปแบบยอดนิยมท่ีเรียกวา่ Data Matrix หรือการสือสัญลกั ษณ์อ่ืนๆ แบบ 2 มิติกาํ ลงั เติบโตอย่างมากในดา้ นการบ่งช้ีรายละเอียดสินคา้ แบบถาวร การให้รายละเอียดหรือตน้ กาํ เนิดของผลิตภณั ฑ์ และการตรวจสอบยอ้ นกลบั ดว้ ยโครงสร้างและรูปแบบการสแกนที่สามารถทาํ งานร่วมกบั รหัสหลากหลายรูปแบบ บวกกบั การเก็บขอ้ มูลตามข้นั ตามตอนเป็ นระยะๆ ทาํ ให้ผใู้ ช้สามารถสร้างคุณลักษณะการมองเห็นเพื่อคาดการณ์ล่วงหน้า และการตรวจสอบยอ้ นกลบั เพื่อเสริมสร้างความแข็งแกร่งให้กบั การผลิตและการดาํ เนินการกระจาย สินคา้ ไดเ้ ป็นอยา่ งดี 7. อาร์เอฟไอดี (RFID; Radio Frequency Identification) อาร์เอฟไอดีในเชิงปฏิบตั ิปัจจุบนั ใชง้ านไดด้ ีกวา่ ในอดีต โดยเฉพาะในองคก์ ารธุรกิจท่ีตอ้ งจดั การดา้ น ทรัพยส์ ินและการดาํ เนินการดา้ นซพั พลายเชน ตวั อยา่ งเช่น กองทพั เรือสหรัฐฯใชอ้ าร์เอฟไอดีแทนการป้ อน ขอ้ มลู เพือ่ ลดเวลาในกระบวนการคลงั สินคา้ ที่สาํ คญั และค่อนขา้ งวกิ ฤตไดป้ ระมาณ 98 เปอร์เซ็นต์ และบริษทั TNT ซ่ึงเป็ นผใู้ หบ้ ริการลอจิสติกส์ สามารถลดเวลาการตรวจสอบปริมาณการบรรทุกของรถไดเ้ ร็วข้ึนราว 24 เปอร์เซ็นต์ ดว้ ยการใช้ระบบอาร์เอฟไอดีบนั ทึกสินคา้ ท่ีอยบู่ นรถพ่วงโดยอตั โนมตั ิ นอกจากน้ีบริษทั อื่นๆ อีกนบั ร้อยแห่งทว่ั โลกกาํ ลงั น่าอาร์เอฟไอดีมาช่วยในกระบวนการจดั ส่งสินคา้ การรับสินคา้และแอปพลิเคชนั่ ประเภทท่ีช่วยใหร้ ู้ความเป็นไปล่วงหนา้ ของการผลิตหรือการส่งสินคา้ ได้ ส่ิงที่อยเู่ บ้ืองหลงั การนาํ อาร์เอฟไอดีมาใช้สําหรับดา้ นสินคา้ คงคลงั คลงั สินคา้ และการดาํ เนินการกระจายสินคา้ คือการใชเ้ คร่ืองอา่ นอาร์เอฟไอดีท่ีติดกบั ยานพาหนะและเคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดีแบบเคลื่อนที่อื่นๆเพ่ือขยาย หรือแทนที่รุ่นท่ีใช้ติดต้ังอยู่กับท่ีด้วยโครงสร้างพ้ืนฐานแบบเคล่ือนที่ บริษัทต่างๆไม่จาํ เป็ นตอ้ งซ้ือ ติดต้งั และดูแลรักษาเคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดี ท่ีติดต้งั แยกส่วน ณ ทางเขา้ -ออกแต่ละท่ีเครื่องอ่านท่ีติดกบั รถโฟล์คลิฟต์และเครื่องอ่านแบบพกพา สามารถครอบคลุมไดท้ ุกจุดของการขนถ่ายสินคา้จาํ นวนมาก และถูกนาํ ไปใชใ้ นทางเดิน ระหว่างช้นั สินคา้ และทุกที่ทว่ั ท้งั โรงงาน วิธีน้ีนอกจากจะช่วยลดคา่ ใชจ้ ่ายดา้ น การลงทุนโครงสร้างพ้ืนฐานลงไดแ้ ลว้ ยงั ช่วยให้สามารถส่งมอบขอ้ มูลให้ถึงมือผใู้ ชโ้ ดยตรงซ่ึงช่วยป้ องกนั ความผดิ พลาด และยงั สามารถบนั ทึกขอ้ ผดิ พลาดท่ีอาจเกิดข้ึนไดด้ ว้ ย

กรณตี ัวอย่าง สายการบินเดลตา้ แอร์ นาํ ระบบอาร์เอฟไอดีมาใชใ้ นดา้ นการดูแลกระเป๋ าของผโู้ ดยสาร โดยจะติดซิป อาร์เอฟไอดีไวท้ ่ีกระเป๋ าเดินทางของผูโ้ ดยสาร ซ่ึงจะมีเคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดีติดต้งั ที่เคาน์เตอร์เช็กกระเป๋ า เพื่อป้ องกนั การหยิบกระเป๋ าผิดและกระเป๋ าสูญหาย จากการทดลองใช้พบว่าอตั ราการสูญหายของกระเป๋ าลดลง รวมท้งั ประหยดั เวลาในด้านการจดั การกบั กระเป๋ าเดินทางของผูโ้ ดยสาร และยงั สามารถประหยดั เวลาดา้ นการปฏิบตั ิงานมากยงิ่ ข้ึน แนวคิดอื่นๆในดา้ นการนาํ อาร์เอฟไอดีมาใชใ้ นซพั พลายเชนกาํ ลงั ไดร้ ับความสนใจอยา่ งมาก จากงานวจิ ยั บางชิ้นพบวา่ จะมีการนาํ อาร์เอฟไอดีไปใชเ้ พิ่มข้ึนในดา้ นการจดั การทรัพยส์ ิน แอปพลิเคชนั่ เหล่าน้ีไดร้ ับการออกแบบมาอยา่ งดี และใหม้ ูลค่าทางธุรกิจท่ีชดั เจนเป็ นรูปธรรม ดงั น้นั จึงไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจที่การประยกุ ตใ์ ชไ้ ดเ้ พิ่มข้ึนอยา่ งรวดเร็ว นอกจากน้ีแอปพลิเคชนั่ การจดั การทรัพยส์ ินยงั ส่งเสริมให้เกิดการใช้ระบบอาร์เอฟไอดี เป็นพ้นื ฐานในการพฒั นากิจกรรมที่เกี่ยวเนื่อง เพ่อื ผลประโยชน์ภายในองคก์ ารดว้ ย 8. ระบบแสดงตําแหน่งแบบเรียลไทม์ (Real Time Location System; RTLS) RTLS เป็ นผลพวงจากการขยายเครือข่ายแลนไร้สาย เขา้ สู่ระบบการติดตามทรัพยส์ ินตวั ผลกั ดนัตลาด ที่สําคญั คืออุปกรณ์แสดงตาํ แหน่งไร้สายจากบริษทั ซิสโกซ้ ิสเตม็ ส์ ซ่ึงสามารถติดตามทรัพยส์ ินโดยทาํ งาน ผา่ นระบบแลนไร้สาย ทรัพยส์ ินประเภทเคร่ืองมือหรืออุปกรณ์ใดๆ ที่เชื่อมต่อกบั เครือข่ายแลนไร้สายสามารถถูกติดตามและระบุตาํ แหน่งได้ ตวั อย่างการประยุกต์คือการติดตามรถโฟล์คลิฟต์ผ่านทางคล่ืนวิทยุของคอมพิวเตอร์ที่ติดอยู่กับตัวรถ อุปกรณ์แสดงตาํ แหน่งไร้สายท่ีทาํ งานร่วมกับซอฟต์แวร์สนบั สนุน สามารถติดตามตาํ แหน่งของคลื่นวิทยุแบบเรียลไทม์ เพื่อสนบั สนุนการเก็บขอ้ มูลหลากหลายมิติท้งั เส้นทาง เวลาที่ตรวจสอบ และการเก็บรวบรวมข้อมูลสําหรับการใช้งาน และการวิเคราะห์การใช้ประโยชนท์ รัพยส์ ินประเภทเครื่องมือ และอุปกรณ์ใหม้ ีประสิทธิภาพมากข้ึน นอกจากน้ีสินคา้ และทรัพยส์ ินราคาแพงประเภทอ่ืนๆ ก็สามารถนาํ มาประยุกต์ ใชอ้ ุปกรณ์ RTLS สําหรับการตรวจสอบแบบเรียลไทมไ์ ด้เช่นเดียวกนั 9. การจัดการระยะไกล (Remote Management) การใชร้ ะบบแลนไร้สายเพื่อติดตามทรัพยส์ ินของคลงั สินคา้ และโรงงาน เป็ นตวั อยา่ งของการปรับใช้ ทรัพยากรไอทีให้เป็ นประโยชน์กบั สภาพแวดล้อมอุตสาหกรรม กล่าวคือระบบการจดั การระยะไกลประสิทธิภาพสูง ไดร้ ับการพฒั นาเฉพาะเพ่ือการกาํ หนดค่าตรวจสอบและแกไ้ ขปัญหา ท้งั เคร่ืองอ่านและเครื่องพิมพบ์ าร์โคด้ อุปกรณ์อาร์เอฟไอดี สแกนเนอร์ และอุปกรณ์การเก็บและส่ือสารขอ้ มูล ผูร้ ับผิดชอบ

ดูแลเครือขา่ ยในอดีต มกั จาํ กดั การดูแลอุปกรณ์ดงั กล่าว เฉพาะกลุ่มที่มองเห็นไดห้ รือเฉพาะอุปกรณ์ท่ีไปผกูหรืออิงกบั เคร่ืองคอมพิวเตอร์พีซี เซิร์ฟเวอร์และเครือข่ายเท่าน้นั โดยไม่ไดก้ าํ หนดเง่ือนไขการใชง้ าน โดยคาํ นึงถึง สภาพแวดลอ้ มอื่นๆดา้ นอุตสาหกรรม ตวั อย่างต่อไปน้ี อธิบายถึงความตอ้ งการต่างๆที่เกิดข้ึนจากการใชง้ านอุปกรณ์ในองค์การท่ีระบบการ จดั การโดยทวั่ ไปไม่สามารถตอบสนองได้ ทาํ ให้อุปกรณ์เหล่าน้นั มีขอ้ จาํ กดั เรื่องประสิทธิภาพดา้ นอายุการใชง้ าน โดยเฉพาะอุปกรณ์ที่ใชใ้ นการดาํ เนินการดา้ นซพั พลายเชน  คอมพิวเตอร์ชนิดท่ีมีความทนทานและใชง้ านมาเป็ นเวลานาน เช่น RF Scanner จาํ เป็ นตอ้ ง ไดร้ ับ การปรับปรุงซอฟต์แวร์ และโปรแกรมซ่อมแซมดา้ นความปลอดภยั ตามระยะ และควร ได้รับการตรวจสอบ เพ่ือให้แน่ใจถึงความสอดคล้องกัน ในการกําหนดค่าและรุ่นของ ซอฟตแ์ วร์  เครื่องพิมพบ์ าร์โคด้ และป้ ายผนึกอจั ฉริยะอาร์เอฟไอดี ตอ้ งไดร้ ับการปรับปรุงเป็ นระยะๆดว้ ย รูปแบบแผน่ ป้ ายผนึกใหม่และรูปแบบบาร์โคด้ ใหม่ โดยใชเ้ ทคโนโลยีการพิมพแ์ บบเทอร์มลั ซ่ึงบางคร้ังตอ้ งมีการปรับค่าความร้อน ท้งั น้ีเคร่ืองพมิ พบ์ าร์โคด้ มีภาษาคาํ ส่ังเฉพาะ ดงั น้นั จึงไม่ สามารถใช้ร่วมกบั ลกั ษณะควบคุมการพิมพ์โดยทว่ั ไป รวมถึงแอปพลิเคชน่ั อื่นๆที่ผลิตข้ึนมา สาํ หรับเครื่องพิมพอ์ ิงคเ์ จต็ และเลเซอร์ท่ีใชใ้ นสาํ นกั งาน  เครื่องอ่านอาร์เอฟไอดีสามารถนาํ ไปใชใ้ นสภาพแวดลอ้ มการทาํ งานบางอยา่ งได้ โดย เปลี่ยน การจ่าย กาํ ลงั ไฟ และทาํ การปรับแต่งอื่นๆ ซอฟตแ์ วร์ท่ีสามารถจดั การกบั ความตอ้ งการดงั กล่าวเรียกวา่ ซอฟตแ์ วร์การจดั การอุปกรณ์ (DeviceManagement Software) ความสามารถในการจดั การของซอฟตแ์ วร์ประเภทน้ีรวมถึงการตรวจสอบสถานะของอุปกรณ์แบบเรียลไทม์ และการแจง้ ให้ทราบถึงสถานะบางอย่าง เช่น สถานะการหยุดทาํ งาน เป็ นตน้และย่ิงถา้ เป็ นการทาํ งานภายใตม้ าตรฐานระบบเปิ ด เราสามารถเรียกใชง้ านซอฟต์แวร์ดงั กล่าวผา่ นระบบบริหารเครือข่ายองคก์ ารได้ (ตวั อยา่ งเช่น \"Tivoli) เป็นตน้ มีหลายบริษทั ใช้ซอฟตแ์ วร์น้ีเพื่อการปรับปรุงดา้ นเสถียรภาพ และความต่อเน่ืองของการทาํ งาน(Uptime) ใหน้ านข้ึน ในกรณีของสภาพแวดลอ้ มที่การผลิตหรือการกระจายสินคา้ หรือการบริการอยา่ งอ่ืน มีระดบั ความสาํ คญั อยใู่ นข้นั ท่ีเรียกวา่ “Mission Critical” ซอฟต์แวร์การจดั การอุปกรณ์ที่ว่าน้ีมีประโยชน์มากตอนข้ึนระบบใหม่ หรือเม่ือมีการปรับปรุงระบบ เพราะเจา้ หนา้ ท่ีท่ีบริหารระบบสามารถใชซ้ อฟต์แวร์น้ีทาํ การกาํ หนดค่าต่างๆ และติดต้งั ซอฟตแ์ วร์จากระยะไกลได้ และสามารถกระทาํ การดงั กล่าวกบั อุปกรณ์หลายๆตวั พร้อมกนั ทีเดียว โดยไม่จาํ เป็ นตอ้ ง

เสียเวลาจดั การทีละตวั ความสามารถดงั กล่าวน้ีช่วยประหยดั เวลาและตน้ ทุนในการจดั การอุปกรณ์ไดอ้ ยา่ งมาก และยงั ช่วยปรับปรุงระบบให้ทนั สมยั อยู่เสมอ ดว้ ยซอฟต์แวร์ตวั ใหม่หรือเวอร์ชน่ั ใหม่ รวมท้งั ช่วยปรับปรุงดา้ นการรักษาความปลอดภยั ใหม้ ีประสิทธิภาพมากข้ึน 10. ความปลอดภัย (Security) ความตอ้ งการดา้ นความมน่ั คงปลอดภยั เป็นแนวโนม้ ท่ีองคก์ ารธุรกิจให้ความสาํ คญั อยา่ งมากในการนาํ มา ใชเ้ พ่อื สนบั สนุนเทคโนโลยซี พั พลายเชน โดยคอมพิวเตอร์เคลื่อนที่จะถูกล็อคไม่ให้มีการเขา้ ถึงขอ้ มูลลูกคา้ และขอ้ มูลอ่ืนๆ ไดใ้ นกรณีท่ีอุปกรณ์หายหรือถูกขโมย คอมพิวเตอร์ไร้สายชนิดทนทานและอุปกรณ์เก็บรวบรวมขอ้ มูล ยงั สนบั สนุนความปลอดภยั ช้นั นาํ หลายอย่างที่สอดคลอ้ งกบั ระบบป้ องกนั เครือข่ายไร้สายขององคก์ าร ไดแ้ ก่ 802.111, 802.1x, WPA, WPA2, LEAP, FTPS-140, RADIUS Server, VPN และอื่นๆ โดยอุปกรณ์การเก็บรวบรวมขอ้ มูลไร้สายท่ีสนบั สนุน Cisco Compatible Extensions; CCX สามารถรวมอยใู่ น Cisco Unified Wireless Network และใชป้ ระโยชน์ดา้ นการจดั การที่เกี่ยวขอ้ งท้งั หมด ซ่ึงสามารถเชื่อถือได้ และมีคุณลกั ษณะดา้ นความมน่ั คงปลอดภยั ตลอดจนการป้ องกนั แฮกเกอร์และการ เขา้ ถึงที่ไม่ถูกตอ้ ง การรับรองความถูกตอ้ งและการเขา้ รหสั รวมถึงไฟร์วอลลท์ ่ีมีอยแู่ ละกลไกอื่นๆ องคก์ ารธุรกิจตอ้ งการความมน่ั คงปลอดภยั และความชดั เจนแบบเรียลไทม์ และการปรับปรุงขอ้ มูลตอ้ ง ไม่หยุดอยเู่ ฉพาะท่ีประตูสํานกั งานเท่าน้นั แต่ตอ้ งครอบคลุมการดาํ เนินการดา้ นซพั พลายเชนท้งั หมดเพื่อให้ระบบขอ้ มูลเชื่อถือไดม้ ากที่สุด จะเห็นไดว้ า่ การพฒั นาในระบบคอมพิวเตอร์เคล่ือนที่ ระบบสื่อสารไร้สาย อาร์เอฟไอดี บาร์โคด้ และการเก็บรวบรวมขอ้ มูลอ่ืนๆตลอดจนเทคโนโลยสี ่ือสาร ไดช้ ่วยให้องคก์ ารธุรกิจขยายทศั นวสิ ยั ดา้ นขอ้ มูล และการควบคุมพ้นื ที่ในการดาํ เนินงานไดม้ ากข้ึน แนวโน้มซอฟต์แวร์โซลชู ั่น สําหรับลอจิสติกส์ชัพพลายเชน หลักการพ้ืนฐานของแอปพลิเคชั่นซอฟต์แวร์เกี่ยวกับซัพพลายเชนก็คือ การให้ระบบทาํ การวิเคราะห์แบบเรียลไทม์ท่ีสามารถจดั การการไหลของผลิตภณั ฑ์และขอ้ มูล ผ่านเครือข่าย ซัพพลายเชนท่ีประกอบดว้ ยพนั ธมิตรทางการคา้ และลูกคา้ ซ่ึงภายในสายโซ่น้ีประกอบดว้ ยฟังก์ชนั่ ที่แตกต่างกนั จาํ นวนมาก อย่างเช่น การจดั หาวตั ถุดิบ การวางแผนการผลิต การจดั การคลงั สินคา้ การขนส่ง การพยากรณ์ความตอ้ งการ และการบริการลูกคา้ ในปัจจุบนั ตลาดโซลูชนั่ เก่ียวกบั ซัพพลายเชนที่มีจึงกระจดั กระจายไปตามฟังก์ช่ันเหล่าน้ี โดยผูค้ า้ ส่วนใหญ่จะขายผลิตภณั ฑ์เฉพาะด้าน เช่นระบบวางแผนแบบก้าวหน้าสําหรับโรงงานผลิต หรือระบบวางแผนการจดั ส่งสาํ หรับศูนยก์ ระจายสินคา้ อยา่ งไรก็ตามโซลูชน่ั เก่ียวกบั ซพั พลายเชนมีแนวโน้มที่จะรวมฟังก์ชั่นที่แยกกันอยู่น้ีเข้าเป็ นชุด เพ่ือสนับสนุนการวางแผนซัพพลายเชนที่ครอบคลุมขอบเขตอนั กวา้ งไกลตอ่ ไปในอนาคต

นอกจากจะตอ้ งสร้างความมน่ั ใจกบั การลงทุนดา้ นเทคโนโลยีท่ีคุม้ ค่า และตอ้ งตระหนกั ถึงความลม้ เหลว ท่ีอาจเกิดข้ึนไดจ้ ากการนาํ ระบบลอจิสติกส์ซพั พลายเชนมาประยกุ ตใ์ ชง้ าน ผบู้ ริหารงานลอจิสติกส์ยงั ตอ้ งเผชิญกบั ความทา้ ทายท่ีมาจาก 2 ปัจจยั หลกั โดยปัจจยั แรกคือ ความคาดหวงั จากภายในองคก์ ารและลูกคา้ ที่สูงข้ึนภายใต้ ปริมาณทรัพยากรท่ีเท่าเดิมหรืออาจน้อยลงเป็ นความคาดหวงั ดา้ นประสิทธิภาพจากคลงั หรือศูนยก์ ระจายสินคา้ และความคาดหวงั เรื่องการบริการท่ีรวดเร็วข้ึน ภายใตต้ น้ ทุนค่าใช้จ่ายและค่าแรงที่ต่าํ ลง โดยมีความสามารถตรวจสอบสถานภาพการกระจายสินคา้ ท้งั ปัจจุบนั และยอ้ นหลงั เป็ นมูลค่าเพิ่มจากบริการที่รวดเร็วข้ึน ปัจจยั ที่สองคือเทคโนโลยีปัจจุบนั ท่ีช่วยเพิ่มทางเลือกใหม่ในการจดั การบริหารกิจกรรมต่างๆ ดา้ นลอจิสติกส์ เช่น การตรวจสอบการใชน้ ้าํ มนั ของรถบรรทุกแบบเรียลไทม์ การนาํอาร์เอฟไอดีมาใช้ในการบริหารจัดการคลังสินค้าท่ีสลับซับซ้อนมากข้ึน และช่วยในการตรวจสอบสถานภาพการจดั ส่งสินคา้ ท้งั ก่อนและภายหลงั การใหบ้ ริการ เป็นตน้ ผนู้ าํ ดา้ นลอจิสติกส์ท่ีประสบความสําเร็จคือ ผทู้ ี่ไดพ้ ยายามผลกั ดนั การลงทุนดา้ นเทคโนโลยแี ละเป็นผทู้ ่ีมีความเช่ือมน่ั ในเร่ืองประสิทธิภาพเมื่อเทียบกบั การลงทุน และเป็ นส่ิงที่ทา้ ทายต่อธุรกิจดา้ นการเพ่ิมขีดความสามารถทางซพั พลายเชนเพื่อการแข่งขนั ดว้ ย โดยถือวา่ เป็ นยุทธศาสตร์สําคญั ระดบั ตน้ ๆของธุรกิจท้งั ปัจจุบนั และอนาคต การทาํ ความเขา้ ใจวา่ การนาํ เอาไอทีมาเสริมสร้างผลตอบแทนและประโยชนใ์ นธุรกิจ โดยเฉพาะในจุดที่เป็ นประเด็นปัญหาและความสุ่มเสียง ลว้ นเป็ นส่ิงท่ีทา้ ทาย ควรที่ผูเ้ กี่ยวขอ้ งจะไดศ้ ึกษาถึงแนวโน้มสาํ คญั ของซอฟตแ์ วร์ 3 ประการ เพือ่ ใชเ้ ป็นเกณฑก์ ารตดั สินใจดงั น้ี 1. ซอฟต์แวร์เชิงบูรณาการหรือแยกอสิ ระ ในข้นั ตน้ ลองตรวจสอบดูวา่ ซอฟตแ์ วร์ท่ีวา่ น้นั เป็ นแบบเชิงบูรณาการหรือไม่ กล่าวคือ ไดร้ วบรวมเอา ขีดความสามารถซอฟต์แวร์โซลูชั่นจากหลายๆผูข้ ายเขา้ ดว้ ยกนั หรือแยกเป็ นอิสระ และขอ้ สําคญั คือผูข้ ายเหล่าน้ี ได้ร่วมมือกันและประสานเป็ นเสียงเดียวกนั เพ่ือสร้างความแข็งแกร่งของซอฟต์แวร์น้นั ๆหรือไมเ่ พียงไร ในแง่มุมของผขู้ ายน้นั ซอฟตแ์ วร์แบบเชิงบูรณาการน้นั ช่วยให้ง่ายต่อธุรกิจในการขยบั ขยาย เช่นEnterprise Resource Planning, ERP ที่สามารถทาํ งานร่วมกบั Transportation Management System TMS ไม่วา่ จะเป็ นการวางแผนเรื่องขนส่ง หรือการวางบิล ที่สามารถกระทาํ ไดอ้ ยา่ งต่อเน่ืองเสมือนหน่ึงเป็ นระบบเดียวกนั

ในขณะเดียวกนั ผขู้ ายซอฟตแ์ วร์ก็อยากที่จะแยกขายเป็นฟังกช์ นั อิสระ ท้งั น้ีผซู้ ้ือเองก็ตอ้ งการประหยดั คา่ ใชจ้ ่าย โดยเฉพาะคา่ ลิขสิทธ์ิและค่าบาํ รุงรักษาในระยะยาว อยา่ งไรก็ตาม ปัจจุบนั เทคโนโลยขี องการออกแบบและพฒั นาระบบงาน ไดถ้ ูกกาํ หนดรูปแบบบนอินเทอร์เน็ต ในขณะที่การทาํ งานที่ค่อนขา้ งสลับซับซ้อนภายใตห้ ลกั การของไคลเอนต์-เซิร์ฟเวอร์บนเมนเฟรมคอมพวิ เตอร์ มีคา่ ใชจ้ า่ ยที่ค่อนขา้ งสูง ทาํ ใหเ้ ชื่อไดว้ า่ ระบบโซลูชน่ั แบบบูรณาการจะกลายเป็ นส่ิงที่ตอ้ งการมากข้ึนในอนาคต 2. การเข้ามามีบทบาทของ ASP (Application Service Provider) ววิ ฒั นาการของยุคดอทคอม (.com) ทาํ ให้เกิดแนวโนม้ ใหม่คือ การฝากระบบงานไวท้ ี่ส่วนกลางเพื่อ การเช่าใช้ (Application Service Provider; ASP) โดยใชอ้ ินเทอร์เน็ตเป็ นสื่อกลาง อยา่ งนอ้ ยผเู้ ช่าใช้ก็สามารถ ตดั ปัญหาเร่ืองจา่ ยค่าลิขสิทธ์ิ ค่าติดต้งั ซอฟตแ์ วร์ และค่าบาํ รุงรักษา วธิ ีการน้ีน่าจะไดร้ ับความนิยมมากข้ึน ซ่ึงบางที ASP ก็ถูกนิยามวา่ คือการส่งซอฟตแ์ วร์ใหใ้ ชถ้ ึงที่บา้ น (Delivering Technology Online) โดยภาพรวมแล้วถือได้ว่า ASP เหมาะสําหรับลอจิสติกส์มาก ท้งั น้ีเป็ นเพราะว่าโดยนัยทางภูมิศาสตร์ แล้ว กิจกรรมลอจิสติกส์เกิดข้ึนจากหลายๆแหล่งกําเนิด และนับเป็ นโอกาสเหมาะในการประสานความร่วมมือจากหลายๆจุดไดเ้ ป็ นอยา่ งดี ตวั อย่างเช่น การใช้ ASP ในการแลกเปล่ียนขอ้ มูล EDIผา่ น Web Hosting อยา่ งนอ้ ยก็สามารถประหยดั คา่ Transaction Cost ไดเ้ ป็นจาํ นวนมาก ดว้ ยเทคโนโลยี Cloud Computing ซ่ึงอาศยั หลกั การของ Software as a Service (SaaS) ผนวกเขา้ กบัเว็บเวอร์ชนั่ 2.0 เทคโนโลยีล่าสุดในการให้บริการการประมวลผลที่พึงพอใจต่อผูใ้ ช้อินเทอร์เน็ต ผูใ้ ช้สามารถเขา้ ถึงบริการดงั กล่าวจากอินเทอร์เน็ต โดยไม่ตอ้ งมีความรู้ความชาํ นาญเพื่อบริหารโครงสร้างพ้ืนฐานของเทคโนโลยีของบริการดงั กล่าว นบั เป็ นสัญญาณที่ทาํ ให้การเช่าใชร้ ะบบงานมีความเป็ นไปได้และสามารถ ตอบสนองอยา่ งเป็นรูปธรรมมากข้ึน ดว้ ยวิธีการน้ี ซ่ึงสามารถประหยดั ค่าใชจ้ ่ายไดค้ ่อนขา้ งมาก ช่วยสร้างโอกาสใหธ้ ุรกิจขนาดเล็กถึงกลาง ไดม้ ีโอกาสใชซ้ อฟตแ์ วร์คุณภาพในราคาประหยดั ในขณะเดียวกนั ธุรกิจขนาดใหญ่ก็ไดป้ ระโยชน์จากการเช่าใช้ ในระยะส้นั และการนาํ ไปใชง้ าน โดยถือเป็นส่วนหน่ึงของการปฏิบตั ิงานภายในองคก์ าร 3. ความยดื หย่นุ ต่อระบบ ผขู้ ายซอฟตแ์ วร์ไดพ้ ยายามที่จะเพิ่มขีดความสามารถของการควบคุมซพั พลายเชนแบบ เรียลไทม์(Real-time Control) โดยใหม้ ีความยดื หยุน่ ท่ีจะประสานกบั ทุกกิจกรรมของซพั พลายเชนตลอดท้งั สายโซ่ซ่ึงเป็ นส่ิงที่ทาํ ไดไ้ ม่ยาก ดงั น้นั เราจึงไดเ้ ห็นว่าซอฟตแ์ วร์ในปัจจุบนั สามารถที่จะส่ังการ ควบคุม และคอย

ติดตามการดาํ เนินงานต่างๆ ผา่ นเครือข่ายขององคก์ ารได้ ซอฟตแ์ วร์เหล่าน้ีไม่เพียงแต่สามารถจดั การสินคา้คงคลงั หรือช่วยในการกระจายสินคา้ เพียงอยา่ งเดียว แต่ยงั สามารถท่ีจะบริหารจดั การภารกิจการปฏิบตั ิการตามข้นั ตอนผา่ นระบบออนไลน์ และการส่ือสารแบบ เรียลไทม์ ปัจจุบนั การขายสินคา้ จึงไม่จาํ เป็ นตอ้ งวางจาํ หน่ายเพยี งอยา่ งเดียว ข้นั ตอนการขายน้นั สามารถเกิดข้ึนไดท้ ุกเม่ือทุกขณะ อาจกล่าวโดยรวมไดว้ า่ แนวโนม้ ของซอฟตแ์ วร์เป็ นหนา้ ท่ีของผเู้ ช่ียวชาญท่ีจะเนรมิตใหม้ นั เกิดข้ึนหน้าท่ีสําคญั ของผูใ้ ช้ซอฟต์แวร์คือ จาํ เป็ นตอ้ งรู้ความตอ้ งการของตวั เอง จาํ เป็ นตอ้ งเขา้ ใจเป้ าหมายและวตั ถุประสงค์ของตนเอง โดยเพ่ิมความสําคญั ในการท่ีจะรวบรวม กลน่ั กรอง ปัญหา อุปสรรค และความตอ้ งการ จากผบู้ ริหารหลายๆฝ่ ายท่ีเก่ียวขอ้ ง โดยไม่อิงส่วนใดส่วนหน่ึงเป็ นการเฉพาะ เพื่อเป็ นการสร้างเป้ าหมายร่วม ในการเสริมสร้างประสิทธิภาพท้งั องคก์ าร และในเชิงจิตวิทยาจะเกิดความรู้สึกท่ีเขม้ ขน้ ของการเป็นเจา้ ของโครงการร่วมกนั สิ่งท่ีพึงกระทาํ คือ ปล่อยให้ผูเ้ ช่ียวชาญไดท้ าํ การสํารวจความตอ้ งการอยา่ งละเอียดถี่ถว้ น แลว้ จบัผสมผสานกับขีดความสามารถของไอที สร้างโซลูชั่นท่ีเหมาะสมและสอดคล้องกับเป้ าหมายและวตั ถุประสงคข์ ององคก์ าร จากน้นั ถึงเขา้ สู่กระบวนการสรรหาซอฟตแ์ วร์ตามข้นั ตอนท่ีไดก้ ล่าวไวก้ ่อนหนา้น้ี แนวโน้มลอจิสตกิ ส์ชัพพลายเชนและทศิ ทางอนาคต ถา้ หนั มาดูแนวโนม้ ลอจิสติกส์ในภาพรวม ในอนาคตจะเป็นอยา่ งไร จะมุง่ สู่ไปในทิศทางใด ท่ีจะใช้ในการขบั เคลื่อนเศรษฐกิจและธุรกิจท่ีมีอตั ราการเจริญเติบโตที่สูงข้ึน จะมีความเสถียรมากยิง่ ข้ึนและยง่ั ยืนเพียงไร เป็นโจทยท์ ี่ทา้ ทายและน่าสนใจอยา่ งยง่ิ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ถา้ พจิ ารณาภายใตบ้ ริบทตา่ งๆ ดงั น้ี 1. ความเป็ นลอจิสติกส์ โลกาภิวัตน์ มากกว่าความเป็ นลอจิสติกส์ในท้องถิ่น หน่วยงาน และ องค์การต่างๆ จะมุ่งให้ความสําคญั ในความเป็ นสากลมากข้ึน การมีมาตรฐานเป็ นแนวทาง ปฏิบตั ิมากข้ึน มีตวั ช้ีวดั ถึงผลลพั ธ์ท่ีจบั ตอ้ งไดม้ ากข้ึน 2. การบูรณาการด้านซัพพลายเชน (Supply Chain Integration) เช่ือวา่ บริษทั ช้นั นาํ ของโลกจะมี การ เปล่ียนแปลงปรับตวั ตามความต้องการที่มากข้ึน และมีความเป็ นสากลมากข้ึน ท้งั มิติ ของลอจิสติกส์ขาเขา้ (Inbound Logistics) และลอจิสติกส์ขาออก (Outbound Logistics) ที่เห็น ไดช้ ดั ก็คือมีการเชื่อมโยงและบูรณาการกนั มากข้ึนท้งั ภายในและภายนอกองคก์ าร โดยอาศยั ระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศเป็ นเคร่ืองมือสาํ คญั และความร่วมมือต่างๆระหว่างองคก์ ารมีให้ เห็นมากข้ึน

3. การตอบสนองที่รวดเร็วต่อการเปลี่ยนแปลงแบบพลวัต การเปล่ียนแปลงของซพั พลายเชนที่ เกิดข้ึน ไดท้ ุกขณะตามดีมานดแ์ ละซพั พลาย ความสามารถในการสนองตอบคาํ สั่งซ้ือท่ีรวดเร็ว การลดข้นั ตอนการทาํ งาน การปรับกลยุทธ์หรือนโยบาย ย่อมสร้างความได้เปรียบทางการ แข่งขนั การประยุกตใ์ ชอ้ ีคอมเมิร์ซเพ่ือการจดั การอีลอจิสติกส์ ก็เป็ นอีกหน่ึงทางเลือกในการ ตอบโจทยก์ ลุ่มลูกคา้ รายยอ่ ย ซ่ึงเป็ นกลุ่มหน่ึงท่ีถึงแมจ้ ะมีปริมาณการส่ังซ้ือสินคา้ นอ้ ยชิ้น แต่ ความถี่ในการสั่งซ้ือสูง4. ความสามารถในการ Track and Trace การบริหารซพั พลายเชนจาํ เป็ นตอ้ งอาศยั การบริหาร การเปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลงโดยไม่แจง้ เหตุล่วงหนา้ (Exceptions Occur Unexpectedly) จะเกิดข้ึนไม่ไดถ้ า้ ปราศจากขอ้ มูลที่ตอบสนองแบบเรียลไทม์5. การปรับกลยุทธ์ด้านขนส่งโดยใช้วิธีการ Reverse Logistics เพื่อประหยดั ค่าขนส่ง ป้ องกนั การ ว่ิงเที่ยวเปล่า ซ่ึงเป็ นการสูญเสียเช้ือเพลิงโดยเปล่าประโยชน์ นบั เป็ นการบริหารการใชส้ อย รถบรรทุก อยา่ งคุม้ ค่า6. ให้ความสําคัญการรณรงค์ลอจิสติกส์สีเขียว Green Logistics ใส่ใจต่อภาวะโลกร้อน และการ ใช้ พลงั งานทดแทนมากข้ึน การคิดใหม่ทาํ ใหม่ในเรื่องของรูปแบบสินคา้ และเรื่องลอจิสติกส์ ที่เก่ียว ขอ้ งท้งั ในปัจจุบนั และอนาคต เพื่อลดผลกระทบต่อส่ิงแวดลอ้ ม เช่น การปฏิวตั ิระบบ ยานยนตแ์ บบประหยดั พลงั งาน (Eco Car) มีการรณรงคใ์ ชพ้ ลงั งานทดแทนจากธรรมชาติ เช่น พลงั งานจากแสงอาทิตย์ พลงั งานจากลม พลงั งานจากน้าํ และพลงั งานจากพืช เป็นตน้7. การประสานความร่วมมือด้านลอจิสติกส์ (Collaborative Logistics) หลายบริษทั ช้นั นาํ กาํ ลงั ปรับใช้โดยการใช้ฐานขอ้ มูลร่วม การแชร์ขอ้ มูลระหว่างกนั และการใช้ทรัพยากรท่ีจาํ เป็ น ร่วมกนั โดยอาศยั ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งหน่วยงาน คู่คา้ ลูกคา้ และคู่แข่งธุรกิจ เป็ นตน้ เหล่าน้ี เป็นหนทางหน่ึงที่จะช่วยลดตน้ ทุนโดยอาศยั ผลประโยชน์ร่วมกนั8. การตลาดควบคู่กบั การขนส่ง (Transportation Marketplaces) บทบาทของ e-Business กาํ ลงั เดินเคียงขา้ งไปกบั การแข่งขนั ในยคุ ลอจิสติกส์เฟ่ื องฟู การขนส่งกาํ ลงั ถูกนาํ เสนอเป็ นบริการ ควบคู่ไปกบั ระบบ e-Procurement ในตลาด B2B หรือ Business to Business Market หรือกรณี e-Auctions ก็เช่นเดียวกนั9. การใช้เทคโนโลยอี ย่างคุ้มค่า (Optimization Technologies) ในภาคปฏิบตั ิงานดา้ นลอจิสติกส์ มกั มีการกาํ หนดเป้ าหมายในเรื่องประโยชน์ใช้สอยอย่างคุม้ ค่าและประหยดั แมจ้ ะเป็ นเรื่อง เทคโนโลยี โดยเฉพาะอยา่ งย่ิง 3PL (Third-party Logistics Providers) มกั ใชว้ ิธีการที่เรียกวา่ EPO (Enterprise Profit Optimizers) กบั การวางแผนและบริหารจดั การกบั ลูกคา้ EPO คือการ

รู้จกั เลือกใชช้ ิ้นส่วนท่ีเป็ นองคป์ ระกอบของชุดโซลูชนั่ ที่ถูกสร้างข้ึนจากแอปพลิเคชนั่ ที่เป็ น ส่วนๆ และเป็ นอิสระต่อกัน โดยเฉพาะในกระบวนการลอจิสติกส์ซัพพลายเชน ท่ีมักมี หลากหลายแอปพลิเคชนั่ เป็ นองคป์ ระกอบ เช่น Customer Relationship Management หรือ CRM, Billing Management หรือ BM และ Pricing and Revenue Optimization หรือ PRO ลูกคา้ สามารถเลือกใชง้ านเทา่ ที่จาํ เป็นกบั ธุรกิจ หากมีความจาํ เป็ นก็สามารถเพิ่มได้ ในภายหลงั ท้งั น้ีสามารถช่วยใหก้ ารลงทุนเป็นไปอยา่ งคุม้ คา่ มีประสิทธิภาพและคืนทุนเร็ว 10. การเตบิ โตด้านการให้บริการลอจิสติกส์ท้งั 3PL และ 4PL ผใู้ หบ้ ริการดา้ นลอจิสติกส์ 3PL กาํ ลงั เปลี่ยนแปลงและมีบทบาทสูงในปัจจุบนั แต่เดิมมกั เนน้ การให้บริการเฉพาะการปฏิบตั ิงานตาม ธุรกรรมท่ีเกิดข้ึนรายวนั (Transaction) เทา่ น้นั ปัจจุบนั รูปแบบบริการครอบคลุมถึงการวางแผน การประหยดั ต้นทุนค่าใช้จ่าย การลดข้นั ตอนการปฏิบตั ิงาน รวมถึงการเลือกใช้ลอจิสติกส์ โซลูชน่ั แบบเบด็ เสร็จจากผใู้ หบ้ ริการท่ีเรียกวา่ 4PL บทสรุป ในภาคอุตสาหกรรมกาํ ลงั ใหค้ วามสําคญั กบั ลอจิสติกส์ ในฐานะตวั ขบั เคล่ือนธุรกิจท้งั มิติ ของการเพ่ิมยอดขาย เพมิ่ ผลผลิตและลดตน้ ทุน โดยมุ่งใหค้ วามสาํ คญั กบั ระบบลอจิสติกส์ขาเขา้ (Inbound Logistics)มากข้ึน ไดแ้ ก่ การวางแผนลอจิสติกส์ การจดั การจดั ซ้ือ และการจดั การสินคา้ คงคลงั ใหม้ ีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากข้ึน เพ่ือการเพิ่มผลผลิตในกระบวนการผลิตแบบทนั เวลาพอดี (Just-in-Time Production)การลดตน้ ทุนดว้ ยการส่ังซ้ือแบบอิเล็กทรอนิกส์ และการจดั การสินคา้ คงคลงั เชิงบูรณาการภาคอุตสาหกรรมบริการ ลอจิสติกส์ท้งั ผใู้ หบ้ ริการ 3PL และ 4PL จะไดร้ ับผลกระทบอยา่ งรุนแรงจากภาวะราคาน้าํ มนั ท่ีผนัผวน และปริมาณงานที่ลดลงตามเศรษฐกิจที่ถดถอยในยุคเศษฐกิจตกต่าํ อาจจะไดเ้ ห็นการปิ ดกิจการของธุรกิจ โดยเฉพาะกิจการขนส่งขนาดเล็กท่ีไม่สามารถต่อสู้กบั ปัญหาเหล่าน้ีได้ เพื่อความอยรู่ อด ธุรกิจขนาดเล็กตอ้ งพยายามรวมตวั กนั เป็ นเครือข่ายกบั องคก์ ารลอจิสติกส์ขนาดใหญ่ ซ่ึงในประเทศไทยส่วนใหญ่เป็ นของชาวต่างชาติ จะมีการใชพ้ ลงั งานทดแทนกนั มาก ข้ึนโดยเฉพาะกา๊ ซ NGV Hydride และโซล่าร์เซลล์ เป็ นตน้ มีการพฒั นาบุคลากรดา้ นลอจิสติกส์กนั อย่างจริงจงั มากข้ึน เพ่ือเพ่ิมระดบั การให้บริการและลดตน้ ทุนการปฏิบัติงาน และมีการประยุกต์แนวคิดสมัยใหม่และพ่ึงพิงระบบเทคโนโลยีมากข้ึน ไม่ว่าจะเป็ นอินเทอร์เน็ต, อีคอมเมิร์ซ, e-Procurement, บาร์โคด้ , อาร์เอฟไอดี, จีพีเอส ฯลฯ รวมท้งั ซอฟตแ์ วร์ประยกุ ต์ต่างๆ เช่น ERP, WMS และ TMS เป็นตน้

อาร์เอฟไอดี : เทคโนโลยรี ะบุตัวตน เทคโนโลยเี ก่ียวกบั ภาคอุตสาหกรรมที่กาํ ลงั มาแรง และเป็ นเทคโนโลยีที่กาํ ลงั อยใู่ นกระแสในช่วงไม่กี่ปี ที่ผา่ นมาในวงการธุรกิจและอุตสาหกรรมในประเทศไทยคือ เทคโนโลยีระบุตวั ตนหรือสถานะของวตั ถุโดยใช้คลื่นวิทยุ หรือท่ีเรียกกนั ว่า อาร์เอฟไอดี (RFID) ซ่ึงเป็ นเทคโนโลยีในตระกูลระบุตวั ตนแบบอตั โนมตั ิ (Automatic Identification, Auto-ID) ถึงแม้ วา่ เทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีจะไดร้ ับการกล่าวถึงในกลุ่มของการขนส่ง หรือระบบคลงั สินคา้ ค่อนขา้ งมาก แต่ในความเป็ นจริงอาร์เอฟไอดีสามารถนาํ ไปประยุกตใ์ ช้ไดใ้ นหลายภาคส่วน ไม่วา่ จะ เป็นภาคธุรกิจการเงิน อุตสาหกรรมการบิน อุตสาหกรรมเส้ือผา้ อุตสาหกรรมการผลิต หรือแมแ้ ต่งานดา้ นปศุสัตวแ์ ละความมน่ั คงของประเทศ ก็สามารถนาํ เทคโนโลยนี ้ีไปใชไ้ ดเ้ ช่นกนัในต่างประเทศมีการนาํ อาร์เอฟไอดีไปใชแ้ ลว้ อยา่ งแพร่หลาย และประโยชน์ที่ไดก้ ็เป็ นท่ีประจกั ษ์ เช่น ในการประยุกตใ์ ช้อาร์เอฟไอดีกบั ธุรกิจคา้ ปลีกในสหรัฐอเมริกา โดยประสบความสําเร็จในการลดอตั ราการขาดสินคา้ ลงไดอ้ ยา่ งมีนยั สาํ คญั วอลมาร์ตไดช้ ื่อว่าเป็ นผนู้ าํ ท่ีโดดเด่นในเร่ืองน้ี และอีกตวั อยา่ งท่ีน่าสนใจคือ หา้ งสรรพสินคา้ ในประเทศเยอรมน้ีนาํ เทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีมาช่วยเพ่ิมความสะดวกใหล้ ูกคา้ และลดจาํ นวนพนกั งานในการเกบ็ เงินลูกคา้ โดยลูกคา้ ท่ีเขา้ มาซ้ือสินคา้ ในร้านสามารถหยิบสินคา้ ท่ีติดป้ ายอาร์เอฟไอดี เดินผา่ นเคร่ืองอา่ นอาร์เอฟไอดีท่ีติดต้งั ไว้ เครื่องอ่านจะคาํ นวณราคาของสินคา้ ท้งั หมด และตดั เงินจากธนาคาร ของลูกคา้ โดยอตั โนมตั ิ วงการเทคโนโลยเี ชื่อวา่ อาร์เอฟไอดีจะเขา้ มามีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงของอุตสาหกรรม และมีบทบาทสาํ คญั กบั ชีวติ ของผคู้ นทว่ั โลก ดงั รายงานในเวบ็ ไซต์ www.researcherwirurkets.com ไดร้ ะบุตวั เลขคาดการณ์มูลค่าตลาดอาร์เอฟไอดีทวั่ โลกว่า ในปี 2558 ตลาดดังกล่าวจะมีมูลค่า ประมาณ 2.3 พนั ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือประมาณ 1.08 ลา้ นลา้ นบาท ในประเทศไทย นอกเหนือจากการประยกุ ตอ์ าร์เอฟไอดีที่พบเห็นกนั มากในปัจจุบนั เช่น ระบบการเก็บค่าโดยสารรถไฟฟ้ ามหานครดว้ ยตวั อาร์เอฟไอดี ระบบห้องสมุดอจั ฉริยะ ระบบที่จอดรถ และระบบควบคุมการเขา้ -ออกอาคารสํานกั งาน ยงั มีการนาํ ร่องเอาเทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีมาใช้กบั อุตสาหกรรมการส่งออกกุง้ โดยการะทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีได้ ร่วมมือกบั กระทรวงเกษตรและสหกรณ์และเอกชนบางราย ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีในโรงงานส่งออกกุ้ง เพื่อใช้สร้างระบบตรวจสอบยอ้ นกลบั เพิม่ มูลค่าการส่งออกไปในตลาดยุโรป สหรัฐอเมริกา และญี่ป่ ุน ตามกฎเกณฑด์ า้ นความปลอดภยัของอาหาร (Food Safety) นอกจากน้ียงั เร่ิมนาํ ร่องนาํ อาร์เอฟไอดีมาใชใ้ นงานปศุสัตว์ โดยการติดต้งั ในสัตว์เช่น ววั หรือหมู เพ่ือเก็บขอ้ มูลของสัตว์ เช่น เพศ อายุ น้าํ หนกั และประวตั ิการให้วคั ซีน ขณะที่กระทรวงไอซีท่ีไดน้ าํ เทคโนโลยอี าร์เอฟไอดีมาใชใ้ นบตั รประชาชนสมาร์ทการ์ดมาระยะหน่ึงแลว้ อยา่ งไรก็ตามอาร์

เอฟไอดีในประเทศไทยถือวา่ เป็ นเร่ืองใหม่ในแง่ของการประยกุ ตใ์ ชง้ านในวงกวา้ ง โดยเฉพาะเมื่อเทียบกบัการใชร้ ะบบบาร์โคด้ ท้งั น้ีเนื่องจากประเด็น ในเรื่องความคุม้ ค่าในการลงทุน และประเด็นของราคาท่ีทาํ ให้ผปู้ ระกอบการที่เล็งเห็นประโยชน์ ในการนาํ อาร์เอฟไอดีมาประยกุ ตใ์ ชใ้ นธุรกิจต่างเห็นวา่ อาร์เอฟไอดีเป็ นเทคโนโลยีประสิทธิภาพสูงท่ียงั เอ้ือมไม่ถึง แต่ถา้ มองในแง่ของเทคโนโลยที นั สมยั ท่ีจะเขา้ มาแทนที่ระบบบาร์โคด้ ที่ใชก้ นั อยา่ งแพร่หลายในปัจจุบนั ตอ้ งถือวา่ การใชอ้ าร์เอฟไอดีในประเทศไทยเริ่มอยใู่ นระยะ “ขาข้ึน” มารู้จักกบั อาร์เอฟไอดี อาร์เอฟไอดีเป็ นช่ือยอ่ มาจากคาํ วา่ Radio Frequency Identification อาร์เอฟไอดี เริ่มเป็ นท่ีรู้จกั อยา่ งกวา้ งขวางมาต้งั แต่ปี 1980 จากจุดเด่นในการใชง้ านที่ระบบบาร์โคด้ ทาํ ไม่ได้ หรือทาํ ไดไ้ ม่ดี อาร์เอฟไอดีเป็ นระบบที่อาศยั คล่ืนวทิ ยุในการระบุหรือคน้ หาวตั ถุ โดยการติดป้ ายอาร์เอฟไอดีไวบ้ นวตั ถุน้นั ๆป้ ายอาร์เอฟไอดีจะส่งคล่ืนวิทยุออกมาทาํ ให้ทราบว่าสินค้า หรือวตั ถุน้ันๆอยู่ท่ีใด ภายในตวั ป้ ายอาร์เอฟไอดีประกอบดว้ ยไมโครชิปและตวั ส่งสัญญาณ ซ่ึงถูกออกแบบมาเพ่ือใชร้ ายงานขอ้ มูลต่างๆที่เก่ียวกบั ตวั สินคา้หรือวตั ถุน้นั ๆ ซ่ึงบนั ทึกไวใ้ นป้ ายอาร์เอฟไอดีไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งแม่นยาํ ไปยงั เครื่องคอมพิวเตอร์ผา่ นทางคลื่นความถี่วทิ ยุ ระบบอาร์เอฟไอดีมีขอ้ ไดเ้ ปรียบหลายประการ เมื่อเทียบกบั ระบบบาร์โคด้ ประการแรกคือ การที่ตวั อ่านสัญญาณของอาร์เอฟไอดีสามารถอ่านขอ้ มูลจากป้ ายอาร์เอฟไอดีไดพ้ ร้อมกนั หลายชิ้น และโดยที่ไม่ตอ้ งอาศยั แสงในการอา่ น ตา่ งจากระบบบาร์โคด้ ที่ผใู้ ชต้ อ้ งอ่านโดยอาศยั ลาํ แสงท่ีละชิ้น ประการท่ีสองก็คือ อาร์เอฟไอดีสามารถนาํ ไปใช้ในสภาพแวดลอ้ มต่างๆที่เป็ นอนั ตรายกบั มนุษยไ์ ด้ อาร์เอฟไอดีไม่ใช่ของใหม่ท่ีเพิ่งคิดคน้ แต่เป็ นเทคโนโลยีที่เกิดข้ึนคร้ังแรกในสมยั สงครามโลกคร้ังที่ 2 แต่ดว้ ยเหตุผลของคา่ ใชจ้ ่าย และความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยไี มโครชิป และการสื่อสารไร้สายยงั ไม่สามารถรองรับไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพในขณะน้นั ทาํ ใหเ้ ทคโนโลยอี าร์เอฟไอดีไมแ่ พร่หลายในช่วงเวลาดงั กล่าว

รูปท่ี 7.1 แสดงระบบการประมวลผลดว้ ยเทคโนโลยอี าร์เอฟไอดี ท่ีมา : http://WWW.moommong.com/ หลกั การทาํ งานของอาร์เอฟไอดี อาศยั การเหนี่ยวนาํ ไฟฟ้ าเช่นเดียวกบั หมอ้ แปลงไฟฟ้ า ที่มีขดลวดสองขด (Primary & Secondary) พนั อยบู่ นแกนเหล็กเดียวกนั และใชค้ วามถี่ ประมาณ 50 - 60 Hz เม่ือจ่ายกระแสไฟฟ้ าท่ีขดลวดชุดท่ีหน่ึง จะเกิดสนามแมเ่ หล็กรอบขดลวด และเกิดการเหนี่ยวนาํ ไฟฟ้ าไปยงั ขดลวดชุดที่สอง ทาํ ใหข้ ดลวดชุดที่สองเกิดแรงเคล่ือนไฟฟ้ า โดยไมม่ ีการเชื่อมต่อระหวา่ งขดลวดท้งั สอง และเม่ือมีอุปกรณ์ไฟฟ้ าต่อเขา้ วงจร ก็จะเกิดกระแสไหลผา่ นอุปกรณ์ได้ ในส่วนของอาร์เอฟไอดีก็เช่นกนั เคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดีจะส่ง สัญญาณคล่ืนวิทยไุ ปยงั ตวั ป้ ายอาร์เอฟไอดี (RFID Tag) ซ่ึงเป็ นอุปกรณ์ในการเก็บขอ้ มูลประกอบด้วยขดลวด สายอากาศ ทาํ หน้าท่ีเหนี่ยวนาํ และสร้างกระแสไฟฟ้ าข้ึนมา เพ่ือการสร้างพลงั งานไฟฟ้ าสําหรับเล้ียงแผงวงจร อิเล็กทรอนิกส์ที่มีการบนั ทึกขอ้ มูลไว้ และยงั เป็ นช่องทาง ในการรับส่งขอ้ มูลโดยขอ้ มูลท่ีบนั ทึกจะถูกอ่าน ไปยงั คอมพิวเตอร์เพื่อประมวลผลทนั ที ดงั แสดงในรูปท่ี 11.2 ถา้ เปรียบเทียบป้ ายอาร์เอฟไอดีกบั แผน่ ดิสก์ (Diskette) ที่ใชบ้ นั ทึกหรือเก็บ ขอ้ มูลกไ็ มต่ ่างกนั เสมือนวา่ อาร์เอฟไอดีเป็นแผน่ ดิสกท์ ี่อยใู่ นเคร่ืองอ่าน และบนั ทึกชนิดไร้สาย บนเครือข่ายท่ีเช่ือมโยงกบั ฐานขอ้ มูลในระบบ ซ่ึงขอ้ ไดเ้ ปรียบของอาร์เอฟไอดีอยู่ตรงท่ีรูปร่างและขนาด ท่ีสามารถออกแบบให้มีขนาดเล็ก และสามารถบรรจุในวสั ดุที่เหมาะสมในการใช้งานในสภาวะต่างๆได้ความถีที่ใช้กบั อาร์เอฟไอดีมีหลายยา่ นความถี่ ข้ึนอย่กู บั การใชง้ าน (Application) และการอนุญาตการใช้ความถีในแต่ละประเทศ เช่น ยา่ นความถ่ีช่วง 125-132 MHz, 13.56 MHz, 86 - 960 MHz และยา่ นไมโครเวฟท่ี 2.4 - 5.8 GHz. สาํ หรับประเทศไทย โดยคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กทช.) อนุมตั ิการใช้งานอาร์เอฟไอดีที่ยา่ น ความถี่ 920-925 MHz

รูปท่ี 7.2 แสดงหลกั การทาํ งานของอาร์เอฟไอดี ที่มา : http://www.RFID-handbook.com องคป์ ระกอบของอาร์เอฟไอดีประกอบดว้ ย 2 ส่วนหลกั คือ ป้ ายอาร์เอฟไอดี และเคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดี โดยในแต่ละส่วนมีองคป์ ระกอบยอ่ ยและรายละเอียดต่างๆ ดงั น้ี1. ป้ ายอาร์เอฟไอดี (RFID Tag) ป้ ายอาร์เอฟไอดีหรือบางคร้ังเรียกวา่ ทรานสปอนเดอร์ (Transponder) แบ่งออกเป็น 2 ชนิดดงั น้ี 1.1 ป้ ายอาร์เอฟไอดีแบบ Passive ประกอบดว้ ยขดลวดสายอากาศและแผงวงจร อิเล็กทรอนิกส์ท่ีทาํหนา้ ท่ีเก็บขอ้ มูล ซ่ึงอาจเป็ นแบบที่สามารถอ่านไดอ้ ยา่ งเดียว (Read - only Passive RFID) หรือแบบท่ีสามารถอ่านและบนั ทึกได้ (Read/write Passive RFID) ข้ึนอยู่ กบั ลกั ษณะการใชง้ านและการออกแบบระบบ 1.2 ป้ ายอาร์เอฟไอดีแบบ Active มีลกั ษณะเช่นเดียวกับแบบแรก แต่มีแบตเตอร่ีสําหรับเล้ียงแผงวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ซ่ึงระยะการอ่านจะไกลกวา่ แบบแรก ตวั อยา่ งของป้ ายอาร์เอฟไอดีท้งั สองชนิด ดงัแสดงในรูปที่ 7.3

รูปที่ 7.3 ตวั อยา่ งป้ ายอาร์เอฟไอดีแบบ Passive และ Active ท่ีมา : www.moommong.com/ป้ ายอาร์เอฟไอดีท้งั 2 ชนิดมีคุณสมบตั ิท่ีแตกต่างกนั ดงั แสดงในตารางท่ี 7.1 ป้ ายอาร์เอฟไอดีมีการผลิตในหลายรูปแบบข้ึนอยู่กบั การใช้งาน เช่น แบบท่ีใช้ติดสินค้าก็จะมีลกั ษณะเป็ นแผน่ บางๆ หรือบรรจุในวสั ดุในรูปแบบอ่ืนๆ ท่ีไม่มีผลกระทบกบั คลื่นความถี่วิทยุ อาจทาํ เป็ นห่วงกาํ ไลสาํ หรับใส่แขนผปู้ ่ วยเพ่ือแสดงตน หรือสาํ หรับเด็กแรกเกิด เพือ่ ป้ องกนั ปัญหาการสลบั ตวั เด็กอยา่ ง

ท่ีเคยเป็ นข่าว หรือแบบหลอดแกว้ เล็ก มีการออกแบบเพื่อให้เหมาะสมกบั งานในดา้ นต่างๆหลายแบบ ดงัแสดงในรูปที่ 7.4 รูปท่ี 7.4 ตวั อยา่ งป้ ายอาร์เอฟไอดีในรูปแบบโครงสร้างท่ีออกแบบตามลกั ษณะการใชง้ าน ท่ีมา : www.moommong.com/2. เคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดี (RFID Reader) เป็ นเคร่ืองอ่านขอ้ มูลจาก ป้ ายอาร์เอฟไอดีซ่ึงมีหลายรูปแบบ ข้ึนอยู่กบั การประยุกต์ใช้งาน โดยระบบจะประกอบไปดว้ ยแผงวงจร อิเลก็ ทรอนิกส์และสายอากาศใน Handheld รูปแบบต่างๆ ซ่ึงจาํ แนกออกได้ 2 แบบคือ แบบแรก เป็ นแบบเคลื่อนที่ หรือแบบพกพา ซ่ึงสามารถนาํ ไปใชใ้ นการอ่านขอ้ มูลจากป้ ายอาร์เอฟไอดีท่ีติดอย่บู นสินคา้ หรือวสั ดุที่เคล่ือนยา้ ยยาก จึงตอ้ งเคล่ือนยา้ ยเคร่ืองอ่านแทน แบบที่สอง เป็ นแบบท่ีติดต้งั อยกู่ บั ที่ ในลกั ษณะน้ี สินคา้ หรือวตั ถุจะเป็ นตวั เคล่ือนที่ เช่น สินคา้ ที่ผลิตเสร็จและกาํ ลงั จะลาํ เลียงไปยงั ผจู้ ดั จาํ หน่าย เคล่ือนท่ีผา่ นเครื่องอ่านแบบติดต้งั อยู่กบั ท่ี เพ่ือที่ระบบจะทาํ การอ่านและบนั ทึกรายละเอียดเพอื่ การประมวลผล ดงั แสดงในรูปท่ี 11.5 แสดงตวั อยา่ งของเครื่องอ่านอาร์เอฟไอดีชนิดตา่ งๆ

รูปที่ 7.5 เครื่องอ่านอาร์เอฟไอดีชนิดตา่ งๆ ท่ีมา : www.moommong.com/ ในเครื่องอ่าน (RFID Reader) ประกอบไปดว้ ย 2 ส่วนคือ ส่วนของแผงวงจรและสายอากาศ ซ่ึงจะทาํ หนา้ ท่ีส่งสญั ญาณคลื่นวทิ ยไุ ปยงั เสาอากาศของเคร่ืองอ่าน ซ่ึงระยะข้ึนอยู่ กบั ความแรงของสัญญาณที่ส่งและขีดความสามารถของ RFID Tags เพ่ือใหอ้ าร์เอฟไอดีส่งขอ้ มลู ของตวั เองกลบั มายงั เคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดี จากน้นั จะแปลงสัญญาณที่ไดร้ ับให้อยู่ในรูปดิจิตอลเพ่ือใช้ประมวลผลต่อไป สายอากาศอาร์เอฟไอดีมีหลายรูปแบบ ดงั แสดงในรูปที่ 7.6 รูปที่ 7.6 แสดงตวั อยา่ งสายอากาศรูปแบบตา่ งๆ ท่ีมา : MrFw.tidi.nectec.or.th/

การทาํ งานของระบบอาร์เอฟไอดี องคป์ ระกอบของระบบอาร์เอฟไอดีประกอบดว้ ย ป้ ายอาร์เอฟไอดี เครื่องอ่านอาร์เอฟไอดี ซอฟตแ์ วร์ประยุกต์ และระบบฐานขอ้ มูล โดยเชื่อมโยงการทาํ งานผ่านระบบเครือข่ายที่ถูกออกแบบมาตามความเหมาะสมกบั สภาพการใชง้ าน ในรูปท่ี 7.7 แสดงโครงสร้างการทาํ งานของระบบอาร์เอฟไอดี ส่วนแรกแสดงให้เห็นว่า ในระบบสามารถออกแบบจุดอ่านขอ้ มูลตามความเหมาะสมได้ 3 ลกั ษณะดว้ ยกนั คือ แบบท่ีหน่ึงมีจุดอ่านหรือบนั ทึกขอ้ มูลท่ีเป็ นแบบมือถือ (Handheld Reader) ซ่ึงอาจจะทาํ งานดว้ ยตวั มนั เอง (Stand Alone) หรือเช่ือมกบัเครือข่ายไร้สาย (Wireless LAN) ข้ึนอยู่กบั ลกั ษณะงานที่ตอ้ งการ แบบท่ีสองเป็ นลกั ษณะการอ่านหรือบนั ทึกจากถาด (Tray Reader) นั่นหมาย ถึงสินคา้ หรือวตั ถุท่ีติดป้ ายอาร์เอฟไอดีอาจจะเคล่ือนท่ีอยู่บนสายพานระบบก็สามารถอ่านหรือบนั ทึกขอ้ มูลได้ โดยวตั ถุไม่จาํ เป็ นตอ้ งหยดุ เคลื่อนที่ แบบที่สามเป็ นแบบติดขา้ งฝา (Wall-mounted Reader) นน่ั หมายถึงสินคา้ หรือวตั ถุท่ีติดป้ ายอาร์เอฟไอดี เม่ือผา่ นจุดน้ีแลว้ ระบบจะสามารถอ่านข้อมูลแล้วประมวลผลไดท้ นั ที ส่วนถดั มาเป็ นระบบฐานข้อมูล และระบบงานเพ่ือการประมวลผล และส่วนสุดทา้ ยเป็ นส่วนที่เชื่อมต่อกบั ผใู้ ช้ ซ่ึงอาจออกแบบให้สามารถใชไ้ ด้ ท้งั อินเทอร์เน็ตและอินทราเน็ต เพ่ือสนองต่อผใู้ ชใ้ นหลายๆกลุ่ม ท้งั ระดบั ผปู้ ฏิบตั ิงานและระดบั ผบู้ ริหาร ท้งั น้ีการทาํ งานจะออกมาในรูปแบบใด กข็ ้ึนอยกู่ บั การออกแบบระบบงานใหส้ อดคลอ้ งกบั การปฏิบตั ิงานน้นั ๆ เป็นสาํ คญั รูปท่ี7.7 แสดงโครงสร้างการทาํ งานของระบบอาร์เอฟไอดี ที่มา : www.moommong.com/

อาร์เอฟไอดีกบั การพฒั นาด้านลอจิสตกิ ส์ชัพพลายเชน ในภาคอุตสาหกรรม มีการนาํ ระบบอาร์เอฟไอดีมาใช้เพ่ือบ่งช้ีบรรจุภณั ฑ์หรือทรัพยส์ ิน โดยที่ไม่จาํ เป็ นตอ้ งติดต้งั เครื่องอ่านทุกที่ แต่สามารถติดต้งั เฉพาะจุดท่ีตอ้ งการตรวจสอบ หรือสามารถใชอ้ ุปกรณ์ประเภทเคร่ืองอา่ นเคล่ือนท่ี (Handheld Reader) ท่ีจะช่วยให้การทาํ งานสะดวกมากข้ึน ระบบอาร์เอฟไอดียงัช่วยให้ทราบขอ้ มูลอ่ืนๆเพ่ิมเติมได้ เช่น ความถ่ีการนําไปใช้ประโยชน์ การหมุนเวียนหรือเคล่ือนยา้ ยทรัพยส์ ินและคุณภาพการใชง้ าน เป็นตน้ ซ่ึง ทาํ ให้สามารถวางแผนและปรับปรุงระบบการใชง้ านทรัพยส์ ินและอุปกรณ์ต่างๆไดเ้ ป็นอยา่ งดี นอกจากน้ียงั มีความตอ้ งการนาํ อาร์เอฟไอดีไปใชใ้ นระบบงานที่หลากหลายเพ่ิมมากข้ึน อาทิ การติดตามการเคลื่อนไหว การตรวจนบั จาํ นวนสินคา้ การนาํ ไปใช้ในกระบวนการผลิตการป้ องกนั การโจรกรรม การป้ องกนั การปลอมแปลงสินคา้ ในหลายๆอุตสาหกรรม เช่น การผลิต การขนส่งและลอจิสติกส์ การคา้ และการบริการ และการบริการดา้ นธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ สําหรับการใชอ้ าร์เอฟไอดีในงานลอจิสติกส์ซัพพลายเชนน้ัน มีการประยุกต์ใช้ ที่สําคญั หลายด้าน เช่น การจดั การทรัพย์สินในคลงั สินคา้ การติดตามการผลิต การควบคุมสินคา้ คงคลงั การจดั ส่งและการรับสินคา้ การจดั การการส่งกลบัและเรียกคืน การจดั การและควบคุมการจดั ส่ง และการตรวจสอบยอ้ นกลบั ดงั มีรายละเอียดของการประยุกต์ตอ่ ไปน้ี 1. การจัดการทรัพย์สินในคลงั สินค้า ป้ ายอาร์เอฟไอดีสามารถนาํ ไปติดแบบถาวรไวใ้ นอุปกรณ์และทรัพยส์ ินแบบเคลื่อนที่ได้ เช่น พาเลต รถบรรทุกขนส่ง ยานพาหนะ รถพ่วงเทรเลอร์ และเคร่ืองมืออุปกรณ์ในคลงั สินคา้ โดยการติดต้งั เคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดีไวใ้ นจุดยทุ ธศาสตร์หลกั ภายในโรงงาน ที่สามารถติดนาม การเคล่ือนยา้ ยและตาํ แหน่งของทรัพยส์ ินที่ติดป้ ายอาร์เอฟไอดีไดอ้ ยา่ งแม่นยา่ ถึง 100 เปอร์เซ็นต์ ทาํ ใหไ้ ม่ตอ้ งเสียเวลาคน้ หา เครื่องอ่านอาร์เอฟไอดีสามารถต้งั ค่าเพ่ือเตือนผูด้ ูแล หรือส่งสัญญาณเตือน ถา้ มีความพยายามท่ีจะเอาทรัพยส์ ินท่ีติดป้ ายอาร์เอฟไอดีออกไปจากบริเวณที่ตอ้ งไดร้ ับอนุญารก่อน ทาํ ให้สามารถควบคุมอุปกรณ์ใชง้ านและทรัพยส์ ินในคลงั สินคา้ ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ ตวั อย่างรถยกอจั ฉริยะท่ีติดต้งั ระบบอาร์เอฟไอดี ซ่ึงสามารถให้ขอ้ มูลตาํ แหน่งท่ีต้งั แบบเรียลไทม์และมีความสามารถในดา้ นการติดตามขอ้ มูลในสภาพแวดลอ้ มจริงของคลงั สินคา้ โดยไดร้ ับการพฒั นาข้ึนมาภายใตว้ ิสัยทศั น์ร่วมกนั ของบริษทั ซิสโกซ้ ิสเต็มส์ บริษทั เรตแพรรี บริษทั อินเตอร์เมคอิงค์ และบริษทัแคสเคดคอร์ป ซ่ึงเป็ นผผู้ ลิตรถยกรายใหญ่ที่สุดในโลกดว้ ย การสร้างรถยกตน้ แบบข้ึนมา เพ่ือแสดงให้เห็นถึงความสามารถของอาร์เอฟไอดี ในการระบุตาํ แหน่งที่ต้งั แบบเรียลไทม์ไดอ้ ย่างถูกตอ้ ง และให้ขอ้ มูลที่สนนั สนุนการบริหารการใชท้ รัพยส์ ินใหเ้ กิดประโยชน์สูงสุด

รถยกตน้ แบบประกอบดว้ ยชุดอุปกรณ์ช่ือ Wireless Location Appliances ของบริษทั ซิสโกซ้ ิสเต็มส์ และซอฟตแ์ วร์ชื่อ Mobile Resource Management ในมาตรฐานแบบเปิ ดของบริษทั เรดแพรรี ทาํ งานผสานกบั ระบบยา่ นอาร์เอฟไอดีสําหรับรถยกท่ีพฒั นาโดยบริษทั อินเตอร์เมคอิงค์ และบริษทั แคสเคดคอร์ปดว้ ยระบบดงั กล่าว ผขู้ บั รถยกสามารถอ่านและทาํ การเขา้ รหสั ป้ ายอาร์เอฟไอดีไดอ้ ยา่ งสะดวก โดยไม่ตอ้ งลงจากรถก่อน และผจู้ ดั การจะไดร้ ับขอ้ มลู แบบเรียลไทมเ์ ก่ียวกบั ตาํ แหน่งที่ต้งั และการทาํ งานของรถยก ทาํ ให้สามารถนาํ ขอ้ มลู ท่ีไดน้ ้นั มาใชจ้ ดั การแรงงานและทรัพยส์ ินใหม้ ีประสิทธิภาพมากข้ึน รถยกของกลุ่มความร่วมมือน้ี ไดต้ ิดต้งั ระบบคอมพิวเตอร์ไวด้ า้ นหนา้ คนขบั ในตาํ แหน่งที่มีความปลอดภยั และมีประสิทธิภาพสูงสุด ขณะท่ีส่วนควบคุมอาร์เอฟไอดีก็เขา้ ถึงไดอ้ ยา่ งง่ายดาย สามารถติดตามตาํ แหน่งรถยกไดแ้ บบเรียลไทม์ และยงั มีไฟ LED นาํ ทางเพื่อระบุเส้นทางท่ีเหมาะสม ตลอดจนเครื่องอ่านอาร์เอฟไอดีท่ีถูกปรับใหใ้ ชง้ านง่ายข้ึน รถยกอจั ฉริยะคนั น้ีออกแบบมาให้สามารถทาํ งานในสภาพแวดลอ้ มจริงของคลงั สินคา้ ปัจจุบนั นอกจากน้ียงั สามารถทาํ งานผสานกบั สแกนเนอร์ไร้สายรุ่นใหม่ที่มีกลอ้ งในตวัสาํ หรับช่วยงานดา้ นเอกสารของคลงั สินคา้ ใหม้ ีประสิทธิภาพมากข้ึนดว้ ย 2. การตดิ ตามการผลติ จากการศึกษาวจิ ยั ของศนู ยร์ ะบุขอ้ มูลอตั โนมตั ิในสหรัฐอเมริกาพบวา่ ผผู้ ลิตที่ใชอ้ าร์เอฟไอดีในการติดตามกระบวนการทาํ งาน และปริมาณสินคา้ คงคลงั ของวสั ดุ สามารถลดตน้ ทุนในการดาํ เนินการได้ประมาณ 2-8 เปอร์เซ็นต์ ผูผ้ ลิตสามารถมองเห็นสถานะวตั ถุดิบในคลงั สินคา้ ไดแ้ บบเรียลไทม์ ในขณะที่สภาพแวดลอ้ มท่ีใชบ้ าร์โคด้ ไม่สามารถทาํ ได้ การควบคุมระบบและจดั การวสั ดุสามารถผนวกเขา้ กบั ระบบอาร์เอฟไอดี เพื่อระบุการเคล่ือนยา้ ยวสั ดุในสายการผลิต และเส้นทางท่ีส่ิงของน้นั ยา้ ยไปยงั แผนกประกอบหรือแผนกทดสอบโดยอตั โนมตั ิ ความสามารถดงั กล่าวน้ีไม่จาํ เป็นตอ้ งใชแ้ รงงานคน กล่าวโดยสรุป การนาํ อาร์เอฟไอดีมาใชใ้ นการบริหารจดั การลอจิสติกส์และซพั พลายเชนในโรงงานผูผ้ ลิต ช่วยในเรื่องการวางแผนการทาํ งาน เน่ืองจากหากติดไมโครชิปไวก้ บั ชิ้นงาน จะทาํ ให้สามารถตรวจสอบกระบวนการทาํ งานของสินคา้ ชิ้นน้นั ๆ ว่าอยใู่ นข้นั ตอนใดรวมถึงสามารถวางแผนการบริหารจดั การคลงั สินคา้ เพือ่ ตอ่ ยอดได้ 3. การควบคุมสินค้าคงคลงั ข้อดีในการใช้อาร์เอฟไอดีในชัพพลายเชนคือ การติดตามสินค้าคงคลังที่ดีข้ึน ผูผ้ ลิต ตวั แทนจาํ หน่าย ผใู้ หบ้ ริการลอจิสติกส์ และผคู้ า้ ปลีก สามารถใชอ้ าร์เอฟไอดีกบั แอปพลิเคชน่ั ดา้ นสินคา้ คงคลงั ได้ท้งั หมด การอา่ นป้ ายอาร์เอฟไอดีผา่ นบรรจุภณั ฑ์ ไม่ตอ้ งกงั วลเร่ืองทิศทางของฉลาก ซ่ึงไม่จาํ เป็ นตอ้ งอยใู่ น

ตาํ แหน่งแนวเดียวกนั ระหวา่ งสินคา้ และเคร่ืองอ่าน และป้ ายอาร์เอฟไอดีสามารถทนต่อความร้อน ความช้ืนและสิ่งปนเป้ื อนที่ทาํ ใหบ้ าร์โคด้ ใชง้ านไม่ได้ ความสามารถในการติดตามวตั ถุดิบ และกระบวนการผลิตได้อย่างครอบคลุม ทาํ ให้ผูผ้ ลิตสามารถตรวจสอบระดบั สินคา้ คงคลงั โดยรวม ค่าจา้ ง และการดูแลความปลอดภยั ใหก้ บั สินคา้ ได้ ในกรณีของศูนยก์ ระจายสินคา้ ที่ตอ้ งมีการแยกสินค้าท่ีอยบู่ นพาเลตแต่ละพาเลต เพ่ือทาํ การคดั แยกจดั และกระจายสินคา้ สําหรับสินคา้ ที่มีราคาสูงก็ควรจะติดป้ ายอาร์เอฟไอดี เพ่ือการตรวจสอบและป้ องกนัการขโมยสินคา้ เม่ือสินคา้ เคลื่อนที่ออกจากศูนยก์ ระจายสินคา้ ผู้คา้ ปลีกจะสามารถทราบไดท้ นั ทีวา่ สินคา้ ที่ทาํ การขนส่งน้นั ตรงตามใบสั่งซ้ือหรือไม่ และเมื่อสินคา้ มาถึงร้านคา้ ก็สามารถสแกนที่กล่องหรือภาชนะโดยอตั โนมตั ิดว้ ยเครื่องอ่านแบบมือถือ (Handheld Reader) เพื่อนาํ เขา้ สู่ระบบสินคา้ คงคลงั ของร้าน วิธีการน้ีจะช่วยใหก้ ารควบคุมสินคา้ มีประสิทธิภาพมากข้ึน 4. การจัดส่งและการรับสินค้า ป้ ายอาร์เอฟไอดีอนั เดียวกนั น้ี นอกจากจะใช้เพ่ือระบุกระบวนการทาํ งานระหว่างการผลิต หรือปริมาณคงคลงั ของสินคา้ แลว้ ยงั สามารถใช้ในแอปพลิเคชนั่ ติดตามการจดั ส่งอตั โนมตั ิได้ ดว้ ย โดยส่ิงของกล่อง หรือแท่นวางสินคา้ ที่ติดป้ ายอาร์เอฟไอดี สามารถถูกอ่านไดท้ ุกข้นั ตอน การอ่านแต่ละคร้ังจะใช้เพื่อการบนั ทึกการจดั ส่ง ซ่ึงจะถูกพิมพอ์ อกมาในรูปของเอกสาร และเก็บไวอ้ า้ งอิงในระบบจดั ส่งโดยอตั โนมตั ิขณะเดียวกนั ก็มีการเขา้ รหัสในป้ ายอาร์เอฟไอดี แลว้ พิมพเ์ ป็ นบาร์โคด้ 2 มิติบนป้ ายจดั ส่งสินคา้ ขอ้ มูลที่เขา้ รหสั ในป้ ายอาร์เอฟไอดีจะถูกอ่านโดยฝ่ ายท่ีไดร้ ับสินคา้ เพื่อทาํ ให้กระบวนการรับสินคา้ ง่ายข้ึน เป็ นไปตามกฎระเบียบ บริษทั ท่ีขนส่งหรือดาํ เนินการดา้ นวสั ดุอนั ตราย อาหาร ยา และวสั ดุควบคุมอื่นๆ จะบนั ทึกเวลาที่พวกเขาไดร้ ับ และส่งถ่ายวสั ดุไวใ้ นป้ ายอาร์เอฟไอดีที่มีอยบู่ นวสั ดุน้นั การอปั เดตป้ ายอาร์เอฟไอดีดว้ ยขอ้ มูลท่ีจดั การแบบเรียลไทม์ สร้างบนั ทึกที่สามารถตรวจสอบไดต้ ามขอ้ บงั คบั และขอ้ กาํ หนดต่างๆของหน่วยงานของรัฐ เช่น สํานกั คณะกรรมการอาหารและยา กรมการขนส่ง และหน่วยงานควบคุมดา้ นความปลอดภยั และชีวอนามยั เป็นตน้ นอกจากน้ียงั มีการนาํ อาร์เอฟไอดีไปใชเ้ พื่อการตรวจสอบสินคา้ ในระบบ Cross Docking สําหรับสินคา้ ระดบั พาเลตท่ีมาจากโรงงาน เพื่อกระจายไปยงั ร้านคา้ ปลีกต่างๆโดยการติดป้ ายอาร์เอฟไอดีท่ีพาเลตสินคา้ และติดต้งั เครื่องอ่านท่ีประตูท่ีตอ้ งมีการขนถ่ายสินคา้ เขา้ สู่ระบบบริเวณลานหรือพ้ืนท่ีจดั เก็บสินคา้ท้งั หมด ซ่ึงช่วยลดแรงงานของเจา้ หนา้ ที่ในการเดินตรวจสินคา้ ช่วยลดระยะทาง และเพ่ิมความรวดเร็วของรถท่ีตอ้ งเขา้ - ออกพ้ืนท่ีต่างๆพร้อมท้งั ทาํ ให้เกิดการปรับปรุงดา้ นการกระจายสินคา้ การวางแผนการผลิต

การควบคุมและจดั เก็บ สินคา้ คงคลงั และการบริหารสินคา้ คงคลงั โดยผขู้ าย (Vendor - Managed Inventory:VMI) เป็นตน้ 5. การจัดการการส่งกลบั และเรียกคนื บริษทั ตา่ งๆสามารถเสริมขอ้ มูลระบุการจดั ส่งพ้ืนฐาน ดว้ ยการบนั ทึกขอ้ มูลลูกคา้ และเวลาของการจดั ส่งลงในป้ ายอาร์เอฟไอดีก่อนท่ีจะจดั ส่ง ในกรณีที่ตอ้ งเรียกคืน บริษทั สามารถติดตามการจดั ส่งที่ระบุจุดหมายปลายทางของลูกคา้ ซ่ึงจะทาํ ให้สามารถเขา้ ถึงขอ้ มูลเป้ าหมาย และดาํ เนินการเรียกคืนไดท้ นั ทีสาํ หรับการส่งกลบั โดยทวั่ ไป บริษทั จะทาํ การตรวจสอบตวั ตนของลูกคา้ ที่ส่งสินคา้ คืน เพ่ือการให้บริการและการรับประกนั ในการดาํ เนินงานซ่อมหรือใหบ้ ริการบาํ รุงรักษา รายการของกิจกรรมที่ดาํ เนินการเหล่าน้ีจะถูกเขา้ รหัสในป้ ายอาร์เอฟไอดี และมีประวตั ิการบาํ รุงรักษาท่ีจะไปพร้อมกบั ผลิตภณั ฑ์น้นั ถา้ ตอ้ งมีการซ่อมหรือรับบริการในอนาคต ช่างท่ีจะทาํ การซ่อมจะเขา้ ถึงขอ้ มูลการกาํ หนดค่าและการบาํ รุงรักษาของผลิตภณั ฑ์น้นั โดยไม่ตอ้ งเขา้ ไปยงั ฐานขอ้ มูล เพราะสามารถอ่านจากป้ ายอาร์เอฟไอดีได้ ทาํ ให้ประหยดัค่าใชจ้ ่ายใน การใชโ้ ทรศพั ทห์ รือสอบถามขอ้ มลู ไร้สายเพื่อเขา้ ถึงขอ้ มูลน้นั ๆ 6. การจัดการและควบคุมการขนส่ง สาํ หรับผใู้ หบ้ ริการขนส่งและกระจายสินคา้ น้นั ระบบอาร์เอฟไอดีช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการขนส่งและให้บริการ พร้อมท้งั ลดระยะเวลาในการส่งผ่านขอ้ มูลเขา้ สู่ระบบ และช่วยให้การขนถ่ายสินคา้ ข้ึนลงรถบรรทุกในจุดขนถ่ายสินคา้ มีความรวดเร็วมากข้ึน ดงั ตวั อย่างของบริษทั แห่งหน่ึง ซ่ึงเป็ นผูใ้ ห้บริการขนส่งสินคา้ และลอจิสติกส์ที่มีศูนยบ์ ริการ 117 แห่งทว่ั อเมริกาเหนือ มีการประยกุ ตใ์ ช้อาร์เอฟไอดีในการจดั การกองทพั รถบรรทุก 2,600 คนั ด้วยการสร้างแอปพลิเคช่ันที่ช่วยให้การขนถ่ายสินคา้ เป็ นไปอย่างรวดเร็วและใชแ้ รงงานนอ้ ย โดยการติดแถบป้ ายอาร์เอฟไอดีแบบถาวรในรถบรรทุก เม่ือรถบรรทุกเขา้ มายังศูนยบ์ ริการ เคร่ืองอ่านอาร์เอฟไอดีที่ประตูจะระบุตวั รถและแจง้ การมาถึงผ่านระบบแลนไร้สาย จากน้นัผูด้ ูแลจะกาํ หนดว่ารถคนั ไหนตอ้ งไปเทียบท่าที่ใด โดยคนขบั รถจะไดร้ ับคาํ ส่ังผ่านคอมพิวเตอร์ท่ีติดต้งัภายในรถ ซ่ึงจะทาํ หนา้ ที่รับขอ้ มลู จากผคู้ วบคุมผา่ นการเช่ือมตอ่ ระบบแลนไร้สาย หลงั จากนาํ ระบบน้ีเขา้ มาใช้งาน จะสามารถปรับปรุงกระบวนการขนส่ง ลดปัญหาความผิดพลาดในการขนถ่ายสินค้า อีกท้งั ยงัสามารถใชอ้ า้ งอิงเพ่ือระบุตวั พนกั งานขบั รถไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 7. การตรวจสอบย้อนกลบั การประยกุ ตใ์ ชง้ านอาร์เอฟไอดีจะมีลกั ษณะการใชง้ านที่คลา้ ยกบั บาร์โคด้ แต่สามารถรองรับความตอ้ งการที่บาร์โคด้ ไม่สามารถตอบสนองได้ ส่ิงท่ีระบบอาร์เอฟไอดีต่างจากระบบบาร์โคด้ ก็คือ การจดั เก็บ

ขอ้ มูลลงบนแผ่นป้ ายอาร์เอฟไอดี การอ่านและการเขียนทบั สามารถอ่านไดโ้ ดยไม่ตอ้ งมีการสัมผสั และสามารถอ่านไดใ้ นระยะไกลกว่าเดิม เพราะอาร์เอฟไอดีมีความสามารถในการส่งสัญญาณวิทยุออกมายงัเคร่ืองรับ ทาํ ใหไ้ ม่จาํ เป็นตอ้ งมีการสัมผสั โดยตรงเหมือนบาร์โคด้ หรือแถบแม่เหล็ก ท่ีสาํ คญั คืออาร์เอฟไอดีสามารถให้ขอ้ มูลสินค้าไดม้ ากกว่า ในขณะท่ีบาร์โคด้ จะบอกได้เฉพาะลกั ษณะจาํ เพาะของสินคา้ เช่นกาํ หนดวา่ ไวน์คือเหลา้ องุ่นที่บรรจุในขวด แต่อาร์เอฟไอดีจะบอกวา่ ไวน์ขวดน้ีผลิตเม่ือใด มาจากโรงงานไหน ใชเ้ วลาขนส่งมาถึงร้านนานเท่าใด และอยใู่ นโรงบ่มนานเท่าใดก่อนวางขาย กล่าวคืออาร์เอฟไอดีเป็ นเทคโนโลยีท่ีใช้ตรวจสอบและบนั ทึกขอ้ มูลการผลิตการคา้ ต่างๆต้งั แต่ตน้ ทางจนถึงปลายทาง หรือถึงมือผบู้ ริโภค สามารถบอกไดว้ า่ สินคา้ ถูกเก็บที่ไหนบา้ ง ขนส่งไปท่ีไหนบา้ งวางอยบู่ นช้นั เป็ นเวลานานเท่าไรและมีจาํ นวนสินคา้ ที่คา้ งอยบู่ นช้นั ในร้านคา้ ปลีกจาํ นวนเท่าใด กล่าวไดว้ า่ อาร์เอฟไอดีเป็ นเทคโนโลยีที่ช่วยบริหารห่วงโซ่การผลิตและการจาํ หน่าย (Supply Chain Management) ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพมากยงิ่ ข้ึน ผลพวงอาร์ เอฟไอดีด้านลอจิสติกส์ ชัพพลายเชน ผูป้ ระกอบการธุรกิจค้าปลีกท่ีนาํ ระบบอาร์เอฟไอดีมาใช้ นอกจากจะได้รับประโยชน์จากการกระจายสินค้าไปยงั ร้านค้าปลีกต่างๆแล้ว ยงั ช่วยลดแรงงานท่ีตอ้ งใช้ในการสแกนบาร์โคด้ และการตรวจสอบสินคา้ ช่วยใหก้ ารทาํ งานมีประสิทธิภาพ รวมถึงระบบขอ้ มูลมีความถูกตอ้ ง แมน่ ยาํ มากข้ึน สิ่งท่ีผูป้ ระกอบการจะได้ประโยชน์จากการใช้อาร์เอฟไอดีคือ ช่วยในการวางแผนการผลิต การบริหารจดั การสินคา้ คงคลงั และการจดั ส่งหรือการกระจายสินคา้ ทุกวนั น้ีวอลมาร์ตสามารถบริหารจดั การสินคา้ คงคลงั ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ โดยสามารถบริหารสินคา้ คงคลงั แบบทนั เวลาพอดี (Just in TimeInventory หรือ Reshelf Stocking) เม่ือสินคา้ หมดจากช้นั วางแลว้ ผผู้ ลิตจะใชเ้ วลาผลิตและส่งกลบั มาที่ช้นัวางใหม่ จากอดีตใชเ้ วลา 30 วนั แต่เมื่อนาํ ระบบอาร์เอฟไอดีมาช่วยในการประมวลผล ทาํ ให้ลดเวลาเหลือเพียง 4 วนั เทา่ น้นั อาร์เอฟไอดีสามารถช่วยลดความผดิ พลาดจากการทาํ งานของคน ช่วยลดตน้ ทุนในการ สต็อกสินคา้และหากทุกช้นั วางสินคา้ ติดซิปอาร์เอฟไอดีจะช่วยแกป้ ัญหาสินคา้ เก่าเก็บเพราะไม่ เคยขายได้ สินคา้ หมดโดยไม่รู้ตัวทาํ ให้พลาดโอกาสในการขาย สินค้าวางผิดตาํ แหน่ง และช่วย ตวรจสอบยอ้ นกลับไปยงัแหล่งกาํ เนิดของสินคา้ การประยกุ ต์ใช้งานอาร์เอฟไอดใี นงานด้านอนื่ ๆ ในตา่ งประเทศไดม้ ีการนาํ อาร์เอฟไอดีไปประยกุ ตใ์ ชท้ างการแพทย์ เช่น ใชเ้ ป็ นป้ ายประจาํ ตวั ผปู้ ่ วยซ่ึงป้ ายดงั กล่าวจะเกบ็ ขอ้ มูลและประวตั ิการรักษาของผปู้ ่ วย ในขณะท่ีบางประเทศเริ่มนาํ ป้ ายอาร์เอฟไอดีมา

ติดท่ีตวั ผปู้ ่ วย เพื่อให้แพทยส์ ามารถตรวจวนิ ิจฉยั อาการของผปู้ ่ วยไดต้ ลอดเวลาจากระยะไกล นอกจากน้ียงัสามารถนาํ อาร์เอฟไอดีไปประยกุ ตใ์ ชก้ บั ระบบห้องสมุด โดยติดซิปท่ีบรรจุขอ้ มูลเกี่ยวกบั หนงั สือแต่ละเล่มซ่ึงนอกจากจะช่วยอาํ นวยความ สะดวกเร่ืองการยมื -คืนหนงั สือใหร้ วดเร็วข้ึนแลว้ ยงั ช่วยป้ องกนั การขโมยหนงั สืออีกดว้ ย รวมท้งั การนาํ มาใชก้ บั บตั รโดยสารรถไฟฟ้ าและหนงั สือเดินทาง รูปที่ 7.8 แสดงการประยกุ ตใ์ ชอ้ าร์เอฟไอดีในงานต่างๆ ที่มา : www.moommong.com/ นอกจากน้ีในประเทศเกาหลี ญ่ีป่ ุน ฮ่องกง และสิงคโปร์ ได้มีการนาํ อาร์เอฟไอดีไปใช้กบั ระบบตา่ งๆ โดยเฉพาะการนาํ ไปใชก้ บั บตั รโดยสารรถไฟใตด้ ิน รถเมล์ขนส่งมวลชน หรือแมแ้ ต่ในฟาร์มปศุสัตว์เพื่อการติดตามผลการวิจยั หรือดา้ นอื่นๆ หรือตรวจสอบจาํ นวน สัตวเ์ ล้ียงในฟาร์มวา่ อยคู่ รบหรือไม่ ระบบสามารถอ่านไดด้ ว้ ยคล่ืนความถ่ีวทิ ยุและตรวจนบั ได้อย่างรวดเร็ว ดว้ ยประสิทธิภาพของการส่งผ่านขอ้ มูลระหวา่ งป้ ายอาร์เอฟไอดีกบั เคร่ืองอา่ นอาร์เอฟไอดี ในรูปท่ี 7.9 แสดงการประยกุ ตใ์ ชอ้ าร์เอฟไอดีในงานและกิจกรรมต่างๆ

รูปท่ี 7.9 แสดงการประยกุ ตใ์ ชอ้ าร์เอฟไอดีในกิจกรรมต่างๆ ท่ีมา : WWW.rmoomirnong.com/ สาํ หรับประเทศไทยคาดวา่ จะตอ้ งใชเ้ วลาอีกระยะหน่ึง จึงจะเห็นภาพการนาํ เทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีเขา้ มาใช้ในวงการอุตสาหกรรมอย่างแพร่หลาย แต่จะไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงแบบพลิกโฉมท้งั หมด โดยข้ึนอยูก่ บั แอปพลิเคชนั่ ท่ีลูกคา้ ตอ้ งการ ซ่ึงในช่วงแรกอาจจะเป็ นการเปลี่ยนแปลงแบบค่อยเป็ นค่อยไปในรูปแบบท่ีใชอ้ าร์เอฟไอดีควบคู่ไปกบั ระบบรหสั บาร์โคด้ อาร์เอฟไอดีกบั ประเดน็ ของการประยกุ ต์ การจะนาํ อาร์เอฟไอดีเขา้ มาใช้ในการดาํ เนินงาน ตอ้ งพิจารณาถึงจุดคุม้ ทุนและผลตอบแทนการลงทุน ท้งั น้ีตอ้ งข้ึนอยกู่ บั ชนิดและมลู คา่ ของสินคา้ ในการเร่ิมตน้ ดาํ เนินโครงการตอ้ งพิจารณาองคป์ ระกอบหลายอยา่ ง เช่น จะเลือกใชอ้ ุปกรณ์และซอฟตแ์ วร์ของผผู้ ลิตรายใด ใชช้ ่วงความถ่ียา่ นไหน ตอ้ งใชม้ าตรฐานอะไร โดยในข้นั แรกอาจจะเร่ิมต้นด้วยการกาํ หนดความถี่ เพื่อทดลองใช้งานในช่วงความถี่หน่ึง หากนาํ มาใชแ้ ลว้ ไดร้ ับผลตอบแทนที่พอใจ อาจจะปรับปรุงหรือเปล่ียนแปลงระบบในภายหลงั โดยระบบอาจจะแตกต่างจากช่วงท่ีเร่ิมตน้ ดงั น้นั ควรเลือกอุปกรณ์ท่ีสามารถรองรับมาตรฐานที่อาจจะเกิดข้ึน รวมถึงรองรับโครงสร้างขอ้ มลู ท่ีแตกตา่ งกนั ออกไป ประการสําคญั จะตอ้ งพิจารณาวา่ มีความจาํ เป็ นต่อธุรกิจเพียงใด และพนั ธมิตรในซัพพลายเชนมีแผนที่จะนาํ เทคโนโลยีน้ีมาใช้หรือไม่ ควรมองว่าอาร์เอฟไอดีสามารถช่วยให้ธุรกิจเหนือกว่าคู่แข่งได้อยา่ งไร ทาํ ใหล้ ดข้นั ตอนการทาํ งานหรือไม่ เพียงไร ก่อนที่จะพิจารณาเรื่องของราคา

ในอนาคตอาร์เอฟไอดีจะเป็นระบบที่ธุรกิจตอ้ งให้ความสาํ คญั อยา่ งมาก และนาํ มาประยุกตใ์ ชอ้ ยา่ งกวา้ งขวาง และจะกลายเป็นมาตรฐานเดียวกนั เพราะประโยชน์ในการสืบยอ้ นกลบั ถึงท่ีมาของสินคา้ ไดแ้ ละจะเป็นเงื่อนไขสาํ คญั ที่ทาํ ใหส้ ามารถแขง่ ขนั กบั ผปู้ ระกอบการตา่ งชาติได้ อาร์เอฟไอดีจะช่วยพฒั นาระบบลอจิสติกส์ของประเทศควบคู่ไปกบั เป็ นการยกระดบั อุตสาหกรรมไทยให้มีมาตรฐานเทียบเท่าเสากลโลก ดว้ ยการเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจดั การสินคา้ ท้งั การบริหารจดั การคลงั สินคา้ สามารถตรวจสอบสถานะสินคา้ ในคลงั สินคา้ ไดท้ นั ที พร้อมท้งั สามารถกระจายสินคา้ไปสู่กลุ่มเป้ าหมายไดภ้ ายในเวลาอนั รวดเร็ว

บทที่ 8 เรียนรู้การประยุกต์ใช้เทคโนโลยใี นงานโลจสิ ติกส์กรณีศึกษา : การประยกุ ต์ไอทลี อจิสตกิ ส์ในอุตสาหกรรมการผลติ การจดั การคลงั สินคา้ และการกระจายสินคา้ เป็ นส่วนหน่ึงในกระบวนการลอจิสติกส์ท่ีตอ้ งอาศยัความแม่นยาํ โดยเฉพาะอย่างย่ิงในอุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ ซ่ึงการมีสินคา้ คงคลงั ไม่เป็ นประโยชนก์ บั การดาํ เนินธุรกิจ เพราะจะส่งผลใหม้ ูลค่าของสินคา้ ลดลงอยา่ งรวดเร็ว การนาํ แนวคิดการจดั การสินคา้ คงคลงั โดยผขู้ าย (Vendor - Managed Inventory VMI) มาใชใ้ นการบริหารสินคา้ คงคลงั มีความจาํ เป็นอยา่ งยง่ิ กบั อุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสกไ์ ดรฟ์ การบริหารท้งั วตั ถุดิบที่รอเข้ากระบวนการผลิต และผลิตภัณฑ์ท่ีรอจาํ หน่ายต้องเป็ นไปอย่างรวดเร็วและแม่นยาํ ให้ทันกับเทคโนโลยที ่ีเปล่ียนแปลงอยตู่ ลอดเวลา รวมท้งั ตอ้ งตอบสนองความตอ้ งการของลูกคา้ ใหไ้ ดม้ ากที่สุด กรณีศึกษาน้ี แสดงใหเ้ ห็นถึงความทา้ ทายทางดา้ นการจดั การคลงั สินคา้ และการกระจายสินคา้ ของอุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ ภายหลงั จากที่ไดม้ ีการโยกยา้ ยท่าอากาศยานจากท่าอากาศยานดอนเมืองไปยงั ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ส่งผลให้ผรู้ ับผดิ ชอบงานลอจิสติกส์ตอ้ งคาํ นึงถึงระยะทางและเส้นทางในการนาํ สินคา้ ไปจดั เกบ็ ยงั เขตปลอดอากร ณ ทา่ อากาศยานสุวรรณภูมิ เพอ่ื รอการกระจายสินคา้ ตอ่ ไป ภาพรวมของอุตสาหกรรมการพลติ ฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ อุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ เป็ นอุตสาหกรรมที่มีการเปล่ียนแปลงตามเทคโนโลยี ดงั น้นัความตอ้ งการของลูกคา้ ที่จะกา้ วให้ทนั กบั เทคโนโลยีใหม่ๆ จึงเป็ นเร่ืองปกติสําหรับอุตสาหกรรมน้ี ผผู้ ลิตตอ้ งมีการพฒั นาผลิตภณั ฑอ์ ยเู่ สมอ และไม่ตอ้ งการที่จะมีชิ้นส่วนในการผลิตเป็นพสั ดุคงคลงั เพ่ือรอการผลิตเพราะชิ้นส่วนเหล่าน้นั อาจจะลา้ สมยั ไดต้ ลอดเวลา ดงั น้นั การใชร้ ะบบการจดั การสินคา้ คงคลงั โดยผูข้ ายหรือเรียกง่ายๆ วา่ VMI เขา้ มาช่วยในการบริหารจดั การพสั ดุคงคลงั ท่ีเป็นชิ้นส่วนฮารดด์ ิสก์ไดรฟ์ โดยผผู้ ลิตในฐานอุตสาหกรรมสนบั สนุน จึงมีบทบาทสาํ คญั ในการบริหารจดั การพสั ดุคงคลงั ใหก้ บั ผผู้ ลิตสารตด์ ิสก์ไดรฟ์ สินคา้ อิเล็กทรอนิกส์จา้ พวกน้ีไดร้ ับการยกเวน้ ให้เป็ นสินคา้ ทณั ฑ์บน มีสิทธ์ิไดร้ ับการยกเวน้ ภาษีถา้ตราบใดที่ยงั อยใู่ นเขตปลอดอากร (Free Zarts) จนกวา่ จะพร้อมเขา้ ในสายการผลิต จึงค่อยนาํ ออกมาและจะถูกคิดภาษีนําเข้าทันที อุตสาหกรรมการผลิตตราร์ดดิสก์ไดรฟ์ มักจะรวมตวั กัน อยู่บริเวณแถวนิคมอุตสาหกรรมนวนคร ปทุมธานี และอยุธยา เม่ือมีการยา้ ยสนามบินจากสนามบินดอนเมืองไปยงั สนามบินสุวรรณภูมิ จึงเป็ นอีกหน่ึงปัจจยั ท่ีน่าสนใจเป็ นอย่างยิ่งในการท่ีจะศึกษาว่าจะมีการบริหารพสั ดุคงคลงัอย่างไร เพราะอุตสาหกรรมเหล่าน้ีต้องการความแม่นยาํ เป็ นอย่างมาก ในการส่งชิ้นส่วนเข้าไปในสายการผลิต และส่งสินคา้ ท่ีผลิตแลว้ ไปยงั แหล่งต่างๆ ที่เรียกวา่ Hub กรณีศึกษาน้ีจะกล่าวถึงความเป็ นมา

โดยทว่ั ไปของอุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ ในประเทศไทย อุตสาหกรรมสนบั สนุนในเขตสินคา้ปลอดอากร การประยุกต์แนวคิด VMI มาใชใ้ นการบริหารพสั ดุคงคลงั และปรับเปล่ียนรูปแบบลอจิสติกส์ใหม่ใหส้ อดคลอ้ งกบั การเปล่ียนแปลงคร้ังสาํ คญั จากการยา้ ยสนามบิน อุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสก์และชิ้นส่วน ถือว่าเป็ นอุตสาหกรรมสําคัญในประเทศไทยประมาณการว่าอุตสาหกรรมการผลิต ฮาร์ดดิสก์และชิ้นส่วน รวมท้งั อุตสาหกรรมต่อเนื่อง มีการจา้ งงานหลายหมื่นคน มีการลงทุนอยา่ งต่อเน่ืองเป็ นมูลค่ากว่าแสนล้านบาท และ เป็ นอุตสาหกรรมที่มีมูลค่าการส่งออกเป็นอนั ดบั หน่ึงของประเทศ ฮาร์ดดิสก์ หรือท่ีเรียกวา่ อุปกรณ์หน่วยความจาํ ถาวรในระบบคอมพิวเตอร์ เป็ นส่วนประกอบที่มีความสําคัญในเคร่ื องคอมพิวเตอร์ มีมูลค่าประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์ของมูลค่าเคร่ื องคอมพิวเตอร์อุตสาหกรรมฮาร์ดดิสก์ถือเป็ นอุตสาหกรรมท่ีมีการลดลงของราคาต่อหน่วยเร็วที่สุดในโลก โดยเม่ือมองยอ้ นไปในปี 1980 ราคาฮาร์ดดิสกต์ ่อ 1 เมกะไบตจ์ ะเท่ากบั 400 เหรียญสหรัฐฯ หรือประมาณ 10,000 บาทในปี 1988 ราคาฮาร์ดดิสก์ต่อ 1 เมกะไบตเ์ ท่ากบั 11.54 เหรียญสหรัฐฯ หรือประมาณ 288 บาท ในปี 1997ราคาฮาร์ดดิสกต์ ่อ 1 เมกะไบตเ์ หลือเพียงแค่ 4.3 เซ็นตส์ หรัฐฯ หรือประมาณ 1.75 บาท และลดลงมาเหลือ2.3 เซ็นต์สหรัฐฯ หรือ 90 สตางคใ์ นปี 1999 และเหลือเพียง 0.3 เซ็นต์สหรัฐฯ หรือ 10 สตางค์ ในปี 2002และคงสามารถคาดเดาราคาในปี ตอ่ ๆ มาไดไ้ ม่ยากนกั อุตสาหกรรมฮาร์ดดิสก์เป็ นอุตสาหกรรมท่ีเนน้ การผลิตจาํ นวนมาก เพื่อทาํ ให้ตน้ ทุนต่อชิ้นต่าํ อีกท้งั เนน้ ลกั ษณะ Global Manufacturing เพื่อให้เกิด Global Economic of Scale และการต้งั ฐานการผลิตชิ้นส่วนจะตอ้ งพิจารณาถึง Regional Manufacturing Competitiveness ของประเทศน้นั ๆ เช่น การโยกยา้ ย

ฐานการผลิต Head Gimble Assembly (HGA) และ Head Stack Assembly (HSA) ไปยงั ประเทศท่ีมีแรงงานท่ีมีฝีมือและราคาถูก ดงั ท่ีเกิดข้ึนในประเทศไทยเม่ือในช่วง 10 ปี แรกของอุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสก์ (ปี1990 - 1994) และการยา้ ยฐานการผลิต Hard Disk Assembly และ PCBA ไปยงั ประเทศมาเลเซีย และสิงคโปร์ ซ่ึงมีกลุ่มผูป้ ระกอบการในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์อยู่เป็ นจาํ นวนมาก ทาํ ให้สามารถป้ อนวตั ถุดิบราคาถูกใหแ้ ก่บริษทั ที่ลงทุนการผลิตฮาร์ดดิสกไ์ ด้ ในปัจจุบนั ประเทศไทยเป็ นฐานการผลิตฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ ที่สําคญั ท่ีสุด มีกาํ ลงั การผลิตเป็ นอนั ดบัหน่ึงของโลก โดย 4 บริษทั ใหญ่คือ Seagate, IBM (ปัจจุบนั ไดเ้ ปล่ียนเป็ น Hitachi Global Storage Thailand,HIST), Fujitsu และ Western Digital ซ่ึงต่างก็มีฐานผลิตในประเทศไทย และนอกจากน้ีบริษทั ที่ป้ อนวตั ถุดิบหลกั ให้แก่ผปู้ ระกอบการท้งั 4 ต่างก็มีฐานการผลิตหรือมีตวั แทนอย่ใู นประเทศไทยแทบท้งั สิ้น ส่งผลให้อุตสาหกรรมการผลิตฮาร์ดดิสกไ์ ดรฟ์ เป็ นอุตสาหกรรมท่ีมีความสมบูรณ์ของห่วงโซ่การผลิตค่อนขา้ งมากอย่างไรก็ตาม ประเทศไทยยงั ขาดวตั ถุดิบหลกั บางชนิด เช่น แผ่นฐาน และไม่มีการประกอบฮาร์ดดิสก์ประเภทเซิร์ฟเวอร์ ซ่ึงเป็นสินคา้ ท่ีมีมูลคา่ เพ่มิ สูง ตลาดที่สําคญั ท่ีสุดของฮาร์ดดิสกไ์ ดรฟ์ ยงั คงเป็ นชนิดท่ีใชก้ บั Desktop Computer (ขนาด 3.5 นิ้ว)และชนิดใช้กบั Mobile Computer (ขนาด 2.5 นิ้ว) อย่างไรก็ตาม ตลาดท่ีน่าจบั ตามองคือ ConsumerElectronics ที่มีแนวโน้มว่าจะกระตุน้ ความตอ้ งการของฮาร์ดดิสก์ ไดรฟ์ ได้อย่างดี จากความตอ้ งการฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ ในเกมคอนโซล เช่น X - Box ของ ไมโครซอฟต์ เป็ นตน้ นกั วิเคราะห์คาดการณ์วา่ ท้งัSONY (Play Station) และ Nintendo อาจหนั มาใชฮ้ าร์ดดิสกใ์ นเกมคอนโซลของตนในอนาคต ซ่ึงจะส่งผลใหค้ วามตอ้ งการฮาร์ดดิสกส์ ูงข้ึนเป็นอยา่ งมาก ผลิตภณั ฑ์อีกชนิดหน่ึงที่เป็ นตวั ขบั เคล่ือนความตอ้ งการของฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ ไดแ้ ก่ Digital VideoRecorder ซ่ึงใชฮ้ าร์ดดิสกไ์ ดรฟ์ บนั ทึกภาพจากโทรทศั น์ นอกจากเครื่องบนั ทึกภาพแลว้ เครื่องบนั ทึกเสียงอย่าง MP3 หรือเครื่องเล่นเพลงดิจิตอลในฟอร์แมตอ่ืน เช่น iPod ของ Apple ซ่ึงใช้ฮาร์ดดิสก์ขนาดจ๋ิวรวมท้งั อุปกรณ์อื่นๆ เช่น แฟกซ์ พริ้นเตอร์ ระบบ GPS กลอ้ งถ่ายภาพหรือภาพยนตร์แบบดิจิตอล พีดีเอ และเคร่ืองใชอ้ ื่นๆ อีกมากมาย กล็ ว้ นแต่ใชฮ้ าร์ดดิสกเ์ ป็นส่วนประกอบในการทาํ งานแทบท้งั สิ้น ตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ เป็ นอุตสาหกรรมที่อาจจะไดร้ ับผลกระทบจากปัจจยั ต่างๆ หลายดา้ นได้แก่ ปัจจัยพ้ืนฐานด้านการผลิต เช่นราคาวตั ถุดิบท่ีมีแนวโน้มสูงข้ึน การขาดแคลนแรงงานระดับปฏิบตั ิการ เนื่องจากการเคลื่อนยา้ ยของแรงงานไปยงั อุตสาหกรรมอ่ืนๆ ผลกระทบจากมาตรการท่ีมิใช่ภาษีเช่น กฎระเบียบ EU ท่ีมีแนวโนม้ บงั คบั ใชม้ ากข้ึน และสหรัฐอเมริกาที่มีกฎระเบียบตามมลรัฐต่างๆ ขณะที่

ผลกระทบจากเศรษฐกิจมหภาคโดยรวม ท่ีอาจส่งผลกระทบกบั ภาคการผลิตและส่งออกได้ เช่น อตั ราแลกเปลี่ยนท่ีมีแนวโนม้ แขง็ ค่าข้ึน ซ่ึงกระทบภาคการส่งออก หรือภาวะเศรษฐกิจชะลอตวั เป็นตน้ นอกจากน้ีการปกป้ องสินคา้ ดอ้ ยคุณภาพที่เขา้ มาในไทย และการรักษาระดบั คุณภาพและมาตรฐานของสินคา้ เป็นสิ่งท่ีช่วยพฒั นาศกั ยภาพในการแข่งขนั ได้ อตุ สาหกรรมสนับสนุนในการพลติ ฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ ความเขม้ แข็งของอุตสาหกรรมสนับสนุน เป็ นปัจจยั สําคญั ท่ีส่งผลกระทบต่อความสามารถของผูป้ ระกอบการโดยทว่ั ไปฮาร์ดดิสก์เป็ นอุปกรณ์ท่ีแม้ว่าจะมีขนาดเล็กแต่มีชิ้นส่วนจาํ นวนมาก ผูบ้ ริโภคตอ้ งการหน่วยความจาํ ที่มีความจุสูงและมากข้ึนตลอดเวลา โดยไม่ตอ้ งการที่จะเสียค่าใชจ้ ่ายเป็ นจาํ นวนมากส่งผลให้ผูผ้ ลิตฮาร์ดดิสก์และชิ้นส่วนต้องปรับปรุงผลิตภณั ฑ์ของตนตลอดเวลา จึงจาํ เป็ นท่ีจะต้องมีอุตสาหกรรมสนบั สนุนท่ีเขม้ แขง็ และสามารถตอบสนองความตอ้ งการของผบู้ ริโภคไดอ้ ยา่ งฉบั ไว โครงสร้างอุตสาหกรรมฮาร์ดดิสกไ์ ดรฟ์ ของไทยประกอบดว้ ย ผผู้ ลิตฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ 4 บริษทั ใหญ่ตามที่กล่าวมาแลว้ คือ Seagate, HGST, Fujitsu และ Western Digital ซ่ึงท้งั 4 บริษทั มีส่วนแบ่งในตลาดโลกรวมกนั มากกว่า 85 เปอร์เซ็นต์ จากการศึกษาพบว่า ระดบั ห่วงโซ่แห่งคุณค่าของอุตสาหกรรมฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ มีอย่างต่าํ 3 ระดบั โดยประเทศไทยยงั มี อุตสาหกรรมสนับสนุนที่เป็ นผูผ้ ลิตชิ้นส่วนหลกั (DirectMaterials หรือ 1st-tier Supplier) และชิ้นส่วนจิปาถะ (Indirect Materials หรือ 2nd - tier Supplier) ที่เป็ นของต่างชาติของคนไทย หรือตา่ งชาติร่วมทุนกบั คนไทยอีก 60 กวา่ บริษทั สําหรับ 3rd-tier Supplier ไดแ้ ก่ ผู้ป้ อนโลหะอลั ลอยต่างๆให้ผูผ้ ลิตมอเตอร์ และยงั รวมไปถึงบริษทั ทอ้ งถิ่นผูใ้ ห้บริการทางวิศวกรรม (ทางเครื่องกล เช่น Tooling, Jigs, Dies และทางเคมี) อีกดว้ ย จะพบวา่ ประเทศไทยยงั ขาดวตั ถุดิบท่ีสาํ คญั คือ Media หรือ Platter ซ่ึงจาํ เป็ นตอ้ งนาํ เขา้ ในแต่ละปีเป็นจาํ นวนมาก ส่วนใหญ่เป็ นการนาํ เขา้ จากมาเลเซียเนื่องจาก Komag ซ่ึงเป็ นผผู้ ลิตรายใหญ่มีฐานการผลิตอยใู่ นมาเลเซีย นอกจากน้ีแลว้ ประเทศไทยยงั ตอ้ งนาํ เขา้ วงจรรวมอีกเป็ นจาํ นวนมาก เน่ืองจากประเทศไทยยงั ไมม่ ีอุตสาหกรรมไมโครอิเลก็ ทรอนิกส์

รูปท่ี 8.1 ห่วงโซ่คุณคา่ ของอุตสาหกรรมฮาร์ดดิสกไ์ ดร์ฟ เพื่อให้เขา้ ใจถึงองค์ประกอบของการผลิต ดงั แสดงในรูปที่ 8.2 และ 8.3 ซ่ึงจะแสดง ให้เห็นถึงข้นั ตอนการผลิตฮาร์ดดิสกไ์ ดรฟ์ และชิ้นส่วนตา่ งๆ ภายในที่ประกอบกนั เป็น ตวั ฮาร์ดดิสกไ์ ดรฟ์ สาํ เร็จรูป