แบบฝึกเสริมทักษะการอ่านจับใจความวรรณคดี ม.๑

แ บ บ ฝึ ก เ ส ริ ม ทั ก ษ ะ ก า ร อ่ า น จั บ ใ จ ค ว า ม ว ร ร ณ ค ดี เรื่อง ราชาธิราช ตอน สมิงพระรามอาสา ก ลุ่ ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ ภ า ษ า ไ ท ย ช้ั น มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ปี ท่ี ๑ นางสาวปิยะดา เบ็ญเหล็บ นกั ศกึ ษาฝึกประสบการณ์วชิ าชพี ครู ช้นั ปีท่ี ๕ หลักสตู รครุศาสตร์บัณฑิต สาขาภาษาไทย มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ยะลา



ก คานา การอา่ นมีความจาเป็นต่อชวี ิตมนษุ ยต์ ัง้ แต่เล็กจนโต มีส่วนช่วยในการพัฒนาอาชีพและ การศกึ ษา นับวา่ การอา่ นเป็นหวั ใจสาคญั ของการเรียนการสอน ดงั นน้ั การอ่านจงึ เป็นสิ่งจาเปน็ ท่ี จะตอ้ งฝกึ ให้เกิดความชานาญ เพอ่ื สะสมประสบการณ์ ทาใหเ้ กิดความคิดท่กี ว้างขวาง เข้าใจเรื่อง ทีอ่ ่านอย่างรวดเรว็ และถกู ตอ้ ง การอ่านจึงเป็นเครื่องมือสาคัญและเป็นพื้นฐานในการเรียนรู้ของ ผ้เู รียน วรรณคดีเป็นงานเขียนท่ีสร้างความเพลิดเพลินแก่ผู้อ่าน ด้วยศิลปะการใช้ภาษา โดยมี สุนทรียภาพทางภาษาเป็นสื่อแสดงอารมณ์ ความนึกคิด และจินตนาการของผู้แต่ง ดังนั้น การศกึ ษาวรรณคดีจึงเปน็ การศกึ ษา เพ่อื เรียนรู้ความงาม เรียนรู้ชีวิตและธรรมชาติของโลก ซึ่งมี คุณค่าตอ่ ผูศ้ กึ ษาอยู่ ๒ ประการคือ คุณค่าทางอารมณ์ คือการใช้ภาษาเป็นส่ือนาสัมผัสไปสู่ผู้อ่าน ไม่ว่าจะเป็นรูป รส กล่ิน เสยี ง โดยใชค้ าตรงหรือเปรียบเทียบ จากจังหวะโวหารการบรรยายหรือ พรรณนา ฉะนน้ั วรรณคดจี ึงมพี ลงั จงู ใจให้เกดิ อารมณร์ ัก เศร้า เหงา ขบขัน หรือโกรธ ซ่ึงเราจะได้ ซมึ ซบั อารมณเ์ หลา่ นดี้ ว้ ยตนเอง มักเรยี กวา่ อาหารใจ และคณุ ค่าทางปญั ญา เปน็ องค์ความรทู้ ่กี วี ถ่ายทอดสงู่ านเขยี น สะท้อนใหเ้ ห็นแงค่ ดิ ขอ้ คิด ประโยชน์ และแนวทางในการดาเนนิ ชวี ิตของคน ในสังคม มกั เรยี กว่า อาหารสมอง (รื่นฤทัย สจั จพันธ์ุ ,๒๕๒๓) แบบฝึกเสริมทักษะการอ่านจับใจความวรรณคดี เร่ือง ราชาธิราช ตอน สมิงพระราม อาสา กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย ช้นั มธั ยมศึกษาปที ี่ ๑ รายวิชาภาษาไทยพื้นฐานรหัสวิชา ท ๒๑๑๐๒ โรงเรียนบ้านโกตาบารู จัดทาข้ึนเพ่ือให้สอดคล้องกับมาตรฐานเรียนรู้ตัวช้ีวัดตาม หลักสูตรแกนกลางข้ันพ้ืนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นนวัตกรรมประกอบการ เรียนการสอนใหผ้ ู้เรียนไดศ้ ึกษาความรู้ ฝึกฝนทกั ษะ กระบวนการอ่านจับใจความสาคัญวรรณคดี เสริมสร้างนิสัยรักการอ่านและสามารถนาข้อคิดหรือองค์ความรู้ที่ได้รับจากการอ่านวรรณคดีไป ประยุกตใ์ ช้ในชีวติ ประจาวัน ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่า แบบฝึกเสริมทักษะการอ่านจับใจความวรรณคดี เร่ือง ราชาธิราช ตอน สมิงพระรามอาสา จะเป็นแนวทางหน่ึงให้ครูสามารถจัดการเรียนการสอนให้ สอดคล้องกับหลักสูตร สามารถพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุวัตถุประสงค์ที่กาหนดไว้และจะเป็น ประโยชน์ตอ่ ผู้เรียนในการเรียนรู้อย่างมีประสทิ ธิภาพต่อไป ปิยะดา เบ็ญเหลบ็ นกั ศกึ ษาฝกึ ประสบการณว์ ชิ าชพี ครู สาขาภาษาไทย มหาวทิ ยาลัยราชภัฏยะลา

สารบัญ ข เ ร่ื อ ง ห น้ า คานา ก สารบัญ ข คาแนะนาสาหรบั ครู ค คาแนะนาสาหรบั นกั เรยี น ค ขนั้ ตอนการเรียน ง สาระการเรยี นร/ู้ มาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ช้วี ัด ง สาระสาคัญ จ จุดประสงค์การเรยี นรู้ จ ใบความรู้ที่ ๑ ๑ ๓ แบบฝึกท่ี ๑.๑ ๔ แบบฝึกท่ี ๑.๒ ๕ ใบความรู้ท่ี ๒ ๗ แบบฝึกที่ ๒.๑ ๘ แบบฝึกที่ ๒.๒ ๙ ใบความร้ทู ่ี ๓ ๑๒ แบบฝกึ ที่ ๓.๑ ๑๓ แบบฝกึ ท่ี ๓.๒ ๑๔ ใบความรูท้ ่ี ๔ ๑๘ แบบฝกึ ที่ ๔.๑ ๑๙ แบบฝกึ ท่ี ๔.๒ ๒๐ ใบความรทู้ ่ี ๕ ๒๔ แบบฝึกที่ ๕.๑ ๒๖ แบบฝึกท่ี ๕.๒

สารบัญ ข เ รื่ อ ง ห น้ า ใบความร้ทู ี่ ๖ ๒๗ แบบฝึกที่ ๖.๑ ๓๑ แบบฝึกที่ ๖.๒ ๓๒ ๓๓ ใบความร้ทู ่ี ๗ ๓๕ แบบฝึกที่ ๗.๑ ๓๖ แบบฝึกท่ี ๗.๒ ๓๗ ๓๘ เฉลยแบบฝึก ๓๙ เฉลยแบบฝึกท่ี ๑ ๔๐ เฉลยแบบฝกึ ท่ี ๒ ๔๒ เฉลยแบบฝึกท่ี ๓ ๔๔ เฉลยแบบฝกึ ที่ ๔ ๔๖ เฉลยแบบฝึกที่ ๕ ๔๘ เฉลยแบบฝกึ ที่ ๖ ฉ เฉลยแบบฝึกที่ ๗ บรรณานกุ รม

ค คาแนะนาสาหรบั ครู ๑. ครศู ึกษาเน้ือหาของวรรณคดีเรือ่ งราชาธริ าช ตอน สมงิ พระรามอาสาให้เขา้ ใจ ๒. ครูศึกษาแบบฝึกเสริมทักษะการอ่านจับใจความวรรณคดี เรื่องราชาธิราชตอน สมงิ พระรามอาสาให้ละเอียดจนเข้าใจอย่างถี่ถว้ น ๓. ครูศึกษาแผนการจัดการเรียนรู้ ทั้งหมดให้ชัดเจนและเตรียมอุปกรณ์ ส่ือการ สอนตา่ ง ๆ ให้เพยี งพอต่อจานวนนักเรยี น ๔. ครูดาเนินการจัดการเรียนการสอนโดยใช้แบบฝึกเสริมทักษะการอ่านจับ ใจความวรรณคดี ควบค่กู บั แผนการจัดการเรียนรู้ ๕. ครสู งั เกตพฤตกิ รรมการเรียนร้ขู องนักเรียนอย่างใกลช้ ดิ หากนักเรียนเกิดปัญหา หรอื ขอ้ สงสยั ขณะใชแ้ บบฝกึ ครูตอ้ งใหค้ วามชว่ ยเหลอื ทนั ที ๖. การสรปุ บทเรียนควรเปน็ กจิ กรรมรว่ มกนั ของนกั เรยี น ๗. ตรวจคาตอบ แบบฝึกเสรมิ ทักษะในแต่ละใบงาน เพ่อื ประเมนิ ความถูกต้องของ แบบฝึกหัดและเก็บรวมคะแนนแบบฝกึ หดั แตล่ ะครัง้ เพือ่ ดคู วามก้าวหน้าของนักเรียน คาแนะนาสาหรบั นักเรียน ๑. นกั เรียนควรอ่านคาช้แี จงใหเ้ ขา้ ใจก่อนทาแบบฝกึ หัดในแต่ละครั้ง ๒. นกั เรียนควรศึกษาวรรณคดดี ว้ ยตนเองโดยศึกษาจากใบงาน ๓. หากนักเรียนเกิดปัญหา ไม่เขา้ ใจเน้ือหา ควรปรกึ ษาครผู สู้ อน

ง ขน้ั ตอนการเรยี น ๑. ศกึ ษาใบความรู้ ๒. เข้าร่วมกจิ กรรมการเรยี นรดู้ ้วยความตัง้ ใจ ๓. ทาแบบฝกึ ด้วยตนเอง โดยอา่ นคาชีแ้ จงทกุ คร้งั ก่อนทา ๔. ตรวจแบบฝึกด้วยตนเองทุกคร้ังคาตอบ และใช้แบบฝึกเสริมทักษะการอ่าน จับใจความวรรณคดี เรื่องราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา ให้นักเรียนได้เรียนรู้และซ่อม เสรมิ ความรดู้ ว้ ยตนเอง สาระการเรยี นรู้/มาตรฐาน/ตัวชี้วดั สาระที่ ๑ การอา่ น มาตรฐาน ท ๑.๑ ใชก้ ระบวนการอ่านสรา้ งความร้แู ละความคิดเพื่อนาไปใช้ตัดสินใจ แก้ปญั หาในการดาเนนิ ชวี ิต และมนี ิสัยรักการอา่ น ตวั ช้วี ดั ท ๑.๑ ม.๑/๑ อ่านออกเสียงบทร้อยแก้วและบทร้อยกรองได้ถูกต้องเหมาะสมกับ เร่อื งที่อา่ น ท ๑.๑ ม.๑/๒ จบั ใจความสาคัญจากเรือ่ งท่ีอ่าน ท ๑.๑ ม.๑/๔ ระบแุ ละอธิบายคาเปรยี บเทยี บและคาที่มีหลายความหมายในบริบท ตา่ ง ๆ จากการอ่าน ท ๑.๑ ม.๑/๙ มมี ารยาทในการอ่าน สาระที่ ๒ การเขยี น มาตรฐาน ท ๒.๑ ใช้กระบวนการเขียน เขียนสื่อสาร เขียนเรียงความ ย่อความ และ เขียนเร่ืองราวในรูปแบบต่าง ๆ เขียนรายงานข้อมูลสารสนเทศและรายงานการศึกษา ค้นคว้าอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ ท ๒.๑ ม.๑/๕ เขยี นยอ่ ความจากเรื่องท่ีอ่าน ท ๒.๑ ม.๑/๙ มีมารยาทในการเขยี น

จ สาระการเรยี นร/ู้ มาตรฐาน/ตวั ชวี้ ัด(ต่อ) สาระที่ ๓ การฟงั การดู และการพูด มาตรฐาน ท ๓.๑ สามารถเลือกฟังและดู พูดแสดงความรู้ ความคิด และความรู้สึก ในโอกาสตา่ ง ๆ อย่างมีวิจารณญาณและสร้างสรรค์ ท ๓.๑ ม.๑/๓ พูดแสดงความคิดเห็นอยา่ งสร้างสรรค์เกีย่ วกบั เรือ่ งทฟี่ งั และดู ท ๓.๑ ม.๑/๖ มีมารยาทในการฟัง การดู และการพดู สาระท่ี ๕ วรรณคดแี ละวรรณกรรม มาตรฐาน ท ๕.๑ เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม ไทยอยา่ งเหน็ คุณค่า และนามาประยุกตใ์ ชใ้ นชีวติ จริง ตวั ชวี้ ดั ท ๕.๑ ม.๑/๑ สรปุ เน้ือหาวรรณคดแี ละวรรณกรรมที่อา่ น ท ๕.๒ ม.๑/๒ วเิ คราะหว์ รรณคดีและวรรณกรรมทอ่ี ่านพรอ้ มยกเหตผุ ลประกอบ ท ๕.๑ ม.๑/๓ อธบิ ายคุณคา่ ของวรรณคดีและวรรณกรรมท่อี ่าน ท ๕.๑ ม.๑/๔ สรุปความรู้และข้อคดิ จากการอา่ น เพอ่ื ประยกุ ต์ใช้ในชวี ิตจรงิ สาระสาคัญ วรรณคดเี ร่ืองราชาธริ าช ตอน สมิงพระรามอาสา เปน็ เรื่องท่พี ระบาทสมเด็จพระพุทธยอด ฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รชั กาลที่ ๑) โปรดฯ ให้แปลและเรียบเรียงข้ึนใหม่จากพงศาวดารจีน โดย มีวัตถุประสงค์เพ่ือเป็นประโยชน์เก้ือกูล แก่พระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชบริพาร และให้ ข้อคดิ คตเิ ตือนใจแกท่ หารและประชาชน จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ๑. นักเรยี นสามารถอา่ นออกเสียงบทร้อยแกว้ ท่ีกาหนดได้ ๒. นกั เรียนสามารถสรปุ ใจความสาคัญของเรือ่ งได้ ๓. นกั เรยี นสามารถตอบคาถามจากวรรณคดีท่ีอ่านหรอื ฟังได้ ๔. นกั เรยี นสามารถนาองคค์ วามรทู้ ีไ่ ดจ้ ากการอ่านไปใช้ในชีวติ ประจาวันได้

๑ ๑ ศกึ ษาเร่อื งราว ราชาธิราช ตอนสมงิ พระรามอาสา ความเป็นมาของวรรณคดเี ร่อื งราชาธิราช วรรณคดีเรื่องราชาธิราช เป็นเร่ืองที่เกี่ยวกับพงศาวดารมอญ ได้แปลและ เรียบเรียงขึ้นต้ังแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลท่ี ๑) ปรากฏในบานแพนกว่า โปรดฯ ให้แปลและเรียบเรียงข้ึนเมื่อ ปี มะเส็ง พ.ศ. ๒๓๒๘ โดยทรงมอบให้กวี ๔ คน นั่นคือพระยาพระคลัง (หน) พระยาอนิ ทรอัคคราช พระภิรมย์รัศมี และพระศรีภูริปรีชา โดยหมอบรัดเลได้ นาต้นฉบับมาตพี มิ พ์จาหน่ายเปน็ ครั้ง แรกเมือ่ พ.ศ. ๒๔๒๓ จุดมงุ่ หมาย ๑. เพื่อใหเ้ ปน็ ประโยชน์เกอื้ กลู แกพ่ ระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชบริพาร ๒. เพ่ือให้เปน็ ข้อคดิ คติเตอื นใจแกท่ หารและประชาชน ผเู้ รยี บเรยี ง ตอน สมงิ พระรามอาสา เจ้าพระยาพระคลงั (หน)

๒ ศกึ ษาเรอ่ื งราว ราชาธริ าช ๑ ตอน สมงิ พระรามอาสา ลกั ษณะคาประพนั ธ์ ราชาธิราช ตอน สมิงพระรามอาสา แปลและเรยี บเรียงเป็นรอ้ ยแก้ว สาระนา่ รู้ ราชาธริ าชตอนสมิงพระรามอาสาเป็นเรื่องของการทาศึกสงครามระหว่าง พม่าและมอญ โดยกษัตริย์ฝ่ายมอญคือพระเจ้าราชาธิราช แห่งกรุงหงสาวดี และกษัตริยฝ์ า่ ยพม่า คอื พระเจ้าฝรั่งมงั ฆอ้ ง หรอื พระเจ้ามณเฑียรทองแห่งกรุง อังวะ และมีสมิงพระรามเป็นทหารเอกของฝ่ายมอญ ที่มีความสามารถเก่งกล้า มาก เคยขี่ช้างบุกไปถึงหน้าค่ายของพม่า และสังหารทหารพม่าไปมากมาย หลายคน เพราะต้องการช่วยสมิงนครอินทร์ ทหารเอกอีกคนของพระเจ้า ราชาธิราช จนเป็นท่ีร่าลือถึงความสามารถ แต่ต่อมา สมิงพระรามพลาดท่า ขี่ชา้ งตกหล่ม จงึ ถกู จบั ตวั ไปขงั ทีก่ รุงอังวะ

๓ แบบฝกึ ที่ ๑.๑ คา ชี้ แ จ ง ทาเครอื่ งหมาย ✓ หนา้ ข้อความทีถ่ กู ต้อง แล้วทาเครื่องหมาย  หน้าขอ้ ความท่ผี ิด ตวั อย่าง  ๐. วรรณคดเี ร่ือง ราชาธริ าชถูกแปลและเรียบเรยี งข้ึนเพือ่ ยกยอ่ งกษัตรยิ ์ฝ่ายมอญ ๑. วรรณคดเี ร่ืองราชาธิราชเป็นเรือ่ งท่เี กย่ี วกับพงศาวดารจนี ๒. วรรณคดีเรื่องราชาธิราชเรียบเรียงข้ึนในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า จฬุ าโลกมหาราช ๓. วรรณคดเี รอื่ งราชาธิราชถกู แปลและเรียบเรียงโดยกวี ๔ คน ๔. หมอบรัดเลได้นาต้นฉบับมาตีพิมพจ์ าหนา่ ยเปน็ ครั้งแรกเม่ือ พ.ศ. ๒๔๒๓ ๕. วรรณคดีเรือ่ งราชาธริ าชถูกแปลและเรียบเรียงเปน็ รอ้ ยกรอง ๖. พระเจ้าราชาธิราชเปน็ กษตั ริย์ฝ่ายพม่า ๗. พระเจ้าฝรง่ั มงั ฆอ้ งกับพระเจา้ มณเฑยี รทองเปน็ คน ๆ เดียวกนั ๘. พระยาพระคลัง(หน) เป็นผูแ้ ปลและเรียบเรยี ง ราชาธริ าช ตอนสมิงพระรามอาสา ๙. ราชาธริ าชถกู แปลและเรียบเรียงขนึ้ เพื่อใหเ้ ป็นขอ้ คดิ คตเิ ตือนใจแกท่ หารและประชาชน ๑๐. สมงิ พระรามและสมิงนครอินทร์เป็นทหาเอกของพม่า

๔ แบบฝกึ ท่ี ๑.๒ คาชีแ้ จง เขยี นคาตอบลงในช่องวา่ งทกี่ าหนดให้ด้วยลายมอื ตวั บรรจงครึง่ บรรทดั ตัวอยา่ ง ๐. วรรณคดีเรอ่ื งราชาธริ าช เน้อื เร่ืองเก่ียวกบั อะไร ตอบ การทาศึกสงครามระหว่างพมา่ และมอญ ๑. วรรณคดเี รื่องราชาธิราชถกู แปลและเรียบเรยี งข้นึ มาในสมยั ใด ๒. วรรณคดเี รอ่ื งราชาธิราชถกู นามาดดั แปลงจากวรรณคดปี ระเภทใด ๓. กวีคนใดแปลและเรยี บเรยี งวรรณคดเี รือ่ งราชาธริ าชตอนสมิงพระราม ๔. วรรณคดเี รือ่ งราชาธราชตอนสมิงพระรามอาสาใช้รปู แบบการประพันธแ์ บบใด ๕. สมงิ พระรามเป็นทหารเอกของเมืองใด

๕ ๒ ราชาธริ าช ตอนสมงิ พระรามอาสา พระเจ้ากรงุ จีนยกทพั มาท้ารบพระเจ้าฝรง่ั มัง้อ้ งแห่งกรงุ องั วะ ฝ่ายพระเจ้ากรุงต้าฉิง ซ่ึงเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงจีนนั้น มีทหารเอกคนหน่ึง ช่ือกามะนี มีฝีมือข่ีม้าแทงทวนสันทัดดีหาผู้เสมอมิได้ จีนท้ังปวงก็สรรเสริญว่า กามะนมี ิใช่มนุษย์ดุจเทพยดาก็ว่าได้ อยู่มาวันหนึ่งพระเจ้ากรุงจีนเสด็จออก ตรัสปรึกษาด้วยเสนาบดีมนตรีมุข ทั้งปวงว่า ทาไฉนเราจะได้เห็นทหารขี่ม้าสู้กันกับกามะนีตัวต่อตัว ดูเล่นให้เป็น ขวัญตาสักครั้งหนึ่ง กษัตริย์กรุงใดยังจะมีทแกล้วทหารที่สามารถจะสู้กามะนีได้ แตพ่ อชมเล่นเปน็ ท่เี จริญตาได้บา้ ง เสนาบดที ง้ั ปวงจึงกราบทูลว่า กษัตริย์ที่จะมีทแกล้วทหารขี่ม้าสันทัดน้ันมีอยู่ แตก่ รงุ รัตนบุระองั วะกบั กรงุ หงสาวดี กษตั ริยท์ งั้ สองพระองค์นี้ย่อมทาสงครามแก่กัน อยมู่ ไิ ด้ขาด พระเจ้ากรุงจีนได้ทรงฟังก็มีพระทัยยินดีนัก จึงสั่งให้จัดพลพยุหเสนาท้ังปวง เป็นอันมากจะนับประมาณมิได้ ครั้นได้ศุภฤกษ์แล้วพระองค์ก็เสด็จทรงม้าพระที่นั่ง ยกทัพบกมายังกรุงรัตนบุระอังวะ พระเจ้ากรุงจีนยกมาคร้ังน้ันอุปมาดังฝนตก ห่าใหญ่ตกลงน้านองท่วมป่าไหลเชี่ยวมาเมื่อวสันตฤดูนั้น หาส่ิงใดจะต้านทานมิได้ ครน้ั เสด็จดาเนนิ กองทัพมาถงึ กรุงรัตนบุระองั วะ ทอดพระเนตรเห็นกาแพงเมืองถนัด กใ็ หต้ ้งั ทพั มนั่ ลง ฝ่ายพระเจ้าฝร่ังมังฆ้องได้แจ้งว่า ทัพจีนยกมามากเหลือกาลังก็มิให้ออกรบสู้ ต้านทาน ให้แต่รกั ษาพระนครม่นั ไว้เปน็ สามารถ

๖ ๒ ราชาธริ าช ตอนสมงิ พระรามอาสา พระเจา้ กรุงจนี ยกทัพมาทา้ รบพระเจา้ ฝรง่ั มัง้อ้ งแหง่ กรงุ องั วะ (ตอ่ ) ฝ่ายพระเจ้ากรุงจีนจึงให้มีพระราชกาหนดประกาศแก่ทหารทั้งปวงว่าถ้าผู้ใด ไม่มีอาวุธสู้รบ อย่าได้ทาอันตรายเป็นอันขาด ถ้าผู้ใดมิฟังจะให้ตัดศีรษะเสีย คร้ันพระเจ้ากรุงจีนให้ตั้งค่ายม่ันลงแล้วก็ให้แต่งพระราชสาส์นฉบับหน่ึง แล้วให้จัด แพรลายมังกรรอ้ ยมัวน แพรลายทองร้อยมัวน กบั เครอื่ งยศประดบั หยกอย่างกษัตริย์ สารับหนึ่งให้ขุนนางในตาแหน่งฝ่ายพลเรือนช่ือโจเปียวพูดภาษาพม่าได้ กับไพร่พล พอสมควร เชิญพระราชสาส์นกับเครื่องราชบรรณาการเข้ามาถวายพระเจ้า ฝรงั่ มงั ฆอ้ ง พระเจ้าฝร่ังมงั ฆอ้ งได้แจ้งในพระราชสาสน์ น้นั แล้ว ก็ดพี ระทยั นัก ด้วยทรงพระ ดารวิ ่าการสงครามครั้งน้ีเป็นธรรมยุทธ์ใหญ่ยิ่ง สมณชีพราหมณ์อาณาประชาราษฎร จะมิไดค้ วามเดือดรอ้ นสมควรแก่พระเจ้าแผ่นดินผู้ต้ังอยู่ในยุติธรรมทรงพระดาริแล้ว จึงให้พระราชทานเงินทองเสื้อผ้าแก่ผู้ถือหนังสือเป็นอันมาก แล้วให้แต่งพระ ราชสาส์นตอบฉบบั หนง่ึ ใหจ้ ัดเครือ่ งราชบรรณาการ ผ้าสักหลาดย่ีสิบพับ นอระมาด ห้าสิบยอด น้าดอกไม้เทศสามสิบเต้า ช้างพลายผูกเครื่องทองช้างหน่ึง มอบให้ โจเปียวผจู้ าทลู พระราชสาสน์ นากลบั ไปถวายพระเจา้ กรุงจนี ฯลฯ ฝ่ายพระเจ้ามณเฑียรทอง คร้ันส่งพระราชสาส์นและเคร่ืองราชบรรณาการ ไปแล้วจึงตรัสปรึกษาเสนาพฤฒามาตย์ราชปุโรหิตข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยทแกล้ว ทหารท้ังปวงว่า ผู้ใดจะรับอาสาขี่ม้าแทงทวนสู้กามะนีทหารพระเจ้ากรุงจีนตัวต่อตัว ไดบ้ า้ ง เสนาพฤฒามาตย์ ผู้ใหญ่ผู้น้อยทแกล้วทหารทั้งปวงก็มิอาจรับอาสาได้ พระเจ้ามณเฑียรทองก็ทรงพระวิตกเป็นทุกข์พระทัยนัก จึงให้หาโหรมาคานวณ พระชนั ษาและชะตาเมืองดู โหรก็คานวณฎกี าดูทูลถวายวา่ พระชันษาและชะตาเมือง ยงั ดอี ยูห่ าเสียไม่ นานไปจะไดล้ าภอนั ประเสริฐอีก

๗ แบบฝึกท่ี ๒.๑ คา ช้ี แ จ ง ทาเครื่องหมาย ✓ หน้าขอ้ ความท่ถี กู ตอ้ ง แลว้ ทาเครื่องหมาย  หนา้ ขอ้ ความท่ผี ิด ตวั อย่าง  ๐. ชาวจนี ยกยอ่ งกามะนี เพราะมีความสามารถในการใช้ทวน ๑. พระเจ้ากรุงจนี เปน็ ทหารเอกของจีนท่มี ีฝีมอื ขม่ี า้ แทงทวนสนั ทัดดหี าผูเ้ สมอมไิ ด้ ๒. พระเจ้ากรงุ จนี อยากเหน็ ทหารขีม่ ้าสู้กับกามะนตี วั ตอ่ ตัวจงึ ไปปรึกษาเสนาบดี ๓. พระเจา้ กรงุ จีนยกทพั ไปยังเมอื งหงสาวดี ๔. พระเจา้ กรุงจีนสงั่ ให้ทหารกาจดั ชาวบ้านท่เี ดนิ ผ่านบรเิ วณท่ีตงั้ ค่าย ๕. สงครามธรรมยุทธ์เป็นการส้รู บกันดว้ ยความถกู ตอ้ งเปน็ ธรรม ๖. พระเจ้าฝร่งั มงั ฆอ้ งเปน็ กษัตรยิ ์แหง่ กรงุ รัตนบุระอังวะ ๗. เครื่องราชบรรณาการที่จีนส่งใหฝ้ ่ายพม่าไดแ้ ก่ แพรลายทองรอ้ ยม้วน แพรลายมงั กรรอ้ ย มว้ น นอระมาดหา้ สิบยอด ๘. โจเปยี วขุนนางในตาแหน่งฝา่ ยพลเรือนพูดภาษาพมา่ ได้ ๙. กรุงรัตนบุระองั วะส่งพระราชสาสน์ และเครื่องราชบรรณาการใหแ้ กจ่ ีน ๑๐. มชี าวบ้านอาสาตอ่ ส้กู ับกามะนี

๘ แบบฝกึ ท่ี ๒.๒ คา ช้ี แ จ ง นาคาทีก่ าหนดให้ในกรอบส่ีเหล่ยี ม เตมิ ในช่องวา่ งให้ถูกต้อง ชา้ งผูกเครื่องทอง เสนาบดี กามะนี พระเจ้ากรงุ จีน กรุงรัตนบรุ ะองั วะ แพรลายทอง กรุงหงสาวดี ม้าพระทีน่ งั่ พระราชสาส์น สมิงพระราม โหร แควน้ ต้าฉิง โจเปียว ตัวอย่าง ม้าพระที่นั่ง  ๐. พระเจ้ากรุงจีนเสด็จทรง ๑. เป็นทหารเอกของจีนท่ีมีฝีมือขี่ม้าแทงทวนสันทัดดีหาผู้เสมอมิได้ ๒. พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องเป็นกษัตริย์แห่ง ๓. ขุนนางในตาแหน่งฝ่ายพลเรือนพูดภาษาพม่าได้ ๔. เป็นเครื่องราชบรรณาการท่ีจีนมอบให้พม่า ๕. ยกทัพมายังพม่าเพราะอยากเห็นฝีมือการต่อสู้ของกามะนี ๖. เป็นเฉลยศึกแห่งกรุงรัตนบุระอังวะ ๗. ขุนนางฝ่ายพลเรือนเชิญ ๘. พระเจ้ามณเฑียรทองเรียก มาคานวณชะตาเมือง ๙. เป็นผู้เสนอให้พระเจ้ากรุงจีนยกทัพมายังเมืองพม่าและเมืองมอญ ๑๐. กองทัพจีนยอทัพมาจาก

๙ ๓ ราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา สมงิ พระราม เชลยจากหงสาวดีอาสาออกรบ เสนาพฤฒามาตย์ ผู้ใหญ่ผู้น้อยทแกล้วทหารทั้งปวงก็มิอาจรับอาสาได้ พระเจ้ามณเฑียรทองก็ทรงพระวิตกเป็นทุกข์พระทัยนัก จึงให้หาโหรมาคานวณ พระชนั ษาและชะตาเมืองดู โหรกค็ านวณฎกี าดทู ลู ถวายว่าพระชันษาและชะตาเมือง ยังดีอยู่หาเสยี ไม่ นานไปจะได้ลาภอนั ประเสรฐิ อกี พระเจ้ามณเฑียรทองได้ทรงฟังก็ดีพระทัย จึงให้ตีฆ้องร้องป่าวท่ัวทั้งพระนคร ว่าถ้าผู้ใดรับอาสาสู้กับกามะนีทหารพระเจ้ากรุงจีนได้ พระเจ้าแผ่นดินจะโปรดให้ เปน็ มหาอุปราช เสนาบดรี บั ส่งั แล้วก็ใหป้ ่าวร้องไปท่ัวพระนคร ไม่มีผู้ใดท่ีจะอาจออก รับอาสาได้ ฝา่ ยผู้คมุ ซงึ่ คมุ สมิงพระรามน้นั จึงเจรจากับเพื่อนกันตามเรื่องราวแล้วว่าคร้ังนี้ พระเจ้าอยู่หัวจะแบง่ สมบัติใหก้ ่ึงหน่ึง กย็ ังไมม่ ีผใู้ ดรับอาสา เห็นเมืองจะตกต่าเสียละ กระมงั สมิงพระรามได้ยินดังน้ันก็คิดว่า แต่เราต้องพันธนาการตรากตราอยู่นานแล้ว มิไดข้ ี่ช้างขม่ี ้าเหยียดมอื เหยยี ดเท้า เย้ืองแขนซ้ายย้ายแขนขวาเล่นบ้างเลยราคาญใจ นัก เราจะกลัวอะไรกบั กามะนที หารจนี อันจะเอาชัยชนะน้ัน ไม่สู้ยากนัก คร้ันจะรับ อาสาบัดนี้เล่า ก็เหมอื นหาบสองบา่ อาสาสองเจ้าหาควรไม่ คดิ แลว้ กน็ ิง่ อยู่ คร้ันร่งุ ข้ึนผู้คมุ ไดย้ ินข้าหลวงมาป่าวร้องอีก จึงพูดกับเพื่อนกันว่า ทัพจีนยกมา ครั้งน้ใี หญ่หลวงนกั หาทหารผู้ใดที่จะรับอาสาป้องกันพระนครไว้น้ันเป็นอันยากแล้ว อย่าว่าแต่เมืองพม่าเท่านี้เลย ถึงเมืองใหญ่ ๆ กว่าเมืองพม่าสักสิบเมืองก็เห็นจะสู้ ไมไ่ ด้ น่าท่จี ะเสียเมืองแก่จีนเปน็ มน่ั คง เน้ือเรอ่ื งมอี ีก ไปหน้าต่อไปกันเลย

๑๐ ๓ ราชาธิราช ตอนสมงิ พระรามอาสา สมิงพระราม เชลยจากหงสาวดอี าสาออกรบ (ตอ่ ) สมิงพระรามได้ฟังดังนั้นก็คิดว่า กรุงอังวะน้ีเป็นต้นทาง อุปมาดังหน้าด่าน กรุงหงสาวดี พระเจ้ากรุงจีนยกทัพมาคร้ังน้ีก็มีความปรารถนาจะใคร่ดูทแกล้ว ทหารอันมีฝีมือข่ีม้าราเพลงทวนสู้กันตัวต่อตัว ถ้าไม่มีผู้ใดสู้รบ ถึงจะได้เมืองอังวะแล้ว ก็ไม่สิ้นความปรารถาแต่เพียงน้ี เห็นศึกจีนจะกาเริบ ยกล่วงเลยลงไปติดกรุงหงสาวดี ด้วยเป็นม่ันคง ตัวเราเล่าก็ต้องจองจาตรากตราอยู่ ถ้าเสียกรุงอังวะแล้วจะหมายใจว่า จะรอดคนื ไปเมืองหงสาวดไี ด้ก็ใช่ท่ี จาเราจะรบั อาสาตดั ศึกเสียจงึ จะชอบ อย่าให้ศึกจีน ยกลงไปตดิ กรงุ หงสาวดไี ด้ คิดแล้วจึงพูดกบั ผูค้ มุ ว่าจะกลวั อะไรกบั กามะนีทหารพระเจา้ กรงุ จีนนั้น จะมีฝีมือ ดสี กั เพยี งไหน เรากลัวแต่ทหารเทพยดาที่เหาะได้ ซึ่งกามะนีกับเราก็เป็นมนุษย์เดินดิน เหมอื นกัน เราหากลวั ไม่ พอจะสู้รบเอาชยั ชนะได้ นายผู้คุมได้ฟังก็ดีใจจึงตอบว่า ถ้าท่านรับอาสาได้แล้วก็ดีย่ิงนัก เห็นท่านจะ พน้ โทษ ไดท้ ่มี หาอุปราชมียศถาศกั ดิ์ใหญ่เป็นมั่นคง ไปเบือ้ งหน้าเราจะขอพึ่งบุญท่าน สมงิ พระรามตอบว่า ซึ่งเรารับอาสานี้จะหวังยศถาบรรดาศักด์ิหามิได้ประสงค์จะ กูพ้ ระนครให้เปน็ เกียรติยศไว้ และจะให้ราษฎรสมณชพี ราหมณ์อยเู่ ยน็ เป็นสขุ เท่าน้นั ผู้คุมได้ฟังก็ชอบใจ จึงนาถ้อยคาสมิงพระรามรีบเข้าไปแจ้งแก่เสนาบดี เสนาบดี ไดฟ้ งั ก็มคี วามชื่นชม จงึ นาความเข้ากราบทูลพระเจ้ามณเฑียรทองตามคาสมิงพระราม ว่าน้นั ทกุ ประการ พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องได้ทรงฟังก็เฉลียวพระทัย ทรงพระดาริระลึกขึ้นมาได้ว่า สมิงพระรามนี้ขี่ช้างขี่ม้าสันทัดดี ฝีมือเข้มแข็งแกล้วกล้าในการสงครามหาผู้เสมอตัว ยาก เห็นจะสู้ทหารพระเจ้ากรุงจีนได้เป็นแท้ ทรงพระดาริแล้วก็มีพระทัยยินดีนัก จงึ ตรสั แกเ่ สนาบดีท้งั ปวงว่า เปดิ ไปหน้าตอ่ ไปกันเลย

๑๑ ๓ ราชาธริ าช ตอนสมิงพระรามอาสา สมิงพระราม เชลยจากหงสาวดอี าสาออกรบ (ตอ่ ) สมิงพระรามนี้มีฝีมือเป็นทหารเอกเมืองหงสาวดี เราลืมคิดไปพ่ึงระลึกข้ึนได้จึง ตรัสส่ังขุนนางกรมนครบาล ให้ไปถอดสมิงพระรามมากระทาสัตย์เสียจึงนา เข้าเฝ้า สมิงพระรามก็เข้ามากราบถวายบังคมหน้าพระท่ีนั่ง พระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง ทอดพระเนตรเห็นสมิงพระรามก็มีพระทัยยินดีนัก จึงตรัสถามว่า ศึกมาติดกรุงอังวะ ครง้ั น้ีหาผู้ใดที่จะอาสาออกสู้กบั ทหารจีนมไิ ด้ ท่านจะรบั อาสาเราหรือประการใด สมิงพระรามจึงกราบทูลว่า อันการสงครามเพียงน้ีมิพอเป็นไรนัก ข้าพเจ้าจะ ขอรับอาสาพระองค์ออกไปต่อสู้ด้วยกามะนี สนองพระเดชพระคุณ มิให้อัปยศแก่ พระเจ้ากรุงจีนน้ันพอจะได้อยู่ แต่ข้าพเจ้าจะขอรับพระราชทานม้าที่ดีมีฝีเท้าตัวหนึ่ง ถ้าได้สมคะเนแล้ว อย่าว่าแต่กามะนีผู้เดียวเลย เว้นไว้แต่เทพยดา นอกกว่านั้น ข้าพเจ้าจะสู้ได้ส้ิน

๑๒ แบบฝกึ ท่ี ๓.๑ คาช้ีแจง เขยี นตวั เลขเรยี งลาดบั เหตกุ ารณใ์ หถ้ กู ต้อง (๑๐ คะแนน) ตวั อย่าง ๐ โหรมาทานายชะตาเมือง ปรากฏวา่ ชะตาเมอื งยงั ดีอยู่ แถมยงั จะมโี ชคดีอกี ไม่ช้า สมิงพระรามได้ฟังก็อยากต่อสู้กับกามะนีแต่กลัวว่าจะเป็นการหาบสองบ่าอาสา สองเจ้า จึงนง่ิ เงยี บ วันต่อมาผู้คุมได้ยินข้าหลวงร้องป่าว จึงคุยกันว่า จีนยกทัพมาครั้งนี้หาคนท่ีอาสา ปอ้ งกันเมอื งไว้ยากแล้ว อย่าว่าแตเ่ มืองเราเลย เมืองอืน่ ๆ กไ็ มน่ ่าจะรอด ผู้คมุ ได้ฟังก็ชอบใจ จึงนาถ้อยคาสมิงพระรามรีบเข้าไปแจ้งแก่เสนาบดี เสนาบดีได้ ฟังก็มีความช่ืนชม จึงนาความเข้ากราบทูลพระเจ้ามณเฑียรทองตามคาสมิงพระรามว่าน้ันทุก ประการ สมงิ พระรามกลัววา่ จนี จะยกทพั ไปตีเมืองหงสาวดี แล้วตนจะช่วยไม่ได้เพราะติดคุก อยู่ทเี่ มืองรตั นบรุ ะอังวะ สมงิ พระรามอาสาไปรบแลว้ ขอม้าจากพระเจา้ มณเฑยี รทอง ผคู้ มุ ทคี่ มุ สมิงพระราม พูดคุยกนั เร่ืองทไ่ี มม่ ใี ครอาสาและกังวลวา่ เมอื งจะตกต่า พระเจา้ มณเฑียรทองนึกข้ึนไดว้ า่ สมงิ พระรามเปน็ ทหารเอกเมอื งหงสาวดี ขี่ช้างข่ีม้า สันทัดดี ฝีมือเข้มแข็งแกล้วกล้าในการสงครามหาผู้เสมอตัวยาก เห็นจะสู้ทหารพระเจ้ากรุงจีน ได้เปน็ แท้ สมิงพระรามบอกกบั ผูค้ ุมวา่ จะไปสู้กับกามะนีและไม่หวังสิ่งใดตอบแทน แค่อยากกู้ พระนครใหเ้ ป็นเกยี รตยิ ศไว้ และจะใหป้ ระชาชนทกุ คนอยู่เยน็ เปน็ สุขเท่านนั้ พระเจา้ มณเฑยี รทองสั่งขุนนางกรมนครบาล ให้ไปถอดสมิงพระรามมากระทาสัตย์ เสียจึงนาเขา้ เฝ้า สมิงพระรามก็เข้ามากราบถวายบงั คมหน้าพระทีน่ ง่ั พระเจ้ามณเฑียรทองสั่งให้ข้าหลวงประกาศไปท่ัวพระนคร ถ้าใครอาสาจะโปรดให้ เป็นอุปราช แต่ไมม่ ีใครอาสา

๑๓ แบบฝึกท่ี ๓.๒ คาชีแ้ จง เขียนแผนภาพโครงเรื่องสมงิ พระราม เชลยจากหงสาวดีอาสาออกรบ ตัวอย่าง ทางานให้เจ้านายหลายคนในเวลาเดียวกัน หาบสองบา่ อาสาสองเจา้ ตัวละคร สถานท่ี เหตุการณ์สาคัญของเร่ือง ผลของเหตกุ ารณ์ ความรู้หรอื ขอ้ คดิ ในตอนนี้ ใครตัง้ ใจอ่าน ไดเ้ ตม็ แน่นอน

๑๔ ๔ ราชาธริ าช ตอนสมิงพระรามอาสา สมงิ พระรามเลือกมา้ ศกึ ฝ่ายพระเจา้ ฝร่ังมงั ฆอ้ งไดท้ รงฟงั สมิงพระรามทูลดังนั้น ก็มีความโสมนัสยินดียิ่งนัก จึงตรัสว่าม้าของเรามีอยู่เป็นอันมากนับได้หลายหม่ืนแสน ท่านจะปรารมภ์ไปไยด้วยม้า ตวั เดยี วท่ีจะใหช้ อบใจนั้นพอจะหาได้ ถ้าชอบใจตัวใดแลว้ ก็เลอื กเอาเถิด สมิงพระรามจึงทูลว่าลักษณะช้างดีต่อเมื่อข่ีจึงรู้ว่าดี ม้าดีได้ต้องเอามือต้องหลัง ดูก่อนจึงจะรู้ว่าดี ทแกล้วทหารก็ดี ถ้าอาสาออกสงครามทาศึกจึงจะรู้ว่าดี ทองนพคุณ เล่าขีดลงหน้าศิลาก่อนจึงจะรู้ว่าดี สตรีรูปงามถ้าพร้อมด้วยลักษณะกิริยามารยาทต้อง อย่างจึงควรนับว่างาม ถ้าจะให้รู้รสอร่อยได้สัมผัสถูกต้องก่อนจึงนับถือว่ามีโอชาอร่อย ถ้าใจดีต้องทดลองให้ส้ินเชิงปัญญาก่อนจึงจะนับว่าดี ความอุปมาสี่ข้อ ข้าพเจ้าทูลถวาย ดังนี้เป็นของหายากซึ่งพระองค์ตรัสว่าม้ามีมาก น้ันก็มากจริง แต่ข้าพเจ้าเกรงว่าจะไม่ ใครม่ ีดี ทด่ี ีจะหายาก พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องได้ทรงฟังสมิงพระรามทูลเปรียบเทียบหลักแหลมดังน้ันก็แย้ม พระสรวลชอบพระทัย จึงส่ังกรมม้าให้จัดม้าต้น ม้าทรงระวางนอกระวางในและม้า ทั้งปวงมาให้สมิงพระรามดูที่หน้าพระลานหลวง พระองค์ก็เสด็จไปทอดพระเนตร พร้อมด้วยเสนาบดีขุนนางผู้ใหญ่ทั้งปวง กรมม้าผู้รับรับสั่งก็ให้จัดม้าส่งเข้ามามากกว่า หมืน่ แสน สมิงพระรามกราบถวายบังคมแล้วก็ออกไปยกมือขึ้นต้องหลังดู บรรดาม้าท่ีส่งเข้า มาเป็นอันมากนน้ั เลือกเสยี ส้ินไม่ชอบใจสกั ตัวหนึ่ง ขุนนางท้ังปวงเห็นดงั น้นั ก็พากนั หวั เราะเยาะเล่นว่า มอญพูดมากอวดแต่ปาก ครั้น จะเอาจริงแสร้งเลือกม้าเสียนับหมื่นนับแสน ม้าท้ังปวงน้ีก็สามารถเคยผจญทาสงคราม ไดร้ ับอบั จนมาเปน็ อนั มาก แต่ล้วนดี ๆ ทั้งนั้นเลือกมิได้ แกล้งทาบิดเบือนแก้ไขแต่พอให้ เนิ่นชา้ ไปกว่าจะได้ช่องกจ็ ะหนเี อาตัวรอดกลบั ไปเมือง

๑๕ ๔ ราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา สมงิ พระรามเลือกม้าศกึ (ต่อ) แต่พระเจา้ ฝรง่ั มงั ฆอ้ งนน้ั พระองคม์ ไิ ด้สงสยั เพราะทรงทราบอยวู่ า่ สมงิ พระราม เปน็ คนดมี ีฝมี ือจริง สมิงพระรามกเ็ ข้ามากราบทูลว่า ขา้ พเจา้ เลอื กม้ามิไดช้ อบใจสักตัวหน่ึง พระเจ้าฝร่ังมังฆ้องจึงตรัสว่าเราจะให้หามาเลือกอีกให้ชอบใจท่านจงได้ จึงตรัสสง่ั เสนาบดีใหจ้ ดั หาม้าเชลยศักดิใ์ นพระนคร นอกพระนครมาใหส้ ิ้นเชิง ขณะเม่ือพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องให้มีพระราชกาหนดออกไปแก่พระเจ้ากรุงจีนไป คร้ังนั้น ไพร่พลทั้งสองฝ่ายและชาวบ้านชาวเมืองก็เที่ยวไปมา เดินซื้อขายแก่กัน เป็นปรกติอยู่ หาทาอันตรายแก่กันไม่ พวกเสนาข้าหลวงจึงเท่ียวจัดหาม้าเชลยศักด์ิไปใกล้กองทัพนอกเมือง พบม้า สองตัวแม่ลกู หญิงมา่ ยผู้หนึ่งเป็นเจ้าของเลี้ยงไว้ ม้าสองตัวน้ันกินหญ้าอยู่ริมมาบน้า แห่งหน่ึงลึกเพียงขาม้า กว้างประมาณห้าวา ลูกม้าน้ันโจนข้ามไปฟากข้างหน่ึง ได้ทุกวัน หญิงม่ายเจ้าของตาข้าวฝัดราไว้แล้ว ก็ร้องเรียกลูกม้านั้น ม้าน้ันก็กระโจน ข้ามมาบน้ามากิน แต่แม่ม้านั้นกาลังน้อยโจนข้ามลามาบมิได้ลงลุยข้ามน้ามาแต่ ดังนั้นทกุ วนั มิไดข้ าด เสนาบดีเห็นลูกม้าตัวนั้นมีกาลังมาก และประกอบด้วยลักษณะต้องอย่าง ก็ชอบใจ จึงให้พวกข้าหลวงช่วยกันล้อมเข้าจะจับเอาลูกม้า ลูกม้าเปรียวอยู่ก็ดีด ขบกัดด้วยกาลงั จบั มไิ ด้ เสนาบดีจึงให้เรียกหญิงเจ้าของมาแล้วบอกว่า บัดนี้พระเจ้าแผ่นดิน มีพระราชประสงค์ม้า เราเห็นม้าของท่านงามดีต้องลักษณะในตารา ท่านจงยอม ให้เรานาไปถวายเถิด จะได้รับพระราชทานรางวัล แต่ท่านเป็นเจ้าของคุ้นเคย ชว่ ยจบั ใหเ้ ราด้วย

๑๖ ๔ ราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา สมงิ พระรามเลือกม้าศกึ (ต่อ) หญิงเจ้าของจึงคานับว่า ถ้าท่านจะให้ข้าพเจ้าจับให้แล้ว เชิญท่านกับข้าหลวง พากันหลกี ไปเสยี ก่อนเถดิ อยา่ ทาวุน่ วายเลย หญิงเจ้าของว่าดังน้ันแล้ว เสนาบดีกับข้าหลวงทั้งปวงก็ชวนกันถอยออกไป ให้ห่างไกล หญิงเจ้าของจึงเอาข้าวเปลือกมาตาได้ราแล้ว ก็ร้องเรียกลูกม้าดุจดัง ทกุ วัน แมม่ ้านนั้ ก็ทอ่ งนา้ ขา้ มคลองมา ลูกม้าน้ันโจนข้ามคลองมากินรา หญิงเจ้าของ จึงยกมือข้ึนลูบหน้าลูบหลังลูกม้าแล้วก็ปลอบโยนให้กินรา จึงค่อยเอาเชือกสอด ผกู คอเข้าไวก้ ับต้นไมใ้ ห้ม่ันคง แลว้ ไปคานบั เชิญเสนาบดีกับข้าหลวงท้ังปวงให้ผูกเอา ลูกมา้ นัน้ ไป เสนาบดีแจ้งแล้วก็ดีใจ จึงชวนกันมาดูให้ผูกม้านั้นจูงเข้าไปถวาย พระเจ้า ฝรั่งมังฆ้องเสด็จออกเสนาบดีนาม้าเข้าไปถวายกราบทูลโดยความท่ีได้แต่หญิงม่าย นน้ั ทกุ ประการ พระเจ้าฝร่ังมังฆ้องทอดพระเนตรเห็นลูกม้ารูปร่างอ้วนงามดีก็ชอบพระทัย จงึ ตรสั สัง่ ใหส้ มิงพระรามมาดมู ้าหนา้ พระท่ีน่ัง สมิงพระรามกราบถวายบังคมแล้ว ก็ออกไปพิจารณาดูเห็นลูกม้าน้ันรูปงาม ประกอบด้วยลักษณะดีต้องอย่างสมเป็นม้าสาหรับรบศึก จึงเอามือต้องหลังดู ม้าน้ัน มิได้อ่อนหลังทรุดลงดุจม้าทั้งปวงท่ีเลือกมาแต่หนหลัง ก็รู้ว่าม้าตัวนี้ดีมีกาลัง มาก หาม้าอ่ืนเสมอมิได้ จึงให้เอาบังเหียนมาใส่ผูกอานเข้าแล้วก็กราบทูลว่า มา้ ตวั นด้ี ี ได้ลักษณะตามตารับท่ีเคยเช่ือถือชอบใจข้าพเจ้านัก ข้าพเจ้าจะขอทดลอง ฝึกหดั เสียใหเ้ ชอ่ื งกอ่ น กราบถวายบังคมแล้วก็จูงม้าออกมาพ้นหน้าพระที่นั่ง จึงถือทวนสะพายแส้ เผ่นข้ึนหลังม้า พาควบออกไปนอกเมือง ผงคลีกลุ้มตลบมืดไป แลมิได้เห็นตัวม้าและ คน ฝ่ายเสนาบดีก็ร้องอ้ืออึงขึ้นว่า อ้ายมอญโกหกมันลวงพระองค์หนีกลับไปเมือง หงสาวดีแล้ว

๑๗ ๔ ราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา สมิงพระรามเลอื กม้าศกึ (ต่อ) พระเจา้ ฝรั่งมงั ฆอ้ งได้ทรงฟงั เสนาบดีว่าดังนั้นก็ตกพระทัย จึงให้หาผู้คุมเข้ามา ตรัสถามด้วยพระองค์วา่ สมิงพระรามจะล่อลวงเราหนีไปจรงิ หรือประการใด ผู้คุมก็กราบทูลว่า อันสมิงพระรามผู้น้ีมีความสัตย์ซื่อมั่นคงนัก ซ่ึงจะหนี พระองค์ไปน้นั ข้าพเจ้าเหน็ หาเปน็ ไม่ เพราะม้าตัวนี้เป็นลูกม้าหนุ่มยังมิได้พาดอาน มี กาลังนัก สมิงพระรามจึงควบไปไกล หวังจะทรมานให้เหน่ือยอ่อนลง จึงจะฝึกสอน ไดโ้ ดยง่าย ขา้ พเจ้าเหน็ คงจะกลบั มา ขอพระองค์ทรงเสด็จคอยท่าอยกู่ ่อนเถิด พระเจ้าฝรงั่ มงั ฆอ้ งได้ทรงฟังผู้คุมทูลดังนั้นก็ยังไม่คลายพระวิตก มิได้เสด็จเข้า ตรสั บัญชาการดว้ ยเสนาบดที ง้ั ปวง ตั้งพระทยั คอยทาสมงิ พระรามอยู่ ฝ่ายสมงิ พระรามข้ึนม้าควบไปแต่เวลาเช้าจนสามโมงบ่าย ฝึกหัดม้าน้ันให้รู้จัก ทานองรบรับได้แคล่วคล่องสันทัดแล้ว ก็ชักม้าสะบัดย่างน้อยเป็นเพลงทวนกลับ เข้ามา เสนาบดีทั้งปวงแลเห็นสมิงพระรามข่ีม้ามาแต่ไกล ก็ร้องอื้ออึงขึ้นว่า สมิงพระรามกลบั มาแล้วเหมือนคาผคู้ ุมทูลจริงทุกประการ พระเจ้าฝร่ังมังฆ้องทอดพระเนตรเห็น ก็ดีพระทัยนักจึงตรัสสรรเสริญว่า สมิงพระรามน้ีนับว่าเป็นชายผู้หนึ่ง มีความสัตย์ซ่ือย่ิงนัก และกล้าหาญเข้มแข็ง รู้ศิลปศาสตรส์ นั ทดั หาตัวเปรยี บเสมอมไิ ด้ ฝ่ายสมิงพระรามก็ชักม้าราเป็นเพลงทวนเข้ามา จนถึงหน้าพระที่น่ังก็ลง จากหลังม้าเข้าเฝ้า กราบถวายบังคมพระเจ้ามณเฑียรทองแล้วทูลว่า ข้าพเจ้าได้ม้า สมคะเนชอบใจแล้ว อันศีรษะกามะนีนั้นก็อยู่ในเง้ือมมือข้าพเจ้า จะเอามาถวาย พระองค์ให้จงได้ ข้าพเจ้าจะขอรับ พระราชทานขอเหล็กกับตะกรวยใบหนึ่งสาหรับ ผูกข้างม้า เม่ือข้าพเจ้าตัดศีรษะกามะนีขาดแล้ว จะได้รับเอาศีรษะมิให้ทันตกลง ถึงดิน ใสใ่ นตะกรวยซึง่ แขวนไปกบั ข้างม้านัน้ เข้ามาถวายพระองค์

๑๘ แบบฝกึ ที่ ๔.๑ คาชแ้ี จง เขยี นตวั เลขเรยี งลาดับเหตุการณใ์ ห้ถูกต้อง (๑๐ คะแนน) ตวั อยา่ ง ๐ สมิงพระรามขอม้าจากพระเจา้ ฝรัง่ มังฆอ้ ง เสนาบดีเห็นลูกม้ามีแรงมาก จึงช่วยกันล้อมจับ ถูกลูกม้าขบกัดทาให้จับไม่ได้ จึง ขอใหห้ ญิงม่ายชว่ ยจับลกู ม้า พระเจ้าฝรง่ั มงั ฆอ้ งสัง่ ใหก้ รมมา้ นาม้ามาให้สมิงพระรามเลอื ก เสนาบดีและข้าหลวงออกตามหาม้าแถบนอกเมือง เจอกับม้าสองตัวแม่ลูกของ หญงิ มา่ ย สมิงพระรามขมี่ ้ากลบั มา ชักมา้ ราเปน็ เพลงทวนหน้าพระที่น่ัง สมิงพระรามเลือกมา้ แตไ่ ม่ชอบใจ ขุนนางตา่ งพากันหัวเราะเยาะ พระเจ้าฝรงั่ มงั ฆอ้ งเห็นม้าแลว้ ชอบพระทัย จงึ สง่ั ใหส้ มิงพระรามมาดู สมิงพระรามหายไปนาน พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องรู้สึกไม่ดีกลัวว่าสมิงพระรามจะข่ีม้า กลบั เมืองหงสาวดีจงึ เรียกผู้คุมมาถาม ผ้คู ุมยนื ยนั ว่าสมงิ พระรามจะกลบั มาอยา่ งแนน่ อน พระเจ้าฝรง่ั มงั ฆอ้ งจัดใหห้ าม้าเชลยศกั ดิ์ สมงิ พระรามเห็นลูกมา้ แลว้ ชอบจึงขอทดลองฝกึ ม้าให้เชอ่ื ง หญิงม่ายช่วยจบั ลกู มา้ แลว้ มอบใหเ้ สนาบดีจูงไปถวายพระเจา้ ฝรง่ั มงั ฆอ้ ง

๑๙ แบบฝึกที่ ๔.๒ คาช้ีแจง ตอบคาถามต่อไปนีใ้ หถ้ กู ตอ้ ง ตวั อย่าง ๐. ทาไมสมงิ พระรามถงึ ไมช่ อบลูกมา้ ทีก่ รมม้านามาใหเ้ ลือก ตอบ เพราะเม่ือเอามือสัมผัสหลังม้าแล้ว ม้าอ่อนหลังลงแสดงให้เห็นว่าม้าเหล่านั้น ไม่มีกาลัง จงึ ยอมอ่อนข้อให้กับตน ๑. สมิงพระรามขออะไรจากพระเจ้าฝรงั่ มงั ฆอ้ ง ๒. ความอุปมาสีข่ ้อของสมิงพระรามมอี ะไรบ้าง ๓. พระเจา้ มณเฑยี รทองสั่งใหก้ รมใดจัดหามา้ ใหส้ มิงพระราม ๔. ทาไมสมิงพระรามถงึ เลือกลูกมา้ ตัวนั้น ๕. ถ้านักเรียนเป็นสมิงพระราม นักเรียนจะข่ีม้ากลับเมืองหงสาวดี หรือขี่ม้ากลับมาสู้รบกับ กามะนี เพราะเหตุใด

๒๐ ๕ ราชาธริ าช ตอนสมิงพระรามอาสา สมิงพระรามสกู้ ับกามะนีทหารเอกของพระเจ้ากรงุ จนี คร้นั ถงึ วันนดั กาหนดแล้ว กษตั ริย์ท้ังสองก็พรั่งพร้อมไปด้วยพยุหเสนาแห่แหน หน้าหลังเป็นอันมาก ตามขบวนพิชัยสงครามเสด็จไปสู่ท้องสนาม ข้ึนยังท่ีพลับพลา ประทบั พร้อมกนั ฝ่ายกามะนีก็แต่งตัวใส่เส้ือหุ้มเกราะแล้วด้วยทองเป็นอันงาม คาดสายรัดเอว ประดับหยกเหนบ็ กระบี่ ขนึ้ ขม่ี ้าราทวนออกมา ณ ทอ้ งสนาม ฝ่ายสมิงพระรามก็แต่งตัวใส่เสื้อสีชมพูชลิบทองจีบเอว โพกผ้าชมพูขลิบ แล้วไปด้วยทอง ใส่กาไลดันแขนปลายแขนแหวนสอดก้อยแล้วไปด้วยเนาวรัตน์ แตล่ ว้ นทองเปน็ อันงาม แล้วสอดดาบสะพายแลง่ ข้นึ ม้า ฟอ้ นราเป็นเพลงทวนออกมา ยงั ท้องสนาม แลเหน็ กามะนีข่ีมา้ แต่งตวั หมุ้ เกราะอยู่ ไมเ่ ห็นสาคัญที่จะหมายแทงได้จึงคิดว่า กามะนีคนน้ีชานาญในเพลงทวนว่องไวนักแล้วก็หุ้มเกราะใส่เสื้อบังอยู่ยังไม่เห็นช่อง ที่จะสอดทวนแทงแห่งใดได้ จาจะชวนให้ราดูสาคัญก่อน อน่ึงเล่ากาลังม้าก็ยังก้ากึ่ง กันอยู่กับกาลังม้าเรา จาจะขับเคี่ยวกันไปก่อนจึงจะหย่อนกาลังลง เห็นจะเสียที ทานองจึงเอาชยั ชนะได้โดยง่าย คิดแล้วก็ให้ล่ามร้องแปลไปว่า เราท้ังสองเป็นทหารเอกอันประเสริฐ จะสู้กัน ครง้ั นเ้ี ป็นที่สุด จะไว้เกียรติยศการงานจนตลอดกัลปาวสาน ครั้นจะสู้กันเอาแพ้ชนะ ทเี ดยี วกห่ี าส้นิ ฝมี ือไม่ เราทง้ั สองอยา่ เพ่อทาอันตรายแก่กันก่อน ให้ท่านราเพลงทวน ถวายไปให้สิ้นฝีมือแล้ว เราจะราตามท่านให้เหมือนจงได้ แล้วเราจะราให้ท่านรา ตามเราบ้างให้สิ้นฝีมือเหมือนกัน ให้พระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์ทอดทัศนาเจริญ พระเนตรและทแกล้วทหารท้ังสองฝ่ายดูเล่นเป็นขวัญตา ถ้าเราราส้ินเพลงหยุด หายเหนอ่ื ยแล้ว เม่ือจะส้กู ันเอาแพแ้ ละชนะน้นั จึงจะบอกกนั ใหร้ ้ตู ัวท้ังสองฝ่าย

๒๑ ๕ ราชาธริ าช ตอนสมิงพระรามอาสา สมิงพรระะราามมสส้กู ู้กบั บั กกาามมะะนนีทที หหาารรเอเอกกขขอองพงพระรเะจเจา้ ก้ารกงุรจุงีนจนี (ต่อ) กามะนีได้ฟังล่ามร้องออกมาดังน้ันก็มีความยินดีนัก จึงร้องตอบมาว่าชอบแล้ว แตเ่ ราเป็นแขกมาทา่ นเป็นเจ้าของบ้าน เราจะรากอ่ นให้ท่านทาตามเราไปเถิด ว่าแลว้ กามะนีก็ขับม้าสะบัดยา่ งเปน็ เพลงทวนฟ้อนราออกมา สมิงพระรามก็ขับ ม้าฟอ้ นราตามกามะนีไดท้ ุกเพลง ขณะเมื่อสมิงพระรามราตามกันนั้น พระเจ้ากรุงต้าฉิงและพระเจ้าฝร่ังมังฆ้อง ทอดพระเนตรเหน็ ทหารเอกทั้งสอง ราเย้ืองกรายตามขบวนเพลงทวน ดูท่วงทีรับรอง ว่องไวนัก งามเป็นอัศจรรย์ด้วยกันทั้งสองฝ่าย เปรียบประดุจได้เห็นเทพยดาและ พทิ ยาธรอนั รา่ ณรงค์ประลองกันในกลางสนาม นายทพั นายกองทแกลว้ ทหารทั้งสองฝ่ายก็สรรเสริญกามะนแี ละสมิงพระรามว่า เหมือนเทพยดาลงฟ้อนรากลางสนามงามยิ่งนัก มีตาสองตาดูมิทันเลย ดูกามะนี แล้วกลับมาดสู มงิ พระรามเลา่ ดสู มงิ พระรามแล้วกลับมาดูกามะนีเป็นขวัญตาย่งิ นกั ครั้นกามะนรี าสิ้นเพลงแลว้ สมิงพระรามก็ราให้กามะนีราตามบ้าง ขณะเมื่อสมงิ พระรามราส้นิ เพลงทวนแลว้ แกล้งทากลอุบายหวังจะดูช่องเกราะ หมายสาคัญที่จะสอดทวนแทงนั้น ก็แสร้งทายกแขนซ้ายเหยียดตรงเหยียดแขนขวา เบ้ืองบนแล้วทายืนควบม้าไปมา แล้วกลับห้อยศีรษะลงบ้าง แล้วทากลับเอาหลังนอน ลงควบวกเวยี นไปต่าง ๆ กามะนีหารู้กลไม่ สาคัญว่าเพลงทวนฝ่ายพม่าดังนั้นจริง ก็มิได้สงสัย ราตามไป สิ้นทุกประการ สมิงพระรามทอดตาแลดู เห็นเป็นช่องใต้รักแร้ท้ังสองเป็นหว่าง อยู่ พอจะสอด ทวนแทงได้ แล้วเม่ือกลับศีรษะลงมานั้น เห็นเกราะซ้อนท้ายหมวกเปิดออก พอจะ ยอ้ นฟันได้แห่งหนึ่ง หมายสาคัญได้ถนัดมั่นคงแล้ว ก็ชักม้าหยุดพัก พอหายเหน่ือยจึง ให้ล่ามร้องบอกว่า เราท้ังสองราถวายก็สิ้นเพลงด้วยกันแล้ว ทีน้ีเราทั้งสองจะสู้กัน เอาแพ้และชนะแกก่ ัน

๒๒ ๕ ราชาธิราช ตอนสมงิ พระรามอาสา สมงิ พระรามส้กู บั กามะนที หารเอกของพระเจา้ กรุงจนี (ต่อ) กามะนีได้ฟังดงั นนั้ กข็ บั ม้าราเขา้ มา สมิงพระรามก็ขับม้าออกไปสู้กันเป็นหลายสิบเพลง ต่างคนต่างรับรองวอ่ งไว ยงั หาเพล่ยี งพล้าแกก่ นั ไม่ สมงิ พระรามจงึ คดิ วา่ ถา้ จะสู้กันอยู่ฉะน้ีเห็นจะเอาชัยชนะยาก ด้วยม้ากามะนี ก็ยงั มถิ อยกาลัง จาจะลวงให้ม้ากามะนีหย่อนกาลังลงจงได้จงึ จะทาถนดั คิดแล้วแกล้งทาเป็นเสียทีควบม้าหนีออกไป กามะนีเห็นได้ทีก็ควบม้าทะลวง ไลต่ ามมา้ สมงิ พระรามไป คร้นั สมงิ พระรามแลเหน็ กามะนีควบม้าเตม็ กาลังแลว้ มิทนั ก็แสร้งรอม้าหวังจะ ดทู ่วงที เหน็ กามะนียังไกลเชงิ นักอยู่ สาคัญได้ว่าเหง่ือม้ากามะนีตกจนถึงกีบก็รู้ว่าม้า หย่อนกาลังลงแล้ว จึงชักม้าวกเป็นเพลงโคมเวียน เข้ารับกามะนี กามะนีชักม้า เป็นเพลงผ่าหมากแลกเปล่ียนกันต่าง ๆ ฝ่ายม้ากามะนีหอบรวนหย่อนกาลังลง กลบั ตัวตามเพลงไมท่ นั สมิงพระรามได้ทีก็สอดทวนแทงถูกซอกรักแร้กามะนี กามะนีเอนตัวลง สมงิ พระรามจงึ ชกั ดาบกระทบื ม้าเข้าฟนั ยอ้ นตามกลีบเกราะข้ึนไป ตอ้ งศีรษะกามะนี ขาดออกตกลงมายงั มทิ นั ถงึ ดนิ กเ็ อาขอเหล็กสับเอาศีรษะกามะนีได้ ใส่ตะกรวยแล้ว กช็ ักม้าฟอ้ นราเปน็ เพลงทวนเขา้ มาตรงหน้าพลบั พลาพระเจา้ ฝรง่ั มงั ฆอ้ ง พระเจา้ กรุงจีนและนายทัพนายกองทแกล้วทหารทั้งปวงเห็นดังนั้นก็อัศจรรย์ ย่ิงนัก จึงให้ทหารไปเอาศพกามะนีมาทาศีรษะต่อเข้า ใส่หีบไปฝังเสีย ในท่ีสมควร พระเจ้ากรงุ จีนก็เสดจ็ กลับเข้าคา่ ย สมิงพระรามก็เอาศีรษะเข้ามาถวายพระเจ้ามณเฑียรทอง พระเจ้ามณเฑียรทอง ทอดพระเนตรเหน็ ดังนนั้ กม็ พี ระทัยยินดีนัก แล้วเสดจ็ กลบั คนื เขา้ ส่พู ระนคร

๒๓ ๕ ราชาธริ าช ตอนสมิงพระรามอาสา สมิงพระรามสกู้ ับกามะนที หารเอกของพระเจา้ กรงุ จนี (ต่อ) ฝ่ายพม่าเสนาบดีขุนนางน้อยใหญ่ไพร่พลทั้งปวงก็สรรเสริญสมิงพระรามว่า มิใช่มนุษย์เลยเสมอเทพยดา แต่ศีรษะกามะนีนั้นก็มิให้ตกถึงดิน เอาขอเหล็กสับ เอาได้ดังทลู ไวท้ ุกประการ ฝ่ายเสนาบดีนายทัพนายกองจีนท้ังปวง คร้ันเห็นเสียกามะนีดังนั้นแล้วก็โกรธ จึงกราบทูลพระเจ้ากรุงจีนว่า พระองค์เสด็จยาตราทัพมาคร้ังนี้ ต้ังพระทัย จะทาสงครามให้พระเจ้ากรุงอังวะอยู่ในเงื้อมพระหัตถ์ ถึงมาตรว่าเสียกามะ นี ทหารเอกแล้ว ใช่ขา้ พเจา้ ท้ังปวงนจี้ ะตีกรุงอังวะถวายไม่ได้น้ันหามิได้ เสียแรงดาเนิน กองทัพเข้ามาเหยียบถึงชานกาแพงเมืองแล้ว จะกลับไปเปล่านั้นได้ความอัปยศ แก่พม่านัก ทาไมกับเมืองอังวะสักหยิบมือหนึ่งเท่าน้ีจะเอาแต่มูลดินทิ้งเข้าไป ในกาแพงเมอื งคนละกอ้ น ๆ เท่านั้น ถมเสียใหเ้ ตม็ กาแพงเมอื งในเวลาเดยี วกจ็ ะได้ พระเจ้ากรงุ จีนได้ฟังก็ตรัสห้ามนายทัพนายกองทแกล้วทหารท้ังปวงว่าเราเป็น กษัตริย์ผู้ใหญ่อันประเสริฐ ได้ให้คาม่ันสัญญาไว้แก่เขาแล้ว จะกลับคาไป ดังน้ัน หาควรไม่ พม่าท้ังปวงจะชวนกันดูหมิ่นได้ว่าจีนพูดมิจริง เรารักสัตย์ย่ิงกว่าทรัพย์ อย่าว่าแต่สมบัติมนุษย์น้ีเลย ถึงท่านจะเอาทิพยสมบัติของสมเด็จอมรินทร์ มายกให้เรา เรากม็ ิไดป้ รารถนา ตรัสดงั นัน้ แลว้ กส็ ง่ั ให้เลิกทพั เสดจ็ กลบั ไปยังกรงุ จีน

๒๔ แบบฝึกท่ี ๕.๑ คา ชี้ แ จ ง วาดสญั ลกั ษณท์ เ่ี หมอื นกนั หน้าขอ้ ความที่สอดคลอ้ งกันมากทส่ี ดุ ตวั อยา่ ง โจเปียว กามะนี พระเจ้าฝรั่งมงั ฆอ้ ง ตัวละครในวรรณคดีเรือ่ ง ราชาธิราช กลอบุ ายที่สมิงพระรามใช้หา เส้ือสีชมพูชลิบทองจบี เอว โพกผา้ จดุ อ่อนของกามะนี ชมพขู ลิบแล้วไปด้วยทอง ใสก่ าไล ดนั แขนปลายแขนแหวนสอดก้อย สาเหตทุ ีท่ าใหม้ ้าของกามะนี แล้วไปดว้ ยเนาวรตั น์ แตล่ ้วนทอง อ่อนแรง เป็นอนั งาม แลว้ สอดดาบสะพาย แลง่ ใสเ่ ส้อื หุ้มเกราะแลว้ ดว้ ยทองเป็นอัน งาม คาดสายรดั เอวประดับหยก เหน็บกระบ่ี

๒๕ แบบฝึกที่ ๕.๑ คา ชี้ แ จ ง วาดสัญลักษณท์ ีเ่ หมือนกนั หน้าขอ้ ความทส่ี อดคลอ้ งกันมากท่ีสุด ปล่อยตนออกจากคุก ยกย่อง วิ่งตามมา้ ของสมงิ พระราม ฝี มื อ ข อ ง ต น ใ ห้ พ ร ะ เ จ้ า ฝร่ังมังฆ้องฆ่าตนเสีย ถ้าไม่ฆ่า ใหส้ ง่ ตนกลับเมอื งหงสาวดี การแต่งกายของสมิงพระราม ชวนกามะนรี าเพลงทวน ตอนไปรบ การแตง่ กายของกามะนีตอนไป ความปรารถนาส่ปี ระการของสมิง รบกบั สมงิ พระราม พระราม

๒๖ แบบฝกึ ที่ ๕.๒ คาชแี้ จง เขียนตัวเลขเรียงลาดับเหตกุ ารณ์ให้ถกู ต้อง (๑๐ คะแนน) ตวั อยา่ ง ๐ เม่ือถึงวันนัดหมายกษัตริย์ทั้งสองพระองค์พร้อมกันเดินขบวนตามตารา พชิ ัยสงครามไมส่ ทู่ ้องสนามหลวง สมิงพระรามใชท้ วนแทงถูกซอกรกั แร้ กระทืบม้าเข้าฟันย้อนตามกลีบเกราะโดนคอ กามะนขี าดตกลงมา ยังไม่ทันตกถงึ ดินก็ใชข้ อเหลก็ เกย่ี วเอาศรี ษะของกามะนีใสต่ ระกรวย เสนาบดีฝ่ายจีนโกรธมาก อยากตีเมืองพม่าแต่พระเจ้ากรุงจีนตรัสห้ามไว้ จึงยกทัพ กลบั กรงุ จนี ไปแต่โดยดี สมิงพระรามหลอกให้กามะนียกขาบ้าง ตีลังกาบ้าง เม่ือหาจุดอ่อนเจอแล้วก็ชวน กามะนีต่อสู้ ท้ังสองคนตอ่ สู้กนั อยนู่ าน กามะนรี าเพลงทวนไมท่ นั จงึ เสยี ทสี มงิ พระราม สมิงพระรามเห็นกามะนีใส่ชุดหุ้มเกราะท้ังตัว จึงชวนกามะนีราเพลงทวนเพ่ือหา จุดอ่อนของกามะนี โดยผลัดกนั นาผลัดกันตาม ต่องสู้กันอยู่นานไม่มีใครชนะสักที สมิงพระรามแกล้งควบม้าหนีออกไป เพราะ อยากให้ม้าของกามะนีหมดแรง มา้ ของกามะนีไลต่ ามม้าของสมิงพระรามไม่ทัน สมิงพระรามชักม้ากลับไปหน้าพระที่นั่งราทวนถวาย ผู้คนพากันสรรเสริญสมิง พระราม ว่ามีฝมี อื ดุจเทพยดาทาได้ตามทก่ี ล่าวไว้ทุกประการ สมิงพระรามแกล้งรอม้าของกามะนีเพื่อดูท่าที พอเห็นม้าของกามะนีเหน่ือยจึงรา เพลงทวนส้กู บั กามะนีตอ่ กามะนีและสมิงพระรามได้พบกนั

๒๗ ๖ ราชาธริ าช ตอนสมงิ พระรามอาสา พระเจ้าฝรัง่ มัง้้องบาเหน็จความชอบ พระเจ้ามณเฑียรทองเสด็จออกทรงบัญชาราชการพร้อมด้วยเสนาพฤฒามาตย์ ราชปุโรหิตทั้งปวง จึงตรัสว่าโหรซึ่งดูชะตาเมืองว่าไม่ขาด พระชันษาเล่าก็ดี อยู่นานไปจะได้ลาภอันประเสริฐอีกนั้น ก็ต้องด้วยคาทานาย จึงให้พระราชทาน บาเหน็จและเครื่องอุปโภคบริโภคเป็นอันมาก แล้วพระราชทานบ้านส่วยแห่งหนึ่ง ให้เป็นค่าผลหมากด้วย และหญิงม่ายเจ้าของม้านั้นก็พระราชทานเคร่ืองอุปโภค บรโิ ภคให้ตามสมควร และอาเภอแขวงบา้ นซึ่งอยู่น้นั กใ็ หข้ น้ึ แกห่ ญงิ ม่ายน้นั แล้วตรัสว่าพระเจ้ากรุงจีนยกพลทแกล้วทหารมาเหยียบเมืองเราครั้งนี้ประดุจดัง แผ่นดินจะถล่มลงหามีผู้ใดที่จะรบสู้ต้านทานไม่ ครั้งน้ีสมิงพระรามรับอาสากู้เมือง เราไว้ ได้ชัยชนะแล้ว ศึกจีนยกทัพเลิกกลับไป สมิงพระรามมีความชอบมาก บัดนี้ ควรเราจะให้สมิงพระรามเป็นมหาอุปราช และราชธิดาเราจะประทานให้เป็น บาทบริจาริกาด้วยตามสัญญาจึงจะชอบ ท่านทั้งปวงจะเห็นเป็นประการใด เสนาพฤฒามาตย์ราชกระวมี นตรีมุขท้ังปวงยงั มทิ ันจะกราบทูล ขณะนั้นสมิงพระรามเฝ้าอยู่ด้วย ครั้นได้ฟังพระราชโองการก็กราบทูลว่า ข้าพเจ้า รับอาสาพระองค์ครั้งนี้ มีความปรารถนาส่ีประการ คือข้าพเจ้าต้องพันธนาการตรากตรา ลาบากอยู่นานแล้ว หวังจะให้พ้นจากเครื่องจองจาหนึ่ง จะไว้ฝีมือให้เป็นเกียรติยศ ไปชั่วกลั ปาวสานหนงึ่ จะใหพ้ ระองค์ฆา่ ขา้ พเจา้ หน่ึง ถ้าพระองคม์ ิฆา่ ข้าพเจ้าแล้ว ขา้ พเจ้า จะขอกราบถวายบังคมลากลับไปเมืองหงสาวดีหนึ่ง เป็นความปรารถนาส่ีประการ ซึ่งพระองค์จะพระราชทานให้ข้าพเจ้าเป็นมหาอุปราช และพระราชทานพระราชธิดานั้น พระคุณหาท่ีสุดมิได้ ขา้ พเจา้ มไิ ดร้ บั พระราชทานแล้วจะขอคืนถวายไวด้ งั เกา่

๒๘ ๖ ราชาธริ าช ตอนสมิงพระรามอาสา พระเจ้าฝรั่งมัง้้องบาเหน็จความชอบ (ต่อ) พระเจา้ มณเฑยี รทองไดท้ รงฟังก็ทรงพระดาริว่า สมิงพระรามคนนี้มิเสียทีที่เกิด มาเป็นเชื้อชาติทหารนับว่าชายชาตรีแท้ มิได้เกรงกลัวแก่ความตาย ท้ังราชสมบัติก็ มิได้รักใคร่ แล้วองอาจแกล้วกล้าหาผู้ใดเปรียบเสมอมิได้ คร้ันจะฆ่าเสียตามคาบัดนี้ เล่าก็มิควร เขาได้มีคุณแก่เรา ช่วยกู้พระนครไว้เป็นความชอบใหญ่หลวงยังเสียดาย นัก ครนั้ จะปล่อยให้กลับไปเมืองหงสาวดีเล่า การสงครามพระเจ้าราชาธิราชกับเราก็ ยงั ติดพนั กันอยู่หาขาดกันไม่ ทรงพระดาริดังน้ันแลว้ กท็ รงนงิ่ อยู่มิได้ตรสั ประการใด แลว้ ก็เสด็จเขา้ ข้างใน [พระมเหสีพระเจา้ ฝรงั่ มงั ฆอ้ งชกั จูงให้พระราชธิดายอมรับสมิงพระราม] พระเจ้าฝร่ังมัง้้องประทานตาแหน่ง และพระราชธดิ าให้สมิงพระราม ครนั้ เวลาวันหนึ่ง เสด็จออกพร้อมด้วยเสนาบดีข้าราชการทั้งปวง พระองค์จึงตรัส แก่สมิงพระรามว่า ท่านอาสากู้พระนครเราไว้ได้คร้ังน้ี มีพระเกียรติยศปรากฏไป แก่ประเทศราชธานีท้ังปวงจนตลอดกัลปาวสาน ซึ่งท่านจะไม่รับรางวัลนั้นมิชอบ ดุจทาลายเกียรตยิ ศเราใหเ้ ส่ือมเสีย เพราะจะเปน็ ทีต่ เิ ตียนแก่กษัตริย์ท้ังปวง ท่านดาริ ดูจงควรเถิด สมิงพระรามได้ฟังดังน้ันก็คิดว่า เรารับอาสาทาความชอบคร้ังนี้คิดจะแก้ตัว กลบั ไปเมือง เม่ือพระเจา้ มณเฑียรทองมทิ รงพระอนุญาตจะหน่วงเหนี่ยวไว้ ฉะนี้ คร้ัน เราจะหนีไปก็จะเสียสัตย์หาควรไม่ ทั้งน้ีก็ตามแต่วาสนา เมื่อพระเจ้าอังวะจะโปรด พระราชทานพระราชธดิ าแลว้ เราก็จะอยู่ชมรสนางพม่าเสียก่อน เผื่อจะมีโอชาหวาน ดกี ว่ารสมอญกระมงั ถ้าแมบ้ ญุ ยังจะกลับไปเมอื งหงสาวดไี ดโ้ ดยสตั ย์

๒๙ ๖ ราชาธิราช ตอนสมงิ พระรามอาสา พระเจา้ ฝร่ังมัง้้องประทานตาแหนง่ และพระราชธิดาให้สมงิ พระราม (ต่อ) คิดแล้วจงึ ทลู ว่า ซงึ่ พระองค์ทรงพระราชทานท่มี หาอุปราชแกข่ า้ พเจา้ ข้าพเจ้า มิรับนั้นเหตุด้วยพระราชบุตรของพระองค์ยังจะมีอยู่ อนึ่งข้าพเจ้าเล่าก็ต่างประเทศ ต่างภาษา อุปมาดังนกเค้าถึงมีกาลังอยู่ก็จริงแต่ตกเข้าอยู่ในท่ามกลางฝูงกา เมื่อกลางวัน ข้าพเจ้าจะบัญชาราชกิจฉันใด ครั้นข้าพเจ้ามิรับบาเหน็จรางวัลเล่า ก็ จะเสียราชประเพณีของพระองค์ไป ข้าพเจ้าจะยอมเป็นทหารอยู่กับพระองค์แล้ว แต่จะขอรับพระราชทานความอนุญาตอยู่สองประการ ประการหน่ึงห้ามมิให้ คนท้ังปวงเรียกว่าเชลย ถ้าผู้ใดมิฟังขืนเรียก ข้าพเจ้าได้ยินแล้วก็จะถวายบังคมลา กลับไปเมืองหงสาวดี ประการหนึ่งถ้ามีสงครามสมเด็จพระเจ้าราชาธิราชมาเม่ือใด ข้าพเจ้ามิขอเข้าทาสงครามด้วยทั้งสองฝ่าย แม้นมีสงครามกษัตริย์อ่ืนมา ข้าพเจ้า จะขอรับอาสาสู้รบกว่าจะสิ้นชีวิต ถ้าพระองค์โปรดอนุญาตความสองประการนี้แล้ว ข้าพเจ้ากจ็ ะยอมรบั พระราชทานรางวัลอยดู่ ว้ ยพระองค์สบื ไป พระเจา้ มณเฑยี รทองได้ทรงฟงั ก็ดีพระทยั นกั จงึ ตรสั ว่าเหตเุ ท่าน้ีเราจะอนุญาตให้ได้ อย่าว่าแต่ทา่ นจะขออนญุ าตเทา่ น้ีเลย ถึงจะให้มากกว่านี้สักร้อยประการ ถ้าควรแล้วเราจะ อนญุ าตใหท้ า่ นสิ้น จึงส่งั ใหเ้ สนาบดขี า้ ราชการผู้ใหญผ่ ูน้ อ้ ยท้ังปวงให้ตีฆ้องร้องป่าวทั่วทั้งพระนคร ว่าต้ังแต่วันน้ีไปให้คนท้ังปวงเรียกว่า เจ้าสมิงพระรามกู้เมือง ถ้าผู้ใดเรียกเชลยแล้ว จะฆ่าเสียให้สิ้นทั้งโคตร ถ้าเราแต่งการอภิเษกสมิงพระรามขึ้นเป็นอุปราชแล้ว ให้ออกนามว่า พระมหาอุปราชผดงุ พระนคร

๓๐ ๖ ราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา พระเจา้ ฝรง่ั มัง้้องประทานตาแหน่ง และพระราชธดิ าให้สมงิ พระราม (ต่อ) เสนาบดขี า้ ราชการใหญ่น้อยรับรับส่ังแล้วก็ถวายบังคมลาออกจากเฝ้า จึงแต่งคนให้ เที่ยวตีฆ้องร้องป่าวไปท่ัวกรุงรัดนบุระอังวะ ชาวเมืองทั้งปวงรู้แล้วก็เกรงพระราชอาญา ต่างคนชวนกันสรรเสริญพระเจ้าฝร่ังมังฆ้องว่า พระเจ้าอยู่หัวของเราทรงโปรดทแกล้ว ทหารรักยิ่งกว่าพระราชธิดาอันเกิดแต่พระอุระ หวังจะบารุงพระนครให้คนทั้งปวง อยู่เป็นสุข และจะให้ข้าศึกยาเกรงพระเดชานุภาพจึงทรงปลูกเลี้ยงสมิงพระรามไว้ ตั้งใหเ้ ป็นมหาอุปราชแล้วชมฝมี ือและบญุ ญาธิการสมงิ พระรามเปน็ อนั มาก

๓๑ แบบฝึกท่ี ๖.๑ คาช้ีแจง ทาเครื่องหมาย ✓ หน้าข้อความท่ีถูกต้อง แล้วทาเครื่องหมาย  หน้าข้อความท่ีผิด (๑๐ คะแนน) ตวั อย่าง ✓ ๐. สมิงพรรามบอกความต้องการของตัวเองสปี่ ระการ ๑. พระเจ้ามณเฑียรทอง พระราชทานบาเหน็จเคร่ืองอุปโภค บ้านส่วย และค่าผล หมากใหก้ ับโหรทีด่ ูชะตาเมอื ง ๒. พระเจ้ามณเฑยี รทองทรงโปรดให้สมิงพระรามเป็นมหาอปุ ราช ๓. สมงิ พระรามยอมเป็นมหาอุปราชแตโ่ ดยดี ๔. สมงิ พระรามขอใหพ้ ระเจา้ มณเฑียรทองสง่ ตนกลบั เมืองหงสาวดี ๕. พระเจา้ มณเฑียรทองยอมสง่ สมงิ พระรามกลบั เมือง ๖. สมงิ พระรามหนีกลับเมืองหงสาวดี ๗. พระเจา้ มณเฑยี รทองไม่ฆา่ สมิงพระรามเพราะมคี ณุ ต่อบา้ นเมือง ๘. ตาแหนง่ อปุ ราชคือตาแหน่งทป่ี รึกษาของพระเจ้าแผน่ ดนิ ๙. สมิงพระรามยอมเปน็ ทหารพม่าแต่ไมข่ อร่วมทาศึกกบั มอญ ๑๐. พระมหาอปุ ราชผดุงพระนครเปน็ พระนามของโอรสแหง่ กรงุ รัตนบุระองั วะ ค่อย ๆ อา่ น จดจาเรอื่ งราว

๓๒ แบบฝกึ ที่ ๖.๒ คาชี้แจง ตอบคาถามตอ่ ไปน้ใี หถ้ กู ตอ้ ง ตัวอย่าง ๐. ถ้านักเรยี นเป็นสมิงพระรามจะปฏิเสธพระเจ้าฝร่ังมงั ฆอ้ งอยา่ งไร ตอบ ขอบคุณท่ีพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องที่จะตอบแทนตนเป็นอย่างดี แต่ท่ีอาสาเพียงเพราะอยากให้ผู้คน อยู่เย็นเป็นสุข แต่ถ้าพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องอยากจะตอบแทนก็ขอให้ส่งตนกลับเมืองและยุติสงคราม ระหวา่ งกรุงหงสาวดแี ละกรงุ รตั นบรุ ะองั วะ ๑. พรสี่ข้อทีส่ มงิ พระรามขอจากพระเจา้ มณเฑยี รทองมีอะไรบา้ ง ๒. เมื่อได้ฟังพรที่สมิงพระรามกล่าวท้ัง ๔ ประการ ถ้านักเรียนเป็นพระเจ้ามณเฑียรทองจะทาอย่างไร เพราะอะไร ๓. ทาไมพระเจา้ มณเฑียรทองถงึ ไม่อยากใหส้ มงิ พระรามกลบั เมอื งหงสาวดี ๔. พระเจ้ามณเฑยี รทองได้พระราชทานสงิ่ ใดให้แก่สมิงพระราม ๕. ข้อเรียกรอ้ งในการอยเู่ มอื งรตั นบุระอังวะของสมิงพระรามมอี ะไรบ้าง

๓๓ ๗ ราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา สมงิ พระรามน้อยใจ หนีกลบั หงสาวดี พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องจึงตรัสสั่งให้ปลูกตาหนักใหญ่อย่างท่ีมหาอุปราชและแต่งการเฉลิม พระตาหนักเคร่ืองภิเษกท้ังปวงเสร็จแล้ว พระโหราจึงถวายฤกษ์อันเป็นศุภมงคล เข้าพิธีเฉลิมพระตาหนักพร้อมด้วยพระญาติวงศา พราหมณ์พฤฒามาตย์ราชปุโรหิต ท้ังปวง อภิเษกพระราชธิดากับเจ้าสมิงพระรามเป็นมหาอุปราชตามราชประเพณี มาแต่ก่อนแล้ว พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องก็พระราชทานเครื่องยศสาหรับท่ีลูกหลวงเอก ให้สมิงพระรามเป็นมหาอุปราช ครั้งนั้นกรุงรัตนบุระอังวะก็เงียบสงบศึกลง สมณพราหมณอ์ าณาประชาราษฎรอยเู่ ย็นเป็นสขุ ครั้นอยู่มาประมาณสามเดือน พระราชธิดาพระเจ้ามณเฑียรทองก็ทรงพระครรภ์ ถ้วนทศมาสแล้วก็ประสูติพระราชโอรส พระเจ้ามณเฑียรทองได้ทราบก็มีพระทัยเสน่หา ย่ิงนักเสด็จไปรับพระราชนัดดาด้วยพระหัตถ์ของพระองค์ แล้วพระราชทาน เครอื่ งประดับทง้ั ปวงสาหรบั พระราชกุมารโดยขบวนลกู หลวงเอก ครั้นพระราชกุมารมีชันษาได้ขวบเศษ พอย่างพระบาทดาเนินได้ พระเจ้ามณเฑียรทอง เสด็จออกว่าราชการครงั้ ใด กท็ รงอมุ้ พระราชนัดดาขึ้นนั่งเหนือพระเพลาทุกคร้ัง อยู่มาวันหนึ่ง ทรงอมุ้ พระราชนดั ดาเสด็จออก ณ พระที่นั่งพร้อมด้วยเสนาบดีทั้งปวง สมิงพระราม มหาอุปราชก็เฝา้ อยู่ท่ีนัน้ ดว้ ย ฝ่ายพระราชกมุ ารเปน็ ทารกยงั ทรงพระเยาว์ไม่แจ้งความ กาดัดคะนองลุกจาก พระเพลา ยืนข้ึนยุดพระอังสาพระเจ้ามณเฑียรทองไว้แล้วเอื้อมพระหัตถ์ขึ้นไปเล่น บนที่สูง พระเจ้ามณเทียรทองผันพระพักตร์มา ทอดพระเนตรเห็นดังนั้นก็ตรัสพล้ัง พระโอษฐอ์ อกไปวา่ ลกู อา้ ยเชลยน้ีกล้าหาญนัก นานไปเห็นองอาจแทนมังรายกะยอ ฉะวาได้ สมิงพระรามได้ยินพระเจ้าฝร่ังมังฆ้องดังน้ันก็น้อยใจ จึงคิดว่าคร้ังนี้ส้ิน วาสนากันแล้ว เปน็ ผลทีเ่ ราจะได้กลบั ไปเมอื งหงสาวดีดว้ ยความสัตย์

๓๔ ๗ ราชาธิราช ตอนสมงิ พระรามอาสา สมิงพระรามน้อยใจ หนีกลับหงสาวดี คร้ันพระเจา้ มณเฑียรทองเสด็จข้ึนแลว้ ฝา่ ยสมิงพระรามก็กลับมาท่ีอยู่จึงเขียน หนังสือสองฉบับ ฉบับหนึ่งซ่อนไว้ได้หมอน ฉบับหนึ่งเหน็บพกไว้ แล้วคิดเป็นห่วง อาลัยบุตรและพระราชธิดา แล้วหักจิตข่มลงได้ มิได้บอกผู้ใด พระราชธิดาอันเป็น ท่ีรักน้ันก็มิแจ้งให้รู้ กลัวจะห้ามปรามขัดขวาง ความจะทราบถึงพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง จึงเอาเบาะบังเหียนมาผูกม้าซ่ึงขี่สู้กับกามะนีนั้น แล้วจัดแจงแต่งกายนุ่งห่มเสร็จ ถอื ทวนสะพายดาบเผน่ ขึ้นหลงั ม้า ควบหนีออกจากเมืององั วะ ฝ่ายพม่าชาวเมืองเห็นก็ร้องอ้ืออึงขึ้นว่า มหาอุปราชผดุงพระนครหนีไปแล้ว ความทราบถึงเสนาบดี เสนาบดีก็รีบเข้าไปกราบทูลพระเจ้ามณเทียรทอง พระเจ้า มณเฑียรทองได้แจ้งแล้วก็สะดุ้งตกพระทัยจึงส่ังให้จัดทัพม้าพันหน่ึง ไปตามเจ้า สมิงพระราม สมิงพระรามก็ควบม้าหนีมาเต็มพักม้าแล้วก็หยุดพักม้านั่งคอยท่าอยู่กลาง ท้องนาใตต้ ันไมแ้ หง่ หนง่ึ มีตน้ ตาลเรียงอย่ทู ี่นั้นสามต้นสูงประมาณสิบห้าวาสิบหกวา มผี ลสุกตน้ ละส่ที ะลายบา้ งห้าทะลายบ้าง คร้ันแลเห็นทัพพม่ายกตามมาแต่ไกล จึงขึ้นบนหลังม้า ชักม้าฟ้อนราเป็นเพลงทวน แล้วพุ่งผลตาลสุกท้ังสามต้นหล่นลงทีละผล มือขวารับทวนมือซ้ายรับผลตาลหล่น ลงมา หาทันจะตกถึงดินไม่ แล้วก็โยนไปให้นายทัพนายกองพม่า นายทัพนายกอง พม่าเห็นดังน้ันก็ตกใจหยุดยืนอยู่ส้ิน กลัวขยาดฝีมือนัก ไม่มีผู้ใดจะสามารถเข้าหัก หาญจับกุมได้ ก็ค่อยรอตามมาจนสุดแดน สมิงพระรามจึงเอาหนังสือนั้นใส่ไม้คีบ ปกั ไว้ แลว้ กร็ บี ควบมา้ กลับเข้ากรุงหงสาวดี

๓๕ แบบฝึกท่ี ๗.๑ คาชีแ้ จง ทาเครือ่ งหมาย ✓ หนา้ ข้อความที่ถูกตอ้ ง แล้วทาเครอ่ื งหมาย  หน้าข้อความทผ่ี ิด ตัวอยา่ ง  ๐. พระเจา้ ฝรง่ั มงั ฆอ้ งมักจะพาพระนดั ดาไปลา่ สัตว์ด้วย ๑. สมิงพระรามกับพระราชธดิ าแห่งกรงุ รัตนบุระองั วะ มีโอรสด้วยกัน ๑ พระองค์ ๒. พระเจา้ มณเฑียรทองพล้งั ปากเรยี กพระราชนดั ดาวา่ ลกู เชลย ๓. การกระทาโดยไมค่ ดิ ของพระเจ้ามณเฑยี รทอง ทาใหพ้ ระองค์สญู เสยี บคุ คลสาคญั ในชีวติ อยา่ งสมงิ พระรามไป ๔. สมงิ พระรามโกรธที่พระเจ้าฝร่ังมงั ฆอ้ งไมร่ ักษาคาพูดจึงหนกี ลับกรงุ หงสาวดี ๕. สมงิ พระรามนอ้ ยใจพระเจ้าฝร่ังมงั ฆอ้ ง จงึ จาใจจากลูกเมยี ไป ๖. สมิงพระรามเปน็ คนรกั ษาคาพดู มีความซอื่ สัตย์ รกั ชาตบิ ้านเมอื งและเสยี สละความสขุ ส่วนตัวเพื่อชาติ ๗. สมงิ พระรามนั่งเกวียนกลบั กรุงหงสาวดี ๘. พระราชนดั ดาและพระราชธดิ าพระเจ้าฝร่งั มงั ฆอ้ งถูกเนรเทศออกจากกรุงรตั นบรุ ะอังวะ ๙. สมิงพระรามเอาชนะกามะนเี พียงเพราะมปี ัญญาแต่ไร้ฝมี อื ๑๐. สมิงพระรามข่ีมา้ ไปพกั อยูใ่ ตต้ ้นมะพรา้ ว

๓๖ แบบฝึกที่ ๗.๒ คาช้แี จง เขยี นตวั เลขเรยี งลาดับเหตกุ ารณใ์ ห้ถกู ตอ้ ง (๑๐ คะแนน) ตวั อย่าง ๐ พระเจ้าฝร่ังมงั ฆอ้ งปลูกตาหนักใหส้ มิงพระราม พระเจ้าฝรั่งมงั ฆอ้ งแต่งต้ังใหส้ มิงพระรามเป็นมหาอปุ ราช สมิงพระรามชักม้าฟ้อนราเป็นเพลงทวนทาให้ไม่มีใครกล้าเข้ามา จากนั้นควบม้า กลับไปยังกรงุ หงสาวดี พระเจ้ามณเฑยี รทองรกั หลานคนนม้ี าก พระเจา้ มณเฑียรทองได้ทราบความก็ตกใจ รีบส่ังใหจ้ ดั ทพั มา้ ไปตามสมิงพระราม พระเจ้าฝร่ังมงั ฆอ้ งอภิเษกพระราชธิดากับสมงิ พระราม พระกุมารเล่นพระเศียรของพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องด้วยความเอ็นดูจึงเผลอพลั้งพระ โอษฐไ์ ปว่าลกู อ้ายเชลยนกี้ ล้าหาญนักนานไปเหน็ อาจแทนมงั รายกะยอฉะวา สมิงพระรามไม่ได้บอกใครเพราะกลัวว่าพระเจ้าฝร่ังมังฆ้องจะรู้ แล้วขี่ม้าออกจาก เมอื ง พระราชธิดาพระเจ้ามณเฑียรทองประสูติพระโอรส สมิงพระรามได้ยนิ ก็นอ้ ยใจ จึงคดิ จะกลับเมืองหงสาวดี พระเจ้ามณเฑียรทองมักจะพาหลานไปว่าราชการบ่อย ๆ

เฉลยแบบฝกึ

๓๘ เฉลยแบบฝกึ ท่ี ๑ แบบฝึกที่ ๑.๑ เกณฑก์ ารให้คะแนน ตอบถกู ๑ ข้อได้ ๑ คะแนน ๑.  ๖.  ๒. ✓ ๓. ✓ ๔. ✓ ๕.  ๗. ✓ ๘. ✓ ๙. ✓ ๑๐.  แบบฝกึ ที่ ๑.๒ ๑. วรรณคดเี ร่อื งราชาธริ าชถกู แปลและเรยี บเรยี งขน้ึ มาในสมัยใด พระบาทสมเดจ็ พระพุทธยอดฟา้ จุฬาโลกมหาราช ( รชั กาลที่ ๑ ) ๒. วรรณคดีเร่อื งราชาธริ าชถูกนามาดดั แปลงจากวรรณคดีประเภทใด พงศาวดารมอญ ๓. กวคี นใดแปลและเรยี บเรยี งวรรณคดเี รอ่ื ง ราชาธริ าช ตอน สมงิ พระรามอาสา เจา้ พระยาพระคลงั (หน) ๔. วรรณคดเี ร่อื งราชาธราชตอนสมิงพระรามอาสาใชร้ ปู แบบการประพันธ์ แบบใด รอ้ ยแกว้ ๕. สมงิ พระรามเป็นทหารเอกของเมืองใด หงสาวดี หรอื เมืองมอญ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน แบบฝกึ ท่ี ๑.๒ ๑ - ความถกู ต้องของ ๓๒ ไมม่ คี าตอบ เนื้อหา - เขียนถกู ผดิ เขยี นถกู ตอ้ งตรง เขยี นไมถ่ กู ตอ้ ง เขยี นผิดตั้งแต่ ๓ คา ประเด็น ขึ้นไป - ความสะอาด มรี อยลบหรอื ขีดฆา่ เขยี นถูกทุกคา เขยี นผดิ ต้งั แต่ ๑-๓ ๓ จดุ ขึ้นไป คา ไมม่ รี อยลบหรือขดี มีรอยลบหรอื ขดี ฆ่า ฆ่า ต่ังแต่ ๑-๓ จดุ

๓๙ เฉลยแบบฝกึ ที่ ๒ แบบฝกึ ท่ี ๒.๑ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ตอบถกู ๑ ข้อได้ ๑ คะแนน ๑.  ๖. ✓ ๒. ✓ ๓.  ๔.  ๕. ✓ ๗.  ๘. ✓ ๙. ✓ ๑๐.  แบบฝึกที่ ๒.๒ เกณฑก์ ารให้คะแนน ตอบถูก ๑ ข้อได้ ๑ คะแนน ช้างผูกเคร่อื งทอง เสนาบดี กามะนี พระเจา้ กรงุ จนี กรงุ รัตนบรุ ะอังวะ แพรลายทอง กรุงหงสาวดี ม้าพระทีน่ ัง่ พระราชสาสน์ สมงิ พระราม โหร แควน้ ตา้ ฉงิ โจเปยี ว ๑. กามะนี เป็นทหารเอกของจีนที่มีฝีมือขี่ม้าแทงทวนสันทัดดีหาผู้เสมอมิได้ ๒. พระเจ้าฝร่ังมังฆ้องเป็นกษัตริย์แห่ง กรุงรัตนบุระอังวะ ๓. โจเปียว ขุนนางในตาแหน่งฝ่ายพลเรือนพูดภาษาพม่าได้ ๔. แพรลายทอง เป็นเคร่ืองราชบรรณาการที่จีนมอบให้พม่า ๕. สมิงพระราม เป็นเฉลยศึกแห่งกรุงรัตนบุระอังวะ ๖. ขุนนางฝ่ายพลเรือนเชิญ พระราชสาส์น ๗. พระเจ้ามณเฑียรทองเรียก โหร มาคานวณชะตาเมือง ๘. เสนาบดี เป็นผู้เสนอให้พระเจ้ากรุงจีนยกทัพมายังเมืองพม่าและเมืองมอญ ๙. กองทัพจีนยอทัพมาจาก แคว้นต้าฉิง

๔๐ เฉลยแบบฝึกที่ ๓ แบบฝึกที่ ๓.๑ เกณฑ์การให้คะแนน เรยี งลาดับถูกตอ้ งได้ข้อละ ๑ คะแนน คาชแี้ จง เขยี นตัวเลขเรยี งลาดบั เหตุการณ์ให้ถูกต้อง (๑๐ คะแนน) ๓ สมิงพระรามได้ฟังกอ็ ยากตอ่ สูก้ บั กามะนีแต่กลัววา่ จะเป็นการหาบสองบ่าอาสาสอง เจ้า จงึ นงิ่ เงียบ ๔ วันต่อมาผู้คุมได้ยินข้าหลวงร้องป่าว จึงคุยกันว่า จีนยกทัพมาคร้ังนี้หาคนท่ีอาสา ปอ้ งกันเมอื งไวย้ ากแลว้ อย่าว่าแต่เมืองเราเลย เมืองอื่น ๆ กไ็ ม่นา่ จะรอด ๗ ผคู้ มุ ไดฟ้ ังก็ชอบใจ จึงนาถ้อยคาสมิงพระรามรีบเข้าไปแจ้งแก่เสนาบดี เสนาบดีได้ ฟังก็มีความชื่นชม จึงนาความเข้ากราบทูลพระเจ้ามณเฑียรทองตามคาสมิงพระรามว่านั้นทุก ประการ ๕ สมงิ พระรามกลวั วา่ จีนจะยกทัพไปตเี มืองหงสาวดี แล้วตนจะช่วยไม่ได้เพราะติดคุก อย่ทู ีเ่ มืองรตั นบุระองั วะ ๑๐ สมงิ พระรามอาสาไปรบแลว้ ขอม้าจากพระเจา้ มณเฑียรทอง ๒ ผ้คู มุ ที่คุมสมงิ พระราม พูดคยุ กนั เรื่องท่ีไมม่ ีใครอาสาและกังวลว่าเมอื งจะตกต่า ๘ พระเจา้ มณเฑยี รทองนึกข้นึ ได้ว่าสมงิ พระรามเปน็ ทหารเอกเมืองหงสาวดี ขี่ช้างขี่ม้า สันทัดดี ฝีมือเข้มแข็งแกล้วกล้าในการสงครามหาผู้เสมอตัวยาก เห็นจะสู้ทหารพระเจ้ากรุงจีน ได้เป็นแท้ ๖ สมิงพระรามบอกกับผคู้ มุ ว่าจะไปสู้กับกามะนีและไม่หวังส่ิงใดตอบแทน แค่อยากกู้ พระนครใหเ้ ป็นเกยี รตยิ ศไว้ และจะใหป้ ระชาชนทกุ คนอยเู่ ย็นเป็นสขุ เทา่ น้นั ๙ พระเจ้ามณเฑยี รทองส่ังขุนนางกรมนครบาล ให้ไปถอดสมิงพระรามมากระทาสัตย์ เสียจึงนาเขา้ เฝ้า สมิงพระรามก็เขา้ มากราบถวายบงั คมหนา้ พระที่นั่ง ๑ พระเจ้ามณเฑียรทองสั่งให้ข้าหลวงประกาศไปทั่วพระนคร ถ้าใครอาสาจะโปรดให้ เปน็ อุปราช แต่ไม่มใี ครอาสา

๔๑ แบบฝกึ ที่ ๓.๒ คาชี้แจง เขยี นแผนภาพโครงเรื่องสมิงพระราม เชลยจากหงสาวดีอาสาออกรบ (แนวการตอบ) ตัวละคร พระเจ้ามณเฑยี รทอง เสนาบดี ผู้คุมสมงิ พระราม ขา้ หลวง สมงิ พระราม ขุนนางนครบาล สถานที่ เมอื งรัตนบรุ ะองั วะ หรอื เมอื งพม่า เหตกุ ารณ์สาคญั ของเรือ่ ง คกุ ในเมืองรตั นบรุ ะอังวะ สมิงพระรามอาสาออกรบไปตอ่ สู้กับ กามะนีทหารเอกของพระเจา้ กรงุ จีน ผลของเหตกุ ารณ์ พระเจา้ มณเฑยี รทองดใี จจึงใหข้ นุ นางกรมนครบาล ปล่อยสมงิ พระรามออกจากเครื่องพันธนาการ ความรู้หรอื ข้อคดิ ในตอนน้ี การแสดงความกตัญญู ไมว่ า่ อยู่แห่งหนใดกย็ ่อมทาได้ การกระจายข่าวของคนยคุ กอ่ น การต่อสู้เพ่ืออานาจ เกณฑ์การให้คะแนน เกณฑ์การใหค้ ะแนน แบบฝกึ ท่ี ๓.๒ ๑ - ความถกู ตอ้ งของ ๓๒ เนือ้ หา เนื้อหาไมถ่ ูกตอ้ ง ไม่ เนอื้ หาถูกต้อง เนือ้ หาถูกตอ้ ง ตรงประเดน็ หรอื ไม่ - เขยี นถูกผิด ครบถ้วน ตรง ค่อนขา้ งครบถว้ น มีคาตอบ ประเดน็ - ความสะอาด เขยี นผดิ ตง้ั แต่ ๓ คา เขียนถูกทกุ คา เขยี นผดิ ตัง้ แต่ ๑-๓ ขน้ึ ไป คา มรี อยลบหรือขดี ฆา่ ไม่มีรอยลบหรือขดี มีรอยลบหรือขีดฆ่า ๓ จุดข้นึ ไป ฆา่ ตัง่ แต่ ๑-๓ จุด

๔๒ เฉลยแบบฝกึ ที่ ๔ แบบฝึกที่ ๔.๑ เกณฑ์การให้คะแนน เรยี งลาดบั ถกู ต้องได้ขอ้ ละ ๑ คะแนน คาชแ้ี จง เขยี นตวั เลขเรยี งลาดบั เหตกุ ารณ์ใหถ้ กู ตอ้ ง (๑๐ คะแนน) ๕ เสนาบดีเห็นลูกม้ามีแรงมาก จึงช่วยกันล้อมจับ ถูกลูกม้าขบกัดทาให้จับไม่ได้ จงึ ขอให้หญิงม่ายชว่ ยจบั ลูกม้า ๑ พระเจ้าฝรั่งมงั ฆอ้ งสง่ั ให้กรมมา้ นาม้ามาให้สมงิ พระรามเลือก ๔ เสนาบดีและข้าหลวงออกตามหาม้าแถบนอกเมือง เจอกับม้าสองตัวแม่ลูกของ หญงิ มา่ ย ๑๐ สมงิ พระรามขม่ี า้ กลับมา ชกั ม้าราเป็นเพลงทวนหน้าพระที่นั่ง ๒ สมิงพระรามเลือกมา้ แตไ่ ม่ชอบใจ ขุนนางตา่ งพากนั หวั เราะเยาะ ๗ พระเจา้ ฝรั่งมงั ฆอ้ งเหน็ ม้าแลว้ ชอบพระทยั จึงสง่ั ให้สมงิ พระรามมาดู ๙ สมิงพระรามหายไปนาน พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องรู้สึกไม่ดีกลัวว่าสมิงพระรามจะขี่ม้า กลบั เมืองหงสาวดีจึงเรยี กผคู้ มุ มาถาม ผู้คุมยืนยันว่าสมิงพระรามจะกลับมาอยา่ งแนน่ อน ๓ พระเจา้ ฝรั่งมงั ฆอ้ งจัดใหห้ ามา้ เชลยศักด์ิ ๘ สมงิ พระรามเหน็ ลกู ม้าแลว้ ชอบจงึ ขอทดลองฝกึ ม้าใหเ้ ช่ือง ๖ หญงิ ม่ายช่วยจับลูกม้าแลว้ มอบใหเ้ สนาบดจี งู ไปถวายพระเจ้าฝร่ังมังฆอ้ ง